Môi trường và con người Ô nhiễm không khí Ở Đô thị thành phố hồ chí minh

Môi trường và con người Ô nhiễm không khí Ở Đô thị thành phố hồ chí minhMôi trường và con người Ô nhiễm không khí Ở Đô thị thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN

-

-HỌC PHẦN : MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI

TÊN ĐỀ TÀI :Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ Ở

ĐÔ THỊ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, THÁNG 11/2024

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN

HỌC PHẦN: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI

TÊN ĐỀ TÀI :Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ Ở ĐÔ THỊ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, THÁNG 11/2024

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN

ĐIỂM KẾT LUẬN

(Ghi bằng số) (Ghi bằng chữ)

CHỮ KÝ XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ CHẤM THI SAU KHI

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN

M ục lục

**Phần mở đầu**

1

Chương 1: Tổng quan ô nhiễm không khí ở đô thị Thành phố Hồ Chí Minh

2

1.1 Khái niệm

2

1.2 Phân loại :

2

1.3 Tại Việt Nam

3

1.4 Trên thế giới

4

1.5 Đặc điểm

4

Chương 2: Hiện trạng ô nhiễm không khí ở đô thị thành phố Hồ Chí Minh

6

2.1 Thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay tại TP Hồ Chí Minh

6

2.2 Các chỉ số đo lường ô nhiễm không khí tại TP Hồ Chí Minh

7

2.3 Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe và chất lượng sống

8

2.4 Biện pháp đối phó với ô nhiễm không khí tại TP Hồ Chí Minh

9

Chương 3: Nguyên nhân ô nhiễm không khí ở đô thị thành phố Hồ Chí Minh 11

3.1 Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở TP

Hồ Chí Minh

11

3.2 Các yếu tố góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí ở TP Hồ Chí Minh

4.1 Ảnh hưởng đến con người

14

4.1.1 Ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên

14

4.1.2 Ảnh hưởng đến xã hội

15

Chương 5: Giải pháp ô nhiễm không khí ở đô thị thành phố Hồ Chí Minh

17

5.1 Đánh giá hiện trạng

17

5.2 Đề xuất giải pháp

18

Kết luận

22

Tài liệu tham khảo

23

**Phần mở đầu**

Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng tại nhiều đô thị lớn trên thế giới, đặc biệt là tại các thành phố đang phát triển Tại Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh – trung tâm kinh tế, văn hóa và giáodục lớn nhất cả nước – đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng Với mật độ dân số cao, sự phát triển công nghiệp, giao thông, và đô thị hóa diễn ra với tốc độ nhanh chóng, các yếu tố gây ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng

Tình trạng ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, mà còn tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên và chất lượng sống của cư dân đô thị Theo nhiều báo cáo, các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp và tim mạch đã gia tăng đáng kể trong những năm gần đây, cho thấy mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của vấn đề này Do đó, việc nghiên

cứu và tìm hiểu về nguyên nhân, hậu quả cũng như các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí tại Thành phố Hồ Chí Minh là cần thiết, không chỉ để bảo vệ sức khỏe người dân,

mà còn góp phần xây dựng một môi trường sống bền vững cho các thế hệ tương lai

Tiểu luận này sẽ đi sâu vào phân tích tình trạng ô nhiễm không khí tại Thành phố Hồ Chí Minh, bao gồm nguyên nhân, những hậu quả mà nó gây ra, cũng như các biện pháp

và chính sách đang được thực hiện để cải thiện chất lượng không khí Qua đó, người đọc sẽ có cái nhìn toàn diện và hiểu rõ hơn về vấn đề ô nhiễm không khí và tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường sống trong bối cảnh đô thị hóa hiện đại

Chương 1: Tổng quan ô nhiễm không khí ở đô thị

Thành phố Hồ Chí Minh 1.1 Khái niệm

đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng, ảnh

hưởng sâu sắc đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người dân Nguyên nhân chính của tình trạng này bao gồm

sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện giao thông, khí thải

từ các nhà máy công nghiệp, và bụi mịn từ các công trình xâydựng Các chỉ số chất lượng không khí (AQI) thường xuyên

ở mức báo động cao, đặc biệt trong những ngày nắng nóng hoặc khi có nhiều phương tiện lưu thông Các chất ô nhiễm như PM2.5, NO2 và VOCs không chỉ gây ra các bệnh hô hấp, tim mạch mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính khác Để cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí, thành phố cần thực hiện các biện pháp quản lý giao thông hiệu quả,nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường, cũng như áp dụng các chính sách phát triển bền vững và công nghệxanh trong các lĩnh vực sản xuất và xây dựng

1.2 Phân loại

được phân loại chủ yếu theo các nguồn gây ô nhiễm và mức

độ ảnh hưởng đến môi trường sống Có ba loại ô nhiễm

không khí chính: ô nhiễm do giao thông, ô nhiễm do công nghiệp, và ô nhiễm do sinh hoạt Ô nhiễm do giao thông chủ yếu xuất phát từ khí thải của các phương tiện xe máy, ô tô,

và xe tải; đây là nguyên nhân chính gây ra nồng độ cao của các chất gây ô nhiễm như CO, NO₂, và PM2.5, đặc biệt trong giờ cao điểm Ô nhiễm công nghiệp phát sinh từ các nhà máy, xưởng sản xuất xả thải khói bụi và hóa chất chưa qua xử lý, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí tại các khu vực gần khu công nghiệp Ô nhiễm do sinh hoạt bao gồm khí thải từ bếp than, rác thải sinh hoạt không được xử lý đúng cách, tạo ra bụi mịn và khí độc hại Sự kết hợp của các nguồn ô nhiễm này làm cho chất lượng không

khí ở TP.HCM thường xuyên ở mức cảnh báo, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là các bệnh liên quan đến đường hô hấp và tim mạch.

• Ô nhiễm ngoài trời: Gồm các khí độc và bụi từ xe cộ,

nhà máy, và công trình xây dựng

• Ô nhiễm trong nhà: Từ các nguồn như khói thuốc lá,

hóa chất trong sơn, chất tẩy rửa, và thiết bị gia dụng

• Ô nhiễm tự nhiên và nhân tạo: Ô nhiễm tự nhiên gồm

các hiện tượng như cháy rừng, bão bụi; trong khi ô nhiễm nhân tạo là do hoạt động con người gây ra

1.3 Tại Việt Nam

Tại Việt Nam, tình trạng ô nhiễm không khí đang gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và

Thành phố Hồ Chí Minh Các chỉ số PM2.5 thường vượt quá mức an toàn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị Nguyên nhân chính bao gồm sự gia tăng dân số đô thị,lượng phương tiện giao thông lớn, và các hoạt động công nghiệp không được kiểm soát chặt chẽ Hậu quả là sự gia

tăng các bệnh về hô hấp, tim mạch, và nguy cơ ung thư phổicho người dân.

Hình 1.1 : Thức trạng ô nghiễm không khí tại Việt Nam

1.4 Trên thế giới

Ô nhiễm không khí trên thế giới là một trong những thách thức môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, hệ sinh thái và khí hậu toàn cầu

Nguyên nhân chính của ô nhiễm không khí bao gồm khí thải từ phương tiện giao thông, sản xuất công nghiệp, đốt nhiên liệu hóa thạch và nông nghiệp Các chất ô nhiễm nhưbụi mịn (PM2.5 và PM10), nitrogen dioxide (NO2) và

sulfur dioxide (SO2) không chỉ gây ra nhiều bệnh lý

nghiêm trọng như hen suyễn, bệnh tim mạch

và ung thư phổi mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống của hàng triệu người Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 7 triệu ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề này

Để giải quyết, các quốc gia cần áp dụng các biện pháp bảo vệmôi trường, phát triển công nghệ xanh và nâng cao nhận thứccộng đồng về tác động của ô nhiễm không khí

1.5 Đặc điểm

Ô nhiễm không khí ở đô thị Thành phố Hồ Chí Minh đang là vấn đề đáng lo ngại do mức độ nghiêm trọng và phạm vi ảnh hưởng rộng Đặc điểm nổi bật của ô nhiễm

không khí tại đây là sự xuất hiện của bụi mịnPM2.5, NO₂, CO, và các hợp chất hữu cơ dễ bayhơi, chủ yếu từ giao thông, công nghiệp, và sinhhoạt Nồng độ bụi mịn PM2.5 thường xuyên vượtngưỡng an toàn, đặc biệt vào những giờ cao điểmhoặc khi thời tiết khô, ít gió, gây ảnh hưởngnghiêm trọng đến sức khỏe con người Các tuyếnđường giao thông dày đặc xe cộ và các khu côngnghiệp lớn góp phần làm tăng nồng độ khí thải vàchất ô nhiễm, khiến nhiều khu vực của thành phốthường xuyên trong tình trạng không khí kém Bêncạnh đó, tình trạng xây dựng đô thị và lượng dân

số lớn càng gia tăng áp lực lên chất lượng khôngkhí Tình trạng ô nhiễm kéo dài không chỉ ảnhhưởng đến sức khỏe mà còn tác động tiêu cực đếnmôi trường sống và chất lượng cuộc sống củangười dân thành phố.

4

Hình 1.2 Tăng Cường kiếm soát ô nhiễm không khí

Chương 2: Hiện trạng ô nhiễm không khí ở đô thị

hô hấp và tim mạch cho người dân Hơn nữa, khói bụi và ô nhiễm tiếng ồn cũng gia tăng, khiến người dân gặp nhiều khókhăn trong sinh hoạt hàng ngày Để cải thiện tình hình, cần

có những biện pháp quyết liệt từ chính quyền và sự chung taycủa cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường sống

Hình 2.1 Thực trạng ô nhiễm không khí tại TPHCM

• Mức độ ô nhiễm không khí:

Theo các số liệu gần đây, chất lượng không khí ở TP

Hồ Chí Minh thường xuyên nằm ở mức báo động Đặc biệt, chỉ số PM2.5 và PM10 tại đây liên tục vượt quá mức an toàn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị Các chỉ số này đặc biệt cao vào giờ cao điểm và những ngày có gió yếu, khi không khí ô nhiễm khó

khuếch tán

• Các nguồn gây ô nhiễm chính:

o Giao thông: Với số lượng phương tiện giao

thông lớn, đặc biệt là xe máy và ô tô, TP Hồ ChíMinh chịu áp lực lớn từ khí thải giao thông

Theo thống kê, TP.HCM có hơn 10 triệu phương tiện, với xe máy6

chiếm đa số Khí thải từ xe cộ chứa nhiều khí độc như CO, NO₂, và các hạt bụi mịn gây ô nhiễm nghiêm trọng.

o Công nghiệp: Các khu công nghiệp và nhà máy trong và

quanh TP Hồ Chí Minh là nguồn phát thải chính của các chất ô nhiễm như SO₂, CO₂,

và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi Việc kiểm soát khí thải từ công nghiệp chưa được thực hiện

nghiêm ngặt, dẫn đến việc không khí xung quanh khu vực này bị ảnh hưởng nặng nề

o Xây dựng: Hoạt động xây dựng diễn ra liên tục

trong thành phố góp phần gia tăng bụi bẩn trong không khí Bụi từ công trình xây dựng không chỉ gây ô nhiễm không khí mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và gây khó chịu cho người dân

• Đặc điểm về khí hậu và thời tiết:

Thành phố Hồ Chí Minh nằm ở miền Nam Việt Nam, có khí hậu nhiệt đới gió mùa đặc trưng, chia thành hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô Mùa mưa kéo dài từ tháng 5 đến tháng

11, với lượng mưa lớn, thường xuyên có mưa rào và dông, đặc biệt là vào buổi chiều Nhiệt độ trung bình trong mùa mưa dao động từ 25°C đến 30°C, nhưng độ ẩm cao khiến không khí trở nên khá oi bức Mùa khô bắt đầu từ tháng 12 đến tháng 4, với thời tiết khô ráo, ít mưa và nắng nhiều Trong mùa khô, nhiệt

độ trung bình dao động từ 26°C đến 33°C, thỉnh thoảng có những đợt nắng nóng kéo dài Khí hậu TP.HCM ít khi thay đổi đột ngột, nhìn chung quanh năm nóng ẩm, phù hợp với nhiều loại cây trồng nhiệt đới và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế và du lịch.

2.2 Các chỉ số đo lường ô nhiễm không khí tại TP Hồ Chí Minh

Các chỉ số đo lường ô nhiễm không khí tại TP Hồ Chí Minh thường tập trung vào nồng độ của các chất gây ô nhiễm

chính, bao gồm bụi mịn PM2.5, PM10, khí carbon monoxide (CO), nitrogen dioxide (NO2), và ozone (O3) Trong đó, nồng độ bụi mịn PM2.5 được coi là chỉ số quan trọng nhất vì chúng có khả năng xâm nhập sâu vào hệ hô hấp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe Theo các trạm quan trắc, nồng độ PM2.5 thường xuyên vượt mức cho phép, đặc biệt vào mùa khô và trong giờ cao điểm giao thông Ngoài ra, chỉ

số chất lượng không khí (AQI) cũng được sử dụng để phản ánh tổng thể tình trạng ô nhiễm, với các mức độ từ tốt đến nguy hiểm, giúp người dân nắm bắt thông tin và có biện phápbảo vệ sức khỏe

7

• Chỉ số PM2.5 và PM10:

Hai chỉ số quan trọng nhất để đo lường mức độ ô nhiễm không khí là PM2.5 và PM10, biểu thị các hạt bụi mịn có kích thước nhỏ hơn 2.5 và 10 micromet Những hạt bụi này có khả năng xâm nhập sâu vào phổi, gây ra các bệnh về hô hấp, tim mạch,

và thậm chí ung thư Theo số liệu từ các trạm quan trắc, nồng

độ PM2.5 ở TP Hồ Chí Minh thường xuyên vượt mức khuyến nghị của

o Sulfur dioxide (SO₂): Được phát ra chủ yếu từ hoạt

động đốt nhiên liệu hóa thạch tại các nhà máy và xe cộ SO₂ không chỉ gây hại cho hệ

hô hấp mà còn làm tăng hiện tượng mưa axit

o Nitrogen dioxide (NO₂): Là sản phẩm phụ của

các quá trình đốt cháy, NO₂ gây kích ứng đường

hô hấp, làm giảm chức năng phổi và đặc biệt nguyhiểm cho những người mắc các bệnh về hô hấp

2.3 Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe và chất lượng sống

• Ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng:

nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng Các bệnh về

đường hô hấp như viêm phổi, hen suyễn, viêm phế quảnđang có xu hướng gia tăng, đặc biệt là ở trẻ em và ngườicao tuổi Ngoài ra, các nghiên cứu còn cho thấy ô nhiễm

không khí là nguyên nhân gây ra các bệnh tim mạch, thậm chí là ung thư phổi ở một số trường hợp.

• Ảnh hưởng đến môi trường và kinh tế:

Ônhiễm không khí ở TP.HCM không chỉ tác động xấu đến sức khỏe cộng đồng mà còn gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho chất lượng cuộc sống của người dân Những chất độc hại trong không khí, như bụi mịn PM2.5, NO₂ và SO₂, ó thể dẫn đến các bệnh hô hấp, tim mạch và nhiều bệnh lý khác, làm gia tăng

tỉ lệ mắc bệnh và tử vong Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân mà còn làm tăng gánh nặng chi phí y tế cho cá nhân

8

và xã hội Những gia đình có người mắc bệnh sẽ phảichi tiêu nhiều hơn cho việc khám chữa bệnh, từ đó ảnhhưởng đến nguồn lực tài chính của họ và gia tăng sựchênh lệch kinh tế trong xã hội.

Hơn nữa, sự suy thoái của môi trường sống do ô nhiễm không khí làm giảm sức hấp dẫn của TP Hồ Chí Minh đối với du khách và các nhà đầu tư Một thành phố với không khí ô nhiễm sẽ không thu hút được du khách tìm kiếm những trải nghiệm du lịch an toàn và trong lành, điều này có thể dẫn đến giảm sút doanh thu từ ngành dulịch, một trong những nguồn thu quan trọng của thành phố Các nhà đầu tư cũng có xu hướng tìm kiếm môi trường kinh doanh bền vững và lành mạnh, vì vậy, sự hiện diện của ô nhiễm không khí có thể làm giảm khả năng thu hút đầu tư và phát triển kinh tế địa phương

2.4 Biện pháp đối phó với ô nhiễm không khí tại TP Hồ Chí Minh

• Biện pháp giảm thiểu ô nhiễm từ giao thông:

o Khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng và các phương tiện thân

thiện với môi trường như xe đạp và xe điện

o Thắt chặt các tiêu chuẩn khí thải đối với xe cộ, hạnchế xe cá nhân vào giờ cao điểm và những khu vực trung tâm

o Phát triển hạ tầng giao thông như metro, xe buýtnhanh để giảm lưu lượng xe cá nhân

• Biện pháp giảm thiểu ô nhiễm từ công nghiệp:

o Tăng cường kiểm soát khí thải từ các nhà máy, áp dụng các công nghệ

sạch và hệ thống lọc khí

o Khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng năng lượng tái tạo như năng

lượng mặt trời và gió, thay thế các nguồn nhiên liệu hóa thạch truyền thống

o Di dời các nhà máy, khu công nghiệp ra khỏi khu dân cư để giảm thiểu tác động đến sức khỏe người dân

• Biện pháp tăng cường cây xanh và phát triển không gian công cộng:

o Tăng cường trồng cây xanh tại các khu vực công cộng, đường phố để tạo môi trường sống trong lành hơn, đồng thời giảm bụi mịn trong không khí

9

o Phát triển các công viên và không gian xanh trong thành phố để cải thiện chất lượng không khí và tạo nơi nghỉ ngơi, giải trí cho người dân.

o Tổ chức các chiến dịch nâng cao nhận thức về bảo

vệ môi trường trong trường học, doanh nghiệp, và các tổ chức xã hội

Chương 3: Nguyên nhân ô nhiễm không khí ở đô thị

thành phố Hồ Chí Minh 3.1 Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở TP Hồ Chí Minh

Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở TP Hồ Chí Minh chủ yếu đến từ hoạt động giao thông, công nghiệp và xây dựng Lượng xe cộ ngày càng gia tăng, đặc biệt là xe máy và ô tô, thải ra một lượng lớn khí thải độc hại như CO, NO2 và bụi mịn Bên cạnh đó, các nhà máy và xí nghiệp sản xuất trong khu vực cũng đóng góp vào tình trạng ô nhiễm với việc xả thải khí độc và bụi bẩn vào không khí Hơn nữa, các công trình xây dựng phát sinh bụi và tiếng ồn, làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm Thêm vào đó, việc đốt rác và

sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong sinh hoạt cũng góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí Những nguyên nhân này kếthợp với điều kiện khí hậu và địa hình của thành phố đã tạo ramột môi trường ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống của người dân