BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đ ề tài: Ảnh hưởng của chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến năng suất lạc trong vụ Xuân 2010 tại HTX Hương Long, thành phố Huế MỤC LỤC BÁO CÁO TỐT NGHIỆP 1 Đề tài: 1 Ảnh hưởng của chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến năng suất lạc trong vụ Xuân 2010 tại HTX Hương Long, thành phố Huế 1 MỤC LỤC 2 5.1. Kết luận 49 5.2. Đề nghị 49 Phần 1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Nước ta là một nước nông nghiệp, cùng với sự phát triển của nền kinh tế trong nước, ngành nông nghiệp nói chung và nghành trồng trọt nói riêng cũng không ngừng đi lên về mọi lĩnh vực như: Nghiên cứu các biện pháp thâm canh cây trồng, chọn tạo bộ giống thích hợp cho từng vùng, phát triển cơ giới hoá cho địa phương,… Đặc biệt trong những năm gần đây nước ta chủ động phát triển nông nghiệp theo hướng công nghiệp hoá, mở rộng diện tích canh tác, nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu trong đó có cây lạc. Cây lạc (Archist hypogea.L) là cây công nghiệp quí và quan trọng ở nước ta, được trồng từ Bắc vào Nam với nhiều tên gọi khác nhau như lạc, đậu lạc, đậu phụng,… Tuy nhiên lạc không phải là cây nguyên sản ở Việt Nam. Lich sử trồng lạc ở Việt Nam hiện nay chưa xác minh rõ ràng. Nếu căn cứ vào tên gọi mà xét đoán thì danh từ “lạc” có thể là do từ Hán “Lạc hoa sinh” là từ người Trung Quốc gọi cây lạc, như vậy có thể lạc từ Trung Quốc nhập vào nước ta khoảng thế kỷ XVII - XVIII. Tuy nhiên, về mặt địa lý, nước ta gần vùng Phillipin - Malaixia - Inodnesia, một trong hai trung tâm phân hoá bậc hai của cây lạc. Có thể sau khi đến Phillipin cây lạc cũng từ đây theo các nhà buôn và các nhà truyền giáo Châu Âu vào nước ta. Tóm lại, còn quá sớm khi đưa ra một kết luận nào dù là bước đầu về quá trình nhập nội cây lạc. Lạc là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao và mang lại giá trị kinh tế lớn. Sản phẩm chính của lạc là hạt lạc, trong hạt có chứa hàm lượng dầu cao, biến động từ 40 - 57%, hàm lượng protein 22 - 27%, glucid 15,5%, xenlluloz 2,5%. Về mặt vitamin, lạc là thức ăn giàu vitamin nhóm B (trừ B12) như tiamin (B1), riboflavin (B2), acid pantotenic (B3), B6, acid nicotinic (PP), vitamin E, F thuộc loại khá [1]. Từ lạc, có thể chế biến thành nhiều loại thức ăn như bơ lạc, bột lạc, sữa lạc, format lạc,… và các phụ phẩm từ lạc như khô dầu lạc, thân lá, vỏ lạc,… làm thức ăn rất tốt trong chăn nuôi. Theo niên giám thống kê 2009, tình hình năng suất lạc của Việt Nam từ 1996 - 2008 tăng lên khá cao (13,6 - 20,85 tạ/ha). Mặc dù năng suất lạc của nước ta có tăng qua các năm nhưng vẫn thấp hơn một số nước trên thế giới như Trung Quốc (13,2 tấn/ha. 2006), Hoa kỳ (2,06 tấn/ha. 2006). Một trong những yếu tố để nâng cao năng suất lạc là bón phân cho lạc, trong đó phải nói đến vai trò của phân đạm. Nếu thiếu đạm thì thân có màu đỏ, lá vàng, năng suất giảm hẳn, thiếu đạm nghiêm trọng có thể chết hai tháng sau trồng. Nhưng nếu lượng đạm bón cho lạc quá nhiều thì lạc dễ bị lốp, sâu bệnh nhiều, số quả chắc giảm, sinh trưởng dinh dưỡng kéo dài. Một điều đặc biệt là trên rễ cây lạc có vi khuẩn nốt sần sống cộng sinh và có thể cố định được khoảng 50 - 600 kg N/ha/năm. Nhờ đó mà cây lạc có khả năng tự cung cấp 50 - 60% nhu cầu đạm [15]. Nhờ vậy có thể giảm được lượng đạm hoá học bón cho cây ít hơn so với nhu cầu thực tế. Trên cơ sở khả năng cố định Nitơ của vi khuẩn nốt sần, người ta đã sản xuất ra chế phẩm nitrazin (chế phẩm vi khuẩn nốt sần). Chế phẩm này được bón vào đất hoặc tẩm vào hạt lạc trước khi gieo sẽ cho năng suất cây bộ đậu có thể tăng 14 - 15% . Tuy nhiên, để mang lại hiệu quả cao nhất trong việc nhiễm chế phẩm vi khuẩn nốt sần thì việc sử dụng phân đạm phải có liều lượng hợp lý. Vì khi nhiễm chế phẩm vi khuẩn nốt sần cho lạc sẽ làm tăng khả năng cố định đạm nhờ có sự cộng sinh của vi khuẩn nốt sần. Nhưng trong trường hợp này, nếu chúng ta bón lượng đạm cho lạc nhiều sẽ ức chế sự sinh trưởng và khả năng cố định đạm của vi khuẩn nốt sần. Như vậy thì việc sử dụng chế phẩm vi khuẩn nốt sần trở nên vô ích và lãng phí lượng đạm đã dùng. Xuất phát từ vấn đề trên, chúng tôi thực hiện đề tài: “Ảnh hưởng của chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến năng suất lạc trong vụ Xuân 2010 tại HTX Hương Long, thành phố Huế”. 1.2. Mục đích của đề tài - Khẳng định vai trò của VKNS đến sinh trưởng, phát triển và năng suất lạc. - Xác định liều lượng đạm thích hợp nhất bón cho lạc ở địa bàn nghiên cứu. - Xác định hiệu quả của việc sử dụng chế phẩm VKNS đến đặc tính sinh học và hóa học của đất trồng lạc. Phần 2 TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 2.1. Tình hình sản xuất lạc trên thế giới và Việt Nam 2.1.1. Tình hình sản xuất lạc trên thế giới Cây lạc xếp thứ 13 trong các cây thực phẩm trên thế giới. Nó có nguồn gốc từ Nam Mỹ nhưng hiện tại được trồng từ 40 0 vĩ Bắc đến 40 0 vĩ Nam thuộc vùng nhiệt đới và các vùng ấm áp trên thế giới [1]. Bảng 2.1: Diện tích, năng suất, sản lượng lạc trên thế giới Chỉ tiêu Diện tích (triệu ha) Năng suất (tấn/ha) Sản lượng (triệu tấn) Năm Tên nước 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 Thế giới 23,61 22,23 23,39 1,61 1,55 1,49 38,09 34,47 34,85 Trung Quốc 4,68 4,72 5,06 3,07 3,12 2,65 14,39 14,72 13,09 Ấn Độ 6,74 5,80 8,00 1,19 0,86 0,96 7,99 4,98 6,60 Nigieria 2,18 2,22 2,23 1,59 1,72 2,23 3,48 3,82 3,83 Indonexia 0,72 0,70 0,70 2,04 2,08 1,61 1,47 1,47 1,47 Mỹ 0,65 0,49 0,53 3,31 2,96 3,54 2,18 1,48 1,69 Xêngan 0,77 0,59 0,60 0,91 0,77 0,79 0,70 0,46 0,43 Xu Đăng 0,96 0,94 0,92 0,54 0,58 0,50 0,52 0,54 0,46 Myanma 0,65 0,65 0,66 1,40 1,40 1,50 0,91 0,91 1,00 Camơrun 0,31 0,31 0,30 0,76 0,53 0,53 0,23 0,16 0,16 Việt Nam 0,27 0,25 0,25 1,81 1,09 1,96 0,49 0,46 0,49 (nguồn: www.faostat.org.vn, 2009) [21] Theo số liệu của FAO trên thế giới hiện có trên 100 nước trồng lạc, với tổng diện tích ít biến động ở các vụ trong năm. Tuy nhiên, sự phân bố về diện tích, năng suất, sản lượng lại tập trung không đều giữa các khu vực trồng lạc khác nhau trên thế giới, tập trung chủ yếu ở 3 châu lục là châu Á, châu Phi và châu Mỹ. Trong đó, khoảng 90% diện tích lạc tập trung ở lục địa Á Phi. Ở các nước châu Á chiếm 63,17% tổng diện tích, châu Phi 31,81%, châu Mỹ 5,8%, châu Âu 0,22% [21]. Châu Á bao giờ cũng đứng đầu thế giới về sản lượng lạc. 2.1.2 Tình hình sản xuất lạc ở Việt Nam 2.1.2.1. Tình hình sản xuất lạc trong nước Việt Nam là nước nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa nên có những điều kiện rất thích hợp cho cây lạc phát triển. Cây lạc đã được nhân dân ta trồng từ lâu đời và đã trở thành thực phẩm thông dụng trong bữa ăn hàng ngày của người dân. Trong phạm vi toàn quốc, lạc được phân bố chủ yếu ở 4 vùng lớn là đồng bằng và trung du Bắc Bộ, đồng bằng Sông Hồng, Khu IV cũ và miền Đông Nam Bộ. Cả 4 vùng này chiếm trên 3/4 diện tích và sản lượng lạc, số còn lại nằm rải rác ở các tỉnh . Vùng trung du Bắc Bộ, cây lạc chủ yếu được trồng trên đất bạc màu như ở Bắc Giang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc,…vụ lạc chính từ tháng 2 đến tháng 6. Vùng đồng bằng Bắc Bộ thì trồng trên chân đất bãi ven sông, chân đất bạc màu,… Vùng duyên hải Bắc Miền Trung trồng trên vùng đất cát ven biển là chính.Vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên thường lạc được trồng trên chân đất cát ven sông suối, đất đỏ, đất đen. Vùng Đông Nam Bộ trồng trên các loại đất đỏ bazan, đất đen,… Trong các vùng, diện tích lạc tập trung nhiều nhất ở vùng duyên hải Bắc Miền Trung. Với phương hướng phát triển sản xuất nông nghiệp là nền sản xuất hàng hóa, phát huy các lợi thế của vùng chuyển dịch cơ cấu mùa vụ hợp lý để né tránh thiên tai, tập trung phát triển cây màu, cây công nghiệp, cây ăn quả. Trong đó, cây lạc là thế mạnh của vùng. Dự kiến đến 2010, diện tích lạc toàn vùng đạt 93.000 ha [21], tập trung ở các tỉnh: Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh,… Mở rộng diện tích lạc chủ yếu bằng phương pháp tăng vụ, thay đổi công thức luân canh, chuyển một phần diện tích khoai lang xuân, đất cát ven biển để trồng lạc . Diễn biến về diện tích, năng suất, sản lượng lạc ở Việt Nam trong 10 năm qua được thể hiện ở bảng 2.2. Bảng 2.2. Diện tích, năng suất và sản lượng lạc ở Việt Nam Chỉ tiêu Năm Diện tích (nghìn ha) Năng suất (tạ/ha) Sản lượng (nghìn tấn) 1998 269,4 14,3 386,0 1999 247,6 12,8 318,1 2000 244,9 14,5 355,3 2001 244,6 14,8 363,1 2002 246,7 16,2 400,4 2003 243,8 16,6 406,2 2004 263,7 17,8 469,0 2005 269,6 18,1 489,3 2006 249,3 18,6 464,9 2007 250,0 19,6 490,0 2008 256,0 20,09 533,8 (Nguồn: www.faostat.org.vn, 2009)[21] Năm 1999 năng suất là 12.8 (tạ/ha) có giảm nhẹ so với năm 1998 (14,3 tạ/ha) do điều kiện khí hậu khắc nghiệt nên năng suất giám với năm trước, nhưng đến năm sau đó năm 2000 14.5 (ta/ha) năng suất bắt đầu tăng nên, năm sau cao hơn năm trước đến năm 2008 năng suất lạc bình quân cả nước là 20,09 (tạ/ha).đưa sản lượng đạt mức 533,8 nghìn tấn tăng 147,8 nghìn tấn so với năm 1998. Nhìn chung trong vòng gần 10 năm (1998-2007) tình hình sản xuât lạc ở Việt Nam có nhưng thay đổi rõ rệt về năng suất cũng như sản lượng trong khi diện tích canh tác hàng năm gần như không có nhiêu biến đổi. Có được kết quả này là nhờ sự quan tâm, đầu tư nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng ngày càng nhiều tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất lạc nói riêng. 2.1.2.2. Tình hình sản xuất lạc ở Thừa Thiên Huế Thừa Thiên Huế là một tỉnh thuộc vùng Bắc Trung Bộ. Đây là tỉnh có nhiều tiềm năng để phát triển cây lạc. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đến 2010 đã xác định diện tích trồng lạc là 8.000 ha và sản lượng dự kiến là 16.000 tấn. Ở tỉnh Thừa Thiên Huế cây lạc được xem là cây trồng quan trọng mang lại hiệu quả kinh tế cao và ổn đỉnh. Nhiều nơi đã chuyển đổi cơ cấu mở rộng diện tích trồng lạc, đầu tư vào sản xuất lạc nên diện tích và năng suất đã có những thay đổi đáng kể trong những năm gần đây. Qua số liệu thống kê ta thấy diện tích trồng lạc từ năm 2000 - 2002 liên tục tăng đạt đến 4.880 ha (2002), đến năm 2003 có giảm do giá cả không ổn định bên cạnh đó sự chuyển giao một phần đất trồng lạc sang trồng sắn theo dự án nhà máy tinh bột sắn của tỉnh, nhưng từ năm 2004 đến nay diện tích trồng lạc của tỉnh bắt đầu tăng lên nhẹ và sự tăng giảm diện tích là không lớn lắm.Về năng suất, từ 2000 - 2007 có xu hướng tăng và đạt 20,0 tạ/ha vào năm 2007 tăng 6 tạ/ha so với năm 2000 (14,1 tạ/ha). Diện tích lạc ít thay đổi nhưng do năng suất tăng nên sản lượng lạc ngày càng tăng, năm 2000 (5.500 tấn) đến năm 2007 (9.549 tấn) tăng 4.049 [19]. Đạt được những thành tựu trên đáng kể trên là nhờ sự quan tâm đầu tư của tỉnh Thừa Thiên Huế đến nông nghiệp nói chung và cây lạc nói riêng. Mặc dù vậy tiềm năng phát triển cây lạc vẫn còn rất lớn, cần có những chính sách hợp lý để thúc đẩy phát triển diện tích trồng lạc. Bảng 2.3. Tình hình sản xuất lạc ở Thừa Thiên Huế Chỉ tiêu Năm Diện tích (ha) Năng suất (ta/Ha) Sản lượng (tấn) 2000 3900 14,1 5500 2001 4800 12,3 5900 2002 4880 14,9 7300 2003 4500 15,9 7300 2004 4670 17,0 7520 2005 4830 17,6 8400 2006 4720 18,6 8800 2007 4763 20,0 9549 2008 4100 15,3 6300 (Nguồn: Niên giám thống kê, 2007)[19] 2.2. Tình hình nghiên cứu về vi khuẩn nốt sần Năm 1886, Hellriegel và Uynfac đã khám phá ra bí ẩn của quá trình cố định nitơ phân tử. Họ đã chứng minh được khả năng của cây bộ đậu lấy được nitơ khí quyển là nhờ vi khuẩn nốt sần sống ở vùng rễ cây bộ đậu và đặt tên cho loại vi khuẩn này là Bacillus radicicola. Năm 1889, Pramovskii đã đổi tên vi khuẩn này là Bacterium radicicola. Đến cuối năm 1889. Frank đề nghị đổi tên là Rhizobium [6]. Vi sinh vật cộng sinh với cây bộ đậu, thuộc loại hiếu khí, Gram âm, không sinh bào tử. Vi khuẩn nốt sần phát triển tốt ở pH 6,5 - 7,5; Nhiệt độ 24 - 26 o C; Ẩm độ 50 - 70%. Có hình dạng thay đổi tuỳ theo từng giai đoạn phát triển và điều kiện sống: Khi còn non có hình que ngắn, bắt màu đồng đều và có khả năng chuyển động nhờ tiêm mao, khi về già bất động, tế bào có kích thước lớn, phân nhánh thành các hình X, Y, V,…chứa nhiều glycogen, volutin và lypoprotein gọi là thể giả khuẩn (Bacteroid). Thể giả khuẩn là trạng thái duy nhất có khả năng cố định nitơ của vi khuẩn nốt sần, giai đoạn này trùng với giai đoạn ra hoa của thực vật, khi đó cường độ cố định nitơ của chúng là [...]... phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đã ảnh hưởng đến thời gian kết thúc ra hoa của cây lạc 4.2 Ảnh hưởng của vi c nhiễm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến sự tăng trưởng chiều cao thân chính của cây lạc Sự tăng trưởng chiều cao thân chính là một trong những chỉ tiêu quan trọng để đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển cũng như khả năng cho năng suất của lạc Quá... công thức Nhìn chung, lạc ở các công thức thí nghiệm đều sinh trưởng, phát triển tốt trong thời kỳ này, chưa thể hiện rõ về hiệu quả của vi c nhiễm chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau để đánh giá hiệu quả kinh tế của mỗi công thức Bảng 4.4 .Ảnh hưởng của vi c nhiễm chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến số lá trên thân chính của cây lạc Đơn vị: lá/thân chính... dụng vi khuẩn nốt sần nhiễm cho hạt giống với các liều lượng đạm tăng dần bón cho lạc Chiều dài cành cấp 1 đầu tiên ở công thức III là lớn nhất với 39,50 cm, điều đó càng nói lên ảnh hưởng của vi c nhiễm vi khuẩn nốt sần cho hạt giống với các liều lượng đạm thích hợp được bón cho lạc Như vậy, vi c nhiễm vi khuẩn nốt sần vào hạt giống trước khi gieo và kết hợp với vi c bón đạm qua từng thời kỳ đã ảnh hưởng. .. thức Ghi chú: Trong cùng một cột các công thức không sai khác nhau biểu hiện cùng một chữ cái Các chữ cái khác nhau biểu hiện sự sai khác có ý nghĩa ở mức a= 0,05 Biểu đồ biểu diễn sự phát sinh cành 4.4 Ảnh hưởng của vi c nhiễm chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến số lá trên thân chính của cây lạc Lá là bộ phận rất quan trọng của cây, lá làm nhiệm vụ quang hợp, tổng hợp chất hữu... bón đạm đã cung cấp một lượng đạm khá lớn cho cây sinh trưởng, phát triển làm cho số lá trên thân chính đã có sự biến động Các công thức nhiễm vi khuẩn nốt sần với các lượng đạm khác nhau cao hơn so với công thức I (ĐC) từ 0,06-0,12 (lá/thân) Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy giữa các công thức nhiễm chế phẩm vi khuẩn với các liều lượng đạm khác nhau, khi xử lý thống kê chưa có sự sai khác nhiều giữa các. .. phát triển chiều cao càng tăng 4.3 Ảnh hưởng của vi c nhiễm chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến sự phát sinh cành lạc Cành là bộ phận chính cùng với thân tạo nên hình dáng của cây, là bộ phận gián tiếp cấu thành năng suất của lạc Cành chính là nơi ra hoa, kết quả, tạo năng suất sau này Tổng số cành trên cây có thể đạt tối đa 11 cành, song các cành cho quả kinh tế chỉ có 5... biến động từ 2,80 - 3,03 cm Trong đó công thức I (ĐC) có chiều cao lớn nhất là 3,03 cm Như vậy chứng tỏ vi c nhiễm vi khuẩn nốt sần với các lượng đạm khác nhau chưa ảnh hưởng đến sự tăng trưởng chiều cao cây ở giai đoạn này Nguyên nhân là do vi khuẩn nốt sần đã cộng sinh nhưng chưa hình thành nên những nốt sần có khả năng cố định đạm Thời kỳ bắt đầu ra hoa: Lúc này vi khuẩn nốt sần đã cộng sinh và bắt... thời tiết và các biện pháp kỹ thuật canh tác tác động vào từng giai đoạn, từng thời kỳ sinh trưởng, phát triển của cây Qua theo dõi ảnh hưởng đến sự tăng trưởng chiều cao thân chính của lạc ở các công thức thí nghiệm chúng tôi thu được kết quả ở bảng 4.2 Bảng 4.2 Ảnh hưởng của vi c nhiễm chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến sự tăng trưởng chiều cao thân chính của cây lạc Giai... triển của cây Vì vậy số lá đóng vai trò quyết định đến năng suất cây Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến số lá trên thân chính của cây lạc như giống, điều kiện thời tiết, kỹ thuật canh tác, trong đó phân bón là một trong những yếu tố quan trọng, đặc biệt là phân đạm Vi khuẩn nốt sần cộng sinh trong rễ cây lạc cố định đạm cho cây, do đó vi c nhiễm vi khuẩn nốt sần trước khi gieo và phân đạm bón cho lạc sẽ ảnh. .. đạm cho cây trồng, chính vì thế trong quá trình trồng lạc có thể giảm được 50 - 100 kg ure/ha Nhằm phát huy vai trò tối ưu của vi khuẩn nốt sần, người ta sản xuất ra chế phẩm nitragin (chế phẩm vi khuẩn nốt sần) , chế phẩm này được dùng để bón cho đất trồng lạc hoặc tẩm vào hạt giống trước khi gieo [11] Mặt khác, vi khuẩn nốt sần có vai trò trong cải tạo đất Trong cuộc cách mạng xanh, phân bón hoá học . ề tài: Ảnh hưởng của chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến năng suất lạc trong vụ Xuân 2010 tại HTX Hương Long, thành phố Huế MỤC LỤC BÁO CÁO TỐT NGHIỆP 1 Đề tài:. từ vấn đề trên, chúng tôi thực hiện đề tài: Ảnh hưởng của chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến năng suất lạc trong vụ Xuân 2010 tại HTX Hương Long, thành phố Huế . 1.2 tài: 1 Ảnh hưởng của chế phẩm vi khuẩn nốt sần với các liều lượng đạm khác nhau đến năng suất lạc trong vụ Xuân 2010 tại HTX Hương Long, thành phố Huế 1 MỤC LỤC 2 5.1. Kết luận 49 5.2. Đề nghị