Bộ Tài Chính HỌC VIỆN TÀI CHÍNH CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP CUỐI KHÓA Đề tài : NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TRUNG_DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG CHI NHÁNH NGUYỄN TRÃI Giáo viên hướng dẫn : Ths. Nghiêm Văn Bảy Sinh viên : Trần Trung Kiên Lớp : K43/15.03 Tháng 4 / 2009 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Mọi số liệu đều xuất phát từ tình hình thực tế của ngân hàng Công Thương Việt Nam chi nhánh Nguyễn Trãi trong thời gian qua. Hà Nội, ngày tháng năm 2009 Trần Trung Kiên 2 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CBTD Cán bộ tín dụng DPRR Dự phòng rủi ro NHCT Ngân hàng Công Thương NHTM Ngân hàng thương mại NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng nhà nước KTQD Kinh tế quốc dân KHKT Khoa học kỹ thuật TDH Trung_dài hạn SXKD Sản xuất kinh doanh MỤC LỤC 3 PHẦN MỞ ĐẦU 6 Chương 1:Lý luận chung về tín dụng trung dài hạn và chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại 1.1.Tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế hiện nay 8 1.1.1.Khái niệm đặc điểm của tín dụng ngân hàng 8 1.1.2.Khái niệm, đặc điểm của tín dụng trung dài hạn 10 1.1.3.Vai trò của tín dụng trong nền kinh tế 11 1.2.Chất lượng tín dụng ngân hàng thương mại 14 1.2.1.Quan điểm về chất lượng tín dụng 1.2.2.Ý nghĩa của việc nâng cao chất lượng tín dụng 14 1.2.3.Một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng trung_dài hạn của ngân hàng 15 1.3.Những nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng tín dụng 18 1.3.1.Nhân tố thuộc về phía khách hàng 18 1.3.2.Nhân tố thuộc phía ngân hàng 19 1.3.3.Nhân tố khách quan 21 Chương 2:Thực trạng chất lượng tín dụng của ngân hàng Công Thương chi nhánh Nguyễn Trãi 22 2.1.Khát quát về Ngân hàng Công Thương và chi nhánh Nguyễn Trãi 22 2.2.Hoạt động tín dụng tại chi nhánh 23 2.2.1.1.Kết quả kinh doanh 23 2.2.1.2. Về huy động vốn 2.2.2.Thực trạng quản lý chất lượng tín dụng tại chi nhánh 25 2.2.2.1Quy trình cho vay tại chi nhánh 25 2.2.2.2. Hệ thống xếp hạng tín dụng 27 2.2.2.3 Phân loại nợ 30 2.2.2.4.Trích lập dự phòng rủi ro và xử lý nợ xấu 31 2.2.3.Thực trạng tín dụng trung_dài hạn tại NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi 33 2.2.3.1 Chế độ tín dụng trung dài hạn tại chi nhánh NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi 33 4 2.2.3.2.Chất lượng tín dụng trung_dài hạn tại chi nhánh 35 2.2.3.3.Kết quả đạt được trong hoạt động tín dụng 39 2.2.3.4.Một số tồn tại 40 Chương 3 : Các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung _dài hạn tại NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi 42 3.1. Phương hướng hoạt động tín dụng trung_dài hạn tại NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi trong những năm tới. 42 3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung_dài hạn tại NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi 43 3.3. Kiến nghị với NHNN 54 3.4.Kiến nghị với Ngân hàng Công Thương Việt Nam 55 KẾT LUẬN 58 PHẦN MỞ ĐẦU 5 . Với chủ trương phát triển nền kinh tế mở, đẩy nhanh quá trình hội nhập nền kinh tế nước ta với các nước trong khu vực và trên thế giới , kinh tế thị trường tại Việt Nam đang trên đà phát triển một cách mạnh mẽ. Việt Nam đang có rất nhiều điều kiện thuận lợi để tiến lên một nước công nghiệp tiến tiến nhưng cũng phải đối mặt phải không ít khó khăn với môi trường cạnh tranh rất khắc nghiệt. Điều này đòi hỏi mỗi chủ thể kinh tế tham gia vào thị trường phải có một khả năng tài chính vững mạnh và trong sạch. Vấn đề vốn đầu tư trong nền kinh tế hiện nay đang là vấn đề nóng bỏng và nhạy cảm. Yêu cầu đặt ra là cần phải có lượng vốn lớn luôn sẵn sàng đầu tư vì nhu cầu vốn ngày càng tăng nhằm đáp ứng yêu cầu của sản xuất kinh doanh. Có thể nói vốn là tiền đề, là cơ sở đầu tiên để các doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh và đổi mới công nghệ. Các doanh nghiệp có thể tạo vốn bằng nhiều cách khác nhau : có thể tích lũy từ hoạt động sản xuất kinh doanh, liên doanh liên kết hay vay mượn chiếm dụng vốn của các doanh nghiệp khác. Nhưng các kênh huy động vốn trên đều có những hạn chế nhất định như bị giới hạn về thời gian sử dụng vốn, giới hạn về quy mô vốn huy động được, có thể bị phân chia quyền sở hữu hay làm ảnh hưởng đến khả năng chống đỡ của doanh nghiệp khi có rủi ro xảy ra. Chính vì vậy kênh huy động vốn được các doanh nghiệp thường hay sử dụng là vay vốn từ các ngân hàng. Hoạt động tín dụng trong giai đoạn hiện nay vẫn là hoạt động chủ yếu của các ngân hàng hay cho vay giữ chức năng kinh tế hàng đầu của các ngân hàng thương mại. Hoạt động tín dụng của ngân hàng có quan hệ mật thiết với tình hình phát triển kinh tế của đất nước, cho vay thúc đẩy tăng trưởng hoạt động của các doanh nghiệp tạo sức sống cho nền kinh tế. Trong thực tế cho thấy dư nợ cho vay của các NHTM hiện vẫn chiếm một tỷ trọng rất lớn trong tổng tài sản của ngân hàng do đó chất lượng tín dụng có tính chất quyết định tới hiệu quả kinh doanh, quyết định đến giá trị của ngân hàng. Trong năm 2008 hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại không ổn định, tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng tăng cao vì vậy để nâng cao sức cạnh tranh, đảm bảo đứng vững trên thị trường thì việc nâng cao chất lượng tín dụng của các ngân hàng thương mại nói chung và của NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi nói riêng là hết sức cần thiết. Xuất phát từ nhận thức trên, sau một thời gian thực tập tại NHCT em xin chọn đề tài : “ Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng Trung_Dài Hạn tại Ngân hàng Công Thương chi nhánh Nguyễn Trãi“ để làm chuyên đề tốt nghiệp với mong muốn góp phần tổng kết và khái quát lý luận từ thực tiễn, phục vụ cho việc nâng cao chất lượng tín dung đối với các NHTM 6 Đề tài tập trung nghiên cứu và giải quyết các vấn đề liên quan đến việc nâng cao chất lượng tín dụng Trung_dài hạn tại Ngân Hàng. Trên cơ sở phân tích lý luận theo phương pháp luận khoa học lôgic về thực tiễn chất lượng tín dụng , đề tài đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân Hàng Công Thương chi nhánh Nguyễn Trãi. Nội dung đề tài gồm 3 chương: Chương 1 : Lý luận chung về tín dụng trung dài hạn và chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại Chương 2 : Thực trạng chất lượng tín dụng của ngân hàng Công Thương chi nhánh Nguyễn Trãi Chương 3 : Các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung _dài hạn tại NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi Chuyên đề đã được hòan thành dưới sự hướng dẫn tận tình của Ths. Nghiêm Văn Bảy giảng viên khoa Ngân Hàng_Bảo hiểm và NHCT chi nhánh Nguyễn Trãi.Với thời gian nghiên cứu và tìm hiểu không phải là dài, nội dung bài viết của em chắc chắn không thể tránh khỏi những sai sót. Là một sinh viên thực tập với hiểu biết có hạn, chưa có kinh nghiệm thực tế nên trong bài viết của em có những vấn đề chưa đề cập đến hoặc được đề cập đến nhưng đang còn thiếu sót hoặc chưa đầy đủ em xin kính mong các thầy cô giáo, các anh chị đang công tác tại ngân hàng thông cảm và góp ý thêm. Em xin chân thành cảm ơn! Chương 1:Lý luận chung về tín dụng trung _ dài hạn và chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại 1.1.Tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế hiện nay 7 1.1.1.Khái niệm đặc điểm của tín dụng ngân hàng Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng gắn liền với lịch sử của quá trình hình thành và phát triển lâu dài,phù hợp gắn liền với tiến trình phát triển của nền sản xuất hàng hóa,là một bộ phận không thể tách rời và tồn tại như một tất yếu trong nền kinh tế hiện đại. Vậy NHTM là gì?Nó hoạt động như thế nào?Chức năng của nó là gì?Xung quanh vấn đề này có rất nhiều quan điểm khác nhau. Theo quan điểm của các nhà kinh tế học trên thế giới thì NHTM là một doanh nghiệp hoạt động và kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ và tín dụng. Theo Peter S.Rose:”Ngân hàng là loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất,đặc biệt là tín dụng,tiết kiệm và các dịch vụ thanh toán,thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế”. Theo luật các tổ chức tín dụng của Nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam; ”Hoạt động NH là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung là nhận tiền gửi và xử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung cấp dịch vụ thanh toán”. * Trong quá trình hoạt động của NH thì hoạt động Tín dụng giữ vao trò chủ đạo trong hoạt động kinh doanh của NH .Khó có thể đưa ra một định nghĩa rõ ràng về tín dụng. Tín dụng(credit) xuất phát từ tiếng latinh là credo(tin tưởng tín nhiệm) .Trong thực tế cuộc sống, thuật ngữ tín dụng được hiểu theo nhiều cách khác nhau; ngay cả trong quan hệ tài chính,tùy theo từng bối cảnh cụ thể mà thuật ngữ tín dụng có một nội dung riêng.Trong quan hệ tài chính tín dụng có thể được hiểu theo các định nghĩa sau: Xét trên góc độ chuyển dịch quỹ cho vay từ chủ thể thặng dư tiết kiệm sang chủ thể thiếu hụt tiết kiệm thì tín dụng được coi là phương pháp chuyển dịch quỹ từ người cho vay sang người đi vay. Trong một quan hệ tài chính cụ thể, tín dụng là một giao dịch về tài sản trên cơ sở có hoàn trả giữa hai chủ thể. Trên cơ sở tiếp cận theo chức năng hoạt động của NH thì tín dụng được hiểu như sau: Tín dụng là một giao dịch và tài sản(tiền hoặc hàng hóa) giữa bên cho vay (ngân hàng) và bên đi vay (cá nhân doanh nghiệp hay các chủ thể khác). Trong đó bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời hạn theo thỏa thuận,bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán. 8 Từ khái niệm trên,bản chất của tín dụng là một giao dịch về tài sản trên cơ sở hoàn trả và có đặc trưng : +Tài sản giao dịch trong quan hệ tín dụng bao gồm hai hình thức là cho vay (bằng tiền) và cho thuê(bất động sản và động sản).Trong những năm 1960 trở về trước hoạt động tín dụng của ngân hàng chỉ có cho vay bằng tiền.Xuất phát từ tính đặc thù đó mà nhiều lúc thuật ngữ tín dụng và cho vay được coi là đồng nghĩa với nhau.Từ những năm 1970 trở lại đây,dịch vụ cho thuê vận hành và cho thuê tài chính đã được các ngân hàng hoặc các định chế tài chính khác cung cấp cho khách hàng Xuất phát từ nguyên tắc hoàn trả vì vậy người cho vay khi chuyển giao tài sản cho người đi vay sử dụng phải có cơ sở tin rằng người đi vay sẽ trả đúng hạn. Đây là yếu tố rất quan trọng trong quản trị tín dụng. +Giá trị hoàn trả thông thường phải lớn hơn giá trị lúc cho vay, hay nói cách khác người đi vay phải trả thêm phần lãi ngoài phần vốn gốc. Để thực hiện được nguyên tắc này phải xác định lãi xuất danh nghĩa lớn hơn tỷ lệ lạm phát, hay nói cách khác phải xác định được lãi xuất thực dương (lãi xuất thực = lãi xuất danh nghĩa - tỷ lệ lạm phát).Tuy nhiên vì lãi xuất chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau nên trong một số trường hợp lãi xuất danh nghĩa có thể thấp hơn tỷ lệ lạm phát,ngoại lệ này chỉ tồn tại trong một giai đoạn ngắn. +Trong quan hệ tín dụng ngân hàng tiền vay được cấp trên cơ sở cam kết hoàn trả vô điều kiện. Về khía cạnh pháp lý,những văn bản xác định quan hệ tín dụng như hợp đồng tín dụng,khế ước….thực chất là lệnh phiếu,trong đó bên đi vay cam kết hoàn trả vô điều kiện cho bên đi vay khi đến hạn thanh toán. * Dựa vào các tiêu thức khác nhau ta có thể phân chia tín dụng thành các loại sau: +Căn cứ theo mục đích sử dụng: Theo tiêu chuẩn này cho vay được phân biệt dựa vào mục đích sử dụng vốn vay để làm gì. Ví dụ:Cho vay mua bất động sản,cho vay phục vụ cho lĩnh vực công nghiệp,cho vay phục vụ nông nghiệp,thương mại…… +Căn cứ theo thời hạn cho vay: Cho vay theo thời hạn là việc cấp thời hạn cho khoản vay như cho vay ngắn hạn,cho vay trung_dài hạn. +Căn cứ theo mức độ tín nhiệm đối với khách hàng: Theo hình thức này tín dụng được phân chia dựa vào tiêu thức khả năng đảm bảo hoàn trả cả gốc và lãi vay có bảo đảm,cho vay không có bảo đảm hoặc cho vay có sự bảo lãnh của bên thứ ba. 9 +Căn cứ theo phương pháp hoàn trả. Theo hình thức này cho vay của NHTM căn cứ vào cách thức chi trả vốn gốc và lãi cho ngân hàng. Ví dụ cho vay có thời hạn,không có thời hạn,hoàn trả một lần,hoàn trả nhiều lần… 1.1.2.Khái niệm,đặc điểm của tín dụng trung dài hạn Tín dụng trung_dài hạn là một bộ phận của tín dụng ngân hàng,nó là hình thức tín dụng phân theo thời gian. Theo quy định hiện nay của Ngân hàng nhà nước VIỆT NAM cho vay trung_dài hạn là các khoản cho vay có thời gian từ trên 12 tháng. Nguồn tín dụng này chủ yếu cung cấp cho các nhu cầu dài hạn như xây dựng nhà ở,các thiết bị tài sản cố định, phương tiện các dự án có quy mô lớn. * Đặc điểm của tín dụng trung dài hạn: - Độ rủi ro cao Do khối lượng vốn đầu tư lớn,thời gian đầu tư dài,thu hồi vốn chậm nên độ rủi ro của một khoản tín dụng TDH là cao.Kết quả của một dự án đầu tư chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố mà sự phân tích và xác định của NH về các rủi ro này là có hạn.Khi khoản cho vay diễn ra trong khoảng thời gian dài,sẽ có rất nhiều thay đổi trong mỗi trường kinh tế.Như những thay đổi về chính sách,thị trường,thiên tai,chiến tranh….Khiến cho khả năng thu hồi vốn của khoản cho vay rất mong manh. -Lợi nhuận từ các khoản cho vay trung dài hạn lớn Khi độ rủi ro của các dự án càng lớn thì lợi nhuận kỳ vọng mà các nhà đầu tư mong đợi càng nhiều.Không nằm ngoài quy luật này các khoản tín dụng TDH của NH thường mang lại cho họ các khoản thu nhập lớn,và ổn định mà không tốn nhiều chi phí. -Vốn đầu tư lớn thời gian thu hồi vốn chậm Nếu như tín dụng ngắn hạn tài trợ chủ yếu cho các tài sản lưu động của doanh nghiệp và được hoàn trả trong thời gian ngắn hạn thì tín dụng TDH lại cần thời gian đầu tư dài mới có thể thu hồi vốn.Ngân hàng phải bỏ ra một lượng vốn lớn trong thời gian dài mà hầu hết những khoản tín dụng này đều dựa vào khấu hao và lợi nhuận của dự án để thu hồi vốn gốc và lãi.Chỉ khi dự án đi vào hoạt động và có lãi thì ngân hàng mới có thể thu hồi khoản tín dụng cho vay dẫn tới thời hạn thu hồi vốn chậm. 1.1.3.Vai trò của tín dụng trong nền kinh tế 10 [...]... Đơn vị: triệu VNĐ Chỉ tiêu Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008 Chênh lệch Tỷ lệ (tăng,giảm) -41,13% Tổng nguồn vốn 181.071 876.336 515.920 so với 2008 -360.446 huy động Nguồn vốn huy 135.031 730.435 333.035 - 397. 400 -54,4% 46.040 145.901 182.885 36.984 25,3% động trung_dài hạn Nguồn vốn huy động ngắn hạn ( Nguồn : Báo cáo hoạt động kinh doanh của NHCT Nguyễn Trãi Năm 2006,2007, 2008) Tình hình huy động vốn... : Cơ cấu tín dụng trung dài hạn trên tổng dư nợ Chỉ tiêu Tín dụng ngắn hạn Tín dụng trung dài hạn Năm 2006 Dư nợ Tỷ trọng 152.752 24.142 Năm 2007 Đơn vị: triệu VNĐ Năm 2008 Dư nợ 36 Dư nợ Tỷ trọng 181 .976 31.288 86,35% 13,65% Tỷ trọng 85,32% 14,68% 238.201 38.439 86,1% 13,9% . thuật ngữ tín dụng và cho vay được coi là đồng nghĩa với nhau.Từ những năm 1970 trở lại đây,dịch vụ cho thuê vận hành và cho thuê tài chính đã được các