i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO – BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG TRẦN NGUYÊN TRUYỀN H P TÌNH HÌNH MẮC MỘT SỐ BỆNH NHIỄM TRÙNG PHỔ BIẾN THÁNG SAU LŨ LỤT THÁNG 10 NĂM 2010 VÀ BIỆN PHÁP PHÕNG CHỐNG CỦA HUYỆN HƢNG NGUYÊN, TỈNH NGHỆ AN U H LUẬN VĂN THẠC SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.76 HÀ NỘI - 2011 ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO – BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG TRẦN NGUYÊN TRUYỀN TÌNH HÌNH MẮC MỘT SỐ BỆNH NHIỄM TRÙNG PHỔ BIẾN H P THÁNG SAU LŨ LỤT THÁNG 10 NĂM 2010 VÀ BIỆN PHÁP PHÕNG CHỐNG CỦA HUYỆN HƢNG NGUYÊN, TỈNH NGHỆ AN U LUẬN VĂN THẠC SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG H MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.76 Hƣớng dẫn khoa học TS Hà Văn Nhƣ HÀ NỘI - 2011 iii LỜI CẢM ƠN Sau thời gian phấn đấu rèn luyện học tập nghiên cứu, đến tơi hồn thành đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sỹ “ Tình hình mắc số bệnh nhiễm trùng phổ biến tháng sau lụt tháng 10 năm 2010 biện pháp phòng chống huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An” Có đƣợc kết này, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành sâu sắc tới: Ban giám hiệu, phòng đào tạo sau đại học, thầy cô giáo trƣờng đại học Y tế công cộng tạo điều kiện thuận lợi cho tơi hồn thành chƣơng trình đào tạo luận văn tốt nghiệp Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Nghệ H P An, Trung tâm Y tế huyện Hƣng Nguyên, Bệnh viện huyện Hƣng Nguyên, quyền địa phƣơng trạm Y tế xã địa bàn huyện Hƣng Nguyên tạo điều kiện cho phép sử dụng số liệu thu thập bệnh nhân đến khám chữa bệnh để thực đề tài luận văn tốt nghiệp Tơi xin bày tỏ kính trọng lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sỹ Hà Văn Nhƣ ngƣời thầy tận tình giúp đỡ, hƣớng dẫn tơi hồn thành luận văn U Nhân dịp xin trân trọng cảm ơn bạn đồng nghiệp khóa học, quan đơn vị, cá nhân ngƣời thân gia đình tạo điều H kiện giúp đỡ tơi hồn thành khóa học tốt đẹp Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 12 tháng 09 năm 2011 HỌC VIÊN Trần Nguyên Truyền i MỤC LỤC Trang DANH MỤC BẢNG .iv DANH MỤC BIỂU ĐỒ v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .vi TÓM TẮT ĐỀ TÀI vii ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU H P 1.1 Một số khái niệm bản, tình hình thiên tai giới Việt Nam 1.1.1 Một số khái niệm 1.1.2 Tình hình thiên tai giới Việt Nam 1.1.2.1 Tình hình thiên tai giới 1.1.2.2 Tình hình thiên tai Việt Nam 1.1.2.3 Tình hình thiên tai Nghệ An U 1.2 Tình hình bệnh truyền nhiễm sau lụt giới Việt Nam 10 1.2.1 Một số bệnh thƣờng gặp sau lũ lụt 10 H 1.2.2 Tình hình bệnh nhiễm trùng sau lụt giới Việt Nam 13 1.2.2.1 Tình hình bệnh nhiễm trùng sau lụt giới 13 1.2.2.2 Tình hình bệnh nhiễm trùng sau lụt Việt Nam 15 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .17 2.1 Đối tƣợng nghiên cứu 17 2.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu 17 2.3 Thiết kế nghiên cứu 17 2.4 Phƣơng pháp chọn mẫu 17 2.5 Phƣơng pháp thu thập số liệu 19 2.6 Các biến số nghiên cứu 21 2.7 Phƣơng pháp phân tích số liệu 24 2.8 Vấn đề đạo đức nghiên cứu 24 ii Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 26 3.1 Thực trạng số bệnh nhiễm trùng phổ biến sau lụt 26 3.1.1 Bệnh nhân đến khám bệnh viện huyện TYT xã trƣớc sau lụt 26 3.1.2 Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi, giới tính trƣớc sau lụt 28 3.1.3 Phân bố bệnh nhân theo loại bệnh, nhóm bệnh 32 3.1.4 Tình hình bệnh nhân mắc số bệnh nhiễm trùng phổ biến 35 3.1.4.1 Bệnh nhiễm trùng hô hấp 35 3.1.4.2 Bệnh nhân mắc Cúm 38 3.1.4.3 Bệnh nhân mắc bệnh da 41 H P 3.1.4.4 Bệnh đau mắt đỏ 43 3.1.4.5 Bệnh tiêu chảy 46 3.2 Các biện pháp phòng chống bệnh truyền nhiễm sau lụt 50 3.2.1 Các biện pháp trƣớc lụt xảy 50 3.2.2 Các biện pháp lụt xảy 53 3.2.3 Các biện pháp sau lụt 55 U 3.2.4 Những thuận lợi, khó khăn phịng chống bệnh truyền nhiễm sau lụt kiến nghị 59 H Chƣơng 4: BÀN LUẬN 61 4.1 Thực trạng số bệnh nhiễm trùng phổ biến sau lụt 61 4.1.1 Tình hình bệnh nhân đến khám điều trị BVH TYT xã trƣớc sau lụt 61 4.1.2 Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi giới tính 63 4.1.3 Phân bố bệnh nhân theo loại bệnh nhóm bệnh 65 4.1.4 Tình hình bệnh nhân mắc số bệnh nhiễm trùng phổ biến 65 4.2 Các biện pháp phòng chống bệnh truyền nhiễm sau lụt cộng đồng ngành y tế huyện Hƣng Nguyên, tỉnh Nghệ An 71 4.2.1 Các biện pháp trƣớc lụt xảy 71 4.2.2 Các biện pháp lụt xảy 73 4.2.3 Các biện pháp sau lụt 74 4.3 Hạn chế nghiên cứu, sai số biện pháp khắc phục 76 iii Chƣơng 5: KẾT LUẬN 77 5.1 Thực trạng số bệnh nhiễm trùng phổ biến sau lụt 77 5.2 Các biện pháp phòng chống bệnh truyền nhiễm sau lụt 78 KHUYẾN NGHỊ 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO 80 PHỤ LỤC .83 Phụ lục 1: Bảng thu thập số liệu BN đến khám trạm Y tế xã, bệnh viện huyện 83 Phụ lục 2: Hƣớng dẫn vấn sâu lãnh đạo TTYT, BVH trạm y tế xã 85 Phụ lục 3: Hƣớng dẫn vấn sâu đại diện quyền xã 87 H P Phụ lục 4: Hƣớng dẫn thảo luận nhóm nhân viên y tế xóm cộng đồng 89 Phụ lục 5: Khung lý thuyết vấn đề nghiên cứu 91 Phụ lục 6: Dân số chia theo nhóm tuổi giới tính 92 Phụ lục 7: Bản đồ tỉnh Nghệ An 93 Phụ lục 8: Bản đồ huyện Hƣng Nguyên 94 H U iv DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1: Phân bố BN khám TYT tháng trƣớc sau lụt theo tuổi giới tính 28 Bảng 2: Phân bố BN khám BVH tháng trƣớc sau lụt theo tuổi giới tính 29 Bảng 3: Tỷ lệ BN khám TYT tháng trƣớc sau lụt theo tuổi, giới/1000 dân 30 Bảng 4: Tỷ lệ BN khám BVH tháng trƣớc sau lụt theo tuổi, giới/1000 dân 31 Bảng 5: Tỷ lệ BN khám BVH mắc loại bệnh trƣớc sau lụt /1000 dân 33 Bảng 6: Tỷ lệ BN TYT xã mắc NTHH trƣớc sau lụt theo nhóm tuổi/1000 dân 36 Bảng 7: Tỷ lệ BN BVH mắc NTHH trƣớc sau lụt theo nhóm tuổi/1000 dân 37 H P Bảng 8: Tỷ lệ BN mắc cúm TYT xã trƣớc sau lụt theo nhóm tuổi/1000 dân 39 Bảng 9: Tỷ lệ BN BVH mắc cúm tháng trƣớc sau lụt theo tuổi/1000 dân 40 Bảng 10: Tỷ lệ BN TYT mắc bệnh da trƣớc sau lụt theo tuổi/1000 dân 42 Bảng 11: Tỷ lệ BN TYT xã mắc đau mắt đỏ trƣớc sau lụt theo tuổi/1000 dân 44 Bảng 12: Tỷ lệ BN BVH mắc đau mắt đỏ trƣớc sau lụt theo tuổi/1000 dân 45 U Bảng 13: Tỷ lệ BN TYT xã mắc tiêu chảy trƣớc sau lụt theo tuổi/1000 dân 47 Bảng 14: Tỷ lệ BN BVH mắc tiêu chảy trƣớc sau lụt theo tuổi/1000 dân 48 H v DANH MỤC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 1: Tổng số bệnh nhân đến khám, điều trị BVH TYT xã tháng trƣớc, sau lụt kỳ năm 2009…………………………… Biểu đồ 2: 26 Tổng số bệnh nhân đến khám điều trị TYT xã BVH theo tháng tháng trƣớc sau lụt……………………………… 27 Biểu đồ 3: Số BN đến khám điều trị TYT xã BVH theo tuần sau lụt 27 Biểu đồ 4: Phân bố BN khám TYT xã theo loại bệnh trƣớc sau lụt…… 32 Biểu đồ 5: Tỷ lệ bệnh nhân theo nhóm bệnh nhiễm trùng khơng nhiễm trùng tháng trƣớc sau lụt ………………………………… Biểu đồ H P 34 Tổng số bệnh nhân mắc NTHH đén khám tháng trƣớc, sau lụt kỳ năm 2009………………………………………… 35 Biểu đồ 7: Bệnh nhân mắc NTHH TYT xã BVH theo tuần sau lụt…… 38 Biểu đồ 8: Tổng số bệnh nhân Cúm TYT BVH tháng trƣớc, sau lụt kỳ 2009………………………………………………… 38 Biểu đồ 9: Bệnh nhân mắc Cúm TYT xã BVH theo tuần sau lụt……… 41 Biểu đồ 10: Tổng số bệnh nhân mắc bệnh da TYT xã BVH U tháng trƣớc, sau lụt kỳ năm 2009…………………… 41 Biểu đồ 11: Số bệnh nhân mắc bệnh da TYT xã theo tuần sau lụt… 43 Biểu đồ 12: Tổng số bệnh nhân đau mắt đỏ TYT xã BVH tháng trƣớc, H sau lụt kỳ năm 2009……… …………………………… 43 Biểu đồ 13: Số bệnh nhân mắc đau mắt đỏ TYT BVH theo tuần sau lụt 46 Biểu đồ 14: Tổng số bệnh nhân mắc tiêu chảy TYT xã BVH tháng Biểu đồ 15: trƣớc, sau lụt kỳ năm 2009… …………………………… 46 Số bệnh nhân mắc tiêu chảy TYT xã BVH theo tuần sau lụt 49 vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BVH Bệnh viện huyện BN Bệnh nhân CRED Centre for Research on the Epidemiology of Disasters Trung tâm nghiên cứu dịch tễ học thảm họa CT Chủ tịch GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội IFRC H P International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies Hiệp Hội chữ thập đỏ Trăng lƣỡi liềm đỏ quốc tế ISDR International Strategy for disaster reduction Chiến lƣợc Quốc tế giảm nhẹ thảm họa Liên Hợp Quốc NT Nhiễm trùng NTHH Nhiễm trùng hô hấp PCBL Phòng chống bão lụt PVS Phỏng vấn sâu THTN Thảm họa thiên tự nhiên TLN Thảo luận nhóm TTYT Trung tâm Y tế TYT Trạm y tế xã WHO Tổ chức Y tế giới H U vii TĨM TẮT ĐỀ TÀI Nghiên cứu mơ tả cắt ngang đƣợc thực huyện Hƣng Nguyên, tỉnh Nghệ An nhằm trả lời câu hỏi: Bệnh nhiễm trùng có tăng sau lụt tháng 10 năm 2010 không? Cộng đồng ngành y tế huyện Hƣng Nguyên, tỉnh Nghệ An làm để phịng chống bệnh dịch sau lụt? Nghiên cứu sử dụng kết hợp phƣơng pháp định tính định lƣợng, thu thập thông tin hồi cứu từ sổ khám bệnh trạm y tế (TYT) bệnh viện huyện (BVH) thời gian tháng trƣớc, tháng sau lụt năm 2010 kỳ năm 2009 để so sánh thay đổi số lƣợng bệnh nhân đến khám chữa bệnh Phỏng vấn sâu lãnh đạo ngành y tế quyền địa phƣơng, thảo luận nhóm với H P nhân viên y tế xóm đại diện cộng đồng bị ảnh hƣởng trận lụt tháng 10 năm 2010 Kết nghiên cứu cho thấy: khơng có dịch sau lụt Tỷ lệ bệnh nhân đến khám bệnh nhiễm trùng phổ biến tháng đầu sau lụt tăng so với tháng trƣớc lụt: tiêu chảy tăng 1,4 lần TYT xã 2,7 lần BVH, nhiễm trùng hô hấp (NTHH) tăng U 1,4 lần TYT xã lần BVH, cúm tăng 1,5 lần TYT xã 2,2 lần BVH, đau mắt đỏ tăng 1,6 lần TYT xã 1,5 lần BVH, bệnh da tăng lần TYT xã Sự gia tăng số lƣợng bệnh nhân mạnh vào tháng sau lụt, cao nhóm H 15 – 19 tuổi với mức tăng 1,33 lần (p