Đề tài hiệu ứng nhà kính học phần môi trường và phát triển bền vững

Sự nóng lên toàn cầu làm thay đổi chế độ thời tiết một cách khólường, dâng cao mực nước biển gây xói lở bờ và chìm ngập các vùng đấtthấp ven biển, gia tăng mưa lũ ở khu vực ven biển tron

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA NGỮ VĂN _

ĐỀ TÀI:

HIỆU ỨNG NHÀ KÍNHHọc phần: Môi trường và Phát triển bền vững

Mã học phần:LITR190901 ( sáng thứ 5 ca 2 9h10-11h40)

Giảng viên hướng dẫn: Cô Đào Ngọc Bích

Nhóm sinh viên thực hiện: Nhóm 6 (Việt Kiều)

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 26 tháng 09 năm 2024

Lê Phạm Nhật Hoài : 48.01.607.022

Phạm Văn Thắng : 48.01.607.056

Phạm Xuân Kiên : 47.01.607.061

Nguyễn Hồng Gia Kiệt : 48.01.607.029

Trương Quang Huy : 48.01.607.024

Nguyễn Phan Minh Trí : 48.01.607.077

DANH SÁCH NHÓM

01 Phạm Xuân Kiên 47.01.607.061 Phần mở đầu + PPT

02 Phạm Văn Thắng 48.01.607.056 Chương 1

03 Lê Phạm Nhật Hoài 48.01.607.022 Chương 2 + Tổng hợp Word

04 Nguyễn Phan Minh Trí 48.01.607.077 Chương 3

05 Nguyễn Hồng Gia Kiệt 48.01.607.029 Phần kết luận

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU 4

1 Khái quát hiệu ứng nhà kính 4

1.1 Khái niệm hiệu ứng nhà kính 4

1.2 Phân loại hiệu ứng nhà kính .4

1.3 Sự xuất hiện hiệu ứng nhà kính của Trái Đất 5

PHẦN NỘI DUNG 6

Chương 1 Thực trạng biến đổi khí hậu 6

Chương 2 Các tác động chính của biến đổi khí hậu .8

2.1 Một số tác động chính của biến đổi khí hậu đến khu vực ASEAN 8

2.2 Tác động của biến đổi khí hậu đến các lĩnh vực và khu vực ở Việt Nam 9

Chương 3 Hậu quả của biến đổi khí hậu và biện pháp phòng ngừa ở Việt Nam .16

3.1 Hậu quả biến đổi khí hậu: 16

3.2.Biện pháp phòng ngừa biến đổi khí hậu 20

PHẦN KẾT LUẬN 22

TÀI LIỆU THAM KHẢO 22

PHẦN MỞ ĐẦU

1 Khái quát hiệu ứng nhà kính

1.1 Khái niệm hiệu ứng nhà kính

Sự gia tăng phát thải khí nhà kính như CO2, CH4, NO, ôzôn vàCFC, cùng với việc suy giảm diện tích rừng, đã gây ra hiện tượng nónglên của khí hậu toàn cầu Nhiệt độ trung bình trong thế kỷ qua đã tăngkhoảng 1°C – 2°C, và dự báo đến năm 2030, nhiệt độ trung bình của TráiĐất có thể tăng thêm 3°C, trong đó riêng CO đã góp phần tăng thêm1,5°C Sự tăng nhiệt độ này không diễn ra đồng đều; ở các vùng vĩ độ cao,nhiệt độ có thể tăng từ 6°C đến 16°C, trong khi những vùng gần xích đạochỉ tăng khoảng 2°C

Sự nóng lên toàn cầu làm thay đổi chế độ thời tiết một cách khólường, dâng cao mực nước biển gây xói lở bờ và chìm ngập các vùng đấtthấp ven biển, gia tăng mưa lũ ở khu vực ven biển trong khi các sa mạc

mở rộng ở những vùng sâu trong lục địa Ngoài ra, dịch bệnh cũng giatăng do nóng ẩm, và các bệnh nhiệt đới đang lan rộng về phía các vùng vĩ

độ cao Nghị định thư Kyoto, được thông qua vào tháng 12 năm 1997nhằm giảm phát thải khí nhà kính, đã bị Hoa Kỳ phản đối, vì nước này làquốc gia phát thải khí nhà kính nhiều nhất

Hiệu ứng nhà kính (tiếng Anh gọi là the greenhouse effect) là hiệntượng làm cho không khí của Trái Đất nóng lên Điều này xảy ra khi nănglượng Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất, một phần bị phản xạ trở lại khônggian, nhưng phần còn lại bị giữ lại trong khí quyển

Có thể nói dễ hiểu là: Những ngôi nhà bằng kính được hấp thu ánhnắng mặt trời, khi năng lượng mặt trời xuyên qua cửa nhà hoặc mái nhàbằng kính sẽ khiến nguồn năng lượng này hấp thụ và phân tán thành nhiệtlượng trong không gian, lúc này toàn bộ không gian bên trong ngôi nhànóng lên rất nhiều

1.2 Phân loại hiệu ứng nhà kính

- Hiệu ứng nhà kính khí quyển.

Nhiệt độ trung bình của bề mặt Trái Đất được quyết định bởi cânbằng giữa năng lượng mặt trời chiếu xuống trái đất và lượng bức xạ nhiệtcủa mặt đất vào vũ trụ Bức xạ nhiệt của mặt trời là bức xạ có sóng ngắnnên dễ dàng xuyên qua tầng ozon và lớp khí CO2 để đi tới mặt đất, ngượclại bức xạ nhiệt từ Trái Đất vào vũ trụ là bức sóng dài, không có khả năngxuyên qua lớp khí CO2 dày và bị CO2, hơi nước trong khí quyển hấp thụ.Như vậy lượng nhiệt này làm cho nhiệt độ bầu khí quyển bao quanh TráiĐất tăng lên Lớp khí CO2 có tác dụng như một lớp kính giữ nhiệt lượngtỏa ngược vào vũ trụ của Trái Đất trên quy mô toàn cầu Bên cạnh CO2còn có một số khí khác cũng được gọi chung là khí nhà kính như NOx,Metan, CFC

- Hiệu ứng nhà kính nhân loại:

Từ khoảng 100 năm nay con người tác động mạnh vào sự cânbằng nhạy cảm này giữa hiệu ứng nhà kính tự nhiên và tia bức xạ của mặttrời Sự thay đổi nồng độ của các khí nhà kính trong vòng 100 năm lạiđây (điôxít cacbon tăng 20%, mêtan tăng 90%) đã làm tăng nhiệt độ lên2°C

1.3 Sự xuất hiện hiệu ứng nhà kính của Trái Đất

Sau khi thạch quyển hình thành thì xuất hiện khí quyển Quyển nàyđược hình thành khi khối lượng và thể tích của Trái Đất đủ lớn, trọng lực

có khả năng giữ được lớp khí thoát ra từ trong lòng của nó

Lúc mới hình thành khối lượng và thể tích của Trái Đất nhỏ, chonên trọng lực không đủ lớn để giữ được không khí thoát ra từ bao manti.Chỉ đến khi khối lượng, thể tích của Trái Đất đủ lớn, trọng lực có khảnăng thắng được lực hấp dẫn của vũ trụ và từ trường với khả năng bảo vệcho nó khỏi chịu tác dụng nguy hại của gió Mặt Trời thì khí quyển đượchình thành, cùng với nó là sự xuất hiện hiệu ứng nhà kính của Trái Đất

PHẦN NỘI DUNGChương 1 Thực trạng biến đổi khí hậu.

Biến đổi khí hậu là sự thay đổi của khí hậu trong một khoảng thờigian dài do tác động của các điều kiện tự nhiên và hoạt động của conngười, biểu hiện bởi sự nóng lên toàn cầu, mực nước biển dâng và giatăng các hiện tượng khí tượng thủy văn cực đoan

Con người càng tăng theo thời gian dẫn tới việc chặt phá rừng để cóchỗ sinh sống, khai thác các tài nguyên khoáng sản để sử dụng cho đờisống con người Các hoạt động này làm tăng các loại khí thảicarbondioxit, gây hiệu ứng nhà kính, hiệu ứng trái đất bị nóng lên, nhiệt

độ toàn cầu tăng gây ra biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu gây hậu quả đến cuộc sống con người, càng làmthay đổi môi trường sống Trái đất Sau đây là những hậu quả rõ nét củabiến đổi khí hậu đến cuộc sống con người:

Làm tăng nhiệt độ toàn cầu gây ra nhiệt độ môi trường khắc nghiệthơn với con người, như nhiệt độ cao kỷ lục tăng theo từng năm, nhữngcơn nóng kéo dài trên 40 độ C, dẫn đến cơ thể con người không có thểchịu nổi

VD: Theo Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus (Liên Minh châuÂu), ngày 21/7 thế giới đã trải qua ngày nóng nhất trong lịch sử khi mứcnhiệt độ trung bình toàn cầu đạt 17,09 độ C

VD: Thủ đô New Delhi (Ấn Độ) đã ghi nhận nhiệt độ tăng cao kỷ lục vàongày 28/5, mức nhiệt đạt gần 50 độ C hay thành phố Delhi, nhiệt độ lêntới 52 độ C khiến hàng chục người thiệt mạng do sốc nhiệt

Hậu quả tiếp theo từ sự tăng nhiệt độ toàn cầu là sự tan chảy của cáctảng băng hà ở Nam cực và Bắc cực dẫn đến ngập lụt ở các khu vực venbiển và đồng bằng thấp hơn so với mực nước biển Theo NASA, mựcnước biển toàn cầu đã tăng đáng kể trong hai năm qua, chủ yếu là do sựchuyển đổi giữa hai hình thái thời tiết La Nina và El Nino La Nina sẽ

khiến nhiệt độ đại dương mát hơn bình thường ở vùng xích đạo Thái BìnhDương Trong khi đó, El Nino khiến nhiệt độ đại dương ấm hơn mứctrung bình ở xích đạo Thái Bình Dương Cả hai hiện tượng khí hậu định

kỳ này đều ảnh hưởng đến mô hình lượng mưa và tuyết rơi, cũng nhưmực nước biển trên khắp thế giới

VD: Theo báo cáo được Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) công

bố ngày 23-3, mực nước biển trung bình toàn cầu đã tăng khoảng 0,76cmtrong khoảng thời gian từ năm 2022 đến năm 2023

Ngoài ra sự khắc nghiệt về nhiệt độ gây ra thiệt hại về sản xuất vềlương thực và nông sản, vì cây cối và động vật cũng không thể nào thíchnghi kịp thời trong điều kiện khí hậu quá nóng bức Gây báo động nguy

cơ tuyệt chủng của một số loài động thực vật

VD: Vì thời tiết nắng nóng và oai bức nhiều ngày ở châu Đại Dương đãkhiến nước Úc xảy ra nhiều cuộc cháy rừng Kể từ tháng 9/2019, có ítnhất 20 người đã chết vì cháy rừng tại Úc, cùng hơn 1.500 ngôi nhà bịthiêu rụi

Biến đổi khí hậu gây ra sự gia tăng của các bệnh nhiễm trùng, bệnhlây qua đường nước, sốt rét, viêm não Nhật Bản Ngoài ra, nhiệt độ caocũng gây ra tác động đến hệ miễn nhiễm, stress, bệnh tim mạch, hô hấp

và thần kinh

Việc biến đổi khí hậu có ảnh hưởng đến năng suất và sản lượngnông hải sản Lũ lụt gây cản trở cho việc vận chuyển hàng hóa và xuấtnhập khẩu

VD: Ở Châu Á và Châu Mỹ các cơn bão và lũ ngày càng diển ra nhiềuhơn với cấp độ lớn do biến đổi khí hậu toàn cầu đỉnh điểm là cơn bãoYagi vào năm 9/2024 ở Châu Á và cơn bão Beryl 7/2024 ở Châu MỹViệt Nam chúng ta đang phải đối mặt với thực trạng biến đổi khíhậu đáng lo ngại và các tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệthơn Những thực trạng đáng phải lưu tâm:

Nhiệt độ tăng: Những năm gần đây nhiệt độ trung bình ở Việt Namngày càng tăng, có một số khu vực có kỷ lục tăng nhiệt độ cả mùa hè lẫnmùa đông.

VD: Tại Biên Hòa (Đồng Nai) đã ghi nhận nắng nóng tới 40oC, đạt lịch

sử tại Biên Hòa Trước đó, mốc nắng nóng lịch sử tại Đông Nam bộ là40,6oC tại Đồng Phú (Bình Phước) vào ngày 29.3.1998

Tăng mực nước biển: Đây là đều đáng lo ngại khi Việt Nam là nướcven biển trong khi mực nước biển trung bình ở Việt Nam tăng mỗi năm là03-05mm, cao hơn so với toàn cầu Điều này dẫn tới nguy cơ cao như: lũlụt, ngập mặn và nguồn nước ngọt bị mất tại những vùng đồng bằng venbiển

VD: Vì mực nước biển dâng cao đã lắp đi 2 cửa sông Ba Lắp và Ba Thắccửa sông Cửu Long

Thiên tai ngày càng nhiều: Tần suất về thiên tai như bão, lũ lụt vàhạn hán xảy ra càng nhiều ở Việt Nam trong những năm vừa qua Hậuquả của thiên tai liên tục gây thiệt hại về người và kinh tế của quốc gia.VD: Trong 70 năm đổ lại đây càng có nhiều cơn bảo đi vào khu vực nước

ta Theo nhóm nghiên cứu của P-GIS đã tiến hành phân tích 459 cơn bão

đổ bộ vào đất liền Việt Nam trong 70 năm qua Những dữ liệu này đượcchiết xuất từ cơ sở dữ liệu đường đi của bão khu vực Châu Á - Thái BìnhDương với hơn 227 nghìn cơn bão trong cùng thời gian

Chương 2 Các tác động chính của biến đổi khí hậu

2.1 Một số tác động chính của biến đổi khí hậu đến khu vựcASEAN

Các tác động chính của biến đổi khí hậu đến khu vực ASEAN gồm:

- Nhiệt độ tăng

- Chế độ mưa thay đổi

- Các hiện tượng hạn hán, lũ lụt, bão gia tăng

- Mực nước biển tăng.

Tại khu vực ASEAN, cháy rừng hàng năm và khói mù xuyên biêngiới đã diễn ra thường xuyên Trữ lượng than bùn của khu vực khoảng 30triệu ha, chiếm khoảng 60% đất than bùn nhiệt đới của thế giới thì đếnnay khoảng 30% đã bị phá hủy, 40% bị thoái hóa và chỉ 30% còn nguyên

sơ, tập trung chủ yếu ở Kalimantan; Sumatra và Malaysia

Bảng: Ước tính tổng diện tích đất than bùn ở 10 quốc gia ASEAN

Quốc gia Tổng diện tích (ha) Quốc gia Tổng diện tích (ha)Indonesia 17.000.000 - 27.000.000 Philippines 11.000Malaysia 2.300.000 Lào 100 - 20.000

Việt Nam 36.000 Campuchia Không có số liệu

Nguồn: Tong Yiew Chee, 2008.Khoảng 9,76 triệu ha rừng than bùn bị ảnh hưởng nghiêm trọng, chủyếu ở Indonesia và Malaysia trong giai đoạn từ năm 1997 - 1998 Phầnlớn các đám cháy này kéo dài ở các khu vực đất than bùn Khói mù lan rakhoảng 1 triệu km2,ảnh hưởng đến sức khỏe của 70 triệu người, thiệt hại

về kinh tế khoảng 10,3 tỷ USD

2.2 Tác động của biến đổi khí hậu đến các lĩnh vực và khu vực ởViệt Nam

Việt Nam đã và đang chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, cụthể là đối với các lĩnh vực và khu vực như: tài nguyên nước; nông nghiệp

và phát triển nông thôn; giao thông vận tải; phát triển đô thị và nhà ở; dulịch; sức khỏe cộng đồng, bình đẳng giới và trẻ em; thương mại; nănglượng; công nghiệp và các khu vực đồng bằng, miền núi, ven biển

2.2.1 Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên nước.

Số liệu quan trắc những năm gần đây cho thấy dòng chảy tại cáctrạm thủy văn trên những lưu vực sông chính thấp hơn trung bình nhiềunăm Mực nước nhiều nơi đạt mức thấp nhất lịch sử đã gây thiếu nướccho sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt của người dân, mặn xâm nhập sâuvào vùng cửa sông Theo kịch bản biến đổi khí hậu, ở hầu hết các lưu vựcsông dòng chảy mùa lũ có xu hướng tăng, lũ lớn và đặc biệt lớn xảy ranhiều và nghiêm trọng hơn Dòng chảy mùa khô giảm, hạn hán, thiếunước xảy ra thường xuyên hơn, mặn xâm nhập sâu hơn vào đất liền.2.2.2 Tác động của biến đổi khí hậu dến nông nghiệp và phát triểnnông thôn

Biến đổi khí hậu làm thay đổi điều kiện sinh sống của các loài sinhvật, dẫn đến tình trạng biến mất của một số loài sinh vật và ngược lại cóthể làm phát sinh một số chủng, nòi sâu bệnh mới; ảnh hưởng đến sinhtrưởng và phát triển của gia súc, gia cầm Nước biển dâng làm mất hoặcthu hẹp diện tích đất canh tác nông nghiệp, tăng nguy cơ đất bị nhiễmmặn, dẫn đến giảm đất canh tác nông nghiệp, ảnh hưởng đến nuôi trồngthủy sản, an ninh lương thực và an toàn thực phẩm Ảnh hưởng đáng kểđến các hệ sinh thái rừng và lâm nghiệp, năng suất và mức độ phù hợpcủa rừng trồng Nước biển dâng tác động đến hệ sinh thái rừng ngập mặn.2.2.3 Tác động của biến đổi khí hậu dến giao thông vận tải.Ngành đường bộ được xác định là chịu tác động nặng nề của biếnđổi khí hậu, tiếp đó là đường sắt và đường thủy nội địa Gia tăng lượngmưa sẽ làm cho 8,8% tổng chiều dài mạng lưới đường sắt có nguy cơ cao

bị sạt lở, chủ yếu tập trung ở tuyến đường sắt Bắc - Nam, đoạn miềnTrung Nếu mực nước biển dâng 100 cm thì có khoảng trên 4% hệ thống

đường sắt, hơn 9% hệ thống quốc lộ và khoảng 12% hệ thống tỉnh lộ bịảnh hưởng.

2.2.4 Tác động của biến đổi khí hậu dến phát triển đô thị và nhà ở.Nước biển dâng gây ngập các đô thị lớn như thành phố Hồ ChíMinh, các đô thị ở đồng bằng sông Cửu Long và ven biển miền Trung.Đặc biệt gây tràn hệ thống thoát nước đô thị làm gia tăng nguy cơ bệnhdịch trong cộng đồng Ở nhiều nơi, nhà ở chưa đảm bảo an toàn trướcthiên tai ngày càng tăng do biến đổi khí hậu Các đô thị ở khu vực trung

du, miền núi Bắc Bộ và miền Trung thường bị ảnh hưởng của mưa lớncực đoan, hoàn lưu sau bão gây lũ, lũ quét và sạt lở đất Biến đổi khí hậutác động tới nguồn cấp nước và hệ thống cấp nước bao gồm các côngtrình đầu mối và mạng lưới cấp nước, hạn chế tiếp cận nước sạch Hạnhán, mưa lũ ảnh hưởng đến hệ thống cấp nước đô thị, trong khi năng lựcthích ứng của hệ thống này phần lớn chỉ ở mức trung bình và thấp trướctác động biến đổi khí hậu

2.2.5 Tác động của biến đổi khí hậu dến du lịch

Biến đổi khí hậu tác động trực tiếp tới tài nguyên du lịch, hạ tầng dulịch và hoạt động lữ hành Các công trình dịch vụ du lịch bị hư hỏng hoặcxuống cấp dưới tác động của bão, lũ Bão, mưa, gió, nắng gắt hay nhiệt

độ tăng cao cũng làm cho vật liệu kiến trúc nhanh xuống cấp, hư hỏnggây ảnh hưởng đến hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú, khu vui chơi giảitrí Biến đổi khí hậu còn tác động gián tiếp lên hoạt động du lịch qua cáclĩnh vực khác như giao thông, năng lượng, quản lý nước, sử dụng đất chodịch vụ du lịch…

2.2.6 Sức khỏe cộng đồng, bình đẳng giới và bảo vệ trẻ em.Sức khỏe cộng đồng: nhiệt độ tăng, các đợt nắng nóng bùng phát,kéo dài, ô nhiễm không khí và các hiện tượng khí hậu cực đoan khác gâytác động tiêu cực đối với sức khỏe con người làm gia tăng tính dễ bị tổn

thương, nhất là với người cao tuổi, phụ nữ, trẻ em, người mắc các bệnhmãn tính như tim mạch, thần kinh, xương khớp, hô hấp, dị ứng Theothống kê khi nhiệt độ trung bình tăng thêm 1oC thì tỷ lệ nhập viện ở trẻdưới 5 tuổi do các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp tăng 3,8% Biến đổi khí hậutạo thuận lợi cho vector truyền bệnh phát triển làm tăng khả năng bùngphát và lây lan các bệnh dịch như cúm A (H1N1, H5N1, H7N9), tiêuchảy, dịch tả, lỵ, sốt rét, sốt xuất huyết, sốt vàng da, thương hàn, viêmnão do vi-rút, viêm não Nhật Bản, hội chứng hô hấp cấp tính nặng(SARS), dịch hạch, zika.

Bình đẳng giới: Biến đổi khí hậu, thiên tai và các hiện tượng khíhậu cực đoan gia tăng có những tác động khác nhau đối với nữ giới vànam giới Trong khi nam giới có độ phơi bày trước hiểm hoạ cao hơn do

họ tham gia vào các hoạt động tìm kiếm và cứu nạn, thì nữ giới thường cómức độ dễ bị tổn thương cao hơn liên quan đến sức khoẻ và các hoạtđộng kinh tế - xã hội

Một số ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu đến sức khỏe củaphụ nữ có thể kể đến như tăng tỷ lệ mắc bệnh tật và bệnh dịch, nhất là đốivới phụ nữ đang mang thai, bé gái, phụ nữ đang mắc bệnh mạn tính vàphụ nữ cao tuổi Trong đời sống kinh tế - xã hội, do thường có trình độhọc vấn thấp hơn, khả năng tiếp cận với thông tin, kỹ thuật cũng như cácnguồn tín dụng kém hơn so với nam giới, sinh kế của phụ nữ nông thônphần lớn phụ thuộc vào các tài nguyên thiên nhiên có độ nhạy cảm caonhưng lại có khả năng ứng phó thấp đối với biến đổi khí hậu, đặc biệt làcác hộ gia đình có phụ nữ làm chủ hộ Bên cạnh đó, quyền quyết định củaphụ nữ nông thôn trong gia đình và xã hội thường hạn chế hơn so vớinam giới Do vậy, họ không áp dụng được những kinh nghiệm và hiểubiết của mình như về cách lựa chọn giống và các kỹ thuật canh tác phùhợp với sự thay đổi của khí hậu vào sản xuất nông nghiệp