B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I -*** - NGUY N TR NG PHƯƠNG ðÁNH GIÁ CÔNG TÁC ðÀO T O NGH NÔNG NGHI P CHO NƠNG DÂN THEO CHƯƠNG TRÌNH TĂNG CƯ NG NĂNG L C D Y NGH M C TIÊU QU C GIA TRÊN ð A BÀN T NH PHÚ TH LU N VĂN TH C SĨ KINH T Chuyên ngành : KINH T NÔNG NGHI P Mã s : 60.31.10 Ngư i hư ng d n khoa h c : TS NGUY N T T TH NG HÀ N I - 2011 L I CAM ðOAN Tơi xin cam đoan, cơng trình nghiên c u c a riêng tơi Các s li u, k t qu nêu lu n văn trung th c có ngu n g c rõ ràng TÁC GI LU N VĂN Nguy n Tr ng Phương Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… i L I C M ƠN Trong trình h c t p nghiên c u hoàn thành lu n văn, đ tài: “ðánh giá cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân theo chương trình tăng cư ng l c d y ngh m c tiêu qu c gia ñ a bàn t nh Phú Th ” Tơi ln nh n đư c s giúp đ t n tình q báu c a nhà trư ng, th y, cô giáo, b n bè, gia đình đ ng nghi p Tơi xin chân thành c m ơn ñ n: Ban giám hi u trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i, Vi n ñào t o sau ñ i h c, khoa kinh t , t b mơn kinh t , q th y giáo t o ñi u ki n v i s t n tình gi ng d y, giúp đ đ ng viên su t trình h c t p, nghiên c u hoàn thành lu n văn t t nghi p Tôi xin bày t bi t ơn sâu s c ñ n TS Nguy n T t Th ng, th y nhi t tình hư ng d n d y b o giúp ñ tơi su t q trình th c hi n đ tài Tơi xin chân thành c m ơn Phịng ñào t o ngh - S Lao ñ ng, Thương binh xã h i t nh Phú Th , Ban giám hi u, th y cô giáo s ñào t o ngh ñã t o ñi u ki n thu n l i v m i m t cho tơi đư c tham gia hồn thành khố đào t o th c s kinh t Trong q trình nghiên c u, dù c g ng th t nhi u, kh kinh nghi m nghiên c u h n ch , nên đ tài khhơng chánh kh i nh ng thi u sót Tác gi mong nh n đư c s c m thơng góp ý c a q th y, giáo, đ ng nghi p nh ng ngư i quan tâm ñ n ñ tài TÁC GI LU N VĂN Nguy n Tr ng Phương Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… ii M CL C L i cam ñoan i L i c m ơn ii M cl c iii Danh m c ch vi t t t v Danh m c b ng vi Danh m c h p vii M ð U 1.1 Tính c p thi t c a ñ tài 1.2 M c tiêu nghiên c u 1.3 ð i tư ng ph m vi nghiên c u 1.4 Câu h i nghiên c u c a ñ tài NH NG V N ð LÝ LU N VÀ TH C TI N V CÔNG TÁC ðÀO T O NGH NÔNG NGHI P CHO NÔNG DÂN 2.1 Cơ s lý lu n 2.2 Cơ s th c ti n ð C ðI M ð A BÀN NGHIÊN C U VÀ PHƯƠNG PHÁP 33 NGHIÊN C U 44 3.1 ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u 44 3.2 Phương pháp nghiên c u 54 K T QU NGHIÊN C U 59 4.1 Khái quát tình hình phát tri n ngành nông nghi p t nh Phú Th 59 4.2 Th c tr ng cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân đ a bàn t nh Phú Th 61 4.2.1 K t qu đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân 61 4.2.2 H th ng t ch c qu n lý ðTN nông nghi p cho nông dân ñ a bàn t nh Phú Th Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 63 iii 4.2.3 Ngu n l c cho ñào t o ngh 67 4.2.4 Hình th c ñào t o ngh nông nghi p cho nông dân 81 4.2.5 N i dung đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân 83 4.2.6 Các sách h tr đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân 86 4.2.7 ðánh giá v th c tr ng cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân đ a bàn t nh Phú Th 92 4.3 Nhu c u đào t o ngh nơng nghi p c a nơng dân 4.4 Phân tích nh ng y u t t nh Phú Ph 97 nh hư ng đ n cơng tác đào t o ngh nông nghi p cho nông dân 100 4.4.1 Nh ng y u t bên 100 4.4.2 Nh ng y u t bên 101 4.5 Bài h c kinh nghi m c a vi c th c hi n cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân theo chương trình tăng cư ng l c d y ngh m c tiêu qu c gia ñ a bàn t nh Phú Th 4.6 111 ð nh hư ng m t s gi i pháp nh m th c hi n t t công tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân ñ a bàn t nh Phú Th 4.6.1 ð nh hư ng cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nông dân 4.6.2 112 112 M t s gi i pháp ch y u nh m th c hi n t t cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân đ a bàn t nh Phú Th 115 K T LU N VÀ KI N NGH 132 5.1 K t lu n 132 5.2 Ki n ngh 133 TÀI LI U THAM KH O Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 136 iv DANH M C CÁC CH VI T T T - BCH: Ban ch p hành - CNH: Công nghi p hố - CðN: Cao đ ng ngh - CN - XD: Công nghi p - xây d ng - ðTN: ðào t o ngh - ðHQGHN: ð i h c qu c gia Hà N i - GD - ðT: Giáo d c - ñào t o - GDNN: Giáo d c ngh nghi p - HðH: Hi n ñ i hoá - KT - XH: Kinh t - xã h i - KTTT: Kinh t th trư ng - KH - CN: Khoa h c - công ngh - LðTB - XH: Lao ñ ng thương binh - xã h i - NN: Nông nghi p - ND: Nông dân - NSNN: Ngân sách Nhà nư c - PTNT: Phát tri n nông thôn - QLNN: Qu n lý Nhà nư c - TCN: Trung c p ngh - TTDN: Trung tâm d y ngh - THCS: Trung h c s - THPT: Trung h c ph thông - TSCð: Tài s n c ñ nh - TM - DV: Thương m i - d ch v - UBND: U ban nhân dân - XHCN: Xã h i ch nghĩa - SXKD: S n xu t kinh doanh Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… v DANH M C B NG STT Tên b ng Trang 3.1 Tình hình đ t ñai s d ng ñ t ñai c a t nh Phú Th 47 3.2 Dân s lao ñ ng c a t nh 49 3.3 T c ñ tăng trư ng c u giá tr s n xu t t nh Phú Th 51 4.1 Cơ c u giá tr s n xu t nông, lâm nghi p thu s n t nh Phú Th 61 4.2 S lư ng h c sinh t t nghi p qua năm 63 4.3 Phát tri n m ng lư i trư ng trung tâm d y ngh ñ n năm 2010 ñ a bàn t nh Phú Th 4.4 Th c tr ng s v t ch t c a s ðTN ñ a bàn t nh Phú Th 4.5 67 69 Tình tr ng s v t ch t c a s d y ngh ñ a bàn t nh Phú Th 70 4.6 Phát tri n ñ i ngũ cán b , giáo viên s đào t o ngh cho nơng dân 71 4.7 S lư ng cán b , giáo viên tham gia d y ngh c a nhóm trư ng ñ a bàn t nh Phú Th 72 4.8 Trình đ đào t o chun mơn c a giáo viên 72 4.9 V n ñ u tư cho cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân đ a bàn t nh Phú Th 78 4.10 Cơ c u v n ñ u tư cho lĩnh v c qua năm 79 4.11 T l v n ñ u tư ñào t o ngh cho nông dân t ng v n ñ u tư ñào t o ngh 80 4.12 S lư ng h c viên phân theo hình th c ñào t o ngh 81 4.13 S h c viên theo h c ngh nông nghi p 84 4.14 Tài li u, giáo trình gi ng ðTN nơng nghi p cho nông dân 85 4.15 ðánh giá c a cán b , giáo viên h c sinh v cơng tác đào t o ngh cho nơng dân 4.16 93 Nguy n v ng h c ngh c a nông dân 97 Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… vi DANH M C H P STT Tên b ng Trang 4.1 Khó khăn chưa có giáo trình biên so n th ng nh t c nư c 4.2 Khó khăn vi c t ch c ñi u tra nhu c u đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân 86 99 4.3 Khó khăn ngu n v n đ u tư 103 4.4 Khó khăn v vi c thi u giáo viên h u 105 Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… vii M ð U 1.1 Tính c p thi t c a đ tài Trong xu th tồn c u hố h i nh p kinh t qu c t , l c c nh tranh quy t ñ nh s phát tri n kinh t m i qu c gia M t y u t quan tr ng c u thành l c c nh tranh ngu n nhân l c có chun mơn k thu t cao, y u t có đư c thơng qua giáo d c ñào t o ñ c bi t thơng qua đào t o ngh , nơi t o nhân l c tr c ti p s n xu t v i k ngh ñư c trang b phù h p v i s ti n b công ngh s n xu t yêu c u s d ng c a th trư ng lao ñ ng ð i v i m t qu c gia ti n trình CNH - HðH nông nghi p, nông thôn nư c ta hi n nay, ðTN nông nghi p cho nông dân l i có v trí quan tr ng đ c bi t Tuy nhiên, m t th i gian dài chưa ý ñúng m c t i vi c ñào t o ngh cho lao ñ ng nơng thơn nói chung ðTN nơng nghi p cho nơng dân nói riêng ði u n cho s ðTN khơng có u ki n phát tri n, s v t ch t nghèo nàn, trang thi t b h c t p thi u th n Nh n th c ñư c vai trò c a phát tri n ngu n nhân l c nói chung đào t o ngh nói riêng s nghi p CNH, HðH đ t nư c, tư tư ng ch ñ o ñư c b t ñ u t Ngh quy t Trung ương II khố VIII vào cu i năm 1996 ch thi u sót xác đ nh ph i tr ng phát tri n giáo d c ngh nghi p ðây m t ch trương ñúng ñ n c a ð ng Nhà nư c, góp ph n kh ng đ nh v trí quan tr ng c a ho t ñ ng ðTN ngh nói chung ðTN nơng nghi p cho nơng dân nói riêng Trong nh ng năm qua cơng tác ðTN nơng nghi p cho nơng dân Nam nói chung Vi t t nh Phú Th nói riêng ñư c ð ng Nhà nư c h t s c quan tâm, s lao đ ng nơng dân ñư c ñào t o ngày tăng ñã góp ph n ñáng k nâng cao hi u qu làm vi c, gi i quy t vi c làm t i ch , s n Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… xu t nông nghi p theo hư ng s n xu t hàng hố góp ph n nâng cao thu nh p cho ngư i dân.Tuy nhiên, ngu n nhân l c qua ñào t o v n chưa ñáp ng ñư c s ñòi h i c a q trình CNH HðH nơng nghi p nơng thơn c v s lư ng ch t lư ng Cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân chưa đư c quan tâm đ u tư ñúng m c, nh t b i c nh nơng dân làm nơng nghi p h i nh p sâu r ng v i qu c t S nơng dân đư c ðTN nơng nghi p hàng năm ñã tăng lên chi m t l r t th p so v i yêu c u th c t Vì v y, vi c nghiên c u tìm nh ng gi i pháp nh m tăng cư ng l c ho t ñ ng s d y ngh , nâng cao ch t lương ðTN nông nghi p cho nông dân, t o vi c làm n ñ nh lâu dài r t c n thi t quan tr ng Xu t phát t nh ng lý chúng tơi ti n hành nghiên c u đ tài: “ðánh giá cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân theo chương trình tăng cư ng l c d y ngh m c tiêu qu c gia ñ a bàn t nh Phú Th ” 1.2 M c tiêu nghiên c u 1.2.1 M c tiêu nghiên c u chung Trên s ñánh giá th c tr ng ñào t o ngh , xác ñ nh nhu c u y ut nh hư ng đ n đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân mà đ xu t nh ng gi i pháp phát tri n ñào t o ngh nơng nghi p đ a bàn t nh Phú Th 1.2.2 M c tiêu nghiên c u c th - Góp ph n h th ng hố lý lu n th c ti n v công tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân - ðánh giá th c tr ng, xác ñ nh nhu c u phân tích y u t nh hư ng c a công tác ðTN nông nghi p cho nơng dân đ a bàn t nh Phú Th - ð xu t gi i pháp nh m phát tri n công tác ðTN nơng nghi p cho nơng dân đ a bàn t nh Phú Th nh ng năm t i Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 2020 450.000 tri u đ ng Trong đó, kinh phí đ u tư h tr đào t o ngh cho nơng dân giai đo n 2011 - 2015 214.500 tri u ñ ng; giai ño n 2016 2020 260.000 tri u ñ ng 4.6.2.4 Gi i pháp v ñ u tư s h t ng trang thi t b ð u tư nâng c p s v t ch t, trang thi t b d y ngh , ñây chi c c u n i gi a khoa h c giáo d c th c ti n s n xu t, y u t b n t o nên môi trư ng ti p c n d n d n ñ n s n xu t, giúp cho ngư i h c có nhìn tr c quan v ngh h c Trang thi t b gi ng d y m t nh ng y u t quy t ñ nh hình thành k làm vi c; có nh hư ng tr c ti p t i trình hình thành phát tri n k năng, k x o ngh nghi p c a h c sinh, quy t đ nh tính ch t cơng ngh s n xu t, gia công ch bi n s n ph m s d y ngh ñ a bàn t nh Phú Th hi n nay, s v t ch t trang thi t b l c h u, chưa ñáp ng ñư c yêu c u ñào t o ngh Các trung tâm d y ngh khu v c nông thôn, mi n núi m i thành l p, phòng h c thi u th n, thi u xư ng th c hành, ký túc xá; trang thi t b d y ngh thi u v ch ng lo i, s lư ng Trong nh ng năm t i, t nh Phú Th ti p t c phát tri n m ng lư i nâng cao ch t lư ng, hi u qu s d y ngh theo quy ho ch ñã ñư c phê t, phát tri n m ng lư i s d y ngh ph i g n v i quy ho ch ñ t ñai, quy ho ch phát tri n kinh t xã h i c a t ng vùng, t ng ñ a phương tránh ch ng chéo, phân tán ngu n l c làm gi m hi u qua s d y ngh , hoàn thành vi c thành l p m i trung tâm d y ngh huy n vào năm 2011; hoàn thành vi c ñ u tư xây d ng s v t ch t, trang thi t b d y ngh vào năm 2015 theo hư ng chu n hoá, hi n đ i hố cho trung tâm d y ngh huy n Yên l p, Tân Sơn nơi có t l h nghèo cao, trung tâm d y ngh huy n mi n núi: ðoan Hùng, H Hoà, Thanh Thu , C m Khê, Tam Nông, Lâm Thao, kinh phí d ki n th c thi n 440.000 tri u đ ng Rà sốt l i u Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 125 ki n kh t ng trư ng, hình thành trư ng tr ng ñi m ñào t o ngh cho nơng dân Các trư ng s gi vai trị nòng c t c a h th ng trư ng ñ a bàn T nh bên c nh vi c đa d ng hố lo i hình ñào t o ngh khác ð khai thác ñi u ki n hi n có, t nh nên giao cho trư ng tr ng ñi m nhi m v d y ngh , b i dư ng, t p hu n chuy n giao k thu t cho nơng dân (Trư ng cao đ ng ngh Phú Th , Trư ng trung h c Nông Lâm, Trư ng trung c p ngh Dân t c n i trú) ð y m nh xã h i hoá d y ngh theo hư ng khuy n khích t ch c cá nhân, doanh nghi p, s s n xu t, kinh doanh d ch v tham gia ho t đ ng d y ngh cho nơng dân theo quy ñ nh c a pháp lu t 4.6.2.5 Gi i pháp v ñào t o ngu n nhân l c cán b gi ng d y ñ i v i đào t o ngh nơng nghi p cho nông dân Giáo viên d y ngh ngư i gi tr ng trách truy n ñ t ki n th c, k , kinh nghi m c a s trang thi t b gi ng d y Vì v y, l c giáo viên d y ngh tác ñ ng tr c ti p t i ch t lư ng gi ng d y, ñào t o ngh D y ngh cho nông dân có nh ng nét khác bi t so v i c p h c khác n n giáo d c qu c dân, ngành ngh ñào t o r t ña d ng, nông dân h c ngh có r t nhi u c p trình đ văn hố khác S khác bi t ñó làm cho ñ i ngũ giáo viên d y ngh r t ña d ng Năng l c c a giáo viên d y ngh t t h c sinh m i n m ch c lý thuy t k làm vi c, v y c n t p trung ñ u tư nâng cao l c ñào t o ngh c a giáo viên thông qua: * ðáp ng yêu c u v s lư ng ð ñáp ng nhu c u v s lư ng giáo viên d y ngh , hàng năm c n b sung giáo viên ñ ñ m b o t l trung bình giáo viên/15 h c sinh, ñ c bi t b sung giáo viên cho m t s lĩnh v c, ngành ngh m i Do v y, ph i phát tri n ñ i ngũ giáo viên, gi ng viên Ti n hành ñi u tra, kh o sát, ñánh giá ñ i ngũ giáo viên d y ngh ñ có k ho ch đào t o Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 126 n d ng ñáp ng yêu c u v s lư ng quy ñ nh t i Thông tư s 29/2010/TT - BLðTBXH ngày 23/9/2010 c a B Lao ñ ng - Thương binh Xã h i v hư ng d n ñ nh m c biên ch c a Trung tâm d y ngh công l p; Thông tư s 30/2010/TT - BLðTBXH ngày 29/9/2010 c a B Lao ñ ng - Thương binh Xã h i v Quy ñ nh chu n giáo viên, gi ng viên d y ngh Huy ñ ng nhà khoa h c, ngh nhân, cán b k thu t, k sư, ngư i lao ñ ng có tay ngh cao t i doanh nghi p s s n xu t kinh doanh, trung tâm khuy n nông - lâm - thu s n, nông dân s n xu t gi i tham gia d y ngh cho nông dân M r ng quy mơ ngành ngh đào t o đ ñào t o ñ i ngũ giáo viên d y ngh theo chu n t trư ng, khoa SPKT hi n có; hình thành thêm m t s trư ng ho c trung tâm b i dư ng giáo viên d y ngh nh ng vùng có nhu c u l n K t h p gi i pháp b n lâu dài v i gi i pháp tình th , nh t th i (ký h p ñ ng v i nh ng giáo viên ngh hưu có trình đ chun mơn cao, có tâm huy t ngh nghi p ti p t c gi ng d y ) Có sách, ch đ b nhi m phân ph i ñ ng b cho ñ i ngũ giáo viên có th hồn thành đư c nhi m v d y h c ñúng v i chun mơn đào t o c a * Nâng cao ch t lư ng ñ i ngũ giáo viên M t là, Tăng cư ng b i dư ng chu n hố, nâng cao ch t lư ng đ i ngũ giáo viên Ti n hành rà sốt, đánh giá th c tr ng ñ i ngũ giáo viên ñ xây d ng k ho ch ñào t o l i, b i dư ng ch n hoá v chuyên môn, nghi p v cho giáo viên hi n có đ y m nh vi c đào t o lai, b i dư ng chu n hố đ i ngũ giáo viên, gi ng viên theo k ho ch ñã ñư c xây d ng nh m ñ t chu n v chun mơn k thu t, trình đ tay ngh nghi p v sư ph m Th c hi n luân phiên b i dư ng chuyên môn, nghi p v cho giáo viên thư ng xuyên theo chu kỳ Hai là, Ti p t c ñ i m i n i dung, chương trình đào t o giáo viên, gi ng viên theo hư ng chu n hố, hi n đ i hố, phù h p v i th c t Vi t Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 127 Nam, h i nh p v i khu v c qu c t ð i m i phương pháp d y h c theo hư ng phát huy tích c c, ch đ ng, sáng t o c a ngư i h c; tăng cư ng th c hành, th c t p; k t h p ch t ch gi a ñào t o, nghiên c u khoa h c ho t ñ ng s n xu t; ng d ng m nh m công ngh thông tin ho t ñ ng ñào t o, b i dư ng giáo viên G n ñ i m i n i dung, chương trình, phương pháp đào t o v i vi c đ i m i cơng tác ki m tra, ñánh giá, góp ph n nâng cao ch t lư ng, hi u qu ñào t o, b i dư ng * Hồn thi n các, ch đ sách ñ i v i ñ i ngũ giáo viên, gi ng viên ð i ngũ giáo viên, cho dù b c h c nào, h ngư i ñ i di n cho trí tu c a dân t c Do đó, v ngun t c h ph i đư c xã h i chân tr ng S trân tr ng khơng ph i ch phương di n tinh th n đư c xã h i tơn vinh mà cịn ph i đư c trân tr ng phân ph i th hư ng quy n l i v t ch t, trư c m t v ch ñ ti n lương H th ng ti n lương c a hi n nhi u b t c p M c dù, ñã nhi u l n nâng lương, ch ñ ưu ñãi ñ i v i ngành ti n lương khơng đ ni s ng b n thân ngư i giáo viên ch chưa nói đ n ni sơng gia đình h Ti n lương chưa khuy n khích ngư i ta làm vi c theo kh chưa khuy n khích đư c ngư i tài gi i Ph i có h th ng lương phù h p, t c ph i x p m c lương kh i ñi m cao cho ñ i ngũ gi ng viên, t c ti n lương ñ m b o cho ngư i giáo viên đ ni sơng gia đình Nên xem xét l i h s lương c a ngành giáo d c, nâng m c ph c p ưu đãi ngành C n có m t h th ng th ng nh t giáo d c - đào t o Sau đó, tuỳ tính ch t c a t ng c p h c, ñi u ki n c a t ng vùng ñ quy ñ nh ph c p riêng Xây d ng hoàn thi n ch đ , sách, n d ng, s d ng, ñào t o, b i dư ng, ki m tra, ñánh giá ñ i ngũ giáo viên, gi ng viên Xây d ng sách đ c thù nh m khuy n khích, thu hút ngh nhân, nh ng ngư i có kinh nghi m tay ngh cao làm giáo viên d y ngh Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 128 4.6.2.6 Gi i pháp v phát tri n, ñ i m i n i dung hình th c đào t o ngh cho nông nghi p cho nông dân ð i m i quy trình, n i dung phương pháp đào t o theo hư ng m m hố, đa d ng hố chương trình, t o u ki n cho lưu th ng, ñáp ng nhu c u lao ñ ng ña d ng t o h i h c t p cho nông dân S d ng phương pháp tiên ti n d y h c nh m nâng cao ch t lư ng ñào t o v n đ m b o tính truy n th ng, k th a, phát tri n m t n n h c v n r ng Lo i b nh ng n i dung không thi t th c, b sung nh ng n i dung c n thi t theo hư ng ñ m b o ki n th c b n, c p nh t v i ti n b khoa h c công ngh , tăng l c th c hành ngh , l c t h c phù h p v i n n kinh t Nhà nư c, trư ng s ñào t o ngh c n t p trung xây d ng m t s chương trình đào t o theo hư ng: - Ph n b n cho t t c ngành, ngh nông nghi p - M t s ngh ph bi n c n có n i dung chu n - Ph n s cho m t s ngành, ngh ph bi n nh ng ngành ngh mũi nh n ñã ti p c n v i cơng ngh hi n đ i, tiên ti n đáp ng nhu c u phát tri n c a t nh - Ch nh s a, b sung hoàn thi n phát tri n chương trình, giáo trình, h c li u d y ngh nông nghi p cho nông dân theo yêu c u, thư ng xuyên c p nh t k thu t, công ngh m i cho ñào t o ngh , ưu tiên ngh ñ c thù c a ñ a phương - C n xây d ng m t trung tâm xây d ng chương trình ( b ph n đ m nh đ xây d ng n i dung chương trình, sách giáo khoa cho đào t o ngh nơng nghi p) - ð i m i phương pháp d y h c theo hư ng chuy n d n t mô hình truy n th ng sang mơ hình tích c c Chuy n t vi c d y sang vi c h c t vi c h c sang l c th c hi n c a nơng dân Hình th c đào t o ch y u t p trung t i trư ng d y ngh , l p Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 129 lưu ñ ng t i ñ a phương - ðào t o đa d ng hố đào t o ngh cho nông dân b ng nhi u hình th c: T ch c theo l p, d y kèm c p t i nơi s n xu t, truy n ngh ñ rèn luy n k lành ngh ; t p hu n chuy n giao công ngh truy n l i cho ngư i h c ngh nh ng công ngh m i, nh ng bí quy t ngh nghi p Nâng ch t lư ng d y ngh ng n h n ñ có kh hành ngh sau ñào t o - Trong chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i, công tác d y ngh cho nông dân nông thôn m t m ng quan tr ng Chưa bao gi nông dân c n khoa h c k thu t nâng cao trình đ m i m t bây gi Vi c không ng ng b i dư ng k thu t công ngh sinh h c m i s góp ph n t o nh ng chuy n bi n v nông lâm nghi p c a t nh nhà ð i v i ñào t o ngh nơng nghi p, nơng thơn có th t o d ng ñư c nh ng trung tâm hu n luy n chuy n giao ti n b k thu t nông nghi p t i ñ a phương b ng nhi u ngu n v n khác Cách d y h c ngh t p trung khơng gi ng v i trư ng d y thành ph Do đó, có th l y m t trang tr i, m t n hình s n xu t gi i làm ñi m ñ u tư thêm ñ bi n thành s d y ngh cho nông dân quanh vùng N u làm đư c m t gi i pháp trư c m t tháo g khó khăn v v n đ u tư cho s d y ngh cho nông dân ñ a phương 4.6.2.7 Gi i pháp v h tr , tr c p đào t o ngh nơng nghi p cho ngư i nông dân Trong nh ng năm qua Chính ph ban hành nhi u sách h tr d y ngh ng n h n cho lao đ ng nơng thơn, ngư i nghèo, dân t c thi u s , sách h tr b ñ i xu t ngũ h c ngh , sách ph n h c ngh , t o vi c làm Cơ c u lao ñ ng nơng nghi p đ a bàn T nh chuy n d ch theo hư ng tích c c, t l lao ñ ng qua ñào t o ngh tăng qua năm, s n xu t nông nghi p bư c ñ u phát tri n theo hư ng s n xu t hàng hố Tuy nhiên, lao đ ng nơng thơn t nh qua đào t o cịn ít, ch y u truy n ngh Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 130 t th h sang th h khác, s n xu t nông nghi p ch y u d a vào kinh nghi m, c u ngành ngh chưa h p lý Do tính đa d ng vùng mi n tính đ c thù c a ngư i nơng dân, trình đ h c v n khơng đ ng đ u, nên chưa nh n th c l i ích h c ngh M t khác, sách h tr c a Nhà nư c cho ngư i h c ngh th i gian qua th p chưa ñáp ng yêu c u ngư i h c ð gi i quy t nhanh có hi u qu nh ng năm ti p theo Nhà nư c nâng m c h tr h c ngh t i ña t 1,5 tri u đ ng/ngư i/khố h c ngh lên 03 tri u đ ng/ngư i/khố h c ngh (Bao g m h tr ti n ăn, h tr ti n ñi l i ñ i v i ngư i h c ngh xa nơi cư trú) M r ng ñ i tư ng h c ngh nông dân thu c di n có thu nh p t i ña b ng 150% thu nh p c a h nghèo đư c h tr chi phí h c ngh v i m c t i ña 2,5 tri u đ ng/ngư i/khố h c Nơng dân khác h tr chi phí h c ngh v i m c t i đa 02 tri u đ ng/ngư i/khố h c Xây d ng sách nơng dân h c ngh ñư c vay ñ h c ngh Sau h c ngh ñư c ngân sách h tr 100% lãi su t v kho n vay ñ h c ngh Nhà nư c xây d ng ch , sách h tr s d y ngh , t ch c tham gia tư v n mi n phí đ nh hư ng v h c ngh , vay v n v i lãi su t ưu đãi m r ng quy mơ s n xu t kinh doanh d ch v sau h c ngh , h tr tiêu th s n ph m cho nông dân Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 131 K T LU N VÀ KI N NGH 5.1 K t lu n Trong trình nghiên c u ñ tài “ðánh giá công tác ñào t o ngh cho nơng dân theo chương trình nâng cao l c d y ngh m c tiêu qu c gia ñ a bàn t nh Phú Th ” Chúng nghiên c u v lý lu n, th c ti n, th c tr ng ñ a bàn, rút m t s k t lu n ch y u sau: ð tài góp ph n h th ng hố m t s v n đ lý lu n v đào t o ngh cho nơng dân khái qt tình hình đào t o ngh m t s nư c th gi i y ut Vi t Nam K t qu nghiên c u th c tr ng, nhu c u phân tích nh hư ng đ n cơng tác đào t o ngh cho nơng dân đ a bàn t nh Phú Th th i gian qua cho th y: Nhà nư c ñã ban hành nhi u ch trương, sách v đ u tư ngu n l c, n i dung, hình th c sách v h tr cho cơng tác đào t o ngh , cơng tác đào t o ngh đ a bàn t nh có bư c phát tri n m nh m v quy mô m ng lư i s ñào t o ngh s lư ng ñào t o ngh , s v t ch t, thi t b c a nhi u s d y ngh ñã ñư c tăng cư ng ñ u tư b sung, nâng c p, ch t lư ng hi u qu d y ngh ñã ñư c c i thi n Tuy nhiên t l lao đ ng nơng thơn qua đào t o ngh m i ch đ t 8,9%; lao đ ng nơng thơn qua đào t o ngh có s chênh l ch lơn v i đào t o ngh phi nơng nghi p Ch t lư ng ñào t o ngh chưa ñáp ng ñư c yêu c u, chưa g n v i phát tri n kinh t - xã h i c a ñ a phương; ki n th c k s n xu t ch y u thơng qua kinh nghi m chính, k thu t canh tác l c h u, su t lao ñ ng th p, giá tr s n ph m t o không tương x ng v i th i gian lao ñ ng ð i s ng c a ngư i nơng dân cịn nhi u khó khăn, nh t nơi có nhi u đ ng bào dân t c thi u s sinh s ng Nguyên nhân t n t i, h n ch nhi u y u t nh hư ng: Chính sách pháp lu t cịn thi u, ch ng chéo,chưa ñ ng b , m c ñ u tư Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 132 th p, ñ i ngũ giáo viên d y ngh thi u, k th c hành h n ch , cán b qu n lý d y ngh m t s s chưa chưa đ t chu n v trình đ Cơ c u trình đ , c u ngh ñào t o, c u phân b ch tiêu đào t o ngh cho nơng dân gi a trư ng chưa phù h p Công tác thông tin, tuyên truy n, tư v n d y ngh cho nơng dân cịn nhi u h n ch , ngư i nơng dân cịn lúng túng vi c l a ch n ngh N i dung ñào t o ngh chưa h p lý gi a lý thuy t th c hành, chưa có giáo trình, thi u h c li u, tài li u hư ng d n N i dung, chương trình, hình th c phương pháp ñào t o chưa th ng nh t, ch m đ i m i Trình đ nh n th c c a nơng dân đ n cơng tác đào t o ngh cịn h n ch , chưa nh n th c l i ích c a ngư i h c ngh Chưa có t ch c tham gia ñ nh hư ng h c ngh nông nghi p cho nông dân, d n ñ n nhi u nông dân ch n ngh sai không v n d ng ki n th c vào s n xu t gây lãng phí ngu n l c cho xã h i ð phát tri n ñào t o ngh ð tài nghiên c u ñ xu t m t s gi i pháp: V sách vĩ mơ c a Nhà nư c, cơng tác t ch c th c hi n ðTN, v n ñ u tư cho ðTN, ñ u tư s h t ng, trang thi t b , ñào t o ngu n nhân l c cán b gi ng d y, ñ i m i n i dung, hình th c ðTN gi i pháp v h tr , tr c p ðTN cho ngư i nơng dân 5.2 Ki n ngh 5.2.1 V i ph Chính ph s m có sách đ c thù ñ i v i giáo viên d y ngh nh m t o ñ ng l c cho h v ch ñ gi ng d y, ưu ñãi, khuy n khích, thu hút ngư i có l c làm giáo viên d y ngh ; xây d ng tiêu chu n nghi p v ng ch viên ch c ñ i v i giáo viên d y ngh 5.2.2 V i b giáo d c ðào t o B i dư ng nâng cao l c, trình đ c a đ i ngũ giáo viên b i dư ng nghi p v sư ph m, nghi p v qu n lý d y ngh cho giáo viên d y Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 133 ngh hai n i dung c n thi t, quy t ñ nh l c d y ngh c a giáo viên Th i gian qua, giáo viên c a trư ng d y ngh c a c nư c nói chung, t nh Phú Th nói riêng ln nh n nh ng ý ki n ñánh giá v l c d y ngh nhi u h n ch , b t c p Chúng tơi nh n th c đư c u Vì v y, đ giúp cho nhà trư ng nâng cao ñư c ch t lư ng đ i ngũ làm cơng tác gi ng d y ñáp ng ñư c yêu c u c a xã h i Chúng khuy n ngh B Giáo d c ðào t o c n ch ñ o trư ng ñ i h c sư ph m k thu t đ i m i cơng tác ñào t o giáo viên d y ngh Nhà nư c c n ñ u tư m nh n a cho trư ng 5.2.3 V i T ng c c d y ngh , B Lao ñ ng - Thương binh Xã h i Cơ c u l i ch tiêu ñào t o ngh nông nghi p v i phi nông nghi p B i vì, nơng nghi p m t lĩnh v c r t r ng n u ñào t o nơng dân s có vi c làm ngay, s có cơng vi c n đ nh ngh s lâu dài cho h r t nhi u M t khác, nên giao cơng tác đào t o ngh cho nông dân cho ngành nông nghi p b i h có kinh nghi m, có đ i ngũ cán b khuy n nơng hình thành t trung ương đ n t nh, huy n, xã r t hùng h u tránh đư c tình tr ng đ i ngũ cán b làm công tác ngành nông nghi p l i ñi làm thuê cho s d y ngh khác 5.2.4 V i t nh Phú Th Nhu c u h c ngh ñ a bàn t nh tăng nhanh b i v y t nh quan tâm ñ n vi c c p ñ t phát tri n m ng lư i s ñào t o, m r ng qui mô ñào t o ngh cho s d y ngh theo quy ho ch ñã ñư c t Quan tâm đưa nh ng ch trương khuy n khích nông dân h c ngh , tăng chi ngân sách cho cơng tác đào t o ngh cho nơng dân 5.2.5 V i trư ng ñào t o V i th c tr ng ñ i ngũ giáo viên s v t ch t s d y ngh hi n nay, khuy n ngh m t s v n ñ sau: - Tăng cư ng công tác qu n lý chuyên môn, nghi p v nhà Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 134 trư ng; đ y m nh cơng tác b i dư ng nâng cao ch t lư ng ñ i ngũ giáo viên, ñáp ng yêu c u ñào t o nâng c p trư ng giai ño n t i - ð i v i s m i thành l p t p trung ngu n l c cho xây d ng s h t ng, mua s m trang thi t b ph c v công tác qu n lý gi ng d y, phát huy hi u qu s v t ch t c a s d y ngh - M r ng ngành ngh đào t o, đa r ng hố hình th c ñào t o ñáp ng nhu c u s n xu t kinh doanh c a ngư i nông dân, tăng thu nh p góp ph n xố đói gi m nghèo, ñáp ng yêu c u phát tri n kinh t - xã h i ñ a phương ñ t nư c Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 135 TÀI LI U THAM KH O B GD ðT (1995), ñ nh hư ng chi n lư c phát tri n GD ðT t ñ n năm 2020, Hà n i B GD ðT (1999), D th o Chi n lư c phát tri n GD - ðT ñ n năm 2010, Hà N i B KH&ðT (2008), B i c nh nư c, qu c t vi c Nghiên c u xây d ng chi n lư c 2011 -2020 B Lð - TB&XH (2004), ñ án quy ho ch phát tri n XHH d y ngh ñ n năm 2005 2010, Hà N i B Lð - TB&XH - T ng c c d y ngh (2007), ð án ñ i m i phát tri n d y ngh ñ n năm 2020, Hà N i B TC, B GD&ðT, B LðTB&XH (2000), hư ng d n ch ñ qu n lý tài đ i v i đơn v ngồi cơng l p ho t đơngh lĩnh v c Giáo d c - ðào t o Nguy n H u Dũng - Tr n H u Trung (1997), v sách gi i quy t vi c làm Vi t Nam, Nxb CTQG, Hà N i ð ng c ng s n Vi t Nam (1991), Văn ki n ðH ð ng toàn qu c l n th VII, Nxb S th t, Hà N i ð ng c ng s n Vi t Nam (1996), Văn ki n ðH ð ng toàn qu c l n th VIII, Nxb CTQG, Hà N i 10 ð ng c ng s n Vi t Nam (1997) Văn ki n HN l n th hai BCHTW khoá VIII, Nxb CTQG, Hà N i 11 ð ng c ng s n Vi t Nam (2001), Văn ki n ðH ð ng toàn quu c l n th IX, Nxb CTQG, Hà N i 12 ð ng c ng s n Vi t Nam (2006), Văn ki n ðH ð ng toàn qu c l n th X, Nxb CTQG, Hà N i 13 Võ ðình H o (1993), ð i m i sách ch tài chính, Nxb CTQG, Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 136 Hà N i 14 Lu t d y ngh (2006) 15 Lu t giáo d c (2005), Nxb CTQG, Hà N i 16 Tr n Th Tuy t Mai (1998), M t s v n ñ phát tri n ngu n nhân l c q trình CNH - HðH đ n năm 2010 2020, ð tài NCKH c p NN, B KH ðT 17 Niên giám th ng kê (2005 - 2006 - 2007 - 2008 - 2009), Nxb Th ng kê, Hà N i 18 Chính ph (2005), Quy t ñ nh s 09/2005/Qð - TTg ngày 11/01/2005 v vi c phê t ñ án xây d ng, nâng cao ch t lư ng ñ i ngũ nhà giáo cán b qu n lý giáo d c giai ño n 2005 - 2010, Hà N i 19 Chính ph (2009), Quy t ñ nh s 1956/Qð - TTg ngày 27/11/2009 v vi c phê t ð án “ðào t o ngh cho lao đ ng nơng thơn ñ n năm 2020”, Hà N i 20 U ban nhân dân t nh Phú Th (2011), Quy t ñ nh s 2535/Qð - UBND ngày 05/08/2011 v vi c phê t ð án “ðào t o ngh cho lao đ ng nơng thơn t nh Phú Th đ n năm 2020”, Phú Th 21 Văn Chúc (2005), “D y ngh t o thêm vi c làm cho nông dân”, Báo Nhân dân s ngày 2/3/2005 22 Vũ Năng ð c (2002), “M t s gi i pháp nâng cao ch t lư ng ñào t o giáo vi n k thu t d y ngh ”, ð c san ðào t o ngh , T ng c c D y ngh ,Tr78 -80 23 Ph m Minh H c (2002b), “ðào t o ngh góp ph n phát tri n ngu n nhân l c c a ñ t nư c th k XXI”, ð c san ðào t o ngh , T ng c c D y ngh , tr 10 -12 24 Nguy n Khang, Nguy n Trung Thành (2005), “Phân tích th c tr ng gi i pháp ñào t o nâng cao ch t lư ng ñ i ngũ giáo viên d y ngh ”, T p chí khoa h c ðào t o ngh s 1, tr 23 - 28 25 Hoàng Minh Phương (2005), “ ng d ng phương pháp d y h c l y h c Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 137 sinh làm trung tâm ðTN”, T p chí khoa h c ðào t o ngh s 3,tr13 - 14 26 Nguy n Duy Quý (2004), “D y ngh g n v i s n xu t vi c làm ñáp ng yêu c u c a s nghi p CNH - HðH”, T p chí khoa h c ðào t o ngh s 1, trang 11 27 Cao Văn Sâm (2003a) “Các gi i pháp ñào t o, b i dư ng ñ chu n hố đ i ngũ giáo viên d y ngh ”, T p chí khoa h c ðào t o ngh s 3, tr - 28 Cao Văm Sâm (2003b), “Nâng c p s v t ch t, thi t b d y ngh nh m nâng cao ch t lư ng ðTN”, T p chí khoa h c ðào t o ngh s 3, tr 18 - 19 29 Nguy n Vi t S (1991), Sơ s lý lu n th c ti n xác đ nh n i dung đào t o cơng nhân k thu t Vi t Nam, Lu n án ti n s chuyên nghành Lý lu n l ch s sư ph m h c, Hà N i 30 Nguy n Vi t S (2002), “V m t s gi i pháp nâng cao k ðTN cho ñ i ngũ giáo viên d y ngh th i gian t i”, ð c san ðào t o ngh , T ng c c D y ngh , tr 49 - 50 31 Cao Văn Sâm (2006), “ Nâng cao l c ñ i ngũ giáo viên cán b qu n lý d y ngh ”, T p chí Lao đ ng - Xã h i s 286, tr 42 - 43 32.Nguy n Lương Trào (2006), “M t s gi i pháp nh m xây d ng phát tri n ñ i ngũ giáo viên d y ngh ñ n năm 2010”, T p chí Lao đ ng & Xã h i s 289, tr - 33 Cao Văn Sâm (2006), “Nâng cao l c ñ i ngũ giáo viên d y ngh ”, T p chí Lð&XH s 281, tr 40 -41 34 Dương ð c Lân (2005), “Phát tri n d y ngh theo hư ng h i nh p khu v c th gi i”, T p chí Lð&XH s 274, tr - 35 Nguy n Lương Trào (2006), “Hoàn thi n h th ng sách, pháp lu t đáp ng nhu c u phát tri n D y ngh ”, T p chí Lð&XH s 285, tr - 36 Lê Th Y n (2006), “Công tác d y ngh Phú Th k t qu nh ng v n ñ ñ t ra”, T p chí Lð&XH s 278, tr 22 - 32 37 H u B c (2004), “Phú Th v i vi c quy ho ch công tác d y ngh ”, T p Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 138 chí Lð&XH s 251, tr - 23 38 Nguy n ðình Tráng (2005), “D y ngh cho nơng dân Phú Th nh ng v n ñ ñ t ra”, T p chí Lð&XH s 255, tr 17 -18 39 ðào M nh Thu (2005), “D y ngh cho lao đ ng nơng thơn - th c tr ng nh ng v n ñ ñ t ra”, T p chí Lð&XH s 274, tr 10 40 Nguy n H u Mai (2005), “H i nông dân Vi t Nam v i công tác d y ngh h tr vi c Làm cho nông dân”, T p chí Lð&XH s 259, tr 1- 41 Dương ð c Lân (2005), “V d án thí m d y ngh cho lao đ ng nơng thơn”, T p chí Lð&XH s 259, tr - 42 Tăng Minh L c (2011), “ði u ch nh l i c u lao ñ ng, cách d y ngh ”, Báo nông nghi p Vi t Nam s 171, tr 43 T ng c c D y ngh (2005), K ho ch d y ngh 2006 - 2010, Hà N i 44 T ng c c D y ngh (2001), ð án quy ho ch phát tri n xã h i hố d y ngh đ n năm 2005 năm 2010 45 T ng c c D y ngh (1999), K y u h i ngh s v t ch t thi t b d y ngh l n th nh t, Ha N i 46 T ng c c D y ngh (2005), H th ng d y ngh c a Vi t Nam ti n trình h i nh p v i nư c khu v c th gi i, Hà N i 47 T ng c c D y ngh (2006), Tình hình đ u tư NSNN cho d y ngh giai ño n 2000 - 2005 k ho ch 2006 - 2010, Hà N i 48 T ng c c D y ngh (2007), D th o ð án ñ i m i phát tri n d y ngh ñ n năm 2020, Hà N i Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t ………………………… 139 ... “ðánh giá cơng tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân theo chương trình tăng cư ng l c d y ngh m c tiêu qu c gia ñ a bàn t nh Phú Th ” 1.2 M c tiêu nghiên c u 1.2.1 M c tiêu nghiên c u chung Trên. .. hi n công tác đào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân theo chương trình tăng cư ng l c d y ngh m c tiêu qu c gia ñ a bàn t nh Phú Th 4.6 111 ð nh hư ng m t s gi i pháp nh m th c hi n t t công tác. .. Trong trình h c t p nghiên c u hoàn thành lu n văn, ñ tài: “ðánh giá công tác ñào t o ngh nơng nghi p cho nơng dân theo chương trình tăng cư ng l c d y ngh m c tiêu qu c gia ñ a bàn t nh Phú Th