Luận văn thạc sĩ Luật học: Thực hiện pháp luật về hộ tịch ở Việt Nam hiện nay

Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phủ quy định về đăng ký và quản lý hô tịch đã sác định đăng ký hô tịch là việc của CQNN cóthẩm quyển xác nhân các sư kiên: Sinh, kết

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯPHÁP.

TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

TRAN DUY HUNG

THỰC HIEN PHÁP LUAT VE HỘ TỊCH

G VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

(Định hướng nghiên cứu)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯ PHÁP

TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

TRAN DUY HUNG

THỰC HIEN PHÁP LUAT VE HỘ TỊCH

Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Lý luận và lich sử nhả nước và pháp luật

Mã số: 8380106

Người hướng dẫn khoa học: TS Bui Xuân Phái

LỜI CAM DOAN

Đối với Luận văn này, Tôi xin cam đoan đây la công trình nghiên cứu

khoa học cia cá nhân Tôi đưới sư giúp đổ tên tinh từ Giang viên hướng dẫn là

TS Bùi Xuân Phái Các nội dung, số liệu phục vu cho nghiên cứu trong Luân

văn lé trung thực, đã được bản thân tác giả tim kiếm, thu thập từ nhiễu nguôn.khác nhau và đã được xử lí một cảch nghiêm túc cùng với việc trích dẫn

nguỗn tải liêu tham khảo một cách đây đủ, rổ rang Tôi xin chiu trách nhiệm.

vẻ kết quả của Luận văn cũng như trước Nha trường, trước Hội đồng đánh giá

uận văn trong trường hợp phát hiện gian lận /.

Hà Nội ngày tháng 12năm 2023

Tae giả luận văn

TRAN DUY HUNG

DANH MỤC TỪ VIET TAT

Ủy ban nhân dân.

Cơ quan nhà nướcCông nghệ thông tin

Cơ sở dữ liệu

‘Van bản quy phạm pháp luật

DANH MỤC CÁC BANG, BIEU

STT | SỐ HIỆU TÊN BANG

Tình hình Đăng ký khai sinh tại Việt Nam giai đoạn 2014

Tình hình Đăng ký khai sinh, Khai tử, kết hôn, nuôi con

5 | Băng05 | nuôi có yêu tổ nước ngoài tại Việt Nam giai đoạn 2014

-2022

NỘI DUNG 7

CHUONG 1 CO SỞ LÝ LUẬN CUA THỰC HIỆN PHÁP LUAT VE HO

1.2 Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thực hiện pháp luật về hộ tịch.

1.2.1 Khái niệm thực hiện pháp luật về hộ ch.

1.2.2 Đặc điểm của thực hiệu pháp

1.2.3 Vai trò của thực hiện pháp luật về hộ tich.

13 Thực hiện pháp luật về hộ tịch ở một số mước - kinh nghiệm cho Việt.Nam.

13.1 Xây dung cơ sở dit liệu quốc gia và kiểm soát mức sinh thông qua

= 1.3.2 Thực hiện pháp luật về lộ tịch tai Hàn Quắc ”

36

KET LUẬN CHƯƠNG 1 35 CHUONG 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VE HỘ TỊCH

TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY 36

2.1 Thục tiễn thục hiện pháp luật về hộ tịch ở Việt Nam 36

2.11 Thực tién thực liện pháp luật về hộ tịch ở Việt Nam trước khi có

Luiit Hộ tịch 2014 36

3.1.2 Thực tiễn thực hiện pháp luật về hộ tịch ở Việt Nam khi có Luật Hộ

tịch 2014 42.2 Quy định của pháp luật về hộ tịch ở Việt Nam hiện nay 42.2.1 Quy định của pháp luật về đăng ký hộ tịch 4

2.2.2 Quy định của pháp luật về thống kê, quản lý hộ tich 54

2.3 Đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch 57

Ung dung công nghệ thông tin vào cải cách thủ tục hành chính về hội

i 59

25 Một số kết quả dat được trong hoạt động thục hiện pháp luật về hộ

61 61

2.5.1 Một sô kết qué đạt được trong công tác quan by hộ tich

3.6 Một số tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của ton tạ

thực hiện pháp luật về hộ tịch tại Việt Nam

Nam hiện may.

2.6.2 Nguyên nhân của ton tai, hạn chế

KET LUẬN CHƯƠNG 2

CHƯƠNG 3 MỘT SỐ QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP BẢO DAM CHAT LƯỢNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VẺ HỘ TỊCH Ở VIỆT NAM HIỆNNAY 13

3.1 Tiếp tục hoàn thiện pháp luật về lĩnh vac hộ tịch 73 3.2 Tăng cường công tác truyén truyền, phổ biến pháp luật về hộ tịch 76 3.3 Từng bước kiện toàn và nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ công chức đảm nhiệm công tác hộ tịch theo quy định của Luật Hộ tịch

3.5 Tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và tiến hành sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm trong công tác thực hiện pháp luật về hộ tịch ở

'Việt Nam trong thời gian qua 82

KET LUẬN CHƯƠNG 3 82 KET LUAN oe 84

1 Tính cấp thiết của dé tài

Các quy đình có liên quan tới việc sinh, việc tử, kết hôn, nhân cha mẹ cho con, giám hộ, nuôi con nuôi hay việc thay tên đổi ho, xác định lại giới tính, dân tộc chính là quy định của pháp luật vẻ quyển công dân hay rông hơn là về quyền con người, nhóm quyển nay chính là phạm vi nghiên cứu.

của pháp luật v hộ tịch, chúng có đặc điểm chung là chỉ gin bó mật thiếtvới nhân thân của mỗi người, không ai có thể tránh khỏi sự liên quan đền.một vải sự kiện nêu trên và đây cũng là những vin dé gần gũi nhất trong

cuộc sống hing ngày.

Trong công tác quản lý nha nước nói chung và công tác quản lý aha nước về dén cư nói riêng thì thực hiện pháp lu vé hộ tích chính là nhiệm vụ của ngành Từ pháp va được coi là một trong những lĩnh vực hoạt động được

chú trong trong qué trình cải cách niên hành chính hiện nay, có thể khẳng định1a khí các văn bên như Nghĩ định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của

Chinh phũ về đăng ký và quan lý hô tịch, Luật Hộ tịch năm 2014, Nghị định

số 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy định chỉ tiết một số điễu và biên pháp thi hành Luật Hộ tịch, Thông tư số 04/2020/TT-BTP của

Bộ Từ pháp quy định chỉ tiết thí hành một số điều của Luất Hộ tích và Nghị định số 123/2015/NĐ-CP được ban hanh và có hiệu lực thi hành trên thực tế

thì công tác hô tịch đã dẫn én định, đã đi vào nên nếp hơn và đã có được

những kết quả nhất định như Xay dựng Cơ sở dit liêu (CSDL) hộ tịch điện từ

tạo nguồn cho CSDL Quốc gia vé Dân cư, Phin mềm đăng ký và quản lý hộtịch dùng chung, Số hóa Sd hộ tịch trên toàn quốc, Đáp ứng yêu cau cải cách

hành chính trong đăng ký và quản lý hộ tịch Từ đó nâng cao nhân thức của người dân trong việc tự giác đi đăng ký khi có sự kiện hô tịch phát sinh, hạn

chế được tinh trang người dân tư ý sửa chữa, thay đổi nội dung trong giấy từ

hộ tịch

Thời đại công nghệ số cùng với sự phát triển manh mẽ của sã hội, sựgia tăng dân số của nước ta như hiện nay thi nhu cầu về đăng ky hộ tích ngàycảng cao, với gan 100 triệu dan như hiện nay thi tỷ lệ số cp đôi muốn đăng

ký kết hôn, số trẻ em sinh ra va số người chết cẩn được đăng ký khai sinh vakhai tử ở nước ta mỗi năm sẽ tương đổi cao, diéu này lam tăng trách nhiệm

của các Cơ quan nba nước (CQNN) trong công tác đăng ky va quản lý hộ

tịch Thời gian qua, trong quá trình triển khai thi hảnh Luật Hộ tịch thì Bộ Tư.pháp củng các cơ quan có liên quan gặp phải một số tổn tại như Kho khăn vềkinh phí, cơ sỡ vật chất trong việc triển khai xây dựng va hoàn thiện CSDL hộtịch điên tử, tinh én định đổi với đôi ngũ công chức làm công tác hé tịch chưa

cao do phải thường xuyên kiện toàn, đào tao và bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu vé tmg dung công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác đăng ký va quan

lý hô tịch; chưa cãi thiên tính kịp thời và đẩy đủ khi đăng ký các sự kiện hộ

tịch, nhất là tỷ lê đăng ký khai tử còn thấp Tinh trang trên xuất phát tử nhiều

nguyên nhân khác nhau như Một số cán bộ, công chức va người dân có nhân thức chưa day đủ các quy định của pháp luật về hộ tịch, thiên sw phối hợp

giữa các cơ quan có thẩm quyên với nhau trong quá trình giải quyết yêu cầu.của người dân; do đặc điểm về địa lý, dân cư có nhiều đông bảo dan tộc thiểu

số dẫn dén việc tổ chức phổ biển, giáo dục và thực hiện pháp luật về hộ tịchgap nhiều khó khăn: nguồn lực vẻ kinh tế, cơ sở vật chất chưa bão dim

Chính vi vậy, để khắc phục những bat cập, khó khăn, vướng mắc nóitrên thi tác giả lưa chọn để tài “Thực hiện pháp luật về hộ tich ở Việt Nam

“hiện nay” làm luận văn Thac sỹ chuyên ngành Lý luận va Lich sử Nha nước

và Pháp luật, từ đó dua ra những quan điểm, giải phảp gop phén nâng cao

chất lượng, bao dim hiệu qua công tác thực hiện pháp luật về hô tich tai Việt Nam trong thời gian tới

2 Tình hình nghiên cứu

Vn để thực hiên pháp luật nói chung và thực hiện pháp luật vé hô tích nói riêng ở Việt Nam trong thời gian qua đã được Đảng, nhà nước, đặc

tiệt là các nhà khoa học nghiên cứu trên nhiễu góc độ khác nhau va đã có rất

nhiễu công trình khoa học nghiên cứu liên quan mật thiết tới công tác hồ tịch.

và các chính sách thực hiện đã được công bồ trước va sau thời điểm triển.khai Luật Hộ tịch cũng các văn bản có liên quan đền hộ tịch như

Lê Thi Minh Hiểu (2013), Thuec hiện pháp luật về lộ tích trên địa bàntinh Thái Nguyên hiện nay, Luân văn Thạc sỹ luật hoc, PGS TS Nguyễn Thị

Hỏi hướng

Nguyễn Thị Kim Ngân (2016), Công tác quản tịch, thực tiễn tatTuyên Sóc Sơn - Thành phd Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ luật hoc, TS Trần Thị

Hiển hướng,

Hoang Thi Bảo Trang (2016), Thực hiện pháp luật về hộ tích ö ingen

M@ Linh, Thành phố Hà Nội Luận văn Thac sỹ luật hoc, PGS TS Lê Thi

Hương hướng

Đăng Thi Thu Huyền (2017), Quấn If nhà nước về công tác hộ tích

trên dia ban quận Long Biên, Thành phé Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ luật hoc,

TS Tran Kim Liễu hướng dẫn

Vũ Trung Dũng (2019), Đăng if hộ tích trên địa bản huyện Bảo

ig tĩnh Lào Cat - Thực trang và gidt pháp, Luận văn Thạc sỹ luật học,

TS Phạm Thị Lan Hương hướng dẫn

Phạm Trong Cường, Ste cẩn thiết ban hành Tuất Hộ tich Tap chỉ

ứng yêu cầu triển khai Luật Hồ tịch, Uyên Nhi, Một số vẫn đề về triển khai

Tuật Hộ tịch, Bao Dân chủ và pháp luật, số 04/2015

Các công trình nghiên cứu trên đã nêu và phân tích rất cụ thể nhữngmặt tổn tại hạn chế, bất cập đối với công tac hộ tịch ở từng địa phương quatừng thời điểm khác nhau nên công tác đăng ky va quản lý hô tịch cũng cónhững điểm khác nhau dẫn tới việc triển khai thực hiện Luật Hộ tịch năm

2014 gặp những khó khăn nhất định Qua tim hiểu cho thấy có rất ít công

trình nghiên cứu đưới góc độ lý luận cũng như nghiên cứu thực trang thực hiện pháp luật, phân tích nguyên nhân và để xuất phương hướng bao đăm thực hiện pháp luật về hộ tịch tại Việt Nam hiện nay.

3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.

Mục dich nghiền cứu của luận văn là phân tích và đánh giá thực trang thực hiện pháp luật về hộ tích ỡ Việt Nam trong thời gian gin day, tử đó đưa

ra những gidi pháp, để xuất nhằm bão đảm cho công tác thực hiện pháp luật

về hộ tịch tai Viết Nam được hiệu quả hon

"Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn chính lá lam sảng tỏ những cơ sỡ lý luận của thực hiện pháp luật vé hô tịch, xem xét thực trang thực hiện pháp

luật về hộ tịch tại Việt Nam và để xuất các giải pháp cơ bản bảo dam thực

hiện pháp luật vẻ hộ tịch ỡ Việt Nam trong thời gian tới

4 Đối trong và phạm vi nghiên cứu

Đối tương nghiên cứu là những van để lý luận về hộ tịch, Luật Hồ tịch cing các văn ban của Chính phủ, Bộ Tư pháp trong lĩnh vực hộ tịch cũng như các quy định của pháp luật có liên quan

Pham vi nghiên cứu của luận văn tập trung nghiên cửu, đánh giá các

hoạt đồng thực tiễn thực hiện pháp luật v hộ tịch tại Việt Nam từ năm 2014đến năm 2022

Phương pháp nghiên cứu.

Cơ số phương pháp luận và quan điểm tiếp cân

Dựa vào đường lôi chi trương cia Đăng, pháp luật của Nha nước vẻ hô, tích cũng như vận dụng các phương pháp luôn chủ yếu của C Mắc - Lê Nin

và diéu kiện thực tiễn của Nước ta hiện nay để lam căn cứ xây dung va hoàn

thiện luận văn.

Các phương pháp cụ thể:

Sữ dụng phương pháp phân tích, tổng hợp nhằm làm rõ hơn các quanđiểm, khái tiệm về hộ tịch va thực hiện pháp luật về hộ tịch

Sir dung phương pháp thống kê, phân tích vả so sánh để phân tích thực

trang, thuận lợi, khó khăn tir đó chỉ ra những nguyên nhên ảnh hưỡng tới công

Phương pháp lịch sử được sử dụng,

phat triển các quan điểm, khái niệm vẻ hộ tịch vả thực hiện pháp luật vẻ hộ

fim ra quy luật hình thành và

tịch Căn cứ vào thực trạng, cổng như dư đoán xu hướng phát triển của lĩnh.vực nay để đưa ra những quan điểm, đề xuất góp phân bảo dam cho công tac

thực hiện pháp luật về hộ tịch tại Việt Nam

6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn.

LA cơ sử hệ thông hóa các van để lý luân chung vé hộ tịch, cũng như

nhận thức va trách nhiệm của đánh gia thực trang nhằm nâng cao hơn nữ

từng cá nhân, từng cơ quan chuyên môn có thẩm quy

dân trong việc thực hiện pháp luật vẻ ho tích, gop phan nâng cao hiệu qua của việc thực hiện pháp luật vẻ hô tich ở Việt Nam và có thé dùng lam tai liêu

cũng như của người

tham khảo trong thực tế hoặc lam tải liệu nghiên cứu, giảng day trong các cơ

sỡ đảo tạo chuyên ngành Luật

7 Kết cầu của luận văn.

'Ngoái phan mỡ đâu, kết luân, danh muc tế liệu tham khảo, phụ lục thì

nội dung luận văn gém có 3 chương, Cu thể

Chương 1: Cơ sở lý luôn của thực hiên pháp luật về hộ tích.

Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về hộ tịch tại Việt Nam hiện nay

Chương 3 Một số quan điểm, giải pháp nhằm bảo đâm thực hiện phápuật về hộ tịch ở Việt Nam hiện nay

NỘI DUNGCHƯƠNG1

(CO SỞ LÝ LUẬN CUA THỰC HIỆN PHÁP LUAT VE HỘ TỊCH 1.1 Khái niệm về hộ tịch đăng ký hộ tịch, quản lý hộ tịch và pháp

at về hộ tịch.

1.11 Khái niệm vê hộ tich

Một số nước ở khu vực Châu Âu như Đức, Ao, Pháp, đã được thé

hiện rất rông, hay các nước ở Châu A như Nhật Bản, Bai Loan, Lao, đều

có những quan điểm riêng vẻ hồ tịch Cũng theo đó thi ở Việt Nam hiện nay

„ lý lun khác nhau về hộ tịch như:

an con tôn tại khá nhiều quan dié

Theo Đảo Duy Anh thi Hồ tịch “Tà quyến số của Chính phũ biên chép

số người, chức vụ và tịch quán của từng người ” 1

‘Theo Viên ngôn ngft học thì Hộ tịch “Id số cũa cơ quan dân chính đăng.Ig} cư dân trong địa phương minh theo từng hd"?

‘Theo Phan Văn Thiết thì “Mộ tich côn got là nhiên thé bộ, là các sinh hop pháp cũa một công dân trong gia đình và trong xã lội, hộ tịch căn cử vào

ba hiện tượng quan trong nhất của con người là: Stah, giá th và tứ” Š'

Theo đó, pháp luật cũng có một số quy định cụ thể về “Hồ tich”* như

Theo quy định của Nghĩ định số 83/1908/NĐ-CP ngày 10/10/1998 của Chính

phủ vé đăng ký hô tịch tại Điều 1 thir Ö tich là những sue kiện cơ bản nhấtxác định tình trạng nhân thân của một người từ khi sinh ra đến kì chất a

Nghĩ định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phũ vẻ đăng ký.

và quản lý hộ tịch, tại Điều 1 có quy định: HỘ tich la những sự kién cơ bản

xác định tình trạng nhân thân của một người từ lồn sinh ra đến khi chết

Qua những quan điểm, quy định nêu trên xét về mặt ngữ học cho thay

tảng khái niệm “Mộ tich” được sử dụng trong các quy đính của pháp luật và

Dio Day Anh, Giốn ấu n= Fite Yo Bi Nẵng 199,09)

eine eee Grae abe ewe tte: tấm ies

trong các nghiên cứu ở Việt Nam qua các thời kỹ déu có sự giống nhau về chủ.thể là con người va đối tượng điều chỉnh chỉnh là các vấn để liên quan tới

nhân thân của một cá nhân.

Hiên nay, khái niệm "Hộ tích" đã được quy định thống nhất theo

Khoản 1 Điều 2 Luật Hộ tịch năm 2014, cụ thể Hộ tịch "là những sự hiện

được quy đinh tại Điều 3 của luật này, xác đình tình trang nhân thân cũa cá

nhân từ kh sinh ra đến kt chết

Như vay, Hộ tịch có thé được hiểu là những sự kiện liên quan tới các

việc sinh, tử, kết hôn, dân tộc, giới tính, năng lực hành vi dân sự, hay việc

thay 44, bé sung, cải chính các thông tiên liên quan tới các việc trên nhằm.xác nhân tình trang nhân thân của một cá nhân kể từ khi được sinh ra cho đếnkhi chết đi và do CQNN có thẩm quyền tiên hảnh thực hiện theo quy định của

pháp luật hoặc theo yêu cầu cia người dân

1.12 Khái niệm về đăng ký hộ tich

Trước đây có một số quan điểm về đăng ký hộ tịch như:

Đăng ký hô tịch la: “Đăng ý các việc sinh tử: Rết

điều đã đăng Rý ghi cini các việc thay é

tuy chưa nêu được khái niêm đăng ký hộ tịch cu thé nhưng đã

các việc Ấy

đưa ra được các sự kiên cơ bản để đăng ký hộ tịch

Đăng ký hộ tịch theo quy định Điều 54 Bộ luật Dân sư năm 1995 nhưsau: “Đăng it hộ tịch là việc CONN có thẩm quyền xác nhận sự kiên sinh: tứ.hôn, ly hôn, giám hộ, muôi con mudi, thay đối ho tên, quốc tịch, xác định lat

dân tộc, cải chính hộ th và các sự kiên Khác theo quy din của pháp luật: việc

đăng if hộ tịch là quyền nghĩa vụ của mỗi người; và việc đăng Rý hộ tich được

tiưec hiện theo trình tự và th tue do pháp luật về hộ tịch quy đủ

Cũng theo đó, tại Nghỉ định số 83/1908/NĐ-CP ngày 10/10/1998 và

Đầu 1 Ngủ dna số 16-TTẹ, nghy 08/5/1956 về Bika đăng ý hộ.

Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phủ quy định về đăng ký và quản lý hô tịch đã sác định đăng ký hô tịch là việc của CQNN có

thẩm quyển xác nhân các sư kiên: Sinh, kết hôn, tử, nuôi con nuôi, giám hồ,

xác định lai giới tinh, dân tôc, nhân cha, me, con; thay đổi, cãi chính,

điều chỉnh hô tich

Khai niêm đăng ký hô tích được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 2Luật Hồ tịch 2014: “Đăng lý hộ tịch là việc CONN có thẩm quyển xác nhân

sung,

Hoặc ghi vào Số hộ tịch các su kiện hd tịch của cá nhân, tao cơ số pháp If dé

nhà nước bảo hộ quyền lợi ích hop pháp của cá nhân, thực hiện quấn If vềdén cue", việc CQNN tiên hành xác nhên và ghi vào sé các sự kiện hộ tịch của

cá nhân vừa thể hiện vai trò, trách nhiệm của CQNN vừa la căn cứ pháp ly đểnhà nước quản lý dân cư va bảo vệ quyển, lợi ich của công dân

Từ khái niệm về đăng ký hô tịch, có thể nhân ra hai nhóm hành vimang tích chất khác nhau nhưng do CQNN có thẩm quyên vẻ hộ tịch trực tiếpthực hiên đó là hành vi "sác nhận” và hành vi “Ghi vào $8” các sử kiện hộ

tích phát sinh hoặc khi người dân yêu cầu.

Có thể thay rằng, khi một cả nhân tham gia vào các quan hệ làm phát

sinh các việc hộ tịch thuộc pham vi diéu chỉnh của pháp luật Việt Nam thì không chỉ công dân Việt Nam ở trong nước ma người nước ngoài, người Việt Nam ỡ nước ngoài đều phải tiền hành đăng ký hộ tịch theo quy định.

1.13 Khái niệm vê quan lý hộ tich

Việc quản lý hô tịch đã bước dau được tổ chức thực hiện từ thời nha Trần va trai qua các thời kỳ sau đó thi quản lý hộ tich phn lớn la gắn việc

quản lý con người với quản lý đất đai, đây lả hai van để luôn song hành với

nhau va được thực hiện một cách bai ban, có hệ thống trong thời kỳ Pháp

thuộc Hiểu được tim quan trong của công tác nay nén dù ở bat kỳ hoàn cảnh

ảo thì công tác hộ tịch ở nước ta luôn được duy trì vả chú trong phát triển

Trải qua một thời gian dai, cùng với việc ban hành các Nghỉ định nhằm điều chỉnh các vin để có liên quan tới Tĩnh vực hộ tích” nhưng chưa để cập cu

thể tới khái niêm quản lý hộ tịch Trước đây, việc chỉ đạo, tổ chức công tac

quản lý hộ tịch do Bộ Nội vu (B6 Công an ngày nay) thực hiện; đổi với việc

đăng ký hồ tịch sẽ do ủy ban hành chính cấp xã, thi 24, thi tran đảm nhận vàmãi đến đâu năm 1987 thi Bộ Nội vu đã chuyển giao toản bộ nhiệm vụ quản

lý hô tịch sang cho Bô Tư pháp trên cơ sỡ Nghị đính số 219/HĐBT ngày

20/11/1987 của Hội đồng Bộ trưởng (Chính phủ ngày nay) Thời điểm nảy

quản lý hộ tịch chỉ được xem là: “Công việc thường xuyên của các CONN có

6

thẩm quyén thực hién dé theo đối thực trạng và sự biến động về hộ tịch:

cho đến năm 2005 thi Nha nước mới nhận thức được vai trỏ của hoạt động quản lý hộ tịch và coi đây là: “Niệm vụ quan trong thường xuyên của chính

quyén các cấp, nhằm theo dối thực trang và sự biễn động về hộ tịch dé bảo hộcác quyền và lợi ich hop pháp của cá nhân, xây dựng các chỉnh sách về kinh

18, xã lội

Hướng tiếp cận vé quản lý hộ tịch thông qua mục đích của việc quản lý

hộ tịch đó chính la sự tác động của CQNN có thấm quyển đối với các vấn đểnhân thân của cá nhân nhằm thực hiện chức năng kiểm soát dân cư va phục

‘vu cho các hoạt đông quản lý trong các lĩnh vực khác nhau như an ninh, quốc phòng, dân số, kế hoach hóa gia đình, Hoạt đông quân lý hé tịch hướng đền đổi tượng la các sự kiện xác định tinh trang nhân thân của con người từ khí

sinh ra cho đến khi chết di Những sự kiện nay mang đặc điểm la có tính énđịnh cao, néu có thay đổi thì sự thay đổi đó phải được sự xác nhận của CQNN

có thắm quyên và phải được tiến hành theo một tình tự th tục rat chết chế”

Nhu vay, quản lý hộ tích có thể được hiểu la: “Hoat động của CONN

` Ngôi can 169/TTg hy 08/5/1956 cia Chih hũ ma theo Bin Babu hồ tc và Nghị dn số

ˆ Đa 2 Ngu deh 83/190809.CP ngày 10/10/1888 của Chăhghả về đíngký hộ th,

"Điền ? Ngu ded 182005B0Đ.Cð key 37/122005 ca Ch plat về Gang ya quần hd ch

`Tả Thị Mah Eu, Duce temp hộ tổ hd sch rên ha bt Te Ngôn Thần văn tc sẼ

"Yộthọc,Hà Nộ:2015,g11

có thẫm quyền vita thực hiện đằng thời hai chức năng là quấn If về hộ tịch và

đăng RỆ hộ tịch”, làm cơ sỡ cho việc bao dim các giá trị pháp lý thực tế của các su kiện hộ tịch đã được đăng kỹ theo đúng trình tự, thủ tục mà pháp luật

quy định, nhằm bao dam va bảo vệ quyền con người, quyên công dân

1.14 Khái niệm Pháp luật về hộ tịch

Pháp luật về hộ tịch ở Việt Nam đã có từ lâu (thời nha Trân) nhưng mã

đến thời kỳ thực dân Pháp thi công tác đăng ký va quan lý hộ tịch mới đượctiến hảnh một cách bai bản nhất vì ở thời ky nảy vừa có đôi ngũ chuyên làm

công tác hộ tịch (gọi là Hộ lai) là những cá nhân trực tiếp đăng ký các sự kiên

hộ tịch, vừa có một hệ thống số sách (gọi là Số bộ) rat đẩy đủ, khoa hoc vađược bão quan can thận Ở các Thanh phố lớn như Hà Nội, Hai Phòng, Hồ.Chi Minh và Cân Thơ hiện nay vẫn còn lưu giữ được một số ít số sách hộ tịchthời Pháp thuộc”

Cách mang tháng Tâm năm 1945 thành công thi nha nước dé ban hành.

một số văn ban liên quan nhằm điều chỉnh công tác hô tịch như sau: Sắc lệnh

số 41ÍSL ngày 10/10/1945 của Chủ tịch Hồ Chí Minh va các Nghị định củaChỉnh phủ gồm Nghĩ định số 764/TTg ngày 08/5/1956 kèm theo Ban Điêu lê

hộ tịch, Nghỉ định số 04/CP ngay 16/01/1961 kèm theo Ban Diéu lệ đăng ky

hộ tịch, Nghị định số 83/1908/NĐ-CP ngày 10/10/1998 vẻ đăng ký hộ tịch va

Nghĩ định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăng ky và quản lý hộ

tịch, Nghị định 06/2012/NĐ-CP vẻ sữa đổi, bd sung một số điều của các nghỉ định về hộ tịch, hôn nhân va gia đỉnh, chứng thực, cùng với đó la Hiển pháp,

Bồ Luật Dân sư năm 2005, Luật Hôn nhân va gia đính năm 2000, Luất Bảo về

và chấm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004, Luật Nuôi con nuôi năm 2010 Những văn ban đưc dé cập ở trên đã quy định rổ thủ tục, trình tự, cảch thức

đăng ký hộ tịch va trách nhiệm, thẩm quyền đăng ký và quản lý hô tịch đổi

"Bộ Te Phip, Bo co số 106/30: BTPnim 2012 về “ Tổ tết đng tá eB quấn 16t: sete tực hiện ác vn ro Pham pip hậtr eh

với các CQNN, ngoài ra côn có những Hiệp định tương trợ tư pháp liên quan

tới các Hình vực Hôn nhân va gia đính, Dân sự mà Nha nước ta để ký kết vớicác quốc gia khác trên thé giới có liên quan tới hộ tịch, nhất là những Hiệp

định liên quan đến nuối con nuôi

Hiện nay, việc điều chỉnh trực tiếp về hộ tịch đã có Luật Hộ tịch năm

2014 va Nghị dinh 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy

định chỉ tiết một số diéu và biên pháp thi hành Luật Hộ tịch 2014, Thông tư

04/2020/TT-BTP ngày 28/5/2020 của Bộ Tư pháp quy định chỉ tiết thi hành một số điển của Luật hô tịch và Nghỉ định số 123/2015/NĐ-CP (thay thể Thông tư 15/2015/TT-BTP ngày 16/11/2020), Đây được em là bước tiến lớn trong công tác hành chính tư pháp nỏi chung và công tác hộ tịch nói riêng,

đã khắc phục được những mất hạn chế nhất định của hệ thống văn bản do CQNIN quy định vẻ hộ tịch đã được ban hành trước đây.

Về khái niệm Pháp luật thi: “Pháp iuật là hệ thống quy tắc xứ sự chung:

đo nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận và bảo đâm thực hiện đỗ điều chữnh các

quan lệ xã hội theo mục dich, định hướng của nhà nước “19

"Như vậy, từ các quy định va khái niệm nêu trên thi khái niệm pháp luật

về hộ tịch được hiểu là: “đệ thống các quy tắc xử sự được nhà nước đặt rahoặc thừa nhận và bảo đấm thực hién đề điền chính những việc liễn quan đếnnhân thân của cá nhân trong đồi sống xã lôi theo mục dich định hướng củanhà nước, tao cơ sỡ cho người dân thực hiền quyền, lợi ich chính đáng của

‘minh và làm cơ sở cho việc thực hiện quân i nhà nước về dân cư”

Đổi với pháp luật về hộ tịch, nó có một số đặc điểm sau:

M6t là có gid trị nhân thân (quyền nhân thân) luôn luôn gắn chặt với

cá nhân mỗi người Theo quy định cia pháp luật thì: "Quyển nhân thân là quyễn dân sự gắn liên với mỗi cá nhân, không thé chuyển giao cho người

© Đạo học Lrật HA Một Giáo nồi lý ôn ưng VỆ Nedra và Php lt, Yok Tv hp, 2017, tan,

khác, trừ trường hợp pháp luật có quy dink khác ” TM, do đó gia trị nhân thân

chính là những giá trí cụ thể gắn chất với từng cá nhân, mỗi cá nhân chỉ có

duy nhất một thời điểm sinh và chết, các du hiệu khác như Họ tên; cha, me;dân tộc; giới tính, ngày, tháng, năm sinh, chỉ lả những dấu hiệu cơ bản để

phân biệt từng cá nhân cụ thé trong đổi sông zã hội

Hai id, có phạm vì và đối tượng điều chỉnh tương đối da dang phức

tap Bao gồm những sự kiện phát sinh trong cuộc đời của một cả nhân từ khi

người đó được sinh ra cho tới khi chết như Khai sinh, kết hôn, cải chính, bỏ

sung hộ tịch, nhân cha, me, con, ; khai tử

Ba là được điễu chỉnh bởi nhiều ngành luật có liên quan nén chứadung nhiều loại quy phạm pháp luật Có thé kế dén một số ngành có liên quan

như: Hiển pháp, Dân su, Hôn nhân & Gia đỉnh, Hanh chính,

"Bốn id, pháp luật về hộ tịch có hình thức thé hiền phong pit Khi Luật

Hộ tịch 2014 được thông qua, Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho Bộ Tư pháp chủ tri, phối hop với cơ quan có liên quan tham mưu, trình Chính phủ ban hành, liên tịch ban hành va ban hành 01 Nghỉ định của Chính phủ, 01 Thông

từ của Bộ Tw pháp quy định chỉ tết thi hành - có hiệu lực đồng bộ với Luật

ngày 01/01/2016, tiếp tục tham muu, ban hảnh theo thẩm quyển 07 văn bản

QPPL quy định chỉ tiết thi hành Luật Hộ tich, gồm: 03 Nghỉ định, 01 Thông.

tu liên tịch vả 03 Thông tư khác?

Chai niệm, đặc điểm, vai trò của thực hiện pháp luật về hộ tịch.

er ee er re nghữa vu va lợi ích hop pháp của nhân dân, cũng như điều chỉnh cách thức xử

sự của cả người dân, các tổ chức và cã nhà nước Nhận thức pháp luật của các

chủ thể tham gia anh hưởng trực tiếp đến các muc đích nói trên cũng như việc

áp dụng pháp luật vào thực tiễn đời sống xã hội

` Điều 35 Bộ hit Din seni 2015,

‘Theo Doan Bach Liên thi thực hiện pháp luật la: “Hanh vi thực tổ, hopphép, có rue dich của các chit thé được hình thành trong quá trình hiện thực

hhéa các quy ãịnh của pháp luật 2®

Có quan điểm cho rằng, thực hiện pháp luật là: “Hiên ương quá trinh

cô nue dich làm cho những quy đmh cũa pháp luật trở thành hoạt động thực

tế của các chi thé pháp iuật “1

Còn theo Nguyễn Văn Động thì thực hiện pháp luật chính là: “Hoatđộng của con người đưa pháp luật vào cuộc sống nhằm đem lại cuộc sống

Ẩm no, trrdo, hạnh phúc và an toàn cho nhân dan’?

Co thé thay, thực hiện pháp luật trước tiên chính là hình thức thé hiện

chức năng, nhiệm vu của nha nước, sau đó là hoạt động có muc đích của các

chủ thể có năng lực hành vi pháp luật để đưa pháp luật vào đời sông va trathảnh hành vi hợp pháp của các chủ thể là cá nhân va tổ chức có liên quan

Tir những nghiên cứu trên, đã có những quan điểm đổi với thực hiện

pháp luật về hộ tịch như.

Thực hiện pháp luật vé hộ tịch 1a: “Quá trinh hoạt động hoặc hành vi

sô mục đích, cô chit dinh của các chai thé nhằm lầm cho các guy pham pháp

Trật về hộ tịch đi vào thực tiễn cuộc sống hưởng tới mục tiêu xây dung hệthẳng quân If hồ tịch ciuyén nghiệp, hiệu quả bảo âm đăng ý kịp thời, đâyaii, chỉnh xác mot sue kiện hộ tịch phát sinh trong đời sống xã lôi góp phẩm

bảo về các quyển và lợi ích hop pháp cũa công dân, tăng cường hiệu quảquản if đâm cự của nhà nước “25

Thực hiện pháp luật về hộ tịch là “Hoat đồng có mmc đích làm chonhững guy đình của pháp luật về thuc hiện đăng kf, quân Ij lộ tích at vào

“hoe Lt,Đạ học Quốc Gi Hà Mộ, Giá roi 1ý luânnhà nước tàphấp hét, No Tháp, #2017,

"Ben Vin ứng, Go rò lý adn ang và ước Php tN ioe, 33008278

‘SLE Thị MEnh Hida, Te Hiện pháp hạt vệ hộ thn đa bản ih Thới Ngon Trận ân thac ĩ

óc HANG 2013, 015,

cuộc sống nhằm phát my cao độ quyền của công dân trong việc đăng ii các

su Môn hộ tịch: khai sinh, Khai tie kết hôn nhằm theo đối tực trạng và stebiễn đông về hộ tịch bảo đấm cho các sư kiện hô tịch được đăng lý lịp thời,đăng qnp' dinh của pháp luật, trên cơ sở đỏ bão hộ các quyé lot ich hop

pháp của cả nhân và gia đình đồng thời góp phan xây dung các chính sách

về kinh tế, xã hôi an ninh quốc phòng và dan số ké hoạch hóa gia đình ”””

‘Noi một cách đơn giản thi thực hiện pháp luật vẻ hộ tịch co thể hiểu là:

“Hoat động có mục dich cũa các chủ thé có năng lực hành vi pháp Iuật làmcho những quy định của pháp Iuật về hộ tịch at vào thực tiễn đời sống xã hội,bảo đâm cho mọi sự kién hộ tịch cũa cá nhân khi phát sinh đều được đăng i

đây đi kịp thời, trung thực, khách quan và chính xác ”, điều này gop phan nâng cao hiệu quả công tác quản lý dân av của nha nước, bảo vệ các quyển,

lợi ích hop pháp của công dân và tăng cường cũng cố nên quốc phòng antình, làm cơ sỡ để xây dựng các chính sách phát triển vẻ kinh tế - xã hội của

đất nước.

1.2.2 Đặc điểm của thực hiện pháp luật về hộ tich

Tir những hướng nghiền cứu vả phân tích khác nhau, ta có thé thay ngoai các đặc trưng nói chung về thực hiến pháp luật đối với các hánh vi thực

tế phủ hợp với những yêu céu cần thiết của pháp luật, hay do chủ thể có đây

đũ năng lực hành vi pháp luật tiền hảnh với nhiễu hình thức khác nhau nhưng déu chung một mục đích chỉnh là đưa những quy định của pháp luật đi vào

thực tiễn đời sống xã hội, thì thực hiện pháp luật về hộ tịch còn có một số đặc.trưng riêng được thể hiện như sau:

.Một là về chủ thể thực hiên pháp luật về hộ tich

Trong lĩnh vực này, cá nhân và tổ chức chính lả hai chủ

quan trực tiếp tới quyền, lợi ích, nghĩa vụ va trách nhiệm của minh trong lĩnh.

ó liên

` Hoing Thị Bio Tưng, Tar Hộnphíp uệ về hộ chs npn Link Tiếnhphể Bồ HN, Luận văn thạc ậthộc, Hà N6i2016 220 21

vực hộ tịch, nhất la đổi với công tác đăng ký va quản lý hộ tịch Cu thể

~ VỀ chủ thé là cá nhân: Khi có sử kiện hô tịch phát sinh thi người dân

phải có trach nhiêm, nghĩa vụ đi đăng ký các sự kiên phát sinh đó theo đúng quy định của pháp luật vẻ hộ tịch và cá nhên được nha nước giao quyển phải

chịu trách nhiém nếu để xay ra sai phạm Cụ thể “Chi tịch UBND các cấp

phải chịu trách nhiềm vé tinh hình hộ tịch ở địa phương và phải chin trách

nhiệm kit dé cán bộ, công chức có sai phạm tiêu cực trong đăng ijt và quản

If hộ tịch"”” nội dung này đã được quy đình lại sau khi Luật Hô tịch được.

ban hành như sau: "Chủ tich UBND các cấp phải chịu trách nhiệm kht có

những vi phạm liên quan tới công tác đăng kỷ, quấn If hộ tịch và tuyén dung cán bộ, công chức lộ tịch kiêng ding quy dink của Ludt Hộ tịch 6 địa

phương trực tiếp quân if “1°

Đối với công chức Tư pháp - hộ tịch thì phải: “Chine trách nhiệm trướcUBND cắp xã, khi có vi pham sẽ căn cit vào mức độ đỗ có hình thức xử I

theo quy đinh của pháp indt"® Điều này cho thay trách nhiệm của công chức

Tu pháp - hộ tịch tương đổi cao, đời héi về chuyên môn, nghiệp vụ phải phù

hop với công việc của minh, trở thanh tiêu chuẩn cứng cho việc tuyển dung

vả bỗ nhiệm

Công chức Tư pháp - hô tịch phải được bồi dưỡng nghiệp vụ hồ tích,

có chữ viết rõ rang, trình độ tin học phủ hợp va có bằng từ trung cấp luật trở

lên ở cấp xã, bằng dai học luật trở lên ở cap huyện”, đây lả mẫu chốt để làm.

nén tang cho sự vận động của cả hệ thông quản lý hô tịch, bước đâu đất ra các

yên cầu vẻ tính chuyên nghiệp trong Tĩnh vực hộ tịch, hướng đến hiệu qua tốt

trong công tác hộ tịch ở mỗi cấp hanh chính bằng viéc nâng cao trách nhiém

của mỗi cá nhân Việc quy định trách nhiệm cho từng cả nhân cụ thể từ người.quản lý cao nhất cho đến cán bộ chuyên môn ở cơ sở về công tác hộ tịch như

vậy đã gop phan nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đốt với công tác nay.

là 18 chức: Pháp luật chi rõ trách nhiệm của từng CQNN.theo thẩm quyển về công tác hô tịch như sau: Chính phủ là cơ quan thống

nhất va giao trách nhiệm cho Bộ Tư pháp thực hiện chức năng quan lý aba nước vẻ hộ tịch, Bộ Tư pháp chủ tr phối hop với Bộ Công an, Bộ Ngoại giao

- Về chit

cùng các bộ, ngành có liên quan thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến công,

tac hộ tịch; UBND quan lý nhà nước vẻ hồ tịch tai dia phương, Cơ quan daidiện quản lý nhả nước vẻ hộ tịch ở nước ngoài” Như vậy, khi phát sinh sự

kiện hộ tịch thuộc thẩm quyên hoặc có yêu cầu từ người dân thì các CQNN.nay phải tạo mọi điều kiên thuận lợi nhất để tất c& người dân được thực hiện

quyển và nghĩa vụ đăng ký hộ tịch; thực hiên pháp luật

nhóm chủ thể nảy thì thường được thể hiện trên cả hai lĩnh vực là đăng ký vảquan lý hộ tịch, có thé thay hai hoạt động nay luôn có sự hỗ trợ và có mỗi liên

hệ mat thiết với nhau.

hộ tịch đối với

Hai là về hình thức thực hiện pháp iuật về hộ tịch

"Thực hiện pháp luật vé hộ tịch có các hình thức thực hiện như sau:

- Tuân theo pháp luật (Tuân thủ pháp luật): 1a inh thức thee hiện pháp

Int, trong đồ các chủ thé pháp iuật Mềm chỗ không thực hiện các hoạt động

mà pháp luật cắm”

Luật Hộ tích quy định những việc công chức làm công tác hô tích không được lam gồm: Gây khó khăn, phiên hà, nhận hồi 16, thu lê phí hộ tịch

‘rai quy định, kéo dai thời hạn giải quyết đăng ký hộ tích trai quy định, từ ý

-ˆ Ngyễn Mh Bom, Ngiyễn Vin Nim, Go rùi tuân ưng về nữ nóc và ph luc N®

‘Tephip, #2016, 401

thay đổi thông tin trong CSDL hộ tịch, tự ý cấp giây tờ hộ tịch, ** Đây la

những việc mA công chức Tư pháp - hộ tịch không được làm, khi họ chấp

"hành không thực hiện các việc trên thi ho ho đã tuân theo pháp luật vẻ hộ tịch

- Thị hảnh pháp luật (chấp hành pháp luật): 1a inh thức thc hiện pháp.Trật, trong dé các chủ thé pháp iuật tiễn hành các hoạt đồng mà pháp Iuật bắtbuộc làm”

Luật Hộ tịch quy đính trong thời hạn 60 ngày kế từ ngày sinh tré thì các

cá nhân như Bổ, me, ông, bả va người thân của trẻ hoặc cá nhân, tổ chứcđang nuôi dưỡng có trách nhiệm di đăng ký khai sinh cho trẻ © Như vậy, khi

những cá nhân, tổ chức trên đến UBND để đăng ký khai sinh cho trẻ nghĩa 1ahho đã thi hành pháp luật (chấp hành pháp luật) vé hộ tịch

Ở hình thức này, công din có trach nhiệm đi ding ký các sự kiến hôtịch phát sinh, các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền phải đăng ký kịp

thời, đẩy đủ, trung thực, khách quan và chính sắc các sự kiện hộ tich phát

sinh trên địa bản minh quản lý và tiền hành thông kê, bao cáo, tổng kết để làm

cơ sỡ cho công tác quan lý hộ tich

- Sử dụng pháp luật (van dụng pháp luật): là hinh thức thực hiện pháp

Int, trong đỏ các chủ thé pháp Iuật tiễn hành những hoạt động mà pháp iuật'cho phép làm”

Ở hình thức nay thì các cá nhân, tổ chức được thực hiện các hoạt động,liên quan đến các quyên của minh, họ có thể lựa chọn tiền hảnh hoặc không

tiến hành thực hiện các quyên theo ý chí của ban thân mà không bắt buộc phải tiến hành thực hiện theo quy định cũa pháp luật

Luật Hộ tịch 2014 quy định cả nhân được quyên thay đổi họ, chữ đệm

'Ngyễn Mish Dom, Nguyễn Vin Ni, Giáo nh mg vd nude và ip de YO Tephip E2016 640

'Ngyễn Mah Đo, Ngyễn Vin Năm, Gido mờ ý luân chung v nerve và phép lade Nos

‘Tephip, #2016, 405

vả tên trên giấy khai sinh đã cấp trước day” Như vậy, người dân có

chọn việc đăng ký lại hoặc không đăng ký lai theo nguyện vong thay đỗi các

thông tin trên trong Giấy khai sinh của minh mà không bi bat buộc phii đăng

ký lại nhưng vẫn được sử dụng tên gọi khác theo sở thích của bản thân trong

cuộc sống, tuy nhiên tên gọi khác nay sẽ không có gia tri pháp lý.

- Áp dung pháp luật: Tà hùnh thức thực hiện pháp luật cũa các cơ quan

lựa

nhà nước, nhà chức trách có thẩm quyền hoặc tổ chức xã hội được nhà nước

rao quyénTM, đối với hình thức này trong lĩnh vực hô tịch thi các CQNN và

công chức Tư pháp - hộ tịch là những chủ thể thường xuyên áp dụng phápluật dé đăng ky các sự kiến hộ tịch phat sinh, tử đó làm cơ sở cho việc phátsinh, thay đổi hoặc cham dit các quan hệ pháp luật liên quan tới quyền nhân

thén của công dân.

Vi du: Điều 28 Luật Hộ tịch quy định trong thời han 03 ngày làm việc,

kế tử ngày nhận đủ giây tờ và thầy yêu cầu của người dân la phù hợp với quy

định của pháp luật có liên quan thả công chức tư pháp - hộ tịch tiền han ghi

nội dung vao Số hộ tịch củng người có yêu cầu ký vào Số hộ tịch sau đó bao

cáo chủ tịch UBND xã ký trích lục cho người yêu cẩu, như vậy thi trong trường hợp nay chủ tịch UBND xã đã áp dụng phép luật vé hộ tịch thông qua

công chức Tư pháp - hộ tịch để cấp Trích lục hộ tịch về thay đỗi, cải chính hộ

tích cho công dân khi có yêu cầu.

Ba là, về nội dung của thực hiện pháp luật về hộ tich

“Thực hiện pháp luật về hồ tịch bao gồm hai nối dung cơ bản sau đây.

~ Thứ nhất, thực hiện pháp luật về đăng kỷ hộ tịch: Đây chính lã hoạtđông thực hiện việc sắc nhân hoặc ghi vào Số hộ tịch các sự kiện hồ tịch của

cá nhân, do cá nhân được nha nước trao quyển và CQNN có thẩm quyền tiền

Sam Đảm Đầu 26 Lo Hộ hoán 2016

” Nguyễn Minh Đoan, Nguyễn Vin Nim, Gio nh ý lds chaơng về nhà nước và phập luật Neds

‘Tephip, #2016, 405

rảnh thực hiền theo đúng trình tự, thủ tục mà pháp luật quy định nhằm tao

cơ sở pháp lý để bão dim quyển, lợi ích hợp pháp của cá nhân trong thực tếđời sông xã hội cũng như để nba nước thực hiện quên lý về dân cư

~ Thứ hai, thực hiện pháp luật về quản If hộ tích: Đây là hoạt động

được thực hiện đồng thời cùng với hoạt động đăng ký hô tịch nhằm phục vụ

cho công tác thống kê, thu thập và báo cio số liệu hẳng năm, thông qua công,tác nay nhà nước nấm bắt được tinh hình cụ thể vé subiển động dân cư, biểnđông của xã hội, từ đó giúp cho nhà nước có cơ sở để hoạch định và zây dựngcác kế hoạch cụ thể nhằm phát triển kinh tế - zã hội, quốc phòng an ninh phủ.hợp với điều kiên thực tiẫn của từng địa phương trên toàn quốc và là mét

trong những hoạt động của quan lý nha nước

Ngoài ra, công tác phổ biển, giáo dục pháp luật về hộ tịch được xem

Ja khâu quan trọng dé đưa pháp luật vào cuộc sông, làm cho người dân nắm

rõ được mục đính, hiểu được tam quan trong và giá trị thực tế của việc

đăng ký và quản lý hô tịch, nhất là giá trị pháp lý của các loại giấy tờ hô tích của cả nhân.

1.2.3 Vai trò của thực liệu pháp luật về hộ ch

“Thực hiện pháp luật về hô tịch có một sé vai trò nhất định như sau:

-Một là, thực hiện chức năng của nha nước vé công tác đăng ký vả quản.

lý hộ tịch, lam cơ sở để theo đối sư biển động vé dân số, đô tuổi, giới tỉnh

giúp cho các CỌNN xây dựng chỉnh sách phù hợp dựa trên chất lượng và

lượng dân số theo từng độ tuổi, giới tinh, từ đó phân tich và đánh gia cụ thé

để làm căn cứ hoạch định va ban hành các chính sách về phát triển kinh tế,

văn hóa, an sinh xã hội

Hai là thé hiên sự tôn trong của nhà nước đổi với cá nhân trong việcthực hiện các quyên nhân thân đã được ghi nhận trực tiếp trong Hiền pháp

năm 2013 cũng như trong Bộ Luật Dân sự năm 2015 đối với các quyển vẻ

Ho tên, Dân tộc, Quốc tịch, Kết hôn, Nuôi con nuôi, đây chính là căn cử đểngười dân thực hiện các quyên nhân thân của minh, những dữ liệu về thông.tin của mỗi cá nhân được thể hiện các loại giấy tờ hộ tịch, trên căn cước công.dân gắn chip hay mA định danh điên tử chỉnh la sự khẳng định gia trĩ pháp lý

vẻ các đặc điểm gắn liên với nhân thân của mỗi người, nó thể hiện cho việccông dân có đủ điều liên, đủ kha năng để tham gia vao các quan hệ mà pháp

luật cho phép hay không,

Ba là, bao đảm chức năng quan lý hô tịch được trao cho các CQNN có

thấm quyên, từ đó phát huy và nâng cao vai trỏ, trách nhiệm của các CQNN

trong viếc bao đâm trật tư xế hồi, an ninh quốc phòng,

Co thé thay, thực hiện pháp luật vẻ hộ tịch chính là đăng ký va quan lý

hộ tịch, đây vừa là công việc của các CQNN có thẩm quyển thực hiện nhằm.theo dối thực trang, sự biển đông về hộ tịch, vừa thể hiện việc nha nước công

nhận một cả nhân tồn tại với đẩy đủ tính pháp lý, giúp CQNN có cát nhìn toàn.

cảnh về tinh hình cia đất nước qua các chỉ số như Dân số, độ tuổi, giớitính, để lâm căn cứ xây dựng và ban hành các chính sách phù hợp vẻ pháttriển kinh tế, văn hóa - xã hội, giao duc, y tế, thé duc thé thao, nhằm hướng.tới việc đảm bão cân bằng giới, bảo dam các chế độ vẻ an sinh phúc lợi cho

người dân, tat tự an toàn 2 hội va an ninh quốc phòng trong thời ky mới

1⁄3 Thực hiện pháp luật về hộ tịch ở một số nước - kinh nghiệm.

cho Việt Nam.

13.1 Xây dung cơ sở dữ liệu quốc gia và kiểm soát mức sinh thông

qua đăng lý hộ tịch của Trung Quốc

Tai Trung Quốc, sé liêu thống kê sẽ được thu thâp thông qua các nguồn.

đữ liệu như Tổng diéu tra dân số, điều tra mẫu thường kỷ và hỗ sơ hảnh chính

‘Vao dau mỗi thập ki, Cục Thong kê của nước nay sé thu thập số liệu về dan số

và sẽ hội thông qua diéu tra đến số, giữa các thập kỹ sẽ tiền hảnh cuộc điều tra

mu dân số 1%, tại những thảnh phổ lớn sẽ tiền hanh khảo sát mẫu hang năm

về thay đổi dân số và diéu tra lao động hang tháng Hỗ sơ hảnh chính được xem.

là nguồn bổ sung cho những số liêu về dân số được thu thập thông qua điểu trathường xuyên và diéu tra theo mẫu Cụ thể, Bô Công an lưu trữ dữ liệu về dan

car dng ký thường trú và đăng ký tam trú, Bộ Lao động va an sinh xã hội lưu trữ dữ liệu về người lao đồng

Cơ si dữ liệu dân số cia nước này đã được quản lý vả vận hành rất tốtnhờ vào sự phat triển manh mẽ của CNTT Môt số co quan, đơn vị đã thánh

lập CSDL và ting dụng liên quan tới tình trạng nhân thén của người dân Hiện

nay, Trung Quốc đã thanh lập CSDL hộ tịch trực tiếp từ những nguén thông

kê của các Bô như Bộ Công an, Bộ Nội vu và Bộ Lao động và an sinh zã hội, kho dit liệu điện tử nay được xem là nguén tai nguyên của hệ thông thông tin Công dân sẽ được lưu giữ với một số định danh duy nhất, khi di vào

vận hành thì CSDL điện tử về công dân sẽ được trao đổi va chia sé giữa cácCCQNN với nhau nhằm phục vụ hoạt động quan ly nha nước diễn ra được hiệu

quả nhất

Ở Trung Quốc, việc đăng ký va quan ly số liệu khai sinh rat quan trọng,

di Chính phủ nước này đặt ra chính sách mỗi cấp vợ chéng chỉ có một conĐiều nảy dẫn dén một hệ quả không mong muốn đó chính là có nhiều đứa trẻsinh ra không được đăng ký khai sinh do bé me đứa trễ sợ nhả nước xử phat

Vao đâu những năm 1990, khi Chính phủ Trung quốc thực thi nghiêm túc

chính sách kế hoạch hóa gia đỉnh thi trong các báo được thu thập đã thể hiệnmức sinh của nước này đột ngột giảm manh Thẩm quyền thu thập dir liệu vé

khai sinh tại Trung Quốc thuộc về các Bộ sau: BG Công an chỉ đạo va giám.

sát cũng như quản lý thông tin thu được từ các đơn vị có thẩm quyên cấp đăng,

ký hô khẩu địa phương, Bộ Công an cũng chịu trách nhiệm về việc xuất bản

số liệu quốc gia về đăng ký hộ khẩu thường trú mỗi năm, B ộ Nội vụ công bd

số liêu về hôn nhân và khai từ, Bd Y tế chịu trách nhiém vẻ công tac phòng,

chống dịch bênh, bao vệ sức khöe công

‘ba me và trẻ em và xuất bản thống kê y tế Nhiém vụ của hệ thông cơ quan nay là ghi nhân lại thông tin của các thành viên trong mốt hộ gia đình với các tiêu chi như Ngày sinh, nơi sinh, giới tính, dân tộc, tinh trạng hôn nhân, trình.

g cũng như chương trình sức khöe

đô học vẫn và nghề nghiệp Trẻ sơ sinh được bố mẹ gửi yêu câu đến cơ quancảnh sát quan lý hô khẩu ở khu vực trong vòng một tháng kể từ khi được sinh

ra, sau đó sẽ được đăng ký trong số hộ của gia định”

Khi đăng ký kết hôn, mỗi cặp vợ chéng sẽ được phòng kế hoạch hóa

Gia dinh cấp một giây phép sinh đê, sau khi sinh con thi cha mẹ phải xuất

trình giấy nay cùng với giầy khai sinh do cơ sở y tế cấp để làm thủ tục đăng

ký hộ khẩu cho con vào quyền hộ khẩu của gia đỉnh Trường hợp trẻ em sinh

ra vượt mức quy định trong giấy phép sinh để thi đứa tré đỏ không được khai

sinh hợp pháp va vì trước khi đến tuổi đi học tiểu học không cân dùng đến hộ.khẩu đã Ấn dén tinh trang đăng ký khai sinh không đúng hạn cho trễ em.

Củng với chính sách một con thi thi tục khai sinh có nhiêu rảo cân đã tây ra một thực trang bat cập tại Trung Quốc, đó là việc có nhiều tré em sinh

1a bi chêm đăng ký khai sinh và việc xử phạt bằng tiên đổi với cấp vợ chẳngsinh con thứ hai cũng đã vô tình đầy những đứa tré 1a con thứ hai nay trong

các gia định nghèo rơi vào tinh trạng khai sinh muôn, thậm chi là không được khai sinh Tinh trang này đã trực tiếp gây nên khó khăn cho nha nước trong việc quản lý dân cư cũng như hoạch định các chính sách vé dén số, giáo duc vayté

Đổi với Việt Nam, tại Điêu 10 Pháp lệnh vẻ dân số quy định: “Méi cặp

vợ chồng chỉ có từ một đến hai con” dẫn đến việc sinh con thứ ba được coi 1a

vi phạm quy định của pháp luật vẻ dân só Tuy nhiên, từ năm 2013, van để

© Ngyễn ị Thu Bang, Đuối each Z nótsổ ước và bi oe Hh mgm co Pet Nm,(Huyền đề tộc Lkhoa học: Quon ý hộ rich ở Việt Nam - Mét số vấn để lý lun và thực tiễn, Nguyễn.

‘Ngoc Bích Chủ nhiềm đề tài, Trường Đại học Luật Ha Nội, Hà Nội 2017, tr195 - 196.

đăng ký khai sinh cho con thử ba không gặp bat cử rảo căn nao, đứa trẻ đó sẽ

được bình đẳng trong việc thực hiện các thủ tục về hồ tịch như những đứa trẻ

khác va bô mẹ của những đứa trẻ thir ba đó cũng không bi áp dụng bat cứ biện

pháp xử phat nảo Chính vì có sự linh hoạt và mém ming trong các quy định

của pháp luật đổi với chính sách kế hoạch hóa gia đỉnh đã giúp cho nước ta đạt ti lê đăng ký khai sinh khá cao, sử chênh lệch giữa số liêu đăng ký khai sinh với dữ liêu dân cư gén như không lớn Điểu này đã tao điều kiện cho

Chính phi nước ta lâm căn cứ để xây dựng các chính sách phù hợp cũng như

cung ứng các dich vụ công cho người dân được tốt hơn.

Trung Quốc được xem la quốc gia đông dân nhất trên thé giới, Vìvay, việc xây dựng và quản lý cơ sé dữ liệu dân cư của nước nảy là bai học

kinh nghiệp quý giá cho Việt Nam Việc phân định thẩm quyển cũng nhưviệc phổi hợp chất chế giữa các cơ quan cấp Bô ở Trung Quốc và với sựtriển khai thực hiện theo ngành doc zuống dia phương đã tạo nên một hệ

thông vận hành nhịp nhàng va hiệu quả

1.3.3 Thực hiện pháp luật về hộ tịch tai Hàn Quốc

Tại Han Quốc, đăng ký hộ tịch không phân biệt trong nước hay ngoài

nước va được thực hiện bằng hệ thống thông tin điện

đăng kỷ tại cơ quan đăng ky hộ tich cắp quân hoặc cấp phường, các sự kiên

hộ tịch mới phát sinh sẽ đưc ghi vào Số hộ tịch gia đỉnh, đây được coi la

quản lý hộ tích theo hình thức đăng ký quan hệ gia đính va các sự kiến như: Đăng kj khai sinh, đăng ký khai

cham đứt việc nuôi con nuôi, thay đổi hô tích, thông báo tuyên bổ mắt tích, ly

hôn, chính la các sự kiện hộ tịch do pháp luật Han Quốc diéu chỉnh.

Về đăng i khai sinh: Pháp luật nước này quy định kể từ ngày sinh

công dân có thể đến

, đăng ký kết hôn, nhận nuôi con nuôi,

“heo số lều mới ahi tt Liên Hop, Quốc, tinh din thing 72023, Din sổ cin Tang Quốc la

1452286088 ngời, điểm 18 07% din sé thể giới và đang ding thờ nhất hận thể giới ong bằng xắn

"hạng in số các nova vùng nh thổ imps Tins argu qucl uy cập ngùy 36/52033

trong ving Ú1 thang, khi người dân tiến hảnh thủ tục đăng ký khai sinh chotrế sẽ được miễn phí, nêu quá han thi sẽ bị phat tiễn, mức phạt tùy theo thời

gian quá hạn (đây chính là quy định vẻ thời hạn đăng ký khai sinh) và cha

hoặc me có trách nhiệm đi đăng ký khai sinh, nêu không đi được thi có thé ủy

quyền cho người khác nhưng phải trực tiếp kê khai và ký va hỗ sơ

Cơ quan đăng ký có thẩm quyển sẽ tiền hành đông thoi hai thủ tục là

đăng ký khai sinh và đăng ký khai tử đổi với trường hop đứa tré sinh ra nhưng chết ngay sau đó

Về đăng ký kết hôn: Tai Hàn Quốc, Tòa án nhân dân tối cao và hệthông tòa án các cấp có thẩm quyền cao nhất về quan lý hộ tịch, Tòa án giao

cho UBND các cấp tiền hành thực hiện việc đăng ký hô tịch cho một vài sự

kiên hồ tích như Đăng ký khai sinh, đăng ký kết hôn vả khi công dân nước

nay dén đăng ký kết hôn tại cơ quan hô tịch thì chỉ can nộp giấy đăng ký đã

chuẩn bị trước là được công nhận mà không cần phải nộp thêm các loai giấy

tờ khác, lúc nảy cơ quan hô tịch có trách nhiệm tra cứu thông tin trên cổngthông tin điện tử để sác minh về tình trang hôn nhân của các bên đăng ky kếthôn, đổi với trường hop kết hôn có yêu tố nước ngoài thi người nước ngoài

phải tự chứng minh về tinh trạng hôn nhân của mình.

Do ứng dụng CNTT trong hoạt đồng đăng ký hô tịch nền công tác quan

lý hô tịch cũng như quản lý các thông tin khác của cá nhân ở Han Quốc đều được lưu trên hé thống trực tuyến do đó các cơ quan đăng ký hộ tích ở cấp quên hoặc cấp phường déu được kết nổi với hệ thống này làm cho việc tra

cứu thông tin tương đôi dễ và chính xác nên người dân nước nảy có thể thực

hiện yêu cầu đăng ký hộ tích tại bất cứ cơ quan đăng ký hồ tích nâo Khi tiền

hanh đăng ký hộ tịch, các loai giấy tờ ma người dân nộp sẽ được ghi vào số

để lưu định kỳ hang tháng, sau đó sé được ban giao cho Tòa án tiền hành công

tác quản lý cũng như lưu giữ"

1.3.3 Thực hiện pháp tui về hộ tịch tai Pháp

Tại Pháp, thực hiện pháp luật vé hộ tích được quy định bởi Bộ luật Dân.

sự Công hỏa Pháp, những việc hộ tịch phát sinh sẽ được đăng ký vào chứng

thư hộ tịch, sau đó chứng thư nay được ghi tiếp vào số thuyén bộ để quản lý

Pháp luật Cộng hòa Pháp quy định về hộ tịch khá rộng va rat cụ thể, nóthể hiện được các sự kiện cơ bản trong đời sống của mỗi cá nhân, qua đó thay

rõ được quá trình đăng ký hộ tịch tại các cơ quan có thẩm quyền thông qua Sốthuyền bộ bởi nó là quyển số thể hiện rổ nhất về hộ tịch, trong đó gồm các

chứng thư hô tích, chứng thư hô tích có đẩy đủ các thông tin như Năm, tháng, ngày và giờ lập, Ho và tên của viên chức hộ tịch; Ho, tên, nghề nghiệp

và nơi cự trú của tắt cả những người có tên ghi trong chứng thư hộ tịch.

‘Tham quyền thực hiện các việc liên quan đến các loại chứng thư hô tích như Khai sinh, kết hôn, khai tit do viên chức hộ tịch tiền hành lập đưới sự

giám sát của Công tổ viên, ngoài ra viên chức hộ tịch quân su cũng có thẩm

quyền tiễn hảnh lập các chứng thư hộ tích liên quan đến quân nhân và cá nhân không phải quân nhân tại những vùng ma cơ quan hộ tịch địa phương không hoạt động hoặc không thường xuyên hoạt động được Cu thể: "Trong trưởng

hop chiễn tranh, nễu các hoạt động quân sự được tiễn hành ở bên ngoài lãnh:thỗ quốc gia hoặc đóng quân ở nước ngoài trên cơ sở chiếm đông hoặc theohiệp dinh liên Chính phi, thi các ching tiue hộ tịch nói trên cling có thé doviên chức hộ tịch quân sự được BS trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đinh lập Viênchức lộ tịch quân ste cling có thẩm quyên lập chuing thư hộ tịch đỗi với những

người không phải là quân nhân trong trường hop quy nh tat các chương

rên không được áp ching: Trên lãnh thổ quốc gta các viên chức lộ tịch quyainh ö trên cô thé lập chứng thee hộ tích liên quan đắn quân nhân và người

không phải là quân nhân tại những địa bàn nơi ma do động viên hoặc bi vậy

im nên cơ quan lộ tich địa phương không bảo đầm hoạt đồng thường xuyênđược “2

` Xem thảm Đầu 93 Bộ hật Din ng hip

Tại Pháp, viên chức hộ tịch cấp xã gồm có xã trưởng va pho xã trưởng,

Cấp quân thì gồm quân trưởng và quân phó, đây là những cả nhân được nhànước trao quyền và được bé nhiệm theo quy định của pháp luật

Ở Pháp, quan lý hộ tịch được thực hiện dong thời bằng img dungCNTT và bằng Số giấy va chỉ xây dựng CSDL hộ tịch ở cắp x4, trong CSDL

hộ tịch có những thông tin hô tịch được ghi ở Số giấy nhưng không được cêpnhật lên hệ thống CNTT dẫn đến có nhiều loại thông tin phải thực hiện tìm.kiểm bằng phương pháp thủ công, các nha lập pháp của nước nay cho rằng

mẽ số cá nhân là van để nhạy cảm và không muốn quy công dân thành các

con số nên thay vì cấp mã số cá nhân thì người dân sẽ được cấp một Sé bảo.hiểm xã hội, sé này cho phép thực hiện một số thủ tục nhất định nhưng không.được sử dụng để chứng minh danh tinh và không nêu trong giấy tờ hô tịch

Hoat động đăng ký hộ tịch tại Pháp được pháp luật quy định như sau:

Về đăng i khai sinh: B 6 tuật Dân sự Pháp quy định về thẩm quyền va

thời han đăng ký khai sinh như sau “Trong thời han 05 ngày i từ ngày sinh

rẽ, việc khai sinh cho trễ phải được thực hiện trước viên chức hộ tích tat nơi 'rề sinh ra; Việc Khai sinh trong quân đôi được thực hiên trong vòng 10 ngày

ie từ ngây sinh" tuy nhiên thi thời han nay được tăng lên thành tám ngày

néu khoảng cách giữa nơi sinh trẻ và nơi đăng ký được chứng minh là xa, trong trường hop trẻ sinh ra không được khai sinh trong thời hạn pháp luật

quy định thì viên chức hộ tịch chi có thể ghi việc sinh vào Số hộ tịch Khi có

‘ban án, quyết định của tòa án quân nơi trẻ sinh ra nhưng phải ghỉ chủ tóm tắt vào lễ của trang tương ứng với ngày sinh, trường hợp không sác định được

nơi sinh của trẻ thì tỏa án có thẩm quyên sẽ lả tòa án nơi cư trú của người yêu:

cầu khai sinh.

‘Yim thim Đầu 55, Điều 93 Bộ bật Din sự hip

Về nghĩa vụ đi khai sinh va giấy khai sinh, Điều 56 Bộ luật Dân sự.Pháp quy định: "Việc khai sinh cho trễ phải do người cha thuec hiện, hoặc nếungười cha vắng mặt thì do bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ phẫu thuật hộ sinh,nhân viên y tê hoặc những người khác đã chứng kiến ca sinh thực liện; nếu

người me sinh con 6 ngoài nơi cư trú thi do người chủ nhà nơi tré sinh ra

thực hiện Giấy Rhai sinh duoc lập ngay sau kit Rhai sinh”

Ho của trẻ được sắc như sau Nêu quan hệ giữa cha, me va con được

ác lập đồng thời, châm nhất là tại thời điểm khai sinh hoặc sau khi khai sinh,thì cha mẹ có thể lựa chọn họ để chuyển cho con; hoặc họ của cha, hoặc họ

của me hoặc họ của cha va me kết hợp lại theo trật tự do hai người théa thuận,

giới hạn mỗi bên cha me chỉ được chọn một họ Nêu không có lời khai chung

của cả hai người gửi cho viên chức hộ tịch trong đó nêu rõ việc lựa chọn ho cho con thi trẻ sẽ mang họ của người đã sác lập quan hé cha - con hoặc me - con đầu tiên với trẻ, và họ của người cha trong trường hợp quan hệ cha - con,

me - con được xác lập đồng thời Nêu có sự bất đồng giữa cha me va cha hoặc

‘me thông báo cho viên chức hộ tịch, châm nhất là tai thời điểm khai sinh hoặc

sau khi sinh, lúc xác lập đông thời quan hé cha me con, thi tré sẽ mang cả hai

‘ho, trong giới han họ đâu tiên của mỗi người, được sắp xếp theo trật tự bảng

chữ cái Trong trường hop tré sinh ra ở nước ngoài có ít nhất cha hoặc me là người Pháp mà cha mẹ đã không thực hiện quyển lựa chon họ cho con theo

quy định của khoản trên thì có thể khai việc lựa chon ho cho con trong đơnđăng ký hộ tích trong théi hạn ba năm kể từ ngay trẻ được sinh ra Trongtrường hợp cha mẹ hoặc một trong hai người mang họ kép thì có thể chỉ

chuyển một họ duy nhất cho con bằng một tuyên bồ chung”.

Về đăng if kết hôn: Điều 63 và điều 64 B 6 luật Dân sự Pháp quy định:

`! Xu thêm các Điều 55 311.21, 31123 vi 311-23 Bộ hit Din sự Phép

Trước lầu 16 chức đằng lý

tại Tòa Thủ chính trong thời han 10 ngày về tên, ho, nghề nghiệp, nơi cư trit

in, viên chức lộ tịch phải niêm yét công khai

và nơi thường trù của các bên kết hôn cũng niue nơi tiễn hành kết hôn; Việcđăng ip kết hôn không thé được tiễn hành trước ngày tine 10, không tính ngày'công bó Nếu việc niêm yét bị đình chỉ trước khi thúc thời hạn trên thi việc

“đình chỉ phải được ghi chủ vào chinh tờ niêm yét không còn được dân tại cũa

Tòa Thị chính

Trường hop nam - nữ không tién hành đăng ký kết hôn trong thời

‘han một năm kể từ ngày hết hạn niêm yết công khai thì Viên chức hộ tịch

sẽ phải tiên hành niêm yết lại, đổi với quân nhân thi viée công bổ công khai việc kết hôn còn được thực hiện tai đơn vị của đương sự, theo thủ tục do

B trưởng Bộ quốc phòng quy định, đăng ký kết hôn sẽ được ghi trong

chứng thư kết hôn va bên lễ giấy khai sinh của người vợ phải ghỉ chú vẻ

việc tổ chức lễ đăng ký kết hôn va tên của người chẳng vả ngược lại

Vi việc khai tie Giây chứng từ do Viên chức hộ tịch của xã nơi người

đó chết lập theo lời khai người biết được những thông tin chính sắc va day di

nhất về hộ tịch của người chết, Giấy chứng từ cũng có thể được lập trongquân đội nhưng phải có sự xác nhân của hai người và để dim bảo sự chínhxác của các thông tin khai báo thì viên chức hộ tịch có thể yêu cầu kiểm tra

dữ liên mang tính chất cá nhân liên quan đến người chết từ giấy khai sinh hoặc giấy đăng ký kết hôn Viên chức hộ tích phải gửi một bản sao giấy

chứng tử cho viên chức hộ tịch nơi cư trú của người chết, nêu biết, bản sao.tiêy sẽ được: KHÍ 4ã tất sỗ đãng kỹ: Vien CE hộ ii sẽtiết hành ghĩ cn WEviệc người đó đã chết vao bên lễ chứng thư khai sinh của người chết và phảighi đây đủ các thông tin vé nhân thân của người chết

Ve vi: tiên cha thế, con: Vise way due: thuc Bite tủ, cũng dang:viên, cơ quan thanh thiểu niên hoặc vién chức hộ tịch va phải được lập thành

chứng thư hộ tịch trong trường hợp người cha tuyên bồ nhận mình la cha đứa

trế và được người me chấp thuận thì được ghi va số đăng ký khai sinh các nộidung khai của người cha và các nội dung nay có thể được ghi vào lê giây khai

sinh của người con Ngoài ra, néu vơ chẳng đã kết hôn được trên hai năm, cả

‘hai người đều trên 28 tuổi và không ly thân thì có quyển nhận con nuôi hoặcngười trên 28 tuổi cũng có quyển nhận con nuôi và người nhận nuôi con nuôiphải hơn con nuôi 15 tuổi trở lên Tuy nhiên, néu có ly do chính dang, Toa án

có thé cho phép việc nhận con nuôi khi chênh lệch vẻ tuổi nhé hơn những

trường hợp quy đính tại khoản trên

1.3.4 Kink nghiệm cho Việt Nam trong hoạt động thực liện pháp 'hộ tịch qua tim hiểu về hộ tịch của một số uước trêu thé giới

So sánh với các quy định pháp luật vẻ hộ tịch của Việt Nam có thé thay

được những điểm tương đồng va cũng có không ít điểm khác biệt, từ đó có.thể rút ra được những lạnh nghiệm có thé ap dụng vào hoạt động thực hiện

hut v

pháp luật về hộ tích ở nước ta hiển nay.

Hiện nay, bên canh việc lưu giữ sé sách bằng phương pháp thủ công la

ghi vào số đăng ký và tiền hanh lưu giữ trong một thời gian nhất định để làm

cơ sở cấp ban sao trích lục giấy tờ cho người dân khi có yêu cầu thì nhiễu quốc gia trong đó có Viết Nam đã tiến hành xây dưng hệ thống CNTT, nhằm thực hiện việc lưu trữ dữ liệu hộ tích thông qua CSDL hô tich điện tử.

Trong một thời gian dai cho dén hiện nay thì Việt Nam vẫn thực hiển.

đăng ký hộ tịch vào từng loại số cho từng việc hé tịch nhất định như: Số đăng,

ký khai sinh, số đăng ký khai ti, số đăng ký kết hôn, Việc sử dung phương, thức đăng ký va quan lý hô tích bằng phương pháp thủ công nay đã bốc lô

nhiễu điểm bat cập, chưa phù hợp với nhu cầu cia người dân cũng như yêu.cfu về cải cách nên hành chính - tư pháp ma Chính phủ đã đặt ra Để thực

hiên tốt yêu cầu, nhiêm vu ma Chính phũ đặt ra thi cẳn phải cải cách phương,

thức đăng ky, quan lý hộ tịch, can phải kết hợp chế độ quản ly bang

tích với việc thay thé chế độ cấp giây từ hộ tịch hiên nay bằng viéc lập Số hô

tịch gia đỉnh hoặc bằng ứng dung CNTT trong đăng ký vả quan lý hộ tịch,

điễu này sẽ làm cho dữ liêu hô tịch luôn được kết nồi, chia sẻ giữa các CQNN

ở các cấp với nhau trên toàn quốc và đây cũng chính 1a cách thức quản lý hộ tich dang được ap dụng rất hiểu quả tai Hàn Quốc mà Việt Nam cần học hôi

bi nhân tổ đỗi mới trong phương pháp quản ly hé tịch này chính là việc lap

Số hộ tịch gia định và Số nay chỉ có giá trị thay thé bản chính các loại giầy tờ

hộ tịch của các cả nhân là thành viên trong hộ gia đình, việc sử dụng Số nayvẫn tiền hành cấp trích lục bản sao các loại giấy tờ hộ tịch để cá nhân sử đụng

khi cần thiết

'Việc không phân biệt nơi đăng ký hộ tịch của Hàn Quốc cũng là một

kinh nghiệm ma Việt nam cân học hỏi bởi Việt Nam vẫn có sự phân biệt vềnơi đăng ký hộ tịch, cụ thé la thực hiện đăng ky theo nơi cử trú cho một vai sựkiên hộ tịch nhất đính Ở Việt Nam, khi Luật Hồ tịch năm 2014 được ban

hành đã quy định về việc xay dựng CSDL hộ tịch, tuy nhiên cho đến nay

vẫn chưa được hodn thiện và đưa vào vận hành trên thực tế Do vay, việctham khảo kinh nghiệm trong công tác xây dựng và triển khai vận hành hệthông CSDL này từ các quốc gia trên thể giới tại Việt Nam là hết sức cânthiết, nhất là Trung Quốc, bởi vi Việt Nam và Trung Quốc la hai quốc gia

co nhiêu điểm tương đông trong quản ly dan cư từ xưa đến nay

Một yêu cầu bức thiết trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam chính là nhanh chóng tiền hành xây dựng và đưa CSDL hô tịch điện tir vao hoạt động, điểu nay sẽ tao điều kiện thuân lợi cho CQNN trong hoạt động quản lý hồ tich, nhất là trong công tác thống kê va bao cáo số liệu đăng ký hô tịch nhằm phục vụ cho hoạt động xy dựng và ban hành các chính sách phủ hợp về kinh

tế - chính tr - zã hội, quốc phòng an ninh, giáo duc, y tế,

144 Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thực hiện pháp luật về

hộ tịch ở Việt Nam hiện nay

"Trên thực té hoạt đông thực hiện pháp luật vé hộ tịch ở Việt Nam trong

thời gian vừa qua vẫn còn có nhiều mặt khó khăn, hạn chế nhất định, nhất 1thời điểm sau khi Luật Hộ tịch năm 2014 được thi hành đã gây ảnh hưởng

không nhé đến việc thực hiện pháp luật vẻ hô tịch, nhất là đối với công tác đăng ký và quan lý hộ tịch như sau:

“Một là vé nhận thức pháp Iudt về hộ tich:

Đây được xem là yêu tổ có sự ảnh hưởng sâu sắc nhất đến việc thực

hiện pháp luật vẻ hộ tích 6 Việt Nam hiện nay, né được nhìn nhân từ phía

CQNN, œ nhân có thẩm quyên, cũng như từ ý thức tự giác, sự chủ đồng của

người dân trong đăng ký các sự kiến hộ tịch mới phát sinh trong đời sống của

mỗi cá nhân

Nou một số người dân ở các khu vực nông thôn, miễn mii do lỗi suy nghĩ đơn giản cùng với thiêu hiểu biết vẻ pháp luật nên đã không có sư tư giác

trong việc di đăng ký khai từ cho người chết a người thn của minh hoặc nam

- nữ vé chung sông với nhau như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn dẫn đến tranh chấp tai sản sau này va gây khó khăn trong việc đăng ký khai sinh

cho đứa trẻ được sinh ra trong thời ky sống chung đó Hay van còn nhiều cán

bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyển hạn cia mình dé tùy tiện sửa chữa,

lâm sai lêch các nội dung trong hỗ sơ, giấy từ hộ tịch như đăng ký khai sin tăng - giảm tuổi để đi học, công tác Theo Báo cáo sổ liệu Tổng kết ngành Tw pháp năm 2022 của Bộ Tư pháp thi năm 2022 c& nước có tỷ lệ đăng ký khai

%4, đăng ký lai khai sinh chiếm 34,10%.

Hai là chất lượng của các văn bản pháp luật về hộ tịch

Luật Hộ tích đã tạo cơ sở pháp lý én định, thông nhất, lâu dai cho công

tác đăng ký, quản lý hộ tịch ỡ nước ta theo hướng từng bước chuyên nghiệp, sinh quá hạn chiếm 2