1 TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM TRONG KHUÔN KHỔ CHƢƠNG TRÌNH HỖ TRỢ KHU VỰC TƢ NHÂN VIỆT NAM DO EU TÀI TRỢ Họ và tên sinh viên: Nguyễn Thùy Linh Lớp: Anh 17 Khóa: K 43 Giáo viên hƣớng dẫn: PGS.TS Vũ Chí Lộc Hà nội, 6/2008 2 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH LỜI MỞ ĐẦU 1 CHƢƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP 3 1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ PHÂN LOẠI 3 1.1.1. Khái niệm 3 1.1.2. Đặc điểm 6 1.1.3. Phân loại vƣờn ƣơm doanh nghiệp 8 1.2. VAI TRÒ CỦA VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP VÀ TĂNG TRƢỞNG KINH TẾ 10 1.2.1. Vƣờn ƣơm doanh nghiệp tạo điều kiện thuận lợi cho sự ra đời, phát triển doanh nghiệp, nâng cao tinh thần kinh doanh 11 1.2.2. Vƣờn ƣơm doanh nghiệp góp phần thúc đẩy sáng tạo, đổi mới và chuyển giao công nghệ, thƣơng mại hóa ý tƣởng kinh doanh, liên kết kinh doanh 11 1.2.3. Vƣờn ƣơm doanh nghiệp đóng góp vào phát triển kinh tế địa phƣơng 12 1.3. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ TRONG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP 12 1.3.1. Thành tựu và xu hƣớng phát triển của các vƣờn ƣơm doanh nghiệp trên thế giới 12 1.3.2. Một số bài học kinh nghiệm chủ yếu 16 CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 18 2.1. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 18 3 2.1.1. Thực trạng xây dựng và phát triển vƣờn ƣơm doanh nghiệp ở Việt Nam 18 2.1.2. Đánh giá thành tựu và hạn chế 27 2.2. VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP TRONG KHUÔN KHỔ CHƢƠNG TRÌNH HỖ TRỢ KHU VỰC TƢ NHÂN VIỆT NAM DO EU TÀI TRỢ 30 2.2.1. Liên minh Chấu Âu tại Việt Nam 30 2.2.2. Chƣơng trình khu vực tƣ nhân Việt Nam do EU tài trợ 33 2.2.3. Vƣờn ƣơm doanh nghiệp chế biến thực phẩm Hà nội và ƣơm tạo phần mềm Quang Trung 39 2.3. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN GIẢI QUYẾT 56 CHƢƠNG III: ĐỊNH HƢỚNG VÀ KIẾN NGHỊ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 59 3.1. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƢỚNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 59 3.2. KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 60 3.2.1. Cần xây dựng các thể chế hỗ trợ thành lập và vận hành vƣơm doanh nghiệp ở Việt Nam 60 3.2.2. Cần nâng cao nhận thức về vƣờn ƣơm doanh nghiệp, áp dụng các chuẩn mực, kinh nghiệm quốc tế trong xây dựng và phát triển vƣờn ƣơm doanh nghiệp ở Việt Nam 63 3.2.3. Cần xác định lộ trình cụ thể xây dựng và phát triển vƣờn ƣơm doanh nghiệp Việt Nam, thí điểm và nhân rộng mô hình vƣờn ƣơm hiệu quả 64 3.2.4. Cần nâng cao công tác giám sát, đánh giá hiệu qủa hoạt động của các vƣờn ƣơm doanh nghiệp 65 3.2.5. Cần phát huy hơn nữa vai trò của các cơ quan, tổ chức tham gia thành lập và vận hành vƣờn ƣơm HBI và SBI 65 4 3.2.6. Phát triển chiến lƣợc tạo nguồn thu cho vƣờn ƣơm, hƣớng tới tự chủ về tài chính và phát triển bền vững 66 3.2.7. Khẩn trƣơng tìm kiếm, huy động các nguồn tài trợ để HBI và SBI có thể hoạt động bình thƣờng 67 KẾT LUẬN 69 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 71 PHỤ LỤC 73 5 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BDM Giám đốc phát triển kinh doanh BDM Giám đốc phát triển kinh doanh BDS Dịch vụ phát triển kinh doanh CEO Giám đốc điều hành CNC Công nghệ cao DNN&V Doanh nghiÖp nhá vµ võa EU Liên minh Châu Âu FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài GHP Quy phạm thực hành vệ sinh tốt GMP Quy phạm thực hành sản xuất tốt HACCP hệ thống phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn HAPI Sở Kế hoạch và Đầu tƣ Hà Nội HAPRO Tổng Công ty Thƣơng mại Hà Nội HBI Vƣờn ƣơm doanh nghiệp chế biến và đóng gói thực phẩm Hà Nội HCA Hội tin học Tp. Hồ Chí Minh ICT Công nghệ thông tin và truyền thông MPI Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ NBIA Hiệp hội vƣờn ƣơm doanh nghiệp Quốc gia Mỹ ODA Hỗ trợ phát triển chính thức OWP Kế hoạch hoạt động tổng thể và ngân sách PSC Ban chỉ đạo chƣơng trình SBI Vƣờn ƣơm doanh nghiệp phần mềm Quang Trung UNIDO Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên Hiệp Quốc VPSSP Chƣơng trình hỗ trợ khu vực tƣ nhân Việt Nam VƢDN Vƣờn ƣơm doanh nghiệp 6 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH Bảng 1.1: Thống kê VƢDN tại một số quốc gia Châu Á 2003 13 Bảng 1.2: Một số xu hƣớng phát triển mô hình VƢDN tại Mỹ 15 Bảng 2.1: Thống kê các VƢDN ở Việt Nam giai đoạn 2004-2008 18 Bảng 2.2: Tóm tắt Chƣơng trình hỗ trợ khu vực tƣ nhân Việt Nam 34 Bảng 2.3: Các kết quả dự kiến của Hợp phần 2 36 Hình 1.1: Thống kế VƢDN ở khu vực Bắc Mỹ 12 Hình 2.1: Mô hình VƢDN Phú Thọ 22 Hình 2.2: Mô hình ƣơm tạo và quan hệ giữa các đối tƣợng và chủ thể tham gia CRC 24 Hình 2.3: Quan hệ thƣơng mại EU - Việt Nam (2000-2006) 31 Hình 2.4: Tổng vốn FDI thực hiện (tính đến hết năm 2006) 33 Hình 2.5: Sơ đồ tổ chức thực hiện chƣơng trình VPSSP 38 Hình 2.6: Cơ cấu tổ chức của HBI 49 Hình 2.7: Quy trình ƣơm tạo trong ngành CNTT tại SBI 50 1 LỜI MỞ ĐẦU Doanh nghiệp có vị trí đặc biệt quan trọng của nền kinh tế, là bộ phận chủ yếu tạo ra tổng sản phẩm trong nƣớc (GDP) và từng bƣớc trở thành nhân tố chủ chốt thúc đẩy kinh tế phát triển. Hoạt động của các doanh nghiệp đã có bƣớc phát triển đột biến, góp phần giải phóng và phát triển sức sản xuất, huy động và phát huy nội lực vào phát triển kinh tế xã hội, góp phần quyết định vào phục hồi và tăng trƣởng kinh tế, tăng kim ngạch xuất khẩu, tăng thu ngân sách và tham gia giải quyết có hiệu quả các vấn đề xã hội nhƣ tạo việc làm, xoá đói, giảm nghèo Nhận thức đƣợc tầm quan trọng này, trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc đã ban hành nhiều chủ trƣơng, chính sách tạo điều kiện, môi trƣờng kinh doanh thuận lợi cho sự ra đời và phát triển của các doanh nghiệp. Trong số đó, sự hình thành các doanh nghiệp mới và hỗ trợ các doanh nghiệp phát triển thông qua hình thức ƣơm tạo doanh nghiệp dần trở thành công cụ phổ biến và hiệu quả ở các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các nƣớc phát triển. Nhận thức đƣợc tính đa dạng và phức tạp trong việc ƣơm tạo doanh nghiệp, từ tập trung ƣơm tạo các ngành công nghệ cao cho đến các ngành là nền tảng cơ sở của xã hội, Khóa luận sẽ tập trung vào nghiên cứu một số vấn đề lý luận về vƣờn ƣơm doanh nghiệp (VƢDN), kinh nghiệm quốc tế và những bài học kinh nghiệm có thể vận dụng đƣợc ở Việt Nam; đánh giá thực trạng xây dựng và phát triển VƢDN Việt Nam nói chung và các VƢDN trong khuôn khổ Chƣơng trình hỗ trợ khu vực tƣ nhân Việt Nam nói riêng, trên cơ sở đó, đƣa ra các quan điểm và giải pháp phát triển VƢDN ở Việt Nam. Để hoàn thành nghiên cứu này, tôi xin chân thành cảm ơn sự hƣớng dẫn tận tình của PGS.TS Vũ Chí Lộc và sự giúp đỡ của Chƣơng trình hỗ trợ khu vực tƣ nhân Việt Nam, đặc biệt là sự hỗ trợ của VƢDN Hà nội và VƢDN Tp. Hồ Chí Minh. 2 Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của Khóa luận này gồm 3 chƣơng: Chƣơng I: Một số vấn đề lý luận về vƣờn ƣơm doanh nghiệp Chƣơng II: Thực trạng xây dựng và phát triển vƣờn ƣơm doanh nghiệp ở Việt Nam Chƣơng III: Định hƣớng và kiến nghị xây dựng và phát triển vƣờn ƣơm doanh nghiệp ở Việt Nam Mục tiêu nghiên cứu: Làm rõ một số vấn đề lý luận về vƣờn VƢDN; đánh giá thực trạng xây dựng và phát triển VƢDN ở Việt Nam, đặc biệt là tập trung vào các VƢDN trong khuôn khổ Chƣơng trình hỗ trợ khu vực tƣ nhân Việt nam (VPSSP) do Liên minh Châu Âu (EU) tài trợ, qua đó nêu lên các nhóm quan điểm và kiến nghị xây dựng và phát triển VƢDN ở Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu: Các VƢDN ở Việt Nam và VƢDN trong khuôn khổ Chƣơng trình hỗ trợ khu vực tƣ nhân Việt Nam do EU tài trợ. Phương pháp nghiên cứu: Phƣơng pháp phỏng vấn trực tiếp, thống kê tổng hợp kết hợp với phƣơng pháp thống kê định tính và định lƣợng, phân tích so sánh, điều tra… Nguồn dữ liệu nghiên cứu: Khóa luận sử dụng nguồn dữ liệu sơ cấp qua phỏng vấn trực tiếp và phiếu điều tra tại VƢDN Hà nội và Tp. Hồ Chí Minh. Nguồn dữ liệu thứ cấp đƣợc thu thập chủ yếu qua các văn kiện, báo cáo của dự án và các VƢDN. 3 CHƢƠNG I MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP 1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ PHÂN LOẠI 1.1.1. Khái niệm Theo Hiệp hội Vƣờn ƣơm doanh nghiệp Quốc Gia (NBIA) 1 , Vƣờn ƣơm doanh nghiệp đầu tiên đƣợc thành lập vào năm 1959 tại Batavia, New York, Mỹ bởi Joseph L. Mancuso. Ban đầu, do không tìm kiếm đƣợc khách hàng có khả năng thuê lại toàn bộ tòa nhà, Mancuso chia nhỏ tòa nhà thành các không gian làm việc riêng lẻ và qua đó, không chỉ cung cấp các không gian làm việc cho các doanh nghiệp mà còn cung cấp thêm các dịch vụ tƣ vấn kinh doanh, các dịch vụ văn phòng dùng chung và giúp các doanh nghiệp có thể huy động vốn kinh doanh và đầu tƣ. Trong vòng 5 năm sau đó, toàn bộ tòa nhà này đã đƣợc lấp đầy khách hàng và đƣợc gọi dƣới tên là Trung tâm Công nghiệp Batavia. Phần lớn các khách hàng đầu tiên gia nhập là doanh nghiệp non trẻ (chicken company), do vậy tòa nhà này còn đƣợc gọi là “lồng ấp” hay “vƣờn ƣơm” (“incubator”). Nhƣ vậy, Mancuso không chỉ đề xƣớng một mô hình kinh doanh mới mà còn đặt tên tòa nhà là “vƣờn ƣơm doanh nghiệp” (“business incubator”). Sau đó, mô hình này phát triển mạnh tại Mỹ và tiếp đó lan rộng sang Châu Âu, Bắc Mỹ và các nƣớc đang phát triển Châu Á. Hiện vƣờn ƣơm này vẫn còn hoạt động với hơn 110 khách hàng và 1.000 khu làm việc cho khách hàng ƣơm tạo. Cùng với sự phát triển nhanh về số lƣợng và đa dạng về loại hình, hiện có nhiều định nghĩa khác nhau về vƣờn ƣơm doanh nghiệp tùy theo vai trò, chức năng của chúng trong hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp trong từng thời kỳ cũng nhƣ mục tiêu và tôn chỉ hoạt động của mỗi vƣờn ƣơm doanh nghiệp trên thế giới. 1 NBIA là một tổ chức tƣ nhân hoạt động phi lợi nhuận có trụ sở tại Athens, Ohio, Mỹ. 4 Theo NBIA, “vƣờn ƣơm doanh nghiệp là nơi nuôi dƣỡng doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp sống sót và trƣởng thành trong giai doanh khởi nghiệp thông qua cung cấp các dịch vụ hỗ trợ kinh doanh và các nguồn lực cần thiết”. Theo Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên hiệp quốc (UNIDO) 2 thì “ Vƣờn ƣơm là một tổ chức tiến hành một cách hệ thống quá trình tạo dựng các doanh nghiệp mới, cung cấp cho các doanh nghiệp này một hệ thống toàn diện và thích hợp các dịch vụ để hoạt động thành công” Ủy ban châu Âu (EU) thì cho rằng 3 , “Vƣờn ƣơm doanh nghiệp là một khu vực có kết cấu hạ tầng, trong đó các doanh nghiệp mới khởi sự hoạt động tại một diện tích hạn chế, nhƣng có thể cải tạo và mở rộng đƣợc theo kiểu các mô đun, sử dụng chung các dịch vụ liên quan đến hạ tầng cơ sở, quản lý, ban thƣ ký và các nhân viên giúp việc”. Theo Mun Hou CHEW, “vƣờn ƣơm doanh nghiệp là một công cụ hữu hiệu giúp đỡ các doanh nhân thành lập doanh nghiệp thông qua liên kết chặt chẽ về nhân lực, công nghệ, vốn và tri thức” 4 . Có ý kiến khác cho rằng, “vƣờn ƣơm doanh nghiệp một mặt là tập hợp các kết cấu hạ tầng cần thiết, không thể thiếu đƣợc cho hoạt động sản xuất nhƣ năng lƣợng, nƣớc sạch, viễn thông, Internet, giao thông, xử lý nƣớc thải, v.v., mặt khác còn cung cấp các dịch vụ tƣ vấn mà ngày nay đã trở thành một yếu tố không thể thiếu đƣợc cho hoạt động thành công của một doanh nghiệp”. Tuy nhiên, định nghĩa sau đƣợc xem là toàn diện nhất, phản ánh bản chất chung nhất của vƣờn ƣơm doanh nghiệp: “Vườn ươm doanh nghiệp là một mô hình hỗ trợ doanh nghiệp toàn diện được thiết kế nhằm tạo điều 2 http://www.unido.org/en/doc/3736, UNIDO/Business incubators 3 http://ec.europa.eu/enterprise/entrepreneurship/support_measures/incubators/index.htm 4 Mun Hou CHEW, iAxil Pte Ltd, Forum on Incubator, Peple’s Committee of Ho Chi Minh City, Sai Gon High-Tech Park, Board of Management, 25 October 2005 [...]... kinh doanh nói chung và do các VƢDN cung cấp nói riêng 2.2 VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP TRONG KHU N KHỔ CHƢƠNG TRÌNH HỖ TRỢ KHU VỰC TƢ NHÂN VIỆT NAM DO EU TÀI TRỢ 2.2.1 Liên minh Chấu Âu tại Việt Nam Việt Nam và Uỷ ban Châu Âu (EC) thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 10/1990 và Phái đoàn Ủy ban Châu Âu tại Việt Nam chính thức hoạt động tại Việt Năm vào năm 1996 Mục tiêu của EU tại Việt nam nhắm vào:  Hỗ trợ. .. của khu vực tƣ nhân nhằm đáp ứng các nhu cầu của các doanh nghiệp tại những thời điểm quan trọng trong quá trình phát triển, đặc biệt là giai đoạn khởi nghiệp gặp nhiều khó khăn của doanh nghiệp Vƣờn ƣơm doanh nghiệp khuyến khích các sáng kiến kinh doanh nhỏ và tận dụng khả năng phát triển kinh tế địa phƣơng, với mục đích hỗ trợ phát triển kinh tế các vùng và các doanh nghiệp khởi sự tìm giải pháp cho... các doanh nghiệp khởi sự và mới được thành lập phát triển và hội nhập vào thị trường trong nước cũng như quốc tế thông qua cung cấp các dịch vụ dùng chung, đào tạo, hỗ trợ tài chính, trang thiết bị và nhà xưởng để các doanh nghiệp phát triển Nhƣ vậy, có thể thấy, mục đích của một vƣờn ƣơm doanh nghiệp là nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp trong cộng đồng nhằm thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp. .. gia trợ giúp và tài trợ Các kết quả này có thể là sự phát triển của nền kinh tế dƣới dạng tạo việc làm hay các bài học kinh nghiệm, các mô hình thành công để nhân rộng, hay thậm chí là các cơ hội đầu tƣ có lãi cho các nhà cung cấp vốn 17 CHƢƠNG II THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 2.1 THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 2.1.1 Thực trạng xây. .. trung hỗ trợ doanh nghiệp trong khởi nghiệp, thƣơng mại hóa ý tƣởng kinh doanh và chuyển giao công nghệ, đặc biệt là các VƢDN trong các trƣờng đại học nhằm tận dụng, phát huy liên kết trƣờng đại học - viện nghiên cứu - doanh nghiệp Bốn là, các đối tư ng ươm tạo chủ yếu là các doanh nghiệp mới khởi sự, các cá nhân, sinh viên, giảng viên, nhà nghiên cứu… có ý tư ng hoặc dự án kinh doanh khả thi trong. .. doanh nghiệp đƣợc ƣơm tạo trong một môi trƣờng văn hóa kinh doanh của VƢDN, trong đó bản thân mỗi doanh nghiệp là một thực thể kinh tế độc lập Trong môi trƣờng đó, các doanh nghiệp có thể tiếp thu và nâng cao tinh thần kinh doanh trong cả một cộng đồng doanh nghiệp 1.2.2 Vƣờn ƣơm doanh nghiệp góp phần thúc đẩy sáng tạo, đổi mới và chuyển giao công nghệ, thƣơng mại hóa ý tƣởng kinh doanh, liên kết kinh doanh. .. là hỗ trợ các chủ doanh nghiệp trẻ lập kế hoạch kinh doanh và thực hiện ý tƣởng kinh doanh Hai là, các doanh nghiệp tốt nghiệp ngày càng nhiều với tỷ lệ thành công cao và hoạt động hiệu quả Hiện các VƢDN đang ƣơm tạo khoảng gần 30 khách hàng là doanh nghiệp và một số ít ý tƣởng đƣợc thƣơng mại hóa, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin Đáng chú ý là VƢDN CRCTOPIC hiện đang ƣơm tạo tại chỗ 7 doanh. .. đóng góp vào phát triển kinh tế địa phƣơng Vƣờn ƣơm doanh nghiệp là một công cụ hữu hiệu để thúc đẩy và hỗ trợ các doanh nghiệp mới khởi nghiệp và thúc đẩy doanh nghiệp phát triển, qua đó góp phần giải quyết các vấn đề phát triển kinh tế-xã hội địa phƣơng nhƣ tạo việc làm, tăng thu nhập và nâng cao năng suất giá trị gia tăng Đồng thời, giúp các địa phƣơng tận dụng đƣợc tiềm năng phát triển kinh tế... sự phát triển kinh tế địa phƣơng Hơn nữa, VƢDN là công cụ kinh tế quan trọng và cơ bản để thúc đẩy các doanh nghiệp mới khởi sự hình thành và phát triển, trên cơ sở đó, thúc đẩy tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập và chuyển giao và đổi mới công nghệ 10 1.2.1 Vƣờn ƣơm doanh nghiệp tạo điều kiện thuận lợi cho sự ra đời, phát triển doanh nghiệp, nâng cao tinh thần kinh doanh VƢDN giúp các doanh nghiệp. .. Thực trạng xây dựng và phát triển vƣờn ƣơm doanh nghiệp ở Việt Nam VƢDN và hoạt động ƣơm tạo doanh nghiệp là một khái niệm tƣơng đối mới ở Việt Nam và chỉ thực hiện xuất hiện trong những năm gần đây Nhìn chung, các VƢDN hiện nay vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển với khoảng gần 10 VƢDN (tính cả VƢDN công nghệ) với thời gian hoạt động khoảng từ 1-3 năm Bảng 2.1: Thống kê các VƢDN ở Việt Nam giai đoạn . điểm và kiến nghị xây dựng và phát triển VƢDN ở Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu: Các VƢDN ở Việt Nam và VƢDN trong khu n khổ Chƣơng trình hỗ trợ khu vực tƣ nhân Việt Nam do EU tài trợ. Phương pháp. DOANH NGHIỆP TRONG KHU N KHỔ CHƢƠNG TRÌNH HỖ TRỢ KHU VỰC TƢ NHÂN VIỆT NAM DO EU TÀI TRỢ 30 2.2.1. Liên minh Chấu Âu tại Việt Nam 30 2.2.2. Chƣơng trình khu vực tƣ nhân Việt Nam do EU tài trợ. DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 59 3.1. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƢỚNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM 59 3.2. KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VƢỜN ƢƠM DOANH NGHIỆP Ở VIỆT