M Ụ C L Ụ C Trang PH Ầ N I: M Ở ĐẦ U 1 1.1 Đ ặ t v ấ n đ ề 1 1.2 M ụ c đ ích 1 1.3 Yêu c ầ u 1 PH Ầ N II. T Ổ NG QUAN 2 2.1 V ậ t lý h ọ c c ủ a sóng âm 2 2.1.1 B ả n ch ấ t sóng âm 2 2.1.2. C ơ s ở v ậ t lý c ủ a ph ư ơ ng pháp ghi hình siêu âm và các y ế u t ố quy ế t đ ị nh 2 2.1.2.1 T ố c độ truy ề n c ủ a sóng siêu âm 3 2.1.2.2 Tr ở kháng âm 3 2.1.2.3 Các qui lu ậ t chi ph ố i s ự truy ề n âm 3 2.1.2.4 S ự h ấ p th ụ c ủ a t ổ ch ứ c và độ suy gi ả m c ủ a n ă ng l ư ợ ng tia siêu âm, khu ế ch đ ạ i bù 4 2.1.2.5 Thông s ố c ủ a sóng siêu âm và kích th ư ớ c hình h ọ c c ủ a t ổ ch ứ c 4 2.1.3. K ỹ thu ậ t c ủ a ph ư ơ ng pháp t ạ o hình b ằ ng siêu âm 5 2.1.3.1. Nguyên lý t ạ o ả nh 5 2.1.3.2. Các hình th ứ c th ể hi ệ n 5 2.1.3.3. Thi ế t b ị ghi hình b ằ ng siêu âm 6 2.1.3. Ả nh gi ả 9 2.1.4. Thu ậ t ng ữ mô t ả hình ả nh siêu âm 11 2.1.5. Ư u - khuy ế t đ i ể m c ủ a ph ư ơ ng pháp siêu âm 12 2.2. GI Ả I PH Ẫ U C Ơ TH Ể H Ọ C H Ệ TI Ế T NI Ệ U 12 2.2.1. Th ậ n 13 2.2.1.1. Hình thái 13 2.2.1.2. V ị trí 14 2.2.1.3. C ấ u t ạ o 14 2.2.1.4. Ch ứ c n ă ng 16 2.2.2. Ni ệ u qu ả n 16 v 2.2.2.1. V ị trí 16 2.2.2.2. C ấ u t ạ o 16 2.2.3. Bàng quang 16 2.2.3.1. Hình thái 16 2.2.3.2. V ị trí 17 2.2.3.3. C ấ u t ạ o 17 2.2.4. Ố ng thoát ti ể u 18 2.2.4.1. Trên chó đ ự c 18 2.2.4.2. Trên thú cái 19 2.3. HÌNH Ả NH SIÊU ÂM BÌNH TH Ư Ờ NG C Ủ A H Ệ TI Ế T NI Ệ U 19 2.3.1. Hình ả nh siêu âm bình th ư ờ ng c ủ a th ậ n 19 2.3.2. Hình ả nh siêu âm bình th ư ờ ng c ủ a bàng quang 20 2.4. CÁC B Ệ NH LÝ H Ệ NI Ệ U TH Ư Ờ NG G Ặ P 21 2.4.1. S ỏ i ni ệ u 21 2.4.2. Viêm th ậ n 23 2.4.3. Th ậ n ứ n ư ớ c 24 2.4.4.Viêm bàng quang 26 2.5. CÁC TRI Ệ U CH Ứ NG THÔNG TH Ư Ờ NG C Ủ A B Ệ NH H Ệ TI Ế T NI Ệ U 27 2.5.1. Nh ữ ng bi ể u hi ệ n ở n ư ớ c ti ể u 27 2.5.2. Phù th ũ ng 28 2.6. M Ộ T S Ố CH Ỉ TIÊU XÉT NGHI Ệ M SINH HÓA MÁU VÀ N Ư Ớ C TI Ể U 29 2.6.1. Ch ỉ tiêu sinh hóa máu 29 2.6.2. Ch ỉ tiêu n ư ớ c ti ể u 29 2.7. L Ư Ợ C DUY Ệ T CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C Ứ U LIÊN QUAN Đ Ế N Đ Ề TÀI 31 PH Ầ N III: N Ộ I DUNG VÀ PH Ư Ơ NG PHÁP KH Ả O SÁT 32 3.1 Đ ị a đ i ể m và th ờ i gian kh ả o sát 32 3.2 Đ ố i t ư ợ ng kh ả o sát 32 3.3. Thi ế t b ị -v ậ t li ệ u 32 3.4. N ộ i dung kh ả o sát và ch ỉ tiêu kh ả o sát 32 vi 3.5. Ph ư ơ ng pháp ti ế n hành 33 3.5.1. Khám lâm sàng 33 3.5.2. Ti ế n hành siêu âm 33 3.5.2.1. Ph ư ơ ng pháp siêu âm th ậ n 35 3.5.2.2. Ph ư ơ ng pháp siêu âm bàng quang 36 3.5.3. Xét nghi ệ m sinh hóa máu và n ư ớ c ti ể u h ổ tr ợ cho siêu âm 37 3.5.3.1. Cách l ấ y m ẫ u máu 37 3.5.3.2. L ấ y m ẫ u n ư ớ c ti ể u 37 3.5.3.3. Ph ư ơ ng pháp xét nghi ệ m 37 3.5.3.4. M ộ t s ố ch ỉ tiêu xét nghi ệ m 37 3.6. X ử lý s ố li ệ u 38 PH Ầ N IV: K Ế T QU Ả TH Ả O LU Ậ N 39 4.1. B Ệ NH LÝ Ở TH Ậ N 40 4.1.1. T ỷ l ệ b ệ nh lý ở th ậ n theo nhóm gi ố ng 40 4.1.2. T ỷ l ệ b ệ nh lý ở th ậ n theo gi ớ i tính. 41 4.1.3. T ỷ l ệ b ệ nh lý ở th ậ n theo l ứ a tu ổ i 42 4.1.4. T ỷ l ệ các d ạ ng b ệ nh lý ở th ậ n 42 4.1.4.1. Viêm th ậ n 43 4.1.4.2. Th ậ n ứ n ư ớ c 46 4.1.4.3. S ỏ i th ậ n 49 4.1.4.4. Nang th ậ n 50 4.1.4.5. Th ậ n xu ấ t huy ế t 51 4.2. B Ệ NH LÝ Ở BÀNG QUANG 52 4.2.1. T ỷ l ệ b ệ nh lý ở bàng quang theo nhóm gi ố ng 52 4.2.2.T ỷ l ệ b ệ nh lý ở bàng quang theo gi ớ i tính. 52 4.2.3. T ỷ l ệ b ệ nh lý ở bàng quang theo l ứ a tu ổ i 53 4.2.4. T ỷ l ệ các d ạ ng b ệ nh lý ở bàng quang 53 4.2.4.1. Viêm bàng quang 54 4.2.4.2. S ỏ i bàng quang 54 4.2.4.3. C ặ n bàng quang 56 vii 4.2.4.4. Huy ế t kh ố i bàng quang 57 4.2.4.5. Rách bàng quang 58 PH Ầ N V: K Ế T LU Ậ N VÀ Đ Ề NGH Ị 59 5.1. K ế t lu ậ n 59 5.2. Đ ề ngh ị 59 TÀI LI Ệ U THAM KH Ả O 60 PH Ụ L Ụ C TH Ố NG KÊ SINH H Ọ C 62 viii DANH SÁCH CÁC B Ả NG Trang B ả ng 4.1: T ỷ l ệ ca b ệ nh đ ư ợ c ch ỉ đ ị nh siêu âm t ổ ng quát 39 B ả ng 4.2: T ỷ l ệ b ệ nh lí h ệ ti ế t ni ệ u 40 B ả ng 4.3: T ỷ l ệ b ệ nh lí ở th ậ n 41 B ả ng 4.4: T ỷ l ệ b ệ nh lí ở th ậ n theo gi ớ i tính 41 B ả ng 4.5: T ỷ l ệ b ệ nh lý ở th ậ n theo l ứ a tu ổ i 42 B ả ng 4.6: T ỷ l ệ các d ạ ng b ệ nh lí ở th ậ n 43 B ả ng 4.7: K ế t qu ả xét nghi ệ m sinh hóa máu và n ư ớ c ti ể u 6 chó b ệ nh viêm th ậ n c ấ p 44 B ả ng 4.8: K ế t qu ả xét nghi ệ m sinh hóa máu và n ư ớ c ti ể u 5 cho b ệ nh viêm th ậ n mãn 45 B ả ng 4.9: K ế t qu ả xét nghi ệ m sinh hóa máu và n ư ớ c ti ể u 5 chó b ệ nh th ậ n ứ n ư ớ c 48 B ả ng 4.10: T ỷ l ệ b ệ nh lí ở bàng quang theo nhóm gi ố ng 52 B ả ng 4.11: T ỷ l ệ b ệ nh lí theo gi ớ i tính 52 B ả ng 4.12: T ỷ l ệ b ệ nh lí ở bàng quang theo l ứ a tu ổ i 53 B ả ng 4.13: T ỷ l ệ các d ạ ng b ệ nh lí ở bàng quang 53 ix DANH SÁCH CÁC HÌNH Trang Hình 2.1: Hình th ể hi ệ n ph ư ơ ng pháp TM - 1 mode 6 Hình 2.2: Máy siêu âm 7 Hình 2.3: Hi ệ n t ư ợ ng bóng l ư ng và t ă ng c ư ờ ng âm 10 Hình 2.4: Hi ệ n t ư ợ ng d ộ i l ạ i các m ặ t ph ẳ ng d ộ i l ạ i 11 Hình 2.5: H ệ ti ế t ni ệ u trên chó đ ự c 13 Hình 2.6: Th ậ n 13 Hình 2.7: Th ậ n 14 Hình 2.8: Đ ơ n v ị th ậ n 15 Hình 2.9: Bàng quang 17 Hình 2.10: H ệ ni ệ u d ụ c chó đ ự c 18 Hình 2.11: H ệ ti ế t ni ệ u chó cái 19 Hình 2.12: Minh h ọ a s ỏ i ni ệ u 21 Hình 3.1. Minh h ọ a quét r ẻ qu ạ t 34 Hình 3.2. Minh h ọ a độ ng tác lia đ ầ u dò 34 Hình 4.1: Hình ả nh siêu âm viêm th ậ n c ấ p tính 44 Hình 4.2: Hình ả nh siêu âm viêm th ậ n mãn 45 Hình 4.3: Hình ả nh th ậ n ứ n ư ớ c độ 1 do s ỏ i 47 Hình 4.4: Hình ả nh siêu âm th ậ n ứ n ư ớ c độ 2 47 Hình 4.5: Hình th ậ n ứ n ư ớ c độ 3 47 Hình 4.6: Hình ả nh siêu âm s ỏ i th ậ n 49 Hình 4.7: Hình ả nh siêu âm th ậ n đ a nang 50 Hình 4.8: Hình th ậ n lo ạ n s ả n đ a nang 50 Hình 4.9: Hình th ậ n xu ấ t huy ế t 51 Hình 4.10: Hình ả nh siêu âm viêm bàng quang 54 Hình 4.11: S ỏ i bàng quang 55 Hình 4.12: Hình siêu âm c ặ n bàng quang 56 Hình 4.13: Huy ế t kh ố i bàng quang 57 Hình 4.14: Hình ả nh siêu âm rách bàng quang 58 x TÓM T Ắ T LU Ậ N V Ă N Đ ề tài nghiên c ứ u “ Ứ ng d ụ ng k ỹ thu ậ t siêu âm trong ch ẩ n đ oán b ệ nh lý h ệ ti ế t ni ệ u trên chó” đ ư ợ c ti ế n hành t ạ i Tr ạ m Ch ẩ n đ oán- Xét nghi ệ m và Đ i ề u tr ị , Chi c ụ c Thú y thành ph ố H ồ Chí Minh t ừ ngày 22/1/2007 – 22/5/2007. Trong th ờ i gian đ ó, Tr ạ m ti ế p nh ậ n 3917 ca b ệ nh, trong đ ó có 715 ca đ ư ợ c ch ỉ đ ị nh siêu âm t ổ ng quát. Qua k ỹ thu ậ t siêu âm đ ã phát hi ệ n đ ư ợ c 297 ca có b ệ nh lý trên đ ư ờ ng ti ế t ni ệ u chi ế m t ỷ l ệ 41,54 %, bao g ồ m 83 ca có b ệ nh lý ở th ậ n và 214 ca b ệ nh lý ở bàng quang. B ệ nh lý ở th ậ n chi ế m 27,95 % b ệ nh lý h ệ ti ế t ni ệ u, bao g ồ m các b ệ nh: viêm th ậ n c ấ p, viêm th ậ n mãn, th ậ n ứ n ư ớ c, s ỏ i th ậ n, nang th ậ n và th ậ n xu ấ t huy ế t. Qua kh ả o sát, chúng tôi ghi nh ậ n không có s ự khác bi ệ t có ý ngh ĩ a v ề m ặ t th ố ng kê gi ữ a gi ố ng ngo ạ i nh ậ p và gi ố ng đ ị a ph ư ơ ng c ũ ng nh ư gi ữ a con đ ự c và con cái ả nh h ư ở ng đ ế n kh ả n ă ng m ắ c ph ả i b ệ nh lý ở th ậ n. Riêng y ế u t ố l ứ a tu ổ i có liên quan đ ế n t ỷ l ệ m ắ c ph ả i b ệ nh lý ở th ậ n và đ ặ c bi ệ t là đố i v ớ i nh ữ ng chó t ừ 6 tu ổ i tr ở lên. B ệ nh lý ở bàng quang chi ế m 72,05 % b ệ nh lý h ệ ti ế t ni ệ u bao g ồ m các b ệ nh: viêm bàng quang, s ỏ i bàng quang, c ặ n bàng quang, huy ế t kh ố i bàng quang và rách bàng quang. Trong đ ó viêm bàng quang và s ỏ i bàng quang chi ế m t ỷ l ệ r ấ t cao. V ề ph ư ơ ng di ệ n th ố ng kê, không có s ự khác bi ệ t gi ữ a các y ế u t ố nhóm gi ố ng c ũ ng nh ư gi ữ a các l ứ a tu ổ i lên kh ả n ă ng m ắ c ph ả i b ệ nh lý ở bàng quang. Tuy nhi ệ n có s ự khác bi ệ t v ề gi ớ i tính v ề kh ả n ă ng m ắ c ph ả i b ệ nh lý ở bàng quang trên chó. xi 1 1.1 Đ ặ t v ấ n đ ề PH Ầ N I: M Ở ĐẦ U B ệ nh lý h ệ ti ế t ni ệ u là m ộ t trong nh ữ ng b ệ nh th ư ờ ng g ặ p, đ ặ c bi ệ t là: s ỏ i h ệ ti ế t ni ệ u, suy th ậ n mãn tính, d ị t ậ t b ẩ m sinh… Tuy nhi ệ n nh ữ ng b ệ nh lý này ch ỉ đ ư ợ c phát hi ệ n khi đ ã có bi ế n ch ứ ng. Đ ể ch ẩ n đ oán s ớ m và chính xác b ệ nh lý h ệ ti ế t ni ệ u, đ ư a ra phác đồ đ i ề u tr ị đ úng lúc nh ằ m nâng cao k ế t qu ả đ i ề u tr ị , các xét nghi ệ m, và th ă m dò h ỗ tr ợ chi ế m v ị trí quan tr ọ ng, trong đ ó ph ả i k ể đ ế n nh ữ ng th ă m dò hình ả nh và ch ứ c n ă ng c ủ a h ệ ti ế t ni ệ u b ằ ng k ỹ thu ậ t siêu âm. T ạ i các n ư ớ c tiên ti ế n, k ỹ thu ậ t siêu âm, trong l ĩ nh v ự c Thú y s ớ m đ ư ợ c ứ ng d ụ ng và đ ư ợ c xem là m ộ t d ị ch v ụ r ấ t thi ế t y ế u t ạ i các b ệ nh vi ệ n, các tr ư ờ ng đ ạ i h ọ c hay t ạ i các phòng m ạ ch thú y t ư nhân. Ở Vi ệ t Nam, trong l ĩ nh v ự c Thú y, siêu âm ch ỉ m ớ i đ ư ợ c đ ư a vào s ử d ụ ng trong vài n ă m g ầ n đ ây. Do đ ó, có r ấ t ít tài li ệ u và công trình nghiên c ứ u nên vi ệ c phát tri ể n chuyên ngành siêu âm c ủ a ngành Thú y m ộ t cách có h ệ th ố ng còn nhi ề u khó kh ă n. Xu ấ t phát t ừ th ự c ti ễ n trên, v ớ i m ụ c đ ích tìm hi ể u vai trò c ủ a siêu âm trong ch ẩ n đ oán b ệ nh trên chó đ ặ c bi ệ t trên h ệ ti ế t ni ệ u, đ ư ợ c s ự đồ ng ý c ủ a khoa Ch ă n nuôi Thú y Tr ư ờ ng Đ ạ i h ọ c Nông Lâm TP. HCM và Chi c ụ c Thú y TPHCM, d ư ớ i s ự h ư ớ ng d ẫ n khoa h ọ c c ủ a Ti ế n s ĩ Nguy ễ n Nh ư Pho và BSTY Phan Th ị Kim Chi, chúng tôi th ự c hi ệ n đ ề tài: “ Ứ ng d ụ ng k ỹ thu ậ t siêu âm trong ch ẩ n đ oán b ệ nh lý h ệ ti ế t ni ệ u trên chó” 1.2 M ụ c đ ích Kh ả o sát t ỷ l ệ m ắ c ph ả i b ệ nh lý ở h ệ ti ế t ni ệ u chó d ự a vào k ĩ thu ậ t ch ẩ n đ oán siêu âm đồ ng th ờ i ghi nh ậ n ph ư ơ ng th ứ c và k ế t qu ả đ i ề u tr ị góp ph ầ n xây d ự ng d ữ li ệ u tham kh ả o. 1.3 Yêu c ầ u - Xác đ ị nh hình ả nh b ệ nh lý trên các c ơ quan thu ộ c h ệ ti ế t ni ệ u b ằ ng k ỹ thu ậ t siêu âm. - K ế t h ợ p các ph ư ơ ng pháp ch ẩ n đ oán khác nh ư khám lâm sàng, xét nghi ệ m máu và n ư ớ c ti ể u (n ế u có) đ ể xác đ ị nh chính xác các b ệ nh ở h ệ ti ế t ni ệ u chó đồ ng th ờ i ghi nh ậ n ph ư ơ ng th ứ c và k ế t qu ả đ i ề u tr ị . 2 PH Ầ N II. T Ổ NG QUAN 2.1 V ậ t lý h ọ c c ủ a sóng âm 2.1.1 B ả n ch ấ t sóng âm V ề b ả n ch ấ t sóng âm là sóng c ơ h ọ c do đ ó tuân theo m ọ i qui lu ậ t đố i v ớ i sóng c ơ , có th ể t ạ o ra sóng âm b ằ ng cách tác độ ng m ộ t l ự c vào môi tr ư ờ ng truy ề n âm. Âm thanh là k ế t qu ả c ủ a s ự lan truy ề n n ă ng l ư ợ ng âm trong v ậ t ch ấ t d ư ớ i d ạ ng m ộ t sóng t ạ o nên hi ệ n t ư ợ ng nén và giãn l ặ p đ i l ặ p l ạ i. Chuy ể n độ ng v ậ t lý gi ữ a các phân t ử t ạ o nên nh ữ ng sóng có áp l ự c giúp cho âm thanh đ ư ợ c truy ề n đ i. Các đ ạ i l ư ợ ng đ ặ c tr ư ng c ủ a sóng âm: v ậ n t ố c truy ề n âm; t ầ n s ố ; chu k ỳ và độ dài sóng âm. Sóng âm đ ư ợ c phân lo ạ i theo - Ph ư ơ ng dao độ ng Sóng ngang Sóng d ọ c - T ầ n s ố Sóng âm có t ầ n s ố c ự c th ấ p hay còn g ọ i là vùng h ạ âm (Infrasound) f < 16 Hz Sóng âm t ầ n s ố nghe th ấ y (Audible sound) f = 16Hz – 20kHz Sóng siêu âm (Ultrasound) f > 20kHz 2.1.2. C ơ s ở v ậ t lý c ủ a ph ư ơ ng pháp ghi hình siêu âm và các y ế u t ố quy ế t đ ị nh C ơ s ở c ủ a k ỹ thu ậ t ghi hình siêu âm chính là s ự t ư ơ ng tác c ủ a các tia siêu âm v ớ i các t ổ ch ứ c trong c ơ th ể , s ự t ư ơ ng tác này ph ụ thu ộ c vào: - T ố c độ truy ề n c ủ a sóng âm trong môi tr ư ờ ng. - Tr ở kháng âm c ủ a môi tr ư ờ ng. - Các qui lu ậ t chi ph ố i s ự truy ề n âm. - S ự h ấ p th ụ c ủ a t ổ ch ứ c. - Thông s ố c ủ a sóng siêu âm và c ấ u trúc hình h ọ c c ủ a t ổ ch ứ c. 3 2.1.2.1 T ố c đ ộ truy ề n c ủ a sóng siêu âm Đ ư ợ c ký hi ệ u là ch ữ “v” hay “c”, r ấ t ph ụ thu ộ c vào môi tr ư ờ ng truy ề n. T ố c độ truy ề n c ủ a sóng siêu âm trong nh ữ ng môi tr ư ờ ng khác nhau là r ấ t khác nhau. T ố c độ truy ề n c ủ a sóng siêu âm trong nh ữ ng mô m ề m v = 1540 m/s. Bi ế t đ ư ợ c v ậ n t ố c truy ề n, khi đ o th ờ i gian đ i v ề c ủ a sóng siêu âm ta xác đ ị nh đ ư ợ c độ sâu c ủ a b ề m ặ t ph ả n x ạ (Nguy ễ n Ph ư ớ c B ả o Quân, 2002). 2.1.2.2 Tr ở kháng âm Đ ư ợ c g ọ i là độ vang hay độ d ộ i c ủ a sóng âm trong môi tr ư ờ ng: z = c x p Trong đ ó: p(kg/m 3 ) – m ậ t độ c ủ a môi tr ư ờ ng c(m/s) – v ậ n t ố c lan truy ề n c ủ a sóng âm trong môi tr ư ờ ng Tr ở kháng âm c ủ a môi tr ư ờ ng có m ộ t vai trò quy ế t đ ị nh đố i v ớ i biên độ c ủ a sóng ph ả n x ạ Tr ở kháng âm c ủ a m ộ t s ố môi tr ư ờ ng sinh h ọ c Môi tr ư ờ ng Z(rayls) Không khí Ph ổ i M ỡ N ư ớ c Gan Máu Th ậ n C ơ X ư ơ ng 0,004 x 10 6 0,18 x 10 6 1,34 x 10 6 1,48 x 10 6 1,65 x 10 6 1,65 x 10 6 1,65 x 10 6 1,71 x 10 6 7,8 x 10 6 2.1.2.3 Các qui lu ậ t chi ph ố i s ự truy ề n âm S ự ph ả n h ồ i Khi g ặ p m ộ t giao di ệ n âm, hình th ứ c sóng ph ả n chi ế u tùy vào kích th ư ớ c và sóng b ề m ặ t c ủ a giao di ệ n. M ộ t giao di ệ n r ộ ng và t ư ơ ng đố i tr ơ n láng, s ẽ ph ả n h ồ i âm [...]... phẩm trung gian và nước thải Hệ tiết niệu có thể được chia thành hai phần như sau: đường tiết niệu trên và đường tiết niệu dưới - Đường tiết niệu trên bao gồm: thận và niệu quản (là những ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang) - Đường tiết niệu dưới bao gồm: bàng quang và niệu đạo (là những ống được bao quanh bởi tuyến nhiếp hộ trên con đực 13 Hình 2.5: Hệ tiết niệu trên chó đực Nguồn:http 3D obj... cao) Góc quét nhỏ Ứng dụng Siêu âm tim qua khe liên sườn Tất cả các ứng dụng của Sector Các ứng dụng đặc biệt: nội soi qua thực quản, nội soi qua thành bụng, nội soi niệu Đầu dò Sector cơ khí: Nguyên lý: tinh thể tròn quay quanh trục và quét tia siêu âm theo một góc hình rẻ quạt Tinh thể gắn trên trục và motor quay được để trên đầu đặc biêt và tiếp xúc vào bệnh nhân qua lớp vật liệu thấu âm Ưu điểm: Bề... quang (chó cái) 2.5 CÁC TRIỆU CHỨNG THÔNG THƯỜNG CỦA BỆNH HỆ TIẾT NIỆU 2.5.1 Những biểu hiện ở nước tiểu Đa niệu Là hiện tượng chó tiểu thường xuyên với lượng lớn nước tiểu do đó chó có biểu hiện uống nhiều nước Nguyên nhân là do tăng lọc ở cầu thận hoặc do giảm tái hấp thu ở ống thận Đây là biểu hiện thường gặp trong các bệnh lý như: viêm thận cấp trong giai đoạn đầu, xơ thận, tiểu đường, hội chứng Cushing,... tia siêu âm đó là: Sự phản xạ và tán xạ trên các tổ chức Sự hấp thu của môi trường do một phần của tia siêu âm bị chuyển đổi thành năng lượng của các dao động nhiệt, nhưng trong siêu âm chẩn đoán, phần năng lượng này quá nhỏ và không thể gây ra các biến đổi về nhiệt độ 2.1.2.5 Thông số của sóng siêu âm và kích thước hình học của tổ chức Vì sóng siêu âm phản xạ trên mặt phân cách do đó năng lượng phản... - Do sỏi ở bàng quang hoặc thông tiểu không đúng kỹ thuật làm xây sát niêm mạc bàng quang - Thủng bàng quang do tiêm chích - Do kế phát sau các bệnh viêm thận cấp do vi trùng, viêm thận-bể thận, viêm niệu đạo, viêm tuyến tiền liệt trên chó đực, viêm tử cung, viêm âm đạo trên chó cái - Do sỏi trong niệu đạo làm ứ đọng nước tiểu trong bàng quang Triệu chứng - Thú sốt vừa hoặc sốt cao - Thú rặn tiểu liên... là do sóng siêu âm khi truyền qua cấu trúc trên bị tiêu hao năng lượng nhiều hơn, vì vậy mà ở vị trí sau cấu trúc trên hồi âm trở về có biên độ thấp hơn biên độ hồi âm trở về cùng độ sâu nhưng ở vị trí khác trong môi trường Hình 2.3: Hiện tượng bóng lưng và tăng cường âm (mũi tên) Đối nghịch với hiện tượng bóng lưng Lúc này cấu trúc trong môi trường có hệ số giảm âm thấp hơn hệ số giảm âm của môi trường... quan trong trạng thái động ở thời gian thực Không cần chuẩn bị đặc biệt và có thể sử dụng trong lúc mổ Khuyết điểm: Sóng siêu âm có thể bị cản trở do xương, hơi trong bụng hoặc do mỡ quá dày Có góc chết ở một số vị trí làm không quan sát được tổn thương Đôi khi có khó khăn cho việc tiếp xúc với da ở đầu dò (Nguyễn Đoan Trang, 2006) 2.2 GIẢI PHẪU CƠ THỂ HỌC HỆ TIẾT NIỆU Chức năng chính của hệ tiết niệu. .. Trường âm là như nhau theo hướng song song và vuông góc với tia siêu âm, hình ảnh ở vùng hội tụ là rất rõ nét Giá phải chăng Nhược điểm: Có phần cơ khí Chuyển mode chậm Ứng dụng: Siêu âm tim Nội tổng quát, sản phụ khoa Các ứng dụng đặc biệt: đầu dò nội tạng qua âm đạo, trực tràng 2.1.3 Ảnh giả Theo Nguyễn Phước Bảo Quân (2002), là hình ảnh xuất hiện trên màn hình không phù hợp với các cấu trúc thật trên. .. Thường thấy ở chó bị viêm đường niệu, chó có dị tật bẩm sinh ống dẫn tiểu lạc chỗ Tiểu són Lâm sàng, chó có biểu hiện đau đớn trong lúc đi tiểu, muốn đi tiểu và đi tiểu nhiều lần nhưng nước tiểu nhỏ giọt Thường thấy ở chó có bệnh lý như: viêm bàng quang, khối u ở bàng quang, sỏi thận, sỏi to ở bàng quang Tiểu ra máu Máu xuất hiện trong nước tiểu lúc chó bắt đầu tiểu là dấu hiệu của rối loạn trong ống dẫn... phần làm sạch nước tiểu trong ống sau khi đi tiểu (Phan Quang Bá, 2004) 19 2.2.4.2 Trên thú cái Hình 2.11: Hệ tiết niệu chó cái Nguồn: http www_pfizerah_com-PAHimages-common-dog_tract1_jpg.htm Niệu đạo đi từ cổ bàng quang đến âm hộ ở đáy chậu Đường đi hơi chếch xuống dưới ra trước, song song với âm đạo Niệu đạo thú cái có cấu tạo dạng xốp và cơ hoành xốp, không có chứa tuyến Niệu đạo thú cái bắt nguồn . d ụ ng k ỹ thu ậ t siêu âm trong ch ẩ n đ oán b ệ nh lý h ệ ti ế t ni ệ u trên chó 1.2 M ụ c đ ích Kh ả o sát t ỷ l ệ m ắ c ph ả i b ệ nh lý ở h ệ ti ế t ni ệ u chó d ự a vào k ĩ . pháp ti ế n hành 33 3.5.1. Khám lâm sàng 33 3.5.2. Ti ế n hành siêu âm 33 3.5.2.1. Ph ư ơ ng pháp siêu âm th ậ n 35 3.5.2.2. Ph ư ơ ng pháp siêu âm bàng quang 36 3.5.3. Xét nghi ệ m. thoát ti ể u 18 2.2.4.1. Trên chó đ ự c 18 2.2.4.2. Trên thú cái 19 2.3. HÌNH Ả NH SIÊU ÂM BÌNH TH Ư Ờ NG C Ủ A H Ệ TI Ế T NI Ệ U 19 2.3.1. Hình ả nh siêu âm bình th ư ờ ng c ủ a