Chương trình giáo dục phổ thông hoạt động trải nghiệm và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐ ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giá
NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN
1 Chủ động, tự tin là gì?
Chủ động là khả năng tự mình quản lý mọi công việc mà không cần sự nhắc nhở từ người khác Bạn có thể tự sắp xếp và thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả, điều này có thể được rèn luyện từ những thói quen nhỏ và thông qua ý chí cá nhân.
Tính chủ động không chỉ khuyến khích hành động nhiều hơn là lời nói, mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện về tinh thần, thể chất và trí tuệ Khi bạn chủ động trong mọi việc, bạn sẽ dễ dàng nhận ra và nắm bắt những cơ hội đang đến gần, từ đó gia tăng khả năng thành công trong cuộc sống.
Luôn hướng về phía trước và chủ động tìm kiếm giải pháp cho những khó khăn và thử thách là rất quan trọng Tính cách chủ động không chỉ giúp con người vượt qua trở ngại mà còn phát triển tư duy sâu sắc hơn, từ đó hoàn thiện bản thân một cách tốt nhất.
Sự tự tin là khả năng tin tưởng vào bản thân và giá trị của chính mình, nhận thức rõ khả năng thực hiện hoặc không thực hiện một công việc nào đó.
2 Mối quan hệ giữa chủ động và tự tin
Khi chủ động trong học tập và công việc, chúng ta dễ dàng tuân thủ kế hoạch và tiến độ đã đề ra Sự chủ động giúp chúng ta kiểm soát hành động, lời nói và nhận thức rõ ràng về nhu cầu cũng như mong muốn của bản thân, từ đó tăng cường sự tự tin Bên cạnh đó, việc chủ động trong giao tiếp và học tập còn nâng cao hiệu quả công việc, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển cá nhân Ngược lại, sự tự tin cũng thúc đẩy chúng ta trở nên chủ động hơn trong các hoạt động học tập và giao tiếp, góp phần vào thành công trong công việc.
3 Biểu hiện của học sinh có sự chủ động, tự tin
- Chủ động trong các môi trường học tập, giao tiếp khác nhau
- Ứng xử tự tin, thân thiện trong giao tiếp với thầy cô và bạn bè
- Ứng xử phù hợp trong gia đình
- Chia sẻ kết quả rèn luyện sự chủ động, tự tin, thân thiện Phù hợp, trong học tập, giao tiếp
- Có định hướng nghề nghiệp trong tương lai rõ ràng
- Có kế hoạch học tập cụ thể để đạt được mục đích đề ra
4 Tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin cho học sinh lớp 10
4.1 Chủ động, tự tin để đi đúng lộ trình học tập
Lợi ích hàng đầu của sự chủ động và tự tin là giúp bạn thực hiện việc học tập và công việc một cách có kế hoạch, tuân theo lộ trình đã được xác định từ trước.
Khi quyết định làm việc một cách chủ động và tự tin, việc lập kế hoạch chi tiết cho mọi hoạt động là rất quan trọng Kế hoạch cụ thể không chỉ giúp bạn xác định hướng đi rõ ràng mà còn tạo ra lộ trình nhất quán, hướng đến những giải pháp hiệu quả và nghiêm túc.
Khi bạn áp dụng phương pháp chủ động, việc học tập và làm việc theo kế hoạch cụ thể sẽ trở nên dễ dàng hơn Điều này không chỉ giúp cải thiện quá trình học tập mà còn đóng góp đáng kể vào kết quả của từng dự án.
4.2 Chủ động tự tin để sáng tạo
Chủ động và tự tin không chỉ giúp cá nhân phát triển mà còn nâng cao trí thông minh và khả năng tư duy sáng tạo, khiến họ nổi bật hơn so với những người khác.
Sự chủ động và tự tin không chỉ thể hiện qua hành vi mà còn qua tư duy phát triển bản thân Nhiều khảo sát cho thấy, những người có tính chủ động và tự tin trong học tập và công việc thường sở hữu tư duy phát triển cùng khả năng sáng tạo mạnh mẽ và độc đáo.
Sự sáng tạo của họ được thể hiện qua việc chủ động tìm kiếm các phương pháp học tập và làm việc hiệu quả hơn, đồng thời cập nhật thường xuyên các xu hướng mới từ mạng xã hội Điều này không chỉ mang lại hiệu quả trong giáo dục mà còn trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ.
4.3 Chủ động, tự tin để giao tiếp tốt
Chủ động giao tiếp và kết nối với bạn bè sẽ giúp bạn tìm kiếm những đối tác và cộng sự chất lượng, từ đó làm cho công việc trở nên thuận lợi và giảm áp lực Khi bạn tạo dựng hình ảnh thân thiện và sẵn sàng kết nối, nhiều mối quan hệ tốt đẹp sẽ tự tìm đến bạn.
Đừng chỉ ngồi chờ cơ hội đến, mà hãy chủ động nắm bắt và tận dụng chúng Mọi sự kiện trong cuộc sống đều tuân theo quy luật riêng, và nếu bạn biết cách khai thác những điều tốt đẹp, bạn sẽ mở ra cánh cửa cho nhiều cơ hội tốt hơn trong tương lai.
4.4 Chủ động tự tin, để khám phá bản thân
Người chủ động và tự tin thường lập kế hoạch cho bản thân và thực hiện đúng theo kế hoạch đó Họ không ngại đối mặt với những thách thức mới mẻ và khó khăn trong học tập cũng như cuộc sống Nhờ vậy, những người này có cơ hội khám phá bản thân và xác định rõ ràng về chính mình.
Mình là một người có những khả năng và điểm mạnh riêng, nhưng cũng không thiếu những điểm yếu cần cải thiện Tính cách của mình thường phản ánh sự lạc quan, với cách tư duy tích cực giúp mình vượt qua khó khăn Tuy nhiên, đôi khi mình cũng gặp phải những suy nghĩ tiêu cực, và việc hiểu rõ bản thân sẽ giúp mình phát triển hơn nữa.
4.5 Chủ động, tự tin là nền tảng, hỗ trợ tất cả các năng lực tư duy cảm xúc
THỰC TRẠNG VỀ VIỆC GIÁO DỤC KĨ NĂNG CHỦ ĐỘNG, TỰ TIN
Mẫu phiếu 1: Dành cho giáo viên (lựa chọn câu trả lời thích hợp)
Số lượng khảo sát: 14 giáo viên
Câu hỏi khảo sát Câu trả lời
1.Theo thầy (cô) học sinh lớp 10 có sự chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và hướng nghiệp không?
2 Theo thầy (cô), hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp có khả năng giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và hướng nghiệp cho học sinh lớp 10 không?
Trong quá trình hướng dẫn học sinh lớp 10 thực hiện các hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp, quý thầy cô có thường xuyên giáo dục kỹ năng chủ động và tự tin cho học sinh trong học tập, giao tiếp và định hướng nghề nghiệp hay không?
4.Theo thầy (cô) kĩ năng chủ động, tự tin có cần thiết trong việc định hướng nghề nghiệp cho HS lớp 10 hay không?
Mẫu 2: Dành cho học sinh (lựa chọn câu trả lời thích hợp)
Số lượng khảo sát: 187 học sinh
Câu hỏi khảo sát Câu trả lời
1 Các em có nhận thấy mình có sự chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và hướng nghiệp không?
2 Theo các em hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp có khả năng giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và hướng nghiệp cho học sinh lớp 10 không?
3 Trong thực tiễn khi hướng dẫn học sinh thực hiện hoạt động trải nghiêm, hướng nghiệp lớp 10, thầy (cô) có thường xuyên giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp, hướng nghiệp cho HS không?
4 Theo các em kĩ năng chủ động, tự tin có cần thiết trong việc định hướng nghề nghiệp cho HS lớp 10 hay không?
2 Kết luận về thực trạng
Việc giáo dục kỹ năng chủ động và tự tin cho học sinh lớp 10 được hầu hết giáo viên và học sinh công nhận là rất cần thiết Những kỹ năng này không chỉ hỗ trợ trong quá trình học tập mà còn góp phần quan trọng vào cuộc sống và định hướng nghề nghiệp của các em.
- Đa số giáo viên và học sinh đều nhận thấy hầu hết học sinh lớp 10 chưa có sự chủ động, tự tin trong học tập và cuộc sống
Chương trình trải nghiệm và hướng nghiệp lớp 10 được đánh giá cao bởi giáo viên và học sinh trong việc phát triển kỹ năng chủ động và tự tin cho học sinh Tuy nhiên, hiện tại, nhiều giáo viên vẫn chưa chú trọng đầy đủ đến chương trình này.
Đa số giáo viên và học sinh đều nhận thấy rằng trong quá trình hướng dẫn thực hiện chương trình trải nghiệm hướng nghiệp, việc giáo dục kỹ năng chủ động và tự tin cho học sinh thông qua các chủ đề chưa được thực hiện thường xuyên.
III CÁC GIẢI PHÁP GIÁO DỤC SỰ CHỦ ĐỘNG, TỰ TIN CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP TRONG HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP 10 QUA HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG THEO CHỦ ĐỀ
1 Nguyên tắc xây dựng các giải pháp
Trong tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, nhằm giáo dục ý thức chủ động, tự tin cho học sinh cần chú ý các nguyên tắc sau:
1.1 Đảm bảo cho HS được tương tác trong quá trình thực hiện các hoạt động để có cơ hội rèn luyện sự chủ động, tự tin
Các nguyên nhân khách quan như thiếu áp lực về hiệu quả hoạt động, không có giáo viên chuyên trách, cơ sở vật chất hạn chế và tài liệu tham khảo ít đã dẫn đến việc giáo viên thường lựa chọn các phương pháp tổ chức hoạt động đơn giản như vấn đáp hoặc thuyết trình.
Tương tác trong dạy học là sự tác động qua lại giữa người dạy, người học và đối tượng dạy học, cùng với tất cả các thành phần trong quá trình giáo dục Sự tương tác này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường học tập hiệu quả và nâng cao chất lượng giáo dục.
Chương trình hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp nhằm định hình nghề nghiệp tương lai cho học sinh thông qua các trải nghiệm thực tiễn Những trải nghiệm này thường diễn ra theo hình thức tập thể, tạo cơ hội cho học sinh tương tác đa dạng như nhập vai, thảo luận, hỏi - đáp, hội thảo và hoạt động cộng đồng Để đạt được mục tiêu của các chủ đề và phát huy kỹ năng tự nhận thức, giáo viên cần tăng cường các hoạt động trải nghiệm trong chương trình.
Sự chủ động và tự tin không chỉ đến từ việc nghe giảng hay tự đọc tài liệu, mà còn cần được phát triển thông qua các hoạt động trao đổi và đối thoại với người khác.
Chẳng hạn, khi thực hiện các chủ đề:
Chủ đề 2 Khám phá và phát triển bản thân
Giáo viên không chỉ nên dừng lại ở việc yêu cầu học sinh liệt kê điểm mạnh và điểm yếu của bản thân, mà nên tổ chức các buổi thảo luận nhóm, giúp học sinh cùng nhau khám phá và chia sẻ những đặc điểm này của mỗi bạn Điều này không chỉ khuyến khích sự giao tiếp mà còn tạo cơ hội cho các em học hỏi lẫn nhau thông qua các gợi ý cụ thể.
? Bạn đang và sẽ làm gì để phát huy thế mạnh của bản thân?
? Hiện tại bạn có những thuận lợi nào để phát huy những thế mạnh ấy?
? Bạn nghĩ thế mạnh đó sẽ giúp bạn định hướng được công việc trong tương lai hay không?
? Bạn có tạo cho mình thói quen hạn chế những điểm yếu không? Ví dụ?
Chủ đề 4: Chủ động, tự tin trong học tập và giao tiếp
GV tổ chức cho các nhóm thảo luận về một chủ đề phản biện nhằm thống nhất quan điểm Trong quá trình này, các nhóm cần lắng nghe và phản hồi kịp thời Sau khi kết thúc cuộc tranh luận, GV cũng cần tiếp nhận ý kiến nhận xét từ các học sinh khác thông qua các câu hỏi phát vấn.
? Em ấn tượng tốt với phần phản biện của nhóm nào nhất? Vì sao?
? Theo em, điều gì làm cho một ý kiến, quan điểm phản biện có tính thuyết phục cao?
Thông qua thảo luận, học sinh (HS) có cơ hội hiểu bản thân và người khác, từ đó phát triển khả năng phản biện và tự tin trong giao tiếp Để đạt được sự tự tin này, HS cần chủ động trong kế hoạch học tập và dự kiến các tình huống có thể xảy ra Sự chủ động không chỉ giúp HS nhận thức rõ vai trò của tự tin trong học tập mà còn trong cuộc sống hàng ngày Do đó, việc xây dựng sự chủ động và tự tin là rất cần thiết.
1.2 Đảm bảo cho HS được trải nghiệm thực tiễn trong quá trình thực hiện các chủ đề
KẾT QUẢ THỰC HIỆN GIẢI PHÁP
Biểu đồ 1: Kết quả thu thập và xử lí phiếu khảo sát dành cho giáo viên
(Theo thầy (cô) học sinh lớp 10 có sự chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và hướng nghiệp không?)
Kết quả khảo sát cho thấy, sau khi áp dụng các giải pháp giáo dục kỹ năng chủ động và tự tin thông qua các chủ đề học tập HNTN, hầu hết giáo viên nhận thấy học sinh đã cải thiện rõ rệt về sự chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và định hướng nghề nghiệp.
Biểu đồ 2: Kết quả thu thập và xử lí phiếu khảo sát của HS
(Các em nhận thấy mình có sự chủ động, tự tin trong học tập và hướng nghiệp không?)
Kết quả khảo sát cho thấy, sau khi áp dụng các giải pháp giáo dục kỹ năng chủ động và tự tin thông qua các chủ đề học tập HNTN, hầu hết học sinh đều nhận ra sự cải thiện rõ rệt về khả năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và định hướng nghề nghiệp.
Biểu đồ 3: Thái độ của HS khi tham gia các giải pháp
Rất hào hứng154 Hào hứng Ít hào hứng Không hào hứng
Em rất hào hứng với các hoạt động TNHN mà giáo viên tổ chức, vì chúng giúp em phát triển kỹ năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và định hướng nghề nghiệp.
Kết quả kiểm tra cho thấy hầu hết học sinh rất hào hứng với các hoạt động trong giải pháp đã đề ra Các em đã tích cực tham gia vào những hoạt động mà giáo viên yêu cầu.
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát 324 học sinh khối 10 và 30 giáo viên để đánh giá mức độ tác động của các hoạt động giáo dục như khám phá, thể nghiệm tương tác, tình nguyện, phối kết hợp và câu lạc bộ sở thích đến việc giáo dục kỹ năng chủ động, tự tin cho học sinh Kết quả cho thấy những hoạt động này có ảnh hưởng tích cực đến kết quả học tập, giao tiếp và định hướng nghề nghiệp của các em.
Biểu đồ 4 : KS học sinh về sự tác động của các giải pháp đến kết quả học tập của HS
1 Việc tham gia các hoạt động giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin trong học tập, giáo tiếp, hướng nghiệp có ảnh hưởng gì đến kết quả học tập của các em không?
2 Việc tham gia các hoạt động giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp, hướng nghiệp có giúp các em đạt kết quả học tập tốt hơn không?
Kết quả khảo sát cho thấy việc học sinh tham gia vào các hoạt động giáo dục kỹ năng như tự tin trong học tập, giao tiếp và hướng nghiệp không chỉ không làm ảnh hưởng đến kết quả học tập mà còn giúp cải thiện thành tích học tập của các em.
Biểu đồ 5 : KS giáo viên về sự tác động của các giải pháp đến kết quả học tập của HS
1 Theo thầy/ cô việc HS tham gia các hoạt động giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp, hướng
Tham gia các hoạt động giáo dục giúp học sinh phát triển sự chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và định hướng nghề nghiệp Những kỹ năng này không chỉ nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức mà còn góp phần quan trọng vào việc cải thiện kết quả học tập của các em.
Tham gia các hoạt động giáo dục giúp học sinh phát triển sự chủ động và tự tin trong học tập, giao tiếp và định hướng nghề nghiệp Những yếu tố này có ảnh hưởng tích cực đến kết quả học tập của các em, tạo điều kiện cho việc hình thành kỹ năng cần thiết và nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức Sự tham gia tích cực còn giúp học sinh xây dựng mối quan hệ xã hội và phát triển tư duy phản biện, từ đó cải thiện thành tích học tập.
CóKhông nghiệp có ảnh hưởng gì đến kết quả học tập của HS không? 3 27
2 Theo thầy/ cô việc HS tham gia các hoạt động giáo dục kĩ năng chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp, hướng nghiệp có giúp kết quả học tập của HS tốt lên không?
Kết quả khảo sát giáo viên cho thấy việc học sinh tham gia các hoạt động giáo dục kỹ năng như chủ động, tự tin trong học tập, giao tiếp và hướng nghiệp không chỉ không ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả học tập mà còn giúp nâng cao thành tích học tập của các em Điều này chứng tỏ rằng các giải pháp đã được đề xuất và áp dụng đã đạt được mục tiêu đề ra.
Theo thầy/ cô việc tham gia các hoạt động nhằm giảm áp lực học tập có ảnh hưởng gì đến kết quả học tập của HS không?
Theo thầy/ cô việc tham gia các hoạt động nhằm giảm áp lực học tập có giúp HS học tập đạt kết quả tốt hơn không?
