1 Phần mở đầu 1- Tính cấp thiết đề tài nghiên cứu Hiện hoạt động tín dụng NHNo&PTNT Việt Nam nói chung chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình nói riêng chiếm tỷ trọng lớn (> 80%) danh mục tài sản có Do đôi với việc tìm kiếm thu nhập từ hoạt động tín dụng vấn đề quản trị để giảm thiểu rủi ro đợc đặt lên hàng đầu Trong năm qua, hoạt động tín dụng chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình đà đóng góp không nhỏ vào ph¸t Lu triĨn kinh tÕ chung cđa tØnh, danh mơc đầu t tín dụng đợc thay n đổi tích cực, tăng tỷ trọng cho vay hộ nông nghiệp v nh doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực nông nghiệp, n trình tín dụng bớc đợc thùc hiƯn theo chn mùc qc tÕ th Tuy nhiªn, tỷ lệ nợ xấu cao, công tác cung cấp, khai thác sử c dụng thông tin tín dụng NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình nh s chi nhánh loại III trực thuộc yếu, việc phân tích đánh giá nh lệ quốc tế yêu cầu hội nhập Ki rủi ro nhiều bất cập, trị rủi ro tín dụng cha phù hợp với thông t Để đảm bảo tăng trởng tín dụng an toàn, hiệu bền vững, mặt NHNN đà ban hành số văn liên quan đến công tác quản trị rủi ro yêu cầu NHTM thực ( Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngy 22/04/2005 Thống đốc NHNN việc phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động ngân hàng; Quyết định 457/2005/QĐNHNN ngày 19/04/2005 Thống đốc NHNN tỷ lệ đảm bảo an toàn hoạt động NHTM ), mặt khác NHTM nh chi nhánh tỉnh cần tiếp tục nghiên cứu nhằm nâng cao lực quản trị rủi ro tín dụng Là cán trực tiếp công tác NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình với kiến thức tiếp thu đợc kinh nghiệm thực tiễn lĩnh vực tín dụng, em chọn đề tài: Nâng cao lực quản trị rủi ro tín dụng Chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình với mong muốn công tác quản trị rủi ro tín dụng NHNo&PTNT Hòa Bình tốt có điều kiện triển khai chi nhánh loại III tỉnh, góp phần nâng cao hiệu kinh doanh, ổn định phát triển bền vững điều kiện hội nhập 2- Mục đích nghiên cứu Lu Luận văn nhằm làm sáng tỏ vấn đề lý luận thực tiễn việc quản trị rủi ro tÝn dơng cđa NHTM, t×m hiĨu kinh ận nghiƯm số NHTM nớc giới, đánh giá thực trạng v quản trị rủi ro tín dụng lực quản trị rủi ro tín dụng chi n nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình đồng thời qua ®ã ®Ị xt, th kiÕn nghÞ mét sè ý kiÕn, góp phần nâng cao công tác c quản trị rủi ro tín dụng NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình s 3- Đối tợng, phạm vi nghiên cứu Ki Đối tợng nghiên cứu: Những lý luận rủi ro tín nh dụng quản trị rủi ro tín dụng, nội dung quản trị rủi ro t đợc thực NHNo tỉnh Hòa Bình Phạm vi nghiên cứu: Đợc giới hạn phạm vi hoạt động tín dụng NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình thời gian ba năm từ 2005 đến 2008 4- Phơng pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng: Phơng pháp phân tích tổng hợp; Phơng pháp thống kê so sánh; Phơng pháp điều tra, khảo sát; Phơng pháp hệ thống 5- Kết cấu Ngoài phần mở đầu kết luận, luận văn gồm 03 chơng: Chơng 1: Những vấn đề quản trị rủi ro tín dụng NHTM Chơng 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng NHNo & PTNT tỉnh Hòa Bình Chơng3: Giải pháp nâng cao lực quản trị rủi ro tín dụng NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình n Lu n v c th s nh Ki t Chơng Những vấn đề quản trị rủi ro Tín dụng Ngân Hàng Thơng Mại 1.1 ngân hàng thơng mại rủi ro tín dụng ngân hàng thơng mại 1.1.1 Tổng quan Ngân hàng thơng mại 1.1.1.1 Khái niệm Thuật ngữ Ngân hàng đà có từ lâu, hoạt động ngân hàng đợc chứng minh gắn bó với hình thành đời sống Lu kinh tÕ vµ x· héi loµi ngêi, nhiỊu tµi liƯu di chứng khảo cổ cho n thấy hoạt động ngân hàng đà đời từ 3- ngàn năm trớc công nguyên Tại Hy Lạp nhà đổi tiền đợc gọi Trapezita- tiếng Hy v lạp có nghĩa bàn Các Trapezita ngồi trớc bàn đổi tiỊn n ®Ĩ nhËn tiỊn cđa giai cÊp q téc, ngời giầu có vv ý hoạt th động mua, bán trao đổi vay tiền đợc tiến hành bàn dài c gọi Banca, tõ xt ph¸t gèc cđa tõ Banque (Ph¸p), sĩ Bank ( Anh, Mü , §øc ), Banco (ý) cã nghĩa ngân hàng sau nh Ki Từ kỷ 18 trở trớc, hoạt động ngân hàng cha thực t phát triển cha có vai trò quan trọng Tuy nhiên, từ trở lại đặc biệt thời đại ngày ngân hàng đợc xem nh mạch máu kinh tế, hoạt động ngân hàng thể sức mạnh tiỊm lùc cđa nỊn kinh tÕ Ph¸t triĨn cïng với chiều dài lịch sử, giai đoạn, hoạt động ngân hàng có thay đổi, bên cạnh với hoạt động đa dạng lại biến ®éng víi sù thay ®ỉi chung cđa nỊn kinh tÕ Mặt khác, tập quán luật pháp quốc gia, vùng lÃnh thổ khác dẫn đến quan niệm Ngân hàng thơng mại không thống nớc khu vực giới : Tại Mỹ, nơi có thị trường tài phát triển giới : "Ngân hàng loại hình tổ chức tài cung cấp danh mục dịch vụ tài đa dạng nhất- đặc biệt tín dụng, tiết kiệm dịch vụ toán thực nhiều chức tài so với tổ chức kinh doanh kinh tế ” Nước Pháp coi “NH xí nghiệp hay sở hành nghề thường xuyên, nhận cơng chứng hình thức ký thác hay hình thức khác số tiền mà họ dùng cho họ vào nghiệp vụ chiết khấu, TD hay tài chính” Đan Mạch coi “NH nơi thực nghiệp vụ thiết yếu bao gồm: thu nhận tiền ký thác; buôn bán vàng bạc; hành nghề thương mại giá trị Lu địa ốc, phương tiện TD hối phiếu; bảo lãnh nợ; thực ận nghiệp vụ chuyển ngân; đứng bảo hiểm, bảo đảm ký quỹ; tham dự vào thiết vă lập xí nghiệp” n Tại Việt Nam, có nhiều quan niệm khác NHTM: ạc th - Ng©n hàng thơng mại loại hình ngân hàng hoạt động mục đích lợi nhuận thông qua việc kinh doanh khoản vốn s ngắn hạn chủ yếu Ki -NHTM tổ chức KD tiền tệ mà hoạt động chủ yếu thường xuyên nh nhận tiền gửi KH với trách nhiệm hoàn trả sử dụng số tiền vay, tế thực nghiệp vụ chiết khấu làm phương tiện toỏn Nh cha có khái niệm thống NHTM Tuy nhiên, ngời ta tách NHTM loại hình riêng so với trung gian tài lý đặc biệt Một lý tổng tài sản Có NHTM khối lợng lớn toàn hệ thống ngân hàng, khối lợng séc hay tài khoản tiền gỉ không kỳ hạn mà tạo phận quan trọng tỉng cung tiỊn tƯ M1 cđa nỊn kinh tÕ 1.1.1.2 Hoạt động chủ yếu NHTM - Thanh toán: Quá trình hoạt động, NHTM đa chế toán thực chế toán đó, hay gọi NHTM cung cấp dịch vụ toán nớc phát triển phát triển, phần lớn công tác toán đợc thực thông qua séc phần lớn séc toán đợc thực toán bù trừ thông qua hệ thống NHTM Khi việc toán bù trừ diễn ngân hàng thuộc địa bàn khác nớc, việc toán đ- Lu ợc thực thông qua ngân hàng đại lý phơng pháp toán bù trừ qua NHTW Hệ thống ngân hàng đại lý n phát triển làm giảm đáng kể khối lợng toán bï trõ qua vă NHTW n Ngµy nay, nhê cã công nghệ đại, hệ thống ngân hàng c th đợc trang bị đầy đủ máy vi tính làm cho trình toán bù trừ đợc thực nhanh chóng, giảm bớt chi phí có độ s xác cao nớc công nghiệp đà có đổi Ki quan trọng, hoạt động ngân hàng không dùng séc mà dùng nh hình thức chuyển tiền điện tử để thay Các nớc đa vào t sử dụng số hệ thống thẻ nh thẻ tín dụng, họ nối mạng hệ thống máy tính để thực chuyển vốn từ tài khoản ngời mua sang tài khoàn ngời bán cách dễ dàng nhanh chóng, thực việc toán công nợ chuyển vốn tài khoản tiết kiệm tài khoản séc chủ tài khoản - Huy động vốn: Huy động vốn đà trở thành hoạt ®éng quan träng cđa NHTM, t¹o ®iỊu kiƯn cho ngêi gửi tiền có đợc khoản thu nhập danh nghĩa thông qua lÃi suất với mức độ an toàn tính khoản cao Với số vốn huy động đợc, ngân hàng đáp ứng nhu cầu vay vốn doanh nghiệp cá nhân, nhằm mở rộng khả sản xuất tiêu dùng Phần lớn tiền gửi đợc thực thông qua hệ thống NHTM Để huy động đợc vốn nhàn rỗi từ công chúng, NHTM phải phát triển hoạt động dịch vụ, đáp ứng điều kiện thuận lợi cho việc chuyển rút tiền cách dễ dàng, nhằm thực mơc ®Ých cã tÝnh chÊt x· héi réng lín - Mở rộng tín dụng: Hoạt động chủ yếu quan trọng NHTM mở rộng tín dụng, đơng nhiên phải tuân thủ điều kiện Lu nguyên tắc tín dụng Hoạt động tín dụng NHTM đợc hình thành từ sớm, từ thành lập ngân hàng n Những ngời tổ chức NHTM, từ đầu đà tìm kiếm v hội để tiến hành cho vay, coi nh nhu cầu chủ yếu n việc trì mở rộng hoạt động Các NHTM c th đà góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, thông qua hoạt động tín dụng vốn đầu t đựơc mở rộng từ làm cho sản phẩm xà s hội đợc tăng lên Ki Tín dụng ngân hàng cung ứng cho ngời cần vốn để nh mua, chế biến, tổng hợp cất trữ sản phẩm, sau bán trực t tiếp cho ngời tiêu dùng Ngời nông dân nhờ có vốn vay, mua hạt giống, thức ăn, phân bón nhu cầu cần thiết khác cho việc thu hoạch trồng trọt Tín dụng ngân hàng tạo cho họ khả để mua sắm vật t, thiết bị, máy móc thuê mớn lao động Việc dự trữ, vận chuyển hàng hóa hệ thống thơng nghiệp đến tay ngời tiêu dùng, yếu tố vốn tín dụng đợc NHTM cung ứng Bên cạnh hoạt động tài trợ cho nông nghiệp, thơng nghiệp công nghiệp, NHTM tài trợ cho ngời tiêu dùng thông qua việc mở rộng tín dụng tiêu dùng với việc mua nhà, phơng tiện lại trang thiết bị khác Cùng với tín dụng ngắn hạn, NHTM thực tín dụng đầu t, nhằm mở rộng nâng cấp sở vật chất kỹ thuật; cho Chính phủ vay trờng hợp ngân sách thiếu hụt thông qua việc mua chứng khoán Chính phủ - Tài trợ ngoại thơng: Ngoại thơng đợc hình thành bắt nguồn từ hoạt động nội thơng, nhng có khác hệ thống tiền tệ nớc Ngay từ ngoại thơng xuất phát triển, NHTM đà tiến hành cung ứng nghiệp vụ ngân hàng quốc tế hoạt Lu động ngoại thơng nh: chiết khấu hối phiếu, bảo lÃnh, tín dụng th, chuyển tiền, mua bán séc du lịch n Khi tài trợ cho hoạt động ngoại thơng, NHTM góp v phần vào trình tự hóa ngoại thơng nớc với chi n phí hợp lý Ngày trình hội nhập, hợp tác phân công ạc th lao ®éng cã tÝnh chÊt qc tÕ, nghiƯp vụ tài trợ ngoại thơng NHTM tăng lên không ngừng s - Dịch vụ ủy thác: Ki Dịch vụ ủy thác nhiều dịch vụ đợc NHTM thực nh hiện, tách khỏi tài sản thuộc sở hữu ngân hàng nh t bảng tổng kết tài sản NHTM Với dịch vụ ủy thác, NHTM có trách nhiệm sử dụng vốn để đầu t quản trị số vốn này, kể việc phân phối thu nhập theo điều khoản hợp đồng ủy thác Dịch vụ ủy thác đợc chia thành ba lĩnh vực chính: việc ấn định tài sản, việc điều hành dịch vụ ủy thác giám hộ tài sản, hoạt động quan đại diện Chức quan trọng dịch vụ ủy thác làm đại lý toán giữ sổ theo dõi trái phiếu cho công ty, dịch vụ liên quan đến việc phát hành mua lại chứng khoán - Bảo quản vật có giá: Các NHTM nơi có kho tàng kiên cố dùng để bảo quản tiền bạc vật có giá khác ngân hàng, đồng thời có điều kiện để thực chức bảo quản vật có giá khách hàng So với hoạt động khác, kể với hoạt động tín dụng, hoạt động bảo quản vật có giá NHTM đợc đời sớm Công việc bảo quản vật có giá ngân hàng đợc chia thành hai phận: Cho thuê két sắt bảo quản ký thác trực tiếp bảo quản vật có giá khách hàng.Với cho thuê két sắt bảo quản ký thác, khách hàng có quyền kiểm tra tài sản có giá Lu vào thời điểm nào, ngân hàng đơn cung cấp kho, két sắt bảo quản phơng tiện cần thiết n khác Khác với cho thuê két sắt bảo quản ký thác, việc bảo quản v an toàn giấy tờ có giá tồn ngân hàng làm nhiệm n vụ quản trị giấy tờ có giá Bảo quản vật có giá liên quan trực tiếp c th đến việc bảo quản chứng khoán nh trái phiếu cổ phiếu đợc giữ lại làm bảo đảm khoản nợ vay s Để đảm bảo uy tín khách hàng, hoạt động bảo quản Ki vật có giá diễn ngân hàng lớn, nơi có điều kiện nh hình thành kho riêng biệt, bảo đảm an toàn chắn Bên cạnh hoạt động vừa nêu NH t đại ngày bổ xung thêm vào danh mục hoạt động dịch vụ nh : - Dịch vụ cho thuê thiết bị : Thông qua việc thực hợp đồng thuê mua giúp cho khách hàng có quyền lựa chọn việc mua thiết bị, máy móc cần thiết mà bỏ số vốn lớn lúc ban đầu Với ngân hàng dịch vụ tơng tự nh loại hình cấp tín dụng truyền thống đem lại thu nhập tơng đối an toàn - Dịch vụ bảo hiểm : Hiện nay, NH thờng bán bảo hiểm cho khách hàng thông qua liên doanh thoả thuận đại 10 lý kinh doanh độc quyền theo công ty bảo hiểm đồng ý đặt văn phòng đại lý chi nhánh NH NH nhận thu nhập từ dịch vụ bảo hiểm - Dịch vụ cung cấp kế hoạch hu trí : Dịch vụ đợc thực thông qua phòng uỷ thác NH, thực việc đầu t vốn phát lơng hu cho ngời đà nghỉ hu tàn phế Ngân hàng đà thực việc bán kế hoạch hu trí cho cá nhân giữ nguồn tiền gửi chủ sở hữu khoản tiền cần đến Lu - Cung cấp dịch vụ môi giới đầu t chứng khoán : Hiện nhiều NH phấn đấu trở thành Bách hoá tài n thực thông qua việc cung cấp đa dạng dịch vụ tài v cho phép khách hàng thoả mÃn nhu cầu thời điểm n Thông qua việc thực dịch vụ NH cung cấp cho khách th hàng hội mua cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh c khác mà không nhờ đến ngời kinh doanh chứng khoán s Nh tất NH cung cấp nhiều dịch Ki nh vụ tài nh danh mục vừa nêu Tuy nhiên, đến thời điểm nhiều loại hình tín dụng tài khoản tiền gửi t tiếp tục phát triển nh loại giao dịch qua Internet qua hệ thống thẻ thông minh ( smart) vv đà mở kỷ nguyên công nghệ hoạt động Ngân hàng 1.1.1.3 Đặc điểm NHTM Một hình mẫu NHTM ngày đợc nhà kinh tế nhận định gồm ba đặc điểm: Trớc hết, hoạt động ngân hàng phần lớn nớc có mức độ tËp trung cao : ë c¸c níc kinh tÕ ph¸t triển nh Anh, Pháp, Đức, Nhật hoạt động ngân hàng với số lợng lớn chi nhánh tỏa khắp nơi hầu hết nớc cã ViƯt Nam, c¸c 110 độ khen thưởng, đãi ngộ vật chất xứng đáng đồng thời phải có biện pháp xử lý nghiêm khắc CBTD thiếu tinh thần trách nhiệm, gây thất thoát vốn NH; (4) với cán lÃnh đạo, quản trị điều hành chi nhánh phải thờng xuyên dự lớp đào tạo quản lý nâng cao kỹ quản trị, cập nhật thông tin để đảm bảo điều hành hiệu quả, thực việc thờng xuyên việc luân chuyển cán lÃnh đạo chi nhánh loại III trực thuộc để tạo động lực phấn đấu; (5) có chế độ thởng phạt riêng với cán lÃnh đạo mạnh dạn thay lÃnh đạo điều hành liên tục mắc sai phạm Lu quản trị không hoàn thành tiêu KH hàng năm chi n nhánh cấp giao nguyên nhân chủ quan 3.3.7 Đa dạng hoá danh mục cho vay đầu t TD v Đa dạng hoá danh mục cho vay đợc thể dới hình thức: n cho vay nhiều khách hàng, cho vay nhiều ngành nghề kinh ạc th tÕ, cho vay nhiÒu khu vùc (vïng) kinh tế, phối hợp với nhiều ngân hàng vay đối tợng khách hàng (đồng tài s trỵ) Thùc tÕ cho thÊy thêi gian võa qua NHNo&PTNT tỉnh nh Ki Hòa Bình đà cho nhiều đối tợng khách hàng cá nhân, hộ gia đình, khu vùc n«ng th«n vay vèn, nhng cha thùc hiƯn đa dạng t hoá ngành nghề cho vay Chính việc đa dạng hoá khách hàng cho vay NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình thời gian tới cần thiết, cần tập trung vào nội dung chÝnh sau: tiÕp tơc cho vay ®èi víi gia đình, cá nhân sản xuất nông, lâm nghiệp, nhng phải quan tâm đến việc cho vay đối tợng sản xuất tiểu thủ công nghiệp ngành nghề nông thôn; mở rộng cho vay đối tợng doang nghiệp địa bàn thành thị, cụm công nghiệp; đáp ứng kịp thời, đầy đủ vốn cho nhu cầu phục vụ đời sống, xuất lao động địa bàn tỉnh Hòa Bình Có nh góp phần hạn chế rủi ro hoạt động tín dụng NHNo & PTNT tỉnh Hòa Bình 111 Với việc đa dạng hoá đầu t tín dụng : để tiến tới ngân hàng đa năng, đại cần thay đổi cấu thu nhập ngân hàng theo hớng doanh thu từ hoạt động tín dụng chiếm tối ®a 50% - 60% tỉng thu nhËp cđa ng©n hàng, lại doanh thu từ hoạt động phi tín dụng Vì vậy, NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình cần có chiến lợc kinh doanh đa dạng, bao gồm đa dạng hoá nghiệp vụ ngân hàng, đa dạng hoá đối tợng khách hàng Đa dạng hoá nghiệp vụ ngân hàng biện pháp phân tán rủi Lu ro, ®ã ho¹t ®éng huy ®éng vèn, ho¹t ®éng cho vay, đầu t hoạt động kinh doanh khác, NHNo&PTNT tỉnh Hòa n Bình phải đa dạng phơng thức, thời hạn, lÃi suất, đối t- v ợng, địa bàn, ngành nghề Tập trung đẩy mạnh nghiệp vụ n nh cho vay cầm đồ, bảo lÃnh tín dụng, đầu t công trái, trái phiếu th Chính phủ, đại lý bảo hiểm, bảo lÃnh, dịch vụ chuyển tiền, c chi trả kiều hối, dịch vụ thu hộ - chi hé, cho vay øng tríc tiỊn kinh sĩ doanh chứng khoán, cho vay thấu chi qua phát hành thẻ ATM Ki nhằm tăng tỷ trọng thu dịch vụ tổng thu nhập ngân nh hàng t Không tập trung đầu t nhiều cho khách hàng, lĩnh vực kinh doanh mà phải tìm kiếm khách hàng thuộc thành phần kinh tế khác nhau, lĩnh vực hoạt động kinh doanh khác vay Đa dạng hoá hoạt động kinh doanh NHTM có tác dụng ổn định tăng thu nhập cho ngân hàng, phát triển làm phong phú chủng loại sản phẩm, dịch vụ ngân hàng mà có ý nghĩa quan trọng phân tán giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng 3.3 8.Thành lập phòng quản trị RRTD chi nhánh loại 1, loại 112 Hiện tại, NHNo&PTNT Việt Nam đà có Trung tâm phòng ngừa xử lý rủi ro thuộc Trụ sở chính, hoạt động trung tâm đà phát huy hiệu tơng đối tốt Tuy nhiên vùng kinh tế, ngành kinh tế theo khu vực địa lý có đặc thù riêng, NHNo&PTNT Việt Nam nên thành lập Phòng quản trị rủi ro chi nhánh loại 1, loại để chủ động theo dõi diễn biến tình hình kinh tế xà hội địa bàn, tổng hợp phân tích đa cảnh báo nguy rủi ro loại hình khách hàng, lĩnh vực kinh tế mà chi nhánh tham gia Lu đầu t vốn * Các nhiệm vụ phòng quản trị rủi ro dự kiến nh n sau: v (1) Xây dựng hệ thống quản trị rủi ro hiệu quả, trớc hết n phải nhận biết xác định đợc loại rủi ro mà ngân hàng có th thể gặp phải thông qua phân tích đặc thù ngành kinh c tế, lĩnh vực sản xuất kinh doanh, loại sản phẩm, dịch vụ s Từ xây dựng hạn mức tín dụng tõng ngµnh kinh tÕ, Ki tõng vïng kinh tÕ vµ khu vực khách hàng; đa hệ thống nh cảnh báo rủi ro lĩnh vực, ngành nghề khác t (2) Giám sát, phân tích tỉng thĨ danh mơc tÝn dơng nh»m ph¸t hiƯn møc ®é tËp trung tÝn dơng, V× møc ®é tËp trung tín dụng cao khiến cho ngân hàng phải gánh chịu biến động bất lợi lĩnh vực tín dụng Bên cạnh việc giám sát khách hàng vay, định kỳ giám sát tổng thể thành phần chất lỵng cđa danh mơc tÝn dơng Rđi ro tÝn dơng hàng loạt phát sinh có số lớn khoản tín dụng có chung đặc ®iĨm rđi ro t¬ng tù (3) Thùc hiƯn chÊm ®iĨm xÕp h¹ng tÝn dơng Hiện NHNo&PTNT tỉnh Hồ Bình thực chấm điểm cá nhân, xếp hạng KH doanh 113 nghip theo dự thảo qui định chấm ®iĨm NHNo ViƯt Nam Tuy nhiªn việc chấm điểm, xếp hạng sử dụng kết xếp hạng, chấm điểm TD cịn mang tính chủ quan, hình thức Việc xếp hạng, chấm điểm TD CBTD thực (người trực tiếp giao dịch với KH, thẩm định, đề xuất cho vay), nên chưa thực khách quan Để việc chấm điểm, xếp hạng TD thật có ý nghĩa việc phịng ngừa xử lý RRTD, cán thực chấm điểm, xếp hạng TD phải độc lập với phận sử dụng kết chấm điểm, xếp hạng tín nhiệm để định TD (4) Thực thẩm định RRTD theo quy trình áp dụng Để đảm bảo Lu đánh giá khách quan mức độ RRTD trợ giúp cho người có thẩm quyền định ận TD mức độ rủi ro khoản vay trước có định TD cần thực quy trình thẩm định RRTD chuẩn hố theo tiêu chuẩn quốc tế; Bộ phận Quản lý vă RRTD thực thẩm định RRTD KH vay mới, khoản vay lớn, n th khoản vay phức tạp lãnh đạo quy định, đồng thời lập báo cáo thẩm định RRTD ạc (5) Chn ho¸ rđi ro tín dụng theo phơng pháp định lợng: s Việc định lợng rủi ro có ý nghĩa quan trọng việc cấp tín Ki dụng cho khách hàng vay vốn, cho phép lợng hoá đợc rủi nh ro xảy khoản vay cụ thể danh mục cho vay ngân hàng Nếu rủi ro lợng hoá mức chấp nhận t đợc, ngân hàng cấp tín dụng; trờng hợp rủi ro cao ngân hàng từ chối đầu t Hiện nay, mô hình dự đoán rủi ro đợc nhiều nớc giới sử dụng mô hình "giá trị có khả chịu rủi ro" - Value at Risk (VaR) dùng để dự đoán khả rủi ro theo định kỳ dựa số liệu thống kê lịch sử số yếu tố khác nh tần số mát, độ tin tởng mô hình, yếu tố tác động khácđợc tính toán phần mềm tin học Tất nhiên, mô hình hỗ trợ cho việc dự đoán rủi ro phát rủi ro sớm, nhng không nên dựa hoàn toàn vào chúng mô hình dựa giả định trớc, mô hình không 114 xác điều kiện kinh tế thay đổi làm giả định không phù hợp 3.3.9 Kết hợp chặt chẽ với quyền, đoàn thể địa phơng để nâng cao hiệu công tác TD Trong cấu d nợ NHNo&PTNT tỉnh Hoà Bình, tỷ lƯ cho vay qua tỉ nhãm chiÕm tõ 15-20% tỉng d nợ việc đầu t vốn theo mô hình đà góp phần mở rộng màng lới hoạt động ngân hàng, trì phát triển thị phần khu vực nông thôn sở tiết giảm chi phí nhân lực, vật lực bớc thực Lu công tác xà hội hoá hoạt động ngân hàng Để hiệu hoạt động cho vay qua tổ nhóm nâng cao việc quan n trọng tạo điều kiện giũp đỡ từ quyền địa phơng từ v việc thành lập tổ nhóm quan tâm đạo hoạt n động hội, tổ nhóm nh hội phụ nữ, hội nông dân, tổ vay th vốn chất lợng tổ nhóm vay vốn nâng cao đồng nghĩa c với việc đồng vốn ngân hàng đợc sử dụng mục đích, đảm s bảo hiệu kinh tế thu hồi vốn Hơn điều kiện Ki khuân khổ pháp lý bảo đảm tiền vay cha hoàn chỉnh (khả nh chuyển nhợng thấp, quyền sử dụng đất cha đợc cấp giấy t chứng nhận đầy đủ, thủ tục phát mại tài sản nhiều bất cập ) phải thực coi trọng khâu thẩm định, kết hợp chặt chẽ với quyền, đoàn thể trình cho vay để nắm bắt thông tin khách hàng Từ thực tế cho thấy, quyền, tổ chức đoàn thể có vai trò quan trọng việc giúp ngân hàng lựa chọn đối tợng cho vay, xác định tài sản chấp, cung cấp thông tin ngăn ngừa sử dụng vốn sai mục đích Vì vậy, trờng hợp cho vay bảo đảm tài sản nh xử lý phát mại tài sản để thu hồi nợ cần hỗ trợ tích cực từ phía đoàn thể, quyền địa phơng 115 3.3.10 Hoàn thiện giải pháp xử lý rủi ro, nợ xấu Các khoản nợ xấu, nợ đà xử lý rủi ro tín dụng NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình chiếm tỷ trọng đáng kể (nh đà trình bày chơng II), việc phân tích đánh giá khả thu hồi giao kế hoạch thu hồi nợ cho CBTD phải việc làm thờng xuyên Để làm tốt vấn đề này, cần tập trung vào nội dung sau: - Xây dựng kế hoạch thu hồi nợ xấu, nợ đà xử lý rủi ro toàn NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình theo năm, chia quý; giao Lu tiêu thu hồi nợ xấu, nợ đà xử lý rủi cho chi nhánh, tiêu bắt buộc thực sở định việc chi l- n ơng kinh doanh đơn vị v - Tăng cờng hoạt động tổ xử lý nợ xấu, nợ đà xử lý rủi ro, n cách thành lập ban đạo thu hồi nợ xấu, nợ XLRR để th đạo chi nhánh trực thuộc phân tích nợ xấu, nợ đà xử lý rủi ro c giải kịp thời khó khăn vớng mắc chi nhánh; s chi nhánh loại III trực thuộc tổ xử lý nợ xấu, nợ đà xử lý rủi ro Ki phải thực phân tích khoản nợ khó đòi để giao tiêu nh thu nợ cho CBTD t - Đề nghị với quan bảo vệ pháp luật, quyền địa phơng tiếp tục phối hợp thu hồi khoản nợ đọng, nợ khó đòi nguyên nhân khách hàng có dấu hiệu lừa đảo, trây ỳ (kể việc khởi kiện) - Cuối phải xây dựng đợc cẩm nang hớng dẫn thu hồi nợ xấu, phải thực tập huấn hớng dẫn thực đến CBTD, cẩm nang qui định cụ thể qui trình, biện pháp cách thức xử lý nợ xấu, điều kiện áp dụng biện pháp Ban đạo thu hồi nợ xấu chi nhánh phải đầu mối việc hớng dẫn thực hiện, CBTD thành viên tổ xử lý nợ 116 xấu chi nhánh loại III trực thuộc thực thi sở kết phân tích nợ hàng tháng, quí, năm 3.3.11 Phối hợp hoạt động ngân hàng bảo hiểm nhằm hạn chế rủi ro ngân hàng Bảo hiểm lĩnh vực hoạt động thiếu xà hội đại Các hình thức bảo hiểm phong phú đa dạng tổn thất tổ chức cá nhân xà hội Khi kinh tế có bớc phát triển khá, ngân hàng doanh nghiệp bảo hiểm theo xu hớng kinh doanh đa năng, Lu hình thành tập đoàn tài ngân hàng - bảo hiểm, việc phối hợp hoạt động ngân hàng bảo hiểm tất yếu đợc n đặt Để nâng cao hiệu việc bảo hiểm nhằm giảm thiểu v rủi ro tín dụng số biện pháp cần sử dụng : (1) Các n doanh nghiệp bảo hiểm nghiên cứu triển khai rộng rÃi sản th phẩm bảo hiểm đặc thù hoạt động ngân hàng nh: bảo c hiểm cho ngời gửi tiền, bảo hiểm bảo vệ khoản vay; (2) Phối hợp s việc bán sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng vay tiền Ki ngân hàng Các công ty bảo hiểm có công ty bảo nh hiểm NHNo&PTNT Việt Nam cần tiếp cận thị trờng tín dụng t ngân hàng đặc biệt coi trọng tín dụng NHNo&PTNT , thờng xuyên tổ chức thăm dò khảo sát nhu cầu ngời vay để phát triển sản phẩm bảo hiểm hỗ trợ cho hoạt động tín dụng; (3) đẩy mạnh hoạt động bảo hiểm nông nghiệp đối tợng cho vay NHNo&PTNT Việt Nam phần lớn lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn nên loại hình bảo hiểm nông nghiệp giúp cho ngân hàng giảm đợc tổn thất rủi ro xảy 3.4 Một số kiến nghị 117 3.4.1 Kiến nghị Chính phủ, Bộ ngành liên quan - Khung khổ pháp lý cho hoạt động ngân hàng đà đợc tạo lập Tuy nhiên, thời gian qua tồn nhiều bất cập đề nghị cần hoàn thiện ngành luật văn dới luật có liên quan để tạo môi trờng pháp lý vững cho hoạt động ngân hàng đặc biệt hoàn chỉnh hệ thống văn pháp lý liên quan đến việc xử lý phát mại tài sản chấp nhằm tạo chủ động cho ngân hàng vấn đề xử lý Lu tài sản chấp ngời vay không khả toán nợ thiện chí trả nợ n - Tiếp tục đa giải pháp cấu lại kinh tế, tập v trung thúc đẩy hoạt động đầu t, củng cố phát triển hệ thống n tài chính, thị trờng chứng khoán hệ thống ngân hàng th - Hoàn thiện nâng cao lực t vấn với ủy ban giám sát c tài quốc gia nhằm giúp Chính phủ điều hành kinh tế s vĩ mô nói chung thị trờng tài ngân hàng nói riêng Ki - Tiếp tục đạo ngành liên quan việc thống nh cấp loại giấy chung liên quan đến quyền sử dụng đất phát mại TSTC t nhà để tạo điều kiện ngân hàng nhận TSTC vµ lý - ChÝnh phđ sím hoµn thiƯn viƯc qui hoạch vùng miền với cấu kinh tế hợp lý nhằm phát huy tối đa lợi so sánh địa phơng tránh việc sản xuất đầu t dàn trải không hiệu quả, sở đề ngân hàng NHNo&PTNT xây dựng đợc đề án tín dụng đảm bảo tính dài hạn Trong chi nhánh NHNo&PTNT Hòa Bình tập chung đầu t vốn vào ngành nghề mà tỉnh có lợi so sánh nhằm giảm rủi ro phát huy hiệu kinh tế địa phơng 118 - Chính sách tam nông đợc đảng Nhà nớc quan tâm Do song song với việc đầu t cho Nông nghiệp, Nông thôn Nông dân Chính phủ ngành cần quan tâm đến hiệu vốn vay Nông dân, xảy rủi ro nguyên nhân khách quan nh thiên tai, bÃo lũ, biến động lớn chi phí đầu vào hoạt động nông nghiệp đề nghị Chính phủ có hỗ trợ để xử lý thiệt hại, đồng thời giúp ngân hàng giảm thiểu đợc rủi ro tín dụng 3.4.2 Đối với NHNN Việt Nam Lu - Phối hợp với bộ, ngành hoàn thiện hệ thống kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) Xây dựng giải pháp hoàn n thiện phơng pháp kiểm soát kiểm toán nội TCTD v theo chuẩn mực quốc tế, nhằm nâng cao tính minh bạch n thông tin tất TCTD th - Nâng cao chất lợng thông tin tín dụng trung tâm thông c tin tín dụng NHNN, nhằm đáp ứng yêu cầu thông tin cập nhật s xác khách hàng Cần có biện pháp ®Ĩ NHTM Ki nãi chung, NHNo&PTNT nãi riªng thÊy râ qun vµ nghÜa vơ nh viƯc cung cÊp vµ sử dụng thông tin tín dụng t - Hoàn thiện mô hình tổ chức máy tra ngân hàng theo ngành dọc từ trung ơng xuống sở, có độc lập tơng đối điều hành hoạt ®éng nghiƯp vơ tỉ chøc bé m¸y cđa tra NHNN Thờng xuyên kiểm tra, giám sát buộc NHTM phải thực đầy đủ quy định Luật ngân hàng, quy định, nghị định đà ban hành nhằm nâng cao lực tính ổn định hoạt động kinh doanh NHTM Đa biện pháp hoàn thiện hệ thống giám sát ngân hàng theo hớng sau: 119 (1) Nâng cao chất lợng phân tích tình hình tài phát triển hệ thống cảnh báo sớm tiềm ẩn hoạt động TCTD, bao gồm việc phân tích báo cáo tài xác định "điểm" nhạy cảm (2) Phát triển thống cách thức giám sát ngân hàng sở lý luận thực tiễn Xây dựng cách tiếp cận với việc đánh giá chất lợng, điều hành rủi ro nội TCTD, nâng cao kỹ thuật nghiệp vụ việc trích lập dự phòng rủi ro 3.4.3 Đối với UBND tỉnh Hòa Bình Lu - C th húa cỏc nh hướng phát triển tỉnh thành chương trình kế hoạch cụ thể tạo điều kiện cho hoạt động tín dụng chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hịa ận Bình có định hướng đầu tư tốt góp phần hạn chế rủi ro vă -Tiếp tục triển khai kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp, côm công nghiệp n trọng điểm tiến độ, có sách khuyến khích đầu tư hấp dẫn, sách thu th thuế sử dụng đất thuê hợp lý, mở rộng đào tạo lực lượng lao động có tay nghề cao, ạc nâng cấp sở hạ tầng, giao thông…nhằm thu hút nhà đầu tư sĩ nước đến đầu tư tỉnh Hồ Bình Ki nh -Thành lập Cơng ty mua bán nợ, cho phép thành lập chi nhánh công ty mua bán nợ địa bàn, thực mua bán lại khoản nợ NHTM tế khoản nợ doanh nghiệp Thơng qua NHTM tăng khả luân chuyển vốn hiệu khoản nợ khó địi, khoản nợ mà ngân hàng muốn chuyển hóa, chứng khốn hóa nhằm huy động nguồn vốn để đầu tư cho vay lĩnh vực nhằm hạn chế rủi ro TD, rủi ro lãi suất, rủi ro kỳ hạn, nâng cao tính khoản khoản vay, giảm chi phí vốn -Triển khai thực kịp thời thơng tư liên có liên quan đến hoạt động NH, đạo sở ban ngành liên quan phối kết hợp chặt chẽ với NH địa bàn việc cho vay, thu hồi nợ, xử lý tài sản bảo đảm… 3.4.4 §èi víi NHNo&PTNT ViƯt Nam 120 - NHNo&PTNT Việt Nam cần bổ sung, hoàn thiện đẩy nhanh tiến trình tái cấu cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh Việc đẩy nhanh tiến trình thực đề án tái cấu giúp ngân hàng cải cách máy quản trị điều hành từ trung ơng xuống chi nhánh tỉnh thông suốt linh hoạt - Trong chiến lợc kinh doanh, NHNo&PTNT Việt Nam cần sớm đa hạn mức tín dụng theo ngành, thành phần kinh tế hạn mức cho khách hàng theo ngành phù hợp với xu hớng phát triển ngành, thành phần kinh tế Đa Lu sách tín dụng hợp lý thời kỳ, mức độ tăng trởng tín dụng ngân hàng cần đợc xem xét đặt mức tăng tr- n ởng chung kinh tế Mức tăng trởng tín dụng lớn so với v tăng trởng kinh tế mức độ lạm phát dẫn tới tiềm ẩn rủi n ro hoạt động tín dụng th - Vấn đề động viên khuyến khích CBTD có lực xử c lý trách nhiệm CBTD quy định nghiƯp vơ cho vay sĩ cđa NHNo&PTNT ViƯt Nam ®Õn cha có quy định cụ thể Ki vËy, NHNo&PTNT ViƯt Nam sím cã híng dÉn thùc hiƯn nhằm nh đề cao trách nhiệm cá nhân để từ nâng cao hiêụ t đầu t tín dụng - Xây dựng quy trình quản trị rủi ro tín dụng theo thông lệ quốc tế cho toàn hệ thống ; đạo chi nhánh cấp I nh Hòa Bình thành lập phòng quản trị rủi ro với chức nh phần giải pháp luận văn - Cần tăng cờng đào tạo quản trị nhân lực: Hiện so sánh cấu trình độ nguồn nhân lực NHTM nhà nớc NHNo&PTNT đứng vị trí khiêm tốn , vấn đề hạn chế đặc thù hoạt động hệ thống NHNo&PTNT Vì vậy, để nâng cao lực cạnh tranh, giảm thiểu rủi ro 121 hoạt động thực mục tiêu đa NHNo&PTNT trở thành NHTM giữ vai trò chủ đạo chủ lực thị trờng tài nông thôn, đủ sức cạnh tranh thích ứng nhanh trình hội nhập, NHNo&PTNT cần tăng cờng đào tạo, quản trị sử dụng nguồn nhân lực, nâng cao yêu cầu tuyển dụng - Tăng cờng hiệu hoạt động công tác kiểm tra, kiểm toán nội toàn hệ thống, giám sát đôn đốc kịp thời biểu sai phạm chi nhánh, hoạt động tín dụng Để làm đợc điều đó, NHNo&PTNT Việt Nam cần Lu phải có quy định cụ thể phận kiểm toán nội bộ, từ khâu tổ chức, ngời, trình độ cán kiểm tra kiểm n toán điều kiện khác Một nguyên tắc phận kiểm v toán phải tách bạch với ban điều hành, cụ thể ban kiểm n tra kiểm toán nội phải trực tiếp chịu lÃnh đạo điều hành th Hội đồng quản trị, tơng ứng với phòng kiểm tra c kiểm toán chi nhánh phận trực thuộc ban kiểm tra s NHNo&PTNT Việt Nam, đợc NHNo Việt Nam chi trả lơng thực Ki công việc theo chơng trình Hội đồng quản trị, có nh nh nâng cao hiệu kiểm tra giám sát toàn hệ t thống Tóm tắt chơng Từ thực trạng quản trị RRTD chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hoà Bình đà nêu chơng II, sở định hớng phát triển kinh tế tỉnh Hòa Bình; định hớng NHNo&PTNT Việt Nam từ đến năm 2020 theo đề án cấu lại; định hớng quản trị rủi ro tín dụng NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình, luận văn đà đa đợc giải pháp nhằm nâng cao lực quản trị rủi ro tín dụng NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình Đồng thời luận văn đà đa đợc kiến nghị với Chính phủ, Bộ nghành, NHNN, UBND 122 tỉnh Hòa Bình, NHNo&PTNT Việt Nam nhằm tiếp tục hoàn thiện môi trờng pháp lý, môi trờng hoạt động kinh doanh NHTM; hoàn thiện quy trình quản trị nghiệp vụ tín dụng, kế toán, kiểm tra kiểm toán theo thống kê quốc tế sở phù hợp với môi trờng kinh tế xà hội Việt Nam Từ giúp cho việc nâng cao chất lợng, hạn chế rủi ro tín dụng hoạt động hệ thống NHNo&PTNT nói chung NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình nói riêng n Lu n vă th KÕt ln ạc sĩ Trong bèi c¶nh nỊn kinh tế Việt nam hội nhập ngày Ki s©u réng víi nỊn kinh tÕ thÕ giíi nh hiƯn nay, hệ thống luật nh pháp tiếp tục đợc chỉnh sửa hoàn thiện, để phát huy đợc vai trò tín dụng ngân hàng cho phát triển kinh tế bền vững t vấn đề quản trị rủi ro tín dụng trở nên cần thiết Bài học khủng hoảng tài tiền tệ châu năm 1997 hậu khủng hoảng tài giới nguyên khủng hoảng hệ thống ngân hàng, việc không kiểm soát đợc hoạt động cho vay dẫn đến RRTD đà tạo ảnh hởng dây chuyền đến tất mặt đời sống xà hội Mặc dù NHNo&PTNT Việt Nam nói chung chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hoà Bình đời hoạt động gần 20 năm qua nhng lý luận mô hình hoạt động thực tiễn quản trị RRTD nhiều mẻ Vì việc nghiên cứu giải pháp 123 nhằm nâng cao lực công tác quản trị RRTD đề tài vừa có tính cấp thiết vừa có tính lâu dài Tại nội dung nghiên, cứu luận văn đà tiếp cận vấn đề lý luận rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng, tiêu chí đánh giá lực quản trị RRTD đà đợc luận văn phân tích làm rõ Từ chuẩn mực quốc tế quản trị rủi ro tín dụng, kinh nghiệm số ngân hàng thơng mại nớc đà thành công việc quản trị rủi ro tín dụng luận văn đà rút học kinh nghiệm NHTM Việt Nam có Lu NHNo&PTNT Việt Nam chi nhánh tỉnh Hoà Bình Trên sở phân tích thực trạng công tác quản trị RRTD n chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hoà Bình thời gian qua, luận văn đà v đợc công việc đà làm đợc, hạn chế tồn n nguyên nhân tồn tại, từ kết hợp lý luận th thực tiễn đề xuất nhóm giải pháp, kiến nghị nhằm tạo c điều kiện cho giải pháp phát huy hiệu tích cực áp s dụng góp phần nâng cao lực công tác quản trị rủi ro tín Ki dụng chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Hòa Bình nh Tác giả xin chân thành cám ơn Thầy giáo hớng dẫn TS t Nguyễn Trọng Tài đà bảo tận tình trình nghiên cứu để hoàn thiện luận văn Xin đợc cám ơn Thầy cô Học viện Ngân hàng, cám ơn bạn đồng nghiệp, đà giúp đỡ em hoàn thành luận văn Mặc dù đà có nhiều cố gắng, nhng hạn chế trình độ lực, kinh nghiệm lĩnh vực quản trị rủi ro tín dụng, luận văn tránh khỏi khiếm khuyết Tác giả mong nhận đợc góp ý thầy, cô giáo, nhà khoa học, bạn đồng nghiệp ngời quan tâm đến nội dung nghiên cứu luận văn 124 Xin trân trọng cảm ơn ! n Lu n v c th sĩ nh Ki tế