ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM LÊ THỊ THÙY LINH ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHỔ YÊN TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN, 2012 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM LÊ THỊ THÙY LINH ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHỔ YÊN TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Khoa học môi trƣờng Mã số: 60 44 03 04 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐỖ THỊ LAN THÁI NGUYÊN, 2012 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn tốt nghiệp thạc sỹ về ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN là công trình nghiên cứu trên cơ sở khảo sát thực tiễn của tôi, dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS Đỗ Thị Lan. Các số liệu tính toán trong luận văn là trung thực, chƣa từng đƣợc công bố dƣới bất cứ hình thức nào. ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đƣợc báo cáo này, tôi xin chân thành cám ơn Trƣờng Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện để tôi có cơ hội đƣợc học tập và nghiên cứu tại Trƣờng. Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành và sâu sắc đến quý thầy cô Khoa Môi trƣờng, Phòng Quản lý đào tạo sau đại học - Trƣờng Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tận tình truyền đạt kiến thức, hƣớng dẫn, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lời cám ơn chân thành và sâu sắc đến PGS.TS. Đỗ Thị Lan - cán bộ hƣớng dẫn khoa học, ngƣời đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin gửi lời cám ơn đến Lãnh đạo và cán bộ của Chi cục Bảo vệ môi trƣờng tỉnh Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hỗ trợ thu thập các tài liệu phục vụ cho luận văn; cảm ơn sự phối hợp của các cán bộ UBND huyện Phổ Yên đã nhiệt tình hỗ trợ tôi trong suốt quá trình triển khai nghiên cứu trên địa bàn. Cuối cùng, tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, ngƣời thân và bạn bè đã luôn ủng hộ, động viên và giúp đỡ cho tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Thái Nguyên, ngày tháng năm 2012 Tác giả Lê Thị Thùy Linh iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG vi DANH MỤC HÌNH vii DANH MỤC HÌNH vii DANH MỤC VIẾT TẮT viii MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4 1.1. Cơ sở khoa học 4 1.1.1. Tổng quan về chất thải 4 1.1.2. Nguồn phát sinh chất thải rắn 5 1.1.3. Phân loại chất thải rắn 7 1.1.4. Thành phần chất thải rắn 9 1.1.5. Những lợi ích và tác hại của chất thải rắn 9 1.1.6. Các phƣơng pháp xử lý rác thải sinh hoạt 13 1.1.7. Cơ sở pháp lý của đề tài 19 1.1.8. Cơ sở thực tiễn của đề tài 20 1.2. Hiện trạng quản lý rác thải 20 1.2.1. Trên thế giới 20 1.2.2. Tại Việt Nam 24 CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 36 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu 36 iv 2.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu 36 2.3. Nội dung nghiên cứu 36 2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu 37 2.4.1. Phƣơng pháp phỏng vấn 37 2.4.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu thứ cấp 37 2.4.3. Phƣơng pháp tham khảo ý kiến chuyên gia 38 2.4.4. Phƣơng pháp điều tra khảo sát thực địa kết hợp với phỏng vấn 38 2.4.5. Phƣơng pháp xác định khối lƣợng và thành phần CTRSH 38 2.4.6. Phương pháp dự báo 40 2.4.7. Phương pháp phân tích theo mô hình SWOT 41 2.4.8. Phương pháp tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu 41 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 42 3.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Phổ Yên 42 3.1.1. Vị trí địa lý 42 3.1.2. Địa hình 42 3.1.3. Hiện trạng sử dụng đất 43 3.1.4. Khí hậu, thủy văn 44 3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 46 3.2.1. Dân số và phân bố dân cƣ 46 3.2.2. Cơ sở hạ tầng 47 3.2.3. Văn hoá 49 3.2.4. Cơ cấu các ngành kinh tế 49 3.3.1. Khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các hộ dân cƣ 50 3.3.2. Khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ chợ 52 3.3.3. Khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các nguồn khác 53 3.3.4. Thành phần chất thải rắn sinh hoạt 57 v 3.3.5. Dự báo sự gia tăng khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phổ Yên 58 3.4. Đánh giá hiện trạng công tác quản lý thu gom chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện 60 3.4.1. Hiện trạng tổ chức, thu gom CTRSH trên địa bàn huyện 60 3.4.2. Công tác vận chuyển và xử lý CTRSH trên địa bàn huyện 64 3.4.3. Chi phí cho các hoạt động quản lý CTRSH 65 3.4.4. Đánh giá nhận thức của cộng đồng về công tác quản lý, xử lý CTRSH trên địa bàn huyện 65 3.5.1. Thuận lợi 67 3.5.2. Tồn tại, khó khăn 68 3.5.3. Đánh giá nguyên nhân 69 3.5.4. Thách thức trong công tác quản lý CTRSH của huyện Phổ Yên 69 3.6. Đề xuất một số giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phổ Yên 70 3.6.1. Quản lý CTRSH tập trung theo cụm xã/thị trấn 72 3.6.2. Quản lý CTRSH tập trung theo cụm dân cƣ thôn/xóm 73 3.6.3. Quản lý thu gom, xử lý rác thải theo hộ gia đình 76 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 78 Kết luận 78 Kiến nghị 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO 80 vi DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Các phƣơng pháp xử lý CTR đô thị ở một số nƣớc [18] 24 Bảng 1.2: Lƣợng CTRSH phát sinh ở các đô thị Việt Nam năm 2010 27 Bảng 1.3: Lƣợng CTRSH đô thị theo vùng địa lý ở Việt Nam đầu năm 2007 28 Bảng 1.4: Khối lƣợng CTR của các đô thị miền Bắc từ 2000 – 2004 [2] 29 Bảng 1.5: Các đơn vị thu gom rác trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên [28] 34 Bảng 3.1: Hiện trạng sử dụng đất huyện năm 2010 43 Bảng 3.2: Dân số và phân bố dân cƣ trên địa bàn huyện Phổ Yên 2011 46 Bảng 3.3: Khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các hộ dân cƣ 51 Bảng 3.4: Khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ khu vực chợ 53 Bảng 3.5: Khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các nguồn khác 55 Bảng 3.6: Tổng lƣợng chất thải rắn sinh hoạt từ các nguồn phát sinh 56 Bảng 3.7: Thành phần chất thải rắn sinh hoạt huyện Phổ Yên 57 Bảng 3.8: Dự báo lƣợng CTRSH phát sinh và thu gom đến năm 2015 và năm 2020 59 Bảng 3.9: Một số tổ chức dịch vụ thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn huyện Phổ Yên 60 Bảng 3.10: Ƣớc tính khối lƣợng CTRSH đƣợc thu gom trên địa bàn huyện. 62 Bảng 3.11: Phƣơng tiện thu gom CTRSH trên địa bàn huyện [23] 63 vii DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Sơ đồ công nghệ xử lý rác bằng phƣơng pháp ép kiện [34] 16 Hình 1.2: Sơ đồ xử lý rác theo công nghệ Hydromex [34] 17 Hình 1.3: Tỷ lệ phát sinh CTRSH tại các loại đô thị Việt Nam năm 2010 27 Hình 3.1: Tỉ lệ CTRSH phát sinh từ các nguồn 57 Hình 3.2: Sơ đồ phân vùng quản lý CTRSH huyện Phổ Yên 71 Hình 3.3: Sơ đồ quản lý CTRSH tập trung theo cụm xã/thị trấn 73 Hình 3.4: Sơ đồ thu gom, xử lý CTRSH tập trung theo xã 74 Hình 3.5: Sơ đồ thu gom, xử lý CTRSH theo thôn 74 Hình 3.6: Sơ đồ quản lý CTRSH quy mô cấp xã 75 Hình 3.7: Tổ chức dịch vụ trong mô hình hộ gia đình 76 viii DANH MỤC VIẾT TẮT BCL Bãi chôn lấp BCL CTR Bãi chôn lấp chất thải rắn BQL Ban quản lý CS Công suất CTR Chất thải rắn CTRSH Chất thải rắn sinh hoạt EM Chế phẩm vi sinh hữu hiệu HTX Hợp tác xã NĐ Nghị định UB Ủy ban UBND Ủy ban nhân dân VSMT Vệ sinh môi trƣờng WHO Tổ chức y tế thế giới [...]... quản lý hiệu quả chất thải, đặc biệt là chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn Nhằm giúp các nhà quản lý môi trƣờng trên địa bàn huyện có cái nhìn khách quan và tổng thể về hiện trạng công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt của huyện chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài Đánh giá hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phổ Yên – tỉnh Thái Nguyên Đề tài sẽ là một trong những cơ sở... thời gian tới 3 Yêu cầu của đề tài + Đánh giá về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Phổ Yên + Điều tra đánh giá hiện trạng khối lƣợng CTRSH phát sinh + Đánh giá hiện trạng công tác quản lý CTRSH trên địa bàn huyện Phổ Yên + Dự báo khối lƣợng CTRSH sẽ phát sinh trên địa bàn huyện trong thời gian tới + Đề xuất một số giải pháp quản lý, xử lý CTRSH trên địa bàn huyện 4 Ý nghĩa của đề tài Ý nghĩa... các hoạt động quản lý chất thải rắn sinh hoạt, từng bƣớc cải thiện môi trƣờng và nâng cao đời sống của cộng đồng 3 2 Mục đích của đề tài: Dựa trên nghiên cứu thực trạng công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện, các dự báo về lƣợng thải CTRSH trong thời gian tới để đề xuất giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện Phổ Yên. .. học để quản lý chất thải rắn trong quy hoạch, xây dựng và quản lý rác thải sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lƣờng, làm suy giảm chất lƣợng môi trƣờng, kéo theo những mối nguy hại về sức khoẻ cộng đồng, hạn chế sự phát triển của xã hội Đối với công tác quản lý và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại địa bàn huyện Phổ Yên, cơ chế quản lý và các chính sách hỗ trợ cho công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt còn... Chính phủ về quản lý chất thải rắn [3] - Hoạt động quản lý chất thải rắn: bao gồm các hoạt động quy hoạch, quản lý, đầu tƣ xây dựng cơ sở quản lý chất thải rắn, các hoạt động phân loại, thu gom, lƣu giữ, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải rắn nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu những tác động có hại đối với môi trƣờng và sức khỏe con ngƣời - Chất thải rắn là chất thải ở thể rắn, đƣợc thải ra từ... nghĩa thực tiễn + Đánh giá đƣợc lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh, tình hình thu gom, vận chuyển và tình hình xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phổ Yên + Giải pháp đề xuất mang tính khả thi, có tính ứng dụng thực tế góp phần quản lý hiệu quả lƣợng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh và đƣợc thu gom 4 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Cơ sở khoa học 1.1.1 Tổng quan về chất thải Theo điều... của Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên về việc phê duyệt Dự án “Hỗ trợ quản lý chất thải rắn sinh hoạt và y tế cấp huyện tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 – 2015”; + Chỉ thị số 16/CT-UBND ngày 16/9/2009 của chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên về một số giải pháp cấp bách tăng cƣờng công tác bảo vệ môi trƣờng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên 1.1.8 Cơ sở thực... khi mới thải ra hay gọi là từ nguồn Đó là một biện pháp nhằm thuận lợi cho công tác xử lý rác về sau - Rác: là thuật ngữ dùng để chỉ chất thải rắn hình dạng tƣơng đối cố định, bị vứt bỏ từ hoạt động của con ngƣời Rác sinh hoạt hay chất thải rắn sinh hoạt là một bộ phần của chất thải rắn, đƣợc hiểu là các chất thải rắn phát sinh từ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con ngƣời [14] - Chất thải là... Rác thải đang là vấn đề nhức nhối với toàn xã hội, nhất là trong quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đang diễn ra nhanh chóng nhƣ hiện nay Bên cạnh sự phát triển đó thì rác thải đã và đang gây ô nhiễm môi trƣờng đất, nƣớc, không khí nghiêm trọng Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, tỉ lệ rác thải đƣợc thu gom, xử lý hợp vệ sinh hiện mới đạt 36% tổng lƣợng rác thải sinh hoạt [26] và trên địa bàn huyện Phổ. .. nghệ xử lý chất thải sinh hoạt thu gom phù hợp với trình độ và điều kiện kinh tế của huyện, chủ yếu mới tổ chức thu gom, vận chuyển rác thải ở các khu đông dân cƣ và đổ lộ thiên Chƣa phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn Để tăng cƣờng công tác bảo vệ môi trƣờng trên địa bàn huyện Phổ Yên đồng thời đảm bảo cho sự phát triển bền vững, một trong các nhiệm vụ trọng tâm là quản lý hiệu quả chất thải, . quản lý chất thải rắn sinh hoạt của huyện chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài Đánh giá hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phổ Yên – tỉnh Thái Nguyên . Đề tài sẽ. phần chất thải rắn sinh hoạt 57 v 3.3.5. Dự báo sự gia tăng khối lƣợng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phổ Yên 58 3.4. Đánh giá hiện trạng công tác quản lý thu gom chất thải rắn. THÁI NGUYÊN, 2012 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM LÊ THỊ THÙY LINH ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHỔ YÊN TỈNH THÁI