Chương 5: Giải pháp ô nhiễm không khí ở đô thị thành phố Hồ Chí Minh
5.1. Đánh giá hiện trạng
• Ưu điểm
o Các chính sách bước đầu được triển khai: TP.
Hồ Chí Minh đã bắt đầu chú trọng đến vấn đề ô nhiễm không khí thông qua các chương trình và chính sách như cải thiện chất lượng phương tiện giao thông, kiểm soát khí thải công nghiệp, và phát triển không gian xanh trong đô
thị.
o Công nghệ giám sát chất lượng không khí:
Thành phố đã đầu tư vào các hệ thống đo lường và giám sát chất lượng không khí tại nhiều khu vực, giúp cơ quan quản lý có thể theo dõi và đánh giá mức độ ô nhiễm
trong thời gian thực, từ đó có các biện pháp ứng phó kịp thời.
o Ý thức bảo vệ môi trường của người dân được nâng cao: Ý thức bảo vệ môi trường của người dân ngày càng được nâng cao nhờ vào sự gia tăng nhận thức về tác động của ô nhiễm đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Các chiến dịch tuyên truyền, giáo dục môi trường từ chính phủ, tổ chức xã hội, và các hoạt động cộng đồng đã giúp người dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc gìn giữ và bảo vệ môi trường. Người dân bắt đầu tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường như thu gom
rác thải, trồng cây xanh, và hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa một lần. Bên cạnh đó, nhiều gia đình đã thay đổi thói quen tiêu dùng, hướng tới sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, góp phần giảm thiểu ô nhiễm. Sự tham gia của người dân trong các hoạt động bảo vệ môi trường không chỉ thể hiện ý thức cá nhân mà còn tạo ra sức mạnh cộng đồng, đóng góp vào việc xây dựng một môi trường sống trong lành và bền vững cho thế hệ tương lai.
• Tồn tại và nguyên nhân
17
o Hạn chế trong quản lý phương tiện giao thông:
Lượng phương tiện
cá nhân gia tăng nhanh chóng khiến việc kiểm soát khí thải gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, các phương tiện giao thông công cộng chưa phát triển đầy đủ để đáp ứng nhu cầu di chuyển của người dân.
o Thiếu cơ sở pháp lý mạnh mẽ: Dù đã có các quy định về kiểm soát ô nhiễm không khí, nhưng cơ sở pháp lý và các biện pháp chế tài chưa đủ mạnh để đảm bảo các doanh nghiệp và cá nhân tuân thủ nghiêm túc.
o Công nghệ kiểm soát khí thải chưa đủ hiện đại:
Nhiều nhà máy, khu công nghiệp vẫn sử dụng công nghệ cũ, chưa được trang bị hệ thống
lọc khí và kiểm soát khí thải hiệu quả, dẫn đến phát thải khí độc ra môi trường.
o Áp lực dân số và đô thị hóa nhanh: Dân số tăng nhanh và quá trình đô thị hóa đang diễn ra với tốc độ chóng mặt đã tạo ra những thách thức nghiêm trọng đối với các thành phố lớn, đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh. Sự gia tăng dân số đô thị, với hàng triệu người đổ về từ các vùng nông thôn tìm kiếm cơ hội việc làm và cuộc sống tốt đẹp hơn, đã làm tăng nhu cầu về năng lượng, phương tiện giao thông và cơ sở hạ tầng xây dựng. Từ đó, áp lực lên nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng trở nên lớn hơn.
Sự bùng nổ dân số đồng nghĩa với việc nhu cầu về năng lượng gia tăng, dẫn đến việc sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch hơn để đáp ứng nhu cầu điện, nước, và các dịch vụ khác. Điều này không chỉ gây ra tình trạng khan hiếm năng lượng mà còn tạo ra
lượng khí thải lớn, làm ô nhiễm không khí trở nên nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa kéo theo sự gia tăng phương tiện giao thông cá nhân, dẫn đến tắc nghẽn giao thông và tăng lượng khí thải từ xe cộ. Theo nhiều nghiên cứu, ô nhiễm không khí tại TP. Hồ Chí Minh chủ yếu xuất phát từ khói bụi và khí thải từ các phương tiện giao thông, trong khi hạ tầng giao thông công cộng lại chưa được phát triển đồng bộ để giảm bớt áp lực.