ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGÔ TUẤN TĂNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG HƯỚNG NGHIỆP VÀ DẠY NGHỀ PHỔ THÔNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC TẠI TRUNG TÂM KĨ THUẬT TỔNG HỢP – HƯỚNG NGHIỆP TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã ngành: 601405 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn: GS – TSKH Nguyễn Văn Hộ Tháng năm 2008 MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ HĐGDHN VÀ DNPT CHO HỌC SINH BẬC TRUNG HỌC TẠI TRUNG TÂM KTTH - HN 1.1 Những quan điểm hướng nghiệp dạy nghề phổ thông 1.2 Những khái niệm 12 1.3 Kết luận chương 34 CHƯƠNG CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC NÂNG CAO HIỆU QUẢ HĐGDHN VÀ DNPT TẠI TRUNG TÂM KTTH - HN TỈNH THÁI NGUYÊN 2.1 Tình hình chung trung tâm KTTH - HN tỉnh Thái Nguyên 35 2.2 Thực trạng hoạt động GDHN DNPT trung tâm KTTH - HN tỉnh Thái Ngun 36 2.3 Thực trạng cơng tác quản lí hoạt động GDHN dạy nghề phổ thông trung tâm KTTH - HN tỉnh Thái Nguyên 48 2.4 Kết luận chương 59 CHƯƠNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HĐGDHN VÀ DNPT CHO HỌC SINH TẠI TRUNG TÂM KTTH - HN TỈNH THÁI NGUYÊN 3.1 Các nguyên tắc đề xuất biện pháp 61 3.2 Các biện pháp quản lí hoạt động GDHN DNPT trung tâm KTTH - HN tỉnh Thái Nguyên 63 3.3 Khảo nghiệm tính khả thi số biện pháp 89 3.4 Kết luận chương 94 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 97 Kết luận chung 97 Khuyến nghị 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO 100 PHỤ LỤC 103 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn MỞ ĐẦU LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.1 Một vấn đề xúc giáo dục Việt Nam nay, khiến toàn xã hội phải quan tâm việc định hướng nghề nghiệp phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS THPT (trung học sở trung học phổ thông) Theo số liệu thống kê hàng năm tính trung bình nước có khoảng 70 – 80% số học sinh THCS vào học THPT, riêng tỉnh Thái Nguyên năm năm học gần đây, năm có khoảng 12000 học sinh vào học lớp 10 số học sinh tốt nghiệp THPT đăng kí thi Đại học, Cao đẳng Xét nhu cầu, xu hướng nguyện vọng lớp trẻ số liệu nêu trân trọng, thực tiễn lực nhu cầu xã hội lại khơng cho phép nguyện vọng thành thực Mỗi năm số học sinh tuyển vào ĐH, CĐ (đại học, cao đẳng) chiếm khoảng 10 – 15%, tạo lên ùn tắc kì thi tuyển sinh, gây tốn cho gia đình cho xã hội 1.2 HĐGDHN DNPT (hoạt động giáo dục hướng nghiệp dạy nghề phổ thông) cho học sinh phổ thơng có ý nghĩa to lớn, xét mặt giáo dục cơng việc điều chỉnh động chọn nghề học sinh, điều chỉnh hứng thú nghề nghiệp em theo xu phân công lao động xã hội, góp phần vào việc cụ thể hố mục tiêu đào tạo trường phổ thông Về ý nghĩa kinh tế cơng tác hướng nghiệp ln hướng vào việc sử dụng hợp lý tiềm lao động trẻ tuổi đất nước, từ đó, nâng cao suất lao động xã hội, để đảm bảo ý nghĩa nhà trường phổ thơng phải gắn mục tiêu đào tạo với mục tiêu kinh tế – xã hội Ý nghĩa mặt trị – xã hội, cơng tác hướng nghiệp có chức thực đường lối giáo dục Đảng Nhà nước, thực đường lối giáo dục đời sống xã hội, làm tốt công tác hướng nghiệp, có lớp người đủ lực phẩm chất cách mạng để bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, ngồi ra, hướng nghiệp có tác dụng điều chỉnh phân công lao động xã hội, tạo cân việc phân bổ lực lượng dân cư Tóm lại, cơng tác hướng nghiệp Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn có ý nghĩa việc triển khai chiến lược người – phận chiến lược kinh tế, khoa học công nghệ 1.3 Sự quan tâm đạo Đảng thể từ Đại hội III, Đảng ta khẳng định: Giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ đầu tư cho phát triển Nghị hội nghị lần thứ BCHTW (Ban chấp hành Trung ương) Đảng khoá VIII nhấn mạnh: “ Tăng cường giáo dục kĩ thuật tổng hợp lực thực hành bậc học phổ thông” Vấn đề khẳng định điều 24(1) Luật giáo dục: “ Nội dung giáo dục phổ thông phải đảm bảo u cầu tính phổ thơng, tồn diện, hướng nghiệp…” Tiếp theo thị 33/ 2003 ngày 23/7/2003 Bộ trưởng Bộ GD & ĐT (giáo dục & đào tạo) việc đẩy mạnh công tác sinh hoạt hướng nghiệp tư vấn nghề nghiệp cho học sinh phổ thông Để thực nhiệm vụ mục tiêu giáo dục đào tạo, ngành GD & ĐT nói chung trung tâm KTTH – HN (kĩ thuật tổng hợp - hướng nghiệp) nói riêng cần làm tốt công tác “ Hướng nghiệp dạy nghề phổ thơng”, tạo điều kiện cho em chọn nghề phù hợp theo ý muốn, lực mình, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội địa phương đất nước 1.4 Trung tâm KTTH – HN tỉnh Thái Nguyên, sau 25 năm triển khai nhiệm vụ, chúng tơi gặp nhiều khó khăn sở vật chất, đội ngũ, tài liệu nội dung chương trình giảng dạy, phụ huynh học sinh chưa nhận thấy vị trí vai trị, tác dụng HĐGDHN DNPT, hiệu đạt chưa cao Sự đổi quản lý, tổ chức giáo dục nói chung trung tâm KTTH – HN nói riêng cịn chuyển biến chậm Sự phân công trách nhiệm quyền hạn trung tâm trường phổ thông chưa hợp lý.Việc sử dụng khai thác nguồn lực (nhân lực, tài lực, vật lực) cho HĐGDHN DNPT cịn hiệu quả, chưa tập trung vào hướng ưu tiên việc tổ chức hồn thiện nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, phương tiện dạy nghề, thiếu thông tin nghề…Công tác xã hội hố giáo dục cịn nhiều hạn chế chưa có biện pháp hữu hiệu Với lý trên, lựa chọn đề tài nghiên cứu: “ Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn hoạt động GDHN dạy nghề phổ thông cho học sinh trung học trung tâm KTTH – HN tỉnh Thái Nguyên” MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Trên sở phân tích lý luận tìm hiểu thực trạng việc triển khai hoạt động trung tâm KTTH – HN tỉnh Thái Nguyên, đề xuất số biện pháp quản lý nhằm góp phần nâng cao hiệu hoạt động GDHN dạy NPT trung tâm KTTH – HN địa bàn tỉnh TN KHÁCH THỂ, ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU 3.1 Khách thể nghiên cứu: Hoạt động quản lý hoạt động GDHN DNPT bậc trung học trung tâm KTTH – HN tỉnh Thái Nguyên 3.2 Đối tƣợng nghiên cứu: Là biện pháp quản lý hoạt động GDHN DNPT trung tâm KTTH – HN tỉnh Thái Nguyên GIẢ THUYẾT KHOA HỌC Hiệu hoạt động GDHN dạy NPT cho học sinh bậc học phổ thông trung tâm KTTH – HN tỉnh Thái Nguyên, nâng cao thực cách đồng số biện pháp quản lý sau: Tích cực tuyên truyền hoạt động GDHN dạy NPT, nhằm thay đổi nhận thức cấp quản lý, giáo viên, học sinh dư luận xã hội 2, Hoàn thiện cấu trúc tổ chức xác lập chế phối hợp trung tâm KTTH - HN trường phổ thông công tác quản lý hoạt động GDHN dạy NPT cho học sinh phổ thông Tổ chức phân công lao động hợp lý, củng cố phát triển đội ngũ Thường xuyên cải tiến nội dung, đổi phương pháp dạy học Khai thác sử dụng hợp lý sở vật chất - kĩ thuật Tăng cường công tác xã hội hoá hoạt động GDHN dạy NPT NHIỆM VỤ 5.1 Xác định sở lý luận việc quản lý HĐGDHN DNPT cho học sinh phổ thông bậc trung học trung tâm KTTH – HN tỉnh Thái Nguyên Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 5.2 Đánh giá thực trạng công tác quản lý HĐGDHN DNPT trung tâm KTTH –HN tỉnh Thái Nguyên 5.3 Đề xuất số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu HĐGDHN DNPT cho học sinh phổ thông bậc trung học trung tâm KTTH – HN tỉnh TN PHẠM VI NGHIÊN CỨU Luận văn đề cập tới chức tổ chức quản lý HĐGDHN - DNPT Việc khảo nghiệm tập trung xem xét biện pháp quản lý HĐGDHN – DNPT thông qua chủ đề sinh hoạt hướng nghiệp nghề dạy trung tâm Lấy ý kiến học sinh, giáo viên cán quản lý trung tâm, trường THPT địa bàn, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 7.1 Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 7.1.1 Quan sát sư phạm 7.1.2 Toạ đàm 7.1.3 Điều tra giáo dục 7.1.4 Tổng kết kinh nghiệm quản lý giáo dục 7.1.5 Thực nghiệm sư phạm 7.1.6 Lấy ý kiến chuyên gia 7.2 Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết 7.3 Các phƣơng pháp toán học sử dụng nghiên cứu khoa học giáo dục TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 8.1 Thời gian thực 8.1.1 Giai đoạn 1: Nghiên cứu tài liệu, thu thập thông tin 8.1.2 Giai đoạn 2: Viết thông qua đề cương chi tiết 8.1.3 Giai đoạn 3: Hoàn thiện báo cáo bảo vệ 8.2 Lực lƣợng liên kết nghiên cứu 8.2.1 Các trung tâm KTTH –HN tỉnh 8.2.2 Các trường phổ thông đóng địa bàn thành phố Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 8.2.3 Các đoàn thể, cộng đồng xã hội 8.2.4 Chuyên gia sở giáo dục tỉnh Chƣơng CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ HĐGDHN VÀ DNPT CHO HỌC SINH TRUNG HỌC TẠI CÁC TRUNG TÂM KTTH – HN 1.1 NHỮNG QUAN ĐIỂM VỀ HƢỚNG NGHIỆP VÀ DẠY NGHỀ PHỔ THƠNG 1.1.1 Ở nƣớc ngồi 1.1.1.1 Trong hệ thống giáo dục, giáo dục trung học phổ thơng giai đoạn học tập quy cuối đa phần thiếu niên học sinh Giáo dục trung học phổ thơng khơng có mục tiêu chuẩn bị nguồn cho giáo dục đại học mà chủ yếu chuẩn bị cho học sinh – người trưởng thành-bước vào sống lao động xã hội Xuất phát từ thực tế đó, thiếu niên học sinh phổ thông dù học lên đại học hay sớm vào sống lao động nghề nghiệp, họ phải trang bị tri thức khoa học, kĩ kĩ thuật, kĩ lao động nghề nghiệp, lực sáng tạo, ý thức tổ chức kỉ luật phát minh nhằm thiết thực góp phần đẩy mạnh công phát triển kinh tế - xã hội quốc gia Trên thực tế, khoa học – kĩ thuật phát triển, quy trình cơng nghệ thay đổi, đặc biệt thời kì bùng nổ thơng tin, với xu hội nhập tồn cầu hố nay, người lao động thường khơng có khả để thích ứng kịp thời Trong đó, số học sinh phổ thông rời ghế nhà trường với vốn kiến thức “ văn hố chay” khơng có sở khả hội nhập vào sống lao động – xã hội Xuất phát từ thực tiễn vậy, xã hội có giai cấp, có nhà tư tưởng giáo dục học tiến bộ, đưa hình thức gắn giáo dục với lao động nghề nghiệp, với sống Vào kỉ 19, Pháp xuất sách “ Hướng nghiệp chọn nghề” [21,7] Nội dung sách đề cập tới vấn đề phát triển đa dạng nghề Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Ngun http://www.lrc-tnu.edu.vn phát triển cơng nghiệp Ngay đó, người ta nhận thấy tính đa dạng, phức tạp hệ thống nghề nghiệp, tính chun mơn hố vượt lên hẳn so với giai đoạn sản xuất công nghiệp thủ cơng nghiệp, qua khẳng định tính cấp thiết phải giúp đỡ thiếu niên học sinh vào “ Thế giới nghề nghiệp”nhằm sử dụng hiệu lao động trẻ tuổi Đến năm 1975, nước Pháp tiến hành cải cách giáo dục nhằm vào hướng: tăng cường giáo dục tự nhiên tốn học, tăng kiến thức thực hành khoa học tự nhiên, đưa giáo dục kĩ thuật vào để đảm bảo liên hệ trường học đời sống, đồng thời vững ý nghĩa môn xã hội nhân văn, giảm bớt tính hàn lâm việc cung cấp kiến thức khoa học, tăng cường tỷ trọng kiến thức có ý nghĩa thực dụng ý nghĩa hướng nghiệp để giúp học sinh trung học chuẩn bị vào đào tạo sống nghề nghiệp 1.1.1.2 Vấn đề dạy học lao động nghề nghiệp nhiều nhà giáo dục học tiếng thuộc tổ chức nghiên cứu lao động, kĩ thuật kinh tế hoạt động dạy học Cộng hồ liên bang Đức nghiên cứu Các cơng trình nghiên cứu làm sáng tỏ nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học lao động nghề nghiệp, tổ chức cho học sinh phổ thông thực tập nhà máy, xí nghiệp, sở kinh doanh – dịch vụ Qua cho thấy hoạt động dạy học lao động – kĩ thuật – kinh tế khơng mang tính quan trọng mơn học khác, mà cịn phận cấu thành giáo dục trung học phổ thông tạo điều kiện cho học sinh phổ thông phát triển thành người trưởng thành sống – xã hội Theo truyền thống, hệ thống trường phổ thông Đức quán triệt quan điểm nguyên tắc hướng nghiệp, để chuẩn bị cho học sinh vào trường đào tạo nghề tuỳ theo trình độ học tập em Trẻ phân loại từ bậc Tiểu học, sau lớp 5, vào thành tích học tập em, trường phân loại học sinh thành hai loại: Loại học hết lớp 10 học công nhân lành nghề trung tâm dạy nghề loại học hết trung học (lớp 12) Đến lại phân loại lần nữa, cho học sinh học lên lớp 13 thi lấy tú tài tồn phần vào Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn học trường đại học, số lại vào học sở đào tạo nghề Trung cấp Sự phân loại sơ tiến hành từ học hết tiểu học, phúc tra đưa định xác vào sau lớp Tới lớp 10, từ học kì 1, giáo viên chủ nhiệm liên hệ với nhiều sở hướng nghiệp, trường dạy nghề công ty tư nhân nhà nước để đưa học sinh đến tìm hiểu nghề nghiệp muốn học Những học sinh có nhu cầu hay lực học lên đại học buộc phải học lực khá, từ lớp 11 vào học trường phổ thông hệ học lên đại học Xu hướng đại hoá tạo điều kiện cho học sinh học nghề học phổ thông, cung cấp hệ thống kiến thức khoa học gắn với hướng đào tạo nghề cách linh hoạt, giảm bớt tính hàn lâm bậc học trung học hoàn chỉnh 1.1.1.3 Vấn đề GDHN lập nghiệp trường học Úc không dạy lý thuyết đơn thuần, mà cung cấp cho học sinh khả chuyển đổi thật nhanh có bình đẳng tất học sinh, làm cho học sinh vừa có kĩ lao động, vừa có tri thức Việc giáo dục giúp cho học sinh biết tự định việc lựa chọn có tính hướng nghiệp, lập nghiệp sau học trường tham gia có hiệu vào đời sống lao động 1.1.1.4 Magumi Nishino Viện nghiên cứu giáo dục Nhật Bản nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng tri thức kĩ ngành nghề cần thiết cho học sinh phổ thông.Theo tác giả, học sinh trung học phải được: “ Bồi dưỡng tri thức kĩ ngành nghề cần thiết xã hội, có thái độ tơn trọng lao động có khả lựa chọn nghề tương lai phù hợp với cá nhân” [34, 49] Dù từ lâu, giáo dục Nhật Bản ý đến vấn đề hồn thiện nội dung, hình thức dạy học kĩ thuật nhằm cung cấp tri thức, rèn luyện kĩ lao động nghề nghiệp phát triển tư sáng tạo cho học sinh phổ thông Chính vậy, Nhật, vịng 30 năm từ 1952 – 1982 nhiều cải cách giáo dục tiến hành, với mục đích đảm bảo cho giáo dục phổ thông đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế cụ thể đất nước Trong đó, Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn nhiều biện pháp áp dụng để nâng cao trình độ đào tạo nghề nghiệp khoa học tự nhiên trường tiểu học trung học sở 1.1.1.5 Các nước ASEAN: Đang tăng cường GDHN cho học sinh phổ thông - Tại Malaysia: Một chức giáo dục bên cạnh việc góp phần phát triển nhân cách xây dựng nguồn nhân lực Mục tiêu khoá học phổ thông năm (từ lớp – lớp 9) tạo điều kiện cho học sinh có hội bước vào ngưỡng nghề nghiệp - Tại Philippin: Một mục tiêu giáo dục phổ thông đào tạo nguồn nhân lực với trình độ tay nghề cần thiết để lựa chọn nghề Chính mà cấp II thực giáo dục nghề nghiệp, chuẩn học sinh phải đạt kiến thức, kĩ năng, thông tin nghề nghiệp tinh thần làm việc tối thiểu cần thiết để chọn nghề Sang cấp III tập trung vào số lĩnh vực cụ thể hướng nghiệp – dạy nghề - Tại Thái Lan: Ngay từ Tiểu học trang bị cho học sinh kiến thức bản, kĩ tối thiểu số công việc nội trợ, nông nghiệp nghề thủ công Sang cấp II đẩy mạnh công tác GDHN gắn với nghề sở phù hợp với độ tuổi, sở thích, nhu cầu học sinh, bước tiền đề cho học sinh vào cấp III Giáo dục nghề nghiệp gắn liền với hướng nghiệp nhằm cung cấp cho học sinh kĩ nghề nghiệp, tất trường phải dạy nghề theo quy định Bộ, học sinh đạt chuẩn cấp chứng nghề 1.1.1.6 Jacques Delors, chủ tịch Uỷ ban quốc tế độc lập giáo dục cho kỉ XXI UNESCO phân tích “ Những trụ cột giáo dục” viết: “ Học tri thức, học làm việc, học cách chung sống học cách tồn ", trụ cột mà Uỷ ban trình bày minh họa tảng giáo dục [28, 8] Theo tác giả vấn đề GDHN học nghề học sinh phổ thông thiếu giáo dục Tác giả nhấn mạnh việc học sinh có hội Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ KẾT LUẬN CHUNG Tổ chức hoạt động GDHN dạy NPT cách có hiệu chuẩn bị cho học sinh phổ thơng hành trang, tạo điều kiện cho họ có nhiều hội nhanh chóng hội nhập với sống lao động sản xuất lĩnh vực kinh tế - xã hội Trong chế đổi nay, vấn đề chuẩn bị nghề nghiệp cho học sinh phổ thơng u cầu nóng bỏng xã hội Chính vậy, sở nghiên cứu tác giả trình bày số khái niệm hướng nghiệp, định hướng nghề nghiệp, tư vấn nghề nghề phổ thông đồng thời nêu lên yếu tố chủ yếu ảnh hưởng tới hiệu hoạt động GDHN dạy NPT, từ tìm biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu hoạt động GDHN DNPT cho học sinh phổ thông Trên sở lý luận sở thực tiễn, nhận thấy, để nâng cao hiệu hoạt động GDHN dạy NPT cho học sinh phổ thông bậc trung học trung tâm KTTH - HN, cần áp dụng đồng biện pháp sau: Tích cực tuyên truyền hoạt động GDHN dạy NPT, nhằm thay đổi nhận thức cấp quản lý, giáo viên, học sinh dư luận xã hội 2, Hoàn thiện cấu trúc tổ chức xác lập chế phối hợp trung tâm KTTH - HN trường phổ thông công tác quản lý hoạt động GDHN dạy NPT cho học sinh phổ thông Tổ chức phân công lao động hợp lý, củng cố phát triển đội ngũ Thường xuyên cải tiến nội dung, đổi phương pháp dạy học Khai thác sử dụng hợp lý sở vật chất - kĩ thuật Tăng cường cơng tác xã hội hố hoạt động GDHN dạy NPT Những kết khảo nghiệm đồng biện pháp trên, chứng tỏ mục đích khảo nghiệm hồn chỉnh, kết khảo nghiệm phù hợp với giả định nêu Kết khảo nghiệm khẳng định, việc áp dụng đồng biện 101 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn pháp quản lý hoạt động GDHN dạy NPT cho học sinh phổ thông trung tâm KTTH - HN tỉnh Thái Nguyên nêu mang tính khả thi Ý kiến 80% Giám đốc trung tâm KTTH - HN, cán quản lý trường phổ thơng phịng giáo dục địa bàn tỉnh Thái Nguyên qua trao đổi với giám đốc trung tâm KTTH - HN tỉnh bạn, khẳng định tính khả thi biện pháp Một số khía cạnh khoa học thực tiễn nghiên cứu thời gian tới vấn đề " Tìm hiểu hứng thú xu hướng chọn nghề học sinh lớp 12", " Sự liên thông công tổ chức hoạt động dạy NPT trung tâm KTTH - HN trường chuyên nghiệp - dạy nghề", " Công tác thông tin nghề tư vấn nghề cho học sinh phổ thơng" Với kết nghiên cứu mình, hy vọng góp phần nhỏ bé vào cơng tác quản lý nhằm nâng cao hiệu chất lượng hoạt động GDHN dạy NPT KHUYẾN NGHỊ 2.1 Đối với Bộ GD & ĐT - Cần kịp thời xây dựng ban hành chế độ, sách, chương trình, tài liệu, đào tạo giáo viên, giải tồn chế độ cán bộ, giáo viên công tác trung tâm như: " quy chế hoạt động, tiêu chuẩn giáo viên đứng lớp, phụ cấp lãnh đạo bất cập "; thực kế hoạch bồi dưỡng cấp kinh phí cho hoạt động bồi dưỡng cán bộ, giáo viên - Xây dựng ban hành văn quy phạm pháp luật để tạo chế pháp lý cho việc dạy học NPT hoạt động GDHN Quy định vị trí NPT hoạt động GDHN mối liên hệ với môn học khác - Nghiên cứu đưa môn giáo dục nghề lớp 11 vào dạy trung tâm KTTH - HN, có đủ điều kiện đội ngũ, sở vật chất - thiết bị cho học sinh thực hành đảm bảo chất lượng Quy định mơn giáo dục nghề lớp 11 tính điểm vào điểm trung bình chung mơn học khác 102 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn - Chỉ đạo chặt chẽ biên soạn nội dung chương trình, sách giáo khoa, tài liệu phục vụ hoạt động GDHN dạy NPT theo hướng cập nhật kiến thức đại, liên thông với bậc học, cấp học - Để chuẩn bị nguồn đội ngũ giáo viên giảng dạy môn GDHN - tư vấn nghề Bộ cần cho phép đạo trường sư phạm mở chuyên ngành đào tạo giáo viên hướng nghiệp, nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo giai đoạn tới 2.2 Đối với Sở GD & ĐT Có kế hoạch cụ thể, kịp thời quy định trách nhiệm, kiểm tra việc tổ chức hoạt động GDHN dạy NPT cho học sinh trung tâm trường phổ thông, kết thực cần gắn vào thành tích thi đua đơn vị hàng năm Tăng cường đầu tư sở vật chất - thiết bị dạy học, tạo điều kiện bồi dưỡng đội ngũ cán quản lý, giáo viên trung tâm giáo viên trường trực tiếp tham gia hoạt động Thành lập phòng GDHN để đạo hoạt động GDHN dạy NPT toàn tỉnh, đạo trường phổ thơng thành lập ban GDHN 103 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn TÀI LIỆU THAM KHẢO Hồ Chí Minh Nhiệm vụ cô giáo, thầy giáo quan trọng vẻ vang NXB Giáo dục, Hà Nội, 1962 Hồ Chí Minh Bàn cơng tác giáo dục NXB thật, Hà Nội, 1972 Hồ Chí Minh Về với giáo dục NXB Giáo dục, Hà Nội, 1997 Đảng Cộng sản Việt Nam Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII NXB Sự thật, Hà Nội, 1991 Đảng Cộng sản Việt Nam Văn kiện Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương khoá VIII, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996 Đảng Cộng sản Việt Nam Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ IX NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001 Đảng Cộng sản Việt Nam Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006 Đặng Danh Ánh Hướng nghiệp trường phổ thơng, tạp trí Giáo dục số 42, 10/2002 Afanaxep V.G Con người quản lý xã hội tập I, NXB khoa học xã hội, Hà Nội, 1979 10 Bộ Giáo dục Đào tạo Nội dung sinh hoạt hướng nghiệp cho học sinh phổ thông, Hà Nội, 2000 11 Bộ Giáo dục Đào tạo Một số sở công tác hướng nghiệp cho học sinh phổ thông, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2000 12 Bộ Giáo dục Đào tạo Hoạt động giáo dục lao động, hướng nghiệp năm học 2000 - 2001 phương hướng năm học 2001 - 2002, Hà Nội, 2001 13 Bộ Giáo dục Đào tạo Hướng dẫn thực nhiệm vụ năm học 2001 2002, Hà Nội, 2002 14 Bộ Giáo dục Đào tạo Tài liệu sinh hoạt hướng nghiệp cho học sinh phổ thông, Hà Nội, 2003 15 Bộ Giáo dục Đào tạo Tài liệu hội thảo tập huấn đổi phương pháp dạy học nghề phổ thông, Hà Nội, 2007 16 Bộ Giáo dục Đào tạo Hướng dẫn thực nhiệm vụ năm học 2007 2008, Hà Nội, 2007 17 Đặng Quang Báo Một số giải pháp đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, tạp chí giáo dục số 121, 9/2002 100 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 18 Quốc Chấn Vấn đề gia đình giáo dục em học sinh phổ thơng nay, tạp chí giáo dục số 24, 4/2002 19 Đoàn Chi Vấn đề dạy nghề cho học sinh phổ thơng, tạp chí giáo dục số 3, 1994 20 Phạm Tất Dong Đổi công tác hướng nghiệp cho phù hợp với kinh tế thị trường Quán triệt chủ trương đổi nghiệp giáo dục đào tạo, đẩy mạnh việc củng cố phát triển trung tâm KTTH - HN - DN Bộ Giáo dục Đào tạo Trung tâm lao động - hướng nghiệp, Hà Nội, 1992 21 Phạm Tất Dong Giáo dục lao động hướng nghiệp phục vụ nghiệp CNH, HĐH đất nước Tạp chí giáo dục số 6, 1996 22 Giáo trình cơng tác hướng nghiệp trường phổ thơng (dùng cho trường ĐHSP) NXB Giáo dục, Hà Nội, 1987 23 Nguyễn Thị Hằng Nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp trường phổ thông đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực phục vụ CNH, HĐH đất nước Tạp chí giáo dục số 104, 12/ 2004 24 Nguyễn Văn Hộ Những giảng quản lý trường học NXB Giáo dục, Hà Nội, 1984 25 Nguyễn Văn Hộ Thiết lập phát triển hệ thống giáo dục hướng nghiệp Luận án Tiến sĩ khoa học, 1988 26 Nguyễn Văn Hộ - Nguyễn Thị Thanh Huyền Hoạt động giáo dục hướng nghiệp giảng dạy kĩ thuật trường THPT, NXB Giáo dục, 2006 27 Nguyễn Sinh Huy - Nguyễn Văn Lệ Giáo dục học đại cương I (dùng cho trường ĐH CĐSP), Hà Nội, 1995 28 Jacques Dolors Giáo dục cho ngày mai, tạp chí người đưa tin UNESCO số 4, 1986 Tr 6, 29 Kli mốp E A Hướng nghiệp tổ hợp khoa học Lêningát 1969, tr 72 30 Phạm Xuân Khi Gia đình phải nhà trường thực hướng nghiệp giáo dục nghề cho hệ trẻ, tạp chí giáo dục số 82, 4/2004 31 Kôn Đa Cốp M I Quản lý giáo dục quốc dân địa bàn huyện Trường cán quản lý Trung ương, Hà Nội, 1984 32 Kơn Đa Cốp M I Cơ sở lí luận khoa học quản lý giáo dục việc khoa học giáo dục, Hà Nội, 1984 101 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 33 Nguyễn Văn Lê - Hà Thế Truyền Để nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp tình hình mới, tạp chí giáo dục số 81, 3/ 2004 34 Magami Nishino Cải cách giáo dục Nhật Bản hướng tới kỉ 21 Tạp chí thơng tin khoa học giáo dục số 46, 1995, tr 49 35 Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt Giáo dục học đại cương tập I NXB giáo dục, 1987 36 Nguyễn Ngọc Quang Những khái niệm lí luận quản lí giáo dục, trường cán quản lí giáo dục đào tạo Trung ương, Hà Nội, 1989 37 Trần Hồng Quân Kết luận Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo Hội nghị Giám đốc sở giáo dục đào tạo từ ngày 23 - 24/7/1993 Hà Nội, Bộ GD&ĐT, Hà Nội, 1993, tr 44 38 Phạm Văn Sơn Đổi công tác đào tạo bồi dưỡng giáo viên dạy nghề phổ thông, phát triển giáo dục, 2002, tr 16, 17 39 Phạm Văn Sơn Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học nghề cho học sinh phổ thông bậc TH trung tâm KTTH - HN Luận án tiến sĩ, 2003 40 Phạm Huy Thụ Đổi hoạt động lao động - hướng nghiệp học sinh phổ thông (tài liệu bồi dưỡng cán quản lí trung tâm KTTH - HN - DN) Bộ GD&ĐT Trung tâm lao động - hướng nghiệp, Hà Nội, 1994, tr 19, 83 41 Nguyễn Văn Toàn Về công tác hướng nghiệp trường phổ thông nay, tạp chí giáo dục số 30, 5/2002 42 Đỗ Huy Toàn Những vấn đề quản trị kinh doanh NXB khoa học kĩ thuật, Hà Nội, 1994 43 Nguyễn Đức Trí Hướng nghiệp - Một số vấn đề lí luận thực tiễn, tạp chí giáo dục số 119, 8/2005 44 Hà Thế Truyền Một số giải pháp thực giáo dục lao động - hướng nghiệp dạy nghề góp phần thực tốt việc phân luồng đào tạo, tạp chí giáo dục số 107, 2/2005 45 Hà Thế Truyền Một số giải pháp tổ chức hoạt động đạy học kĩ thuật ứng dụng (nghề phổ thông) cho học sinh bậc Th trung tâm KTTH - HN - DN, luận án Tiến sĩ, 1996 102 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Phụ lục PHIẾU HỎI Ý KIẾN GIÁO VIÊN, CÁN BỘ QUẢN LÝ Để làm rõ thực trạng nguyên nhân ảnh hưởng đến kết dạy học nghề phổ thông hoạt động GDHN, từ nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng dạy học nghề GDHN cho học sinh phổ thông, xin Ơng (Bà) cho biết ý kiến (đề nghị đánh x vào ô vuông ý kiến phù hợp) Đánh giá thực trạng hoạt động dạy học nghề phổ thông Theo Ơng (bà) tình trạng dạy nghề phổ thơng sao? Rất khó khăn Khó khăn Bình thường Thuận lợi Chất lượng dạy học nghề phổ thông nay? Rất Kém Trung bình Khá Tốt Khá Tốt Trình độ tiếp thu ý thức học tập học sinh? Rất Kém Trung bình Cơng tác dạy nghề phổ thông phụ huynh học sinh quan tâm chưa? Chưa quan tâm Có quan tâm Rất quan tâm Công tác dạy NPT Sở GD &ĐT (phòng GD &ĐT) quan tâm chưa? Chưa quan tâm Có quan tâm Rất quan tâm Xin Ông (Bà) cho biết nhu cầu học nghề học sinh phổ thơng ? Khơng có nhu cầu Bình thường Nhu cầu cao Đơn vị đáp ứng nhu cầu học nghề học sinh chưa? Chưa đáp ứng Đáp ứng đầy đủ Đáp ứng Đánh giá thực trạng hoạt động GDHN sao? Trước tham gia dạy GDHN, Ông (Bà) tham gia dạy mơn gì? Theo Ông (bà) hoạt động GDHN sao? Rất khó khăn Khó khăn Bình thường Thuận lợi Ông (Bà) đào tạo qua lớp bồi dưỡng chưa? Chưa Thỉnh thoảng Thường xuyên Hình thức tổ chức SHHN Theo đơn vị lớp Theo khối 103 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Các chủ đề quy định Bộ có phù hợp khơng? Phù hợp phù hợp Khơng phù hợp Chủ đề Ơng (Bà) thấy khó thực hiện? Xin Ông (Bà) cho biết ý thức học tập học sinh? Không tốt Bình thường Tốt Việc tổ chức buổi SHHN cho học sinh theo Ơng (Bà) có cần thiết không? Rất cần Cần Không cần Khi thực chương trình GDHN, Ơng (Bà) thấy có khó khăn gì? Xin Ông (bà) xếp thứ tự biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu HĐGDHN DNPT theo mức độ cần thiết ( từ đến 6) ( Dành cho cán quản lý đơn vị) Tích cực tuyên truyền hoạt động GDHN dạy NPT, nhằm nâng cao nhận thức cấp quản lý, giáo viên, phụ huynh học sinh dư luận xã hội Xây dựng chế hoạt động phối hợp Trung tâm Trường phổ thơng Tăng cường xã hội hố hoạt động GDHN DNPT Bố trí sử dụng đội ngũ hợp lý, củng cố đội ngũ giáo viên Thường xuyên nghiên cứu, cải tiến nội dung chương trình, đổi phương pháp hình thức tổ chức thực Khai thác sử dụng hợp lý CSVC Ngoài biện pháp Ơng (Bà) cịn đề xuất biện pháp nhằm nâng cao hiệu hoạt động GDHN DNPT? 104 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Phụ lục PHIẾU HỎI Ý KIẾN CBQL Mức độ cần thiết tính khả thi biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu HĐGDHN DNPT 1) Xin Ơng (Bà) vui lịng cho biết đơn vị Ông (Bà) thực biện pháp số biện pháp để nâng cao hiệu hoạt động GDHN DNPT ( đánh dấu x vào thích hợp) Đã Chưa Khả Khơng thực thực thi khả thi Biện pháp Tích cực tuyên truyền hoạt động GDHN DNPT, nhằm nâng cao nhận thức cấp quản lý, giáo viên, học sinh dư luận xã hội Xây dựng chế phối hợp trung tâm trường phổ thông Tổ chức phân công lao động hợp lý, củng cố phát triển đội ngũ Thường xuyên cải tiến nội dung chương trình, đổi phương pháp dạy học Khai thác, sử dụng hợp lý sở vật chất thiết bị dạy học Đẩy mạnh xã hội hố hoạt động GDHN DNPT 2) Ơng (Bà) đánh giá hiệu biện pháp (đánh x vào thích hợp) Có tác Có tác dụng Khơng dụng khơng có tác tốt Biện pháp cao dụng Tích cực tuyên truyền hoạt động GDHN 105 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn DNPT, nhằm nâng cao nhận thức cấp quản lý, giáo viên, học sinh dư luận xã hội Xây dựng chế phối hợp trung tâm trường phổ thông Tổ chức phân công lao động hợp lý, củng cố phát triển đội ngũ Thường xuyên cải tiến nội dung chương trình, đổi phương pháp dạy học Khai thác, sử dụng hợp lý sở vật chất thiết bị dạy học Đẩy mạnh xã hội hoá hoạt động GDHN DNPT 3) Ông (Bà) đánh giá mức độ cần thiết tính khả thi biện pháp nào? (đánh dấu x vào thích hợp) Rất cần Biện pháp thiết Cần thiết Không cần thiết Tích cực tuyên truyền hoạt động GDHN DNPT, nhằm nâng cao nhận thức cấp quản lý, giáo viên, học sinh dư luận xã hội Xây dựng chế phối hợp trung tâm trường phổ thông Tổ chức phân công lao động hợp lý, củng cố phát triển đội ngũ Thường xuyên cải tiến nội dung chương trình, đổi phương pháp dạy học Khai thác, sử dụng hợp lý sở vật chất - thiết bị dạy học 106 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Đẩy mạnh xã hội hoá hoạt động GDHN DNPT 4) Ngoài biện pháp nêu trên, theo Ông (Bà) cần bổ sung thêm biện pháp nào? Giải thích mức độ? Xin Ông (Bà) vui lòng cho biết Quý danh Chức vụ Nơi công tác: Ngành nghề đào tạo Xin chân trọng cảm ơn 107 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Phụ lục PHIẾU HỎI Ý KIẾN HỌC SINH Họ tên HS trường Chỗ gia đình Bố em làm nghề gì? Mẹ em làm nghề gì? Em có định theo nghề Bố (mẹ) không? Nếu theo theo nghề cuả ai? Nếu khơng theo em thích nghề gì? (chọn mức độ) Mức 1: Mức 2: Mức 3: Em có hiểu biết nghề phổ thơng khơng? Khơng biết Biết Biết Em học nghề phổ thông đâu: Theo em nghề phổ thơng có cần học phổ thông không? Không cần Cần Rất cần Em có thích học nghề phổ thơng khơng? Khơng Thích Rất thích Nếu thích em học nghề gì? Cho biết dự định em sau tốt nghiệp phổ thơng? ĐH CĐ TCCN CNKT 108 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Đi làm Dự định em vào trường nào? 10 Việc chọn nghề, khối thi em dựa sở nào?( ghi theo mức độ thích) 1.Sở thích 2.Thu nhập cao 3.Nhàn hạ 4.Dễ kiếm việc làm 5.Nghe lời khuyên Bố (mẹ) 6.Nghe lời khuyên bạn bè 7.Nghề mốt thời thượng 8.Năng lực thân 9.Khả trúng tuyển cao 10.Lý khác: 11 Em tham gia buổi sinh hoạt hướng nghiệp tư vấn nghề chưa? SHHN: Có chưa Tư vấn nghề: có chưa 12 Những thơng tin nghề em biết qua đâu? 1.Thông qua buổi SHHN 2.Các phương tiện thông tin đại chúng( đài, vô tuyến) 3.Đọc tài liệu 4.Thông qua bạn bè 5.Thông qua bố mẹ 6.Lý khác 13 Em hiểu nghề gì? 14 Em có nhu cầu tìm hiểu thơng tin sau khơng?(mức độ ưu tiên) Thế giới nghề nghiệp Thị trường lao động 109 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Nhu cầu tuyển chọn nhân lực Tình hình phát triển kinh tế địa phương, đất nước Thông tin tuyển sinh trường Lý khác: 15 Em có nhucầu tư vấn chọn nghề không? Không cần Cần Rất cần 16 Nếu em học nghề phổ thơng rổi em cho biết em học nghề gì? 17 Học xong nghề phổ thông em (hoặc bạn em) có vận dụng kiến thức, kĩ nghề học vào sống khơng? Khơng Rất Vận dụng 18 Các thầy(cơ) dạy học mơn văn hố, có hướng nghiệp nghề cho em không? Không Thỉnh thoảng Thường xuyên 19 Trong sinh hoạt chủ nhiệm em có tư vấn nghề không? Không Thỉnh thoảng Thường xuyên 20 Em cho biết kết học tập Stt Mơn học Lý Hoá Văn Sử Địa 2007- 2008 Tốn TB học kì I 2006 -2007 TBC năm học Ngoại ngữ 110 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Sinh 21 Em có khiếu khơng? Phụ lục PHIẾU ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH Bài Họ tên học sinh: Ngày dạy: Lớp : Điểm Điểm đánh giá Điểm chuẩn Tiêu chí đánh giá Chuẩn bị Học sinh Giáo viên Thực quy trình thao tác kĩ thuật Thực thực hành (sản phẩm) Đảm bảo thời gian Thái độ Tổng cộng 10 111 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ... “ Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn hoạt động GDHN dạy nghề phổ thông cho học sinh trung học trung tâm KTTH... tác quản lí hoạt động GDHN dạy nghề phổ thông trung tâm KTTH - HN tỉnh Thái Nguyên 48 2.4 Kết luận chương 59 CHƯƠNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HĐGDHN VÀ DNPT CHO HỌC SINH TẠI TRUNG TÂM KTTH - HN... học thơng qua thi tốt nghiệp nghề việc nhận biết thông tin nghề nghiệp thông qua hoạt động GDHN * Nhiệm vụ - Cung cấp cho học sinh phổ thông tri thức, kiến thức, kĩ kĩ thuật tổng hợp kĩ lao động