Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 1 Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính (Ban nghiên cu ging dy trit hc trng Đng TW ĐCSTQ) Bc vào th k mi, trong lúc chúng ta đang bn khon gia truyn thng và hin đi, phng Đông và phng Tây, khoa hc công ngh và nhân vn, chính tr và kinh t, thì nhn ra rng, Mác vi t cách là nhà t tng v đi ca nhân loi  th k XX, t tng trit hc sâu xa ca Ngi vn ta sáng khác thng  th k XXI, đ li cho xã hi loài ngi thi đi ngày nay mt di sn t tng vô cùng quý báu. Trong đó, tôi cho rng có 3 đim th hin rõ nht mi quan h gia trit hc Mác vi thi đi ngày nay là: Mác vi hai trào lu lch s ln ca thi đi ngày nay và Mác vi tinh hoa ca tinh thn thi đi ngày nay. I. Mác vi hai trào lu lch s ln ca thi đi ngày nay. II. Mác vi hai xu th lch s ln ca thi đi ngày nay. III. Ch ngha Mác vi tinh hoa tinh thn thi đi ngày nay. Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 2 I. Mác vi hai trào lu lch s ln ca thi đi ngày nay. Thi đi ngày nay có hai trào lu lch s ln, đó là trào lu phát trin (hin đi hoá) và trào lu XHCN. Đi vi hai trào lu lch s ln này, trc đây chúng ta có khuynh hng cho rng, Mác là ngi d kin lch s ca trào lu lch s xã hi ch ngha. K thc, đi vi hai trào lu lch s ln này, Mác đu có nhng d kin sâu xa, và đã trình bày mt cách sâu sc mi quan h ni ti ca chúng. V trào lu phát trin, Mác ch rõ: “Cái mà các nc công nghip kém phát trin th hin cho các nc công nghip kém phát trin thy đc ch là cnh tng ln ca h" (1) Ông cho rng: "Các nc đi công nghip phát trin cng đang nh hng nhiu hoc ít đn các nc phi công nghip, bi vì các nc phi công nghip, do có s trao đi “mu dch" th gii mà b lôi cun vào cuc cnh tranh ph bin"(2) . Công nghip hoá là giai đon không th b qua ca s phát trin xã hi loài ngi. T xã hi nông nghip truyn thng chuyn lên xã hi công nghip hin đi là con đng phát trin tt yu ca xã hi  bt c mt dân tc và quc gia nào trên th gii. Thi đi ca Mác ch có s ít các nc Châu Âu thc hin s chuyn bin này và đã bc vào hàng ng các nc phát trin. Cn c vào s phân tích ca ch ngha duy vt lch s rng lc lng sn xut tiên tin tt yu s thay th lc lng sn xut lc hu, Mác ch rõ các nc công nghip kém phát trin tt nhiên cng s thc hin vic chuyn t xã hi nông nghip truyn thng lên xã hi công nghip hin đi ging nh các nc công nghip phát trin. D đoán sâu sc này đã đc lch s minh chng. Đc bit là sau nhng nm 60 ca th k XX. Cùng vi s sp đ ca h thng thc dân đ quc, nhiu nc Á, Phi, M Latinh đã giành đc đc lp và rm r đi lên Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 3 con đng phát trin t ch. Đ xoá b nghèo nàn, chn hng kinh t, h bt đu đy nhanh tin trình công nghip hoá. Mt khác, cách mng thông tin đã đy nhanh tin trình phát trin xã hi, làm cho các nc phát trin đã hoàn thành công nghip hoá cng đng trc hàng lot vn đ tái phát trin. Bt c nc nào mun theo kp trào lu thi đi, không chu tht bi trong.cuc cnh tranh quc t kch lit, đu cn phi coi trng ht mc, nghiên cu tht s, gii quyt thit thc vn đ phát trin, đu cn phi coi phát trin là quc sách hàng đu. Điu này s làm cho vn đ hoà bình và phát trin thay th vn đ chin tranh và cách mng tr thành ch đ ca thi đi ngày nay. V trào lu lch s xã hi ch ngha Mác là ngi sáng lp hc thut CNXH khoa hc. S d Mác khc phc đc nhng thiu sót cn bn ca CNXH không tng, sáng lp hc thuyt CNXH khoa hc cng chính là do ông vn dng phép bin chng và quan nim lch s duy vt thông qua kho sát các quy lut chung ca s đi lp v đu tranh gia giai cp vô sn và giai cp t sn, tìm thy lc lng vt cht hin thc lt đ CNTB xây dng CNXH là giai cp vô sn và rút ra kt lun khoa hc giai cp vô sn tt s thng li và giai cp t sn tt s dit vong. Đúng nh ngghen đã ch rõ: "Ch ngha duy vt hin đi, so vi quá kh, nó đã có lý lun là CNXH khoa hc”(3). Trong quá trình đi sâu nghiên cu chính tr kinh t hc, Mác đã chn vit hai tác phm trit hc ln là "Phê phán chính tr kinh t hc" và "T bn" trên c s lý lun v giá tr sc lao đng và giá tr thng d, vch rõ quy lut vn đng ca nn kinh t t bn ch ngha, vch rõ mâu thun c bn ca CNTB, tc mâu thun không th điu hoà gia sn xut mang tính xã hi vi chim hu t liu sn xut mang tính t nhân, ch ra xu th phát trin ca lch s là CNTB tt s dit vong, CNXH tt s thng li. Trong vòng 150 nm, sau khi "Tuyên ngôn ca Đng cng sn” Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 4 ra đi, trào lu lch s XHCN trào dâng nh nc v b, CNXH t không tng tr thành khoa hc, t thc tin mt nc tr thành thc tin nhiu nc đã nh hng sâu sc đn s phát trin ca xã hi loài ngi thi đi ngày nay. Vào cui nhng nm 80 và đu nhng nm 90 ca th k XX, th gii ni lên cn giông t, Liên xô tan rã, Đông Âu bin đng, phong trào xã hi ch ngha suy gim, nhng CNXH vi t cách tà mt trào lu có nh hng sâu sc đn tin trình lch s nhân loi vn gi đc lc tác đng to ln trong thi đi ngày nay. Nhng t tng liên quan đn trào lu phát trin và trào lu XHCN ca Mác đã nh hng sâu sc đn lch s nhân loi. Vy nhng t tng đó có ý ngha nh th nào đi vi thi đi ngày nay?  đây xin nhn mnh 3 đim: Th nht, các nc lc hu có u th hu phát trin và vt các nc phát trin, nhng tin trình lch s công nghip hoá không th b qua. Mác cho rng, các nc công nghip phát trin đã d báo tiên cnh ca các nc kém phát trin, vy thì làm th nào mi có th khin các nc công nghip kém phát trin tip cn mt cách nhanh hn vi các nc công nghip phát trin? Mác ch ra rng: "Mt quc gia cn phi và có th hc tp quc gia khác". Nhng tip đó Mác li b sung "Mt xã hi dù đã tìm ra đc quy lut t nhiên ca s t vn đng, nhng vn không th vt qua và cng không th dùng pháp lnh đ th tiêu giai đon phát trin ca t nhiên. Nhng nó có th rút ngn thi gian và gim bt đau kh”(4).  đây “rút ngn thi gian và gim bt đau kh trên thc t là ch ra các nc đang phát trin có “u th hu phát" v mt thc hin công nghip hoá. Trong phát trin, các nc lc hu có điu kin thun li mà các nc phát trin không có. Các nc này có th tip thu tin vn, k nng và k thut ca các nc phát trin, làm cho bn thân s lc hu tng đi có th có li cho s phát trin. Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 5 Trong lch s, nc M, nc Đc và 4 con rng nh Châu Á, nh “u th hu phát” mà phát trin nhanh hn so vi nc Anh và Tây Âu  th k XVIII và XIX. Nhng các nc lc hu đui kp và vt các nc phát trin “không th b qua cng không th dùng pháp lnh đ th tiêu giai đon phát trin ca t nhiên", điu đó ch ra rng tính không th b qua ca công nghip hoá. Trong phát trin, mt s cái có th b qua và mt s cái không th b qua. Mác cho rng, vì lc lng sn xut là mt lc lng có sn, là sn vt ca nhng hot đng trc đây, nên mt xã hi không th t do la chn lc lng sn xut ca mình. Công nghip hoá vi t cách là giai đon, lch s quan trng ca s phát trin lc lng sn xut, đó là giai đon phát trin mà bt c quc gia, dân tc nào đu không th b qua. Đó cng chính là nguyên nhân cn bn làm cho phát trin tr thành trào lu lch s ca thi đi ngày nay… Th hai, công nghip hoá, hin đi hoá không phi là phng Tây hoá. Thc hin phát trin có nhiu mô hình. Mt s hc gi nào đó cho rng công nghip hoá hin đi hoá thc cht là phng Tây hoá, vi lý do nh Mác đã nêu: "Các nc công nghip phát trin là cnh tng tng lai ca các nc công nghip kém phát trin" và ch trng các nc đi sau cn phi hc tp các nc đi trc, thm chí còn cho rng, Mác là mt ngi theo "thuyt phng Tây là trung tâm”. K thc, đó là s xuyên tc đi vi lý lun ca Mác v vn đ phát trin ca các nc lc hu. Đng nhiên Mác cho rng "các nc lc hu có th cng cn phi hc tp các nc phát trin nhng đu đó nht quyt không phi là nói công nghip hoá ch có th làm theo đúng nh mô hình ca các nc phng Tây nh các nc Anh, Pháp Mác đã tng trnh trng tuyên b: "nht đnh mun trit đ bin khái quát lch s ca tôi v s khi ngun ca CNTB Tây Âu thành lý lun trit hc lch s ca con đng phát trin nói chung, tt c các dân tc bt chp hoàn cnh lch s ca h ra sao, đu phi đi con đng này… Làm nh vy, có th s đem li Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 6 cho tôi quá nhiu vinh d, đng thi cng có th đem li cho tôi quá nhiu nhc nhã"(5). Thm chí ông cho rng mt nc lc hu nh nc Nga cng "có th không tri qua sóng gió đáng s ca nn sn xut t bn ch ngha mà vn chim hu mi thành qu tích cc ca nó. Lch s th gii đã chng minh, mô hình thc hin công nghip hoà không phi ch có mt mà nhiu mô hình, có mô hình kiu nguyên phát (kiu phát trin ban đu) ca Anh, Pháp, có mô hình (kiu hu phát trin sau), còn có mô hình kiu tân phát (kiu phát trin mi) ca "bn con rng" Châu Á, mô hình ca CNXH mang đc sc Trung Quc. Mô hình tân phát ca "4 con rng" Châu Á chng t sai lm v mt vn hoá ca quan đim, coi công nghip hoá và hin đi hoá là Phng Tây hoá, còn mô hình ca CNXH mang đc sc Trung Quc ti chng t sai lm v nhiu mt chính tr, kinh t và vn hoá ca quan đim trên. Th ba, hin đi hoá XHCN ca Trung Quc là ch gp nhau gia hai trào lu lch s công nghip hoá và XHCN, thành công mà nó giành đc tt s có nh hng sâu rng đn s phát trin đng thi. T tng coi các nc t bn phát trin là vin cnh ca các nc công nghip kém phát trin và t tng coi con đng công nghip hoá không ch có mt mô hình TBCN Tây Âu ca Mác, đã to cho Trung Quc có lý lun c bn đ ch đnh đng li phát trin công nghip hoá XHCN. Trung Quc, vi t cách là mt quc gia XHCN đang phát trin, cn phi thc hin CNH - HĐH, đó là yêu cu tt yu đ phát trin lc lng sn xut XHCN ca Trung Quc, đng thi cng là con đng tt yu đ thc hin s phc hng v đi ca dân tc Trung Hoa. Nhng Trung Quc thc hin CNH - HĐH cn phi xut phát t tình hình c th ca đt nc, đi con đng phát trin xây dng CNXH mang mu sc Trung Quc. Th gii ngày nay, cnh tranh quc t gay gt hn bao gi ht, Nam Bc chênh lch mt tri mt vc, các nc phát trin chim hu ht xu th phát trin. Các nc th gii th ba mun phát trin thì vô cùng khó khn, Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 7 vn đ phát trin đã tr thành ch đ ca th gii đng đi, đng thi cng là vn đ nan gii ca th gii đng đi Trung Quc vt t cách là mt quc gia XHCN đang phát trin, c s lc hu, tình hình phc tp, dân s đông đúc, cui cùng trong vòng thi gian hn 20 nm ngn ngi đó phát trin đn mc có th nói là k tích ca th gii. K tích này đã đóng góp nhiu kinh nghim thành công cho các nc đang phát trin vi đà tng thêm nhiu sc mnh cho s chn hng ca phong trào XHCN. Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 8 II. Mác vi hai xu th lch s ln ca thi đi ngày nay. Hai xu th lch s ln ca thi đi ngày nay là toàn cu hoá và thông tin hoá. Lý lun ca Mác v lch s th gii và hot đng giao lu có ý ngha quan trng ch đo đi vi vic nhn thc và nm vng mt cách khoa hc xu th phát trin toàn cu hoá và thông tin hoá ngày nay ca chúng ta. Toàn cu hoá kinh t là xu th phát trin đc chú ý nht trong thi đt ngày nay. Anthony Gidden, mt hc gi nc Anh nói rng: "toàn cu hoá kinh t là hin thc mà chúng ta đang phi đi mt" và coi đó là mc tiêu c bn ca giai đon mang "tính suy ngh li v hin ti”. Nhng theo ý ngha nht đnh, toàn cu hoá ngày nay là mt chng minh tuyt diu đi vi quan đim v “lch s th gii" và lp lun c liên quan đn th trng th gii ca Mác. Mác ch ra rng, đi công nghip "ln đu tiên đã sáng to lch s th gii, bi vì nó làm cho vic tho mãn mi nhu cu ca mi quc gia vn minh và mi ngi sng trong quc gia đó đu phi da vào th gii, bi vì nó đã xoá b tình trng "b quan to cng" hình thành t nhiên trc đây ca các nc"(6). Mà s sáng to "lch s th gii" này li tu thuc vào s phát trin ca th trng th gii. Mác nói: "giai cp t sn, nh khai thác th trng th gii, mà làm cho tình trng t túc t cp và b quan to cng ca dân tc và đa phng nào đó trc đây có đc thay th bng s giao lu và da vào nhau v các mt gia các dân tc"(7). Thông tin hoá là xu th phát trin có nh hng sâu sc nht, c bn nht đi vi thi đi ngày nay. Bc vào th k XXI, xã hi loài ngi đang trong thi k quá đ nhanh chóng t xã hi công nghip sang xã hi thông tin ly tin tc làm ch đo, ly phng Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 9 thc truyn thông tiên tin qua mng làm c s, ly tri thc sáng to làm ht nhân k thut thông tin đang tr thành nhân t có tính cht quyt đnh thúc đy lc lng sn xut phát trin. Cùng vi s phát trin và ngày càng hoàn thin mng thông tin hin đi, các hot đng kinh t và xã hi nh sn xut, lu thông, nghiên cu khoa hc, giáo dc, y t, vn ngh cng li dng mng thông tin ngày mt nhiu. Cách thc ly tin, lu tin, x lý và truyn tin thay đi nhanh chóng, hot đng giao lu ca con ngi có hàng lot đc đim hoàn toàn mi m. Đây là mt cuc cách mng v đi trong s phát trin ca xã hi loài ngi tip theo sau cuc cách mng công nghip, nó tuyên b thi đi thông tin hoá đã đn ri. Do s hn ch ca thi đi, Mác tuy không th có đc d đoán gì v thi đi thông tin, nhng t tng phong phú ca Ngi v hot đng giao lu, phng thc giao lu, quan h giao lu, rõ ràng có ý ngha m màn tích cc đi vi nhng thay đi mang tính cách mng trong hot đng giao lu, phng thc giao lu ca loài ngi do thông tin hoá mang li. Thông tin hoá là mt cuc cách mng sâu sc cha tng có trong lch s đi vi phng thc giao lu và phng thc sn xut ca loài ngi. Thông tin hoá đã tr thành tiêu ch mi nht ca hin đi hoá, đã tr thành biu trng mi nht ca tính hin đi, vì th ngày nay chúng ta buc phi cn c vào thông tin hoá đ sa đi cách vit "hin đi hoá” và "tính hin đi". Có th nói rng, lý lun v lch s th gii ca Mác có d kin sâu sc v vn đ toàn cu hoá kinh t, nhng v vn đ thông tin hoá thì ông cha có mt d đoán nào. Nhng lý lun ca Mác v mi quan h gia đi công nghip và lch s th gii, cng nh vic ông coi trng hot đng giao lu và phng thc giao lu thì chc chn có ý ngha m màn quan trng cho vic nhn thc xu th phát trin toàn cu hoá và thông tin hoá ngày nay ca chúng ta. Trit hc Mác vi thi đi ngày nay Mang Nguyên Chính http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 10 Th nht, lý lun v mi quan h gia lch s th gii vi đi công nghip ca Mác đã cho chúng ta kim ch nam v lý lun đ nhn thc mi quan h gia toàn cu hoá kinh t vi thông tin hoá và cng đã cung cp cn c c bn đ chúng ta phân bit toàn cu hoá kinh t vi th trng th gii thi k trc đây Mác ch rõ s hình thành ca "lch s th gii" gn lin vi s phát trin ca đi công nghip, ông ch ra, đi công nghip "ln đu tiên khai sáng lch s th gii"(8). Đi công nghip đã xây dng th trng th gii mà dn đng cho nó là vic phát hin ra Châu M. Th trng th gii làm cho thng mi, hàng hi và giao thông đng b có đc s phát trin to ln. S phát trin đó quay tr li thúc đy vic m rng công nghip"(9) có th thy, Mác coi công nghip hoá là lc đy cn bn trong tin trình khai sáng lch s th gii, là c s k thut khai thác th trng th gii. Mà toàn cu hóa kinh t ngày nay cng cn có đng lc và k thut tng ng nh vy, trong đó quan trng nht là thông tin hoá. Thông tin hoá cung cp mng li thông tin toàn cu nhanh nhy, làm cho toàn cu hoá tài chính tr thành kh nng, t đó thúc đy toàn cu hoá kinh t. T chc Qu tin t Quc t gi toàn cu hoá nn kinh t là "hoà nhp tc đ cao nn kinh t trong phm vi th gii thông qua mu dch, lu đng vn, ph bin k thut, mng li thông tin và giao lu vn hoá". Cng chính trên ý ngha này mà Anthony Gidden nói: "trên mc đ rt ln, toàn cu hoá là do h thng thông tin mi thúc đy"(10) cách mng thông tin và vic truyn bá rng rãi k thut thông tin có mi liên h sâu sc vi tin trình toàn cu hoá"(11). Nhìn t góc đ phát trin lch s, thông tin hoá không ch cu thành lc lng thúc đy và c s k thut ca toàn cu hoá kinh t mà còn là tiêu chí quan trng phân bit th trng th gii thi k trc vi toàn cu hoá kinh t. Có ngi khi so sánh th trng th gii thi đi ca Mác vi toàn cu hoá kinh t thi đi ngày nay, đã nêu lên toàn cu hoá bt ngun t vic xây dng th trng th gii t bn ch ngha, điu đó đng nhiên không phi vô lý, nhng cn phi thy rng th trng th gii ban đu . sn và mi thi đi trc đây. Hin nay, gii hc thut th gii công nhn lý lun đó ca Mác– Lênin và ngghen là lý lun đu tiên v t tng sáng to. Sau đó, trong b "T bn",