TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG KHOA KINH TẾ & KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI *** KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: HỆ THỐNG SIÊU THỊ CỦA VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP – THỰC TRẠNG VÀ CÁC ĐỀ XUẤT PHÁT TRIỂN Sinh viên thực hiện : Lê Thị Phƣơng Hoa Lớp : Pháp 4 Khoá : 43F Giáo viên hƣớng dẫn : ThS. Trần Thu Trang Lª ThÞ Ph-¬ng Hoa Ph¸p 4 – K43F – KT&KDQT 1 Hà Nội, 06/2008 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 1 CHƢƠNG I. LÝ LUẬN VỀ SIÊU THỊ TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP 4 I. LÝ LUẬN CHUNG VỀ SIÊU THỊ TRÊN THẾ GIỚI 4 1. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN SIÊU THỊ TRÊN THẾ GIỚI 4 2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ SIÊU THỊ 6 2.1. KHÁI NIỆM SIÊU THỊ TẠI HOA KỲ 6 2.2. KHÁI NIỆM SIÊU THỊ TẠI ANH 7 2.3 KHÁI NIỆM SIÊU THỊ TẠI PHÁP 7 3. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA SIÊU THỊ 7 4. PHÂN LOẠI SIÊU THỊ 10 4.1. PHÂN LOẠI SIÊU THỊ THEO QUY MÔ 10 4.2. PHÂN LOẠI THEO HÀNG HOÁ KINH DOANH 10 4.3. PHÂN LOẠI THEO TÍNH CHẤT THẬT ẢO CỦA SIÊU THỊ 11 II. LÝ LUẬN CHUNG VỀ SIÊU THỊ Ở VIỆT NAM 12 1. KHÁI NIỆM 12 2. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN 13 3. PHÂN LOẠI SIÊU THỊ Ở VIỆT NAM 17 3.1 THEO “QUY CHẾ SIÊU THỊ VÀ TRUNG TÂM THƢƠNG MẠI” BỘ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM (NAY LÀ BỘ CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM) 17 3.2. THEO ĐẶC ĐIỂM KINH DOANH 19 3.2.1. CÁC SIÊU THỊ KINH DOANH TỔNG HỢP 19 3.2.2. SIÊU THỊ CHUYÊN DOANH 20 III. NHỮNG CAM KẾT CỦA VIỆT NAM TRONG LĨNH VỰC PHÂN PHỐI HÀNG HÓA KHI GIA NHẬP WTO 20 CHƢƠNG II. THỰC TRẠNG HỆ THỐNG SIÊU THỊ VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP 24 I. TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƢỜNG BÁN LẺ VIỆT NAM NÓI CHUNG VÀ SIÊU THỊ VIỆT NAM NÓI RIÊNG SAU GẦN 2 NĂM HỘI NHẬP 24 1. QUY MÔ HỆ THỐNG SIÊU THỊ CẢ NƢỚC TRONG GIAI ĐOẠN 2005-2008 24 2. THỊ PHẦN CỦA SIÊU THỊ TRONG HỆ THỐNG BÁN LẺ 31 3. TÌNH HÌNH KINH DOANH TẠI CÁC SIÊU THỊ 31 4. SỰ RA ĐỜI CỦA HIỆP HỘI CÁC NHÀ BÁN LẺ VIỆT NAM (AVR) 32 II. NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC SIÊU THỊ VIỆT NAM 33 1. ĐIỂM MẠNH CỦA CÁC SIÊU THỊ VIỆT NAM 33 1.1. THÁI ĐỘ PHỤC VỤ GẦN GŨI VỚI TÂM LÝ NGƢỜI Á ĐÔNG 34 1.2. AM HIỂU THỊ TRƢỜNG VIỆT NAM 34 1.3. ƢU THẾ VỀ MẶT BẰNG KINH DOANH 34 2. ĐIỂM YẾU CỦA CÁC SIÊU THỊ VIỆT NAM 35 2.1. KINH DOANH SIÊU THỊ MANG TÍNH TỰ PHÁT 36 2.2. NGUỒN VỐN HẠN HẸP 37 2.3. CƠ SỞ VẬT CHẤT THIẾU THỐN, CHƢA ĐƢỢC ĐẦU TƢ ĐÚNG MỨC 38 2.4. THIẾU TÍNH CHUYÊN NGHIỆP 38 2.5. VẤN ĐỀ NHÂN LỰC CHƢA ĐƢỢC QUAN TÂM 40 2.6. DỊCH VỤ KHÁCH HÀNG CHƢA TỐT 40 III. CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA CÁC SIÊU THỊ VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP 42 1. CƠ HỘI KINH DOANH KHI HỘI NHẬP 42 2. THÁCH THỨC KHI HỘI NHẬP 44 Lª ThÞ Ph-¬ng Hoa Ph¸p 4 – K43F – KT&KDQT 1 CHƢƠNG III. KINH NGHIỆM VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG SIÊU THỊ VIỆT NAM 46 I. KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN VÀ KINH DOANH SIÊU THỊ CỦA MỘT SỐ NƢỚC Ở CHÂU Á 46 1. KINH NGHIỆM CỦA HÀN QUỐC 46 2. KINH NGHIỆM CỦA TRUNG QUỐC 47 3. KINH NGHIỆM CỦA THÁI LAN 49 II. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP 50 1. NHÓM GIẢI PHÁP VI MÔ 50 1.1. XÂY DỰNG MÔ HÌNH KINH DOANH HỢP LÝ 50 1.2. LIÊN KẾT CÁC SIÊU THỊ THÀNH CHUỖI 51 1.3. NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN TRỊ VÀ BỒI DƢỠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC HIỆU QUẢ 51 1.4. ĐẨY MẠNH ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TIÊN TIẾN VÀO KINH DOANH SIÊU THỊ 53 1.5. HOẠCH ĐỊNH VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC CHÍNH SÁCH MARKETING 53 1.5.1. CHÍNH SÁCH SẢN PHẨM 55 1.5.2. CHÍNH SÁCH GIÁ CẢ 56 1.5.3. CHÍNH SÁCH XÚC TIẾN VÀ HỖ TRỢ KINH DOANH 57 1.5.4. CHÍNH SÁCH PHÂN PHỐI 63 2. NHÓM GIẢI PHÁP VĨ MÔ 63 2.1. XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN CÁC VĂN BẢN PHÁP LÝ 64 2.1.1. VỀ VIỆC ĐĂNG KÝ, THÀNH LẬP SIÊU THỊ 65 2.1.2. VỀ TIÊU CHUẨN CỦA SIÊU THỊ 65 2.1.3. VỀ VIỆC PHÂN HẠNG SIÊU THỊ 65 2.1.4. VỀ VẤN ĐỀ VỆ SINH AN TOÀN THỰC PHẨM 66 2.1.5. VỀ VIỆC PHẠT SIÊU THỊ BÁN HÀNG KÉM CHẤT LƢỢNG 67 2.1.6. VỀ CÔNG NGHỆ QUẢN LÝ TIÊN TIẾN 67 Lª ThÞ Ph-¬ng Hoa Ph¸p 4 – K43F – KT&KDQT 1 2.2. NÂNG CAO NHẬN THỨC VÀ HIỂU BIẾT CỦA TOÀN XÃ HỘI VỀ KINH DOANH SIÊU THỊ 68 2.2.1. ĐỐI TƢỢNG TUYÊN TRUYỀN 69 2.2.2. CÁC HÌNH THỨC PHỔ BIẾN, TUYÊN TRUYỀN GIÁO DỤC 69 2.2.3. NỘI DUNG TUYÊN TRUYỀN 69 2.3. HỖ TRỢ, KHUYẾN KHÍCH PHÁT TRIỂN KINH DOANH SIÊU THỊ BÁN LẺ 70 2.3.1. CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ MẶT BẰNG KINH DOANH SIÊU THỊ 70 2.3.2. CHÍNH SÁCH ƢU ĐÃI TÍN DỤNG VÀ THUẾ 71 2.3.3. CHÍNH SÁCH KHUYẾN KHÍCH ĐẦU TƢ ĐỂ PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG SIÊU THỊ QUY MÔ LỚN HAY CHUỖI SIÊU THỊ Ở VIỆT NAM 72 2.3.4. CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG SIÊU THỊ 72 2.3.5. CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC SIÊU THỊ 73 2.3.6. CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG THANH TOÁN, LIÊN KẾT VỚI NGÂN HÀNG 73 KẾT LUẬN 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO 76 Lª ThÞ Ph-¬ng Hoa Ph¸p 4 – K43F – KT&KDQT 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Đất nƣớc ta đang trong quá trình Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa, quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Cùng với việc trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thƣơng mại Thế giới WTO, chúng ta cũng đang từng bƣớc hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới; từng bƣớc đạt đƣợc những thành tựu đáng tự hào trong phát triển kinh tế, xã hội; đời sống của ngƣời dân không ngừng đƣợc cải thiện và nâng cao. Cũng nhƣ các ngành kinh tế quốc dân khác, ngành thƣơng nghiệp đang cố gắng hết sức để tiếp thu những tri thức tiên tiến trên thế giới nhằm bắt kịp với các nƣớc phát triển. Kinh doanh siêu thị ra đời vào đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX chính là một xu thế tất yếu, đã làm thay đổi diện mạo ngành bán lẻ của đất nƣớc. Giờ đây, ngƣời tiêu dùng Việt Nam đƣợc tiếp cận với một lĩnh vực kinh doanh bán lẻ văn minh, hiện đại và rất tiện nghi. Trong một thời gian không xa, thị trƣờng bán lẻ Việt Nam sẽ phải mở cửa hoàn toàn cho các nhà bán lẻ nƣớc ngoài (chính xác là 01/01/2009 theo những cam kết trong WTO). Nhƣ vậy, Việt Nam sẽ dành cho các phân phối nƣớc ngoài sự đối xử bình đẳng nhƣ các nhà cung cấp dịch vụ phân phối trong nƣớc. Vậy mà, Việt Nam hiện vẫn thiếu những công ty phân phối đủ lớn, đủ mạnh để có thể cạnh tranh với các tập đoàn siêu thị nƣớc ngoài. Chỉ với sự am hiểu thị trƣờng và ƣu thế về mặt bằng kinh doanh vốn có thôi là chƣa đủ. Trong cuộc cạnh tranh không cân sức về vốn và kinh nghiệm quản lý với các đối thủ cạnh tranh nƣớc ngoài, các siêu thị Việt Nam cần có những chiến lƣợc và biện pháp hữu hiệu. Trong bối cảnh hội nhập, ngành kinh doanh siêu thị bán lẻ của Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội phát triển nhƣng cũng gặp Lª ThÞ Ph-¬ng Hoa Ph¸p 4 – K43F – KT&KDQT 2 không ít những nguy cơ và thách thức. Một yêu cầu tất yếu khách quan đƣợc đặt ra là các doanh nghiệp kinh doanh siêu thị Việt Nam sẽ có những phƣơng hƣớng, giải pháp hành động nhƣ thế nào để có thể nắm bắt các cơ hội và hạn chế nguy cơ mất dần thị phần ngay trên sân nhà. Vì vây, em đã quyết định chọn đề tài khóa luận tốt nghiệp là: “Hệ thống siêu thị của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập_Thực trạng và các đề xuất phát triển” với mong muốn đóng góp phần nào những hiểu biết của mình về siêu thị và kiến nghị một số giải pháp cho các siêu thị của Việt Nam. 2. Đối tƣợng, phạm vi và mục đích nghiên cứu Trong phạm vi của khóa luận này, em chỉ muốn đi sâu tìm hiểu hoạt động và năng lực cạnh tranh của các siêu thị của Việt Nam, trong mối tƣơng quan so sánh với các siêu thị nƣớc ngoài đã, đang và sẽ thâm nhập vào thị trƣờng Việt Nam. Mục đích bài luận văn của em là đem đến một cái nhìn khái quát về thực trạng phát triển hệ thống siêu thị của Việt Nam; phân tích SWOT cho hệ thống siêu thị của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập; để từ đó đƣa ra những đề xuất phát triển hệ thống siêu thị của Việt Nam dựa trên kinh nghiệm phát triển và kinh doanh siêu thị của một số nƣớc ở Châu Á. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong khóa luận, em đã sử dụng các phƣơng pháp tổng hợp, thống kê, so sánh số liệu từ các cơ quan Nhà nƣớc, Bộ ngành liên quan, các chuyên gia kinh tế và nghiên cứu thị trƣờng. Ngoài ra, em cũng đã sử dụng kỹ năng phân tích, tổng hợp để đƣa ra những giải pháp hoạt động thiết thực cho siêu thị trong bối cảnh hiện nay. 4. Bố cục luận văn Khóa luận của em đƣợc chia làm 3 chƣơng: [...]... trong nc Nu cỏc nh phõn phi Vit Nam ch quen bo h, khụng vn lờn thỡ ú l li ca h Lê Thị Ph-ơng Hoa 23 Pháp 4 K43F KT&KDQT CHNG II THC TRNG H THNG SIấU TH VIT NAM TRONG BI CNH HI NHP I TNG QUAN V TH TRNG BN L VIT NAM NểI CHUNG V SIấU TH VIT NAM NểI RIấNG SAU GN 2 NM HI NHP 1 Quy mụ h thng siờu th c nc trong giai on 2005-2008 Vit Nam l mt th trng khỏ ln vi gn 84 triu dõn, trong ú 65% l dõn s tr Vit Nam. .. th o ca Cụng ty Rng Thỏi Bỡnh Dng (www.vietnamshop.com) III NHNG CAM KT CA VIT NAM TRONG LNH VC PHN PHI HNG HểA KHI GIA NHP WTO Nm 1995, Vit Nam np n xin gia nhp T chc Thng mi Th gii (World Trade Organisation WTO) Ngy 07/11/2006, sau 11 nm vi hn 200 cuc m phỏn song phng v a phng y khú khn, Vit Nam ó chớnh thc tr thnh thnh viờn th 150 ca WTO Theo ú, Vit Nam ng ý tuõn th ton b cỏc hip nh rng buc phc... gia nhp Trong lnh vc phõn phi, Vit Nam cam kt: Lê Thị Ph-ơng Hoa 20 Pháp 4 K43F KT&KDQT Trc ngy 01/01/2008, cỏc nh phõn phi nc ngoi mun hot ng kinh doanh ti Vit Nam phi thnh lp liờn doanh vi i tỏc Vit Nam v t l vn gúp khụng vt quỏ 49% K t ngy 01/01/2008 tr i, hn ch vn gúp 49% s c bói b v k t ngy 01/01/2009 khụng hn ch cỏc doanh nghip vo th trng K t ngy gia nhp, cụng ty cú vn u t nc ngoi trong lnh... tng vn u t l 40 triu USD Tuy nhiờn, Vit Nam khụng th ngn cm c bi dch v phõn phi l mt trong nhng ni dung cam kt khi gia nhp WTO Thc ra, cam kt dch v núi chung khụng vt quỏ mc cam kt trong Hip nh thng mi Vit Nam - Hoa K m nc ta ó ký trc õy Sau mt l trỡnh rt di, 9 nm k t khi ký Hip nh thng mi Vit Nam Hoa K, nc ta mi cho phộp cỏc nh phõn phi Hoa K hot ng ti Vit Nam Cũn i vi WTO, l thỏng 01/2009 Nh vy,... Nhiu siờu th mi ra i v c t trong tng th cỏc mụ hỡnh trung tõm thng mi ln: H Ni Tower, Starbowl, Fivimart, Trng Tin Plaza 7 TS Nguyn Th Nhiu, Vin nghiờn cu thng mi, Nhng gii phỏp phỏt trin h thng siờu th Vit Nam ti nm 2010 7 Lê Thị Ph-ơng Hoa 16 Pháp 4 K43F KT&KDQT 3 Phõn loi siờu th Vit Nam 3.1 Theo Quy ch siờu th v trung tõm thng mi B Thng mi Vit Nam (nay l B Cụng thng Vit Nam) iu 3: Tiờu chun Siờu... 92 2 Nga 52 62 53 90 89 3 Trung Quốc 46 75 46 84 86 4 Việt Nam 34 57 76 59 74 5 Ukraina 43 41 44 88 69 6 Chile 51 80 42 43 69 7 Latvia 32 77 21 86 68 8 Malaysia 44 70 46 54 68 9 Mexico 58 83 33 33 64 10 8 n Độ Saudi Arabia 40 85 66 35 64 AT Kearney 2007 Lê Thị Ph-ơng Hoa 25 Pháp 4 K43F KT&KDQT Năm 2008 này, lần đầu tiên, Việt Nam v-ơn lên ngôi vị thị tr-ờng hấp dẫn nhất thế giới, tính từ khi AT Kearney... ng ti 30/64 tnh thnh Biểu đồ 1: Sự phân bổ số l-ợng siêu thị ở các địa ph-ơng trên cả n-ớc năm 2005 Kiờn Giang 2% Cn Th 2% Cỏc a phng khỏc 17% H ni 38% Nng 2% Thanh Húa 2% Hi Phũng 4% 9 10 Tp HCM 33% www.atkearney.com B Thng mi, V chớnh sỏch th trng trong nc Lê Thị Ph-ơng Hoa 26 Pháp 4 K43F KT&KDQT Ngun: B Thng mi (2005), V chớnh sỏch th trng trong nc Theo thng kờ ca B Thng mi (nay l B Cụng thng),... siờu th Citimart Vi mc tiờu cung cp cho ngi tiờu dựng Vit Nam nhng sn phm trong nc vi dch v theo tiờu chun quc t, siờu th Wellcome gii thiu hn 10.000 mt hng, trong ú 90% l sn xut trong nc Cng u thỏng 10, nh bỏn l hng u ca Hn Quc vi thng hiu Lotte khi cụng xõy dng mt trung tõm thng mi Qun 7 12 B Thng mi (2005), V chớnh sỏch th trng trong nc Lê Thị Ph-ơng Hoa 28 Pháp 4 K43F KT&KDQT ... th loi I v loi II Vit Nam hin nay l siờu th kinh doanh tng hp, nm trong tay cỏc nh phõn phi nc ngoi hoc cỏc Lê Thị Ph-ơng Hoa 19 Pháp 4 K43F KT&KDQT nh phõn phi ln ca Vit Nam nh Saigon Co.opMart, Alfonco Ngoi ra, cũn cú rt nhiu siờu th kinh doanh tng hp thuc tiờu chun loi III trờn a bn thnh ph H Chớ Minh v H Ni 3.2.2 Siờu th chuyờn doanh Ngoi siờu th kinh doanh tng hp, Vit Nam cũn rt ph bin loi... siờu th hng in mỏy, siờu th hoa qu * Hin nay cựng vi s phỏt trin ca thng mi in t, Vit Nam cng ó xut hin cỏc siờu th in t hay siờu th o Siờu th Cyber-Mall l siờu th o trờn mng in t Vietnamnet do Trung tõm dch v giỏ tr gia tng (VASC) ca cụng ty in toỏn v truyn s liu xõy dng Trong siờu th in t ny cú khong 500 mt hng trong v ngoi nc ó t mua thit b vin thụng, tin hc, ụtụ, sỏch bỏo, hng tiờu dựng Ngoi ra, . thực trạng phát triển hệ thống siêu thị của Việt Nam; phân tích SWOT cho hệ thống siêu thị của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập; để từ đó đƣa ra những đề xuất phát triển hệ thống siêu thị của. thị trong bối cảnh hội nhập  Chƣơng II: Thực trạng hệ thống siêu thị của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập  Chƣơng III: Kinh nghiệm và một số đề xuất phát triển hệ thống siêu thị Việt Nam. chọn đề tài khóa luận tốt nghiệp là: Hệ thống siêu thị của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập_ Thực trạng và các đề xuất phát triển với mong muốn đóng góp phần nào những hiểu biết của mình về siêu