Tiểu luận môn nghệ thuật Đông nam Á nghệ thuật múa kecak tại bali, indonesia

Với nguồn gốc từ các nghi lễ tôn giáo và nghi thức cộng đồng, Kecak đã phát triển thành một loại hình nghệ thuật biểu diễn độc đáo, không chỉ mang đậm chất truyền thống của người Bali mà

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Giảng viên hướng dẫn

TS Nguyễn Thị Tâm Anh

Tp Hồ Chí Minh, 2024

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Giảng viên hướng dẫn

TS Nguyễn Thị Tâm Anh

Tp Hồ Chí Minh, 2024

PHIẾU CHẤM TIỂU LUẬN

Tiêu chí Thang

điểm

Đánh giá

cu ̉ a GV

VỀ NỘI DUNG BÀI TIỂU LUẬN 60

1 Có vâ ̣n du ̣ng các phương pháp nghiên cứu vào giải quyết

các vấn đề đặt ra trong đề bài tiểu luận, chủ đề phù hợp môn

3 Khai tha ́ c nguồn tài liệu tham khảo phong phú (khai thác

từ 7 nguồn tài liệu trở lên: từ sách, tạp chí khoa ho ̣c chuyên

ngành, tư liệu trên internet, bài phỏng vấn )

10

4 Phân ti ́ch nô ̣i dung trong các đề mục của tiểu luận được

trình bày khoa học, hệ thống, lô-gic

20

VỀ HÌNH THỨC BÀI TIỂU LUẬN 40

5 Sử dụng kiểu chữ Time New Roman, cỡ chữ 13, cách dòng

1.5, đúng chính tả, ngữ pháp, canh lề đều 2 biên và đánh số

trang theo quy định

10

6 Làm đúng mẫu bìa bài tiểu luâ ̣n, có tháng, năm thực hiện

ghi ở trang bìa, phụ lục hình ảnh, các thuật ngữ được viết tắt

trong bài, mục lục, cách trích dẫn trong bài và ghi danh mục

tài liệu tham khảo đúng theo chuẩn trích dẫn tài liệu của APA

(American Psychological Association)

15

7.Thực hiê ̣n đảm bảo số trang theo qui đi ̣nh (tối thiểu 20 trang

giấy A4, không tính trang bìa, phụ lục)

10

TỔNG ĐIỂM (sau đó quy ra thang điểm 10) 100

TỔNG ĐIỂM (sau khi quy ra thang điểm 10) 10

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT NGUYÊN NGHĨA

UNESCO United Nations Educational Scientific and

Cultural Organization ( Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc)

GDP Gross Domestic Product ( Tổng sản phẩm trong

nước )

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 1: Bản đồ vị trí địa lí của Bali 12

Hình 2: Núi lửa Angung tại Bali 13

Hình 3 Bãi biển Nusa Dua 14

Hình 4 Người Bali 16

Hình 5: Món Nasi Goreng tại Bali 17

Hình 6: Món Babi Guling ở Bali 18

Hình 7: Trang phục truyền thống của nam ở Bali 18

Hình 8: Trang phục truyền thống của nữ ở Bali 19

Hình 9: Nhà truyền thống tại Bali 19

Hình 10: Ngày lễ Nyepi tại Bali 20

Hình 11: Múa Legong 22

Hình 12: Galungan và Kuningan 23

Hình 13: Nghi lễ Sanghyang 24

Hình 14: Sử thi Ramayana 25

Hình 15: Trang phục của Hanuman 26

Hình 16 : Trang phục nam khi biểu diễn 27

Hình 17: Trang phục của Sita và nhân vật nữ 28

Hình 18: Trang phục của Ravana 29

Hình 19: Trang phục của Rama bên trái 29

Hình 20: Lửa trong buổi biểu diễn múa Kecak tại Bali 30

Hình 21: Sarong 31

Hình 22: : Mặt nạ trong múa Kecak 32

Hình 23: Trang sức trong múa Kecak 32

Hình 24: Các vũ công nam đang xếp vòng tròn 34

Hình 25: Nhạc cụ Gamelan của người Bali 37

Hình 26: Nhạc cụ Kendang 38

Hình 27: Ceng-Ceng 38

Hình 28: Kemplung/Gong 39

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

1 Lí do chọn đề tài 1

2 Mục tiêu nghiên cứu 2

a Mục tiêu chung 2

b Mục tiêu cụ thể 2

3 Lịch sử nghiên cứu 3

4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5

a Đối tượng nghiên cứu 5

b Phạm vi nghiên cứu 5

5 Phương pháp nghiên cứu 6

6 Bố cục đề tài 6

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 8

1.1 Một số khái niệm 8

1.1.1 Khái niệm văn hóa 8

1.1.2 Khái niệm nghệ thuật 9

1.1.3 Thuật ngữ “ Kecak” 11

1.2 Tổng quan về Bali 11

1.2.1 Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên 11

1.2.2 Kinh tế ở Bali 14

1.2.3 Tộc người ở Bali 15

1.2.4 Văn hóa vật chất tại Bali 16

1.2.5 Văn Hóa tinh thần tại Bali 20

1.2.6 Khái quát về nghệ thuật ở Bali 21

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 23

CHƯƠNG 2: ĐẶC TRƯNG NGHỆ THUẬT MÚA KECAK TẠI BALI 24

2.1 Nguồn gốc về nghệ thuật múa Kecak 24

2.2 Trang phục trong nghệ thuật múa Kecak 25

2.2.1 Trang phục nam: Quân Khỉ và nhân vật phụ 26

2.2.2 Trang Phục của Nữ: Sita và Các Nhân Vật Nữ 27

2.2.3 Trang Phục của Các Nhân Vật Quan Trọng: Ravana và Rama 28

2.3 Đạo cụ trong múa Kecak 29

2.3.1 Lửa trong múa Kecak 30

2.3.2 Khăn Sarong 30

2.3.3 Mặt nạ và trang sức 31

2.3.4 Vũ khí 33

2.3.5 Đạo Cụ Phụ Trợ 33

2.4 Các Yếu Tố Đặc Trưng Của Múa Kecak 33

2.4.1 Cấu trúc cơ bản của một buổi biểu diễn Kecak 33

2.4.2 Số lượng vũ công và cách sắp xếp 34

2.4.3 Các động tác và biểu cảm cơ bản trong Kecak 35

2.5 Âm nhạc, âm thanh và nhạc cụ trong múa Kecak 35

2.5.1 Đặc điểm của âm thanh “cak-cak-cak” 35

2.5.2 Âm thanh và âm nhạc trong việc tạo nên không khí và nhịp điệu 36

2.5.3 Nhạc Cụ trong Múa Kecak 36

2.5.4 Vai Trò Của Nhạc Cụ Trong Việc Hỗ Trợ Biểu Diễn Múa 39

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 40

CHƯƠNG 3: GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT VÀ BẢO TỒN, PHÁT TRIỂN NGHỆ THUẬT MÚA KECAK TẠI BALI-INDONESIA 41

3.1 Giá trị nghệ thuật 41

3.2 Ảnh hưởng của múa Kecak 41

3.2.1 Ảnh Hưởng về Tôn Giáo và Tín Ngưỡng 42

3.2.2 Ảnh Hưởng về Văn Hóa và Xã Hội 42

3.2.3 Ảnh Hưởng về Du Lịch và Kinh Tế 43

3.3 Thực Trạng về Nghệ Thuật Múa Kecak 43

3.3.1 Sự Thương Mại Hóa Nghệ Thuật Kecak 43

3.3.2 Bảo tồn truyền thống và thách thức 44

3.3.3.Tác Động của Du Lịch và Toàn Cầu Hóa 44

3.4 Bảo tồn nghệ thuật múa Kecak 45

3.4.1 Giữ Gìn Tính Nguyên Bản và Tâm Linh 45

3.4.2 Phát Triển Giáo Dục và Truyền Thống Văn Hóa 45

3.4.3 Cân Bằng Giữa Thương Mại Hóa và Bảo Tồn 46

3.5 Bài học kinh nghiệm từ Nghệ thuật múa Kecak đến việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống tại Việt Nam 46

3.5.1 Tạo Cân Bằng Giữa Bảo Tồn và Thương Mại Hóa 46

3.5.2 Phát Triển Giáo Dục Văn Hóa và Nghệ Thuật 47

3.5.3 Bảo Tồn Tính Nguyên Bản và Tâm Linh của Nghệ Thuật 47

3.5.4 Tạo Điều Kiện Phát Triển Nghệ Sĩ Trẻ 47

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 48

KẾT LUẬN 49

TÀI LIỆU THAM KHẢO 50

đa dạng về tộc người thì những điệu múa đã tạo nên tính tương đồng và khác biệt trong văn hóa cũng như đời sống tinh thần của người dân Indonesia

Indonesia có tên gọi đầy đủ là “ Cộng hòa Indonesia” hay còn được gọi là “xứ sở vạn đảo” bởi Indonesia là một quốc gia rộng lớn nằm ở Đông Nam Á, bao gồm hơn 17.000 hòn đảo, trong đó có những hòn đảo nổi tiếng như Java, Sumatra, và Bali Với dân số hơn 270 triệu người, Indonesia là quốc gia đông dân thứ tư trên thế giới và là nơi có dân số Islam giáo lớn nhất toàn cầu Thủ đô Jakarta là trung tâm kinh tế, chính trị và văn hóa quan trọng của đất nước này

Văn hóa Indonesia vô cùng phong phú và đa dạng, được hình thành từ sự hòa quyện của nhiều dân tộc, ngôn ngữ, và tôn giáo khác nhau Hơn 300 nhóm dân tộc sinh sống trên khắp các đảo của Indonesia, mỗi nhóm mang trong mình những phong tục, tập quán, và di sản văn hóa riêng biệt Ví dụ, đảo Bali nổi tiếng với nghệ thuật biểu diễn, điêu khắc, và lễ hội tôn giáo độc đáo, trong khi văn hóa Java nổi bật với nghệ thuật Batik, Gamelan (dàn nhạc truyền thống), và các nghi lễ cung đình Đây cũng là yếu tố làm nên một Indonesia vừa thống nhất vừa đa dạng, nơi mà sự khác biệt văn hóa không chỉ được chấp nhận mà còn được tôn vinh

2

Indonesia có nhiều điệu múa truyền thống đặc sắc, phản ánh sự đa dạng văn hóa và tín ngưỡng của đất nước Múa Legong và Pendet từ Bali nổi tiếng với những động tác uyển chuyển, trang phục lộng lẫy và thường được biểu diễn trong các nghi lễ tôn giáo Múa Saman

từ vùng Aceh, với nhịp điệu nhanh và sự đồng đều trong các động tác tay, thể hiện tinh thần đoàn kết cộng đồng Múa Reog Ponorogo từ Java lại gây ấn tượng với những chiếc mặt nạ khổng lồ và màn trình diễn võ thuật mạnh mẽ Trong đó không thể không nhắc tới múa Kecak.Múa Kecak là một điệu múa truyền thống nổi tiếng của Bali, Indonesia, độc đáo bởi

nó không sử dụng nhạc cụ mà dựa vào tiếng hô "cak" đồng loạt của một nhóm lớn những người đàn ông Múa Kecak thường kể lại câu chuyện trong sử thi Ramayana, đặc biệt là cảnh hoàng tử Rama giải cứu công chúa Sita Điệu múa này không chỉ mang tính nghệ thuật cao

mà còn thể hiện tinh thần cộng đồng và tôn giáo sâu sắc trong văn hóa Bali Mặc dù vẫn được biểu diễn trong các sự kiện du lịch và lễ hội, sự phát triển của các hình thức giải trí hiện đại và thay đổi trong thị hiếu của du khách đã khiến múa Kecak không còn giữ được sức hút mạnh mẽ như trước Đồng thời, việc tập trung vào những màn trình diễn lớn hơn, đa dạng hơn cũng làm cho điệu múa truyền thống này ít được nhắc đến Tuy nhiên, đối với những ai yêu thích văn hóa Bali, múa Kecak vẫn là một phần quan trọng của di sản văn hóa cần được

bảo tồn và tôn vinh Chính vì lí do trên tôi chọn chủ đề “ Nghệ thuật múa Kecak tại Bali, Indonesia ” làm chủ đề nghiên cứu của mình

2 Mục tiêu nghiên cứu

a Mục tiêu chung

Khám phá vai trò và giá trị nghệ thuật của múa Kecak cũng như đánh giá sự biến đổi, bảo tồn và vai trò văn hóa của múa Kecak trong bối cảnh xã hội và du lịch hiện đại Nghiên cứu nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về cách múa Kecak đã thay đổi theo thời gian, các nỗ lực hiện tại để bảo tồn và phát huy điệu múa này, cũng như vai trò của nó trong việc duy trì bản sắc văn hóa Bali và ảnh hưởng của nó đối với cộng đồng địa phương và du khách

b Mục tiêu cụ thể

- Tìm hiểu sâu hơn về giá trị nghệ thuật và văn hóa của múa Kecak

- Phân tích yếu tố chính dẫn đến sự biến đổi của múa Kecak qua thời gian

3

- Đánh giá ảnh hưởng của múa Kecak đối với đời sống văn hóa của Bali và cách

nó được bảo tồn và phát triển trong xã hội hiện đại

- Đánh giá vai trò của múa Kecak trong việc duy trì bản sắc văn hóa Bali nói riêng

và Indonesia nói chung

- Xác định các thách thức và đề xuất giải pháp để nâng cao việc bảo tồn múa Kecak, đồng thời cân bằng giữa việc gìn giữ truyền thống và đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại

- Tăng cường nhận thức và sự quan tâm đến múa Kecak

3 Lịch sử nghiên cứu

Nghệ thuật múa Kecak của Bali là một biểu tượng văn hóa quan trọng, được nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới quan tâm Với nguồn gốc từ các nghi lễ tôn giáo và nghi thức cộng đồng, Kecak đã phát triển thành một loại hình nghệ thuật biểu diễn độc đáo, không chỉ mang đậm chất truyền thống của người Bali mà còn thể hiện sự giao thoa với những yếu tố hiện đại và toàn cầu hóa Qua nhiều thập kỷ, nghệ thuật này đã trở thành đối tượng nghiên cứu của nhiều học giả, và dưới đây là một số công trình tiêu biểu về múa Kecak, góp phần làm sáng tỏ lịch sử và quá trình phát triển của loại hình nghệ thuật này

Cuốn sách "The Origins of Kecak: Dance, Drama, and Music in Bali" (1996) của I Wayan Dibia là một tác phẩm quan trọng, nghiên cứu nguồn gốc và sự phát triển của múa Kecak Trong tác phẩm này, Dibia phân tích quá trình Kecak tách ra từ các nghi lễ tôn giáo

cổ xưa của Bali, đặc biệt là "Sanghyang" - một nghi lễ gọi hồn thần linh Ông giải thích cách Kecak đã biến đổi thành một loại hình nghệ thuật kể chuyện, sử dụng sử thi Ramayana làm nền tảng để kể lại cuộc chiến giữa các nhân vật thần thoại

Một tác phẩm khác của Dibia, kết hợp với Rucina Ballinger, là "Balinese Dance, Drama, and Music: A Guide to the Performing Arts of Bali" (2004), cung cấp một cái nhìn tổng quan về nghệ thuật biểu diễn truyền thống của Bali, trong đó Kecak chiếm vị trí quan trọng Tác phẩm này giải thích chi tiết về âm nhạc, trang phục và vai trò của Kecak trong đời sống văn hóa và tôn giáo của người Bali, đồng thời nhấn mạnh mối liên kết mạnh mẽ giữa nghệ thuật biểu diễn và các nghi lễ tôn giáo

4

Nghiên cứu "Performing Arts in Southeast Asia: Kecak in Bali" (1998) của Margaret Coldiron mở rộng việc phân tích về Kecak bằng cách nghiên cứu vai trò của loại hình nghệ thuật này trong bối cảnh Đông Nam Á Coldiron khám phá sự chuyển đổi của Kecak từ một nghi lễ tâm linh sang một loại hình biểu diễn phổ biến dành cho khách du lịch, đồng thời bàn luận về cách Kecak trở thành một biểu tượng văn hóa của Bali, được quảng bá trên toàn thế giới

Một tác phẩm đáng chú ý khác là "Kecak: The Vocal Chant of Bali" (1930s) của Walter Spies và I Wayan Limbak, một trong những nghiên cứu sớm nhất về Kecak Spies và Limbak đã đóng góp quan trọng trong việc chuyển đổi Kecak từ một nghi thức tôn giáo truyền thống thành một loại hình biểu diễn nghệ thuật đặc sắc Cuốn sách này phân tích chi tiết các yếu tố âm nhạc, nhịp điệu của Kecak và quá trình phát triển của nghệ thuật này trong bối cảnh Bali chịu sự ảnh hưởng của văn hóa phương Tây trong thời kỳ thuộc địa

Jennifer Goodlander trong bài viết "The Ramayana in Balinese Performing Arts: Kecak and the Telling of Stories" (2012) đã nghiên cứu sâu hơn về cách múa Kecak sử dụng

sử thi Ramayana để kể lại những câu chuyện cổ xưa Goodlander đặc biệt quan tâm đến cách Kecak không chỉ là một hình thức giải trí mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn

và truyền tải các giá trị văn hóa của người Bali

Ngoài ra, Hedi Hinzler với nghiên cứu "Kecak as Balinese Cultural Diplomacy" (1991) đã nhấn mạnh vai trò của Kecak như một công cụ ngoại giao văn hóa Hinzler phân tích cách chính phủ Indonesia đã sử dụng Kecak trong các sự kiện quốc tế để quảng bá hình ảnh đất nước và khẳng định bản sắc văn hóa Bali trong mắt bạn bè quốc tế

Nghiên cứu "Kecak: The Modernisation of Balinese Ritual" (1996) của John Emigh lại đi sâu vào việc khám phá sự hiện đại hóa của Kecak Từ một nghi lễ tôn giáo thuần túy, Kecak đã trở thành một sản phẩm văn hóa dành cho du khách, phản ánh sự thay đổi trong nền văn hóa Bali do ảnh hưởng của ngành du lịch Emigh xem xét cách Kecak đã thay đổi

để phù hợp với nhu cầu của khách du lịch, đồng thời giữ lại những yếu tố truyền thống

Trong tác phẩm "Re-envisioning Balinese Kecak: Tradition, Modernity, and Global Audiences" (2009), Megan Jennings nghiên cứu về mối quan hệ giữa truyền thống và hiện

Cuối cùng, nghiên cứu "The Impact of Tourism on Balinese Performing Arts: Kecak and the Global Stage" (2010) của Adrian Vickers phân tích tác động của du lịch đối với nghệ thuật biểu diễn Bali, đặc biệt là múa Kecak Vickers nhấn mạnh rằng Kecak đã phải điều chỉnh để phục vụ thị trường du lịch toàn cầu, nhưng điều này cũng đồng nghĩa với sự thay đổi về bản chất và mục tiêu của loại hình nghệ thuật này

Nhìn chung, các nghiên cứu về Kecak đã phản ánh một quá trình phát triển phức tạp,

từ một nghi lễ tôn giáo bản địa trở thành một loại hình nghệ thuật mang tính quốc tế, phục vụ

cả cộng đồng địa phương và khách du lịch Những tác phẩm này không chỉ làm sáng tỏ lịch

sử và quá trình hiện đại hóa của múa Kecak mà còn khám phá mối quan hệ giữa văn hóa, nghệ thuật và du lịch trong bối cảnh toàn cầu hóa

4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

a Đối tượng nghiên cứu

Đề tài của tôi tập trung chủ yếu vào đối tượng nghiên cứu là nghệ thuật múa Kecak của người Bali tại Indonesia Về nguồn gốc và lịch sử của điệu múa Hình thức và cấu trúc cũng như là ý nghĩa văn hóa và tâm linh của múa Kecak Cuối cùng là ảnh hưởng, phát triển

và bảo tồn múa Kecak trong xã hội hiện đại

b Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu sẽ chủ yếu tập trung vào vùng Bali, nơi múa Kecak ra đời và phát triển Đặc biệt, các địa điểm như Ubud và Pura Luhur Uluwatu, nơi nổi tiếng với các buổi biểu diễn Kecak, Phạm vi nghiên cứu cũng bao gồm các cộng đồng nghệ sĩ và nhóm biểu diễn tại Bali,

6

tập trung vào việc tìm hiểu sự tổ chức và vai trò của họ trong việc bảo tồn nghệ thuật múa Kecak

5 Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu chính trong đề tài nghiên cứu là phương pháp định tính bao gồm các phương pháp

 Phương pháp phân tích nội dung: tôi sử dụng phương pháp phân tích nội dung

hầu như cho cả đề tài Tôi kết hợp những tài liệu về múa Kecak tại Indonesia

và những đề tài có liên quan để phân tích và tổng hợp để nêu lên những luận điểm, luận cứ của mình về múa Kecak tại Indonesia

 Phương pháp so sánh – đối chiếu: tôi tổng hợp nhiều nguồn tài liệu về múa

Kecak để tìm hiểu sâu về điệu múa này sau đó tôi so sánh đối chiếu với những điệu múa khác tại Indonesia để tìm ra sự thống nhất và đa dạng trong văn hóa tại Indonesia Cũng như là thêm thông tin để tìm ra hướng giải quyết cho sự bảo tồn múa Kecak trong xã hội hiện nay

6 Bố cục đề tài

Ngoài phần dẫn nhập và kết luận thì tôi quyết định chia đề tài này thành ba phần chính:

Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn

Trong chương này tôi xin trình bày và giải thích những khái niệm như văn hóa, nghệ thuật và thuật ngữ Kecak Ngoài ra tôi còn trình bày tổng quan về Bali cũng như là nghệ thuật tại Bali

Chương 2: Đặc trưng nghệ thuật múa Kecak tại Bali

Trong chương này tôi trình bày về nguồn gốc của nghệ thuật Kecak Ngoài ra chương này còn bàn về trang phục khi múa, đạo cụ, các yếu tố đặc trưng của một buổi diễn cùng như

là âm thanh, âm nhạc và nhạc cụ của nghệ thuật múa Kecak

Chương 3: Giá trị nghệ thuật và bảo tồn, phát triển nghệ thuật múa Kecak tại Bali-Indonesia

7

Tại chương 3 tôi trình bày về giá trị nghệ thuật của múa Kecak cũng như là làm sao

để bảo tồn và phát triển nghệ thuật múa trong bối cảnh toàn cầu hóa, hiện đại hóa như hiện nay Từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm cho việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống tại Việt Nam

8

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1 Một số khái niệm

1.1.1 Khái niệm văn hóa

Hiện nay chưa có khái niệm cụ thể nào về văn hóa Tuy nhiên ta có thể hiểu đơn giản văn hóa là những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình sinh sống và lao động theo bề dài lịch sử Văn hóa được coi là toàn bộ khía cạnh trong cuộc sống

xã hội như ngôn ngữ, tôn giáo, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh,…Nó mang đến giá trị tinh thần nhằm phục vụ cho nhu cầu và lợi ích của con người Tuy nhiên thì vẫn có một vài định nghĩa về văn hóa

“Văn hoá là một hệ thống cơ hữu các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích luỹ qua quá trình thực tiễn, trong sự tương tác con người với môi trường tự nhiên

và xã hội” (Trần Ngọc Thêm, 1997, trang 10)

Theo Hồ Chí Minh: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa”

Theo UNESCO: ‘Văn hóa là tổng thể sống động các hoạt động và sáng tạo trong quá khứ và trong hiện tại Qua các thế kỷ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên một hệ thống các giá trị, các truyền thống và thị hiếu - những yếu tố xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc”

Dựa trên ba nhận định về văn hóa của Trần Ngọc Thêm, Hồ Chí Minh, và UNESCO, chúng ta có thể đi đến một cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về khái niệm văn hóa.Theo Trần Ngọc Thêm, văn hóa được định nghĩa là "một hệ thống cơ hữu các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội." Từ góc nhìn này, văn hóa không chỉ là sản phẩm của quá trình sáng tạo đơn thuần mà còn là kết quả của sự thích nghi, điều chỉnh của con người với môi trường xung quanh Văn hóa bao gồm những giá trị được hình thành và duy

9

trì qua thời gian, từ những giá trị vật chất (công cụ lao động, kiến trúc, nghệ thuật) đến các giá trị tinh thần (tri thức, tôn giáo, đạo đức) Quá trình tích lũy văn hóa diễn ra liên tục, phản ánh sự phát triển của xã hội loài người Hồ Chí Minh, từ một góc nhìn thực tiễn, đã nhấn mạnh rằng văn hóa là tổng hợp tất cả những sáng tạo mà con người phát minh ra để phục vụ cho sự tồn tại và phát triển của mình Ông nói: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa." Ở đây, Hồ Chí Minh đã đưa ra một cách tiếp cận toàn diện về văn hóa, coi nó là tất cả những yếu tố phục

vụ cho cuộc sống con người từ những điều cơ bản như mặc, ăn, ở cho đến các giá trị tinh thần

và trí tuệ như đạo đức, pháp luật, khoa học, và nghệ thuật Điều này nhấn mạnh vai trò thiết yếu của văn hóa trong mọi khía cạnh của đời sống xã hội, từ sinh tồn đến phát triển Theo định nghĩa của UNESCO, văn hóa là “tổng thể sống động các hoạt động và sáng tạo trong quá khứ và trong hiện tại Qua các thế kỷ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên một hệ thống các giá trị, các truyền thống và thị hiếu – những yếu tố xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc.” UNESCO nhấn mạnh rằng văn hóa không chỉ là những gì thuộc về quá khứ, mà còn là một thực thể sống động, liên tục phát triển qua thời gian Văn hóa là kết quả của sự tương tác liên tục giữa các thế hệ và là nguồn gốc của các giá trị, truyền thống, thị hiếu, phản ánh đặc điểm riêng của mỗi dân tộc Điều này có nghĩa rằng văn hóa không đứng yên mà luôn thay đổi, biến chuyển theo thời gian, trong khi vẫn giữ lại những giá trị cốt lõi làm nên bản sắc Như vậy, văn hóa không chỉ là những giá trị được tạo ra và gìn giữ trong quá khứ

mà còn là những yếu tố sống động, phát triển không ngừng theo thời gian, định hình bản sắc của từng cộng đồng và dân tộc

1.1.2 Khái niệm nghệ thuật

Đến hiện tại khái niệm nghệ thuật cũng vẫn chưa được thống nhất Có rất nhiều câu trả lời cho khái niệm này tuy nhiên nó vẫn còn khá mù mờ Nếu ta quan tâm tới khái niệm nghệ thuật là gì, có khá nhiều thứ cần phân loại như hội họa, điêu khắc, kịch nói, âm nhạc, vũ đạo, điệu múa và nhiều loại hình khác được coi là nghệ thuật

10

Theo Từ điển thuật ngữ văn học ( 2006, trang 199 ) thì nghệ thuật là hình thái đặc thù

của ý thức xã hội và các hoạt động của con người, đây là một phương thức quan trọng để con người chiếm lĩnh các giá trị tinh thần của hiện thực, nhằm mục đích tạo thành và phát triển các năng lực chiếm lĩnh và cải tạo bản thân và thế giới xung quanh theo quy luật của cái đẹp

Theo Zachary Isrow nghệ thuật được xem là sự thể hiện Nghệ thuật là một quan điểm cho rằng các hình thức nghệ thuật, như hội họa, nhiếp ảnh, v.v.,chỉ đơn thuần được sử dụng

để đại diện cho những gì là nghệ thuật , không đóng góp vào sự phát triển của nghệ thuật Mỗi nhà lý thuyết này đều định nghĩa nghệ thuật là cách để thể hiện một điều gì đó, nhưng

họ lại không thống nhất về việc nghệ thuật nên thể hiện điều gì Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng ý rằng nghệ thuật hướng đến sự biểu diễn. (Zachary Isrow, 2017, trang 91 )

Khái niệm về nghệ thuật đã được định hình qua nhiều thời kỳ bởi các triết gia và nhà

lý luận nổi tiếng Plato, một triết gia Hy Lạp cổ đại, đã coi nghệ thuật là một hình thức bắt chước (mimesis) và cho rằng nó chỉ là một bản sao của thế giới hiện thực, do đó kém giá trị hơn sự thật (Plato, 2000) Ngược lại, học trò của ông là Aristotle nhấn mạnh giá trị giáo dục

và cảm xúc của nghệ thuật, cho rằng nghệ thuật có khả năng gợi lên cảm xúc và cung cấp nhận thức về cuộc sống (Aristotle, 1996) Trong khi đó, Immanuel Kant cho rằng nghệ thuật không chỉ là sự bắt chước tự nhiên mà còn là biểu hiện của sự tự do sáng tạo, đồng thời phát triển khái niệm "nghệ thuật đẹp" (Kant, 2007) Leo Tolstoy cũng đóng góp vào khái niệm nghệ thuật khi ông cho rằng nghệ thuật là phương tiện truyền tải cảm xúc và thúc đẩy sự hiểu biết giữa con người (Tolstoy, 1995)

Tổng hợp lại, khái niệm về nghệ thuật đã được tiếp cận và định nghĩa dưới nhiều góc

độ khác nhau qua các thời kỳ và quan điểm triết học Theo Từ điển thuật ngữ văn học, nghệ thuật được xem như một hình thái đặc thù của ý thức xã hội và hoạt động con người, đóng vai trò quan trọng trong việc con người chiếm lĩnh và cải tạo thế giới theo quy luật của cái đẹp Quan điểm này được bổ sung bởi Zachary Isrow, người cho rằng nghệ thuật là sự thể hiện thông qua các hình thức như hội họa và nhiếp ảnh, mặc dù vẫn còn tranh cãi về mục đích thực sự mà nghệ thuật nên hướng đến Những nhận định từ các triết gia cổ điển như Plato và Aristotle đến các nhà tư tưởng hiện đại như Kant và Tolstoy đều nhấn mạnh rằng

11

nghệ thuật không chỉ là sự bắt chước hay biểu diễn, mà còn là phương tiện truyền tải cảm xúc, tư duy sáng tạo và giá trị tinh thần Như vậy, nghệ thuật thể hiện sự đa dạng và phức tạp trong cách con người hiểu và tương tác với thế giới, đồng thời phản ánh sự phát triển liên tục của ý thức và văn hóa nhân loại

1.1.3 Thuật ngữ “ Kecak”

Kecak là một hình thức múa và biểu diễn truyền thống đặc sắc của đảo Bali, Indonesia, được phát triển vào những năm 1930 Điểm nổi bật của Kecak là phần trình diễn trong đó một nhóm lớn các nam vũ công (thường từ 50 đến 100 người) ngồi thành vòng tròn, cùng đồng thanh hát những âm thanh "cak-cak-cak" liên tục, tạo nên một nhịp điệu đặc biệt

và lôi cuốn Âm thanh này mô phỏng tiếng kêu của những con khỉ trong khu rừng, tạo nên một không khí huyền bí và căng thẳng cho buổi diễn Múa Kecak không chỉ là một màn trình diễn nghệ thuật mà còn là một nghi lễ tôn giáo, có liên quan đến các nghi thức trừ tà trong văn hóa Bali.( Eiseman, 1990)

Vở diễn Kecak thường tái hiện các cảnh trong sử thi Ấn Độ giáo Ramayana, đặc biệt

là cuộc giải cứu nàng Sita khỏi tay quỷ vương Ravana bởi hoàng tử Rama, với sự giúp đỡ của Hanuman và đội quân khỉ Một trong những phần đặc sắc của Kecak là màn "múa lửa," trong đó các vũ công biểu diễn trên đống than hồng mà không bị thương, tượng trưng cho sự chiến thắng của điều thiện trước điều ác ( Bandem, 1995)

Ngoài giá trị nghệ thuật và tôn giáo, Kecak còn có ý nghĩa văn hóa sâu sắc, phản ánh niềm tin và cuộc sống tâm linh của người dân Bali Kecak không chỉ là một loại hình nghệ thuật truyền thống mà còn là một phần không thể thiếu trong các lễ hội, nghi lễ, và đời sống tinh thần của người Bali Ngày nay, Kecak đã trở thành một điểm nhấn văn hóa du lịch, thu hút hàng triệu du khách từ khắp nơi trên thế giới đến thưởng thức và khám phá văn hóa Bali

1.2 Tổng quan về Bali

1.2.1 Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên a.Vị trí địa lí

12

Bali là một hòn đảo nổi tiếng, nằm trong số hơn 17.000 hòn đảo của Indonesia Bali thường được gọi là thiên đường nhiệt đới hoặc bình minh của thế giới nhờ vẻ đẹp tự nhiên và văn hóa đặc sắc của người Indonesia Hòn đảo Bali có diện tích hơn 5.700 km², nằm giữa eo biển Bali ở phía Bắc và Ấn Độ Dương ở phía Nam Bali sở hữu diện tích gấp 10 lần đảo Phuket (Thái Lan) và 8 lần đảo Sư tử Singapore, thiên nhiên tươi đẹp và nền văn hóa địa phương đa dạng đã biến hòn đảo này trở thành một điểm đến lý tưởng ở Đông Nam Á

Về mặt địa lý, Bali nằm ở phía tây của quần đảo Sunda, bao quanh bởi một loạt các hòn đảo lân cận như Lombok, Flores, Timor và nhiều đảo khác Đảo gần nhất với Bali ở phía tây là Lombok, nơi có Núi Rinjani nổi tiếng Bali nằm cách khoảng 2.574 km về phía bắc của Perth, Tây Úc, và cách thủ đô Jakarta của Indonesia khoảng 965 km về phía đông Các hòn đảo nhỏ Nusa Penida và Nusa Lembongan nằm ở phía đông nam, giữa Bali và Lombok

Hình 1: Bản đồ vị trí địa lí của Bali

Nguồn:

https://vietluxtour.com/cam-nang-du-lich/bali-thuoc-nuoc-nao-nhung-meo-du-lich-bali-cho-nguoi-moi.html, Truy cập ngày 20/9/2024

b.Điều kiện tự nhiên

Bali, hòn đảo nổi tiếng của Indonesia, sở hữu một địa hình và khí hậu đa dạng, tạo nên vẻ đẹp độc đáo và phong phú Được nằm trên Vành đai Lửa Thái Bình Dương, Bali nổi bật với nhiều ngọn núi lửa, trong đó núi Agung và núi Batur là những điểm nhấn chính (Eiseman, 1990) Núi Agung, với độ cao khoảng 3.031 mét, không chỉ là ngọn núi cao nhất

13

mà còn được coi là linh thiêng trong văn hóa Bali Địa hình của đảo chủ yếu là đồi núi và cao nguyên, với những dãy núi chạy dài từ bắc xuống nam, tạo ra các thung lũng và khu vực canh tác phong phú Khu vực trung tâm đảo được bao phủ bởi các khu rừng nhiệt đới, nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật phong phú (Bandem & de Boer, 1995)

Hình 2: Núi lửa Angung tại Bali

Ngoài các dãy núi và khí hậu đa dạng, Bali còn nổi tiếng với các bờ biển tuyệt đẹp Các bãi biển như Kuta, Seminyak, và Nusa Dua thu hút du khách với cát trắng mịn và nước biển trong xanh (Covarrubias, 1937) Đảo cũng có những bãi biển cát đen do hoạt động núi lửa, tạo nên sự khác biệt thú vị trong cảnh quan ven biển Các khu rừng ngập mặn và đầm lầy dọc theo bờ biển cung cấp môi trường sống cho nhiều loài thủy sinh và động vật hoang dã (Eiseman, 1990)

14

Hình 3 Bãi biển Nusa Dua

Nguồn: dua-nang-tho-xinh-dep-cua-indonesia.html, truy cập ngày 20/9/2024

https://www.vietnambooking.com/du-lich/blog-du-lich/kham-pha-nusa-Bali không chỉ có vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà còn là một khu vực có nguy cơ động đất cao và hoạt động núi lửa mạnh mẽ Sự kết hợp của địa hình núi lửa, khí hậu nhiệt đới, và

bờ biển đa dạng đã tạo nên một môi trường sống phong phú, làm cho Bali trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách và là nơi sinh sống lý tưởng cho người dân địa phương (Bandem

& de Boer, 1995)

1.2.2 Kinh tế ở Bali

Bali, hòn đảo nổi tiếng của Indonesia, có nền kinh tế đa dạng với ba trụ cột chính: du lịch, nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ Ngành du lịch là yếu tố quan trọng nhất, đóng góp khoảng 60% GDP của đảo và tạo ra nhiều việc làm Bali thu hút du khách nhờ vào cảnh quan thiên nhiên, di sản văn hóa phong phú và các dịch vụ du lịch như resort, tour khám phá văn hóa và thể thao dưới nước Tuy nhiên, ngành du lịch cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như dịch bệnh và biến động chính trị (BPS, 2023)

Nông nghiệp, với các sản phẩm chủ yếu là gạo, ngô và trái cây, vẫn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Bali và giúp duy trì các giá trị văn hóa truyền thống thông qua hệ thống tưới tiêu subak Tuy nhiên, sự thay đổi khí hậu và nhu cầu phát triển đô thị đang tạo áp lực lớn lên nền nông nghiệp truyền thống (Ardhana, 2009; Suprapto, 2021)

15

Thủ công mỹ nghệ cũng là một phần quan trọng, với các sản phẩm như đồ gốm, đồ

gỗ và trang sức được tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ra quốc tế Ngành này giúp bảo tồn các truyền thống văn hóa và tạo nguồn thu nhập, nhưng cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh toàn cầu và nhu cầu về chất lượng cao (Santosa, 2020)

Dù nền kinh tế của Bali đang phát triển mạnh mẽ, đảo vẫn đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sự phụ thuộc vào du lịch, áp lực từ phát triển đô thị, và các vấn đề môi trường

Để đảm bảo sự phát triển bền vững, cần phải tìm kiếm giải pháp cân bằng giữa phát triển kinh

tế và bảo vệ môi trường, đồng thời duy trì và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống (Hadi, 2018)

1.2.3 Tộc người ở Bali

Bali là nơi sinh sống của nhiều tộc người với nền văn hóa phong phú và đa dạng Những nhóm tộc người ở Bali không chỉ phản ánh sự đa dạng về văn hóa và ngôn ngữ mà còn thể hiện sự hòa quyện giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại Tộc người chủ yếu ở Bali

là người Bali nhưng cũng có sự hiện diện của các nhóm dân tộc khác trong cộng đồng

Người Bali là nhóm dân tộc chính sống trên đảo Bali và chiếm đa số dân số Họ thực hành một hình thức Hindu giáo đặc trưng gọi là Agama Tirtha, kết hợp các yếu tố của Hindu giáo với các truyền thống văn hóa địa phương Người Bali nổi tiếng với sự tôn thờ các thần linh và tổ tiên, cùng với các nghi lễ tôn giáo và lễ hội phong phú như Galungan, Kuningan

và Nyepi (Eiseman, 1990)

Người Bali sống chủ yếu ở các làng quê và thành phố, tham gia vào các hoạt động nông nghiệp, thủ công mỹ nghệ và du lịch Họ duy trì các truyền thống văn hóa qua các hình thức nghệ thuật như múa Kecak, âm nhạc gamelan và các sản phẩm thủ công như đồ gốm và

đồ gỗ (Bandem & de Boer, 1995)

16

Hình 4 Người Bali

Nguồn: https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Bali, truy cập ngày 20/9/2024 Ngoài người Bali còn có sự hiện diện của các nhóm dân tộc khác trên đảo Một số người đến từ các khu vực khác của Indonesia như Java, Lombok và các đảo nhỏ hơn Những người này thường đến Bali để làm việc trong ngành du lịch, xây dựng hoặc các ngành công nghiệp khác Họ góp phần vào sự đa dạng văn hóa của đảo và làm phong phú thêm nền kinh

tế và xã hội địa phương (Dove, 1985)

Sự hòa quyện giữa các nhóm tộc người khác nhau trên Bali đã tạo ra một nền văn hóa phong phú và đa dạng Sự giao thoa giữa các yếu tố văn hóa truyền thống và hiện đại, cùng với ảnh hưởng của các nhóm dân tộc khác, đã tạo ra một môi trường đa dạng và phong phú Người Bali tiếp nhận các yếu tố văn hóa mới từ các nhóm dân tộc khác và điều chỉnh chúng

để phù hợp với các giá trị và truyền thống của họ (Picard & Wood, 1997)

1.2.4 Văn hóa vật chất tại Bali

Bali không chỉ hấp dẫn du khách bằng vẻ đẹp thiên nhiên và văn hóa tinh thần mà còn qua các đặc trưng văn hóa vật chất độc đáo Các khía cạnh như ăn uống, trang phục và kiến trúc nhà ở đều thể hiện sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, đồng thời phản ánh đặc trưng văn hóa của người Bali

a Ẩm thực

Ẩm thực Bali là sự kết hợp tinh tế của các nguyên liệu địa phương và kỹ thuật chế biến đặc sắc Một số món ăn tiêu biểu bao gồm Nasi Goreng, cơm chiên thường được chế

và Nyepi, phản ánh sự kết nối giữa ẩm thực và nghi lễ tôn giáo (Picard & Wood, 1997)

Hình 5: Món Nasi Goreng tại Bali

Nguồn: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nasi_Goreng_in_Bali.jpg, truy

cập ngày 20/9/2024

18

Hình 6: Món Babi Guling ở Bali

Nguồn: https://www.pelago.com/en/articles/best-babi-guling-bali/, truy cập ngày

20/9/2024

b Trang phục

Trang phục truyền thống của người Bali cũng rất phong phú và biểu hiện sự tôn trọng trong các nghi lễ tôn giáo Đối với nam giới, trang phục bao gồm sarong, một loại vải dài quấn quanh hông, kamen, vải ngắn quấn quanh eo, và udeng, khăn đội đầu trang trí tinh xảo Đối với nữ giới, kebaya là áo dài với các chi tiết thêu, kết hợp với sarong tạo nên trang phục truyền thống thanh lịch và trang nhã Các trang phục này không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với các nghi lễ mà còn duy trì các giá trị văn hóa truyền thống qua các thế hệ (Geertz, 1980)

Hình 7: Trang phục truyền thống của nam ở Bali

Nguồn:

https://www.blibli.com/p/set-pakaian-adat-bali-pria-by-request/ps ZAS-70300-30097, truy cập ngày 20/9/2024

19

Hình 8: Trang phục truyền thống của nữ ở Bali

Nguồn:https://shopee.co.id/buyer/login?next=https%3A%2F%2Fshopee.co.id%2Flist%2FBaju%2FAdat%2520Bali%2FWanita%2520Hijab, truy cập ngày 20/9/2024

c Nhà ở

Kiến trúc nhà ở của người Bali thường được xây dựng theo mô hình truyền thống với các yếu tố như bale, một cấu trúc mở không có tường, dùng cho các nghi lễ và sinh hoạt cộng đồng; paviliun, các căn phòng riêng biệt cho các hoạt động như ngủ, ăn uống và làm việc; và taman, khu vườn xung quanh nhà, nơi tổ chức các nghi lễ tôn giáo và sự kiện gia đình Các ngôi nhà truyền thống thường được xây dựng từ vật liệu tự nhiên như gỗ, tre và đá, phù hợp với khí hậu nhiệt đới và phản ánh lối sống hòa hợp với môi trường Những yếu tố này không chỉ tạo ra một không gian sống tiện nghi mà còn thể hiện sự kết nối giữa người dân và các nghi lễ tôn giáo hàng ngày (Eiseman, 1990)

Hình 9: Nhà truyền thống tại Bali

Nguồn: https://www.ruparupa.com/blog/rumah-adat-bali/, truy cập ngày 20/9/2024

20

Những đặc trưng văn hóa vật chất này của Bali không chỉ làm phong phú thêm nền văn hóa địa phương mà còn góp phần tạo nên sức hấp dẫn văn hóa của đảo đối với du khách quốc tế, phản ánh sự hòa quyện tinh tế giữa truyền thống và hiện đại

1.2.5 Văn Hóa tinh thần tại Bali

Văn hóa tinh thần tại Bali được hình thành từ sự kết hợp sâu sắc giữa các yếu tố tôn giáo, lễ hội và nghệ thuật, tạo nên một bức tranh văn hóa độc đáo và phong phú Tôn giáo đóng vai trò trung tâm trong đời sống tinh thần của người Bali, với Hindu giáo, đặc biệt là Agama Tirtha, là nền tảng tôn giáo chính Hệ thống này kết hợp các nguyên lý của Hindu giáo với các phong tục bản địa, hình thành một hệ thống tôn giáo đặc sắc với các nghi lễ và nghi thức riêng biệt Các lễ hội tôn giáo như Galungan, Kuningan và Nyepi là những dịp quan trọng, không chỉ để tôn vinh tổ tiên và các thần linh mà còn là cơ hội để cộng đồng tụ họp và củng cố mối quan hệ xã hội Galungan, diễn ra mỗi 210 ngày theo lịch Balinese, và Kuningan, mười ngày sau đó, đều là những lễ hội quan trọng, trong khi Nyepi, ngày tĩnh lặng,

là thời điểm toàn đảo ngừng hoạt động để cầu nguyện và tĩnh tâm, tạo nên một không khí thanh bình và thiêng liêng trên toàn đảo (Eiseman, 1990)

Hình 10: Ngày lễ Nyepi tại Bali

Nguồn: magazine/travel/article/3253764/how-survive-balis-nyepi-day-when-silence-golden-nobody-does-anything-and-airport-and-atms-are-closed, truy cập ngày 20/9/2024

https://www.scmp.com/magazines/post-21

Nghệ thuật cũng là phần không thể thiếu trong văn hóa tinh thần của Bali Múa Kecak

là một ví dụ điển hình, với các vũ công tạo ra âm thanh “cak-cak-cak” đặc trưng để kể các câu chuyện từ sử thi Ramayana Múa Kecak không chỉ là một hình thức biểu diễn nghệ thuật

mà còn là một phần của các nghi lễ và lễ hội tôn giáo, phản ánh sự kết hợp tinh tế giữa âm nhạc, vũ đạo và biểu cảm Ngoài ra, âm nhạc gamelan cũng đóng vai trò quan trọng, với các nhạc cụ như xylophone gỗ và trống tạo nên không khí linh thiêng và nhịp điệu cho các buổi biểu diễn và nghi lễ tôn giáo (Picard & Wood, 1997)

Tín ngưỡng dân gian của người Bali cũng là một yếu tố quan trọng trong đời sống tinh thần của họ Các nghi lễ cúng tế được thực hiện để cầu nguyện cho sự bình an và thịnh vượng, thường bao gồm việc dâng lễ vật như hoa, trái cây và thức ăn Thầy thuốc truyền thống, gọi là Balian, thực hiện các nghi lễ chữa bệnh và cầu nguyện, sử dụng thảo dược và phương pháp dân gian để điều trị và bảo vệ cộng đồng khỏi các tác động tiêu cực (Geertz, 1980)

Những yếu tố này không chỉ phản ánh niềm tin tôn giáo và giá trị văn hóa của người Bali mà còn đóng góp vào sự hấp dẫn và độc đáo của hòn đảo này đối với du khách quốc tế

Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại trong đời sống tinh thần của người Bali là minh chứng cho sức sống và sự đa dạng của nền văn hóa địa phương

1.2.6 Khái quát về nghệ thuật ở Bali

Nghệ thuật ở Bali, hòn đảo nổi tiếng của Indonesia, không chỉ là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân nơi đây mà còn là biểu hiện sống động của các tín ngưỡng và truyền thống lâu đời Được biết đến với sự phong phú và đa dạng, nghệ thuật Bali thể hiện qua nhiều hình thức như múa, nhạc, hội họa và điêu khắc, tất cả đều gắn liền với các nghi lễ tôn giáo và sinh hoạt cộng đồng

Một trong những đặc điểm nổi bật của nghệ thuật Bali là các điệu múa truyền thống Múa Kecak, hay còn gọi là "múa khỉ," là một trong những hình thức biểu diễn đặc sắc nhất trên đảo Đặc trưng của Kecak là nhóm vũ công đồng thanh hát "cak" trong khi tái hiện các cảnh trong sử thi Ramayana, tạo ra một không khí huyền bí và lôi cuốn (Eiseman, 1990) Tương tự, múa Legong và Barong cũng là những biểu hiện quan trọng của nghệ thuật Bali,

22

thường được trình diễn trong các lễ hội và nghi lễ tôn giáo, mô tả các câu chuyện thần thoại

và huyền thoại (Bandem & de Boer, 1995)

Hội họa và điêu khắc của Bali thường phản ánh các chủ đề tôn giáo và văn hóa Những tác phẩm nghệ thuật này thường được sử dụng để trang trí các đền chùa và cung điện, tạo nên một không gian tinh thần và tôn thờ đặc biệt Các bức tranh và tác phẩm điêu khắc thường mô tả các vị thần, cảnh vật thiên nhiên, và các nghi lễ tôn thờ, góp phần làm nổi bật các giá trị văn hóa và tâm linh của đảo (Covarrubias, 1937)

Các lễ hội và nghi lễ ở Bali, chẳng hạn như Galungan và Kuningan, không chỉ là thời điểm để thể hiện các hình thức nghệ thuật mà còn là dịp để củng cố các giá trị văn hóa và tinh thần của cộng đồng Những sự kiện này bao gồm các buổi biểu diễn múa, nhạc và các nghi thức tôn thờ, tạo ra một không khí sôi động và ý nghĩa (Eiseman, 1990)

23

Hình 12: Galungan và Kuningan

Nguồn:

https://www.villakinareeestate.com/galungan-and-kuningan-in-bali-another-new-year-in-bali, truy cập 20/9/2024 Nghệ thuật ở Bali, với sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, không chỉ đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội mà còn thu hút sự chú ý của du khách từ khắp nơi trên thế giới Sự phong phú và đa dạng trong các hình thức nghệ thuật này góp phần làm nổi bật bản sắc văn hóa đặc trưng của hòn đảo, đồng thời phản ánh sự sáng tạo và tâm huyết của người dân Bali trong việc gìn giữ và phát triển di sản văn hóa của họ

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1

Chương 1 đã trình bày một cách toàn diện về các khái niệm và thuật ngữ liên quan đến nghệ thuật múa Kecak, cũng như tổng quan về Bali và nền văn hóa nghệ thuật của hòn đảo này Qua việc làm rõ các khái niệm như “ văn hóa” , “nghệ thuật” và thuật ngữ “ Kecak”, chương đã đặt nền tảng cho những nghiên cứu sâu hơn về nghệ thuật này

Bali với vị trí địa lý độc đáo và sự đa dạng văn hóa, đã trở thành cái nôi của nhiều loại hình nghệ thuật phong phú Nền văn hóa Bali chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tôn giáo Hindu, các nghi lễ tâm linh và truyền thống địa phương, tạo nên một không gian nghệ thuật độc đáo, phản ánh những giá trị tinh thần và lịch sử của người dân nơi đây Nghệ thuật không chỉ đơn thuần là hình thức giải trí mà còn là phương tiện truyền tải những câu chuyện, truyền thuyết

và giáo lý tôn giáo.Chương này cũng đã nêu bật sự phát triển của các loại hình nghệ thuật truyền thống ở Bali, đặc biệt là múa Kecak, từ nguồn gốc tôn giáo cho đến việc trở thành một biểu tượng văn hóa quốc gia