Trường THPT Chu Văn An GV Phan Văn Kế MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA KIM LOẠI KIỀM Tiết: Ngày soạn Tuần : Dạy ngày: Baøi I 29 Mục tiêu học: học sinh nắm Tính chất hố học phương pháp điều chế NaOH điện phân, hiểu q trình hố học xảy điện cực, viết sơ đồ phương trình điện phân Những tính chất hố học muối NaHCO3, Na2CO3; ứng dụng chúng II Tổ chức hoạt động dạy học: NỘI DUNG BÀI HỌC HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS I Natrihidroxit: NaOH HOẠT ĐỘNG 1 Tính chất: GV: Cho HS quan sát lọ chứa NaOH rắn NaOH chất rắn không màu, dễ hút HS: quan sát cho biết màu sắc, trạng thái tồn ẩm, dễ nóng chảy, tan nhiều nước GV: Biểu diễn TN hoà tan NaOH vào nước, cho học NaOH bazơ mạnh, phân li sinh cầm ống nghiệm, nhận xét tượng hoàn toàn thành ion tan nước Hỏi: NaOH bazơ mạnh hay yếu, nước phân li + NaOH Na + OH cho ion nào, viết pư? Tác dụng với dung dịch axit, oxit Hỏi : Hãy cho biết tính chất dung dịch axit, muối bazơ? Và hoàn thành phưong trình phản ứng sau VD: NaOH + HCl đây? CO2 + NaOH NaOH + Cu(NO3)2 Ứng dụng điều chế: HOẠT ĐỘNG a) ứng dụng: có nhiều ứng dụng quan Hỏi: Trong thực tế em biết NaOH có ứng trọng cơng nghiệp: sx nhơm , xà dụng ? phịng b) Điều chế: điện phân dung dịch NaCl GV: NaOH điều chế phương pháp điện có màng ngăn phân dung dịch muối NaCl sơ đồ: d2 NaCl (NaCl, H2O) GV: Treo sơ đồ thùng điện phân dung địch NaCl catot anot mô tả Na+, H2O Cl -, H2O 2H2O + 2e H2 + 2OHHS: Viết trình xảy điện cực viết phản 2Cl Cl2 + 2e ứng điện phân Ptđp: Đpdd 2NaCl + 2H2O H2 +2NaOH HOẠT ĐÔNG +Cl GV: NaHCO m.n bền nhiệt độ thường, bị phân huỷ II.Natrihidro cacbonat natricacbonat: nhiệt độ cao Muối natrihidrocacbonat: NaHCO3 a) Tính chất: chất rắn màu trắng tan nước, bị phân huỷ nhiệt độ cao Hỏi: Hãy viết pư để chứng minh NaHCO chất 2NaHCO3 Na2CO3+CO2 +H2O lưỡng tính ? Là muối axit yếu, khơng bền, tác GV: Làm thí nghiệm: cho HCl vào ống nghiệm chứa dụng với axit mạnh NaHCO3 NaHCO3 +HCl NaCl + CO2 + H2O HS: Cho biết tính lưỡng tính NaHCO ion + HCO3 + H CO2 + H2O gây ? Là muối axit nên pư với dung dịch GV: tính bazơ ưu bazơ VD: NaHCO3 + NaOH→ Na2CO3 + H2O HS: Nghiên cứu ứng dụng sgk HCO3- + OH- → CO3- + H2O b) ứng dụng : sgk Natricacbonat: Na2CO3 HOẠT ĐỘNG a) Tính chất: HS: Quan sát lọ chứa Na 2CO3 nhận xét tính chất Giáo án 12 BKHTN -HKII Trang - - Trường THPT Chu Văn An Là chất rắn màu trắng dễ tan nước, to nc = 850oC , không phân huỷ nhiệt độ cao Là muối axit yếu nên pư với axit mạnh Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 +H2O CO3- + 2H+ → CO2 + H2O  ion CO32- nhận proton, nên có tính bazơ b) Ứng dụng: sgk GV Phan Văn Kế vật lí Hỏi: Na2CO3 muối axit nào? Hãy viết ptpư Na2CO3 với HCl dạng phân tử ion thu gọn , từ nhận xét tính chất ? Hỏi: Hãy cho biết dung dịch Na2CO3 có mơi trường ? sao? pH lớn hay nhỏ ? HS: Đọc ứng dụng Na2CO3 HOẠT ĐỘNG 5: Củng cố: tập 1,2,5 / sgk KIM LOẠI KIỀM THỔ Baøi 30 Tiết: Ngày soạn Tuần : Dạy ngày: I Mục tiêu học: Về kiến thức: a) HS biết: vị trí, cấu hình e, lượng ion hố, số oxi hố kim loại kiềm thổ, số ứng dụng kim loại kiềm thổ b) HS hiểu: Tính chất vật lí: tonc tos tưong đối thấp, khối lượng riêng nhỏ Tính chất hố học đặc trưng kim loại kiềm thổ tính khử mạnh yếu Kim loại kiềm, tính khử tăng dần từ Be  Ba Phương pháp điều chế kim loại kiềm thổ điện phân nóng chảy muối clorua Về kĩ năng: Biết thực thao tác tư duy: vị trí, CTNT  tính chất  pp điều chế Viết ptpư hoá học II Chuẩn bị: Bảng tuần hoàn, sơ đồ điện phân nc MgCl2 Đèn cồn, cốc, kẹp gỗ, dây Mg, H2O, dd CuSO4 III Tổ chức hoạt động dạy học NỘI DUNG BÀI HỌC I Vị trí cấu tạo: Vị trí KLKTtrong bảng tuần hồn: Thuộc nhóm Iia , gồm: Be, Mg, Ca, Sr, Ba Ra(px) Trong chu kì đứng sau KLK cấu tạo KLK thổ: nguyên tố s Cấu hình e TQ: ns2 Xu hướng nhương 2e tạo ion M2+ Vd Mg  Mg 2+ + 2e [Ne]3s2 [Ne] II Tính chất vật lí: Tonc tos tương đối thấp Kim loại thuộc nhóm IIA có độ cứng cao KLK mềm nhôm kim loại nhẹ, có d kim loại kiềm thổ M → Mn+ + ne Học sinh viết phươg trình hóa học na, Ca khử nước, phi kim, axit Kết thu điền vào bảng Tính chất hợp chất kim loại kiềm kim loại kiềm thổ Gv yêu cầu HS sosánh tính baz hidroxit kim loại kiềm hidroxit kim loại kiềm thổ Viết phương trình hóa học minh họa Kết ghi vào bảng * Hoạt động 3: ĐIỀU CHẾ Kim loại kiềm kiềm thổ điều chế cách Học sinh viết sơ đồ điện phân muối NaCl, MgCl nóng chảy Kết ghi vào bảng * Hoạt động 4: Giải tập: Sau hệ thống hóa kiến thức, Gv yêu cầu HS làm tập Một số tập thí dụ: 1) Có hỗn hợp gồm khí CO, H2 lẫn tạp chất CO2, H2S Dùng chất sau để loại tạp chất? A Dd HCl B Dd NaCl C Dd Ca(OH) D Dd KNO3 2) Để diều chế Ca dùng cách sau ? A Đpdd CaCl B Đpnc CaCl2 C Cho C tác dụng với Cao nhiệt độ cao D Cho K tác dụng với dd Ca(NO3)2 Giáo án 12 BKHTN -HKII Trang - - Trường THPT Chu Văn An GV Phan Văn Kế NHƠM Bài 33 Tiết: Ngày soạn Tuần : Dạy ngày: I Mục tiêu học: Biết vị trí nhơm bảng tuần hồn, biết cấu tạo nguyên tử biết cấu hình electron số e hố trị Al Biết tính chất vật lí quan trọng Al: dẫn điện, dẫn nhiệt tốt, nhẹ bền Nắm tính chất hố học Al tính khử mạnh, phản ứng hố học dễ bị oxi hố thành ion có điện tích Al 3+ giải thích tính chất có khả dẫn phản ứng hố học để minh hoạ tính khử mạnh Al Từ tính chất vật lí, hố học Al, HS suy ứng dụng quan trọng II Tổ chức hoạt động dạy học: NỘI DUNG BÀI HỌC I Vị trí cấu tạo: Vị trí nhơm bảng tuần hồn: 2 13 Al : 1s 2s 2p 3s 3p vị trí: chu kì 3, nhóm IIIA Trong chu kì Al đưng sau Mg, trước Si Trong nhóm IIIA: Al đưng sau B Cấu tạo nhơm: Là ngun tố p, có e hố trị Xu hướng nhường e tạo ion Al3+ Al → Al3+ + 3e [Ne]3s 3p [Ne] Trong hợp chất nhơm có số oxi hố +3 vd: Al2O3, AlCl3 Cấu tạo đơn chất : LPTD II Tính chất vật lí nhơm (sgk) III Tính chất hố học: o E Al /Al = -1,66 V; I1, I2, I3 thấp  Al kim loại có tính khử mạnh ( yếu KLK, KLK thổ) Tác dụng với phi kim: tác dụng trực tiếp mãnh liệt với nhiều phi kim Vd: Al + 3O2 → Al2O3 3+ Al + 3Cl2 → AlCl3  Al khử nhiều phi kim thành ion âm Tác dụng với axit: a) Với dung dịch axit HCl, H2SO4loãng: Vd: 2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2 2Al + H2SO4 → Al2(SO4)3 + H2 Pt ion: 2Al + 6H+ → Al3+ + 3H2  Al khử ion H+ dung dịch axit thành hidro tự b) Với dung dịch HNO3, H2SO4 đặc: Al không pư với HNO3 đặc nguội, H2SO4 đặc nguội Với axit HNO3 đặc nóng, HNO3 - HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS HOẠT ĐỘNG HS: Viết cấu hình e nhơm cho biết vị trí nhơm BTH GV: Treo BTH yêu cầu: HS: Xác định chu kì , nhóm III A, kim loại nhôm đứng sau trước nguyên tố ? Hỏi: 1) Hãy cho biết nhơm thuộc loại ngun tố ? có e hố trị ? 2) Nhận xét lượng ion hố nhơm từ cho biết tính chất nhơm số oxi hố hợp chất HOẠT ĐỘNG HS: nghiên cứu sgk thảo luận rút tính chất vật lí quan trọng nhơm HOẠT ĐỘNG Hỏi: dựa vào cấu tạo nguyên tử, E oAl /Al ; Năng lượng ion hố cảu nhơm, cho biết tính chất hố học nhơm ? 3+ HS: lấy vd số phản ứng nhôm với phi kim học HS xác định số oxi hố vai trị cảu nhơm phản ứng HOẠT ĐỘNG GV làm thí nghiệm: cho mẫu nhôm vào dung dịch HCl, cho HS quan sát tượng yêu cầu HS viết ptpư xảy dạng phân tử ion thu gọn - Hỏi: 1) Al có pư với dung dịch HNO đặc nguội, H2SO4 đặc nguội? ? 5 lỗng, H2SO4 đặc nóng: Al khử N Giáo án 12 BKHTN to -HKII Trang - - Trường THPT Chu Văn An GV Phan Văn Kế 6 S xuống mức oxi hoá thấp Al + 6HNO3 đ → Al(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O Al + H2SO4 đ → Tác dụng với H2O: Do EoAl /Al < Eo H O/H  Al khử nước 2Al + 6H2O → Al(OH)3 + H2  phản ứng dừng lại nhanh có lớp Al(OH) khơng tan H2O bảo vệ lớp nhôm bên Tác dụng với oxit kim loại: nhiệt đọ cao, Al khử nhiều ion kim loại hoạt dộng oxit ( FeO, CuO, ) thành kim loại tự o t Vd: Fe2O3 + Al → Al2O3 + Fe Al + CuO →  phản ứng nhiệt nhôm Tác dụng với bazơ: nhôm tác dụng với dung dịch bazơ mạnh: NaOH, KOH, Ca(OH)2 vd:2Al +2NaOH +6H2O→2Na[Al(OH)4] +3H2 natri aluminat IV Ứng dụng sản xuất: ứng dụng: Sản xuất : Qua công đoạn: công đoạn tinh chế quặng boxit cơng đoạn đpnc Al2O3 Để hạ nhiệt độ nóng chảy Al 2O3 từ 2050o C xuống 900oC, hoà tan Al2O3 criolit n/c 3+ ptđp: Al2O3 2 Đpnc, xt 2) Hãy viết pư Al với HNO3 loãng, H2SO4 đặc, nóng ? HOẠT ĐỘNG Hỏi: 1) Cho EoAl /Al < Eo H O/H , nhơm có tác dụng với nước khơng ? 2) Vì vật nhôm ngày tiếp xúc với nước dù nhiệt độ cao không xảy phản ứng ? HOẠT ĐỌNG Gv: Ở nhiệt độ cao, Al khử nhiều ion kim loại oxit thành kim loại tự do, phản ứng toả nhiều nhiệt 3+ 2 Hỏi: Hãy xác định số oxi hoá phản ứng cho biêt loại pư HS: Viết pư: Al + Ba(OH)2 + H2O → HOẠT ĐỘNG Hs: Nghiên cứu ứng dụng sgk GV: Treo sơ đồ thùng điện phân Al2O3 nóng chảy HS: Quan sát, mơ tả phần thùng điện phân viết trình xay điện cực ** Nói rõ vai trị criolit q trình sản xuất nhơm 2Al + 3/2 O HOẠT ĐỘNG 8: Củng cố: tập 1,2 / sgk Chơn Thành, ngày -tháng - năm 2013 DUYỆT CỦA TỔ CHUYÊN MƠN Tổ Phó Phạm Thị Thúy Hằng Giáo án 12 BKHTN -HKII Trang - - Trường THPT Chu Văn An GV Phan Văn Kế MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA NHÔM Tiết: Tuần : Baøi Ngày soạn Dạy ngày: 34 I Mục tiêu học : Nắm tính chất hoá học quan trọng Al 2O3 chất lưỡng tính dẫn phản ứng hố học để minh họa tính chất Nắm tính chất Al(OH)3, : a) Tính chất lưỡng tính, giải thích dẫn phản ứng monh hoạ b) Tính chất khơng bền nhiệt Vận dụng kiến thức ttổng hợp tinh chất hoá học Al, Al 2O3 Al(OH)3 để lí giải tượng vật nhôm bị phá huỷ môi trường kiềm Biết cách phân biệt hợp chất nhôm, hợp chất nhơm với kim loại nhóm IA IIA II Tổ chức hoạt động dạy học: NỘI DUNG BÀI HỌC HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS I Nhôm oxit: Al2O3 HOẠT ĐỘNG 1 Tính chất vật lí trạng thái tự nhiên: Hỏi: Học sinh quan sát mẫu đựng Al 2O3 , nhận xét Là chất rắn màu trắng, khơng tan tượng vật lí khơng tác dụng với nước.ton/c > 2000oC Trong vỏ đất, Al2O3 tồn Trong tự nhiên Al2O3 tồn dạng nào? dạng sau: + Tinh thể Al 2O3 khan đá quý cứng: Đá rubi saphia, điều chế nhân tạo corindon suốt, không màu + Đá rubi(hồng ngọc): màu đỏ + Đá saphia: màu xanh.(Có lẫn TiO HOẠT ĐỘNG Fe3O4) Gv; Thơng báo, ion Al 3+ có điện tích lớn nên lực hút + Emeri ( dạng khan) độ cứng cao làm đá ion Al3+ ion O2- mạnh, tạo liên kết Al 2O3 mài bền vững Tính chất hố học: a) Al2O3 hợp chất bền: Al2O3 hợp chất ion, dạng tinh thể GV; Làm thí nghiệm: cho Al 2O3 tác dụng với dung dịch bền mặt hoá học, ton/c = 2050oC HCl, NaOH, cho học sinh quan sát tượng Các chất: H2, C, CO, khơng khử HS: Viết phương trình phản ứng xảy Al2O3  Kết luận tính chất Al2O3 b) Al2O3 chất lưỡng tính: C) Ứng dụng Al2O3: Tác dụng với axit mạnh: - HS nghiên cứu sgk cho biết ứng dụng nhôm Al2O3 + 6HCl → 2AlCl3 + H2O oxit.(sx nhôm, làm đồ trang sức ) Al2O3 + 6H+ → 2Al3+ + H2O  Có tính chất oxit bazơ HOẠT ĐỘNG Tác dụng với dung dịch bazơ mạnh: GV: Al(OH)3 hợp chất kem bền nhiệt, bị phân Al2O3 +2NaOH + 3H2O → 2Na[Al(OH)4] huỷ đun nóng Hãy viết phương trình phản ứng xảy ? Al2O3 +2OH + 3H2O → 2[Al(OH)4] GV: Làm thí nghiệm:  Có tính chất oxit axit Dung dịch HCl II Nhơm hidroxit: Al(OH)3 Tính chất hố học: a) Tính bền với nhiệt: to Al(OH)3 → Al2O3 + H2O b) Là hợp chất lưỡng tính: Al(OH)3 - Tác dụng với dung dịch axit mạnh: HCl + Al(OH)3 → AlCl3 + H2O Dung dịch NaOH H+ + Al(OH)3 → Al3+ + H2O Tác dụng với dung dịch bazơ mạnh : Al(OH)3 + NaOH → Na[Al(OH)4] Giáo án 12 BKHTN -HKII Trang - 10 - ... thundượcc gam muối khan: A 26 gam B 26 ,8 gam C 28 gam D 28 ,6 gam 24 / Hỗn hợp X gồm kim lọai A B nằm bảng tuần h? ?an Lấy 6 ,2 gam X hòa tan h? ?an t5? ?an vào nước thu 2, 24 lít H2 (đktc) A B kim lọai... crômat: Na2CrO4, hợp chất có màu vàng ion CrO 42- - Muối đicrơmat: K2Cr2O7 muối có màu da cam ion Cr2O 72- - Giữa ion CrO 42- ion Cr2O 72- có chuyển hoá lẫn theo cân Cr2O 72- + H2O  CrO 42- + 2H+ (da... 19/ Hòa tan 4,59 gam Al dung dịch HNO lõang thu hỗn hợp khí gồm NO N 2O có tỉ khối H2 16,75 tỉ lệ thể tích khí N2O/NO : A 2/ 3 B 1/3 C 3/1 D 3 /2 20/ Hòa tan h? ?an t? ?an 0,1 mol hỗn hợp Na 2CO3 KHCO3