ngữ văn 11 ppt

Tổ chức các cuộc thi an toàn giao thông cho mọi người đặc biệt là thanh thiếu niên.Huấn luyện cho các tuyên truyền viên đi đến từng hộ gia đình tuyên truyền về phòng chống tai nạn bao gồ

a/ Nêu thực trạng tai nạn giao thông

Mỗi ngày , các phương tiện thông tin đại chúng đều có bản tin về sô lượng các vụ tai nạn giao thông xảy ra trên các địa bàn trên cả nước Đáng báo động, tính chất các vụ tai nạn ngày càng nghiêm trọng, thể hiện qua số người chết tăng mạnh Có vụ tai nạn do hai xe khách va vào nhau làm thiệt mạng hàng vài chục người Hàng năm số vụ tai nạn giao thông vẫn không hề suy giảm, ngược lại nó còn tăng lên rất nhiều Cứ mỗi năm, Việt Nam có tới gần một nghìn vụ tai nạn giao thông, nhiều nhất là xe máy

b/ Hậu quả

Tai nạn giao thông và những thiệt hại do tai nạn gây ra đang là nỗi lo và vấn đề bức xúc của toàn xã hội Đó là thiệt hại về sinh mạng, thiệt hại

về nhân lực, trí tuệ, gây tổn thương về tinh thần xã hội, về vật chất, tiền của và cả nỗi đau thể xác, tinh thần dai dẳng Tai nạn giao thông có ảnh hưởng nặng nề đối với trẻ Việt Nam Có rất nhiều trẻ trực tiếp bị tai nạn giao thông gây tử vong hoặc thương tật nặng nề và còn có biết bao trẻ khác bị ảnh hưởng gián tiếp bởi cha, mẹ các em bị tai nạn giao thông cướp đi sinh mệnh hoặc tàn tật Theo thống kê, những người thiệt mạng

do tai nạn giao thông chủ yếu là đàn ông, trụ cột của gia đình Những người vợ xót xa khi mất đi người chồng thân yêu, đứa con nghẹn ngào vì tới đây sẽ chẳng còn được vòng tay người cha dạy dỗ Họ mang đến sự thương tâm cho toàn xã hội

c/ Nguyên nhân

Nguyên nhân gây ra tình trạng tai nạn giao thông cao ở nước ta có rất nhiều Đó là sự hiểu biết còn hạn chế về an toàn giao thông đường bộ, về quy định giao thông, về các hành vi lái xe an toàn.Số đông dân chúng còn có quan niệm rằng tai nạn giao thông là do số mệnh con người quyết định.Họ không thấy rằng phần lớn tai nạn giao thông là có thể phòng tránh được

Môi trường giao thông không an toàn và cơ sở hạ tầng giao thông nghèo nàn Ví dụ, có rất ít các biển báo giao thông và các khu vực an toàn cho người đi bộ.Việc sử dụng mũ bảo hiểm là rất ít mặc dù có nhiều mũ bảo hiểm chất lượng tốt.Việc chấp hành luật lệ giao thông còn kém Những hành động nguy hiểm thường gặp của thanh niên như lạng lách, đua xe máy là nguồn gốc của nhiều tại nan giao thông Đồng thời , việc người dân sử đã sử dụng rượu bia , nồng độ cồn trong máu quá mức cho phép cũng là nguyên nhân gây ra những vụ tai nạn không đáng có

d/ Giải pháp khắc phục

Trước thực trạng đáng bức xúc trên , Bộ Y tế, Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia đã triển khai các hoạt động nhằm tăng nhận thức về phòng tránh tai nạn và an toàn giao thông Áp phích, tờ rơi về an toàn giao thông và sử dụng mũ bảo hiểm đã được phân phát rộng rãi trên toàn quốc Các tiểu phẩm phát trên truyền hình cũng góp phần vận động để giúp cho công chúng hiểu rõ hơn về luật giao thông và nghiêm chỉnh chấp hành luật Quy định bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm khi sử dụng phương tiện xe gắn máy tham gia giao thông và xử phạt nghiêm minh những trường hợp không chấp hành luật cũng đã hạn chế bớt tình trạng tai nạn giao thông

Còn đối với giao thông học đường cần sự đồng thuận giữa gia đình, nhà trường và xã hội , không chỉ được thể hiện bằng văn bản, giấy tờ, những lời hứa suông, mà phải bằng hành động cụ thể Nhà trường cần đa dạng hoá các sinh hoạt ngoại khoá của học sinh, sinh viên, trong đó

có các hoạt động về tuyên truyền, phổ biến pháp luật giao thông Cần coi ý thức chấp hành pháp luật về giao thông như một trong những tiêu chí cơ bản để đánh giá ý thức rèn luyện đạo đức của học sinh, sinh viên: xếp loại đạo đức trung bình đối với học sinh, sinh viên vi phạm giao thông lần một và xếp loại yếu nếu vi phạm lần hai trong cùng một năm học

Đồng thời việc đặt biển báo giới hạn tốc độ, làm gờ giảm tốc, đèn hiệu giao thông, vạch dành cho người đi bộ ở khu vực , đặc biệt nơi có đông trẻ em cũng cần được thực hiện Tổ chức các cuộc thi an toàn giao thông cho mọi người đặc biệt là thanh thiếu niên.Huấn luyện cho các tuyên truyền viên đi đến từng hộ gia đình tuyên truyền về phòng chống tai nạn bao gồm cả các tai nan giao thông.Hỗ trợ các địa phương xây dựng sân chơi an toàn cho trẻ để trẻ có thể chơi an toàn xa đường giao thông…

e/ Phê phán những thái độ , hành động coi nhẹ an toàn giao thông

Ngày nay , tình trạng đua xe của giới trẻ, tầng lớp thanh niên - những người chủ tương lai đất nước đang gây bức xúc trong dư luận Đó là những thanh niên đua đòi với bản tính “con nhà giàu” cùng với sự rủ rê của bạn bè, họ sẵn sàng đánh cược với tính mạng của mình Những bậc cha mẹ nuông chiều con , khi hay tin con mình xảy ra tai nạn, nhận ra thì đã quá muộn, Nếu như những thanh thiếu niên kia biết quý bản thân mình, biết tuân thủ luật lệ giao thông thì sẽ chẳng có những điều thương tâm và đáng tiếc

Một mặt khác , do sự tắc trách của một số cơ quan xây dựng, rút xén vật liệu khiến cho chất lượng đường xá kém Còn có những kẻ chỉ vì lợi ích cá nhân mà quên đi tính mạng, sự an toàn của người đi đường, rải đinh xuống lòng đường để thu lợi bởi những đồng tiền kiếm được từ vá

xe, thay lốp Họ cố tình không hiểu sự nguy hiểm của việc làm đó, với tốc độ cao như vậy những người tham gia giao thông khi bị thủng săm đột ngột sẽ bị văng người ra khỏi xe và nguy cơ tử vong là rất lớn

3/Kết bài

Là một học sinh, mỗi chúng ta phải xem xét lại mình , phải tự giác làm đúng các nguyên tắc an toàn giao thông mà nhà trường và xã hội đã chỉ dẫn.Có như thế thì tuổi trẻ học đường đã góp một phần nào trong việc giảm thiểu tai nạn giao thông, một vấn nạn mà xã hội và đất nước đang tìm cách khắc phục

Tai nạn giao thông là tai nạn do các phương tiện tham gia giao thông gây nên: đường bộ, đường thủy, đường sắt trong đó phần lớn các vụ tai nạn đường bộ.

Nguyên nhân dẫn đến Tai nạn giao thông:

- Khách quan: Cơ sở vật chất, hạ tầng còn yếu kém; phương tiện tham gia giao thông tăng nhanh; do thiên tai gây nên

- Chủ quan:

+ Ý thức tham gia giao thông ở một số bộ phận người dân còn hạn chế, đặc biệt là giới trẻ, trong đó không ít đối tượng là học sinh.

+ Xử lí chưa nghiêm minh, chưa thỏa đáng Ngoài ra còn xảy ra hiện tượng tiêu cực trong xử lí.

Hậu quả: gây tử vong, tàn phế, chấn thương sọ não

Theo số liệu thống kê của WHO ( Tổ chức y tế thế giới) : Trung bình mỗi năm, thế giới có trên 10 triệu người chết vì tai nạn giao thông Năm 2006, riêng Trung Quốc có tới 89.455 người chết vì các vụ tai nạn giao thông Ở Việt Nam con số này là 12,300 Năm 2007, WHO đặt Việt Nam vào Quốc gia có tỉ lệ các vụ tử vong vì tai nạn giao thông cao nhất thế giới với 33 trường hợp tử vong mỗi ngày Tai nạn giao thông đang là một quốc nạn, tác động xấu tới nhiều mặt trong cuộc sống:

- TNGT Ảnh hưởng lâu dài đến đời sống tâm lý: Gia đình có người thân chết hoặc bị di chứng nặng nề vì TNGT ảnh hưởng rất lớn tới tinh thần, tình cảm; TNGT tăng nhanh gây tâm lí hoang mang, bất an cho người tham gia giao thông.

- TNGT gây rối loạn an ninh trật tự: kẹt xe, ùn tắc giao thông; kẻ xấu lợi dụng móc túi, cướp giật

- TNGT gây thiệt hại khổng lồ về kinh tế bao gồm: chi phí mai táng cho người chết, chi phí y tế cho người bị thương, thiệt hại về phương tiện giao thông về hạ tầng, chi phí khắc phục, chi phí điều tra

- TNGT làm tiêu tốn thời gian lao động, nhân lực lao động: TNGT làm kẹt xe, ùn tắc GT dẫn đến trễ giờ làm, giảm năng suất lao động; TNGT làm chết hoặc bị thương ảnh hưởng đến nguồn lực lao động xã hội

Giảm thiểu tai nạn giao thông là là yêu cầu bức thiết, có ý nghĩa lớn đối với toàn xã hội Thanh niên, học sinh cần làm những gì để góp phần giảm thiểu TNGT ?

Vì sao lại đặt vai trò cho tuổi trẻ, vì tuổi trẻ là đối tượng tham gia giao thông phức tạp nhất cũng là đối tượng có nhiều sáng tạo và năng động nhất có thể góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông.

ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP:

- Tuyên truyền cho mọi người biết tác hại và hậu quả nghiêm trọng của TNGT.

- Tự giác nghiêm chỉnh chấp hành luật lệ ATGT khi tham gia giao thông.

- Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về Luật giao thông Cùng giương cao khẩu hiệu " Nói không với phóng nhanh vượt ẩu", " An toàn là bạn, tai nạn là thù"

- Thành lập các đội thanh niên tình nguyện xuống đường làm nhiệm vụ.

- Phát hiện và báo cáo kịp thời với các cơ quan đoàn thể nơi gần nhất những trường hợp vi phạm ATGT.

- Về phía trường học, cần phát động và giáo dục kịp thời những trường hợp học sinh vi phạm.

- Về phía chính quyền, cần xử lí thật nghiêm minh hơn nữa những trường hợp vi phạm.

BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG

Hiện nay, trên các phương tiện thông tin đại chúng vừa và đang đưa tin rất nhiều về tình trạng bạo lực học đường Sự thực thì vấn nạn này đang

có xu hướng gia tăng và phát triển hết sức phức tạp Chúng ta hãy tìm hiểu thêm về vấn đề nóng bỏng này thông qua đề nghị luận xã hội sau Mong rằng mỗi chúng ta hãy tự trang bị cho mình những nhận thức đúng đắn, sâu sắc về vấn đề này Dưới đây chỉ là dàn bài sơ lược, mong rằng sẽ nhận được sự bổ sung đóng lũy từ các bạn

Suy nghĩ của anh (chị) về vấn nạn bạo lực học đường

* Đặt vấn đề: Trước đây, chúng ta thường có tâm lý chủ quan nghĩ rằng bạo lực học đường là một vấn đề hết sức xa xôi, không xảy ra phổ biến Đồng thời (gian) cũng vì thế mà không ý thức được sâu sắc về tầm ảnh hưởng, tác động, hậu quả nghiêm trọng của nó tới thế hệ trẻ nói riêng, con người nói chung Song thời (gian) gian gần đây, bạo lực học đường vừa có những chiều hướng gia tăng, phát triển phức tạp và trở thành một vấn đề nóng bỏng, một vấn nạn nhức nhối khiến tất cả người không khỏi bàng hoàng, kinh ngạc Phải chăng đó chính là một dự báo

“sóng ngầm đang thành bão” Đứng trước thực trạng đó mỗi chúng ta cần có nhận thức và hành động như thế nào?

1 Giải thích

- Bạo lực học đường là những hành vi thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lý, đạo lý, xúc phạm trấn áp người khác gây nên những tổn thương

về tinh thần và thể xác diễn ra trong phạm vi trường học

- Bạo lực học đường hiện nay có xu hướng gia tăng nhanh chóng, diễn ra ở nhiều nơi do đó đang trở thành một vấn nạn của xã hội

2 Hiện trạng

a Biểu hiện của hành động bạo lực học đường có thể xảy ra dưới nhiều hinh thức như:

+ Xúc phạm, lăng mạ, xỉ nhục, đay nghiến, chà đạp nhân phẩm, làm tổn thương về mặt tinh thần con người thông qua lời nói

+ Đánh đập, tra tấn, hành hạ, làm tổn hại về sức khỏe, xâm phạm cơ thể con người thông qua những hành vi bạo lực

b Chứng minh:

- Chỉ cần một thao tác rất nhanh trên google ta có thể tìm thấy hàng loạt các clip bạo lực của nữ sinh: Ở Phú Thọ, nữ sinh đánh bạn bằng giày cao gót; ở Hà Nội; Ở TPHCM, Nghệ An…

- Học sinh có thái độ không đúng mực vs thầy cô giáo, dùng dao đâm chết bạn bè, thầy cô…

- Lập nên các nhóm hội hoạt động đánh nhau có tổ chức

- Giáo viên đánh đập, xúc phạm tới nhân phẩm của học sinh…

3 Nguyên nhân

- xảy ra vì những lí do trực tiếp rất không đâu: Nhìn đểu, nói móc, tranh giành người yêu, không cùng đẳng cấp

- Sự phát triển thiếu toàn diện, thiếu hụt về nhân cách, thiếu khả năng kiểm soát hành vi ứng xử của bản thân, non nớt trong kĩ năng sống, sai lệch trong quan điểm sống

- do ảnh hưởng từ môi trường văn hóa bạo lực: phim, ảnh, sách, báo, đồ chơi mang tính bạo lực (kiếm, súng )

- sự giáo dục chưa đúng đắn, thiếu quan tâm của gia đình; tình trạng bạo lực trong gia đình cũng là một phần nhân tố ảnh hưởng không tốt Và một khi bạo lực gia đình vẫn còn tồn tại thì bạo lực học đường sẽ vẫn còn có nguy cơ gia tăng (Ở đây để vấn đề thêm sâu sắc có thể liên hệ với hình ảnh cậu bé Phác trong “chiếc thuyền ngoài xa” – Nguyễn Minh Châu để vấn đề thêm sâu sắc.)

- Sự giáo dục trong nhà trường: nặng về dạy kiến thức văn hóa, đôi khi lãng quên nhiệm vụ giáo dục con người “tiên học lễ hậu học văn”

- Xã hội thờ ơ, dửng dưng, buông xuôi, chưa có sự quan tâm đúng mức, những giải pháp thiết thực, đồng bộ, triệt để

4 Hậu quả

- Với nạn nhân:

• Tổn thương về thể xác và tinh thần

• Tổn hại đến gia đình, người thân, bạn bè người bị hại

• Tạo tính bất ổn trong xã hội: tâm lí e sợ bất an bao trùm từ gia đình, nhà trường, đến xã hội

- Người gây ra bạo lực:

• Con người phát triển không toàn diện: phát triển ngược trở mất dần nhân tính.◊lại phía “con”, đi ngược lại tính “ người”

• Mầm mống của tội ác mất hết tính người sau này

• Làm hỏng tương lại chính mình, gây nguy hại cho xã hội

• Bị tất cả người lên án, xa lánh, căm ghét

- Đối với những người gây ra bạo lực học đường: cố gắng mở rộng lớn nâng cao nhận thức:

• Giữ cho trái tim luôn ấm nóng tình yêu thương

• Địa ngục do ta mà có, thiên đường cũng do chính ta tạo nên ý thức◊ rõ ràng về hành động và hậu quả hành động do bản thân thực hiện

• Nơi lạnh nhất ko phải là bắc cực mà là nơi không có tình Nhận thức rõ vai trò sức mạnh của tình người.◊thương

- Xã hội cần có những giải pháp đồng bộ, chặt chẽ giáo dục con người trong gia đình, nhà trường, trong toàn xã hội; coi trọng dạy kĩ năng sống, vươn tới những điều chân thiện mỹ

- Có thái độ quyết liệt phê phán răn đe, giáo dục cải tạo, biện pháp trừng phạt kiên quyết làm gương cho người khác

7 Đưa ra bào học cho bản thân: Có quan điểm nhận thức, hành động đúng đắn, hình thành những quan niệm sống tốt đẹp

Nghị luận xã hội về vấn đề ô nhiễm môi trường

I MB

Vấn đề môi trường sống của con người trên trái đất đã và đang bị ô nhiễm là một vấn đề cấp bách đối với bất kì quốc gia nào Vì nó gây ra những hiện tượng biến đổi khí hậu dẫn đến những thảm hoạ thiên tai khủng khiếp ở Việt Nam sự ô nhiễm môi trường là báo động Chúng ta cần nhận thức vấn đề này như thế nào? Thực trạng, nguyên nhân, hậu quả, và giải pháp để giải quyết vấn đề này thế nào, chúng ta hãy cùng bàn luận

II TB

1 Hiện trạng mt sống của chúng ta.

- ô nhiễm nguồn không khí: các nhà máy đã và đang thải ra mtkk một nguồn cacbonnic khổng lồ, các loại axit, các loại khí gây hiệu ứng nhà kính, khói bụi xe hơi và các loại động cơ khác, đã ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ và chất lượng cuộc sống của con người, nó gây ra nhiều bệnh về đường hô hấp,

- ô nhiễm nguồn nước: hiện nay TG và đặc biệt là VN đã bị ô nhiễm nguồn nước, nhu cầu về nước uống và nước sinh hoạt ở nhiều vùng miền đang bị thiếu nghiêm trọng, số lượng người được sử dụng nước sạch chiếm tỉ lệ không lớn Các nguồn nước: ao, hồ, sông, suối, biển

cả đại dương, nguồn nước ngầm, nước mưa, [sông thị vải vê đan, hoàn kiếm chữa bệnh cụ rùa ]

- Ô nhiễm nguồn đất: đất đai ngày càng bị thoái hoá, bị rửa trôi, rác thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt, rác thải bệnh viện, đã và đang làm cho nguồn đất đai bị cạn kiệt, khô cằn [kim loại nặng trong đất ở khu công nghiệp nặng, dư lượng thuốc bv thực vật, ]

- Ô nhiễm về ánh sáng, âm thanh tiếng ồn tại các đô thị lớn trong các dịp lễ tết của VN&TG thì sự quá tải về cường độ và loại ánh sáng đã gây ra các bệnh lí về mắt: âm thanh của các loại động cơ quá lớn đặc biệt ở các đô thị lớn cũng ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của con người

2 Nguyên nhân- Hậu quả.

- ý thức của con người không tôn trọng luật pháp bảo vệ môi trường

- Vì lợi nhuận kinh tế trước mắt mà các công ti, nhà máy xí nghiệp đã bất chấp luật pháp thải ra môi trường, nước thải công nghiệp chưa qua xử lí, rác thải công nghiệp, rác thải y tế, rác thải sinh hoạt không phân huỷ được,

- Nhận thức của con người về ô nhiễm môi trường còn rất hạn chế

b Hậu quả.

- Ô nhiễm mt nước – sản xuất, sinh hoạt bị ảnh hưởng nghiêm trọng Nhiều loại dịch bệnh xuất hiện

- Ô nhiễm mt đất ảnh hưởng xấu đến cây trồng, vật nuôi và con người

- Ô nhiễm mt không khí: gây ra rất nhiều laọi bệnh về đường hô hấp

Nguyên nhân}

Vậy nguyên nhân của những sự việc trên là do đâu?

{-Sự thiếu ý thức của người dân}

Đầu tiên, đó chính là sự thiếu ý thức nghiêm trọng của nhiều người dân mà đặc biệt là các bạn trẻ Nhiều người nghĩ rằng những việc mình làm là quá nhỏ bé, không đủ để làm hại môi trường Một số người khác lại cho rằng việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của nhà nước, của chính quyền mà không phải là của mình Số khác lại nghĩ rằng việc môi trường đã bị ô nhiễm thì có làm gì đi chăng nữa cũng không đáng kể, và việc ô nhiễm môi trường cũng không ảnh hưởng gì tới mình nhiều Thấy vậy nhưng không phải vậy! Việc phá hoại môi trường của một người tuy chỉ ảnh hưởng nhỏ nhưng tập hợp nhiều người lại là lớn Trách nhiệm bảo vệ môi trường tuy cũng

có một phần là của nhà nước nhưng đa phần lại là của người dân Và những việc chúng ta làm đối với môi trường, tuy hiện giờ ta chưa thấy được, nhưng về lâu về dài nó sẽ ảnh hưởng tới ta ít nhiều.

{- Một số doanh nghiệp vì lợi nhuận bất chấp hậu quả}

{- Sự quản lý của nhà nước còn chưa chặt chẽ}

Một nguyên nhân khác gây ra ô nhiễm môi trường chính là sự thiếu trách nhiệm của các doanh nghiệp Do đặt nặng mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, không ít doanh nghiệp đã vi phạm quy trình khai thác, góp phần đáng kể gây ô nhiễm môi trường Bên cạnh đó, chính

sự chưa chặt chẽ trong việc quản lý bảo vệ môi trường của nhà nước cũng đã tiếp tay cho các hành vi phá hoại môi trường tiếp diễn Việt Nam thiếu những chính sách và quy định bảo vệ môi trường nghiêm ngặt và do đang thu hút mạnh các nguồn vốn đầu tư để phát triển nên dễ mắc vào "cạm bẫy": trở thành nơi tiếp nhận nhiều ngành công nghiệp "bẩn" Ví như, ngành cán thép làm tốn nhiều tài nguyên như đất, nước, năng lượng, thải ra những chất thải nguy hại cho môi trường Ngoài ra, lượng xe cô lưu thông ngày càng nhiều

ở nước ta cũng góp phần không nhỏ vào việc gây ô nhiễm bầu không khí.

3 Giải pháp.

- Khắc phục những nguyên nhân trên (phân tích và dẫn chứng)

Lẽ nào ta lại nhắm mắt làm ngơ?

Không! Chúng ta cần phải tiếp tục công cuộc bảo vệ và làm sạch môi trường bằng những biện pháp tốt hơn, thiết thực hơn nữa! Thứ nhất, phải có các hình thức xử phạt thật nặng và nghiêm minh đối với các cá nhân, tổ chức, cơ quan có hành vi phá hoại môi trường, làm ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân Bên cạnh đó, cũng cần giáo dục ý thức cho người dân qua các hình thức tuyên truyền, cổ động như tổ chức những buổi giao lưu bàn về vấn đề môi trường tại các đơn vị hành chính cấp phường, xã Đưa những bài viết chi tiết hơn về môi trường trong các sách giáo khoa ngay từ cấp tiểu học, giúp học sinh có thái độ và cái nhìn đúng đắn về môi trường và những hậu quả của việc phá hoại môi trường, từ đó giúp các em biết yêu và bảo vệ môi trường mình đang sống Một cách khác để giúp bảo vệ môi trường phát động thường xuyên hơn những phong trào tình nguyện như bảo vệ môi trường khu dân cư, dọn rác ở các khu vực công cộng, làm sạch bãi biển

III KB

- VN- một nước đang phát triển, vấn đề ô nhiễm mt là 1 vấn đề hết sức cấp bách

- Cần phải thực hiện các giải pháp trên một cách đồng bộ, thường xuyên để khắc phục những hậu quả của sự ô nhiễm mt, tạo ra mt sống trong lành cho con người,

- Bài học cho mỗi người

Nói KHÔNG với các tệ nạn xã hội

1 Mở bài:

- Trong cuộc sống, bên cạnh nhiều nề nếp, thói quen tốt còn không ít thói quen xấu và tệ nạn có hại cho con người, xã hội

- Những thói xấu có sức quyến rũ ghê gớm như cờ bạc, thuốc lá hoặc ma túy, sách xấu, băng đĩa có nội dung độc hại

- Nếu không tự chủ được mình, dần dần con người sẽ bị nó ràng buộc, chi phối, dần dần biến chất, tha hóa

- Chúng ta hãy kiên quyết nói "Không!" với các tệ nạn xã hội

2 Thân bài:

a) Tại sao phải nói "không!"

* Cờ bạc, thuốc lá, ma túy là thói hư tật xấu, những tệ nạn xã hội gây ra tác hại ghê gớm đối với bản thân, gia đình và xã hội về nhiều mặt: tư tưởng, đạo đức, sức khỏe, kinh tế, nòi giống

- Tệ nạn xã hội là mối nguy trước mắt và lâu dài của đất nước, dân tộc

* Sự ràng buộc, chi phối ghê gớm của thói hư tật xấu:

- Do bạn bè xâu rủ rê hoặc tò mò thử cho biết Sau một vài lần không có thì bồn chồn, khó chịu Dần dần dẫn tới nghiện ngập Không có thuốc

cơ thể sẽ bị hành hạ, mọi suy nghĩ và hành động đều bị cơn nghiện chi phối Để thỏa mãn, người ta có thể làm mọi thứ, kể cả giết người, trộm cắp Một khi đã nhiễm thì rất khó từ bỏ, nó sẽ hành hạ và làm cho con người điêu đứng

- Thói hư tật xấu là bạn đồng hành của chủ nghĩa cá nhân ích kỉ

b) Tác hại của cờ bạc, ma túy, sách xấu sẽ dẫn đến thoái hóa đạo đức, nhân cách con người

* Cờ bạc:

- Đó cũng là một loại ma túy, ai đã sa chân thì không thể bỏ

- Trò đỏ đen, may rủi kích thích máu cay cú, hiếu thắng

- Mất nhiều thời gian, sức khoẻ, tiền bạc và sự nghiệp

- Ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách và hạnh phúc gia đình, an ninh trật tự xã hội

- Hành vi cờ bạc bị luật pháp cấm và tùy theo mức độ vi phạm mà có mức xử lí khác nhau

* Thuốc lá:

- Là sát thủ giấu mặt với sức khỏe con người

- Khói thuốc có thể gây ra nhiều bệnh: ung thư phổi, ung thư vòm họng, tai biến tim mạch

- Khói thuốc không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân mà còn ảnh hưởng tới những người xung quanh

- Tiêu tốn tiền bạc, làm giảm thu nhập gia đình, ảnh hưởng đến kinh tế quốc dân

- Trên thế giới, nhiều nước đã cấm quảng cáo thuốc lá, cấm hút thuốc ở công sở và chỗ đông người

* Ma túy:

- Thuốc phiện, hêrôin là chất kích thích gây nghiện rất nhanh Người dùng thuốc sẽ rơi vào trạng thái ảo giác, hoang tưởng Nghiện ma túy nghĩa là tự mang án tử hình

- Khi mắc nghiện, vỏ não bị tổn thương rất lớn, sức khỏe suy kiệt nhanh chóng

- Đối với người nghiện ma túy thì tiền bạc bao nhiêu cũng không đủ

- Nghiện ma túy cũng đồng nghĩa với việc mất hết danh dự, đạo đức, tình yêu, hạnh phúc, gia đình, sự nghiệp

* Văn hóa phẩm độc hại:

- Khi tiếp xúc với loại này, con người sẽ bị ám ảnh bởi những hành vi không lành mạnh, có những ham muốn phi đạo đức, sa vào lối sống ích

kỉ, bản năng, mất hết khả năng phấn đấu, sống không mục đích

- Nếu làm theo những điều bậy bạ sẽ dẫn đến sự thay đổi đạo đức, nhân cách, ảnh hưởng đến uy tín bản thân và gia đình, có thể sẽ dẫn tới vi phạm pháp luật

3 Kết bài:

*Chúng ta cần:

- Tránh xa những thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội

- Khi đã lỡ mắc thì phải có quyết tâm từ bỏ và làm lại cuộc đời

- Xây dựng cho mình và tuyên truyền cho mọi người lối sống lành mạnh

Đất nước chúng ta đang trên con đường công nghiệp hoá,hiện đại hóa để tiến tới 1 xã hội công bằng dân chủ văn minh Để làm được điều đó,chúng ta phải vượt qua các trở ngại,khó khăn.Một trong những trở ngại đó là các tệ nạn xã hội.Và đáng sợ nhất chính là ma tuý.

Tế nạn xã hội là những hành vi sai trái,không đúng với chuẩn mực xã hội,vi phạm đạo đức,pháp luật,gây ảnh hưởng nghiêm trọng.Tệ nạn xã hội là mối nguy hiểm,phá vỡ hệ thống xã hội văn minh,tiến bộ,lành mạnh.Các tệ xã hội thường gặp là:tệ nạn ma tuý,mại dâm, đua xe trái phép…và trong đó ma túy là hiện tượng đáng lo ngại nhất,không chỉ cho nước ta mà còn cho cả thế giới Ma tuý là một chất gây nghiện có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp.khi ngấm vào cơ thể con ngưòi,nó sẽ làm thay đổi trạng thái, ý thức,trí tuệ và tâm trạng của người đó,khiến ngưòi sử dụng có cảm giác lâng lâng,không tự chủ được mọi hành vi hoạt động của mình, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ.Ma tuý tồn tại ở rất nhiều dạng như hồng phiến,bạch phiến,thuốc,lắc … dưới nhiều hình thức tinh vi khác nhau như

uống,chích,kẹo…

Chúng ta cần bài trừ ma tuý vì đây là 1 tệ nạn có ảnh hướng xấu đến môi trường sống, đến đời sống khoa học,chính trị,xã hội.Nghiện

ma tuý khiến cho 1 người u mê,tăm tối; từ 1 người khoẻ mạnh trở nên bệnh tật,từ 1 đứa con ngoan trong gia đình trở nên hư hỏng,từ 1 công dân tốt của xã hộitrở thành đối tượng cho luật pháp.Khi đói thuốc,con nghiện sẽ làm bất cứ điều gì kể cả tội ác:cướp giật,trộm cắp,giết người… Thậm chí ngưòi thân trong gia đình cũng trở thành nạn nhân của những con nghiện khi đói thuốc.Bởi vậy ma tuý đã làm tan vỡ hạnh phúc của biết bao gia đình, ảnh hướng to lớn đến xã hội.Người nghiện ma tuý sức khoẻ yếu dần,không có khả năng lao động,trở thành gánh nặng cho gia đình,lxã hội Ma tuý cũng chính là con đường dễ dàng đi đến những căn bệnh nguy hiểm dễ lây lan như:HIV/AIDS,lao phổi Tác hại của ma túy là rất lớn, nó khiến cho an ninh,trật tử bất ổn,tội phạm gia tăng,làm hư hỏng nhiều thế hệ, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế đất nước về mọi mặt:an ninh,quốc phòng…Khi đã mắc vào tệ nạn này sẽ không thể rút ra được.

Chúng ta hãy tránh xa với ma tuý bằng mọi cách,mọi người nên có ý thức sống lành mạnh,trong sạch,không xa hoa,luôn tỉnh táo , đủ bản lĩnh để chống lại mọi thử thách,cám dỗ của xã hội Nhà nước luôn có những hình thức xử phạt nghiêm khắc,triệt để đối với những hành vi tàng trữ,buôn bán vận chuyển trái phép ma tuý Đồng thời chúng ta cần phải đưa những người nghiện vào trường cai

nghiện,tạo công ăn việc làm cho họ, giúp họ nhanh chóng hoà nhập với cuộc sống cộng đồng,không xa lánh,kì thị họ.Ngoài ra, các bạn nên tham gia các hoạt động truyền thống tệ nạn xã hội.

"Nói Không với các tệ nạn xã hội"

Cuộc sống ngày càng hiện đại, xã hội ngày càng phát triển thì tiêu cực cũng không ngừng gia tăng Đó là mội sự gia tăng của những tệ nạn xã hội như: ma túy rượu chè Những thứ mà bất cứ lúc nào cũng cần diệt trừ ngay Muốn góp sức trong việc làm trong sạch xã hội, thế hệ trẻ chúng ta phải nói " không" với các tệ nạn xã hội.Trước hết ta phải hiểu thế nào là tệ nạn xã hội Đó là những hành vi làm sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức và pháp luật Điều này đang gây hậu quả xấu đến đời sống xã hội Và còn những tệ nạn nguy hiểm đã xuất hiện và len lỏi trong giới học sinh, sinh viên chúng ta như: nghiện hút, văn hoá phẩm đồi trụy, đua xe trái phép Ngần ấy thứ cũng đủ khiến chúng ta nhận thức và tránh xa nó.Vậy còn thế nào là nói "không" với ma túy "Không" là từ chối, không hợp tác, phản đối Phải chăng nó đòi hỏi chúng ta phải hiểu biết về các tác hại khôn lường để không tham gia, không tổ chức, không lôi kéo và sa vào các tệ nạn Phải biết kiềm chế bản thân để đừng tự hủy hoại bản thân, gia đình, xã hôi Bản thân ta phải hiểu sâu sắc về các tác hại của nó Tệ nạn có hại về mọi mặt cho cả xã hội và bản thân Các tệ nạn này làm suy thoái giống nòi dân tộc, rối loạn trật tự cuộc sống Chúng còn ngày nào thì còn đe dọa đến hạnh phúc gia đình, ảnh hưởng xấu đến đến tinh thần, sức khỏe và đạo đức của xã hội ngày đó Hơn thế nữa, nó đưa con người tới bước đường cùng, ngõ cụt, dần đến tội ác khó lường Mất mát và đau thương cho các gia đình xã hội cũng bắt đầu từ đó.

Tác hại của ma tuý nói riêng và tệ nạn xã hội nói chung thật là to lớn, nó gây hậu quả to lớn đối với gia đình của họ và còn ảnh hưởng đến xã hội quanh ta Vì vậy, chúng ta hãy kiên quyết bài trừ các tệ nạn xã hội và nhất là tệ nạn ma tuý.

VĂN HÓA ỨNG XỬ

Ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con người trước sự tác động của người khác với mình trong một tình huống nhất định được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người nhằm đạt kết quả tốt trong mối quan hệ giữa con người với nhau Xét trên bình diện nhân cách thì bản chất của ứng xử chính là những đặc điểm tính cách của cá nhân được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ

và cách nói năng của cá nhân với những người chung quanh

Hành vi ứng xử văn hóa là những biểu hiện hoạt động bên ngoài của con người, được thể hiện ở lối sống, nếp sống, suy nghĩ và cách ứng xử của con người đối với bản thân, với những người chung quanh, trong công việc và môi trường hoạt động hằng ngày Tuy nhiên hành vi

ứng xử văn hóa của mỗi cá nhân là khác nhau, nó được hình thành qua quá trình học tập, rèn luyện và trưởng thành của mỗi cá nhân trong xã hội Hành vi ứng xử văn hóa của tuổi trẻ được coi là các giá trị văn hóa, đạo đức, thẩm mỹ của mỗi cá nhân được thể hiện thông qua thái độ, hành vi, cử chỉ, lời nói của mỗi cá nhân đó Nó được biểu hiện trong mối quan hệ với những người chung quanh, trong học tập, công tác, với bạn bè cùng trang lứa và thậm chí ngay cả với chính bản thân họ

Về hành vi ứng xử có văn hóa của giới trẻ hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau Tuy nhiên cần có cái nhìn khách quan khi đề cập về vấn đề này Có thể nói, tuổi trẻ ngày nay phần đông là những con người năng động, có kiến thức rộng, sống có hoài bão và lý tưởng, đồng thời không ngừng học hỏi vươn lên để dựng xây đất nước Nhìn chung họ có những cách ứng xử tích cực, phù hợp với truyền thống, đạo lý dân tộc Giới trẻ ngày nay phần đông đã thể hiện trách nhiệm với xã hội, với chính bản thân mình, không ngừng học hỏi, vươn lên, sống có hoài bão, lý tưởng rõ ràng

Trong học tập, công tác, tuổi trẻ ngày nay không ngừng vươn lên để đạt được những thành công Trong nhiều kỳ thi Ô-lim-pích các môn học, những giải thi đấu thể thao khu vực và quốc tế, nhiều bạn trẻ Việt Nam đã nỗ lực vươn lên mang vinh quang về cho đất nước Gần đây nhất, tại kỳ thi Ô-lim-pích Toán học quốc tế IMO 50 được tổ chức tại Ðức, Ðoàn học sinh Việt Nam có sáu thành viên đều giành huy chương, trong đó có hai vàng, hai bạc và hai đồng Ðây chỉ là một trong số những cuộc thi mà giới trẻ của chúng ta tham gia và đạt được thành tích cao Bên cạnh đó, ngay ở trong nước, tuổi trẻ không ngừng vươn lên để đạt được những thành tích đáng kể

Xây dựng lối sống đẹp, sống có ích cho tuổi trẻ

Bên cạnh những biểu hiện của hành vi ứng xử có văn hóa, hiện nay vẫn còn một bộ phận trong giới trẻ có những hành vi ứng xử thiếu văn hóa Ðối với bản thân họ không có ý chí phấn đấu, sống buông thả, sa đà vào các tệ nạn xã hội: cờ bạc, ma túy, mại dâm Ðây hoàn toàn

là những biểu hiện của nếp sống xa lạ, sai trái, đi ngược với truyền thống văn hóa dân tộc Hiện tượng các bạn trẻ, thậm chí là học sinh THPT văng tục, chửi thề; ngang nhiên vi phạm luật lệ giao thông; có thái độ không đúng mực với người già; hành động thiếu văn hóa nơi công cộng còn khá phổ biến

Trong bối cảnh xã hội hiện nay chúng ta cần có sự nhìn nhận nghiêm túc về vấn đề này Việc giáo dục hành vi ứng xử văn hóa cho giới trẻ cần được quan tâm đúng mức Chúng ta cần có những biện pháp thích hợp nhân rộng, tuyên dương những hành vi ứng xử đẹp tuân theo các chuẩn mực, vừa phù hợp với văn hóa, đạo đức truyền thống của Việt Nam, vừa phù hợp với các chuẩn mực của xã hội hiện đại

Hành vi ứng xử văn hóa là kết quả của quá trình nhận thức, tình cảm, ý chí, niềm tin của con người trong quá trình sống, học tập và lao động Cho nên để vun đắp hành vi ứng xử đạo đức trong giới trẻ, trước hết những người đi trước phải biết tác động một cách phù hợp vào nhận thức, tình cảm, ý chí và hành động của giới trẻ để họ từng bước nâng cao nhận thức, bồi dưỡng tình cảm, hình thành niềm tin và có những hành vi ứng xử đẹp trong cuộc sống Có rất nhiều những việc làm cụ thể và thiết thực để hướng giới trẻ có cách ứng xử văn hóa: nêu gương của những người chung quanh để làm chuyển biến nhận thức giới trẻ; phát động các phong trào thi đua trong mọi lĩnh vực để hướng họ vào những hành động tốt; ngoài ra còn sử dụng những tấm gương gần gũi như bạn bè, người thân, những tấm gương điển hình cùng trang lứa để tác động lên nhận thức, tình cảm và nhất là khơi gợi lòng tự trọng của họ; tổ chức các Diễn đàn thanh niên nói về sống đẹp, sống có ích, sống có văn hóa Bên cạnh đó, cần có sự quan tâm đúng mức, hướng dẫn, giúp đỡ và tháo gỡ những khó khăn, điều chỉnh những hành vi ứng xử không đẹp nảy sinh trong quá trình giới trẻ tham gia vào những quan hệ xã hội

Nhiều người vẫn biết, hút thuốc nơi cộng cộng là không được phép, không lịch sự, biết xả rác ra đường là hành vi xấu… nhưng vẫn làm, đặc biệt là khi không có ai nhìn thấy Thậm chí ngay chốn đông người như ở ngã tư hay trên xe buýt, một số người vẫn cư xử thiếu văn hóa, như vượt đèn đỏ, tranh chỗ Có lẽ họ nghĩ sẽ khó có dịp gặp lại lần thứ hai những người cùng ngồi chung xe, hay đứng tại ngã tư với mình, nên không việc gì phải “nhìn trước ngó sau”, giữ ý Chuyện nói lời xin lỗi khi vô tình đụng phải người khác có lẽ với nhiều người là xa xỉ Tại một ngã tư trên đường Nguyễn Chí Thanh, mọi người vội dừng lại khi đèn đỏ bật sáng Vừa chống chân xuống đường, bỗng nghe cô gái kêu thét lên Nhìn sang thì thấy bánh trước xe máy của người đàn ông phía sau đã chèn lên gót chân cô Không nói gì, cô vừa xuýt xoa vừa khó chịu quay lại nhìn người đã “quá tay ga” Ngược lại với suy nghĩ của nhiều người, người chủ của chiếc xe máy ấy không tỏ thái độ gì, anh ta bình thản nhìn đi chỗ khác, coi đó như việc bình thường, tất phải xảy ra khi dừng xe “Cái ông này đi đứng kiểu gì, làm chảy máu chân người ta mà không thèm xin lỗi”, người phụ nữ đứng cạnh mau miệng nói “Việc của bà đấy à, làm sao mà tôi phải xin lỗi chỉ được cái lắm chuyện”, người đàn ông lớn tiếng Đèn xanh, người đàn ông cũng hòa vào dòng người phóng đi Vừa bực mình vì bị đau chân, vừa tức thái độ của người đàn ông, cô gái ấm ức: “Nhìn ông ta thì cũng là người có học, nên mình cũng không nói gì Nhưng sao ông ta nói năng khó nghe vậy, thật là ” Đúng là “lời nói không mất tiền mua”, nhưng với nhiều người khó thốt ra được câu nói để làm vừa lòng nhau

Chuyện ứng xử thiếu văn hóa nơi công cộng bây giờ không chỉ dừng lại ở cảnh chen lấn, thậm chí chửi nhau trước quầy vé tàu, xe ngày lễ tết, chuyện ăn mặc chướng mắt của những thanh nữ, chuyện rú ga trước cổng bệnh viện, trường học, chuyện bấm còi ầm ĩ, chuyện mở nhạc to vào giữa đêm khuya… Còn ở cả những hành vi tưởng như là rất văn hóa như ngắm hoa, yêu đương cũng gây phiền hà cho người chung quanh Trong một quán cà phê rất thơ mộng, mọi người giật mình vì những câu nói với âm lượng lớn và ngôn từ ấn tượng phát ra từ hai thanh nữ ở tuổi mười tám đôi mươi xinh xắn, ăn mặc khá sành điệu: “Này hai thằng kia, chúng mày có đến ngay đây không, các bà đang chết sầu đây này Đến đây đưa các bà đi uống rượu ” Người đàn ông trung niên ngồi bàn bên cạnh quay sang nói với vợ mình: “Mấy đứa nó làm sao vậy, có còn biết giữ lịch sự nữa không Thanh niên bây giờ thật là ” Nhưng những người trong quán có lẽ còn phải “mắt tròn mắt dẹt” ngạc nhiên hơn nữa khi những người bạn trai mà các cô “triệu tới” đã đến Một chai rượu được gọi ra, có lẽ để giải “sầu” Thế là cứ “chén tạc, chén thù”, một chân trên ghế, một chân dưới đất, họ thi nhau nâng ly Cùng với những ly rượu đổ vào là những ngôn từ không mấy hay ho được các cô tuôn

ra, từ bình phẩm “con này, thằng kia” đến cả chuyện ở trường, ở lớp dưới góc nhìn méo mó Những lời nói không ăn nhập gì với khuôn mặt

Trong một cuộc hội thảo về vấn đề ứng xử có văn hóa trong cộng đồng, có ý kiến cho rằng: Ý thức, lương tâm, tinh thần trách nhiệm là ba yếu

tố hàng đầu trong việc thực hiện nếp sống văn minh đô thị và ứng xử có văn hóa, nhưng khi ba yếu tố này không được xem trọng, luật pháp phải can thiệp Bởi ưng xử văn hóa là một hành vi không phải lúc nào cũng đến từ tinh thần tự nguyện Chính vì vậy mà tại các nước tiên tiến, pháp luật quy định những khoản phạt rất nặng cho các hành vi vi phạm văn hóa, xâm hại đến quyền lợi của người khác và cộng đồng Ngoài giáo dục ý thức thì xử phạt các vi phạm cũng góp phần tạo ra thói quen sống có văn hóa và văn minh, tôn trọng người khác và cộng đồng Hơn nữa, giáo dục ý thức phải đi vào cộng đồng bằng các chương trình cụ thể, chứ không chỉ bằng văn bản và truyền thông thông thường

NGHỊ LUẬN VĂN HỌC CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ

Nguyễn Tuân (1910-1987) người Hà Nội Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân: tài hoa, tài tử, uyên bác, độc đáo Tác phẩm của Nguyễn Tuân là những tờ hoa, trang văn đích thực thể hiện tấm lòng gắn bó thiết tha với những giá trị văn hóa cổ truyền, với nếp sống thanh cao, đầy nghệ thuật của ông cha… Nguyễn Tuân sở trường về tuỳ bút

Tác phẩm tiêu biểu: Vang bóng một thời (1940), Sông Đà (1960), Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi (1972),…

- “Vang bóng một thời” có 12 truyện xuất bản năm 1940 “Chữ người tử tù” rút trong “Vang bóng một thời”

- Tác giả ca ngợi Huấn Cao - một nhà nho chân chính - giàu khí phách chọc trời khuấy nước, có tài viết chữ, qua đó khẳng định một quan niệm sống: phải biết yêu quý cái đẹp, đồng thời phải biết coi trọng thiên lương

1 Truyện “Vang bóng một thời” chưa đầy 2500 chữ nhưng hàm chứa một dung lượng lớn Chỉ có ba nhân vật và ba cảnh: Quản ngục và viên thơ lại đọc công văn và nói về tử tù Huấn Cao; Huấn Cao bị giải đến và sự biệt đãi của ngục quan đối với tử tù; cảnh Huấn Cao cho chữ trong nhà ngục Cảnh nào cũng hội tụ cả ba nhân vật này

2 Thơ lại: kẻ giúp việc giấy tờ cho ngục quan Một con người sắc sảo và có tâm điền tốt Mới đọc công văn và nghe ngục quan nói về Huấn Cao, y đã biểu lộ lòng khâm phục: “thế ra y văn võ đều có tài cả, chà chà!” Sau đó lại bày tỏ lòng thương tiếc: “… phải chém những người như vậy, tôi nghĩ mà thấy thương tiếc” Sau nhiều lần thăm dò, thử thách, ngục quan đánh giá viên thơ lại: “Có lẽ lão bát này cũng là một người khá đây Có lẽ hắn cũng như mình, chọn nhầm nghề mất rồi Một kẻ biết yêu mến khí phách, một kẻ biết tiếc, biết trọng người có tài, hẳn không phải là kẻ xấu hay là vô tình”, Suốt nửa tháng, tử tù ở trong buồng tối vẫn được viên thư lại gầy gò “dâng rượu và đồ nhắm” Y đã trở thành kẻ tâm phúc của ngục quan Sau khi nghe tâm sự của ngục quan “muốn xin chữ tử tù”, viên thư lại sốt sắng nói: “Dạ bẩm, ngài cứ yên tâm, đã có tôi” rồi y chạy ngay xuống trại giam đấm cửa thùm thùm gặp Huấn Cao Nhờ y mà ngục quan xin được chữ tử tù Trong cảnh cho chữ, viên thơ lại run run bưng chậu mực Đúng y là một người biết yêu mến khí phách, biết tiếc biết trọng người có tài Nhân vật thơ lại chỉ là một nét vẽ phụ nhưng rất thần tình, góp phần làm rõ chủ đề

ti “cái thứ mình chỉ là một kẻ tiểu lại giữ tù” Viên quản ngục khổ tâm nhất là “có một ông Huấn Cao trong tay mình, không biết làm thế nào

mà xin được chữ” Là quản ngục nhưng lại không can đảm giáp mặt tử tù vì y cảm thấy Huấn Cao “cách xa y nhiều quá?” Tử tù thì ung dung, trái lại, ngục quan lại lo “mai mốt đây, ông Huấn bị hành hình mà chưa xin được mấy chữ thì ân hận suốt đời” Bi kịch ấy cho thấy tính cách quản ngục là một con người biết phục khí tiết, biết quý trọng người tài và rất yêu cái đẹp Y yêu chữ Huấn Cao, chứng tỏ y có một sở thích cao quý Vì thế khi nghe viên thơ lại nói lên ước nguyện của ngục quan, Huấn Cao cảm động nói: “Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người Nào ta biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy Thiếu chút nữa, ta phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ” Như vậy, trong vị thế xã hội, ngục quan và tử tù là đối địch, còn trên lĩnh vực nghệ thuật, họ là tri âm Huấn Cao đã tri ngộ một kẻ biệt nhỡn liên tài là ngục quan

- Trong cảnh cho chữ có một hình ảnh kỳ diệu: “ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi lên ba đầu người đang chăm chú trên một tấm lục bạch còn nguyên vẹn lần hồ” Ánh sáng bó đuốc ấy chính là ánh sáng của thiên lương mà tử tù đang chiếu lên và lay tỉnh ngục quan Chi tiết ngục quan “khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu cô chữ đặt trên phiến lục óng”, chi tiết ngục quan vái tử tù một vái, nước mắt rỉ vào kẽ miệng nghẹn ngào nói: “kẻ mê muội này xin bái lĩnh” là những chi tiết thú vị Lúc sở thích nghệ thuật đã mãn nguyện cũng là lúc ánh sáng thiên lương soi tỏ, chiếu rọi tâm hồn Một cái vái lạy đầy nhân cách, hiếm có

- Có thể, sau khi Huấn Cao bị giải vào Kinh thụ hình thì cũng là lúc ngục quan trả áo mũ, “tìm về nhà quê mà ở” để giữ lấy thiên lương cho lành vững và thực hiện cái sở thích chơi chữ bấy nay? Nguyễn Tuân đã xây dựng ngục quan bằng nhiều nét vẽ có thần Ngoại hình thì “đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu” Một con người ưa sống bằng nội tâm; cái đêm hôm trước đón nhận tử tù, ông sống trong trạng thái thanh thản, gương mặt ông ta “là mặt nước ao xuân, bằng lặng, kín đáo và êm nhẹ” Trong một xã hội phong kiến suy tàn, chốn quan trường đầy rẫy kẻ bất lương vô đạo, nhân vật ngục quan đúng là một con người vang bóng Nhân vật này đã thể hiện sâu sắc chủ đề tác phẩm

4 Huấn Cao: là nhân vật bi tráng, cao đẹp mang màu sắc lãng mạn

a - Lúc đầu được giới thiệu gián tiếp qua một tiếng đồn: “cái người mà vùng tỉnh ta vẫn khen…”, “nhiều người nhấc nhỏm đến cái danh đó luôn…”, “một tên tù có tiếng là…”, và “thầy có nghe người ta đồn…” - Đó là một con người không phải tầm thường!

- Ngục quan và viên thơ lại mới “kiến kì thanh” mà đã tâm phục Huấn Cao, họ trầm trồ: “Người đứng đầu…”, “người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp…”, một tử tù lừng lẫy tiếng tăm “văn võ đều có tài cả”…

- Lấy xa để nói gần, lấy bóng làm lộ hình, sử dụng lối tả gián tiếp… đó là bút pháp Nguyễn Tuân vận dụng sáng tạo để giới thiệu nhân vật, tạo

ra sự cuốn hút nghệ thuật kì diệu

b - Là một nhà nho kiệt hiệt dám chọc trời khuấy nước Chí lớn không thành mà vẫn hiên ngang Chết chém cũng chẳng sợ Một tinh thần gang thép “vô úy” bất khuất Một cái “rỗ gông” trước của ngục Một câu miệt thị ngục quan: “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều: Là nhà ngươi đừng tới quấy rầy ta” Không phải ai cũng có cái gan dám thách thức cường quyền bạo lực thế đâu?

c - Coi khinh vàng ngọc Không vì vàng ngọc, vì quyền uy mà “ép mình viết bao giờ?” Chữ thì quý thật? Nhất sinh ông mới viết hai bộ tứ bình

và một bức trung đường tặng ba người bạn thân Không chỉ đẹp ở nét chữ, mà mỗi chữ, mỗi bức thư họa của Huấn Cao là một bức châm, thể hiện một lý tưởng tung hoành, một hoài bão, một đạo lý cao đẹp Chữ của Huấn Cao cho thấy cái tài, cái tầm nhìn của kẻ sĩ chân chính mà ta ngưỡng mộ và kính phục

d - Với Huấn Cao thì thiên lương là ngọn lửa, là “ánh sáng đỏ rực” như ngọn đuốc kia Nếu ngục quan tâm phục con người nghĩa khí, tài hoa thì Huấn Cao lại nể trọng con người biệt nhỡn liên tài Suốt đời ông chỉ “cúi đầu vái lạy hoa mai” thế mà khi nghe viên thơ lại nói lên tâm sự của chủ mình muốn “xin chữ”, Huấn Cao đã ân hận nói: “Thiếu chút nữa ta phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ” Cảnh “cho chữ” được miêu

tả bằng bút pháp lãng mạn gợi lên một không khí thiêng liêng bi tráng Phóng giam ẩm ướt bẩn thỉu, hôi hám Lửa đuốc sáng rực Tấm lụa trắng Chậu mực thơm lắm Ba cái đầu cúi xuống tấm lụa trắng Huấn Cao hiện ra với vẻ uy nghi, hào hùng Cổ đeo gông, chân vướng xiềng, Huấn Cao vung bút viết “Những nét chữ vuông vắn rõ ràng” hiện lên rực rỡ trên phiến lụa óng Tư thế **nh đạc ung dung Mai kia ông đã bước lên đoạn đầu đài, nhưng đêm nay ông vẫn ung dung Một cử chỉ “đỡ viên quản ngục đứng thẳng người dậy” Một lời khuyên: “Ta khuyên thầy quản nên thay chỗ ở đi… thầy quản nên tìm về nhà quê mà ở đã rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi” Với Huấn Cao thì thiên lương là cái gốc của đạo lý, có giữ được thiên lương mới biết quý trọng tài năng và cái đẹp ở đời

Ở con người Huấn Cao, từ cử chỉ, hành động đến ngông ngữ, từ nét chữ đến phong thái - đều toát ra một vẻ đẹp vừa phi thường, vừa bình dị, vừa anh hùng, vừa nghệ sĩ, bên cạnh cái hùng có cái bi, tính vốn khoảnh mà lại trân trọng kẻ biệt nhỡn liên tài, coi thường vàng bạc quyền uy

mà lại đề cao tình bằng hữu, đến chết vẫn nghĩa khí và giữ trọn thiên lương Nguyễn Tuân đã dàn cảnh, tả người và kể chuyện, sử dụng những

ẩn dụ so sánh, những tình tiết đan chéo, ràng buộc vào nhau, tạo nên một không gian nghệ thuật cổ kính, bi tráng nâng nhân vật Huấn Cao lên một tầm vóc lịch sử Văn học lãng mạn thời tiền chiến chỉ có một Huấn Cao đẹp hào hùng như vậy

Đọc “Chữ người tử tù” ta càng thấm thía điều mà Vũ Ngọc Phan đã nói: “… văn Nguyễn Tuân không phải thứ văn để người nông nổi thưởng thức” Nghệ thuật kể chuyện, cấu trúc tình tiết, lời độc thoại và đối thoại, khắc họa tính cách nhân vật… hầu như không có một chi tiết nào thừa Ba nhân vật cùng đồng thời xuất hiện Cảnh cho chữ là cao trào, một cảnh tượng xưa nay chưa từng có Tất cả đều hướng về cái tài, cái đẹp, cái thiên lương Nguyễn Tuân đã sử dụng một loạt từ Hán Việt rất đắt (pháp trường, tử tù, tử hình, nhất sinh, bộ tứ bình, bức trung đường, lạc khoản, thiên hạ, thiên lương, lương thiện, v.v…) tạo nên màu sắc lịch sử, cổ kính và bi tráng Đúng Nguyễn Tuân là bậc thầy về ngôn ngữ, rất lịch lãm uyên bác về lịch sử, về xã hội

Hai câu văn: “Thiếu chút nữa ta phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”, và: “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh” - đẹp như những bức châm trong các thư họa nghìn xưa lưu lại trong các viện bảo tàng mĩ thuật Cũng là bài học làm người sáng giá!

Nguyễn Tuân, một nhà văn nổi tiếng của làng văn học Việt Nam; có những sang tác xoay quanh những nhân vật lí tưởng về tài năng xuất chúng, về cái đẹp tinh thần như “chiếc ấm đất”, “chén trà sương”… và một lần nữa, chúng ta lại bắt gặp chân dung tài hoa trong thiên hạ, đó là Huấn Cao trong tác phầm Chữ người tử tù

Nhà văn Nguyễn Tuân đã lấy nguyên mẫu hình tượng của Cao Bá Quát vớI văn chương “vô tiền Hán”, còn nhân cách thì “một đời chỉ cúi đầu trước hoa mai” làm nguồn cảm hứng sang tạo nhân vật Huấn Cao Họ Cao là một lãnh tụ nông dân chống triều Nguyễn năm 1854 Huấn Cao được lấy từ hình tượng này với tài năng, nhân cách sang ngời và rất đỗI tài hoa

Huấn Cao là một con người đại diện cho cái đẹp, từ cái tài viết chữ của một nho sĩ đến cái cốt cách ngạo nghễ phi thường của một bậc trượng phu đến tấm long trong sang của một người biết quý trọng cái tài, cái đẹp

Huấn Cao với tư cách là người nho sĩ viết chữ đẹp thể hiện ở cái tài viết chữ Chữ viết không chỉ là kí hiệu ngôn ngữ mà còn thể hiện tính cách của con người Chữ của Huấn Cao “vuông lắm” cho thấy ông có khí phách hiên ngang, tung hoành bốn bể Cái tài viết chữ của ông được thể hiện qua đoạn đối thoại giữa viên quản ngục và thầy thơ lại Chữ Huấn Cao đẹp và quý đến nỗi viên quản ngục ao ước suốt đời Viên quản ngục đến “mất ăn mất ngủ”; không nề hà tính mạng của mình để có được chữ của Huấn Cao, “một báu vật trên đời” Chữ là vật báu trên đời thì chắc chắn là chủ nhân của nó phải là một người tài năng xuất chúng có một không hai, là kết tinh mọi tinh hoa, khí thiêng của trời đất hun đúc lại mà thành Chữ của Huấn Cao đẹp đến như vậy thì nhân cách của Huấn Cao cũng chẳng kém gì Ông là con người tài tâm vẹn toàn

Huấn Cao trong cốt cách ngạo nghễ, phi thường của một bậc trượng phu Ông theo học đạo nho thì đáng lẽ phải thể hiện lòng trung quân một cách mù quáng Nhưng ông đã không trung quân mà còn chống lại triều đình để giờ đây khép vào tội “đại nghịch”, chịu án tử hình Bởi vì Huấn Cao có tấm lòng nhân ái bao la; ông thương cho nhân dân vô tội nghèo khổ, lầm than bị áp bức bóc lột bởi giai cấp thống trị tàn bạo thối nát Huấn Cao rất căm ghét bọn thống trị và thấu hiểu nỗi thống khổ của người dân “thấp cổ bé họng” Nếu như Huấn Cao phục tùng cho bọn phong kiến kia thì ông sẽ được hưởng vinh hoa phú quý Nhưng không, ông Huấn đã lựa chọn con đường khác : con đường đấu tranh giành quyền sống cho người dân vô tội Cuộc đấu tranh không thành công ông bị bọn chúng bắt Giờ đây phải sống trong cảnh ngục tối chờ ngày xử chém Trước khi bị bắt vào ngục, viên quản ngục đã nghe tiếng đồn Huấn Cao rất giỏi võ, ông có tài “bẻ khoá, vượt ngục” chứng tỏ Huấn Cao

là một người văn võ toàn tài, quả là một con người hiếm có trên đời

Tác giả miêu tả sâu sắc trạng thái tâm lí của Huấn Cao trong những ngày chờ thi hành án Trong lúc này đây, khi mà người anh hùng “sa cơ lỡ vận” nhưng Huấn Cao vẫn giữ được khí phách hiên ngang,kiên cường Tuy bị giam cầm về thể xác nhưng ông Huấn vẫn hoàn toàn tự do bằng hành động “dỡ cái gông nặng tám tạ xuống nền đá tảng đánh thuỵch một cái” và “lãnh đạm” khong thèm chấp sự đe doạ của tên lính áp giải Dưới mắt ông, bọn kia chỉ là “một lũ tiểu nhân thị oai” Cho nên, mặc dù chịu sự giam giữ của bọn chúng nhưng ông vẫn tỏ ra “khinh bạc” Ông đứng đầu goong, ông vẫn mang hình dáng của một vị chủ soái, một vị lãnh đạo Người anh hùng ấy dùng cho thất thế nhưng vẫn giữ được thế lực, uy quyền của mình Thật đáng khâm phục !

Mặc dù ở trong tù, ông vẫn thản nhiên “ăn thịt, uống rượu như một việc vẫn làm trong hứng bình sinh” Huấn Cao hoàn toàn tự do về tinh thần Khi viên cai ngục hỏi Huấn Cao cần gì thì ông trả lời:

“Người hỏi ta cần gì à? Ta chỉ muốn một điều là ngươi đừng bước chân vào đây nữa thôi”

Cách trả lời ngang tàn, ngạo mạn đầy trịch thượng như vậy là bởi vì Huấn Cao vốn hiên ngang, kiên cường; “đến cái chết chém cũng còn chẳng

sợ nữa là ” Ông không thèm đếm xỉa đến sự trả thù của kẻ đã bị mình xúc phạm Huấn Cao rất có ý thức được vị trí của mình trong xã hội, ông biết đặt vị trí của mình lên trên những loại dơ bẩn “cặn bã” của xã hội

“Bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất” Nhân cách của Huấn Cao quả là trong sáng như pha lê, không hề có một chút trầy xước nào Theo ông, chỉ có “thiên lương” , bản chất tốt đẹp của con người mới là đáng quý

Thế nhưng khi biết được nỗi lòng viên quản ngục, Húan Cao không nhữg vui vẻ nhận lời cho chữ mà còn thốt ra rằng :

“Ta cảm tấm lòng biệt nhãn liên tài của các ngươi Ta biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có sở thích cao quý đến như vậy Thiếu chút nữa, ta đã phụ một tấm lòng trong thiên hạ”

Huấn Cao cho chữ là một việc rất hiếm bởi vì “tính ông vốn khoảnh Ta không vì vàng bạc hay quyền uy mà ép cho chữ bao giờ”

Hành động cho chữ viên quản ngụ chứng tỏ Huấn Cao là một con người biết quý trọng cái tài, cái đẹp, biết nâng niu những kẻ tầm thường lên ngang tàng với mình

Quay cảnh “cho chữ” diễn ra thật lạ, quả là cảnh tượng “xưa nay chưa từng có” Kẻ tử từ “cổ đeo gông, chân vướng xích” đang “đậm tô từng nét chữ trên vuông lụa bạch trắng tinh” với tư thế ung dung tự tại, Huấn Cao đang dồn hết tinh hoa vào từng nét chữ Đó là những nét chữ cuối cùng của con người tài hoa ấy Những nét chữ chứa chan tấm lòng của Huấn Cao và thấm đẫm nước mắt thương cảm của người đọc Con người tài hoa vô tội kia chỉ mới cho chữ ba lần trong đời đã vội vã ra đi, để lại biết bao tiếc nuối cho người đọc Qua đó, tác giả Nguyễn Tuân cũng gián tiếp lên án xã hội đương thời đã vùi dập tài hoa của con người

Và người tù kia bỗng trở nên có quyền uy trước những người đang chịu trách nhiệm giam giữ mình Ông Huấn đã khuyên viên quản ngục như một người ca khuyên bảo con:

“Tôi bảo thực thầy quản nên về quê ở đã rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ Ở đây khó giữ được thiên lương cho lành lắm rồi cũng có ngày nhem nhuốc mất cái đời lương thiện”

Theo Huấn Cao, cái đẹp không thể nào ở chung với cái xấu được Con người chỉ thưởng thức cái đẹp khi có bản chất trong sáng, nhân cách cao thượng mà thôi

Những nét chữ cuối cùng đã cho rồi, những lời nói cuối cùng đã nói rồi’ Huấn Cao , người anh hùng tài hoa kia dù đã ra đi mãi mãi nhưng để lại ấn tượng sâu sắc cho những ai đã thấy, đã nghe, đã từng được thưởng thức nét chữ của ông Sống trên cõi đời này, Huấn Cao đã đứng lên đấu tranh vì lẽ phải; đã xoá tan bóng tối hắc ám của cuộc đời này Chính vì vậy, hình tượng Huấn Cao đã trở nên bất tử Huấn Cao sẽ không chết mà bước sang một cõi khác để xua tan bóng tối nơi đó, đem lại hạnh phúc cho mọi người ở mọi nơi

Ở Huấn Cao ánh lên vẻ đẹp của cái “tài” và cái “tâm” Trong cái “tài” có cái “tâm” và cái “tâm” ở đây chính là nhân cách cao thượng sáng ngời của một con người tài hoa Cái đẹp luôn song song “tâm” và “tài” thì cái đẹp đó mới trở nên có ý nghĩa thực sự Xây dựng hình tượng nhân vật Huấn Cao, nhà văn Nguyễn Tuân đã thành công trong việc xây dựng nên chân dung nghệ thuật điển hình lí tưởng trong văn học thẩm mĩ Dù cho Huấn Cao đã đi đến cõi nào chăng nữa thì ông vẫn sẽ mãi trong lòng người đọc thế hệ hôm nay và mai sau

Phân tích tâm trạng chị em Liên đêm đêm cố thức để được nhìn chuyến tàu đi qua phố huyện trong truyện Hai đứa trẻ của Thạch Lam

Hai đứa trẻ là một trong những truyện ngắn thường được nhắc tới nhiều nhát của Thạch Lam Hình ánh chuyến tàu đêm chạy qua một phố

huyện nghèo thời trướcđã được Thạch Lam miêu tả rất khéo léo , đã nổi lên thành một hình ảnh đầy ý nghĩa, bộc lộ chủ đề của tác phẩm.Trước

hết, bối cảnh cho chuyến tàu đêm xuất hiện là cuộc sống buồn tẻ, đơn điệu, đáng thương nơi phố huyện Thạch Lam đã chọnđược thời điểm để làm nổi bật những tính chất ấy Truyện bắt đầu từ tiếng trống thu không dội xuống phố huyện, từng tiếng, từng tiếng mỏi mòn, giữa lúc trên

bầu trời, ánh sáng đang dần nhường chỗ cho bóng hoàng hôn, phương Tây đỏ rực lên như lửa báo hiệu một ngày đang tắt Đêm tối sẽ đem tới

cho phố huyện những gì? Chỉ có bóng tối, sự im lặng, mà tiếng ếch nhái ngoài đồng, tiếng muỗi kêu trong nhà, lại khiến cho nó càng trở nên

vắng lặng, hoang vu, buồn bã hơn Thế ra, giữa thế kỉ XX, thế kỉ của những đô thị đầy ấp ánh sáng, vẫn có những miền đất sống trong sự tăm

tối của cuộc sống hàng trăm, hàng ngàn năm về trước như vậy đấy.Phiên chợ chiều đã vãn, những ồn ào tấp nập của buổi chợ đã tan đi, để lại phố huyện với thực chất của nổ: cái nghèo nàn, cái tiêu điều xơ xác Những đứa trẻ con lom khom tìm kiếm trên cáinền chợ xơ xác ấy, giữa những rác rưởi mà phiên chợ bỏ lại,mong tìm được chút gì dỡ cho cuộc sống Thật là một chi tiết đầy ý nghĩa và rất gợi cảm về cái nghèo.Rồi đêm xuống Cuộc sống có xôn xan động đậy được chút nào chăng? Quả cũng có xôn xao một chút đấy, nhưng không vì thế mà vẻ nghèo, vẻ buồn của cuộc sống lại bớt đi Bắt đầu là ngôi hàng nước của mẹ con chị Tí, với chiếc võng con, vài ba cái bát, một điếuhút thuốc lào bày ra rồi lại thu vào vì vắng khách Tiếp đến là gánh phở có ngọn lửa bập bùng của bác Siêu, cũng vắng khách vì đó là thứ quá xa xỉ (phở mà trở thành xa xỉ phẩm, thật là một nhận

xét hóm hỉnh và đầy xót xa của Thạch Lam !).Chính giữa cảnh tiêu điều như vậy của phố huyện, Thạch Lam

đã miêu tả tâm trạng khắc khoải chờ đợi chuyến tàu của hai chị em cô bé Liên Đó là hai đứa trẻ đã từng có những ngày sống ở một nơi không đến nỗi nghèo khổ và tối tăm như thế Với chúng,nhất là với bé Liên, nơi ấy, Hà Nội, luôn đọng lại như một kỉ niệm xa xôi và mơ hồ nhưng bao giờ cũng êm đềm, đẹp đẽ và rực rỡ ánh sáng Còn giờ đây, nơi phố huyện, cuộc sống của chúng thiếu hẳn ánh sáng và niềm vui Ngày nào cũng giống hệt ngày nào, chúng chờ bán cho người ta những món hàng nhỏ nhoi không hề thay đổi: một bao diêm, một cuộn chi, mấy bánh xà phòng Chiều

chiều, trong bóng chập choạng của hoàng hôn và trong tiếng muỗi vo ve, hai chị em cặm cụi kiểm đếm số tiền bé nhỏ bán được trong ngày Chi tiết về chiếc chõng tre cũ, sắp gãy được Thạch Lam đưa vào đây đầy ý nghĩa: cuộc sống của hai đứa trẻ mới lớn lên sao mà đã sớm già nua tàn tạt Cả chi tiết bà lão hơi điên đến mua rượu uống, cũng gợi lên bao nỗi buồn Cái thế giới mà các em Liên và An tiếp cận ngày này qua ngày khác chi có thế Đây là niềm vui, biết lấy gì mà hi vọng?May mắn thay, hai đứa trẻ đã tìm được chút mềm vui để mong đợi Mỗi đêm chuyến tàu từ Hà Nội sẽ đi qua phố huyện trong mấy phút Mỗi đêm, hai đứa trẻ lại chờ đợi chuyến tàu Hẳn các em đãchờ đợi nó qua suốt một ngày buồn tẻ của mình Nhưng nỗi đợi chờ bắt đầu khắc khoải từ khi bóng chiều đổ xuống Rồi trong đêm tối, những ngọn đèn thắp lên ở đằng kia, bóng hai mẹ con chị Tí trên đường, ngọn lửa bập bùng của gánh phơ bác Siêu, tiếng hát

của vợ chồng bác Xẩm mù Với các em, đó là những cái mốc điểm bước đi của thời gian đang cho các em xích gần lại với chuyến tàu Mỗi đêm, chỉ có một chuyến tàu đi qua phố huyện Các em không thể bỏ lỡ nó Bởi thế, đã buồn ngủ ríu cả mắt, An và Liên vẫn cố chống lại cơn buồn ngủ Cho đến khi, vì chờ đợi quá lâu trong cái không khí buồn tẻ của phố huyện, bé An không thể thức được nữa Em gối đầu lên tay chị,

mi mắt sắp sửa rơi xuống, còn dặn với: - Tàu đến chị đánh thức em dậy nhé ! Thật là một cảnh chờ đợi thiết tha như mọi sự chờ đợi thiết tha ở trên đời !Trên phố huyện ấy, giữa tâm trạng chờ đợi ấy của hai đứa trẻ, chuyến tàu đêm được Thạch Lam miêu tả tỉ mỉ và trang trọng làm sao ! Chuyến tàu được báo trước từ xa, với hình ảnh hai ba người cầm đèn lồng lung lay các bóng dài, vẻ xôn xao của

những người chờ tàu, rồi ngọn lửa xanh biếc sát mặt đất như ma trơi Rồi tiếng còi xe lửa ở đâu vang lại trong đêm khuya kéo dài ra theo ngọn gió xa xôi Chuyến tàu đã đến cùng với tiếng còi đã rít lên Đoàn tàu vụt qua trước mặt Bé An đã thức dậy và tâm hồn của hai đứa trả đều bị cuốn hút bởi chuyến tàu Các toa đèn đều sáng trưng những toa hạng trên sang trọng, lố nhố người, đồng và kền lấp lánh và các cửa kính sáng Đoàn tàu đã đi qua nhưng tâm hồn chị em Liên trù vẫn gửi hút theo nô mãi,nhìn nó để lại trong đêm tối những đốm than đỏ bay tung trên đường sắt cái chầm nhỏ của chiếc đèn xanh xa xa mãi rồi di khuất sau rặng tre Giờ đây, sự tương phản giữa hình ảnh đoàn tàu với cuộc sống nơi phố huyện càng trở nên rõ rệt trong tâm trí của đứa trẻ: đêm tối vẫn bao bọc xung quanh, đồng ruộng mênh mang và yên lặng.Đọc

xong truyện Hai đứa trẻ, người đọc không thể không ngẫm nghĩ về ý nghĩa sâu xa của hình ảnh chuyến tàu đêm mà ThạchLam đã cố tình

miêu tả nó để làm nổi lên thật rõ cuộc sống buồn tẻ đáng thương của hai chị em Liên Với các em, chuyến tàu ấy là tất cả niềm vui và hi vọng

Đó là Hà Nội trong quá khứ êm đềm

xa xôi Đó là niềm vui duy nhất để giải tỏa cho tâm từ sau mộtngày mệt mỏi, đơn điệu và buồn chán Đó là âm thanh, ánh sáng,vẻ lấp lánh, của một cuộc đời mà các em hi vọng, một cuộc đờikhác, hoàn toàn không giống với cuộc đời nghèo nàn và tẻ nhạt nơi đây Có lẽ, qua truyện ngắn này, Thạch Lam đã muốn nói với chúng ta: có những cuộc đời mới đáng thương sao, có những ước mơ bé nhỏ, tội nghiệp nhưng chân thành tha thiết và cảm động làm

sao? Nhưng dẫu sao, sự chờ đợi của các em cũng cho chúng ta mộtbà học: trong cuộc đời, phải biết vượt lên cái tẻ nhạt, cái vô vị hàng ngày để

mà hi vọng, vì còn có hi vọng, dẫu cho hi vọng rất nhỏ bé, thì mới có thể còn gọi là sống

Hai đứa trẻ không thuộc loại truyện hấp dẫn người đọc vì sựli kì hay gay cấn của cốt truyện Sức mạnh và sức sống của nó nằmtrong vấn đề

mà nó đặt ra và cá trong thái độ của Thạch Lam đối với cuộc sống: một thái độ ấp iu đầy lòng nhân ái Chính thái độ ấy cũng ảnh hưởng đến cách viết của Thạch Lam: tỉ mỉ và trân trọng Truyện tuy hơi buồn nhưng nó giúp cho con người thêm yêu thương con người

Ðề: Phân tích tâm trạng bé Liên trong "Hai đứa trẻ" - Thạch Lam

Trên văn đàn văn học Việt Nam trước cách mạng tháng tám, Thạch Lam chưa được xếp ở vị trí số một nhưng cũng là một tên tuổI rất đáng coi trọng và khẳng định, Thạch Lam tuy có viết truyện dài nhưng sở trường của ông là truyện ngắn, bởI ở đó tài năng nghệ thuật được bộc lộ một cách trọn vẹn, tài hoa Nguyễn Tuân viết : “Nói đến Thạch Lam ngườI ta vẫn nhớ đến truyện ngắn nhiều hơn là truyện dài” Đóng góp của Thạch Lam không chỉ ở nghệ thuật mà nó còn giúp ta thanh lọc tâm hồn : “ MỗI truyện là một bài thơ trữ tình đầy xót thương” Truyện ngắn

“Hai đứa trẻ” của Thạch Lam cũng là “một bài thơ trữ tình đầy xót thương” như thế Thạch Lam tuy có chân trong Tự lực Văn đoàn nhưng tư tưởng thẩm mĩ lạI theo một hướng riêng Ông xây dựng cho mình một thế giớI nhân vật khác Ông lặng lẽ hướng ngòi bút của mình về phía

những ngườI nghèo khổ vớI tấm lòng trắc ẩn chân thành? ( Phong Lê ) Thế giớI nhân vật là những lớp ngườI nghèo khổ cơ cực bế tắc nói chung, những nhân vật của Thạch Lam thật nhỏ bé và tộI nghiệp: Họ thường nép mình trong bóng tốI của một không gian hẹp thường là nơi phố huyện tiêu điều, xơ xác hoặc những xóm nghèo ngoạI ô Hà NộI Nhân vật của ông chủ yếu là con ngườI thân phận, họ thường tìm kiếm nơi ẩn nấu trong gia đình, giữa bốn bức tường hoặc trong sân vườn, có nghĩa là tách khỏI cuộc đờI, nơi xã hộI đầy bất trắc bên ngoài Có lẽ như thế con ngườI mớI cảm nhận hết về mình và về cuộc sống xung quanh Dường như họ thu mình trước thực tạI để xót mình và thương ngườI, để bâng khuâng man mác khi hồI tưởng về quá khứ? Không dám nhìn về tương lai, mang nặng một mặc cảm mờ mịt trong lòng khi nghĩ về mai sau

Cảm quan trong truyện của Thạch Lam có thể gói gọn trong ba chữ đó là niềm xót thương Những con ngườI nhỏ bé ấy bao giờ cũng được nhà văn học trong một không khí trữ tình đầy mến thươngtoả ra một cách dịu dàng từ tấm lòng tác giả

Truyện của Thạch Lam không có cốt truyện đặc biệt, giọng điệu và ngôn ngữ nhiều chất trữ tình: MỗI truyện ngắn của Thạch Lam có cấu từ và giọng điệu như một bài thơ trữ tình, gợI sự thương xót trước số phận của những con ngườI nhỏ bé bất hạnh Một giọng văn bình dị mà tinh tế

Âm điệu man mác bao trùm hầu hết truyện ngắn và thiên nhiên cũng trữ tình Văn cứ mềm mạI, uyển chuyển, giàu hình ảnh, nhạc điệu Đó chính là chất thơ trong truyện ngắn Thạch Lam, “có cái dịu ngọt chăng tơ ở đâu đây” khiến ta vương phải

“ Hai đứa trẻ” là đặc trưng của hồn văn Thạch Lam Nó là “một bài thơ trữ tình đầy xót thương”

Truyện “ Hai đứa trẻ” của Thạch Lam là một mẩu chuyện sinh hoạt kéo dài của hai chị em đứa trẻ thay mẹ trông nom một gian hàng vặt ở một phố huyện gần một cái ga xép Đêm đêm những bóng ngườI bình thường cũng lù mù đi qua trước gian hàng Những bóng ngườI ấy cũng lù mù như nhiều chấp lửa ở những nguồn sáng quanh quất nơi phố huyện Trong cái bốn bề chìm chìm nhạt nhạt, bỗng có tiếng động mạnh và những luồng sáng mạnh của một chuyến xe lửa kéo qua hàng ngày Hai chị em ngày nào cũng chờ một chuyến tàu đêm kéo qua ra mớI chịu đóng cửa hàng Nguyễn Tuân đã tóm tắt truyện như thế Đúng vậy, truyện này tưởng như không có cốt truyện, không có biến cố Nó chỉ là biến diễn của một thờI gian ngắn, từ khoảng năm giờ chiều khi “phương tây đỏ rực như lửa cháy” đến chín giờ tốI “đêm tốI bao bọc chung quang”; nó chỉ là biến diễn bên trong “tâm hồn ngay thơ của hai chị em Liên, An trong một buổI tốI của các thường ngày tưởng như “ tẻ nhạt”, “không có gì” … Song vượt lên trên các thường ngày, Thạch Lam bằng con đường nghệ thuật riêng vớI thế giới nghệ thuật riêng, một thờI gian riêng, không gian riêng, nhân vật riêng, ngôn ngữ riêng đã tạo nên khí vị nhẹ nhàng, buồn man mác, đậm đà hương vị đồng quê; nhiều bóng tốI mà chói sáng mốI tình thương yêu hiền hoà, nhân hậu, xót thương chân thành, phảng phất thơ toả lên từ quê hương Truyện không có cốt truyện như chất chứa biết bao cảnh đờI, bao tâm trạng, tâm cảnh sâu lắng tinh tế

Diện mao phố huyện được Thạch Lam tái hiện là một khung cảnh buồn, là cảnh chiều tàn đi dần vào đêm khuya Hàng ngà, những cái ồn ào của buổI sáng làm không khí bị nhoè đi trong nắng như đến chiều thì cái bộ mặt thật của phố huyện hiện ra vớI tất cả những cái tiêu điều, xác

xơ, tàn lụi “Chiều chiều rồI” như là một lờI thảng thốt, bàng hoàng như một tiếng thơ dài Thế là một buổI chiều nữa lạI đến, chiều là buồn

Ấn tượng về buổI chiều khá sâu đậm Thạch Lam đã chọn một phiên chợ tàn để nói lên được tất cả bộ mặt của phố huyện Chợ là nơi biểu hiện sức sống của một làng quê, biểu hiện thuần phong mĩ tục của làng quê NgườI ở nông thôn thường trông chờ vào ngày chợ phiên đông vui tấp nập Thạch Lam đã chọn ngày chợ phiên để nói cái xác xơ tiêu điều của phố huyện Mặc dù không tả buổi chợ phiên nhưng ông đã tả những phế phẩm còn lạI của buổI chợ, đó cũng là cách biểu hiện sức sống đầy hay vơi của phố huyện Tả những con ngườI cuốI cùng trao đổI vớI nhaurồI bước vào các ngỏ tối Rác chỉ là những thứ phế thảI vớ vẫn “rác rưởI, vỏ bưởI, vỏ thị, lá nhãn và bã mía, những thanh nứa thanh tre…

Lũ trẻ vẫn còn ra bòn mót, nhặt nhạnh Ngày chợ phiên như thế thì sức sống đã kém lắm, đã yếu lắm rồi NgườI bán trông vào ngườI mua và ngược lạI nhưng chỉ là sự vô vọng, lẩn quẩn, trông chờ vào sự vô vọng Mùi vị toả ra trong không gian này là một thứ mùi đặc trưng để nói tớI

sự nghèo nàn Đó là mùi bã mía, vỏ bưởI, vỏ thị, đất ẩm, mùi khói, mùi cỏ, mùi phân trâu nồng nồng ngai ngái… Cái mùi vị ấy cũng góp phần làm cho khung cảnh thêm phần tàn tạn héo úa, lụI dần

Có thể thấy xung đột giữa bóng tốI và ánh sáng khá mạnh mẽ Ánh sáng và bóng tốI đang giao tranh nhau Ánh sáng yếu dần ban đầu là “ bầu trờI đỏ rực như lửa cháy, mây ánh hồng như hòn than sắp tàn” sau đó là bóng tốI hiện dần ở bóng xẩm trên ngọn tre và cuốI cùng bao trùm lên khu phố huyện là cái bóng tốI mênh mông của nó, tín hiệu là ngọn đèn Hoa Kỳ của chị Tí Ở đây ánh sáng và bóng tốI còn mang ý nghĩa tượng trưng, ánh sáng là ước mơ , bóng tốI là nghèo nàn và cô đơn; mở đầu chuyện ánh sáng tắt dần, bóng tốI chiếm lĩnh Chính cái ánh sáng cuốI cùng ấy báo hiệu rõ màn đêm- màn đêm vừa sâu vừa dày sẽ diễn ra tiếp đó Ánh sáng càng ngày càng thu nhỏ phạm vi hoặc ở xa manh mảnh,

li ti như ánh sáng của ngôi sao trên bầu trờI hoặc yếu ớt ảm đạm lọt qua khe cửa khép hờ hoặc toả trên cái bóng tre của chị Tí Ánh sáng ấy biểu hiện một sự tàn lụI ở cường độ thấp và khả năng thu hẹp của nó Tiếng trống thu không rờI rạc, chậm, lẽ tẻ và cứ tắt lịm dần Nhưng âm thanh nhỏ nhất như tiếng muỗI vo ve gợI cảm giác về sự ngưng đọng Nó rơi tỏm vào trong không gian đang chết lặng Đó là những âm thanh không có hồI âm, nó chỉ nhấn mạnh thêm cái buồn tẻ đến rợn ngườI của phố huyện lúc chiều tối Tất cả hô ứng, qui tụ để cho ngườI đọc thấy

rõ được khung cảnh thật của phố huyện một ngày tàn Thạch Lam miêu tả nhận xét một cách tinh tế, sâu xa bước đi thờI gian của nơi phố nghèo NgườI đọc dường như thấy được bước chuyển biến của thờI gian rung lên bằng ngôn ngữ riêng Sức rung động của câu văn có khả năng đánh thức con ngườI hãy cảm nhận thật tinh tế khung cảnh phố huyện và tâm sự của Thạch Lam

Trên cái nền ấy, những cảnh đờI, những con ngườI, đúng hơn là những phiến cảnh về cuộc đờI, về con ngườI bé mọn, hoàn toàn không có ước vọng, khát khao được khắc hoạ rõ nét Họ nói chuyện vớI nhau nhưng dường như chẳng có nộI dung Họ có đi lạI, ăn nói vớI nhau nhưng chỉ thấy họ vừa lòng thoả mãnvớI cảnh chật hẹp Mua chịu nửa bánh xà phòng, bán đong hơn một ngấn rượu trong chiếc cút bé nhỏ …Chị Tí là điển hình cho ngườI dân phố huyện vớI nhịp sống quẩn quanh : ban ngày mò cua bắt tép, ban tốI chị mớI mở cái hàng bán nước Cái đáng sợ là vẫn biết bán không được gì “sớm muộn mà có ăn thua gì?” mà vẫn cứ ra Đây không phảI là sự sống thực sự mà là sự sống cầm chừng cầm cự vớI cuộc sống, giao tranh, tranh giành vớI cái đói,cái chết trông chờ vào những ngườI trên tàu là qua bấp bênh có khác gì trông chờ vào những ngườI khách ấy để sống Cách chị Tí trả lờI câu hỏI của Liên: không trực tiếp trả lờI ngay mà còn làm thêm để chõng xuống đất, bày biện các bát uống nước mãi rồI mớI chép miệng trả lờI : “ỐI chao, sớm muộn mà có ăn thua gì” Câu văn cho ta thấy nhịp sống chập chạp, lẩn quẩn của