Nhưng đếnnay chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách có hệ thống về vấn đề "Nâng cao hứng thú học tập môn Giáo dục công dân lớp 10 thông qua việc sử dụng câu chuyện đạo đức".. Nhìn ch
Trang 1PHẦN A: MỞ ĐẦU
I LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói:" Người có tài mà không có đức là người vô dụng, người có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó" Nhân dân ta có câu: " Tiên học lễ, hậu học văn" Các câu nói
trên khẳng định vai trò cực kỳ quan trọng của phẩm chất đạo đức củacon người trong sự nhìn nhận, đánh giá, sự tồn tại và phát triển củamỗi người nói riêng và xã hội nói chung Chủ trương của Đảng và
Nhà nước ta hiện nay là giáo dục toàn diện, "Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân " (Điều 23 - Luật Giáo dục năm 2005).
Để thực hiện được điều đó, các môn học, hoạt động giáo dục trongnhà trường đều có ý nghĩa, vai trò nhất định Trong đó, môn Giáo dụccông dân có vai trò quan trọng và trực tiếp trong việc giáo dục cho họcsinh ý thức, hành vi người công dân, phát triển tâm lực và nhân cáchcon người toàn diện Đặc biệt, chương trình Giáo dục công dân lớp 10
Trang 2đã đề cập đến một chủ đề lớn: "Công dân với đạo đức", đó là bản chất
và vai trò của đạo đức trong đời sống xã hội Mặt khác, qua môn Giáodục công dân lớp 10 học sinh hiểu được các quy tắc chẩn mực đạođức, quyền và nghĩa vụ cơ bản của một người thanh niên Việt Namhiện nay, có niềm tin vào tính đúng đắn của các chuẩn mực, có ý thứctuân thủ pháp luật và có khả năng thực hiện đúng những quy tắc chuẩnmực của xã hội
Tuy nhiên, trong thực tế dạy và học, vai trò môn Giáo dục công dân
từ trước tới nay chưa được nhìn nhận một cách đúng đắn như nó vốn
có Ở năm học đầu cấp, học sinh chịu nhiều áp lực bởi chương trìnhhọc nặng hơn cũng như lo lắng nhiều cho việc thực hiện ước mơ, hoàibão bằng con đường thi cử Các em đa số chú tâm, giành nhiều thờigian cho những môn học mà tới đây các em sẽ thi tốt nghiệp và thi Đại
học Môn Giáo dục công dân thường bị các em coi nhẹ, "học đối phó
để lấy điểm mà thôi".
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên và qua nhiều năm trực tiếpgiảng dạy bộ môn, tôi đã trăn trở, tìm tòi, nghiên cứu và sử dụng cáccâu chuyện đạo đức vào từng bài dạy sao cho phù hợp nhằm gây sự
Trang 3hứng thú cho học sinh; góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động dạy
- học môn Giáo dục công dân lớp 10
II LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU
Nâng cao hứng thú học môn Giáo dục công dân nói chung và Giáodục công dân 10 nói riêng là một vấn đề được đông đảo các cấp lãnhđạo, các nhà khoa học, nhà quản lý và những người làm công tácgiảng dạy bộ môn Giáo dục công dân quan tâm, trăn trở Nhưng đếnnay chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách có hệ thống về vấn
đề "Nâng cao hứng thú học tập môn Giáo dục công dân lớp 10 thông qua việc sử dụng câu chuyện đạo đức" Tuy nhiên, theo sự tìm
hiểu và tham khảo, tác giả phát hiện có một số công trình liên quanđến vấn đề này:
- Sáng kiến kinh nghiệm "Giáo dục đạo đức theo tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh" cấp THPT năm 2011-2012 – Hoàng Thị Tuyến
(trường THPT Hoài Đức A – Hà Nội)
- Sáng kiến kinh nghiệm "Nâng cao ý thức và thích học môn Giáo dục công dân" - Trần Ngọc Tuấn.
- "Tình huống Giáo dục công dân 10", chủ biên Trần Văn Thắng,
NXB Giáo dục, năm 2008
Trang 4Nhìn chung tất cả các cuốn sách, bài viết trên chưa đi sâu vào việc
sử dụng các câu chuyện đạo đức trong dạy và học môn Giáo dục côngdân 10 để gây hứng thú cho học sinh Với kinh nghiệm giảng dạy còn
"mỏng", tôi xin được mạnh dạn đưa ra một biện pháp trong việc nâng
cao hứng thú cho học sinh bằng cách sử dụng các câu chuyện đạo đức
III MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1 Mục đích nghiên cứu
Đánh giá được thực trạng việc học tập môn Giáo dục công dân 10của học sinh ở trường Trung học phổ thông Thông qua đó, nâng cao ýthức và sự thích thú học môn Giáo dục công dân lớp 10 bằng việc sưutầm, chọn lọc các câu chuyện đạo đức phù hợp với nội dung từng bài
Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến vấn
đề nâng cao hứng thú học môn Giáo dục công dân lớp 10
2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Sưu tầm, chọn lọc những câu chuyện đạo đức, đồng thời nghiên cứunội dung chương trình Giáo dục công dân lớp 10 và việc học tập củahọc sinh đối với môn học Từ đó, sử dụng câu chuyện đạo đức phùhợp trong từng tiết học để nâng cao hứng thú cho học sinh
IV ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Trang 51 Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh các lớp 10 mà tôi được phân công trực tiếp giảng dạy nămhọc 2012-2013: Lớp 10A1, 10A2, 10A3, 10A4, 10A5 - Trường THPTQuan Hóa
VI PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Sử dụng các phương pháp nghiên cứu của phép biện chứng duy vật:Lôgic, lịch sử, phân tích, tổng hợp, so sánh để giải quyết nội dung
đề tài
- Đặc biệt là phương pháp thực nghiệm (thông qua thực tế dạy họctrên lớp, giao bài tập, củng cố bài học, hướng dẫn học sinh chuẩn bịbài kết hợp với kiểm tra, đánh giá)
VII BỐ CỤC CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Phần A: Mở đầu.
Phần B: Nội dung.
Trang 6Chương I: Những ưu điểm, nhược điểm của đề tài.
Chương II: Những vấn đề chung
Chương III: Sử dụng câu chuyện đạo đức nhằm nâng cao hứng thúhọc tập môn Giáo dục công dân lớp 10
Phần C: Kết luận.
PHẦN B: NỘI DUNG
Chương I NHỮNG ƯU ĐIỂM, NHƯỢC ĐIỂM CỦA ĐỀ TÀI
I ƯU ĐIỂM
Giáo viên có thể dễ dàng sử dụng các câu chuyện đạo đức có trongcác cuốn sách quà tăng cuộc sống hay có trong đời sống hàng ngày từnguồn tài liệu vô cùng phong phú: trên trang kiếm google, Báo Tuổitrẻ, Đài truyền hình Việt Nam
Việc sử dụng câu chuyện đạo đức giúp giáo viên giảm bớt đượcthuyết trình, giảng giải; đồng thời trau dồi trình độ chuyên môn, kỹnăng sư phạm
- Khi sử dụng câu chuyện đạo đức vào bài giảng GDCD 10 sẽ làmtăng tính thực tiễn của môn học
Trang 7Việc sử dụng câu chuyện đạo đức sẽ nâng cao tính chủ động, sángtạo, bồi đắp niềm hứng thú, tình yêu, sự say mê đối với môn học Đồng thời, giúp các em củng cố, mở rộng, khắc sâu kiến thức trọngtâm bài học một cách hiệu quả; nâng cao kỹ năng phân tích, giải quyếtvấn đề, kỹ năng trình bày ý kiến trước đám đông.
Những câu chuyện đạo đức phản ánh những sự việc diễn ra trongcuộc sống,những câu chuyện rất gần gũi và dễ hiểu đối với học sinh,tạo cho các em có niềm tin vào các chuẩn mực đạo đức Qua đó, các
em sẽ phát triển khả năng thích ứng được với cuộc sống bên ngoài, cóđược lối sống đẹp, có cách ứng xử hay với những trường hợp cụ thểxảy ra trong cuộc sống
II NHƯỢC ĐIỂM
Nội dung chương trình Giáo dục công dân lớp 10 rộng nên việc sưutầm tài liệu cần phải chọn lọc Việc chọn lọc câu chuyện đạo đức cũngrất mất thời gian đối với cả giáo viên và học sinh Giáo viên phải đầu
tư thời gian để cập nhật các câu chuyện đạo đức có tính thời sự và liênquan đến nội dung bài học
Khi giảng dạy bằng câu chuyện đạo đức, nếu giáo viên không cónăng lực quản lý lớp, không định hướng cho học sinh đi vào giải quyết
Trang 8những vấn đề trọng tâm thì sẽ bị cuốn theo những cuộc tranh luận củahọc sinh.
Đòi hỏi tinh thần tự học, thái độ làm việc nghiêm túc và khả năng tưduy độc lập, sáng tạo, năng động Nếu học sinh học thụ động, khônghợp tác thì sẽ làm giảm hiệu quả bài giảng
Chương II NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1 Cở sở lí luận
Trước hết, ta nên bàn về một số khái niệm về đạo đức Đạo đức làtập hợp những quan điểm của một xã hội, của một tầng lớp xã hội, củamột tập hợp người nhất định về thế giới, về cách sống Nhờ đó conngười điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp với lợi ích củacộng đồng xã hội
Đạo đức được xem là khái niệm về luân thường đạo lý của conngười, nó thuộc về vấn đề tốt-xấu, hơn nữa xem như là đúng-sai, được
sử dụng trong ba phạm vi: lương tâm con người, hệ thống phép tắcđạo đức và trừng phạt đôi lúc còn được gọi giá trị đạo đức; nó gắn với
Trang 9nền văn hoá, tôn giáo, chủ nghĩa nhân văn, triết học và những luật lệcủa một xã hội về cách đối xử từ hệ thống này.
Đạo đức thuộc hình thái ý thức xã hội là tập hợp những nguyêntắc,quy tắc nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con ngườitrong quan hệ với nhau, với xã hội, với tự nhiên trong hiện tại hoặcquá khứ cũng như tương lai chúng được thực hiện bởi niềm tin cánhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội
Đạo đức bao gồm các phẩm chất: Lịch sự, lòng biết ơn, lòng tựtrọng, tính thật thà, tính giản dị, tính tiết kiệm, tính trung thực, lòngtôn sư trọng đạo, lòng tự tin, tinh thần đoàn kết, lòng dũng cảm, lòngkhoan dung, tính siêng năng, lòng tương trợ, tính liêm khiết, chí công
vô tư, ý chí tự lập, biết giữ chữ tín, tính tự chủ, lý tưởng, tinh thầnnăng động sáng tạo, tôn trọng danh dự, về lương tâm con người
Đạo đức có thể định nghĩa theo các khía cạnh sau:
Đạo đức là toàn bộ những qui tắc, chuẩn mực nhằm điều chỉnh vàđánh giá cách ứng xử của con người với nhau trong quan hệ xã hội vàquan hệ với tự nhiên
Trang 10Đạo đức là hệ thống các qui tắc, chuẩn mực biểu hiện sự tự giác trongquan hệ con người với con người, con người với cộng đồng xã hội,với tự nhiên và với cả bản thân mình.
Đạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc xử lý các mối quan hệ tronggia đình, cộng đồng hay xã hội, được thừa nhận rộng rãi Đạo đức quyđịnh hành vi, quan hệ của con người đối với nhau và đối với xã hộinói chung; là những nguyên tắc phải tuân theo trong quan hệ giữangười với người, giữa cá nhân với xã hội, phù hợp yêu cầu của mỗichế độ chính trị và kinh tế xã hội nhất định Nếu không tuân theonhững "nguyên tắc" ấy thì được gọi là người vô đạo đức
Trang 11bẵng đi việc giáo dục con cái, do đời sống gia đình khó khăn, quanhnăm làm ăn lam lũ hoặc phải đi làm ăn xa, hoặc các em thuộc gia đình
có bố mẹ ly dị, thiếu sự chăm sóc của bố hoặc mẹ, đôi khi thiếu cả hai,phải sống với ông bà cho nên không đủ điều kiện chăm sóc, quản lýcon cái, việc giáo dục con cái phó mặc cho Nhà trường Nhiều em bịảnh hưởng nặng nề từ bạo lực gia đình, sinh ra tính cục cằn, cáu bẩn,bạo lực còn bị ảnh hưởng nhiều từ cuộc sống gia đình không êm ấm
Sự phát triển của kinh tế xã hội và mặt trái của cơ chế thị trườngcũng đang đặt ra một thực tế là: Nhiều học sinh, do gia đình có điềukiện kinh tế khá giả, được nuông chiều thái quá Họ chỉ biết dùng tiền
để chăm sóc con cái mà thiếu sự quản lý con mình, có tiền, nhiều em
bị lôi kéo, sa vào các trò chơi độc hại, sa vào tệ nạn xã hội
Sự bùng nổ của thông tin: Ngày nay, dưới sự bùng nổ của thôngtin, của Điện thoại di động, của Internet, của phim ảnh, của cácWebsite đen đã tác động không nhỏ đến nhận thức, lối sống và cáchhành xử của học sinh Việc sử dụng điện thoại di động, mạng internet
của học sinh dẫn đến một thực tế là lợi bất cập hại, vì mục tiêu học
tập thì ít mà cho chát chít, yêu đương thì nhiều Mạng Internet, phimảnh, hệ thống chức năng thẻ nhớ trên điện thoại di động cũng là những
Trang 12phương tiện gián tiếp tác động làm hư hỏng học sinh bởi bản tính tò
mò, hiếu động của tuổi mới lớn… và nhiều kênh thông tin khác cũngkhiến cho nhiều học sinh lao vào như con thiêu thân Việc học sinh mêgame, chát ảnh hưởng từ phim: thích quen "hoàng tử" trong phim, cótrang phục giống trong phim, thích chơi đồ vật kiểu Mỹ… thườngxuyên vô lễ với thầy cô Nhiều học sinh chỉ chào thầy cô trong trường,còn ra đường thì xem như chưa hề quen biết
Nhiều học sinh do học yếu, ngồi nhầm lớp nhiều năm dẫn đếntình trạng ngồi trong lớp nghe thầy cô giảng bài nhưng chẳng hiểu gì,chẳng học được gì sinh ra quậy phá dần dần thành thói quen Ngồitrong lớp là cực hình, nên dẫn đến tình trạng bỏ giờ, bỏ lớp phổ biến
Rõ ràng, chương trình giáo dục đạo đức được xuyên suốt từ béđến lớn Bậc mầm non là giáo dục lễ giáo, bậc tiểu học là môn đạođức, bậc trung học là môn giáo dục công dân Dạy đạo đức trong nhàtrường vẫn được coi là một trong những hướng đi quan trọng để chống
sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận học sinh Nhưng chương trìnhsách giáo khoa quá ôm đồm, nặng về lý thuyết không gắn liền với đờisống, thiếu kỹ năng sống, không tạo được dấu ấn để hình thành nhâncách học sinh Chương trình học rất nhiều nhưng rất khó nhớ, khó
Trang 13nhập tâm Chương trình sách giáo khoa giáo dục công dân bậc phổthông chưa có những thay đổi quyết liệt Nhiều kiến thức mang tínhtriết học, hàn lâm, mang tính áp đặt, nhồi nhét, khô cứng, thiếu vắngviệc hình thành những thói quen đạo đức đúng đắn, chưa tạo dấu ấntrong tâm hồn học sinh khiến học sinh dễ bị tác động của hoàn cảnh
xã hội
II THỰC TRẠNG VIỆC HỌC TẬP MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 10
Hiện nay, ở trường Trung học phổ thông môn Giáo dục công dân
lớp 10 do tính đặc thù của môn thuộc khoa học xã hội; bên cạnh đó,
kiến thức môn học liên quan đến các quy tắc, chuẩn mực đạo đức cho
nên rất "gần gũi", tuy nhiên, học sinh không hứng thú học Trong thời
gian tôi giảng dạy, tôi thấy tình trạng học sinh không học bài cũ,không xem bài mới còn phổ biến, khi đưa ra một yêu cầu về nhà sưutầm tranh ảnh hoặc viết cảm nghĩ thì học sinh không có hứng khởilàm, có làm cũng là miễn cưỡng, bắt buộc do đó hiệu quả mang lạikhông cao Từ việc không thích học môn Giáo dục công dân lớp 10cho nên học sinh có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, nhu cầu
Trang 14cá nhân phát triển lệch lạc, ý thức pháp luật kém, thiếu niềm tin trongcuộc sống, không có tính tự chủ, dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu Thực trạng trên do nhiều nguyên nhân, như: Đa số giáo viên chưađầu tư xứng đáng cho môn học, vẫn còn chú trọng truyền thụ kiếnthức theo kiểu thuyết trình xen kẽ hỏi đáp, giảng giải kiến thức, ít pháthuy tính tích cực và phát triển tư duy; chỉ khai thác những câu chuyện,thông tin, sự kiện, tình huống có sẵn ở sách giáo khoa, chưa tự tìm tòinhững điều mới để đưa vào bài giảng của mình sao cho phù hợp, sinhđộng Ngoài ra, trong thực tế dạy và học ở trường, phương tiện dạyhọc còn thiếu thốn Tranh ảnh trực quan giúp học sinh tìm hiểu và liên
hệ trực tiếp vào cuộc sống nhà trường chưa được trang bị Đặc biệt, dotâm lý chung của mọi người, trong đó cha mẹ học sinh cho rằng đây làmôn học phụ, kết quả học tập thế nào không quan trọng lắm, vì vậycũng không quan tâm nhiều và chưa chú ý động viên con em tích cựchọc tập
Từ những lí do trên mà trong giờ học Giáo dục công dân lớp 10chưa gây hứng thú cho học sinh Vì vậy, trong giảng dạy Giáo dụccông dân lớp 10, tôi đã sử dụng các câu chuyện đạo đức để gây hứngthú cho học sinh
Trang 15III QUAN NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA CÂU CHUYỆN ĐẠO ĐỨC.
1 Quan niệm về câu chuyện đạo đức
Câu chuyện đạo đức là những câu chuyện phản ánh những sự việc,
những hành động, việc làm diễn ra trong thực tiễn cuộc sống xã hộihàng ngày của con người, được thể hiện trên các phương tiện thông tinđại chúng: Đài phát thanh, đài truyền hình, hoặc ở các tạp chí, sáchbáo, trên mạng internet
2 Vai trò của câu chuyện đạo đức
Câu chuyện đạo đức góp phần hình thành cho học sinh nhữngphương pháp học tập tích cực, năng động, sáng tạo, tạo cho học sinhhiểu sâu và nhớ lâu kiến thức đạo đức Bằng những câu chuyện đạo
đức học sinh sẽ hứng thú tìm tòi các tình tiết và tìm cách giải quyết,
phán đoán phù hợp với thực tiễn Vì tính thực tiễn của câu chuyện đạođức rất cao, nên sẽ giúp học sinh có kinh nghiệm, thái độ ứng xử trongcuộc sống một cách hợp lý nhất
Sử dụng những câu chuyện đạo đức ngắn gọn, hấp dẫn sẽ là phương
pháp hiệu quả để tạo được ở các em học sinh những ấn tượng mạnh
mẽ, những cảm xúc sâu sắc và sự hứng thú trong học tập
Trang 16Các câu chuyện đạo đức phải xuất phát từ nội dung cơ bản của bài,sát với thực tế cuộc sống, phù hợp với trình độ nhận thức và tâm lý lứa
tuổi học sinh Các câu chuyện đạo đức phải ngắn gọn, súc tích, đảm
bảo tính thẩm mỹ, ngôn ngữ chính xác, dễ hiểu, không cầu kỳ, sáorỗng Các câu chuyện đạo đức được khai thác theo các hướng khácnhau, thể hiện ở cách giáo viên đặt câu hỏi gợi ý cho học sinh
Trong quá trình sưu tầm các câu chuyện đạo đức để giảng dạy Giáodục công dân lớp 10, giáo viên phải vận dụng một cách đồng bộ tất cảcác nguyên tắc trên, nếu bỏ qua một nguyên tắc nào đó thì khi đưa câuchuyện vào giảng dạy sẽ không hoàn thành mục tiêu bài học
Trang 17II QUY TRÌNH SỬ DỤNG CÂU CHUYỆN ĐẠO ĐỨC ĐỂ GIẢNG DẠY GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 10.
Sử dụng câu chuyện đạo đức để dạy học Giáo dục công dân lớp 10,
giáo viên phải thực hiện theo 3 bước sau:
Bước 1: Giáo viên chuẩn bị các câu chuyện đạo đức có nội dung phù
hợp với bài học Sau đó, giáo viên tóm tắt ý chính của câu chuyện chongắn gọn, dễ hiểu, dễ đưa vào bài học
Bước 2: Học sinh lắng nghe câu chuyện Giáo viên yêu cầu họcsinh phân tích và trả lời câu hỏi ở cuối câu chuyện
Bước 3: Giáo viên theo dõi, lắng nghe, phân tích và tổng hợp các ýkiến của học sinh trả lời; đồng thời nhận xét, bổ sung và đưa ra kếtluận
Để làm rõ quy trình sử dụng câu chuyện đạo đức trong dạy học môn
Giáo dục công dân lớp 10, tôi xin đưa ra một số ví dụ cụ thể sau:
Ví dụ 1: Sau khi truyền đạt kiến thức ở phần 1a: " Lòng yêu
nước" (khái niệm) - Bài 14: "Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc" Giáo viên kể cho học sinh nghe câu chuyện đạo đức: PHAN ĐÌNH GIÓT- Người anh hùng lấp lố Châu Mai
Trang 18Phan Đình Giót (1922-13/03/1954) sinh ra trong một gia đình rất nghèo,bố mất trong nạn đói 1945,anh phải đi ở từ năm 13 tuổi,rất cực nhọc,vất vả Cách mạng tháng tám thành công,anh tham gia tự vệ chiến đấu Đến 1950 anh xung phong đi bộ đội chủ lực Trong cuộc sống tập thể quân đội anh luôn tự giác,gương mẫu về mọi mặt,hết lòng thương yêu giúp đỡ đồng đội,sẵn sàng nhận khó khăn về mình,nhường thuận lợi cho bạn nên được đồng đội mến phục.Phan Đình Giót tham gia nhiều chiến dịch lớn: Trung du,Hòa Bình,Tây Bắc,Điện Biên Phủ Anh đã được truy phong là anh hùng liệt sĩ vào ngày 31/03/1955 Khi hy sinh anh là tiểu đội phó bpj binh đại đội 5B,tiểu đoàn 428,trung đoàn 141,đại đoàn 312,đảng viên đảng cộng sản việt nam,huân chương quân công hạng nhì Mùa đông 1953,đơn vị anh được lệnh tham gia chiến dich lịch sử ĐBP Hành quân gần 500km vượt qua nhiều đèo cột,mang vác nặng nhưng đồng chí vẫn kiên trì,giúp đỡ đồng đội về đến đích Trong nhiêmj vụ
xẻ núi,mở đường,kéo pháo lên đèo,xuống dốc,vào trận địa rất gay go,gian khổ,anh nêu cao tinh thần gương mẫu,bền bỉ và động viên anh em kiên quyết chấp hành nghiêm chỉnh mệnh lệnh của cấp trên Chiều ngày 13/03/1954,quân ta nổ súng tiêu diệt Hùm Lam,cả trận
Trang 19địa rung chuyển mù mịt sau nhiều loạt pháo do ta bắn Các chiến sĩ đại đội 58 lao lên mở đường,đã liên tiếp đánh đến quả bộc phá thứ
8 Anh Phan Đình Giót đã đánh đến quả thứ 9 thì bị thương vào đùi nhưng vẫn xung phong đánh tiếp quả thứ 10 Quân pháp tập trung hỏa lực trút đạn như mưa xuống trận địa của ta,đồng đội bị thương vong nhiều Lửa căm thù bốc cao,anh lao lên đánh tiếp hai qua nữa phá tan hàng rào cuối cùng,mở thông đường để đồng đội đánh sập lô cốt đầu cầu Lợi dụng thời cơ địch đang hoang mang, Phan Đình Giót vọt lên bám chắc lô cốt số 2,ném thủ pháo,bắn kiềm chế cho đơn vị tiến lên Anh lại bị thương vào vai,máu chảy đầm đìa nhưng bất ngờ
từ hỏa điểm lô cốt số 3 của lính pháp bắn rất mạnh vào đội hình ta Lực lượng xung kích bị trùn lại,Phan Đình Giót cố gắng lê lên,nhích dần đến lô cốt số 3 với ý nghĩ cháy bỏng duy nhất là dập tắt ngay
lô cốt này Anh đã dùng hết sức mình còn lại nâng tiểu liên lên bắn mạnh vào Lỗ Châu Mai,Miệng hô to:" Quyết hy sinh vì Đảng vì Dân" rồi dướn người lấy đà lao cả thân mình vào bịt kín Lỗ Châu Mai địch Hỏa điểm lợi hại nhất của Pháp đã bị dập tắt,toàn đơn vị của ta ào ật xông lên như vũ bão,tiêu diệt gọn cứ điểm Hùm Lam, giành thắng lợi trong trận đánh mở màn chiến dịch ĐBP Anh ngã xuống cũng như
Trang 20hàng nghìn chiến sĩ khác trong kháng chiến chống Pháp,các anh đã
về với đất mẹ thân yêu,anh ra đi thế nào thì khi trở về với đất mẹ vẫn giản dị như thế:"Thân cát bụi lại trở về với cát bụi" Nhưng cái chết của anh đâu phải là hết vì cái chết của anh làm thơm đất,thơm trời,để đóa hoa tự do được nở,quả độc lập được kết trái Đúng là cái chết biến thành bất tử,là con người như chân lí sinh ra Anh là tấm gương sáng cho hàng lớp người đi sau tự soi mình và noi theo lòng dũng cảm,ý trí quyết tâm,lòng căm thù giặc,hy sinh mình để lấy bốn chữ: "Độc Lập
Tự Do"
Bước 1: Giáo viên tóm gọn ý chính và kể cho học sinh nghe về câuchuyện để củng cố phần 1a trong khoảng 2 phút Giáo viên đưa ra câuhỏi sau khi kết thúc:
Em có nhận xét gì hành động của anh hùng Phan Đình Giót?
Bước 2: Học sinh lắng nghe câu chuyện và trả lời câu hỏi sau khi kếtthúc câu chuyện Học sinh thảo luận nhóm và trình bày ý kiến củamình
Bước 3: Giáo viên theo dõi và phân tích, tổng hợp ý kiến của cácnhóm, đồng thời bổ sung, kết luận: Hành đông lấp lố châu mai củaanh hùng Phan Đình Giót trong chiến dịch Điện biên phủ lịch sử thể
Trang 21hiên rõ nét, chân thực về lòng yêu nước và tinh thần sẵn sàng đem hếtkhả năng và tính mạng của mình để phục vụ cho Tổ quốc
Ví dụ 2: Sau khi truyền đạt kiến thức ở phần 3c: "Mối quan hệ gia
đình và trách nhiêm của các thành viên" - Bài 12: "Công dân với tình yêu hôn nhân và gia đình", Giáo viên kể cho học sinh nghe câu chuyện
đạo đức: Bức tranh đẹp nhất
Một họa sĩ suốt đời mơ ước một bức tranh đẹp nhất trần gian Ông đến hỏi vị giáo sư để biết điều gì đẹp nhất Vị giáo sư trả lời: "Tôi nghĩ điều đẹp nhất trần gian là Niềm tin, vì niềm tin nâng cao giá trị con người." Người họa sĩ cũng đặt câu hỏi tương tự với một cô gái và được trả lời: "Tình yêu" là điều đẹp nhất trần gian, bởi tình yêu làm cho cay đắng trở nên ngọt ngào, mang đến nụ cười cho kẻ đang than khóc, làm cho điều bé nhỏ trở nên cao quý, cuộc sống sẽ nhàm chán biết bao nếu không có tình yêu" Cuối cùng, người họa sĩ gặp một người lính mới trở về từ mặt trận, khi được hỏi, người lính trả lời:
"Hòa bình” là cái đẹp nhất trần gian, ở đâu có hòa bình,ở đó có cái đẹp." Khi trở về nhà, người họa sĩ nhận ra Niềm tin,trong ánh mắt các con, Tình yêu trong cái hôn của người vợ Chính những điều đó khiến tâm hồn ông ngập tràn hạnh phúc và bình an Bây giờ thì ông đã
Trang 22hiểu thế nào là điều đẹp nhất trần gian Sau khi tác phẩm của mình hoàn thành, người họa sĩ đặt tên cho bức tranh của mình là: "GIA ĐÌNH"
Bước 1: Giáo viên tóm gọn ý chính và kể cho học sinh nghe về câuchuyện để củng cố phần 3c trong khoảng 2 phút Giáo viên đưa ra câuhỏi sau khi kết thúc:
Vì sao gia đình là bức tranh đẹp nhất trần gian?
Bước 2: Học sinh lắng nghe câu chuyện và trả lời câu hỏi sau khi kếtthúc câu chuyện Học sinh thảo luận nhóm và trình bày ý kiến củamình
Bước 3: Giáo viên theo dõi và phân tích, tổng hợp ý kiến của cácnhóm, đồng thời bổ sung, kết luận: Thật vậy, gia đình là nơi đầy ấptiếng cười của trẻ thơ, tiếng hát của người mẹ và sức mạnh của ngườicha Nơi đó có hơi ấm của những con tim biết yêu, là ánh sáng của đôimắt tràn đầy hạnh phúc, là sự ân cần, là lòng chung thủy Gia đình làngôi thánh đường đầu tiên cho tuổi thơ học những điều hay lẽ phải,niềm tin và lý tưởng sống
III CÁC CÁCH SỬ DỤNG CÂU CHUYỆN ĐẠO ĐỨC ĐỂ GIẢNG DẠY GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 10.
Trang 231 Sử dụng câu chuyện đạo đức để giới thiệu bài
Thay thế cho cách giới thiệu bài thông thường bằng phương phápthuyết trình, giáo viên có thể sử dụng một câu chuyện đạo đức để gâyhứng thú cho học sinh khi bước vào bài mới
Ví dụ: Để dẫn học sinh vào bài 12: "Công dân với tình yêu hôn nhân
và gia đình", Giáo viên có thể sử dụng câu chuyện sau: Chỉ có Thời
Gian mới hiểu được giá trị của Tình Yêu !
Trang 24Ngày xửa ngày xưa, có một hòn đảo nơi đó có tất cả mọi cảm xúc sinh sống: Hạnh Phúc, Nỗi Buồn, Tri Thức và những cái khác, bao
gồm cả Tình Yêu Một ngày kia, các cảm xúc được thông báo rằng
hòn đảo này sẽ chìm, vì vậy tất cả đều đóng thuyền và rời đi, ngoại trừ Tình Yêu,Tình Yêu là người duy nhất ở lại Tình Yêu muốn chống chọi đến giờ phút cuối cùng khi hòn đảo sắp chìm, Tình Yêu mới quyết định nhờ giúp đỡ Sự Giàu Có đang đi qua Tình Yêu trên một chiếc thuyền rất lớn Tình Yêu nói: "Giàu Có ơi, có thể đưa tôi đi cùng với không? "Sự Giàu Có trả lời: "Không, tôi không thể Trong thuyền có rất nhiều vàng và bạc, ở đây không có chỗ cho anh đâu "Tình Yêu bèn quyết định nhờ Phù Hoa, người cũng đi qua trên một con thuyền rất đẹp: "Phù Hoa, hãy giúp tôi!" - "Tôi không thể giúp anh, Tình Yêu ạ Anh quá ẩm và có thể sẽ làm ẩm thuyền của tôi, " Phù Hoa trả lời Nỗi Buồn đang ở gần đó, Tình Yêu hỏi: " Nỗi Buồn ơi, hãy cho mình đi với cậu"- "Ôi, Tình Yêu, mình buồn quá, mình chỉ muốn được ở một mình "Bỗng nhiên có một tiếng gọi: "Lại đây Tình Yêu Ta sẽ đưa cháu đi" , đó là một người lớn tuổi Quá vui mừng và sung sướng,Tình Yêu quên cả hỏi họ đang đi đâu Khi đến một miền đất khô ráo , người lớn tuổi đó lại tiếp tục đi con đường của mình Tình Yêu hỏi Tri