Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền MỞ ĐẦU Với phát triển mạnh mẽ học công nghệ, phương tiện sử dụng ngành giao thông ngày nâng cấp chât lượng lẫn số lượng với việc nâng cấp sỏ hạ tầng ngày hoàn thiện để phục vụ nhu cầu lại dân cư thuận lợi Trong loại hình giao thơng vận tải giao thơng đường - giao thông vận tải với ưu điểm thuận lợi dễ dàng huyết mạch nối vùng đất sử dụng phổ biến Song thực tế phương tiện giao thông ngày đại, số lượng xe đưa vào sử dụng ngày nhiều kèm theo tai nạn giao thơng đường xảy nhiều Khi tai nạn xảy để lại hậu vơ nặng nề không cá nhân người trực tiếp tham gia điều khiển xe mà ảnh hưởng đến tồn xã hội Với mục đích giúp chủ xe khắc phục khó khăn, ổn định phần tài khơng may gặp rủi ro bất ngờ từ góp phần đảm bảo an tồn xã hội bảo hiểm vật chất xe giới đời tất yếu khách quan Tuy thức vào hoạt động từ 01/01/2006 sau năm hoạt động cơng ty Bảo hiểm BIC khẳng đinh vị trí thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Đứng vị trí thứ cơng ty bảo hiểm phi nhân thọ chiếm 2,7 % thị phần Doanh thu lợi nhuận liên tục tăng qua năm Bảo hiểm vật chất xe giới loại hình bảo hiểm triển khai công ty Bảo hiểm BIC, dù loại hình bảo hiểm nhiều loại hình bảo hiểm phi nhân thọ mà công ty triển khai nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe giới chiếm tỷ lệ lớn tổng số doanh thu cơng ty Nhằm mục đích nghiên cứu tìm hiểu kĩ loại hình bảo hiểm công ty bảo hiểm BIC, để củng cố lại kiến thức học em lựa chọn đề tài: “Thực trạng triển khai bảo hiểm vật chất xe công ty Bảo hiểm Đầu tư Phát triển Việt Nam (giai đoạn 2006 -2009) để làm chuyên đề tốt nghiệp Bài viết em ngồi phần mở đầu phần kết luận gồm chương sau: Chương 1: Một số vấn đề bảo hiểm vật chất xe giới Chương 2: Thực trạng triển khai nghiệp vụ Bảo hiểm vật chất xe giới công ty Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt nam (giai đoạn 20062009 ) SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu kinh doanh bảo hiểm vật chất xe giới Mặc dù cố gắng chuyên đề khơng thể tránh khỏi thiếu sót, em mong nhận ý kiến đóng góp thầy bạn để chuyên đề em hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn ! SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ BẢO HIỂM VẬT CHẤT XE CƠ GIỚI 1.1 Sự cần thiết tác dụng bảo hiểm vật chất xe giới 1.1.1 Sự cần thiết bảo hiểm vật chất xe giới Tai nạn rủi ro điều không tổ chức, cá nhân mong muốn Nhưng thực tế tai nạn rủi ro lại hàng ngày, hàng ln xảy đe dọa đến tính mạng người với mức độ khác Với phát triển khoa học kĩ thuật, người phần kiểm soát hạn chế số rủi ro, song bàn tay người lại làm cho rủi ro ngày hoành hành giữ dội Sự phát triển nhanh chóng phương tiện xe giới mặt đem lại cho người hình thức vận chuyển kịp thời nhanh, rẻ đặc biệt phù hợp với nhu cầu đa số dân cư Việt Nam Nhưng tính động cao nên nguy gây tai nạn rủi ro ngày nghiêm trọng Điều thể qua bảng số liệu sau Bảng 1.1: Số lượng xe giới tham gia giao thông đường Việt Nam (giai đoạn 2006 – 2009) Tăng (giảm) tuyệt đối liên hoàn ( chiếc) 2.944 3.058 11.199 Tốc độ phát Ơ tơ Mơ tô triển Tổng số Năm ( chiếc) ( chiếc) liên ( chiếc) hoàn ( lần) 2006 9.860 187.347 197 207 2007 12.854 244.229 56.882 30,36 257.083 2008 15.912 279.667 35.438 14,51 295.579 2009 27.111 314.001 34.334 12,27 341.112 (Nguồn: Uỷ ban an tồn giao thơng quốc gia) Nhìn vào bảng số liệu ta nhận thấy số lượng xe giới liên tục gia tăng qua năm Năm 2006 có 197.207 xe tham gia giao thơng mà đến năm 2009 số lượng xe nên tới 341.112 bình quân năm tăng 19,046 lần Số lượng xe tham gia giao thông tăng nhanh tốc tốc độ phát triển sở hạ tầng lại không tăng kịp so với tốc độ phát triển xe Mặt khác, sở hạ tầng vật chất yếu với ý thức chấp hành luật lệ an tồn giao thơng chủ điều khiển phương tiện cịn chưa cao ngun nhân làm cho tai nạn giao thơng ngày gia tăng SVTH: Đồn Thị Thuỷ Tốc độ phát triển liên hoàn( l ần) 30,36 23,8 70,4 Tăng ( giảm) tuyệt đối liên hoàn (chiếc) Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền Theo số liệu thống kê Uỷ ban an toàn giao thơng quốc gia Năm 2008 có tổng cộng 10.442 vụ tai nạn giao thông xe giới gây số người chết lên tới 9.112 người 6.424 người bị thương Năm 2009 số vụ tai nạn xe giới tăng lên 11.869 vụ làm chết 10.896 người, làm bị thương 7000 người Thiệt hại xe giới gây lớn, không ảnh hưởng trực tiếp đến chủ phương tiện tham gia giao thông mà ảnh hưởng đến toàn xã hội Làm cho chủ xe bị chết, bị thương tật vĩnh viễn hay tạm thời, ảnh hưởng lớn đến tình hình tài làm gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh họ Và sống gia đình, người thân, họ bị ảnh hưởng Chính mà bảo hiểm vật chất xe giới đời tất yếu khách quan đáp ứng nhu cầu chủ xe nhu cầu toàn xã hội 1.1.2 Tác dụng bảo hiểm vật chất xe giới Đối với chủ xe Đối với chủ xe người trực tiếp tham gia điều khiển phương tiện tham gia giao thông Việc tham gia bảo hiểm vật chất xe giới có tác dụng to lớn + Khi tai nạn xảy ra, thiệt hại thuộc phạm vi bảo hiểm nhà bảo hiểm chịu trách nhiệm bồi thường cho tổn thất xảy thuộc phạm vi trách nhiệm nhà bảo hiểm Giúp chủ xe khắc phục khó khăn mặt tài Nhờ mà hoạt động kinh doanh bị gián đoạn, tài sản, hàng hóa đảm bảo giúp họ ổn định sống sản xuất Ví dụ: Đầu năm 2009 chủ xe A có xe Toyota trị giá thực tế 420 triệu, tham gia bảo hiểm toàn với số tiền 420 triệu đồng công ty bảo hiểm B Ngày 13/07/ 2009 xe gặp tai nạn bị tổn thất toàn Khi tham gia bảo hiểm xe sử dụng năm, tỷ lệ khấu hao xe 5% /năm Vậy trường hợp số tiền mà chủ xe nhận 405 triệu đồng, dựa vào cách tính sau Giá trị ban đầu xe (420)/(1- 5%.6)=600 tr.đ Giá trị thời điểm trước xảy tai nạn 600 - 600(78*5%/12)=405 tr.đ + Không bù dắp mặt vật chất mà chủ xe bù dắp mặt tinh thần, giúp họ giảm bớt lo âu căng thẳng rủi ro xảy Vì rủi ro chuyển phần cho nhà bảo hiểm Không sống thân chủ xe ổn định mà người thân họ SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền Đối với công ty bảo hiểm Việc triển khai nghiệp vụ bảo hiểm xe giới góp phần làm tăng doanh thu nhu lợi nhuận cho công ty BH ( loại hình nghiệp vụ nhỏ đóng góp phần đáng kể tổng doanh thu tồn cơng ty ) Ví dụ: Tại cơng ty bảo hiểm BIC Doanh thu phí BHVCXCG năm 2009 99.112 tr.đ chiếm 25.57% tổng doanh thu phí bảo hiểm gốc tồn cơng ty Đối với xã hội + Tích cự ngăn ngừa góp phần giảm thiểu tai nạn, hạn chế tổn thất rủi ro xảy cơng tác triển khai nghiệp vụ ln kèm với công tác quảng cáo, tuyên truyền giúp người nhận biết vai trò tham gia bảo vật chất xe giới rủi ro bất ngờ thiệt hại có nguy xảy với xe Do mà họ có ý thức tự giác chấp hành nghiêm chỉnh luật an tồn giao thơng đường lợi ích trước hết thân họ Bên cạnh việc triển khai nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe giới liền với việc giúp cá nhân tổ chức tăng cường cơng tác đề phịng hạn chế tổn thất, giảm thiểu rủi ro đến mức + Việc triển khai nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe giới cịn góp phần xây dụng xã hội phát triển + Góp phần tăng thu cho ngân sách nhà nước để từ nhà nước có điều kiện đầu tư trở lại kinh tế, nâng cấp xây dựng sở hạ tầng giao thơng, đảm bảo an tồn cho người tham gia giao thông 1.2 Nội dung bảo hiểm vật chất xe giới 1.2.1 Đối tượng bảo hiểm phạm vi bảo hiểm 1.2.1.1 Đối tượng bảo hiểm Xe giới hiểu tất loại xe tham gia giao thơng đường động xe đó, bao gồm xe tơ xe máy Bảo hiểm xe giới loại hình bảo hiểm tài sản, thực hình thức bảo hiểm tự nguyện, đối tượng bảo hiểm vật chất xe giới xe nguyên giá trị lưu hành lãnh thổ quốc gia Trên giới, xe mô tô, xe máy thường chủ xe tham gia bảo hiểm toàn vật chất thân xe, cịn xe tơ bảo hiểm tồn bảo hiểm tổng thành xe Xe ô tơ thường có tổng thành - Tổng thành thân vỏ SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền - Tổng thành động - Tổng thành hộp số - Tổng thành hệ thống lái - Tổng thành trục trước - Tổng thành trục sau( cầu sau) - Tổng thành lốp Ngoài loại xe chuyên dùng thường có tổng thành thứ Bảo hiểm vật chất xe giới loại hình bảo hiểm tự nguyện song hầu hết công ty bảo hiểm thường triển khai kết hợp bảo hiểm trách nhiệm dân chủ xe giới với người thứ 3, bảo hiểm tai nạn lái xe phụ xe và, bảo hiểm trách nhiệm dân chủ xe hàng hóa trở xe 1.2.1.2 Phạm vi bảo hiểm Trong hợp đồng bảo hiểm vật chất thân xe, rủi ro bảo hiểm thông thường bao gồm - Xe bị đâm va, lật đổ, rơi - Bão lụt, sét đánh, động đất, mưa đá, thời tiết xấu - Xe bị cắp toàn - Tai nạn bất ngờ rủi ro khác gây nên … Ngoài việc bồi thường thiệt hại vật chất xảy cho xe bảo hiểm trường hợp trên, cơng ty bảo hiểm cịn tốn cho chủ xe tham gia bảo hiểm chi phí cần thiết hợp lý nhằm: - Ngăn ngừa hạn chế tổn thất phát sinh thêm xe bị thiệt hại rủi ro bảo hiểm - Chi phí bảo vệ kéo xe thiệt hại tới nơi sửa chữa gần - Giám định tổn thất thuộc trách nhiệm bảo hiểm Tuy nhiên trường hợp tổng STBH công ty bảo hiểm không vượt STBH ghi giấy chứng nhận bảo hiểm Nếu chủ xe cố tình tham gia “bảo hiểm trùng” nhằm mục đích trục lợi, cơng ty bảo hiểm từ chối bảo hiểm, chủ xe tham gia “bảo hiểm trùng” khơng nhằm mục đích trục lợi công ty bảo hiểm bồi thường nguyên tắc tỷ lệ STBH Đồng thời công ty bảo hiểm không chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại vật chất xe gây : - Hao mòn tự nhiên giá, giảm dần chất lượng, hỏng hóc khuyết tật hư hỏng sửa chữa SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền - Hư hỏng điện phận máy móc thiết bị, săm lốp bị hư hỏng mà không tai nạn gây - Mất cắp phận xe Để tránh “nguy đạo đức” lợi dụng bảo hiểm, hành vi vi phạm pháp luật, hay số rủi ro đặc biệt khác, thiệt hại xảy trường hợp sau không bồi thường: - Hành động cố ý chủ xe, lái xe - Xe không đủ điều kiện kĩ thuật thiết bị an toàn để lưu hành theo quy định Luật giao thông đường - Chủ xe lái xe vi phạm nghiêm trọng luật an toàn giao thơng đường như: + Xe khơng có giấy phép lưu hành ; + Lái xe khơng có lái có khơng hợp lệ; + Lái xe bị ảnh hưởng rượu bia, ma túy chất kích thích tương tự khác điều khiển xe; + Xe chở chất cháy chất nổ trái phép + Xe chở trọng tải số hành khách quy định : + Xe vào đường cấm + Xe sử dụng để tập lái, đua thể thao chạy thử sau sửa chữa - Những thiệt hại gián tiếp giảm giá trị thương mại, làm đình trệ sản xuất kinh doanh; - Những thiệt hại chiến tranh Cũng cần lưu ý thời hạn bảo hiểm chủ xe chuyển quyền sở hữu cho chủ xe khác thì quyền lợi bảo hiểm có hiệu lực cho chủ xe họ yêu cầu 1.2.2 Gía trị bảo hiểm, số tiền bảo hiểm, phí bảo hiểm 1.2.2.1 Gía trị bảo hiểm Giá trị bảo hiểm xe giới giá trị thực tế xe thị trường bảo hiểm thời điểm người tham gia mua bảo hiểm Việc xác định giá trị xe giới nhận bảo hiểm vật chất đóng vai trị quan trọng khâu khai thác giải bồi thường đảm bảo hiệu kinh doanh loại hình bảo hiểm Cơ sở để xác định giá trị xe: Có thể xác định giá trị xe qua sở sau: - Hóa đơn, chứng từ mua bán xe bên, hóa đơn thu thuế trước bạ xe; SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền - Hợp đồng cho thuê tài chính, trả góp, cầm cố (Giá trị chấp ngân hàng); - Hóa đơn sửa chữa lớn, nâng cấp, đại tu xe lần gần nhất; - Giá trị xe thực tế thị trường thơng qua trang tạp chí chun ơtơ (có thể chủng loại địa bàn khác có giá khác nhau) Cách thức tính gía trị thực tế xe:  Đối với xe Đối với xe mới, chưa áp dụng khấu hao, giá trị xe tính cở sở giá mua xe (hóa đơn xe)  Đối với xe cũ/ xe tái tục bảo hiểm Thông thường, giá trị thực tế xe cũ xác định theo công thức sau: Giá trị thực tế xe = Giá gốc xe - Khấu hao sử dụng + Chi phí sửa chữa lớn, đại tu Trường hợp có biến động giá áp dụng tỷ lệ tăng giảm thị trường để đánh giá lại giá trị bảo hiểm cho phù hợp: Giá trị bảo hiểm = (Giá trị bảo hiểm năm trước) - (Giá trị bảo hiểm năm trước x tỷ lệ khấu hao) + (chi phí sửa chữa lớn) x (tỷ lệ % biến động giá thị trường)  Đối với xe nhập khẩu: Có cách tính giá trị xe: Cách 1: Tính theo giá trị nhập miễn thuế: Căn theo chứng từ hoá đơn, theo kê khai Chủ xe Cách 2: Tính theo giá trị xe thị trường Việt Nam sau tính đầy đủ loại thuế: Chủ xe tham gia bảo hiểm theo giá trị tương đương thị trường Việt Nam sau tính (thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt…) theo khung thuế hành Bộ Tài Thơng thường, mức thuế áp dụng sau: - Đối với xe mới: Thuế nhập khoảng 80%, thuế tiêu thụ đặc biệt từ khoảng 50% đến 100%; thuế GTGT (VAT) 10% - Đối với xe cũ: Việc tính thuế nhập xe tham khảo bảng tính thuế nhập xe qua sử dụng (thời hạn sử dụng nhỏ năm giá trị xe lớn 80%) theo Quyết định số 69/2006/QĐ-TTg ngày 28/03/2006 Thủ tướng Chính Phủ ký có hiệu lực từ ngày 01/05/2006 Thuế tiêu thụ đặc biệt 50%, thuế GTGT (VAT) 10%  Cách thức tính gía trị xe chủ xe tham gia bảo hiểm thân vỏ: SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền Việc xác định gía trị thân vỏ xe tính phương pháp chủ yếu sau  Phương pháp xác định dựa vào bảng tỷ lệ tổng thành thân vỏ: Giá trị thân vỏ = Giá trị toàn x Tỷ lệ tổng thành Trong đó: + Giá trị tồn bộ: giá trị thực tế xe + Tỷ lệ tổng thành: tỉ lệ phần trăm (%) phần thân vỏ giá trị xe (chi tiết bảng đây) Bảng 1.2: Bảng tỷ lệ tổng thành xe Đơn vị: % STT 10 Loại xe Từ chỗ ngồi trở xuống Từ đến 11 chỗ Từ 12 đến 15 chỗ Từ 16 đến 24 chỗ Trên 24 chỗ Xe tải Xe tải từ đến Xe tải Xe vừa chở người vừa chở hàng Đầu kéo loại Tỷ lệ thân vỏ (tỷ lệ % giá trị xe) 53,5 54,5 54,5 57,1 59,8 35,0 37,0 40,0 54,5 27,9 Tỷ lệ tổng thành khác (tỷ lệ % giá trị xe) 46,5 45,5 45,5 42,9 40,2 65,0 63,0 60,0 45,5 72,1 50,0 11 Xe có thiết bị chuyên dùng 30,0 20% cấu chuyên dùng Nguồn:( Hướng dẫn nghiệp BHVCXCG BIC) Phương pháp tính theo giá trị thực tế: Tổng thành thân vỏ xe bao gồm Nhóm A, B C chi tiết sau:  Nhóm A: Thân vỏ Bao gồm: vỏ kim loại, cabin tồn bộ, cảnh cửa, khố, nắp capơ trước, sau, calăng (mặt nạ), toàn hệ thống đèn chiếu signal, phanh, tồn gương, ăng ten, kính chắn gió kính cánh cửa, hệ thống nâng hạ kính, hệ thống gạt nước, phun rửa kính, thùng hàng, khoang hành lý, …  Nhóm B: Ghế đệm + nội thất Bao gồm: toàn ghế, đệm ghế, cách nhiệt sàn trần, bảng đồng hồ, mặt vô lăng, túi khí, quạt gió, trang thiết bị điều hồ nhiệt độ, đầu đĩa, radio, đèn nội thất, hệ thống điện nội thất, … SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: Th.S Nguyễn Thị Lệ Huyền  Nhóm C: Sắt si (chassi) Bao gồm: khung dầm xe (dầm dọc, dầm ngang) cấu bắt chặt vào khung xe, lốc điều hồ, dàn nóng, tổng phanh, dẫn động phanh phanh tay, điều hồ lực phanh, ống dẫn dầu, dẫn hơi, bình chứa nhiên liệu, bình chứa hơi, hệ thống dây dẫn điện, mâm xoay (nếu có), 1.2.2.2 Số tiền bảo hiểm STBH thể hợp đồng bảo hiểm thể trách nhiệm cao doanh nghiệp bảo hiểm Vì mà trường hợp số tiền bồi thường không vượt STBH Bảo hiểm vật chất xe giới loại hình bảo hiểm tài sản mà STBH xác định theo trường hợp sau: - Trường hợp 1: Bảo hiểm gía trị STBH GTBH Trên thực tế, hầu hết trường hợp tham gia bảo hiểm giá trị ngang giá trị 1.2.2.3 Phí bảo hiểm Phí bảo hiểm số tiền mà người tham gia bảo hiểm phải nộp cho nhà bảo hiểm để đổi lấy bảo đảm rủi ro chuyển sang cho cơng ty bảo hiểm Khi xác định phí bảo hiểm vật chất xe giới công ty bảo hiểm thường vào nhân tố sau : - Loại xe Do loại xe có đặc tính khác nhau, có mức độ rủi ro khác nên phí bảo hiểm vật chất tính riêng cho loại xe Thông thường công ty bảo hiểm thường đưa biểu phí phù hợp cho hầu hết xe thông dụng thông qua việc phân loại xe thành nhóm Việc phân loại dựa sở tốc độ tối đa xe, tỷ lệ gia tốc mức độ khó khăn sửa chữa khan hiểm phụ tùng Đối với hoạt động không thông dụng xe kéo rơ mooc, xe trở hàng nặng có mức độ rủi ro cao nên phí bảo hiểm thường cộng thêm tỷ lệ định dựa mức phí - Khu vực để xe giữ xe Trong thực tế công ty bảo hiểm quan tâm tới nhân tố Tuy nhiên số công ty bảo hiểm phí bảo hiểm dựa khu vực trơng giữ xe để xe chặt chẽ SVTH: Đoàn Thị Thuỷ Lớp: Kinh tế bảo hiểm 48