Mục lục Lời nói đầu Khái niệm Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập Chơng I đờng biển I Tầm quan trọng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển II Khái niệm Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển Khái niệm Các phơng thức thuê tàu III Nguồn luật điều chỉnh - Điều Ước Quốc tế - Luật Quốc Gia - Tập quán hàng hải Quốc tế - án lệ - Hợp đồng Mẫu GENCON Nghià vụ ngời chuyên chở hợp đồng chuyên chở Chơng II hàng hoá xuất nhập đờng biển I NghÜa vơ cung cÊp tµu 1- NghÜa vơ cung cÊp tàu hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập tàu chợ 2- Nghĩa vụ cung cấp tàu hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập tàu chuyến II Nghĩa vụ liên quan đến hàng – NghÜa vơ bèc, san, xÕp vµ dì hµng Nghĩa vụ chăm sóc bảo quản hàng hoá hành trình III Nghĩa vụ cấp phát vận ®¬n – Thêi gian cÊp vËn ®¬n – Loại vận đơn phải cấp IV Nghĩa vụ liên quan đến hành trình Nghĩa vụ cho tàu theo hành trình thông thờng với tốc độ hợp lý Trờng hợp đợc phép chệch đờng Trang 3 5 11 11 14 15 15 16 20 20 22 24 26 27 37 38 42 43 45 46 49 Chơng III Trách nhiệm ngời chuyên chở theo Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển I Trách nhiệm ngời chuyen chở đờng biển hàng hoá XNK Phạm vi trách nhiệm Trách nhiệm ngời chuyên chở đờng biển thiếu hơt, tỉn thÊt hµng hãa – Mét sè trêng hợp cụ thể trách nhiệm ngời vận tải tổn thất hàng hóa II Căn miễn trách cho ngời chuyên chở có thiếu hụt tổn thất hàng hoá Theo Công ớc Brussels 1924 – Theo C«ng íc Hamburg 1978 – Theo Luật Hàng hải Việt Nam 1990 Kết luận Tài liƯu tham kh¶o 50 50 50 57 62 65 68 70 71 75 77 Lời nói đầu Chúng ta sống thời đại mà cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển nh vũ bÃo, khoa học kỹ thuật đà trở thành lực lợng sản xuất trực tiếp với trình độ kỹ thuật cao đa phát triển hàng hoá ngày tăng dẫn đến tăng trởng kinh tế với mức nhảy vọt Các nớc giới dựa vào mạnh tài nguyên, khí hậu, trình độ khoa học riêng quốc gia đồng thời áp dụng Thuyết lợi so sánh nhà kinh tế học Ricardo để chuyên môn hoá sản xuất sản xuất mặt hàng có lợi cho mình, theo thời gian nhịp với tiến khoa học kỹ thuật, đời sống ngời tăng lên, nhu cầu ngời ngày cao nên sản xuất hàng hoá quốc gia không đủ cung cấp đủ nhu cầu quốc dân bên cạnh nhu cầu trao đổi hàng hoá quốc gia Chính nguyên nhân đà dẫn đến khối lợng hàng hoá cho xuất nhập ngày tăng nhanh, thúc đẩy Ngoại thơng giới phát triển ngày phát triển mạnh mẽ Sự phát triển Ngoại Thơng đòi hỏi ngành vận tải phải phát triển đồng vận chuyển hàng hoá đờng sắt, đờng biển, đờng không mà vận tải ngoại thờng đờng biển chiếm vai trò chủ đạo có u điểm: Khả vận chuyển lớn Thích hợp cho việc vận chuyển hầu hết loại hàng hoá thơng mại quốc tế Cớc phí thấp Chi phí đầu t xây dựng tuyến đờng thấp Đó điều kiện để tăng nhanh khối lợng hàng hoá ngoại thơng yếu tố quan trọng cho thành công thơng vụ Hiện nay, chuyên chở hàng hoá đờng biển đảm bảo chuyên chở 90% tổng khối lợng hàng hoá buôn bán quốc tế Chuyên chở hàng hoá đờng biển đề tài lôi hấp dẫn công tác Ngoại thơng , lý em chọn đề tài Nghĩa vụ Nghĩa vụ Trách nhiệm Ngời chuyên chở Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển Nghĩa vụ với bố cục đợc trình bày nh sau: Chơng 1: Khái quát Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển Chơng 2: Nghĩa vụ ngời chuyên chở hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển Chơng 3: Trách nhiệm ngời chuyên chở hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển Do thời gian có hạn nên em đủ điều kiện sâu nghiên cứu nghiệp vụ vận tải hàng hoá đờng biển mà nghiên cứu khoảng giới hạn nghĩa vụ trách nhiệm ngời chuyên chở Bên cạnh trình độ hạn chế nên chắn viết không tránh khỏi sai sót, em mong cảm thông ý kiến đóng góp Thầy, Cô giáo nhằm rút kinh nghiệm phục vụ cho nghiên cứu nh công việc Em xin chân thành cám ơn Thầy cô giáo Trờng Đại Học Ngoại Thơng đà truyền đạt cho em kiến thức đăc biệt em xin bày tỏ lòng cám ơn sâu sắc tới Thầy giáo Bùi Ngọc Sơn đà bảo, giúp đỡ em tận tình trình thực khoá luận Chơng 1: Khái quát hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển I Tầm quan trọng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển Vận tải giữ vai trò quan trọng có tác dụng to lớn kinh tế quốc dân nớc Hệ thống vận tải đợc ví nh mạch máu thể ngời, phản ánh trình độ phát triển nớc Vận tải phục vụ tất lĩnh vực đời sống xà hội: sản xuất, lu thông, tiêu dùng, quốc phòng Trong sản xuất, ngành vận tải chuyển nguyên, nhiên vật liệu, bán thành phẩm, thành phẩm, lao động để phục vụ cho trình sản xuất Vận tải yếu tố quan trọng lu thông Ngành vận tải có nhiệm vụ đa hàng hoá đến nơi tiêu dùng, vận tải tạo khả thực giá trị sử dụng hàng hoá Vận tải, đặc biệt vận tải quốc tế ngoại thơng có mối quan hệ chặt chẽ, khăng khít với nhau,có tác dụng thúc đẩy phát triển Vận tải quốc tế tiền đề, điều kiện tiên để buôn bán quốc tế đời phát triển Vận tải phát triển làm cho giá thành vận chuyển hạ, tạo điều kiện để nhiều mặt hàng có giá trị thấp tham gia buôn bán quốc tế Tất phơng thức vận tải tham gia chuyên chở hàng hoá xuất nhập khẩu, nhiên lựa chọn phơng thức để vận chuyển phụ thuộc vào nhiều yếu tố nh: loại hàng, hành trình hàng hoá, điều kiện buôn bán Một yếu tố quan trọng cần phải tính đến đặc điểm u, nhợc c phơng thức vận tải sau bảng so sánh tính u việt ( lµ tèt nhÊt, lµ kÐm nhÊt ) phơng thức vận tải theo số tiêu chí: Xếp hạng Tốc độ Tính Độ tin Năng lực Tính linh Giá đặn cậy vận hoạt thành chuyển Đờng Đờng ống Đờng ống Đờng Đờng ôtô §êng 4 kh«ng §êng «t« §êng sắt Đờng ôtô Đờng không Đờng sắt Đờng ôtô Đờng sắt thuỷ Đờng sắt Đờng ôtô Đờng sắt Đờng không §êng §êng kh«ng thủ §êng èng §êng èng §êng §êng thuỷ thuỷ Đờng ống Đờng Đờng thuỷ không ( Giáo trình Vận tải - Giao Nhận Hàng hoá xuất nhập NXB Khoa học Kỹ Thuật ) thuỷ Đờng ống Đờng sắt Đờng ôtô Đờng không Từ bảng ta thấy tốc độ vận tải hàng tốc độ cao nhất, lực vận chuyển giá thành vận tải đờng thuỷ ( đờng biển đờng sông ) u việt Khối lợng hàng hoá buôn bán đờng biển giới không ngừng tăng năm qua Vận tải đờng biển đóng vai trò quan trọng nh thơng mại quốc tế có u điểm bật: - Vận tải đờng biển có lực vận chuyển lớn: Phơng tiện vận tải vận tải đờng biển tàu có sức chứa lớn, lại chạy nhiều tàu thời gian tuyến đờng, thời gian tàu nằm chờ cảng giảm nhờ sử dụng container phơng tiện xếp dỡ đại nên khả thông quan lớn, nh Cảng Rotterdam 300 triệu hàng hoá/ năm; Cảng New York 150 triệu hàng hoá/ năm; Cảng Kobe 136 triệu hàng hoá/ năm - Vận tải đờng biển thích hợp cho việc vận chuyển hầu hết loại hàng hoá thơng mại quốc tế, đặc biệt thích hợp hiệu loại hàng rời có giá trị thấp nh than, quặng, ngũ cốc, dầu mỏ - Chí phí đầu t xây dựng tuyến đờng hàng hải thấp: Các tuyến đờng hàng hải hầu hết tuyến đờng giao thông tự nhiên nên không đòi hỏi nhiều vốn, nguyên vật liệu, sức lao động để xây dựng, trì, bảo quản trừ việc xây dựng kênh đào hải cảng - Giá thành vận tải biển thấp: Giá thành vận tải biển vào loại thấp tất phơng thức vận tải trọng tải tàu biển lớn, cự ly vận chuyển trung bình lớn, biên chế nên suất lao động ngành vận tải biĨn cao NhiỊu tiÕn bé khoa häc kü tht vận tải thông tin đợc áp dụng nên giá thành vận tải biển có xu hớng ngày hạ - Tiêu thụ nhiên liệu trọng tải thấp Qua phân tích ta thấy Vận tải đờng biển đóng vai trò quan trọng việc vận chuyển hàng hoá ngoại thơng II Khái niệm Hợp đồng Chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển Khái niệm Thông thờng thơng mại quốc tế, ngời bán, ngời mua có hàng nhng lại tàu biển để chuyên chở, để thực Hợp đồng Mua bán Ngoại thơng, ngời bán ngời mua phải thuê tàu để chở hàng Việc thuê tàu để chở hàng hoá xuất nhập việc ký kết Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển, vậy: Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập đờng biển thoả thuận đợc ký kết ngời chuyên chở ngời thuê chở, theo ngời chuyên chở có nghĩa vụ dùng tàu biển để chở hàng từ cảng đến cảng khác nhằm thu tiền cớc ngời thuê chở trả Để chuyên chở hàng hoá, ngời thuê chở ký hợp đồng thuê toàn thuê phần tàu để chở hàng từ cảng đến cảng khác gọi Hợp đồng thuê tàu chuyến thuê chỗ xếp hàng tàu chạy theo lịch trình định để chở hàng từ cảng tới cảng khác gọi Hợp đồng chuyên chở tàu chợ Các phơng thức thuê tàu 2.1 Phơng thức thuê tàu chợ 2.1.1 Khái niệm Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập tàu chợ thoả thuận theo ngời chuyên chở giành phần tàu chợ để chở hàng ngời thuê chở từ cảng đến cảng khác, ngời thuê chở phải trả tiền cớc Sau thực thủ tục giao dịch sau hàng đợc bốc xếp lên tàu, ngời chuyên chở cấp cho ngời gửi hàng vận đơn đờng biển ( B/L ) Mọi quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm liên quan đến việc chuyên chở đợc giải theo điều khoản vận đơn Trong trờng hợp ngời chuyên chở ngời thuê chở Hợp đồng hai bên ký, vận đơn đờng biển chứng Hợp đồng chuyên chở hàng hoá tàu chợ, thực chức biên lai nhận hàng của ngời chuyên chở chứng từ xác nhận quyền sở hữu hàng hoá ghi vận đơn thuộc Mọi vấn đề liên quan đến hàng hoá đợc giải ngời nhận hàng với ngời chuyên chở vào vận đơn 2.1.2 - Đặc điểm Tàu chợ loại tàu chở hàng chạy thờng xuyên tuyến đờng định, ghé vào cảng qui định theo lịch trình định trớc Phơng thức thuê tàu chợ có đặc điểm sau: - Tàu chạy cảng theo lịch trình công bố trớc - Chứng từ điều chỉnh mối quan hệ tàu chợ Vận đơn đờng biển Vận đơn đờng biển chứng hợp đồng vận tải hàng hoá đờng biển - Khi thuê tàu chợ, chủ hàng không đợc tự thoả thuận điều kiện, điều khoản chuyên chở mà phải tuân thủ điều kiện in sẵn vận đơn đờng biển - Cớc phí thuê tàu chợ thờng bao gồm chi phí xếp dỡ hàng hoá đợc tính toán theo biểu cớc hÃng tàu Biểu cớc có giá trị hiệu lực thời gian tơng đối dài - Chủ tàu đóng vai trò ngời chuyên chở, bên Hợp đồng vận tải ngời phải chịu trách nhiệm hàng hoá suốt trình vận chuyển 2.2 Phơng thức thuê tàu chuyến 2.2.1 - Khái niệm Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập tàu chuyến Hợp đồng thuê tàu chuyến thoả thuận theo ngời chuyên chở có nghĩa vụ dành phần tàu để chở hàng từ cảng tới cảng khác ngời thuê chở có nghĩa vụ trả tiền cớc chuyên chở Căn vào Hợp đồng Mua bán Ngoại thơng đà đợc ký kết, ngời bán ngời mua ký hợp đồng chuyên chở chuyến để chở lô hàng xuất nhập nhằm thực hợp đồng Hợp đồng chuyên chở hàng hoá xuất nhập tàu chuyến văn pháp lý điều chỉnh trực tiếp quyền nghĩa vụ ngời chuyên chở ngời thuê chở Sau bốc hàng lên tàu xong, ngời chuyên chở cấp cho ngời gửi hàng vận đơn đờng biển, vận đơn không làm chức chứng hợp đồng chuyên chở song văn điều chỉnh mối quan hệ ngời chuyên chở ngời nhận hàng thiếu hụt, h hỏng, đổ vỡ hàng hoá chậm giao hàng 2.2.2 - Đặc điểm Tàu chuyến tàu chuyên chở hàng hoá hai nhiều cảng theo yêu cầu chủ hàng sở hợp đồng thuê tàu Phơng thức thuê tàu chuyến có đặc điểm sau: - Tàu không chạy theo lịch trình cố định nh tàu chợ mà theo yêu cầu chủ hàng - Văn điều chỉnh mối quan hệ bên hợp đồng thuê tàu chuyến Hợp đồng thuê tàu chuyến vận đơn đờng biển Vận đơn điều chỉnh mối quan hệ ngời chuyên chở với ngời gửi hàng, ngời chuyên chở với ngời nhận hàng với ngời cầm vận đơn Hợp đồng thuê tàu đợc ký kết ngời thuê tàu ngời chuyên chở ngời chuyên chở cam kết chuyên chở hàng hoá để giao cho ngời nhận cảng đến ngời thuê chở cam kết trả tiền cớc chuyên chở theo mức hai bên thoả thuận - Ngời thuê chở tự thoả thuận , mặc điều kiện chuyên chở cớc phí Hợp đồng thuê tàu - Giá cớc thuê tàu chuyến bao gồm chi phí xếp dỡ không thoả thuận hai bên đợc tính theo trọng lợng hàng, thể tích hàng hay theo giá thuê bao cho chuyến - Chủ tàu đóng vai trò ngời chuyên chở không - Ngời thuê tàu phải có khối lợng hàng hoá tơng đối lớn đủ xếp tàu hàng hoá thờng có tính chất nhất, thuê tàu chuyến thờng đợc dùng thuê chở dầu, than, quặng, ngũ cốc, xi măng 2.2.3 Các hình thức thuê tàu chuyến Thuê tàu chuyến đợc thuê theo hình thức dới đây: - Thuê chuyến ( Single Trip ) tức thuê tàu để chở hàng từ cảng đến cảng khác - Thuê chuyến ( Round Trip ) tức thuê tàu chở hàng từ cảng đến cảng khác chở hàng từ cảng - Thuª chun mét liªn tơc ( Consecutive Voyage ) tøc thuê tàu chở hàng từ cảng đến cảng khác nhiều chuyến liên tiếp - Thuê tàu theo hợp đồng có khối lợng lớn ( Contract Shipping ), chủ hàng có khối lợng hàng hoá xuất nhập lớn, ổn định tuyến đờng định thờng ký kết hợp đồng với chủ tàu để thuê chuyên chở số chuyến định năm khối lợng hàng hoá định tuyến đờng thời gian định Giá cớc thuê tàu trờng hợp đợc tính theo trọng lợng hay thể tích hàng hoá nhng với mức rẻ giá thị trờng 2.2.4 Nội dung chủ yếu Hợp đồng thuê tàu chuyến Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc ký kết hợp đồng chuyên chở chuyến, luật gia, hÃng tàu, tổ chức hàng hải quốc tế đà soạn thảo nhiều mẫu hợp đồng Có loại mẫu hợp đồng chuyên dụng thờng dùng thuê tàu chuyến để chuyên chở loại hàng định chẳng hạn nh : + chở ngị cèc cã mÉu CENTROCON, AUSTRAL, NORGNAIN… + chë ®êng cã mÉu CUBASURGA… + chë than cã mÉu POLCON, MEDCON… + chở xi măng có mẫu CEMENCON + chở gỗ có mẫu BENACON Điều cần ý loại mẫu hợp đồng có tính chất tham khảo sử dụng mẫu ngời thuê chở cần phải đàm phán với ngời chuyên chở để thêm vào điều khoản cần thiết hay bớt điều khoản mà không đồng ý Khi ký kết hợp đồng chuyên chở cần ý điều khoản sau: - Chủ thể Hợp đồng: ghi rõ tên, địa chủ tàu, ngời chuyên chở, ngời thuê chở - Điều khoản tàu: năm đóng, loại động cơ, trọng tải, cấp, hạng tàu Nếu cần phơng tiện bốc dỡ hàng ngời thuê chở phải thoả thuận ghi vào điều khoản - Điều khoản thời gian tàu đến cảng bốc hàng - Điều khoản hàng hoá: tên hàng, loại bao bì, ghi số lợng, trọng lợng, đơn vị tính số lợng, tỉ lệ dung sai - Điều khoản cảng bốc hàng, cảng dỡ hàng: tuỳ theo yêu cầu ngời thuê tàu mà qui định hay vài cảng bốc hàng dỡ hµng - Thêi gian bèc vµ dì hµng: hai bên thoả thuận, qui định cụ thể số ngày bốc hàng số ngày dỡ hàng Cần lu ý khái niệm ngày theo tập quán hàng hải quốc tế: ngày liên tục, ngày làm việc 24 liên tục, ngày tốt - Điều khoản thởng phạt bốc dỡ: hai bên thoả thuận số tiền mà ngời chuyên chở thởng phạt cho ngời thuê chở ngời hoàn thành việc bốc dỡ hàng hoá sớm chậm so với thời gian bốc dỡ đợc qui định hợp đồng - Điều khoản chi phí bốc dỡ, san xếp hàng: qui định chi phÝ bèc dì, san xÕp theo mét c¸c cách sau đây: + Theo điều kiện miễn bốc ( F.I ): ngời chuyên chở đợc miễn chi phí bốc hàng nhng phải chịu chi phí san xếp dỡ hàng khỏi tàu + Theo điều kiện miễn dỡ ( F.O ): ngời chuyên chở đợc miễn chi phí dỡ hàng cảng đến nhng phải chịu chi phí bốc hàng lên tàu cảng san xếp hàng + Theo điều kiện miễn bốc dỡ ( F.I.O ): ngời chuyên chở đợc miễn phí bốc dỡ hàng, chịu chi phí san xếp hàng hầm tàu - Điều khoản cớc phí: cần thoả thuận mức cớc, đơn vị tính cớc, số lợng hàng hoá tính cớc, đồng tiền tính cớc, đồng tiền toán, phơng thức thời gian toán, cớc phí trả trớc hay trả sau, trả trớc lần hay trả sau lần - Điều khoản trách nhiệm ngời chuyên chở hàng hoá qui định cách cụ thể song qui định cách dẫn chiếu tới nguồn luật ®iÒu chØnh