LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tơi, số liệu khóa luận trung thực, phản ánh tình hình hoạt động kinh doanh đơn vị thực tập- Ngân hàng TMCP Hàng Hải – Chi nhánh Thanh Xuân Hà Nội, ngày 19 tháng 04 năm 2011 Sinh viên thực tập Lê Hải Long MỤc LỤ LỜI MỞ ĐẦU……………………………………………………………… CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MỞ RỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI CÁC NHTM…………………… 1.1 Những vấn đề DNVVN .4 1.1.1 Khái niệm DNVVN………………………………………………… 1.1.2 Đặc điểm DNVVN…………………………………………… 1.1.3 Vai trò DNVVN kinh tế thị trường………………… 1.2 Hoạt động tín dụng ngân hàng với DNVVN 1.2.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng……………………………………… 1.2.1.1.Khái niệm tín dụng ngân hàng 10 1.2.1.2 Đặc trưng tín dụng ngân hàng 11 1.2.2 Vai trị tín dụng ngân hàng DNVVN………………… 12 1.2.2.1 TDNH đòn bẩy kinh tế hỗ trợ đời phát triển, nâng cao khả cạnh tranh DNVVN 12 1.2.2.2 TDNH góp phần nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh DNVVN ……………………………………………………………… 12 1.2.2.3 TDNH góp phần hình thành cấu vốn tối ưu cho doanh nghiệp ……………………………………………………………… 13 1.2.3 Khả tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng DNVVN Việt Nam………………………………………………………………… 13 1.3 Mở rộng tín dụng ngân hàng DNVVN 14 1.3.1 Sự cần thiết việc mở rộng tín dụng NH DNVVN………… 14 1.3.2 Chỉ tiêu để đánh giá mở rộng tín dụng DNVVN………… 16 1.3.2.1 Mở rộng số lượng khách hàng vay DNVVN 16 1.3.2.2 Mở rộng doanh số cho vay DNVVN 17 1.3.2.3 Mở rộng dư nợ tín dụng DNVVN 19 1.3.2.4 Kiểm sốt chất lượng tín dụng DNVVN 20 1.3.2.5 Mở rộng phương thức cho vay DNVVN 22 1.3.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới trình mở rộng tín dụng DNVVN………………………………………………………………… 22 1.3.3.1 Các nhân tố khách quan 23 1.3.3.2 Nhân tố chủ quan 25 1.4 Kinh nghiệm số nước việc mở rộng tín dụng ngân hàng với DNVVN học cho Việt Nam .28 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1…………………………………………… 30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VỚI DNVVN TẠI NGÂN HÀNG TMCP HÀNG HẢI- CN THANH XUÂN…… 31 2.1 Khái quát Ngân hàng TMCP Hàng Hải- CN Thanh Xuân .31 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển………………………………… 31 2.1.2 Cơ cấu quản lý máy Chi nhánh Thanh Xuân………………… 32 2.1.3 Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh MSB Thanh Xuân giai đoạn 20082010………………………………………………………… 35 2.1.3.1 Kết hoạt động kinh doanh MSB Thanh Xuân giai đoạn 2008- 2010 .35 2.1.3.2 Tình hình huy động vốn 37 2.1.3.3 Tình hình sử dụng vốn 39 2.2 Thực trạng hoạt động tín dụng DNVVN MSB Thanh Xuân ………………………………………………………………………42 2.2.1 Một số vấn đề sách tín dụng Ngân hàng TMCP Hàng Hải………………………………………………………………… 42 2.2.2 DNVVN địa bàn Hà Nội…………………………………… 43 2.2.3 Số lượng khách hàng DNVVN………………………… 44 2.2.4 Dư nợ cho vay DNVVN………………………………………… 47 2.2.5 Cơ cấu dư nợ tín dụng DNVVN………………………… 49 2.2.6 Chất lượng tín dụng với DNVVN………………………………… 52 2.2.7 Thu nhập từ hoạt động tín dụng với DNVVN…………………… 54 2.3 Đánh giá hoạt động tín dụng DNVVN Chi nhánh Thanh Xuân ……………………………………………………………………….56 2.3.1 Những thành tựu đạt được………………………………………… 56 2.3.2 Những hạn chế nguyên nhân………………………………… 57 2.3.2.1 Tồn .57 2.3.2.2 Nguyên nhân 58 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2…………………………………………… 61 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DNVVN TẠI NGÂN HÀNG TMCP HÀNG HẢI- CN THANH XUÂN…… 62 3.1 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng DNVVN MSB Thanh Xuân 62 3.1.1 Định hướng phát triển DNVVN Nhà nước…………………… 62 3.1.2 Định hướng phát triển tín dụng DNVVN Chi nhánh Thanh Xuân……………………………………………………………… 64 3.2 Giải pháp mở rộng tín dụng DNVVN Chi nhánh Thanh Xuân ……………………………………………………………………….65 3.2.1 Đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng đội ngũ cán tín dụng …………………………………………………………………… 65 3.2.2 Đa dạng hóa sản phẩm tín dụng dành cho DNVVN……………… 66 3.2.3 Cải tiến quy trình thủ tục cho vay……………………………… 67 3.2.4 Xây dựng chiến lược marketing hướng đến DNVVN…………… 69 3.2.5 Xây dựng mơ hình tổ chức chun nghiệp, chuyên sâu phục vụ DNVVN………………………………………………………………… 70 3.2.6 Tổ chức tốt công tác huy động vốn nhằm đáp ứng nhu cầu khách hàng……………………………………………………………………… 71 3.3 Một số kiến nghị nhằm mở rộng hiệu hoạt động tín dụng DNVVN 72 3.3.1 Kiến nghị với Nhà nước………………………………………… 72 3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước……………………………… 75 3.3.3 Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Hàng Hải……………………… 76 3.3.4 Kiến nghị với DNVVN……………………………………… 77 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3…………………………………………… 78 KẾT LUẬN……………………………………………………………79 DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Số hiệu Tên Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức Chi nhánh Thanh Xuân Bảng 2.1 Kết hoạt động kinh doanh MSB Thanh Xuân giai đoạn 2008- 2010 Bảng 2.2 Kết hoạt động huy động vốn CN Thanh Xuân giai đoạn 2008- 2010 Bảng 2.3 Kết hoạt động tín dụng CN Thanh Xuân giai đoạn 2008- 2010 Bảng 2.4 Tỷ trọng số DNVVN tổng số khách hàng Chi nhánh Bảng 2.5 Cơ cấu khách hàng DNVVN theo thành phần kinh tế Bảng 2.6 Dư nợ tỷ trọng dư nợ DNVVN tổng dư nợ Chi nhánh Bảng 2.7 Dư nợ tỷ trọng dư nợ DNVVN theo thời hạn Bảng 2.8 Cơ cấu dư nợ với DNVVN theo ngành kinh tế Bảng 2.9 Chất lượng tín dụng với DNVVN Bảng 2.10 Thu nhập từ hoạt động tín dụng với DNVVN Biểu đồ 2.1 Dư nợ với DNVVN tổng dư nợ Chi nhánh Biểu đồ 2.2 Cơ cấu dư nợ DNVVN theo thời hạn Biểu đồ 2.3 Cơ cấu dư nợ tín dụng với DNVVN theo ngành kinh tế Biểu đồ 2.4 Dư nợ với DNVVN phân theo nhóm nợ BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT Trang 32 36 37 40 45 46 47 49 51 52 55 48 49 51 53 Chữ viết tắt DNVVN Chữ đầy đủ Doanh nghiệp vừa nhỏ DN Doanh nghiệp NH Ngân hàng NHTM Ngân hàng thương mại TMCP Thương mại cổ phần CN MSB Thanh Xuân Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải- Chi nhánh Thanh Xuân NHNN Ngân hàng nhà nước DNNN Doanh nghiệp nhà nước TNHH Trách nhiệm hữu hạn Học viện Ngân hàng Khóa luận tốt nghiệp LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Kể từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, Đảng Nhà nước ta đổi toàn diện kinh tế đất nước với chủ trương xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, có quản lý Nhà nước Nước ta phát huy nguồn lực nước cho phát triển,tranh thủ thời cơ, thuận lợi, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, tác động tiêu cực hai khủng hoảng tài - kinh tế khu vực toàn cầu, đạt thành tựu to lớn quan trọng, đất nước khỏi tình trạng phát triển, bước vào nhóm nước phát triển có thu nhập trung bình Điều thể ở: tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2001- 2010 7,26%; năm 2010, tổng sản phẩm nước bình quân đầu người đạt 1.168 USD – GDP vượt ngưỡng 100 tỷ USD… Để đạt thành tựu nỗ lực toàn Đảng, tồn dân ta mà hạt nhân doanh nghiệp, DNVVN đóng vai trị quan trọng Các DNVVN có đóng góp đáng kể tốc độ tăng trưởng, chuyển dịch cấu kinh tế nước, giải công ăn việc làm cho hàng triệu lao động… Và gần nhất, ngày 20/01/2011, khối Tài doanh nghiệp – ngân hàng HSBC công bố báo cáo kết khảo sát mức độ lạc quan DNVVN HSBC tiến hành 6300 doanh nghiệp 17 quốc gia theo định kỳ tháng lần Theo đó, mức độ lạc quan doanh nghiệp vừa nhỏ Việt Nam mức tích cực, đạt 156 điểm, đứng thứ hai giới so với mức bình qn tồn cầu 125 điểm Tuy nhiên, DNVVN Việt Nam dành ba mối quan tâm hàng đầu thời gian sáu tháng tới lạm phát (62%), điều kiện tăng trưởng kinh tế (52%) khó khăn tiếp cận nguồn vốn (52%) Như vậy, thấy mối quan tâm lớn DNVVN dành cho tiếp cận nguồn vốn Điều dễ hiểu lẽ doanh nghiệp dù doanh nghiệp lớn cần phải cân đối tài đảm bảo nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh Hơn nữa, DNVVN với điểm yếu cố hữu tiền lực vốn yếu, nguồn vốn tự có nhỏ, nguồn vốn khác huy động khó quy mơ hạn chế nguồn vốn vay từ NHTM vô quan trọng, định đến tồn phát triển doanh nghiệp Bên cạnh đó, phải nhìn nhận từ góc độ nhà ngân hàng- NHTM Theo thống kê NHNN Việt Nam, nay, nước ta có 42 ngân hàng thương mại nước hàng chục chi nhánh ngân hàng nước ngồi Do đó, cạnh tranh ngân hàng, tất yếu, ngày ác liệt, đó, DNVVN đối tượng khách hàng bỏ qua Là chi nhánh tiêu biểu Ngân hàng TMCP Hàng Hải , CN Thanh Xuân bước khẳng định Nhận thức rõ vị trí vai trị DNVVN kinh tế, nắm bắt chủ trương, sách Đảng Nhà nước , phương hướng phát triển hệ thống ngân hàng Học viện Ngân hàng Khóa luận tốt nghiệp Việt Nam nên năm qua, CN Thanh Xuân trọng tới việc mở rộng tín dụng DNVVN Việc mở rộng tín dụng khơng có ý nghĩa DNVVN mà cịn đem lại lợi ích lớn cho Chi nhánh nói riêng Ngân hàng TMCP Hàng Hải nói chung, qua thúc đẩy phát triển kinh tế Việt Nam Chính tầm quan trọng cấp thiết vậy, sau thời gian thực tập tháng Ngân hàng TMCP Hàng Hải CN Thanh Xuân, em chọn nghiên cứu đề tài “ Giải pháp mở rộng tín dụng doanh nghiệp vừa nhỏ Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải - chi nhánh Thanh Xuân” 12 Mục đích nghiên cứu - Khóa luận tập trung nghiên cứu vấn đề lý luận tín dụng DNVVN, đặc điểm vai trị kinh tế; qua tầm quan trọng việc hỗ trợ tín dụng cho DNVVN bối cảnh kinh tế Việt Nam - Xem xét cách tổng quát có hệ thống hoạt động tín dụng phục vụ DNVVN Ngân hàng TMCP Hàng Hải - CN Thanh Xuân để nhận mặt cịn hạn chế, tồn - Tìm giải pháp, kiến nghị hợp lý nhằm mở rộng tín dụng cho DNVVN Chi nhánh Đối tượng phạm vi nghiên cứu Khóa luận tập trung nghiên cứu tình hình mở rộng tín dụng DNVVN NHTMCP Hàng Hải CN Thanh Xuân thời gian năm từ 2008 đến hết 2010 Phương pháp nghiên cứu Khóa luận sử dụng kết hợp số phương pháp sau: phương pháp vật biện chứng, phương pháp vật lịch sử, phương pháp phân tích, tổng hợp, diễn giải, quy nạp, phân tích thống kê, so sánh nhằm nêu bật mục đích nội dung nghiên cứu Kết cấu khóa luận Ngồi phần mở đầu kết luận kết cấu khóa luận tốt nghiệp gồm chương: Chương : Cơ sở lý luận mở rộng tín dụng DNVVN NHTM Chương 2: Thực trạng tín dụng DNVVN Ngân hàng TMCP Hàng Hải - CN Thanh Xuân Chương 3: Giải pháp mở rộng tín dụng DNVVN Ngân hàng TMCP Hàng Hải- CN Thanh Xuân Học viện Ngân hàng Khóa luận tốt nghiệp CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MỞ RỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI CÁC NHTM 1.1 Những vấn đề DNVVN 1.1.1 Khái niệm DNVVN DNVVN hay SMEs (Small and Medium enterprises) có vai trò to lớn phát triển chung kinh tế đất nước có số lượng lớn cấu doanh nghiệp, có định nghĩa xác DNVVN vấn đề lý luận thực tiễn quan trọng Để xem doanh nghiệp có phải DNVVN khơng, dựa vào hai hệ thống tiêu chí định lượng định tính Theo tiêu chí định tính: Tiêu chí dựa đặc trưng doanh nghiệp trình độ quản lý, mức độ chun mơn hóa, mức độ độc lập với tập đồn lớn… Một doanh nghiệp DNVVN có trình độ quản lý chưa chun nghiệp, mức độ chun mơn hóa chưa cao, phụ thuộc nhiều vào tập đoàn lớn… Tuy tiêu chí định tính phản ánh vấn đề thực trạng doanh nghiệp lại khó xác định cách xác thực tế, mang nặng tính chủ quan Do tiêu chí sử dụng thực tế Theo tiêu chí định lượng: có ba tiêu thường sử dụng – độc lập kết hợp với nhau- để xác định:  Nguồn vốn kinh doanh/ Vốn chủ sở hữu  Số lao động thường xuyên  Doanh thu/ Lợi nhuận Cũng phải nói thêm rằng, với hầu giới, DVVVN khơng liên quan đến hình thức sở hữu- nhà nước, tư nhân hay nước loại hình doanh nghiệp- doanh nghiệp tư nhân, cơng ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn hay công ty cổ phần Ở Việt Nam , DNVVN phân loại theo tiêu thức định tính, sở pháp lý việc phân loại nghị định 56/2009/ NĐ – CP Chính phủ ban hành ngày 30/06/2009 trợ giúp phát triển DNVVN, theo “DNVVN sở kinh doanh đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản xác định bảng cân đối kế toán doanh nghiệp) số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn tiêu chí ưu tiên)”, cụ thể sau: Quy mơ DN siêu Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa nhỏ Khu vực Số lao động Tổng Số lao động Tổng nguồn vốn nguồn vốn Số lao động Học viện Ngân hàng Khóa luận tốt nghiệp Nơng, lâm nghiệp thủy sản 10 người trở xuống 20 tỷ đồng trở xuống từ 10 người đến 200 người từ 20 tỷ đồng đến 100 tỷ đồng từ 200 người đến 300 người Công nghiệp xây dựng 10 người trở xuống 10 người trở xuống 20 tỷ đồng trở xuống từ 10 người đến 200 người từ 200 người đến 300 người 10 tỷ đồng trở xuống từ 10 người đến 50 người từ 20 tỷ đồng đến 100 tỷ đồng từ 10 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng Thương mại dịch vụ từ 50 người đến 100 người 1.1.2 Đặc điểm DNVVN DNVVN tồn phát triển với đặc điểm sau: Một vốn: Quy mô vốn nhỏ đặc trưng DNVVN, nhiên có khác biệt quy mơ vốn DN hoạt động lĩnh vực khác Lĩnh vực sản xuất thường đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu cao lĩnh vực thương mại dịch vụ Với vốn ban đầu không lớn cộng thêm chu kỳ sản xuất DNVVN thường ngắn nên vòng quay vốn nhanh, khả hoàn vốn nhanh, đem lại hiệu kinh tế tốt Tuy nhiên, vốn cản trở đáng kể với DNVVN việc đổi thiết bị sản xuất, nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm…từ làm giảm khả cạnh tranh DN, khiến cho DNVVN phát triển thiếu bền vững Hai công nghệ, thiết bị: Một số khảo sát gần Hiệp hội DNVVN Việt Nam( VINASME) cho thấy, 60% DNVVN sử dụng công nghệ lạc hậu từ 3-4 hệ so với giới số DN đầu tư máy móc, cơng nghệ đại chiếm 15- 20% Năng lực để đầu tư đổi công nghệ hạn chế Việc dẫn đến suất lao động DNVVN thấp, tiêu hao nhiều nguyên, nhiên liệu, làm cho giá thành sản phẩm cao, khơng giải tạo vịng xốy cơng nghệ - hiệu - chi phí cạnh tranh nhấm chìm Khơng cịn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, sức khỏe người lao động Ba cấu quản tổ chức lĩnh vực hoạt động: DNVVN chủ yếu doanh nghiệp quốc doanh, có số lao động ít( 300 người), có cấu tổ chức gọn nhẹ, cấp bậc nên linh hoạt, dễ thay đổi cho phù hợp với nhu cầu thị trường Hơn nữa, chủ DNVVN thường người quản lý DN nên họ tự hoạt động, nhanh chóng nắm bắt