BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI LƯU THỊ HỒNG NHUNG NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA ĐẶC ĐIỂM NHÂN TRẮC NGỰC NỮ SINH BẮC VIỆT NAM TỚI ÁP LỰC VÀ ĐỘ TIỆN NGHI ÁP LỰC CỦA ÁO NGỰC Ngành: Công nghệ dệt, may Mã số: 9540204 LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG NGHỆ DỆT, MAY NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS TS NGUYỄN NHẬT TRINH PGS TS NGUYỄN THỊ LỆ Hà Nội – 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan tất nội dung luận án: “Nghiên cứu ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực nữ sinh Bắc Việt Nam tới áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực” cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các thí nghiệm tiến hành cách nghiêm túc khoa học trình nghiên cứu Các số liệu, kết nghiên cứu luận án trung thực khách quan chưa công bố cơng trình nghiên cứu tác giả khác Hà Nội, ngày 22 tháng 10 năm 2022 Người hướng dẫn khoa học Tác giả luận án PGS.TS Nguyễn Nhật Trinh Th.S Lưu Thị Hồng Nhung PGS TS Nguyễn Thị Lệ i LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ tình cảm lịng biết ơn chân thành sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Nhật Trinh PGS.TS Nguyễn Thị Lệ, người thầy tâm huyết tận tình hướng dẫn, động viên khích lệ, truyền thụ cho tơi cảm hứng phương pháp làm việc khoa học, đồng hành với tơi suốt q trình thực luận án Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo, cô giáo Viện Dệt May - Da giầy Thời trang, Bộ môn Công nghệ Dệt, trường Đại học Bách khoa Hà Nội giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi cho tơi q trình học tập nghiên cứu Tôi xin trân trọng cảm ơn Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sĩ chủ tịch hội đồng, phản biện, thư ký ủy viên hội đồng dành thời gian quý báu để đọc, tham gia hội đồng chấm luận án với góp ý cụ thể, bổ ích, giúp tơi hồn thiện tốt nội dung nghiên cứu luận án Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Hưng Yên, khoa Công nghệ May & Thời trang nơi công tác tạo điều kiện giúp đỡ cho tơi có thời gian học tập hồn thành luận án Tơi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Nguyễn Văn Vinh phòng Lab 307 môn Quang – Cơ điện tử tạo điều kiện, tư vấn giúp đỡ q trình thực luận án Tơi xin chân thành cảm ơn TS Phạm Hồng Tuấn giám đốc Trung tâm Quang điện tử TS Nguyễn Ngọc Tú - Viện Ứng dụng Công nghệ Nacentech giúp đỡ, hỗ trợ kỹ thuật cho tơi q trình làm luận án Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân yêu gần gũi động viên, san sẻ gánh vác công việc, tạo điều kiện tốt để yên tâm hồn thành luận án Trong q trình thực luận án khơng thể tránh khỏi thiếu sót, hạn chế Tác giả mong nhận ý kiến góp ý thầy cô đồng nghiệp để luận án hoàn thiện Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 22 tháng 10 năm 2022 Tác giả Lưu Thị Hồng Nhung ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG viii DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, ĐỒ THỊ ix MỞ ĐẦU 1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA LUẬN ÁN MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN Ý NGHĨA KHOA HỌC CỦA LUẬN ÁN GIÁ TRỊ THỰC TIỄN CỦA LUẬN ÁN ĐIỂM MỚI CỦA LUẬN ÁN KẾT CẤU CỦA LUẬN ÁN Chương TỔNG QUAN VỀ ĐẶC ĐIỂM NHÂN TRẮC NGỰC, ÁP LỰC VÀ ĐỘ TIỆN NGHI ÁP LỰC CỦA ÁO NGỰC NỮ 1.1 Đặc điểm nhân trắc ngực nữ 1.1.1.Cấu tạo ngực nữ 1.1.2.Phân loại ngực nữ 1.1.3.Phương pháp đo kích thước ngực nữ 1.1.3.1 Đo kích thước ngực phương pháp đo tiếp xúc .8 1.1.3.2 Đo kích thước ngực phương pháp khơng tiếp xúc .11 1.2 Áo ngực nữ .18 1.2.1 Cấu tạo, chức áo ngực nữ 18 1.2.2 Phân loại áo ngực nữ 19 1.3 Áp lực áo ngực nữ .19 1.3.1 Phương pháp đo áp lực áo ngực 20 1.3.1.1 Đo áp lực phương pháp trực tiếp 20 1.3.1.2 Đo áp lực áo ngực phương pháp đo gián tiếp .26 1.3.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến áp lực áo ngực nữ .28 1.3.2.1 Ảnh hưởng cấu trúc, vật liệu kích thước áo ngực 28 1.3.2.2 Ảnh hưởng tư đo hoạt động .31 1.3.2.3 Ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực 32 1.4 Tiện nghi áp lực áo ngực .34 1.4.1.Đánh giá độ tiện nghi áp lực .34 1.4.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ 37 1.4.2.1 Ảnh hưởng áo ngực .37 1.4.2.2 Ảnh hưởng người mặc 38 1.4.2.3 Ảnh hưởng hoạt động thể đến độ tiện nghi áp lực áo ngực .39 1.4.2.4 Ảnh hưởng điều kiện mặc .39 1.5 Kết luận chương 40 Chương ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 42 2.1 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 42 iii 2.1.1 Đối tượng 42 2.1.2 Phạm vi nghiên cứu 42 2.2 Nội dung nghiên cứu 42 2.3 Phương pháp nghiên cứu 42 2.3.1 Nghiên cứu đặc điểm nhân trắc ngực nữ sinh 43 2.3.1.1 Thiết lập hệ thống đo 3D không tiếp xúc phần ngực 43 2.3.1.2 Đo kích thước ngực nữ sinh 56 2.3.1.3 Xác định đặc trưng thống kê kích thước ngực nữ sinh .61 2.3.1.4 Phân nhóm ngực nữ sinh .62 2.3.2 Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ thống đo áp lực áo ngực 67 2.3.2.1 Yêu cầu hệ thống đo áp lực áo ngực 67 2.3.2.2 Nguyên lý hệ thống đo áp lực áo ngực 68 2.3.2.3 Hiệu chuẩn hệ thống đo áp lực áo ngực 68 2.3.2.4 Đo áp lực áo ngực số trạng thái 70 2.3.2.5 Thử nghiệm đo áp lực áo ngực nữ 71 2.3.3 Nghiên cứu ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực tới áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực 72 2.3.3.1 Đo áp lực áo ngực lên thể người mặc 72 2.3.3.2 Xác định ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực tới áp lực áo ngực73 2.3.3.3 Xác định độ tiện nghi áp lực áo ngực 75 2.3.3.4 Xác định ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực tới độ tiện nghi áp lực áo ngực 76 Chương KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 77 3.1 Kết nghiên cứu đặc điểm nhân trắc ngực nữ sinh .78 3.1.1 Kết quét đo 3D phần ngực .78 3.1.2 Đặc điểm kích thước ngực nữ sinh 83 3.1.2.1 Đặc trưng thống kê kích thước ngực nữ sinh 83 3.1.2.2 Mối tương quan kích thước ngực nữ sinh .85 3.1.3 Kết phân nhóm ngực nữ sinh 89 3.1.3.1 Trích chọn kích thước đặc trưng phần ngực nữ sinh 89 3.1.3.2 Kết phân nhóm ngực nữ sinh ứng dụng K-means clustering .93 3.2 Kết thiết kế, chế tạo hệ thống đo áp lực áo ngực nữ 100 3.2.1 Hệ thống đo áp lực áo ngực ứng dụng cảm biến áp khí 100 3.2.1.1 Cấu trúc thiết bị đo áp lực 100 3.2.1.2 Kiểm thử thiết bị đo áp lực 105 3.2.2 Kiểm nghiệm đo áp lực áo ngực nữ trạng thái thể .106 3.2.2.1 Đo áp lực áo ngực trạng thái tĩnh 106 3.2.2.2 Đo áp lực áo ngực trạng thái tĩnh kết hợp động 107 3.2.2.3 Đo áp lực áo ngực trạng thái động 109 3.2.3 Đo áp lực áo ngực số vị trí 110 3.2.3.1 Áp lực dây vai 110 3.2.3.2 Áp lực gọng áo ngực 110 3.2.3.3 Áp lực đai áo ngực .111 3.3 Ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực tới áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ .112 3.3.1 Ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực tới áp lực áo ngực 112 iv 3.3.2 Ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực tới độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ 127 3.3.2.1 Kết đánh giá độ tiện nghi áp lực áo ngực 127 3.3.2.2 Mối quan hệ đặc điểm nhân trắc phần ngực độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ 129 3.3.3 Mối quan hệ áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ .134 3.4 Kết luận chương 137 KẾT LUẬN CỦA LUẬN ÁN .139 HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO .141 DANH MỤC NHỮNG CƠNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ .142 TÀI LIỆU THAM KHẢO 143 PHỤ LỤC v DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt 3D R Giải thích chiều Ngơn ngữ lập trình R LVQ Learning Vector Quantization PCA Principal Component Analysis (Phân tích thành phần chính) RF Đơn vị Random Forest WSS Within-cluster Sum of Square BMA Bayesian Model Averaging MDA Mean Decrease Accuracy (Độ xác giảm trung bình) RFE Recursive Feature Elimination ANOVA Analysis of Variance (Phân tích phương sai) American National Standard Institute (Viện tiêu chuẩn quốc ANSI gia Hoa Kỳ) AIC Akaike Information Criterion BIC RMS MDG h Bayesian Information Criterion Residual Mean Square Mean Decrease Gini (Sự giảm trung bình hệ số Gini) Chiều cao thể cm Chỉ số khối thể kg/m2 w Cân nặng kg vtn Vòng ngực cm Vòng ngực cm vcn Vòng chân ngực cm cnnp Cung ngực phải cm cnnt Cung ngực trái cm cntp Cung ngực phải cm cntt Cung ngực trái cm xup Khoảng cách từ xương ức đến đầu ngực phải cm xut Khoảng cách từ xương ức đến đầu ngực trái cm snt Sa ngực cm bmi vi sndp Sa ngực phải cm sndt Sa ngực trái cm cn Khoảng cách hai đầu ngực cm cl Độ chênh lệch vòng ngực vòng chân ngực cm ccnp Cung cong chân ngực phải cm ccnt Cung cong chân ngực trái cm ttp Thể tích bầu ngực phải cm ttt Thể tích bầu ngực trái cm r Hệ số tương quan xi Kích thước ngực đối tượng 𝜎 Độ lệch chuẩn kích thước Giá trị trung bình kích thước n Đối tượng đo K Số cụm tối ưu S Ma trận hiệp phương sai m Số lượng phần tử cụm W(k) a0, a1, a2 Tổng phương sai cụm Hệ số hồi quy Giá trị áp lực áo ngực kPa Giá trị áp lực trung bình kPa Pmax Giá trị áp lực lớn kPa Pmin Giá trị áp lực nhỏ kPa P Ptb p value Xác suất xảy giả thiết Ha vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Phân loại ngực theo thông số Bảng 1.2 Đo áp lực trang phục tư 33 Bảng 2.1 Cấu tạo thiết bị Scan3D MB2019 47 Bảng 2.2 Phân loại màu da người 51 Bảng 2.3 Mức sáng dành cho cấp độ da 56 Bảng 2.4 Xác định vị trí điểm mốc đo 57 Bảng 2.5 Xác định kích thước phần ngực đo 3D khơng tiếp xúc đo tiếp xúc 59 Bảng 3.1 Kết đo tiếp xúc đo 3D không tiếp xúc phần ngực ma nơ canh 78 Bảng 3.2 Kết phân tích phương sai so sánh kích thước đo thể người 82 Bảng 3.3 Các đặc trưng thống kê kích thước phần ngực nữ sinh 83 Bảng 3.4 Hệ số tương quan đơi thơng số kích thước phần ngực 85 Bảng 3.5 Sự tích lũy mức độ giải thích khác biệt đối tượng 90 Bảng 3.6 Độ xác hệ số kappa mơ hình RF 91 Bảng 3.7 Kết kiểm thử mơ hình RF 91 Bảng 3.8 Kết kiểm thử với mơ hình LVQ 21 kích thước ngực 92 Bảng 3.9 Đặc trưng thống kê với nhóm (N1 = 169) 99 Bảng 3.10 Đặc trưng thống kê với nhóm (N2= 141) 99 Bảng 3.11 Đặc trưng thống kê với nhóm (N3 = 150) 100 Bảng 3.12 Đặc trưng thống kê kích thước ngực 75 nữ sinh 112 Bảng 3.13 Đặc trưng thống kê áp lực áo ngực đo 75 nữ sinh 114 Bảng 3.14 Đặc trưng thống kê giá trị áp lực vị trí gọng áo ngực 116 Bảng 3.15 Mối tương quan kích thước ngực giá trị áp lực áo ngực 120 Bảng 3.16 Phương trình tương quan áp lực áo ngực kích thước ngực 125 Bảng 3.17 Các đặc trưng thống kê độ tiện nghi áp lực 127 Bảng 3.18 Đánh giá khác biệt độ tiện nghi áp lực thời điểm 128 Bảng 3.19 Hệ số tương quan đơi kích thước ngực đặc trưng độ tiện nghi áp lực áo ngực thời điểm 130 Bảng 3.20 Phương trình hồi quy tuyến tính tối ưu kích thước ngực đặc trưng độ tiện nghi áp lực áo ngực 132 Bảng 3.21 Hệ số tương quan áp lực vị trí độ tiện nghi áp lực 134 Bảng 3.22 Phương trình hồi quy tuyến tính tối ưu áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực 136 viii DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, ĐỒ THỊ Hình 1.1 Giải phẫu bên tuyến ngực nữ Hình 1.2 Phân loại hình dạng ngực nữ Hình 1.3 Phân loại hình dạng ngực nữ Hình 1.4 Đo kích thước rộng ngực sâu ngực mặt cắt ngang thể Hình 1.5 Phân loại hình dáng ngực Hình 1.6 Phân loại hình dạng ngực Hình 1.7 Bộ dụng cụ đo Martin Hình 1.8 Các dụng cụ Martin dùng để đo kích thước ngực nữ Hình 1.9 Đo khoảng cách dụng cụ martin 10 Hình 1.10 Đo kích thước phần ngực nữ dụng cụ đo 10 Hình 1.11 Đo tiếp xúc kích thước ngực nữ tiếp xúc dụng cụ Martin 10 Hình 1.12 Hệ thống đo 3D kích thước thể người 11 Hình 1.13 Các thiết bị quét 3D cầm tay 12 Hình 1.14 Tư đứng quét 3D theo tiêu chuẩn ISO 20685 13 Hình 1.15 Chụp quang tuyến ngực để xác định thể tích ngực 14 Hình 1.16 Ảnh cộng hưởng từ bầu ngực 14 Hình 1.17 Xác định đường viền ngực 14 Hình 1.18 Phương pháp xác định ranh giới bầu ngực 14 Hình 1.19 Tư xác định đường ranh giới ngực 15 Hình 1.20 Xác định điểm tham chiếu ngực 15 Hình 1.21 Xác định vị trí điểm đầu ngực 15 Hình 1.22 Phương pháp đo thể tích bầu ngực cột nước 16 Hình 1.23 Tách ngực để tính thể tích bầu ngực 16 Hình 1.24 Các bước để xác định thể tích ngực nữ 17 Hình 1.25 Cấu tạo áo ngực nữ 18 Hình 1.26 Xuất rãnh vai 20 Hình 1.27 Quai áo ngực bị xếch ngược 20 Hình 1.28 Vết hằn da dây vai chật 20 Hình 1.29 Đai áo chật gây khó chịu mặc 20 Hình 1.30 Các phương pháp đo áp lực trực tiếp quần áo 20 Hình 1.31 Phương pháp đo lực nén băng vải cẳng chân 21 Hình 1.32 Cảm biến áp lực động 21 Hình 1.33 Cảm biến Flexiforce dùng để đo áp lực 22 Hình 1.34 Thiết bị đo áp lực áo ngực cầm tay Meter 22 Hình 1.35 Thiết bị đo áp lực trang phục lên thể người sử dụng cảm biến Flexiforce 22 Hình 1.36 Hệ thống đo áp lực thủy tĩnh 23 Hình 1.37 Đo áp lực hệ thống cảm biến áp lực thủy tĩnh 23 Hình 1.38 Đệm khí với vỏ bọc cao su 24 Hình 1.39 Thiết bị đo áp lực AMI 3037 24 Hình 1.40 Thiết bị đo áp lực cảm biến áp khí 24 ix Hình 3.66 Các mơ hình đa biến áp lực áo ngực độ tiện nghi áp lực a)Mơ hình đa biến tuyến tính áp lực b) Mơ hình đa biến tuyến tính áp độ tiện nghi áp lực TN1 lực độ tiện nghi áp lực TN2 c) Mơ hình đa biến tuyến tính áp d) Mơ hình đa biến tuyến tính áp lực độ tiện nghi áp lực TN3 lực độ tiện nghi áp lực TN4 e)Mô hình đa biến tuyến tính áp lực f) Mơ hình đa biến tuyến tính áp lực độ tiện nghi áp lực TN5 độ tiện nghi áp lực TN6 Bảng 3.22 Phương trình hồi quy tuyến tính tối ưu áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực Phương trình hồi quy tuyến tính TN1 = 7,59 – 0,78 P1 – 0,14 p6 TN2 = 8,54 – 0,92 P1 – 0,28 p4 TN3 = 9,81 – 0,93P1 – 0,28P8 – 0,34p4 TN4 = 7,79 – 0,63 P1 – 0,4 p1 – 0,21 P4 TN5 = 8,24 – 0,66 P1 – 0,12p1 – 0,14 p4 TN6= 7,39 – 0,69 P1 – 0,29 P8 – 0,26 p4 136 R2 0,64 0,64 0,62 0,59 0,61 0,57 BIC -68,00 -67,78 -60,48 -52,23 -58,22 -50,20 Đây phương trình đa biến tuyến tính tối ưu thu độ tiện nghi áp lực áp lực áo ngực áp dụng kỹ thuật BMA R: TN1 đến TN6 độ tiện nghi áp lực thời điểm sau mặc phút đến thiết kế; P1, P8 áp lực vị trí tương ứng đo áo ngực; p1, p4 áp lực đo vị trí tương ứng gọng áo ngực R2 hệ số xác định cho thấy mức độ giải thích biến thiên độ tiện nghi áp lực biến thiên giá trị áp lực áo ngực liên quan BIC số BIC mơ hình tối ưu tìm thấy Trên mơ hình chọn biến thiên áp lực áo ngực giải thích từ 57% đến 64% biến thiên độ tiện nghi áp lực Khoảng 36% đến 43% biến thiên độ tiện nghi áp lực yếu tố khác Điều cho thấy việc nghiên cứu tìm kiếm mơ hình phi tuyến thể mối quan hệ áp lực độ tiện nghi áp lực cần thiết Các giá trị áp lực P1, P4, P8, p1, p4 tồn hầu hết mơ hình đa biến tuyến tính độ tiện nghi áp lực áp lực áo ngực Độ tiện nghi áp lực tỷ lệ nghịch với áp lực điểm Độ tiện nghi thời điểm không phụ thuộc vào giá trị áp lực vị trí mà phụ thuộc vào nhiều vị trí đai sườn (P1), chân gọng (P4), dây quai vai (P8) Vì muốn cải thiện độ tiện nghi áp lực cần phải giảm giá trị áp lực vị trí dây quai sườn (P1), gọng áo ngực (P4, p4), dây vai (P8), đầu gọng (p1) Có thể giảm áp lực nhiều cách thiết kế, lựa chọn áo ngực phù hợp với hình dáng kích thước thể sử dụng vật liệu làm áo ngực có tính chất co giãn tốt Trên thực tế, để mặc áo ngực 75B Triumph cách tiện nghi hơn, điều chỉnh dây quai ngang dây vai để giảm áp lực áo ngực Người mặc lựa chọn áo ngực khơng vào kích thước vịng ngực, vòng chân ngực để lựa chọn, mà nên quan tâm đến kích thước ngực khác thể tích bầu ngực, Đặc biệt, không nên mặc áo ngực thời gian dài sau 8h mặc áo ngực độ tiện nghi áp lực giảm đáng kể Các phương trình đa biến tuyến tính độ tiện nghi áp lực giá trị áp lực ứng dụng để xác định độ tiện nghi áp lực khách quan thông qua giá trị áp lực đo vị trí áo ngực mặc Điều cho phép dự báo độ tiện nghi áp lực áo ngực dựa giá trị áp lực vị trí nghiên cứu Tuy nhiên, nghiên cứu sâu để xác định mô hình phi tuyến giải thích nhiều biến thiên, dự báo xác độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ cần thiết tính phức tạp nội dung nghiên cứu 3.4 Kết luận chương Các kết nghiên cứu chương sau: Hệ thống đo kích thước ngực Scan3D MB2019 có kết cấu gọn, thu thập liệu nhanh, độ xác ± 0,4mm, đo nhiều dạng kích thước ngực, lưu trữ liệu thuận tiện cho sử dụng Kết đo 3D khơng tiếp xúc khơng có khác biệt đáng kể với phương pháp đo tiếp xúc Kích thước đo 3D khơng bị ảnh hưởng biến dạng bầu ngực đo, đảm bảo độ xác tin cậy để sử dụng cho nghiên cứu nhân trắc ngực Đặc trưng thống kê kích thước ngực 460 nữ sinh Bắc Việt Nam tính tốn phân tích Hầu hết kích thước ngực đặc trưng nữ sinh Bắc Việt 137 Nam nhỏ so với kích thước ngực nữ sinh Thượng Hải Tồn mối quan hệ tuyến tính đáng kể kích thước ngực đối tượng nghiên cứu Ngực nữ sinh Bắc Việt Nam phân thành nhóm: Ngực phẳng, ngực hình nón ngực trịn giải thuật K-means clustering kích thước quan trọng với phân nhóm ngực xác định giải thuật PCA, RF LVQ gồm: thể tích bầu ngực (ttp,ttt), độ chênh lệch vịng ngực (cl), vòng ngực (vn), vòng ngực (vtn), cung ngực phải (cnnp), cung ngực trái (cnnt), cung ngực phải (cntp), vòng chân ngực (vcn) Đặc trưng thống kê nhóm ngực sở để xác định đặc điểm nhân trắc phần ngực, xây dựng hệ thống cỡ số, thiết kế lựa chọn áo ngực Hệ thống đo áp lực áo ngực PB228 thiết lập hiệu chuẩn đáp đo áp lực vị trí đồng thời trạng thái tĩnh, động, tĩnh kết hợp động Phạm vi đo hệ thống từ ÷ kPa, độ xác 0,1 kPa, hệ thống đảm bảo yêu cầu đo áp lực áo ngực với đầu đo đo áp lực vị trí có độ cong lớn bề mặt thể người Áp lực áo ngực vị trí đo áo gọng áo (ngoại trừ vị trí đối xứng) có khác biệt đáng kể Giá trị cao áp lực áo ngực vị trí đỉnh vai, tiếp đến gọng áo thấp vị trí dây đai sườn Áp lực áo ngực bên ngực đối xứng, sườn áo, đỉnh vai, gọng, đầu gọng khác biệt không đáng kể Tồn mối quan hệ tuyến tính đơn biến đa biến đáng kể kích thước ngực áp lực áo ngực Các kích thước ngực tỷ lệ thuận với áp lực áo ngực Khi vòng ngực, kích thước cong chân ngực, cong cung ngực, thể tích ngực lớn áp lực áo ngực cao Sử dụng áo ngực có độ co giãn tốt vừa vặn với kích thước ngực cải thiện độ tiện nghi áp lực áo ngực Độ tiện nghi áp lực áo ngực thời điểm xác định có khác biệt đáng kể Giá trị cao độ tiện nghi áp lực đạt sau phút mặc áo giảm theo thời gian, độ tiện nghi đạt giá trị thấp sau 8h mặc áo Tồn mối quan hệ tuyến tính đơn biến đa biến kích thước ngực độ tiện nghi áp lực áo ngực Các kích thước ngực đặc trưng có ảnh hưởng đến độ tiện nghi áp lực áo ngực là: vòng ngực, vòng chân ngực, độ chênh lệch vòng ngực vịng chân ngực, thể tích bầu ngực, cung ngực phải, cung ngực trái Tồn mối quan hệ tuyến tính đơn biến đa biến áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực Áp lực áo ngực tỷ lệ nghịch với độ tiện nghi áp lực Áp lực áo ngực lớn độ tiện nghi áp lực thấp 10 Mức độ giải thích biến thiên biến đầu mơ hình thu tính phức tạp vấn đề cho thấy việc nghiên cứu sâu để tìm kiếm mơ hình phi tuyến thể mối quan hệ kích thước ngực đặc trưng, áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ cần thiết 138 KẾT LUẬN CỦA LUẬN ÁN Với mục đích nghiên cứu ảnh hưởng đặc điểm nhân trắc ngực nữ tới áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực, từ kết nghiên cứu luận án đạt rút kết luận sau: Đặc điểm nhân trắc phần ngực nữ sinh xác định dựa liệu đo 3D không tiếp xúc da ánh sáng cấu trúc mã Gray Line Shifting ứng dụng giải thuật PCA, RF, LVQ phân nhóm K-means clustering Đo kích thước ngực phương pháp đo 3D da người thiết bị chế tạo MB Scan3D 2019, phần mềm đo Geomagic Design X mang lại hiệu cao, không gây bất tiện cho người đo, thuận tiện lưu trữ liệu, đặc biệt đo thể tích ngực đơn giản kích thước ngực đa dạng, chi phí thấp Các đặc trưng thống kê 21 kích thước thể xác định Tồn mối quan hệ tuyến tính kích thước ngực với hệ số tương quan lớn 0,7 như: Thể tích bầu ngực trái thể tích bầu ngực phải; Sa ngực phải sa ngực trái; vịng ngực vịng chân ngực; cung ngực ngồi phải cung ngực trái; xương ức phải xương ức trái; độ chênh lệch vòng ngực, vòng chân ngực thể tích phải; độ chênh lệch vịng ngực, vịng chân ngực thể tích trái; cân nặng số khối thể; vòng chân ngực vòng ngực; vòng ngực vòng chân ngực Hệ số tương quan lớn thu cung ngực phải cung ngực trái với r = 0,93 Kết thông tin quan trọng trình thiết kế áo ngực nữ nhằm giúp nhà thiết kế lựa chọn tối ưu kích thước ngực Các kích thước đặc trưng ngực nữ sinh trích chọn kỹ thuật đại phần mềm R kích thước quan trọng với việc phân loại ngực nữ sinh xác định gồm: thể tích bầu ngực phải (ttp) thể tích bầu ngực trái (ttt), chênh lệch vịng ngực vịng chân ngực (cl), cung ngực ngồi phải (cnnp), vòng ngực (vn), vòng ngực (vtn), cung ngực ngồi trái (cnnt), cung ngực phải (cntp), vịng chân ngực (vcn) Các kích thước xác định nhờ phân tích thành phần chính, sử dụng giải thuật Random Forests LVQ để xếp hạng kích thước ngực theo thứ tự mức độ quan trọng kích thước việc phân nhóm liệu Chiều cao, trọng lượng thể, số khối thể, độ sa ngực thơng số quan trọng để phân loại ngực nữ sinh Mơ hình RF có độ xác đạt đến 0,962 độ nhạy đạt tới 0,989 tập mẫu kiểm thử Phần ngực nữ sinh Bắc Việt Nam chia thành nhóm: ngực phẳng, ngực hình nón ngực trịn cách ứng dụng K- means clustering dựa kích thước ngực trích chọn Đặc trưng kích thước nhóm tương ứng thống kê mơ tả cụ thể Thơng tin sở có ý nghĩa quan trọng việc xây dựng hệ thống cỡ số, thiết kế lựa chọn áo ngực nữ Hệ thống đo áp lực áo ngực PB228 cảm biến áp khí đầu đo thiết lập cho phép đo áp lực áo ngực cách khách quan, đồng thời, đo áp lực trạng thái tĩnh, động, tĩnh kết hợp động Hệ thống đo áp lực áo ngực thiết kế, chế tạo đảm bảo độ xác hiệu chuẩn thiết bị GE Druck DPI 610 Hệ thống có phạm vi đo từ ÷ kPa với độ xác 0,1 kPa Hệ thống khắc phục hạn chế 139 số hệ thống đo áp lực khác có đầu đo áp lực đồng thời, hệ thống đơn giản nhỏ gọn, đo vị trí có độ cong lớn bề mặt thể người, khơng gây khó chịu cho người đo Hệ thống đo áp lực PB228 áp dụng để thực nghiên cứu áp lực loại áo ngực thể thao, áo nâng ngực Xác định ảnh hưởng kích thước ngực đặc trưng tới áp lực độ tiện áp lực áo ngực nữ Các kích thước ngực tỷ lệ thuận với áp lực tỷ lệ nghịch với độ tiện nghi áp lực áo ngực thời điểm Tồn mối quan hệ tuyến tính đơn biến đa biến đáng kể áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực Các kích thước ngực có ảnh hưởng đáng kể tới áp lực độ tiện nghi áo ngực nữ gồm thể tích bầu ngực, độ chênh lệch vịng ngực vịng chân ngực, cung ngực ngồi phải, cung ngực ngồi trái, vịng ngực, vịng ngực, vịng chân ngực, cung ngực phải Những kích thước cần quan tâm trình thiết kế áo ngực nhằm cải thiện tiện nghi áp lực cho người mặc Mơ hình đa biến tuyến tính thể mối quan hệ kích thước ngực áp lực, độ tiện nghi áp lực áo ngực xác định Khi kích thước ngực đặc trưng lớn áp lực áo ngực lớn độ tiện nghi ngực nhỏ Sự biến thiên kích thước ngực đặc trưng giải thích từ 51% đến 82% biến thiên áp lực áo ngực Sự biến thiên cuả kích thước ngực đặc trưng giải thích từ 62% đến 74% biến thiên độ tiện nghi áp lực áo ngực Độ tiện nghi áp lực thời điểm khác nghiên cứu có khác biệt đáng kể giảm theo thời gian mặc áo Mơ hình đa biến tuyến tính thể mối quan hệ áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ xác định Khi giá trị áp lực áo ngực lớn độ tiện nghi ngực nhỏ Sự biến thiên cuả giá trị áp lực áo ngực đo giải thích từ 57% đến 64% biến thiên độ tiện nghi áp lực áo ngực nữ sinh Kết nghiên cứu cho thấy việc nghiên cứu sâu để xác định mơ hình phi tuyến thể mối quan hệ kích thước ngực đặc trưng với áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực cần thiết tính phức tạp vấn đề nghiên cứu 140 HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO Luận án phát triển theo số hướng nghiên cứu sau:  Nghiên cứu ảnh hưởng vật liệu áo ngực tới áp lực độ tiện nghi áp lực áo ngực  Nghiên cứu xây dựng hệ thống cỡ số áo ngực cho phụ nữ Việt Nam áp dụng phương pháp đo kích thước 3D khơng tiếp xúc  Nghiên cứu yếu tố ảnh hưởng đến áp lực độ tiện nghi áp lực sản phẩm mặc bó sát người 141 DANH MỤC NHỮNG CƠNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CƠNG BỐ 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) Hong Nhung Luu Thi, Trinh Nguyen Nhat, Linh Nguyen Thi Dieu, Le Nguyen Thi (2020), “Development of bra pressure measuring system using air pressure sensor”, Ingeniería Solidaria, Vol 16, No 1, doi:http://doi.org/10.16925/23576014.2020.01.04 (Web of science) Lưu Thị Hồng Nhung, Nguyễn Nhật Trinh, Nguyễn Thị Lệ (2020), “Nghiên cứu đo áp lực áo ngực ứng dụng cảm biến áp khí”, kỷ yếu hội nghị Khoa học Kỹ thuật đo lường toàn quốc, 813-819 Lưu Thị Hồng Nhung, Nguyễn Nhật Trinh, Nguyễn Thị Lệ (2020), “Nghiên cứu đo kích thước phần ngực nữ niên ứng dụng cơng nghệ qt 3D”, tạp chí KH&CN trường ĐH Công nghiệp, 100-105, Vol 56 số 6, P-ISSN 18593585 Luu Thi Hong Nhung (2020), “Study the effect of skin color and camera light sensitivity on point cloud quality using structured light measuring”, Journal of Science and Technology, ISSN 2354-0575 Lưu Thị Hồng Nhung, Nguyễn Nhật Trinh, Nguyễn Thị Lệ (2020), “Nghiên cứu yếu tố ảnh hưởng đến phương pháp đo 3D da người”, đề tài NCKH cấp trường SPKTHY, Giải khuyến khích Giải thưởng KHCN đo lường Việt Nam 2020 Luu Thi Hong Nhung, Nguyen Ngoc Tu, Nguyen Nhat Trinh, Pham Minh Hieu, Nguyen Thi Dieu Linh, Nguyen Thi Le (2021), “Development of 3D breast measurement system using structured light for bra design”, Intelligent Systems and Networks, 373- 385, Volume 243, https://doi.org/10.1007/978981-16-2094-2_46 (Scopus) Lưu Thị Hồng Nhung, Nguyễn Nhật Trinh, Hà Cơng Minh Hồng, Nguyễn Thị Lệ (2022), “Nghiên cứu đặc điểm nhân trắc phần ngực nữ sinh miền Bắc Việt Nam”, tạp chí KH&CN, Tập 88, số chuyên đề khí động lực, ISSN P-ISSN 1859-3585 Luu Thi Hong Nhung, Vu Viet Thang, Nguyen Nhat Trinh, Nguyen Thi Le (2022), “Breast Classification of Young North Vietnamese Women Using Kmeans Clustering”, Lecture Notes in Mechanical Engineering, 716-726, ISSN 2195 – 4356; https://doi.org/10.1007/978-3-030-99666-6_104 (Scopus) Nguyen Thi Le, Luu Thi Hong Nhung, Nguyen Nhat Trinh (2022), “Extraction of characteristic breast dimensions of North Vietnamese girl-students using Random Forests Algorithm”, Intelligent Systems and Networks, LNNS471, pp 210-220, https://doi.org/10.1007/978-981-19-3394-3_25 (Scopus) 142 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] M A Shiffman (2009), “ Breast Augmentation”, Tustin Hospital and Medical Center, Doi10.1007/978-3-540-78948-2 [2] Martin, R (1957), “Lehrbuch der Anthropologie”, Third edition, Fischer: Jena, Martorel [3] Sohn (2006), “From Institute for Human Sciences in Japan”, p 13 [4] https://www.healthline.com/health/breast-shapes#shapes [5] Lim N.Y (2002), “A Study on Human Perception Towards Girdle Pressure with Standard Motion”, Thesis of Institute of Textile and Clothing Department in the Hong Kong Polytechnic University [6] S.-A Kweon and B.-H Sohn (2011), “A Study on Cup Size of Brassiere and Classification of Breast Type according to Breast Circumference and Volume”, J Korean Home Econ Assoc., vol 49, no 5, pp 1–10 [7] R Zheng, W Yu, and J Fan (2007), “Development of a new Chinese bra sizing system based on breast anthropometric measurements”, International Journal of Industrial Ergonomics, vol 37, no pp 697–705 [8] Eun-Jung Cho* and Hee-Soon Sohn (2001), “A Study on the Poor Breast Shapes for 20s a Women”, 복식 문화연구, pp 11-18 [9] Kweon S A & Sohn, B H (2013), “Analysis on Classification of Breast Types in Twenties-aged Women”, Proceedings of 2013 International Conference on Korean Society of Beauty and Arts (pp.38-42) Cheongju: The Society of Beauty and Arts [10] Trần Thị Minh Kiều, Đoàn Văn Trác (2018), “Nghiên cứu khảo sát hình dạng bầu ngực nữ niên miền Bắc Việt Nam”, Hội nghị khoa học toàn quốc dệt may – Da giày lần thứ (NCSTEX 2018) [11] Phạm Thị Thắm (2013), “Nghiên cứu đặc điểm hình dáng phần ngực nữ sinh Bắc Việt Nam trưởng thành dựa kỹ thuật quét 3D thể người”, Tạp chí KHCN trường ĐH CNHN, số 17 [12] Jaeschke L, Steinbrecher A, Pischon T (2015), “Measurement of Waist and Hip Circumference with a Body Surface Scanner: Feasibility, Validity, Reliability, and Correlations with Markers of the Metabolic Syndrome”, PLoS ONE 10(3): e0119430 doi:10.1371/journal.pone.0119430 [13] Aimer Human Engineering Research Center of Beijing University of Clothing Technology (2001), “Annual Report of Anthropometric Survey Data Analysis”, Unpublished Internal Document [14] R Zheng, W Yu, and J Fan (2009), “Pressure evaluation of 3D seamless knitted bras and conventional wired bras”, Fibers and Polymers, vol 10, no pp 124–131 [15] Miyoshi M (2001), “Clothing Construction”, Bunka Publishing Bureau [16] P R Quieregatto et al (2014), “Anthropometry of the breast region: How to measure?”, Aesthetic Plastic Surgery, vol 38, no pp 344–349 [17] Cynthia L IstookSu-Jeong Hwang (2001), "3D body scanning systems with application to the apparel industry", Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, Vol Iss pp 120 - 132 143 [18] Ł Markiewicz, M Witkowski, R Sitnik, and E Mielicka (2017), "3D anthropometric algorithms for the estimation of measurements required for specialized garment design", Expert Syst Appl., vol 85, pp 366–385 [19] R Zheng, W Yu, and J Fan (2010), “Quantitative Analysis of Breast Shapes”, International Conference on 3D Body Scanning Technologies, Lugano, Switzerland, pp 113–119 [20] Proceedings of the AHFE (2017), "International Conferences on Human Factors and Wearable Technologies, and Human Factors in Game Design", July 17−21, The Westin Bonaventure Hotel, Los Angeles, California, USA [21] Reena Pandarum , Winnie Yu & Lawrance Hunter (2011), "3-D breast anthropometry of plus-sized women in South Africa", Ergonomics, 54:9, 866875, DOI: 10.1080/00140139.2011.597515 [22] Dilek K Avs¸ar, MD; Ahmet C Aygıt, MD; Erol Benlier, MD; Hüsamettin Top, MD; and Og˘uz Tas¸kınalp, MD (2010), "Anthropometric Breast Measurement: A Study of 385 Turkish Female Students", Aesthetic Surgery Journal 30(1) 44 –50 [23] J Hastuti (2013), “Anthropometry And Body Composition Of Indonesian Adults: An Evaluation Of Body Image, Eating Behaviours, And Physical Activity", Hypertension, vol 6, no Pt pp II71-5 [24] Deirdre E McGhee and Julie R Steele (2011), "Breast volume and bra size", International Journal of Clothing Science and Technology, Vol 23 No 5, pp 351-360, DOI 10.1108/09556221111166284 [25] Li-xiuing (2006), "Study on the pattern design of bra", Journal of textile research, Vol.27, No.1 [26] W Yu, J Fan, S.C Harlock and S.P Ng (2006), "Innovation and technology of women’s intimate apparel", the Textile Institute [27] O Seolyoung and J Chun (2015), “New Breast Measurement Technique and Bra Sizing System Based on 3D Body Scan Data”, J Ergon Soc Korea, vol 34, no pp 377–399 [28] J Pei, H Park, and S P Ashdown (2019), “Female breast shape categorization based on analysis of CAESAR 3D body scan data”, Text Res J., vol 89, no 4, pp 590–611 [29] Monica L.H Jones, Matthew Lamb, Jen M.V Shih, Lois A Sy, and Allan A Keefe (2015), "Extraction of Encumbered Anthropometric Measures from Whole-Body Scan Data", Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting 58(1): 934-938 [30] Li jing, Lu Hong, Zhang Huan (2018), "Implementation and Application of bra recommendation system based on breast shape", Journal of silk, Vol.55, No.9 [31] Chang Lixia, Zhang Xin (2006), "Female fitness and sports bras", [J] Shaanxi textile, 24-25 [32] Liang suzhen, zhang Xin, Zhou Jie (2007), "Basic breast shapes of female undergraduate in the west of China based on 3D body scanning", Journal of Textile research, Vol.28, No.8 [33] C Sheng Nan (2016), "Analysis of Female Breast Shape Based on 3D Human Body Scan in Shanghai", International Journal of Biomedical Science and Engineering, vol 4, no p 34 144 [34] C M Chen, K LaBat, and E Bye (2010), "Physical characteristics related to bra fit", Ergonomics, vol 53, no pp 514–524 [35] Deirdre E.Mcgheeand Julie R.Steele Biomechanics (2009), "Breast Elevation and Compression Decrease", Medicine & science in sports & exercise [36] D E McGhee and J R Steele (2010), “Optimising breast support in female patients through correct bra fit A cross-sectional study”, Journal of Science and Medicine in Sport, vol 13, no pp 568–572 [37] J P Wang and W Y Zhang (2007), “An approach to predicting bra cup dart quantity in the 3D virtual environment”, International Journal of Clothing Science and Technology, vol 19, no pp 361–373 [38] H Y Lee and K Hong (2007), “Optimal brassiere wire based on the 3D anthropometric measurements of under breast curve”, Applied Ergonomics, vol 38, no pp 377–384 [39] Z Rong (2006), "Breast sizing and development of a 3D seamless bra"(Unpublished doctoral thesis), pp 1–289 [40] Nguyễn Thị Kim Cúc (2018), “Nghiên cứu sử dụng ánh sáng cấu trúc để nâng cao chất lượng đo chi tiết khí”, Luận án tiến sĩ, ĐH Bách Khoa Hà Nội [41] Song Yan, Johan Wirta, Joni-Kristian Kämäräinen (2020), “Anthropometric clothing measurements from 3D, Machine Vision and Applications [42] H Y Lee, K Hong, and E A Kim (2004), “Measurement protocol of women’s nude breasts using a 3D scanning technique”, Applied Ergonomics, vol 35, no pp 353–359 [43] Kathleen M Robinette and Hein Daanen (2003), “Lessons learned from CAESAR A 3D anthropometrics", researchGate ASC 03-1101 [44] Bulstrode N, Bellamy E and Shrotria S (2001), "Breast Volume Assessment: Comparing Five Different Techniques", The Breast, vol 10, p 117–123 [45] Ragip Kayar, Serdar Civelek, Murat Cobanoglu, Osman gungor, hidayet Catal and Mustafa emiroglu (2011), "Five Methods of Breast Volume Measurement: A comparative study of Measurements of specimen Volume in 30 Mastectomy cases", Breast Cancer: Basic and Clinical Research: 43–52 [46] Loughry, C W., Sheffer, D B., Price, T E Jr., et al (1989), "Breast volume measurement of 598 women using biostereometric analysis", Annals of Plastic Surgery, 22, 380 [47] Urmila sampathkumar, audrey cheong, gregory p reece, mary catherine bordes, summer e hanson, mia k markey, fatima a merchant (2019), “Interactive Visualization of Breast Shape for Breast Surgery”, pp 34–42 [48] X Chen and J Wang (2015), “Breast volume measurement by mesh projection method based on 3D point cloud data”, International Journal of Clothing Science and Technology, vol 27, no pp 221–236 [49] L Kovacs et al (2007), "Comparison between breast volume measurement using 3D surface imaging and classical techniques", Breast, vol 16, no pp 137–145 [50] E Blair Holladay (2015), "Innovation and Technology", Critical Values, vol 8, no pp 3–3 [51] Shin, K., (2010), "Patternmaking for Underwear Design", United States: CreateSpace 2-8, Simmons 145 [52] Shin, Woo Kyung (2009), "The origins and evolution of the bra", Doctoral thesis, Northumbria University [53] K Lee (2014), “Design Implementation, Fabric Analysis, and Physiological and Subjective Testing of a Sportswear Garment Prototype”, A dissertation submitted to the Graduate Faculty of Auburn University in partial fulfillment of the requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, p 80 [54] Debbie Risius Richard Thelwell Chris Wagstaff Joanna Scurr (2012), "Influential factors of bra purchasing in older women", Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, Vol 16, pp 366 - 380 [55] X Liang (2008), “An investigation into the pressures and sensations caused by wearing a bra and the influence of these on bra fitting”, A thesis submitted in accordance with the requirements of De Montfort University for the degree of Doctor of Philosophy, May [56] Nakahashi M., Morooka H., and Morooka H (1998), "An effect of a compressed region on a lower leg on the peripheral skin blood flow", Japan Research Association Textile End-Uses, 39 (6) 392– 397 [57] Shimizu H., Totsuka U., and Shimizu Y., (1998), "The Dynamic Behavior of Clothing Pressure on the Body in Slacks (Part Dynamic Measurement of the Distributions of the Clothing Pressures", Sen-I Gakkaishi, 44 (10) 502–509 [58] Tekscan, Inc FlexiForce® Sensors (2013), “FlexiForceForce Sensors”, http://www.tekscan.com/flexible-force-sensors [59] G Mengna and V E Kuzmichev (2013), “Pressure and comfort perception in the system ‘female body–dress", Autex Research Journal, vol 13, no pp 71–78 [60] H Makabe, H Momota, T Mitsuno, and K Ueda (1991), "A study of Clothing Pressure Developed by the Girdle", Journal of the japan research association for textile end-uses, vol 32, no pp 424–438 [61] Tamaki Mitsuno, Haruko Makabe, Hiroko Momota, and Kazuo Ueda (1991), "Studies on the Clothing Pressure", Journal of the Japan Research Association for Texitile End-Uses, Vo1.32, pp 362-367 [62] Tokuda M., Takasaki H., and Tamagawa C., (1978), "Measurement of Clothing Pressure by Pressure Balancing", Sen-I Seihin Shohi Kagaku, 19 189–193 [63] Nguyễn Quốc Toản (2019), “Nghiên cứu xác định áp lực quần mặc bó sát lên thể người phương pháp mô số thực nghiệm”, Luận án Tiến sĩ trường đại học Bách Khoa Hà Nội [64] European patent application (1998), “Air-pack type contact pressure method", Internation alappli cation number, PCT/JP96/00823, https://patents.google.com/patent/WO1997036156A1/en [65] Phan Thanh Thảo (2017), " Thiết bị đo áp lực trang phục lên thể người sử dụng cảm biến áp khí", Chuyên đề nghiên cứu, đề tài NCKH cấp mã số B2017-BKA-54 [66] URL: http://www.novel.de/ [67] Cheuk-wing Leea, Kit-lun Yicka, Sun-pui Ngb and Joanne Yip (2020), "Soft manikin as tool to evaluate bra features and pressure", International journal of fashion design, technology and education, vol 13, no 2, 204–212 [68] W Erhui and W Yanzhen (2017), “Research on the Pressure Comfort of Sports Bra", Vol 5, no pp 6–9 146 [69] Gan Yingjin, Ni Hai yan, Xu Qiang, Tran Đong Thang (2009), “Test and analysis of brassiere’ pressure comfort”, Journal of minjiang university, Vol 30, No.5 [70] Li-Zhuo Wang, Dong-Sheng Chen, Bin Lin (2009), "Analysis of Pressure Distribution of Brassiere’s Under Wires", Journal of Fiber Bioengineering and Informatics, JFBI Vol.2 No.1 2009 doi:10.3993/jfbi06200903 [71] Yoshimura H., and Ishikawa K., (1983), "Some Measurements of Garment Compression on the Body", Sen-I Gakkaishi, 39 (12) 525–531 [72] Ito N., Ogihara C., and Horino T., (1986), "Estimation of Clothing Pressure on the Uniaxial Tensile Deformation of Clothing Materials", Japan Research Association Textile End-Uses, 27 (6) 257–262 [73] Kawabata H., Tanaka Y., Sakai T., and Ishikawa K (1987), "Measurement of Garment Pressure (Part 1) – Pressure Estimation from Local Strain of Fabric", Sen-i Gakkaishi, 44 (3) 142–147 [74] Sherif El-etriby (2015), "3D Range Data Acquisition Using Structured Lighting and Accuracy PhaseBased Stereo Algorithm" International Journal of Computer Systems (ISSN: 2394-1065), Volume 02– Issue 07 [75] Y Lee and K Hong (2013), “Development of indirect method for clothing pressure measurement using three-dimensional imaging,” Text Res J., vol 83, no 15, pp 1594–1605 [76] Zheng Y.P., Mak F.T., and Leung K.L., (2001), "State-of-the art methods for geometric and biomechanical assessments of residual limbs: a review", Journal of Rehabilitation Research and Development, 2001, 38 [77] Li, Y., Zhang, X., and Yeung, K.W (2003), "A 3D Bio-Mechanical Model for Numerical Simulation of Dynamic Mechanical Interactions of Bra and Breast during Wear", Sen-i Gakkaishi, 59 (1) 12–21 [78] Phan Duy Nam (2010), "Nghiên cứu xác định áp lực quần áo lên thể người phương pháp tính tốn thực nghiệm", Luận văn cao học, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội [79] A Peterson and M Suh (2016), “Effect of bra style and size on its fit and comfort”, Int Text Appar Assoc Annu Conf., pp 0–2 [80] Chi Liu, Feng-Xiang Miao, Xiao-Ying Dong and Bugao Xu (2018), "Enhancing pressure comfort of a bra’s under-band", Textile Research Journal, Vol 88(19) 2250–2257 [81] B Sohn, J Choi, and S Kweon (2015), "Clothing Pressure and Subjective Sensations Depending on Breast and Bra Type", Journal of the Korean society of clothing and textiles, vol 39, no p 586 [82] K A Bowles and J R Steele (2013), "Effects of strap cushions and strap orientation on comfort and sports bra performance", Med Sci Sports Exerc., vol 45, no 6, pp 1113–1119 [83] Chen Dongsheng, Liu Hong, Zhang Qiaoling, Wang Hongge (2013), "Effects of Mechanical Properties of Fabrics on Clothing Pressure", Przegląd elektrotechniczny, issn 0033-2097 [84] T Kobayashi et al (2012), "Analysis of clothing pressure on the human body", ECCOMAS 2012 - European Congress on Computational Methods in Applied Sciences and Engineering, e-Book Full Papers pp 5991–6003 147 [85] Wang-Li Zhuo Chen-Dong Sheng, Qufu Wei1, Lin-Bin (2011), "Effect of elastic materials on pressure comfort of tight-fit bra", Applied Mechanics and Materials Vol 79, pp 221-226 [86] Rong Liu, Trevor Little (2009), "The 5Ps Model to Optimize Compression Athletic Wear Comfort in Sports", Journal of Fiber Bioengineering and Informatics, JFBI Vol No 1, doi:10.3993/jfbi06200907 [87] Lizhuo Wang, Dongsheng Chen, Bin Lin (2011), "Effects of Side Strap and Elastic Hems of Bra Materials on Clothing Pressure Comfort", Journal of Fiber Bioengineering and Informatics, 4(2): 187-198 [88] Gan Yingjin, Ni Hai yan, Xu Qiang, Tran Đong Thang (2009), "Test and analysis of brassiere’ pressure comfort", Journal of Xinjiang University, Vol 30, No.5 [89] Ding Xiaojun, He Ying, Tang Jiefang (2013), "The innovation of the clothing pressure comfort experiment design", Journal of zhejiang university of technology, 30 (1): 55- 58 [90] Phan Thanh Thảo, Hoàng Thị Thùy (2018) , "Nghiên cứu xác định áp lực tiện nghi mặc áo bó sát lên thể nữ niên Việt Nam độ tuổi từ 18 đến 25 trình vận động bản", Tạp chí Khoa học Cơng nghệ, số 47 [91] Jin Young Choi · Boo Hyun Sohn · Soo Ae Kweon (2013), "Changes in Body Size and Fitness According to Breast and Brassiere Types", Journal of the Korean Society of Clothing and Textiles, Vol 37, No p.138~150 [92] B.-H Sohn and S.-A Kweon (2012), "A Survey on Wearing of Brassieres according to Body and Breast Type of College Women", Journal of the Korean Society of Clothing and Textiles, vol 36, no pp 791–801 [93] B Musilova1, R Nemcokova and M Svoboda (2017), "Testing methods of pressure distribution of bra cups on breasts soft tissue", Materials Science and Engineering 254 142016 doi:10.1088/1757-899X/254/14/142016 [94] From Korea Coucil of Sport for All (2014).http://www.sportal.or.kr [95] W Erhui (2017), "Research on the Pressure Comfort of Sports Bra", Sci Res., vol 5, no 1, p [96] Apurba Das and R Alagirusamy (2010), "Science in Clothing Comfort", Woodhead Publishing India Pvt Ltd [97] G Song (2011), "Improving Comfort in Clothing", Woodhead Publishing Series in Textiles: Number 106, pp 1–459 [98] D Hasson and B B Arnetz (2005), "Validation and Findings Comparing VAS vs Likert Scales for Psychosocial Measurements", International Electronic Journal of Health Education, vol 8, no pp 178–192 [99] Lê Thị Kim Vân (2021), "Nghiên cứu ảnh hưởng cấu trúc áo ngực tới áp lực thể nữ niên", Luận văn cao học, trường Đại học Công nghiệp Hà Nội [100] Bùi Nhật Lệ (2021), "Nghiên cứu ảnh hưởng hình dáng ngực tới áp lực áo ngực nữ lên thể người mặc", Luận văn cao học, trường Đại học Công nghiệp Hà Nội [101] Z Rong (2006), "Breast sizing and development of a 3D seamless bra"(Unpublished doctoral thesis), pp 1–289, PolyU Hong Kong [102] Report on bra fit (2013), "Huijie Research Institute", Shenzhen Huijie Group Co., P.R China 148 [103] K Liu et al (2019), "An analysis of influence factors of sports bra comfort evaluation based on different sizes", Journal of the Textile Institute, vol 110, no 12 pp 1792–1799 [104] Denton, M.J., Fit (1970), "Stretch and Comfort", 3rd Shirley International Seminar: Textiles for Comfort, Manchester, England [105] Phan Thanh Thảo, Hà Thị Định (2018), "Nghiên cứu xác định áp lực tiện nghi áo ngực lên thể nữ sinh viên Việt Nam", Tạp chí Khoa học & Cơng nghệ, trường đại học Cơng nghiệp Hà Nội, số 47 tr.164-168 [106] Y Li (2001), "The science of clothing comfort", Textile Progress, 31:1-2, 1135, DOI: 10.1080/00405160108688951 [107] J Geng (2011), "Structured-light 3D surface imaging: a tutorial", Adv Opt Photonics, vol 3, no 2, p 128 [108] P d’Angelo and C Wöhler (2008), "Image-based 3D surface reconstruction by combination of photometric, geometric, and real-aperture methods", ISPRS J Photogramm Remote Sens., vol 63, no 3, pp 297–321 [109] Y Xu and D G Aliaga (2007), "Robust pixel classification for 3D modeling with structured light", Proc - Graph Interface, pp 233–240 [110] D Moreno and G Taubin (2012), "Simple, accurate, and robust projectorcamera calibration", Proc - 2nd Jt 3DIM/3DPVT Conf 3D Imaging, Model Process Vis Transm 3DIMPVT 2012, pp 464–471 [111] J Gühring (2001), "Dense 3-D surface acquisition by structured light using offthe-shelf components", Proc SPIE, Int Soc Opt Eng., vol 4309, pp 220–231 [112] Nguyễn Thị Nhung (2020), "Nghiên cứu đo kích thước thể người phương pháp đo 3D không tiếp xúc", Luận án tiến sĩ trường Đại học Bách Khoa Hà Nội [113] R.E Sims,, R Marshall, D.E Gyi, S.J Summerskill, K Case (2012), "Collection of anthropometry from older and physically impaired persons: Traditional methods versus TC2 3-D body scanner", International Journal of Industrial Ergonomics 42 (2012) 65e72 Contents [114] D Claus and A W Fitzgibbon (2005), "A rational function lens distortion model for general cameras", IEEE Comput Soc Conf Comput Vis Pattern Recognition, CVPR, vol I, pp 213–219 [115] Nguyễn Kim cúc, Nguyễn Văn Vinh, Ngô Anh Vũ, Nguyễn Việt Kiên (2018), “Ảnh hưởng ánh sáng mơi trường đến độ xác hiệu chuẩn hệ thống đo 3D ánh sáng mã dịch pha kết hợp mã gray", Tạp chí nghiên cứu khoa học & công nghệ quân sự, số 56, 08 [116] http://www.tlite.com/illum.html [117] Muehlenbein, Michael (2010), "Human Evolutionary Biology", Cambridge University Press pp 192–213 [118] Fitzpatrick, Fitzpatrick Skin Type (2016), "Australian Radiation Protection and Nuclear Safety Agency", Archived from the original on March [119] Nina Jablonski, Michael P Muehlenbein (ed.) (2010), "Human Evolutionary Biology", Cambridge University Press p 177 ISBN 978-0-521-87948-4 [120] ISO (2010), "International Standard ISO 20685:2010(E): 3D scanning methodologies for internationally compatible anthropometric databases", Geneve, Switzerland 149 [121] World Health Organization (2019), "WHO Mean Body Mass Index (BMI)", World Health Organization [122] Nguyễn Văn Lân (2003), "Xử lý thống kê số liệu thực nghiệm & ví dụ ứng dụng ngành dệt may", Nhà xuất Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh [123] Ron Kenett; Shelemyahu Zacks; Daniele Amberti (2021), "Modern Industrial Statistics with applications in R", MINITAB and JMP, John Wiley & Sons, Ltd (2021) DOI:10.1002/9781118763667.ch9 [124] Robin Genuer, Jean-Michel Poggi (2020), "Random Forests with R", Springer DOI:10.1007/978-3-030-56485-8 [125] Vũ Văn Luân (2017), "Rừng ngẫu nhiên cải tiến cho lựa chọn thuộc tính phân loại liệu gen", Luận văn thạc sĩ, trường Đại học Công nghệ, đại học Quốc gia Hà nội [126] Đồng Thị Ngọc Lan (2011), "Nghiên cứu, xây dựng phương pháp trích chọn thuộc tính nhằm làm tăng hiệu phân lớp liệu đa chiều", Luận văn thạc sĩ, trường Đại học Công nghệ, đại học Quốc gia Hà nội [127] Zheng, D., et al (2020), "Fuzzy clustering analysis of comprehensive hand of polyester fabric based on the CHES-FY system", Textile Research Journal 91(7-8): p 743-751 [128] Paolo Giordani, Maria Brigida Ferraro, Francesca Martella (2020), "An Introduction to Clustering with R", Springer [129] Vu Viet Thang, D.V.Pantiukhin, A.I Galushkin (2015), "A Hybrid clustering algorithm: the FastDBSCAN", International Conference on Engineering and Telecommunication (EnT), p 69-74 [130] Jie Zhou, Qian Mao, Jun Zhang, Newman ML Lau, Jianming Chen (2021), "Selection of Breast Features for Young Women in Northwestern China based on the Random Forest Algorithm", Textile Research Journal (IF1.82), DOI: 10.1177/00405175211040869 [131] Tibshirani, R., Walther, G., & Hastie, T , (2021), "Estimating the number of clusters in a data set via the gap statistic", Journal of the Royal Statistical Society: Series B Statistical Methodology), 411- 423, 63(2) [132] Alboukadel Kassambara (2017), "Practical Guide to Cluster Analysis in R: Unsupervised Machine Learning", Statistical tools for high-throughput data analysis (STHDA) 150