NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG - ĐỒNG THỊ HẰNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI – 2018 NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG - ĐỒNG THỊ HẰNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG Chuyên ngành: Tài Ngân hàng Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS NGUYỄN VĂN NAM HÀ NỘI – 2018 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn: “Hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng” cơng trình nghiên cứu riêng tơi Những số liệu, tài liệu đƣợc sử dụng luận văn có rõ nguồn trích dẫn danh mục tài liệu tham khảo kết khảo sát trung thực rõ ràng TÁC GIẢ LUẬN VĂN Đồng Thị Hằng ii LỜI CẢM ƠN Để hồn thành luận văn này, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn Q Thầy, Cơ trƣờng Học Viện Ngân Hàng trang bị cho kiến thức quý báu, giúp tiếp cận tƣ khoa học, phục vụ công tác sống Tôi xin chân thành cảm ơn giảng viên hƣớng dẫn GS TS Nguyễn Văn Nam trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân Trong trình nghiên cứu thực luận văn, dƣới hƣớng dẫn khoa học Thầy, học hỏi đƣợc kiến thức phƣơng pháp nghiên cứu khoa học bổ ích Tơi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Cán nhân viên Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trƣng, tận tình giúp đỡ tơi suốt thời gian thu thập liệu Cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp giúp đỡ, động viên hồn thành tốt nghiên cứu Do thời gian thực luận văn có hạn, kinh nghiệm thân kiến thức hạn chế định, nên khơng tránh khỏi thiếu sót Rất mong nhận đƣợc đánh giá, góp ý từ q Thầy, Cơ để luận văn đƣợc hoàn thiện tốt Tôi xin chân thành cảm ơn! iii MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƢƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1.1 Ngân hàng thƣơng mại hoạt động Ngân hàng thƣơng mại kinh tế thị trƣờng 1.1.2 Hoạt động tín dụng Ngân hàng thƣơng mại 1.2 RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 17 1.2.1 Khái niệm đặc điểm rủi ro tín dụng 17 1.2.2 Các tiêu đo lƣờng rủi ro tín dụng 18 1.2.3 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng 24 1.2.4 Hậu rủi ro tín dụng Ngân hàng thƣơng mại 29 1.3 KINH NGHIỆM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG KHÁC 31 1.3.1 Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng HDbank 31 1.3.2 Kinh nghiệm quản trị rủi ro ngân hàng VIB 32 TÓM TẮT CHƢƠNG 33 CHƢƠNG THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG 34 THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG 34 2.1 KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM - HAI BÀ TRƢNG 34 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển 34 2.1.2 Cơ cấu tổ chức 35 2.1.3 Kết hoạt động kinh doanh ngân hàng Thƣơng mại cổ phần iv Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng 37 2.2 THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP CƠNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG 51 2.2.1 Nhận dạng đo lƣờng rủi ro tín dụng 51 2.2.2 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng 56 2.3 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CƠNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG 62 2.3.1 Những kết đạt đƣợc 62 2.3.2 Những hạn chế nguyên nhân 64 TÓM TẮT CHƢƠNG 65 CHƢƠNG GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG 66 3.1 ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG66 3.1.1 Định hƣớng, mục tiêu kinh doanh năm 2018 66 3.1.2 Định hƣớng cơng tác phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng 68 3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG 69 3.2.1 Nâng cao chất lƣợng thẩm định dự án, phƣơng án kinh doanh 69 3.2.3 Định giá giá trị tài sản đảm bảo 71 3.2.4 Phân tán rủi ro tín dụng 72 3.2.5 Nâng cao hiệu hệ thống thơng tin tín dụng 74 3.2.6 Hạn chế rủi ro đạo đức nâng cao trình độ cán 75 v 3.2.7 Xử lý nợ q hạn nợ khó địi 77 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 78 3.3.1 Kiến nghị phủ 78 3.3.2 Kiến nghị ngân hàng nhà nƣớc 79 3.3.3 Kiến nghị ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng 82 TÓM TẮT CHƢƠNG 84 KẾT LUẬN 85 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 86 vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT BCTC Báo cáo tài BCTC Báo cáo tài CBTD Cán tín dụng DNNN Doanh nghiệp Nhà nƣớc DPRR Dự phòng rủi ro HĐV Huy động vốn KQHĐKD Kết hoạt động kinh doanh NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHNN Ngân hàng nhà nƣớc NQD Ngoài quốc doanh 10 QD Quốc doanh 11 RRTD Rủi ro tín dụng 12 TCTD Tổ chức tín dụng 13 TSĐB Tài sản đảm bảo 14 TPKT Thành phần kinh tế 15 VOER Thƣ viện học liệu mở (Vietnam Open Educational Resources) vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng 35 Bảng 2.1 Tình hình huy động vốn giai đoạn 2015 – 2017 38 Bảng 2.2 Hoạt động tín dụng giai đoạn 2015 – 2017 43 Bảng 2.3 Hoạt động dịch vụ ngân hàng giai đoạn 2015 - 2017 48 Bảng 2.4 Kết hoạt động kinh doanh giai đoạn 2015 – 2017 49 Bảng 2.5 Phân loại nợ Vietinbank – Hai Bà Trƣng 2015 – 2017 52 Bảng 2.6 Nợ hạn Nợ xấu giai đoạn 2015 - 2017 54 Bảng 2.7 Tình hình trích lập dự phịng rủi ro giai đoạn 2015 - 2017 55 viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 Tình hình huy động vốn giai đoạn 2015 – 2017 39 Biểu đồ 2.2 Tình hình huy động vốn theo TPKT giai đoạn 2015 – 2017 40 Biểu đồ 2.3 Tình hình HĐV theo nội ngoại tệ giai đoạn 2015 – 2017 41 Biểu đồ 2.4 Tình hình huy động vốn theo kỳ hạn từ 2015 – 2017 42 Biểu đồ 2.5 Hoạt động tín dụng giai đoạn 2015 – 2017 44 Biểu đồ 2.6 Hoạt động tín dụng theo TPKT giai đoạn 2015 – 2017 45 Biểu đồ 2.7 Hoạt động tín dụng nội ngoại tệ giai đoạn 2015 – 2017 46 Biểu đồ 2.8 Hoạt động tín dụng theo kỳ hạn giai đoạn 2015 – 2017 47 Biểu đồ 2.9 Phân loại nợ Vietinbank – Hai Bà Trƣng 2015 – 2017 53 72 Đối với việc nhận tài sản đảm bảo, chi nhánh cần thƣờng xuyên xem xét tính hợp lệ, hợp pháp tính thị trƣờng tài sản Linh hoạt phạm vi cho phép doanh nghiệp có tín nhiệm, kinh nghiệm, kinh doanh có hiệu 3.2.4 Phân tán rủi ro tín dụng Trong hoạt động tín dụng, rủi ro điều khó tránh khỏi, để hạn chế thấp rủi ro xảy đồng thời đạt đƣợc mục tiêu lợi nhuận Cần có biện pháp để hạn chế rủi ro tín dụng - Đa dạng hóa phương thức cho vay Trong hoạt động tín dụng có nhiều phƣơng thức cho vay nhƣ: cho vay hạn mức, cho vay theo món, cho vay thấu chi, cho vay đồng tài trợ Hiện tại, ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng áp dụng phƣơng thức cho vay truyền thống nhƣ: cho vay hạn mức tín dụng cho vay theo món, việc cho vay đồng tài trợ hạn chế Tuy nhiên, thực tế cho thấy hình thức cho vay đồng tài trợ lại tỏ an tồn, khơng có nợ q hạn, nợ xấu Vì vậy, ngồi hình thức tín dụng truyền thống, chi nhánh nên áp dụng hình thức cho vay mới, liên kết ngân hàng khác để cấp tín dụng dự án cần nhiều vốn, đồng thời cán tín dụng phải có trình độ cao - Đa dạng hóa khách hàng Việc mở rộng cho vay thành phần kinh tế, đối tƣợng khách hàng nhằm tránh việc vay mức khách hàng, hạn chế rủi ro khách hàng gặp rủi ro không trả đƣợc nợ Với tiềm lớn ngân hàng TMCP Cơng thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng hồn tồn mở rộng đối tƣợng khách hàng doanh nghiệp quốc doanh, doanh nghiệp nhà nƣớc, cá nhân hộ gia đình, mở rộng mục đích cho vay, mức vay, thời hạn vay - Thực mua bán nợ 73 Mua bán nợ nghiệp vụ mang ý nghĩa quan trọng ngân hàng thƣơng mại, đặc biệt lĩnh vực quản trị Mua bán nợ công cụ đắc lực để quản trị doanh nghiệp cho vay hợp lý nhằm tránh rủi ro tập trung Điều đƣợc thể chỗ: danh mục cho vay ngân hàng nằm tình trạng cân đối, ngân hàng phải chuyển hƣớng đầu tƣ để phân tán rủi ro Tuy nhiên, ngân hàng chờ cho khoản vay cũ hết hạn sau thu hồi vốn chuyển hƣớng đầu tƣ, việc nhiều thời gian khơng hiệu Ngân hàng bán khoản cho vay nằm khu vực tập tủng danh mục đồng thời mua lại khoản cho vay mà trƣớc chiếm tỷ trọng không lớn danh mục cho vay nhằm phân tán rủi ro Nhƣng nay, nhƣ phần lớn ngân hàng khác ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng áp dụng cách làm truyền thống xử lý tài sản đảm bảo, không thu hồi đƣợc khởi kiện Trong việc kiện tụng lại nhiều thời gian tốn mặt chi phí mà hiệu chƣa đạt đƣợc nhƣ mong muốn Chính vậy, thời gian tới chi nhánh cần đầu tƣ quan tâm phát triển nghiệp vụ - Thực bảo hiểm tín dụng Bảo hiểm tín dụng hình thức chuyển phần tồn rủi ro tín dụng cho tổ chức bảo hiểm Đây hình thức phổ biến nƣớc khác nhƣng lại nƣớc ta chƣa có nhiều ngân hàng thực Bảo hiểm tín dụng phƣơng thức rủi ro ngân hàng Bởi lẽ, ngân hàng thẩm định đƣợc mức rủi ro khoản vay, nhƣng tai nạn thiên tai ngồi khả ngƣời Chỉ cần khách hàng tổn thất phần, sản xuất kinh doanh đình trệ rủi ro ngân hàng lớn Nếu bảo hiểm trả tiền kịp thời, doanh nghiệp sản xuất ngay, ngân hàng chậm thu hồi không vốn Hiện việc thực bảo hiểm ngân hàng TMCP Công thƣơng 74 Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng ban giám đốc nên vào thực Trong thời gian tới cần trọng để phát triển Thậm chí số lĩnh vực tài trợ cần bắt buộc có khoản mục bảo hiểm cấp tín dụng 3.2.5 Nâng cao hiệu hệ thống thơng tin tín dụng Hiệu cơng tác tín dụng phụ thuộc lớn vào độ xác thơng tin, nên nâng cao chất lƣợng tín dụng thơng tin địi hỏi khách quan cấp bách Thông thƣờng nƣớc phát triển nguồn cung cấp thông tin nhiều từ quan thông tin đại chúng từ quan chuyên bán thông tin Ở Việt Nam nay, cán tín dụng khó khăn vấn đề nguồn thơng tin Mặc dù, có trung tâm thơng tin tín dụng CIC nhƣng thơng tin cịn nghèo nàn độ xác khơng cao Cịn hệ thống thơng tin tín dụng chi nhánh Hai Bà Trung dừng lại thông tin khách hàng vay vốn chi nhánh có tài khoản ngân hàng nào, số dƣ bao nhiêu, hạn sơ lƣợc tình hình kinh tế giới Việt Nam Trong thời gian tới để nâng cao hiệu hệ thống thơng tin tín dụng từ giúp phịng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng chi nhánh Hai Bà Trƣng nên thu thập lƣu trữ thông tin thành kho liệu tập hợp thơng tin thành lĩnh vực kinh tế khác Hệ thống thông tin khách hàng, hệ thống phòng ngừa rủi ro chi nhánh cần đƣợc nâng cấp để hoạt động hiệu hơn, trở thành nguồn thông tin thống nhất, chuẩn xác mà cần chi nhánh hệ thống ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam nhƣ ngân hàng khác khai thác dễ dàng Muốn cần phải đẩy nanh tốc độ đại hóa công nghệ ngân hàng, tăng cƣờng trang bị thiết bị đại phục vụ công tác thu thập xử lý thông tin cụ thể: Xây dựng máy đánh giá, phân tích, cập nhật thơng tin tín dụng nhiều chiều chi nhánh phận cịn có nhiệm vụ: 75 Trực tiếp tiếp nhận xử lý thơng tin khách hàng, thơng tin gia dịch tín dụng đƣa cảnh báo sớm rủi ro tín dụng thơng qua việc phân tích xử lý thông tin qua kênh khác chịu tránh nhiệm tính xác thơng tin, đồng thời trực tiếp cung cấp thông tin pháp lý, tài phi tài chính, thơng tin khoản nợ…thu thập đƣợc nhằm đảm bảo giao dịch tín dụng đƣợc xác lập chi nhánh khu vực an tồn, hiệu quả, lập báo cáo tín dụng, cung cấp thông tin cho ngân hàng TMCP công thƣơng việt Nam trung tâm CIC Là đầu mối thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với sở ban ngành cơng ty tài chính, bảo hiểm, ngành nghề có liên quan để có định hƣớng đắn trƣớc đƣa phán tín dụng Mở rộng phạm vi đối thƣợng đƣợc đăng nhập khai thác, sử dụng thơng tin tín dụng trung tâm CIC chi nhánh đến cán tín dụng 3.2.6 Hạn chế rủi ro đạo đức nâng cao trình độ cán Để hạn chế rủi ro tín dụng cần nâng cao trách nhiệm cán tín dụng, gắn trách nhiệm với quyền lợi cán làm cơng tác tín dụng Chi nhánh nên áp dụng sách đãi ngộ hợp lý tiền lƣơng, tiền thƣởng, hệ số tiền lƣơng…Do cán tín dụng ln đối mặt với rủi ro cần phải có chế độ tiền lƣơng đặc biệt để khuyến khích ngƣời làm cơng tác tín dụng, tránh xảy rủi ro đạo đức nghề nghiệp Những cán tín dụng vi phạm quy chế, quy trình nghiệp vụ tín dụng, làm thất thoát vốn nhà nƣớc phải xử nghiêm khắc, đặc biệt cán thối hóa, biến chất Những cán tín dụng có đạo đức tốt, u nghề, có khả tiếp thi kinh doanh tốt, mang lại hiệu cao cho ngân hàng có chế độ khen thƣởng, tăng lƣơng trƣớc hạn quy định…Bên cạnh đó, chi nhánh cần thƣờng xuyên tuyên truyền, phổ biến tƣ tƣởng cho cán tín dụng để ngƣời hiểu chấp hành quy trình nghiệp vụ Do hoạt động tín dụng liên quan đến nhiều lĩnh vực, ngành nghề, sản 76 phẩm, đội ngũ tín dụng chủ yếu đƣợc đào tạo từ ngành tài kinh tế, kinh nghiệm liên quan tới ngành nghề nhƣ kỹ thuật, dịch vụ có phần hạn chế Địi hỏi cán tín dụng khơng ngừng nâng cao trình độ chun mơn, thƣờng xun tìm hiểu ngành nghề lĩnh vực khác để phục vụ cho hoạt động tín dụng Cơng tác đào tạo chi nhánh cần tập trung vào số vấn đề nhƣ sau: tăng cƣờng hình thức đào tạo tập trung, kết hợp hình thức huấn luyện chỗ, hình thức đào tạo nhằm làm cho cán tín dụng nắm bắt đƣợc số nghiệp vụ định thời gian ngắn nhƣ: tổ chức buổi sinh hoạt nghiệp vụ định kỳ, thảo luận vƣớng mắc cơng tác tín dụng, văn bản, quy trình nghiệp vụ Phát động phong trào tự học, tự nghiên cứu, tự nâng cao nhận thức, trình độ chun mơn, nghiệp vụ tránh tụt hậu trƣớc thay đổi chế thị trƣờng, cơng nghệ q trình phát triển hội nhập ngân hàng Cán tín dụng cần phải chặt chẽ cần có số tiêu chuẩn sau: Phải đƣợc đào tạo chuyên sâu lĩnh vực tài ngân hàng Có khả ngoại ngữ, tin học giúp phục vụ cho việc nghiên cứu tài liệu, giao dịch sử dụng máy tính để thẩm định dự án Có phẩm chất đạo đức: tiêu chuẩn quan trọng cán tín dụng, định tới vấn đề rủi ro đạo đức kinh doanh ngân hàng Việc tiếp xúc với nhiều tiền khiến ngƣời ta mờ mắt làm sai quy định Do đó, địi hỏi ngƣời cán tín dụng phải có phẩm chất đạo đức tốt lúc nơi Hiểu biết xã hội có kỹ giao tiếp tốt: giúp khách hàng hiểu rõ ngân hàng, giúp khách hàng có nhìn tổng quan thiện cảm với ngân hàng, gắn bó với sản phẩm dịch vụ ngân hàng Với kỹ giao tiếp tốt, cán tín dụng tìm hiểu thêm đƣợc nhiều thơng tin khách hàng phục vụ xử lý nghiệp vụ 77 3.2.7 Xử lý nợ q hạn nợ khó địi Là biện pháp cuối để hạn chế tối đa khoản thiệt hại xảy Việc xử lý nợ hạn ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng cần có biện pháp cụ thể sau: Phân tích nguyên nhân khách hàng từ có biện pháp tháo gỡ Đối với khách hàng có nợ q hạn có tính chất tạm thời, hoạt động sản xuất kinh doanh thời gian tới để định cho vay Việc cho vay bảo đảm thu hồi vốn, giúp khách hàng vƣợt qua khó khăn có biện pháp, áp dụng biện pháp cấu nợ Căn vào phƣơng án sản xuất kinh doanh khách hàng, khách hàng cần chứng minh đƣợc khả hoàn trả đến hạn sau cấu nợ cho khách hàng đòi hỏi chi nhánh phải giám sát chặt chẽ khoản nợ hoạt động khách hàng sau cấu lại Đối với khách hàng khó khăn tài chính, kinh doanh thua lỗ, khó khắc phục, nợ hạn chƣa xác định đƣợc nguồn trả nợ, chi nhánh cần quản lý chặt chẽ khoản vay khách hàng nhƣ sau: - Đối với khoản vay có tài sản đảm bảo: Tìm khách hàng có khả tài nhận lại nợ khách hàng khó khăn để tiếp tục khai thác hiệu tài sản đảm bảo khả trả nợ Chi nhánh rà soát tài sản đảm bảo, tình trạng tài sản, hồ sơ pháp lý phát mại tài sản thu hồi vốn Phối hợp phận, phòng ban tiến hành lý, phát mại tài sản đảm bảo cho vay theo định để thu hồi vốn Trong trƣờng hợp phát mại tài sản đảm bảo cho vay theo định để thu hồi vốn buộc khách hàng phải trả tiếp phần cịn lại thơng qua việc bán tiếp tài sản, khơng chi nhánh tun bố phá sản Đối với trƣờng hợp cho vay định, tài sản phát mại không đủ thu hồi vốn vay, chi nhánh hồn thiện thủ tục để trình phủ xử lý - Đối với khoản vay khơng có đảm bảo 78 Trong trƣờng hợp cần kiểm soát chặt chẽ nguồn thu tài khách hàng, khoản phải thu, nguồn vốn tốn cơng trình qua thông báo vốn hàng năm lĩnh vực xây dựng, kỳ thu tiền lĩnh vực khác yêu cầu khách hàng chủ đầu tƣ, ngƣời mua hàng cam kết toán chuyển khoản tài khoản khách hàng chi nhánh Tƣ vấn cho khách hàng bán bớt tài sản không phát huy hiệu quả, không cần sử dụng để trả nợ tiền vay Đối với khách hàng cá nhân: kết hợp với quan cơng tác, vận động gia đình thu xếp nguồn thu nhập để trả nợ Biện pháp khởi kiện tòa Hiện nay, quan hệ kinh tế việc khởi kiện tịa chƣa thành thói quen ngƣời Trong kinh tế thị trƣờng, cần quen dần với việc giải vụ việc kinh tế qua tòa án kinh tế Việc khởi kiện tòa có tác dụng khách hàng khơng có thiện chí việc thực nghĩa vụ trả nợ Tận thu nợ ngoại bảng nợ khoanh Nợ ngoại bảng nợ khoanh khoản nợ không sinh lời, thông thƣờng đƣợc ngân hàng chuyển ngoại bảng khơng tính lãi Khoản nợ có ảnh hƣởng lớn đến kết kinh doanh ngân hàng, phải lấy từ nguồn dự phòng rủi ro để bù đắp, lợi nhuận ngân hàng Nếu nợ ngoại bảng tăng chi nhánh khơng có lãi phải trích lập dự phịng nhiều 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 3.3.1 Kiến nghị phủ Trong việc hoạch định sách phủ cần cân đối cách thích hợp mục tiêu đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, ổn định tiền tệ phát triển bền vững hệ thống ngân hàng thƣơng mại, tránh tình trạng thắt chặt thả lỏng mức, làm thay đổi định hƣớng đột ngột gây ảnh 79 hƣởng đến hoạt động ngân hàng thƣơng mại Nhà nƣớc phải không ngừng tạo điều kiện cho ngân hàng thƣơng mại mơi trƣờng pháp lý lành mạnh để khuyến khích sản xuất kinh doanh, tạo hành lang pháp lý vững để thành phần kinh tế yên tâm bỏ vốn đầu tƣ Bên cạnh đó, nhà nƣớc cần tiếp tục hồn thiện, đổi mơi trƣờng kinh tế, coi biện pháp tổng thể trình đổi lĩnh vực kinh doanh nói chung lĩnh vực kinh doanh tiền tệ nói riêng Trong việc ban hành thực chế sách pháp luật chủ động trƣớc phát triển kinh tế xã hội, cần phải thu thập ý kiến thành phần có tác động để đảm bảo việc thực thi đƣợc xác, hiệu quả, công phù hợp với điều kiện thực tế Thúc đẩy phát triển thị trƣờng tài chính, trƣớc hết thị trƣờng liên ngân hàng, thị trƣờng tiền tệ, thị trƣờng sản phẩm phái sinh, thị trƣờng mua bán nợ thêm nhiều hội đầu tƣ nhằm phân tán, giảm thiểu rủi ro hoạt động ngân hàng Hoàn thiện sở hạ tầng kỹ thuật nhƣ hệ thống thông tin, kiểm toán, kế toán theo chuẩn mực quốc tế…tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nói chung ngân hàng thƣơng mại nói riêng phát triển an tồn, bền vững, hội nhập quốc tế Chính phủ cần phối hợp với ngành liên quan trình xử lý vấn đề pháp lý phức tạp nhƣ: đăng ký tài sản đảm bảo, quản lý đất đai, quy hoạch xây dựng, xử lý nợ xấu, tập trung vào tháo gỡ vƣớng mắc khó khăn thủ tục phát mại tài sản 3.3.2 Kiến nghị ngân hàng nhà nƣớc 3.3.2.1 Nâng cao chất lượng quản lý điều hành Ngân hàng nhà nƣớc đóng vai trị quan trọng việc điều hành, quản lý vĩ mơ lĩnh vực tiền tệ, tín dụng Vì vậy, ngân hàng nhà nƣớc cần 80 nâng cao vai trò định hƣớng quản lý tƣ vấn cho ngân hàng thƣơng mại thông qua việc thƣờng xun tổng hợp, phân tích thơng tin thị trƣờng, đƣa nhận định dự báo khách quan, mang tính khoa học, đặc biệt liên quan đến hoạt động tín dụng để ngân hàng thƣơng mại có sở tham khảo, định hƣớng việc hoạch định sách tín dụng cho vừa đảm bảo phát triển hợp lý, vừa phòng ngừa đƣợc rủi ro Tiếp tục hoàn thiện chế cho vay, đảm bảo tiền vay sở bảo đảm an toàn cho hoạt động tín dụng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp ngân hàng thƣơng mại, quy định chặt chẽ trách nhiệm ngân hàng thƣơng mại việc tuân thủ quy chế cho vay đảm bảo tiền vay, hạn chế bớt thủ tục pháp lý phức tạp, gây khó khăn cho ngân hàng thƣơng mại Ngân hàng nhà nƣớc cần xây dựng hồn thiện định chế cơng cụ bảo hiểm tín dụng để ngân hàng thƣơng mại áp dụng cách chuẩn xác, kịp thời nhƣ: bảo hiểm tiền vay, quyền chọn tín dụng cơng cụ phái sinh khác Đồng thời, tổ chức đào tạo, hƣớng dẫn nghiệp vụ để giúp ngân hàng thƣơng mại vừa đa dạng hóa sản phẩm tín dụng, vừa phịng ngừa phân tán rủi ro hoạt động tín dụng 3.3.2.2 Tăng cường tra hoạt động tín dụng ngân hàng Cơng tác tra hoạt động tín dụng cần thực thƣờng xuyên nâng cao trình độ đội ngũ tra viên để có khả phát kịp thời sai sót, xu hƣớng lệch lạc phân tích tín dụng…để đạo phịng ngừa Chỉnh sửa khắc phục cách triệt để Quá trình tra cần phịng ngừa xu hƣớng cạnh tranh khơng lành mạnh, bng lỏng điều kiện tín dụng dẫn đến nguy rủi ro hoạt động tín dụng hệ thống 3.3.2.3 Nâng cao chất lượng trung tâm thông tin tín dụng Một phận đƣợc ngân hàng thƣơng mại sử dụng trung tâm thông tin tín dụng CIC Một điều kiện cần thiết để thực 81 quản trị rủi ro tốt hệ thống thơng tin phải đầy đủ, cập nhật, xác Chất lƣợng thơng tin ngày cao rủi ro kinh doanh tổ chức tín dụng ngày giảm Thơng tin tín dụng phải đầy đủ, kịp thời Bên cạnh đó, cần trọng đổi đại hóa trang thiết bị đầy đủ kịp thời Bên cạnh đó, cần trọng đổi đại hóa trang thiết bị hệ thống Cán làm công tác quản lý mạng CIC am hiểu cơng nghệ, khả thu thập thơng tin, phân tích, tổng hợp đƣa nhận định, cảnh báo thích hợp Hiện nay, ngân hàng chƣa có hợp tác tích cực với CIC chủ yếu muốn giữ bí mật thơng tin khách hàng để cạnh tranh Ngân hàng nhà nƣớc cần phải có biện pháp khuyến khích quy định dần ngân hàng thƣơng mại hợp tác, cung cấp thông tin cách đầy đủ cho trung tâm Thanh tra ngân hàng nhà nƣớc nên kiểm tra việc báo cáo, khai thác thông tin ngân hàng, đồng thời có biện pháp xử lý kiên quyết, kịp thời ngân hàng vi phạm chế độ báo cáo thơng tin tín dụng nhƣ: báo cáo thiếu, báo cáo thông tin sai lệch Đồng thời, khuyến khích ngân hàng sử dụng thơng tin tín dụng từ CIC nhƣ tài liệu bắt buộc phải có q trình thẩm định cho vay 3.3.2.4 Xây dựng tiêu trung bình ngành Các tiêu trung bình ngành quan trọng để làm tiêu chuẩn cho kết phân tích đánh giá khách hàng đắn, từ giảm thiểu rủi ro tín dụng Do đó, kiến nghị ngân hàng nhà nƣớc quan phối hợp xây dựng tiêu trung bình ngành 3.3.2.5 Phối hợp với tài hồn thiện ban hành hệ thống kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) Xây dựng giải pháp hoàn thiện phƣơng pháp kiểm soát kiển toán nội tổ chức tín dụng phù hợp với chuẩn mực quốc tế Hoàn thiện hệ thống giám sát ngân hàng theo hƣớng, nâng cao chất lƣợng phân tích 82 tình hình tài hệ thống cảnh báo sớm rủi ro ẩn hoạt động tổ chức tín dụng, phát triển thống công thức giám sát khách hàng sở lý luận thực tiễn, xây dựng cách tiếp cận hoạt động đánh giá chất lƣợng quản lý rủi ro nội tổ chức tín dụng Triển khai mạnh nghiệp vụ phòng ngừa rủi ro thị trƣờng tiền tệ nhƣ: quyền chọn, hoán đổi, kỳ hạn, tƣơng lai… 3.3.3 Kiến nghị ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng Tăng vốn bao gồm: vốn tự có cấp 1, cấp 2, mua lại ngân hàng yếu kém, ký hợp đồng thỏa thuận hợp tác hỗ trợ với ngân hàng Tái cấu trúc lại vốn huy động, theo hƣớng tăng nhanh phát hành chứng từ có giá (kỳ phiếu, chứng tiết kiệm, trái phiếu) Loại bỏ khỏi danh mục khoản đầu tƣ hiệu quả, để nâng cao chất lƣợng tín dụng Hồn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội để làm sở cho chi nhánh thực tốt việc phân loại nợ góp phần quản lý tốt rủi ro Xây dựng chiến lƣợc tăng trƣởng tín dụng phân theo đối tƣợng khách hàng, khu vực ngành phát triển sách khách hàng dựa vào việc đánh giá, phân loại khách hàng Trong thời điểm nay, mà phủ ngân hàng nhà nƣớc thƣờng xuyên đƣa định, nghị nhằm ngày hoàn thiện hoạt động ngân hàng ngân hàng TMCP cơng thƣơng Việt Nam cần đạo, hƣớng dẫn cụ thể, kịp thời chủ trƣơng sách để chi nhánh Hai Bà Trƣng thực hiệu hoạt động ngân hàng Hội sở nên chủ động xây dựng sách quản lý rủi ro tín dụng cách đồng bộ, kịp thời để chi nhánh áp dụng tốt Tạo môi trƣờng thể chế nội minh bạch lành mạnh, hiệu Xây dựng mối liên kết hỗ trợ chi nhánh, phịng ban, thƣờng xun có 83 trao đổi thơng tin chi nhánh Kiến nghị ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam cần mở thêm lớp đào tạo, chia sẻ kiến thức để cán tín dụng có chun mơn nghiệp vụ hồn thiện Hiện nay, hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam nói chung chi nhánh ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng nói riêng chủ yếu áp dụng biện pháp truyền thống để phòng ngừa rủi ro tín dụng, xử lý nợ xấu nhƣ nợ tiềm ẩn rủi ro, thu trực tiếp khách hàng, sử dụng quỹ dự phòng rủi ro cho thuê tài sản đảm bảo, sử dụng nguồn tái cấp vốn nhà nƣớc, giãn nợ Hiện nay, giới việc sử dụng công cụ tài Forwards, Option, Swap vào phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng phổ biến Nhƣng hầu nhƣ chƣa đƣợc áp dụng quản lý rủi ro tín dụng Việt Nam Vì vậy, để quản lý rủi ro tín dụng tốt ngân hàng thƣơng mại Việt Nam nhƣ chi nhánh cần tập trung nghiên cứu sản phẩm phái sinh thị trƣờng tiền tệ, thị trƣờng ngoại hối thị trƣờng hàng hóa, dần đƣa vào sử dụng cung cấp cơng cụ phái sinh để phịng ngừa rủi ro Thêm vào đó, cần tăng cƣờng cơng tác quan hệ quốc tế nhằm học hỏi kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng từ ngân hàng khác từ nƣớc tiên tiến Ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng cần thực tốt sách ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam đề Nâng cao trình độ cán tín dụng mở rộng đa dạng nguồn huy động, đa dạng nguồn thu đa dạng khách hàng 84 TÓM TẮT CHƯƠNG Trong chƣơng đƣa số giải pháp ngân hàng nhằm góp phần hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng Bên cạnh đó, đƣa kiến nghị với phủ ngành, ngân hàng nhà nƣớc, ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam hồn thiện mơi trƣờng kinh doanh để ngân hàng TMCP công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng hồn thiện tốt cơng tác phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng 85 KẾT LUẬN Hoạt động ngân hàng thƣơng mại Việt Nam phát triển mạnh mẽ, hoạt động quan trọng việc cung cấp “Vốn” cho trình sản xuất kinh doanh kinh tế Hoạt động tín dụng Ngân hàng vừa đem lại lợi nhuận lại vừa tiềm ẩn rủi ro Để tồn phát triển ngân hàng buộc phải khắc phục khó khăn, nâng cao chất lƣợng tín dụng, loại bỏ hoạt động hiệu khỏi danh mục …Tuy nhiên, việc loại bỏ rủi ro hoạt động kinh doanh tín dụng khơng thực tế Vì vậy, q trình hoạt động ngân hàng phải biết chấp nhận rủi ro mức độ định để có đƣợc hiệu kinh doanh tốt Cho nên, vấn đề phòng ngừa hạn chế rủi ro hoàn toàn cần thiết Bám sát vào mục tiêu đó, đề tài hồn thành đƣợc nội dung sau: Thứ nhất, đề tài tìm hiểu lý luận tín dụng ngân hàng, rủi ro tín dụng ngân hàng kinh nghiệm số ngân hàng khác để từ rút đƣợc học cho ngân hàng thƣơng mại Việt Nam Thứ hai, đề tài sâu phân tích đánh giá thực trạng rủi ro tín dụng ngân hàng TMCP cơng thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng Thứ ba, thông qua việc đánh giá ƣu điểm nhƣ hạn chế với ngun nhân cơng tác phịng ngừa rủi ro tín dụng ngân hàng TMCP Cơng thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng Đề tài nêu lên số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng cơng tác phịng ngừa hạn chế rủi ro ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hai Bà Trƣng Tuy nhiên, khả nhƣ thời gian nghiên cứu nhiều hạn chế, luận văn khó tránh khỏi thiếu sót định Tơi mong nhận đƣợc góp ý từ Quý thầy cô bạn độc giả để viết đƣợc hoàn thiện Xin chân thành cảm ơn! 86 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Hai Bà Trƣng, “Báo cáo tổng kết năm 2015, 2016 2017” NGND.PGS.TS Tơ Ngọc Hƣng “Giáo trình tín dụng ngân hàng”, Học viện ngân hàng, Nhà xuất lao động- xã hội, 2014 NGND.PGS.TS Tô Ngọc Hƣng “Ngân hàng thương mại”, NXB Thống kê, năm 2009 PGS.TS Nguyễn Văn Tiến: “Giáo trình ngân hàng thương mại”, trƣờng học viện ngân hàng, Nhà xuất thống kê, năm 2013 GS.TS Nguyễn Văn Tiến, “Giáo trình tín dụng ngân hàng”, Học Viện Ngân hàng, Nhà xuất thống kê, 2014 Ngân hàng Nhà nƣớc (2014), thông tƣ 06/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung số điều Thông tƣ số 36/2014/TT-NHNN quy định giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nƣớc ngồi ngày 27 tháng 05 năm 2016 Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam (2014), Thông tƣ 09/2014/TT-NHNN, ngày 16/01/2014 Sổ tay tín dụng Ngân hàng TMCP Cơng Thƣơng Việt Nam