1 ĐẶT VẤN ĐỀ Đái tháo đường (ĐTĐ) là bệnh rối loạn chuyển hóa glucid mạn tính khá phổ biến ở các nước trên thế giới cũng như Việt Nam. Trong những năm gần đây ĐTĐ là một trong ba bệnh không lây (ung thư, tim mạch, ĐTĐ) phát triển nhanh nhất, bệnh được xem là đại dịch ở các nước đang phát triển. Theo IDF, trên thế giới tính đến năm 2011 hiện có khoảng 366,2 triệu người mắc bệnh ĐTĐ, điều này vượt xa tất cả các dự đoán của các chuyên gia trước đây và đây là gánh nặng của ngành y tế các nước trong đó có Việt Nam. Dự báo đến năm 2030 sẽ có khoảng 551,9 triệu người [1]. Trong số các bệnh nhân ĐTĐ thì ĐTĐ type 2 chiếm tỷ lệ 85 - 95% [2]. Bệnh tiến triển âm thầm, từ từ, ước tính có khoảng 30 – 90% bệnh nhân đái tháo đường type 2 không được chẩn đoán kịp thời, khi phát hiện bệnh thường đã muộn kèm theo nhiều biến chứng trầm trọng như: tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, bệnh lý bàn chân, biến chứng mắt, thận…để lại di chứng nặng nề thậm chí tử vong. Nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh nhân ĐTĐ nếu được quản lý tốt sẽ giảm đáng kể các biến chứng và tỷ lệ tử vong [3],[4]. Theo UKPDS 35, giảm 1% HbA1c sẽ giảm được 37% biến chứng vi mạch, giảm 15% nhồi máu cơ tim và giảm 21% tử vong liên quan đến ĐTĐ [5]. Các nước trên thế giới đã tổ chức mô hình quản lý bệnh nhân ĐTĐ theo mô hình hội bệnh nhân ĐTĐ, câu lạc bộ bệnh nhân ĐTĐ, phòng giáo dục tư vấn – giáo dục bệnh nhân ĐTĐ tại bệnh viện và cộng đồng. Các hình thức này đã có hiệu quả rõ rệt, giảm thiểu được các biến chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh, giảm chi phí điều trị [6],[7]. Qua nghiên cứu của Diabcare 1998 – 2003 tại Việt Nam cho thấy thực trạng quản lý ĐTĐ ở nước ta còn kém, mức glucose máu và HbA1c còn cao do đó xảy ra nhiều biến chứng nặng nề cho bệnh nhân [8],[9]. Đã có nhiều mô hình giáo dục bệnh nhân như các câu lạc bộ ĐTĐ của các 2 khoa Nội tiết. Tuy nhiên mô hình này còn chưa được áp dụng rộng rãi dẫn đến hậu quả là việc quản lý ĐTĐ còn chưa tốt. Sự hiểu biết về bệnh ĐTĐ, cách thức phòng bệnh còn rất hạn chế: 78,8% các đối tượng được phỏng vấn không hiểu về yếu tố nguy cơ gây bệnh ĐTĐ, 76,5% không biết gì về các biện pháp phòng bệnh [10]. Việc quản lý BN ĐTĐ điều trị ngoại trú vẫn còn là một vấn đề khó kiểm soát chung ở trên thế giới cũng như Việt Nam. Để cập nhật mô hình quản lý ĐTĐ hiệu quả của thế giới, ADF (Asia Diabetes Foundation) đã phối hợp với Việt Nam thực hiện chương trình JADE (Joint Asia Diabetes Evaluation Program). Đây là một chương trình quản lý ĐTĐ ngoại trú đã được áp dụng có hiệu quả trên thế giới lần đầu tiên thực hiện tại Việt Nam. Trong khuôn khổ đề tài chúng tôi chỉ đánh giá một phần hiệu quả của chương trình. Chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu “Đánh giá kết quả điều trị bệnh nhân ĐTĐ type 2 ngoại trú tại khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu Bệnh viện Bạch mai” nhằm mục tiêu: 1. Đánh giá hiệu quả quản lý bệnh nhân đái tháo đường type 2 theo chương trình JADE. 2. Nhận xét một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả quản lý. 3 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN 1.1. DỊCH TẾ HỌC BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG “Đái tháo đường là một nhóm các bệnh chuyển hóa có đặc điểm tăng glucose máu hậu quả của sự thiếu hụt bài tiết insulin, khiếm khuyết trong hoạt động của insulin hoặc cả hai. Tăng glucose máu thường kết hợp với sự hủy hoại, rối loạn chức năng và suy yếu chức năng của nhiều cơ quan đặc biệt là mắt, thận, thần kinh, tim và mạch máu” [11]. Số người mắc ĐTĐ ngày càng gia tăng, đặc biệt ĐTĐ type 2 hiện nay đang trở thành đại dịch. Theo hiệp hội ĐTĐ quốc tế năm 1995 cả thế giới có 135 triệu người mắc bệnh ĐTĐ, trong đó ĐTĐ type 2 là 114,9 triệu người. Năm 2003 số người mắc bệnh ĐTĐ đã lên 170 triệu người, trong đó ĐTĐ type 2 là 165,7 triệu người [10]. Dự đoán năm 2030 sẽ có 551,9 triệu người mắc ĐTĐ, trong đó người mới mắc sống ở các nước thu nhập thấp và trung bình [1]. Tỷ lệ ĐTĐ type 2 cao nhất ở châu Mỹ và các đảo Thái Bình Dương, tiếp theo là người Mỹ gốc Mexico, người Mỹ gốc Ấn Độ, rồi người Đông Nam Á, người Mỹ gốc Phi [10]. Ở Việt Nam ĐTĐ đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng theo sự phát triển của kinh tế thị trường cũng như tốc độ đô thị hóa. Năm 1990 nghiên cứu dịch tễ học bệnh ĐTĐ tỷ lệ ĐTĐ ở Hà Nội là 1,1%, trong đó ở nội thành là 1,44%, ngoại thành là 0,63% [12]. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, theo Mai Thế Trạch và cộng sự (1993): Tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ ở người trên 15 tuổi là 2,52% [13]. Nghiên cứu năm 1996 tại Thành phố Huế, theo kết quả của Trần Hữu Dàng tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ ở người trên 15 tuổi là 0,96% [14]. Năm 2002 điều tra trên phạm vi toàn quốc của viện nội tiết, tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ ở lứa tuổi 30 – 64 là 2,7% [10]. 4 Tại hội nghị lần thứ 6 của Hiệp hội Đái tháo đường quốc tế khu vực Thái Bình Dương, bệnh ĐTĐ được xem là “kẻ giết người thầm lặng”. Một người ở lứa tuổi 40 – 49 được chẩn đoán ĐTĐ type 2 giảm tuổi thọ khoảng 10 năm so với người không bị ĐTĐ [10]. Năm 2000 ước tính có 2,9 triệu ca tử vong do ĐTĐ. Nhóm tuổi 35 – 64 tỷ lệ tử vong do ĐTĐ chiếm tỷ lệ 6 – 27% [15].Ở Mỹ hàng năm có tới 80% người mù mới do ĐTĐ, 50% BN suy thận giai đoạn cuối phải lọc máu chu kỳ, khoảng 60% BN đái tháo đường có tăng HA, 50% số BN cắt cụt chi là do hậu quả vết loét bàn chân biến chứng của ĐTĐ [16], [17]. Hàng năm thế giới đã phải chi một khoản khá lớn cho điều trị ĐTĐ. Năm 1997 thế giới chi phí 1.030 tỷ đô la Mỹ cho điều trị ĐTĐ. Tại Nhật Bản năm 1998 chi 16,94 tỷ USD cho ĐTĐ [10]. Tại Việt Nam ước tính hiện nay chi phí cho bệnh ĐTĐ là 606.251.000 đôla, dự kiến đến năm 2025 tăng lên 1.114.430.000 [18]. Ở Việt Nam gánh nặng chi trả của bệnh ĐTĐ chủ yếu cho các biến chứng của bệnh. Do đó vấn đề cấp bách đặt ra là phải quản lý tốt BN đái tháo đường để giảm tỷ lệ các biến chứng. 1.2. CHẨN ĐOÁN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG [20],[21] Theo ADA - 2010 đái tháo đường được chẩn đoán khi thỏa mãn 1 trong 4 điều kiện sau: - Glucose huyết tương lúc đói (ít nhất sau ăn 8 giờ) ≥ 7,0 mmol/l (126 mg/dl) trong 2 buổi sáng khác nhau. Hoặc: - Glucose huyết tương bất kỳ ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl), kèm theo triệu chứng lâm sàng cổ điển: đái nhiều, ăn nhiều, sút cân. Hoặc: - Glucose huyết tương sau 2 giờ làm nghiệm pháp dung nạp glucose (uống nhanh trong 5 phút 75g glucose hòa tan trong 250 ml nước) ≥ 11,1 mmol/l (200mg/dl). Hoặc: - HbA1c ≥ 6,5% (định lượng bằng sắc ký lỏng). 5 1.3. PHÂN LOẠI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG [10],[19],[21] - Đái tháo đường type 1 (tổn thương tế bào dẫn đến thiếu insulin tuyệt đối) + Đái tháo đường type 1 tự miễn: xảy ra ở người trẻ tuổi. Bệnh có đặc điểm tổn thương tế bào tự miễn với các tự kháng thể như kháng thể kháng tiểu đảo (ICA), tự kháng thể kháng insulin (IAA), tự kháng thể kháng glutamic acid decarboxylase (GAD), tự kháng thể kháng tyrosine phosphatase và một số tự kháng thể khác. Bệnh cũng có thể phối hợp với HLA. ĐTĐ tự miễn thường xảy ra ở người trẻ tuổi nhưng cũng có thể xảy ra ở tuổi 80, 90 (LADA). + Đái tháo đường type 1 vô căn: Thiếu insulin tuyệt đối dễ dẫn đến toan ceton nhưng không có bằng chứng tự miễn, bệnh chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong ĐTĐ type 1, thường gặp ở người châu Âu, châu Á, có tính di truyền mạnh. - Đái tháo đường type 2 (từ dạng kháng insulin là chủ yếu kèm thiếu insulin tương đối cho đến dạng chủ yếu do kém tiết insulin kèm đề kháng insulin): + ĐTĐ xuất hiện ở người lớn tuổi, bệnh có đặc trưng do đề kháng insulin kèm thiếu insulin tương đối. + Phần lớn bệnh nhân bị béo phì, nhất là béo phì dạng nam thường gây đề kháng insulin. + Triệu chứng lâm sàng của ĐTĐ type 2 thường kín đáo, bệnh thường được chẩn đoán khi có biến chứng hoặc qua khám sức khỏe. Các yếu tố nguy cơ của ĐTĐ type 2: • Tiền sử giảm dung nạp glucose hoặc rối loạn glucose lúc đói • Tiền sử gia đình ĐTĐ • Béo phì (nhất là béo phì dạng nam) • Từ 45 tuổi trở lên 6 • Tăng HA và/ hoặc rối loạn lipid máu • Tiền sử ĐTĐ thai nghén • Tiền sử sinh con nặng ≥ 4 kg • Chủng tộc (người Mỹ gốc Phi, người Mỹ gốc Tây Ban Nha), người Mỹ bản địa, người trên các đảo thuộc Thái Bình Dương) Ngoài ra còn một số điều kiện thuận lợi: • Ít vận động • Stress • Thói quen ăn nhiều và giàu đường đơn • Dùng các thuốc làm tăng glucose huyết (corticoid) • Chẩn đoán phân biệt ĐTĐ type 1 hoặc type 2 còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở những tuyến chưa có đủ xét nghiệm. Các yếu tố có giá trị chẩn đoán cao là các kháng thể, insulin máu và C-peptid máu. - Các type ĐTĐ đặc biệt khác: + Khiếm khuyết chức năng tế bào β do gen • MODY 1: Nhiễm sắc thể thứ 20, HNF - 4α. • MODY 2: Nhiễm sắc thể thứ 7, glucokinase. • MODY 3: Nhiễm sắc thể thứ 12, HNF - 1α. • MODY 4: Nhiễm sắc thể thứ 13,IPF - 1 • AND ty lạp thể + Giảm hoạt tính của insulin do khiếm khuyết gen • Đề kháng insulin type A • Leprechaunism • Hội chứng Rabson – Mendenhall • ĐTĐ teo mỡ + Bệnh lý tụy ngoại tiết • Viêm tụy cấp, chấn thương/phẫu thuật cắt tụy, ung thư 7 • Xơ hóa túi mật, hemochromatose, xơ sỏi tụy + Các bệnh nội tiết khác • To đầu chi, hội chứng Cushing, u tiết glucagon. • U tiết aldosteron, các bệnh khác • U tủy thượng thận, cường giáp. + Do thuốc, hóa chất • Vacor, hormon giáp, pentamidine • Diazoxid • Đồng vận adrenergic • Thiazid, α – interferon, thuốc, hóa chất khác + Nhiễm trùng • Rubella di truyền, cytomegalovirut, nhiễm trùng khác + Đái tháo đường tự miễn hiếm gặp: • Hội chứng Stiff-man, kháng thể kháng thụ thể insulin • Các type khác + Một số hội chứng di truyền khác • Hội chứng Down, hội chứng Klinefelter, hội chứng Turner • Hội chứng Wolfram • Múa giật Huntington, hội chứng Laurence-Moon-Biedl • Loạn trương lực cơ - Đái tháo đường thai nghén ĐTĐ thai nghén là sự giảm dung nạp glucose hoặc ĐTĐ được phát hiện lần đầu trong lúc mang thai (không loại trừ khả năng BN đã có giảm dung nạp glucose hoặc ĐTĐ từ trước nhưng chưa được phát hiện). Với ĐTĐ thai kỳ, tỷ lệ phát hiện cao ở giai đoạn muộn của thai kỳ hơn là giai đoạn sớm. Phần lớn các trường hợp sau sinh glucose có thể trở về bình thường trở lại, tuy nhiên 8 những trường hợp có tiền sử ĐTĐ thai kỳ này có nguy cơ phát triển thành ĐTĐ type 2 trong tương lai. 1.4. MỘT SỐ BIẾN CHỨNG CỦA ĐTĐ TYPE 2 Biến chứng của bệnh nhân ĐTĐ type 2 được chia thành 2 nhóm chính: Biến chứng cấp tính (hay gặp là hạ đường máu) và biến chứng mạn tính (mạch máu nhỏ, biến chứng mạch máu lớn và biến chứng thần kinh). Biến chứng của ĐTĐ là nguyên nhân gây tử vong chính ở bệnh nhân ĐTĐ. Thời gian tăng glucose máu càng dài thì nguy cơ của các biến chứng mạn tính ngày càng tăng. Bệnh nhân ĐTĐ thường có một thời gian dài tăng glucose máu mà không được phát hiện và điều trị. Nhiều BN khi mới được chẩn đoán đã có biến chứng ở một vài cơ quan đích. 1.4.1. Biến chứng mạch máu nhỏ Biến chứng này tác động tới tất cả các cơ quan do tổn thương các mạch máu có đường kính < 30µm (tiểu động mạch, mao mạch, tiểu tĩnh mạch). * Bệnh võng mạc đái tháo đường [11],[21],[22] Bệnh võng mạc đái tháo đường là biến chứng đặc trưng của bệnh ĐTĐ, là nguyên nhân gây mù lòa. Tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ type 2 tăng theo thời gian mắc bệnh đái tháo đường. Theo DRS (Diabetic Retinopathy study) và ETDRS (Early treatment diabetic retinopathy study), bệnh võng mạc do ĐTĐ được chia làm 3 giai đoạn: - Bệnh võng mạc không tăng sinh - Bệnh võng mạc tiền tăng sinh - Bệnh võng mạc tăng sinh Đối với đái tháo đường type 2 khoảng 25% BN đã có bệnh võng mạc không tăng sinh khi bệnh ĐTĐ được phát hiện. Tần suất bệnh võng mạc gia tăng khoảng 8%/năm, sau thời gian bị bệnh 8 năm thì tuần suất này là 50% và sau 20 năm có thể lên tới 100% [23]. 9 Theo nghiên cứu của Hoàng Thu Hà, bệnh võng mạc ĐTĐ gặp hầu hết các giai đoạn nhưng bệnh võng mạc ĐTĐ tăng sinh chiếm tới 69,8% [24]. Bệnh võng mạc tăng sinh do ĐTĐ nhanh chóng đe dọa thị lực bởi các mạch máu tân tạo luôn có nguy cơ chảy máu và nguy cơ bong võng mạc. Mặt khác thông qua đánh giá tình trạng võng mạc có thể hiểu được chức năng thận. Tình trạng bệnh lý mắt – thận hầu như luôn đi song song với nhau [22]. * Biến chứng thận do đái tháo đường [11],[21],[22] - Bệnh thận đái tháo đường là biến chứng nặng của ĐTĐ, là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận ở giai đoạn cuối ở châu Âu và Mỹ. Ở các nước đang phát triển, 30 – 40% BN hiện đang điều trị thay thế thận có bệnh ĐTĐ (chủ yếu là ĐTĐ type 2) [25]. Khoảng 3% BN ĐTĐ type 2 mới được chẩn đoán có triệu chứng bệnh thận lâm sàng. Tỷ lệ bệnh cao nhất vào thời điểm bị ĐTĐ 10 – 20 năm. - Các giai đoạn của bệnh thận do đái tháo đường: Theo Mogensen. CE (1989) đã mô tả bệnh thận đái tháo đường tiến triển qua 5 giai đoạn [26]: – Giai đoạn 1: Là giai đoạn tăng MLCT (>120 ml/phút), thận to. Nếu điều chỉnh tốt tình trạng tăng glucose máu bằng insulin triệu chứng này có thể hồi phục sau vài tuần, vài tháng. – Giai đoạn 2: Albumin niệu còn bình thường, MLCT phục hồi trở lại bình thường. – Giai đoạn 3: Là giai đoạn bắt đầu có bệnh thận do ĐTĐ, với các triệu chứng có microalbumin niệu từ 20 – 200 µg/phút tồn tại kéo dài, có thể tăng HA vừa phải. – Giai đoạn 4: Biểu hiện bằng protein niệu thường xuyên (>500mg/ 24 giờ), có thể có hội chứng thận hư. MLCT giảm, tăng huyết áp. Nếu BN không được kiểm tra đường huyết tốt, MLCT giảm với tốc độ 1 – 1,2 ml/ph. – Giai đoạn 5: Suy thận giai đoạn cuối, mức lọc cầu thận còn 10 ml/phút 10 Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng: sự tăng glucose máu kéo dài, tăng HA, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá là các yếu tố nguy cơ gây bệnh thận ĐTĐ. Tiến triển của bệnh thận ĐTĐ có thể được cải thiện bằng các biện pháp như: kiểm soát tốt đường máu, HA, bỏ thuốc lá, ăn giảm muối và protein. Tránh dung những thuốc gây độc cho thận như thuốc cản quang, kháng sinh nhóm aminoglycosid… Thuốc ức chế men chuyển có tác dụng bảo vệ và phải được dùng khi có protein niệu [17],[19],[20], 1.4.2. Bệnh thần kinh trong bệnh đái tháo đường: Bệnh thần kinh trong ĐTĐ là biến chứng rất hay gặp và có rất sớm. Có thể chia 3 thể lâm sàng về tổn thương thần kinh trong bệnh ĐTĐ: triệu chứng thần kinh ngoại vi, thần kinh sọ não và thần kinh thực vật. – Triệu chứng thần kinh ngoại vi:Tổn thương chủ yếu ở chi trên và chi dưới, đặc biệt dây thần kinh mác, đùi ở chi dưới, thần kinh trụ ở chi trên. Triệu chứng lâm sàng chủ yếu là tê bì như kiến bò, kim châm, nóng bừng, lạnh giá…Cảm giác đau thường có tính chất tự phát, tăng lên về đêm và kèm theo giảm cảm giác. Khám lâm sàng phát hiện tổn thương thần kinh bằng Monofilaman, rung thoa, mất phản xạ gân gối, gân gót [27],[28]. Sự kết hợp của giảm nhạy cảm cảm giác đau và giảm cảm nhận bản thể cùng các áp lực lớn khi đi đứng và trọng lượng cơ thể dồn hết vào đầu xương bàn chân làm cho các vị trí này dễ bị loét. – Bệnh thần kinh tự động do ĐTĐ: thường kết hợp với thần kinh ngoại vi, tổn thương rất nhiều cơ quan và hệ thống cơ quan. + Bệnh thần kinh tự động tim: Triệu chứng lâm sàng: nhịp tim khi nghỉ nhanh > 100 lần/phút, NMCT không triệu chứng, hạ huyết áp tư thế. [...]... biến chứng và nhập viện có liên quan đến ĐTĐ 26 CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2. 1 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Gồm 300 bệnh nhân ĐTĐ type 2 được quản lý, điều trị ngoại trú tại khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu bệnh viện Bạch Mai Thời gian từ T8 /20 12 – T8 /20 13 2. 1.1 Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân * BN đái tháo đường type 2 đến khám tại phòng khám của khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu, được hướng dẫn... của ĐTĐ type 2 Khoảng 50% bệnh nhân ĐTĐ type 2 có tăng HA Ở bệnh nhân ĐTĐ type 2, tăng HA có thể xảy ra trước, cùng lúc hoặc sau khi bị ĐTĐ trong bệnh cảnh hội chứng chuyển hóa [11], [22 ] * Bệnh mạch máu ngoại vi 13 Bệnh mạch máu ngoại vi ở bệnh nhân ĐTĐ thể hiện chủ yếu bằng viêm tắc động mạch chi Hậu quả của bệnh mạch máu ngoại vi là loét, hoại thư chân Triệu chứng lâm sàng của bệnh mạch máu ngoại vi... vi và kết quả có thể có của nghiên cứu • BN đang tham gia nghiên cứu khác • Bệnh nhân không mong muốn quay lại để theo dõi đều đặn 2. 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2. 2.1 Thiết kế nghiên cứu Sử dụng phương pháp nghiên cứu quan sát theo dõi dọc, có can thiệp 2. 2 .2 Cỡ mẫu Cỡ mẫu của chương trình là 300 bệnh nhân 2. 2.3 Các bước tiến hành - Tất cả bệnh nhân ĐTĐ type 2 mới được chẩn đoán hoặc có tiền sử bệnh ĐTĐ... khám tại khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu bệnh viện Bạch Mai được lựa chọn, chấp nhận tham gia chương trình - BN sẽ được yêu cầu cung cấp bản thỏa thuận tham gia để tham gia chương trình và cho phép nhóm nghiên cứu nhắc họ qua điện thoại hoặc email cũng như thu thập dữ liệu lâm sàng và sinh hóa cho mục đích phân tích nghiên cứu - Tất cả BN sẽ được khám toàn diện (đo chỉ số nhân trắc, đo mạch, HA, khám. .. giác hoặc có những cơn co giật + Hạ glucose máu tiềm tàng hay hạ glucose máu không triệu chứng: Tai biến này rất hay gặp nhất là những bệnh nhân được áp dụng phương pháp điều trị tích cực 1.4.5.Các biến chứng khác của bệnh ĐTĐ  Đục thủy tinh thể  Glaucoma  Nhiễm trùng các loại: viêm phổi, lao phổi, nhiễm khuẩn tiết niệu 1.5 ĐIỀU TRỊ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 2 [10], [21 ], [22 ],[30],[ 32] 1.5.1 Mục đích điều. .. sớm và điều trị tích cực các tổn thương bàn chân là rất quan trọng, giảm tỷ lệ cắt cụt chi và tàn phế 1.4.3 Biến chứng mạch máu lớn ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 12 Các biến chứng mạch máu lớn ở bệnh nhân đái đường gồm: bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não và bệnh mạch máu ngoại biên Đây không phải là biến chứng đặc hiệu của ĐTĐ nhưng ĐTĐ chính là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị bệnh tim mạch lên 2 – 4... ml/phút/1,73m2) 2. 2.4 Can thiệp - Bác sỹ và điều dưỡng sẽ hoàn tất phần khám toàn diện bằng cách sử dụng đề cương đã chuẩn hóa bao gồm xét nghiệm máu, nước tiểu, khám mắt và khám bàn chân - Bất cứ lúc nào thuận tiện, điều dưỡng sẽ thu xếp 2 – 4 giờ giáo dục cho BN theo nhóm hoặc từng cá nhân khi thích hợp - Giữa những lần theo dõi, bác sỹ và điều dưỡng sẽ liên lạc với BN qua điện thoại hoặc email để nhắc... sàng: Các xét nghiệm sinh hóa máu được làm tại khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Bạch Mai - Định lượng glucose máu tĩnh mạch lúc đói và xét nghiệm lại mỗi lần tái khám - Định lượng HbA1c: Là huyết sắc tố kết hợp với gluocose: xét nghiệm 3 tháng/ 1 lần 33 - Định lượng các thành phần lipid máu: Lấy máu tĩnh mạch buổi sang khi BN đã nhịn ăn khoảng 10 – 12 giờ - Định lượng microalbumin niệu: Xét... đồ 2. 1 Biện pháp kiểm soát glucose máu bằng thuốc 36 2. 3.1 .2 Điều trị rối loạn lipid máu Điều trị rối loạn lipid máu cho những BN được đánh giá đủ tiêu chuẩn theo khuyến cáo của Hội tim mạch Việt Nam 20 08 [ 32] Các phương pháp điều trị: - Kiểm soát chế độ ăn, duy trì cân nặng lý tưởng + Lipid chỉ chiếm bằng hoặc ít hơn 30% tổng năng lượng, trong đó mỡ bão hòa từ 7 – 10% + Cholesterol đưa vào khoảng 20 0... máu, dị ứng, đầy bụng, ỉa chảy, viêm gan Sơ đồ điều trị được áp dụng trong nghiên cứu theo khuyến cáo của ADA [41]: sơ đồ 2. 1 BỆNH NHÂN ĐTĐ TYPE 2 BỆNH NHÂN ĐTĐ TYPE 2 CHẾ ĐỘ ĂN CHẾ ĐỘ ĂN HOẠT ĐỘNG THỂ LỰC + METFORMIN HOẶC Ư/C HOẠT ĐỘNG THỂ LỰC + METFORMIN HOẶC Ư/C α - GLUCOSIDASE α - GLUCOSIDASE Đạt Tiếp tục HbA1c ≥ 7% PHỐI HỢP 2 LOẠI THUỐC PHỐI HỢP 2 LOẠI THUỐC SU + METFORMIN HOẶC TZD SU + METFORMIN . cứu Đánh giá kết quả điều trị bệnh nhân ĐTĐ type 2 ngoại trú tại khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu Bệnh viện Bạch mai nhằm mục tiêu: 1. Đánh giá hiệu quả quản lý bệnh nhân đái tháo đường type. ĐTĐ type 2. Khoảng 50% bệnh nhân ĐTĐ type 2 có tăng HA. Ở bệnh nhân ĐTĐ type 2, tăng HA có thể xảy ra trước, cùng lúc hoặc sau khi bị ĐTĐ trong bệnh cảnh hội chứng chuyển hóa [11], [22 ]. * Bệnh. là 2, 52% [13]. Nghiên cứu năm 1996 tại Thành phố Huế, theo kết quả của Trần Hữu Dàng tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ ở người trên 15 tuổi là 0,96% [14]. Năm 20 02 điều tra trên phạm vi toàn quốc của viện