BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HCM Tiểu luận môn LUẬT DOANH NGHIỆP Đề tài Thao túng cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam GIẢNG VIÊN ThS DƯƠNG MỸ AN HỌ TÊN SV NGUYỄN HOÀNG PH.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM Tiểu luận môn LUẬT DOANH NGHIỆP Đề tài: Thao túng cổ phiếu thị trường chứng khoán Việt Nam GIẢNG VIÊN: ThS DƯƠNG MỸ AN HỌ TÊN SV: NGUYỄN HỒNG PHI VŨ MSSV: HCMVB120204258 KHĨA: K2020 - VB1/TP4 TP.Hồ Chí Minh tháng năm 2021 Mục lục - Thao túng cổ phiếu ? - Một số kỹ thuật thao túng 2.1 Rút ruột doanh nghiệp 2.2 Thủ đoạn từ báo cáo tài 2.3 Tạo “Big Game” thu lợi nhuận nghìn tỷ – Trong pháp luật Việt Nam 3.1 Định nghĩa 3.2 Trách nhiệm hình việc thao túng chứng khốn – Tập đồn Louis Land: “Chúng tơi vơ tội” – Kết luận – Thao túng cổ phiếu ? Thị trường chứng khốn Việt Nam gần liên tiếp xác lập kỷ lục lịch sử điểm số khoản giới phân tích cho tiềm tăng trưởng lớn, chí thị trường giai đoạn đầu trình tăng trưởng kéo dài nhiều thập kỷ Michael Kokalari, Chuyên gia Kinh tế trưởng VinaCapital cho biết, chứng khoán Việt Nam tăng trưởng vượt bậc, cụ thể cơng ty có vốn hóa thị trường tỷ USD tăng đến gần 50 cơng ty, vốn hóa tăng từ 30% đến 90% GDP Việt Nam, tương đương nước khu vực, bên cạnh đó, số lượng nhà đầu tư đăng ký tài khoản gấp đôi từ 2020 – 2021 thị trường nóng sốt vừa qua Theo ước tính BVSC, khả trường hợp Việt Nam FTSE thức nâng hạng lên thị trường loại 2, thị trường chứng khốn Việt Nam thu hút dịng tiền lên tới 1,4 tỷ USD đến từ quỹ tracking theo benchmarking theo số FTSE Global All-Cap, FTSE All-World FTSE Emerging Markets Tuy nhiên, bên cạnh cịn nhiều câu chuyện bên góc tối thị trường, nhà đầu tư trắng chứng khoán, hay người sa để cuối đời sống nghèo khó, thiếu thốn cực Chứng khốn, hội nhiều cạm bẫy khơng kém, Việt Nam thị trường non trẻ, nhà đầu tư cá nhân chưa thực có nhiều kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm đào tạo chuyên nghiệp, họ mồi béo bở nhóm lợi ích thao túng chiêu trò ma mãnh bẩn thỉu khiến bao gia đình lâm vào bần ly tán Thao túng cổ phiếu công ty đại chúng chủ đề rộng lớn với gần 20 kỹ thuật bản, không riêng Việt Nam mà tất quốc gia giới bị pháp luật nghiêm cấm Sau điểm mặt số chiêu trò thao túng thị trường, dù có ai, bước vào chứng khốn có lúc thấy hình ảnh đó, chí tập đồn lớn, giàu kinh nghiệm Vingroup có lúc bị mắc bẫy hàng trăm tỷ vào ông chủ lừa bịp thị trường 2 – Một số kỹ thuật thao túng 2.1 - Rút ruột doanh nghiệp Thông thường ưu bán gà đẻ trứng vàng cho sân sau, nhóm lợi ích thơng qua giá để rút ruột, số rút ruột phổ biến Công ty Bất động sản, phổ biến, họ làm sản phẩm, lô đất nền, nhà phố biệt thự, sau bán giá vốn, lãi qua tên cá nhân, thủ thuật trốn thuế hiệu quả, cá nhân đứng tên bán lại với 2% thuế, cịn doanh nghiệp khơng đóng đồng thuế thu nhập doanh nghiệp GTGT nào, cổ đơng cịn lợi nhuận ? Đặc biệt, đến họ cần mua cổ phiếu với số lượng lớn, tiền rút ruột họ dùng để mua cổ phiếu nhà đầu tư nhân bán tháo, cổ phiếu bị rỉ máu ngày khơng cịn muốn giữ Đây gọi kỹ thuật lấy tiền cổ đông, mua lại cổ phiếu cổ đơng Đó sơ hở lớn phủ chưa có luật để ngăn chặn, làm thất thoát thuế lớn, gây thiệt hại cho cổ đơng Một số ví dụ Cơng ty cổ phần Quốc Cường Gia Lai (QCG), Công ty cổ phần Tập Đồn Đất Xanh (DXG), tổng Cơng ty cổ phần Đầu tư phát triển Xây Dựng (DIG)… 2.2 – Thủ đoạn từ báo cáo tài Thủ đoạn thường xuất doanh nghiệp chưa chứng minh doanh nghiệp chất lượng qua thời gian thị trường Đây thủ thuật tạm che đậy lợi nhuận báo cáo tài vào quý, nhằm làm giảm giá cổ phiếu, sau dần đưa lợi nhuận để đẩy giá lên cao nhằm tạo hiệu ứng tăng giá thu hút nhà đầu tư, sau họ bán chốt lãi làm giá cổ phiếu giảm, nhà đầu tư cá nhân bán tháo sau giá giảm thấp họ mua lại, thủ thuật lừa gạt để kiếm tiền, khơng riêng nhà đầu tư cá nhân, tập đoàn lớn Vingroup bị lừa gạt Công ty cổ phần Tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trường Thành (TTF) vào năm 2016, với thủ thuật này, TTF rơi từ giá 43.000 (7/2016) xuống 4.300 (11/2016), với tháng, tập đoàn Vingroup thiệt hại hàng trăm tỷ đồng nhiều nhà đầu tư cá nhân bị trắng, thủ đoạn tinh vi 2.3 – Tạo “Big Game” thu lợi nhuận nghìn tỷ Đây tiểu xảo vẽ lên tranh, sáp nhập, hợp đồng, cổ đông chiến lược… Kèm theo kịch đội quân phương tiện truyền thông mặt báo, phân tích nhận định, kỹ thuật giá, khối lượng, biểu đồ, phát hành cổ phiếu “lừa bịp” để thu lợi nhuận hàng trăm tỷ, có nhiều doanh nghiệp “game” thị trường chứng khốn, nhóm cổ phiếu ngân hàng, chứng khốn, bất động sản… Cụ thể gần tin tức Bamboo Airways tỷ phú Trịnh Văn Quyết mở đường bay sang Mỹ, dấu hiệu “Big game”, hợp pháp nhà đầu tư cần lưu ý Đó ba thủ thuật thị trường chứng khốn tinh vi, ngồi cịn gần 20 kỹ thuật khác, nhiên không đủ chứng, sở để pháp luật “sờ gáy”, pháp luật nhiều điểm bất cập để bảo vệ nhà đầu tư, Lợi nhuận sau thuế liên tục lỗ giá cố phiếu liên tục tăng ? Nếu khơng phải thao túng ? (Cổ phiếu TTF thành cổ phiếu “rác” tháng, giai đoạn 7/2016 – 11/2016) – Trong pháp luật Việt Nam 3.1 - Định nghĩa Trong luật pháp Việt Nam, Thao túng thị trường thường hiểu tổ chức cá nhân làm ảnh hưởng cách giả tạo đến cung cầu chứng khoán Làm thay đổi hành vi nhà đầu tư thị trường để đạt lợi ích cá nhân Ví dụ, khiến giá cổ phiếu tăng giảm đáng kể Hầu hết, hành vi thao túng thị trường bất hợp pháp, tinh vi mà pháp luật gần “sờ gáy” Khoản Điều 12 Luật chứng khoán năm 2019 quy định hành vi thao túng giá chứng khoán hành vi bị cấm hoạt động chứng khoán thị trường chứng khoán, cụ thể sau: - Sử dụng nhiều tài khoản giao dịch người khác thông đồng để thực việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo cung, cầu giả tạo; giao dịch chứng khốn hình thức cấu kết, lôi kéo người khác mua, bán để thao túng giá chứng khoán; kết hợp sử dụng phương pháp giao dịch khác kết hợp tung tin đồn sai thật, cung cấp thông tin sai lệch công chúng để thao túng giá chứng khoán Khoản Điều Nghị định 156/2020/NĐ-CP giao dịch thao túng thị trường chứng gồm một, số tất hành vi đây: - Sử dụng nhiều tài khoản giao dịch người khác thơng đồng liên tục mua, bán chứng khốn nhằm tạo cung, cầu giả tạo; - Đặt lệnh mua bán loại chứng khoán ngày giao dịch thông đồng với giao dịch mua, bán chứng khốn mà khơng dẫn đến chuyển nhượng thực quyền sở hữu quyền sở hữu luân chuyển thành viên nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo; - Liên tục mua bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa đóng cửa thị trường nhằm tạo mức giá đóng cửa giá mở cửa cho loại chứng khốn thị trường; - Giao dịch chứng khốn hình thức cấu kết, lơi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán; - Đưa ý kiến cách trực tiếp gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng loại chứng khoán, tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá loại chứng khốn sau thực giao dịch nắm giữ vị loại chứng khốn đó; - Sử dụng phương thức thực hành vi giao dịch khác kết hợp tung tin đồn sai thật, cung cấp thông tin sai lệch công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khốn 3.2 Trách nhiệm hình việc thao túng chứng khốn Trong Bộ luật Hình 2015, tội phạm liên quan đến chứng khoán cụ thể nhiều, vụ thể Điều 211 quy định tội thao túng thị trường chứng khoán sau: Người thực hành vi sau thu lợi bất từ 500.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng, bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: a- Sử dụng nhiều tài khoản giao dịch người khác thông đồng với liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo cung, cầu giả tạo; b- Thông đồng với người khác đặt lệnh mua bán loại chứng khoán ngày giao dịch thông đồng với giao dịch mua bán chứng khốn mà khơng dẫn đến chuyển nhượng thực quyền sở hữu quyền sở hữu luân chuyển thành viên nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo; c- Liên tục mua bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa đóng cửa thị trường nhằm tạo mức giá đóng cửa giá mở cửa cho loại chứng khốn thị trường; d- Giao dịch chứng khốn hình thức cấu kết, lơi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán; e- Đưa ý kiến cách trực tiếp gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng loại chứng khoán, tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá loại chứng khốn sau thực giao dịch nắm giữ vị loại chứng khốn đó; f- Sử dụng phương thức thực hành vi giao dịch khác để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán Phạm tội thuộc trường hợp sau đây, bị phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng phạt tù từ 02 năm đến 07 năm: a- Có tổ chức; b- Thu lợi bất 1.500.000.000 đồng trở lên; c- Gây thiệt hại cho nhà đầu tư 3.000.000.000 đồng trở lên; d- Tái phạm nguy hiểm Người phạm tội cịn bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề làm công việc định từ 01 năm đến 05 năm Pháp nhân thương mại phạm tội quy định Điều này, bị phạt sau: a- Phạm tội thuộc trường hợp quy định khoản Điều này, bị phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng; b- Phạm tội thuộc trường hợp quy định khoản Điều này, bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng; c- Phạm tội thuộc trường hợp quy định Điều 79 Bộ luật này, bị đình hoạt động vĩnh viễn; d- Pháp nhân thương mại cịn bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động số lĩnh vực định từ 01 năm đến 03 năm cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm – Tập đồn Louis: “Chúng tơi vô tội” Trong phiên giao ngày 23-9, hàng loạt cổ phiếu liên quan đến Louis Capital bị bán tháo mạnh, giảm sàn TGG (Louis Capital), BBI (Louis Land), APG (Chứng khoán APG), AGM (Xuất nhập An Giang), SMT (Sametel) Đáng ý, việc diễn bối cảnh nhiều nhà đầu tư nghi vấn cổ phiếu "dây mơ rễ má" với nhóm Louis Capital bị thao túng, "thổi giá" Bởi từ mốc 1.000 - 3.000 đồng, nhiều cổ phiếu nhóm trải qua hàng chục phiên tím - tăng trần, đẩy giá tăng đến hàng trăm phần trăm Chẳng hạn từ mức giá 11.900 đồng vào phiên đầu tháng 8, cổ phiếu TGG Louis Capital đạt đỉnh 74.800 đồng vào phiên hôm qua Trong vịng q gần đây, mã chứng khốn có biến động giá tăng 900% Nếu xét từ đầu năm nay, cổ phiếu TGG có giá quanh mốc 1.120 đồng, tức đến có biến động tăng 5.800% Dù giá cổ phiếu tăng vượt trội tình hình làm ăn của Louis Capital khơng q bật so với nhiều doanh nghiệp niêm yết sàn. Theo báo cáo tài nửa năm 2021, doanh nghiệp ghi nhận lãi ròng 42,3 tỉ đồng, tăng đột biến so với mức lỗ 3,8 tỉ đồng kỳ năm trước Theo giải trình, kết làm ăn khả quan lại đến từ khoản hồn nhập dự phịng phải thu khó địi 43,16 tỉ đồng Tương tự, đầu năm nay, cổ phiếu BII của Louis Land nằm mức 3.900 đồng đã đạt đỉnh 31.000 đồng (15-9) Biến động giá cổ phiếu vòng tháng tăng 74% tăng 238% quý Cũng theo báo cáo tài nửa năm 2021, Louis Land ghi nhận lãi ròng sau thuế 35 tỉ đồng, giảm 27% so với số báo cáo doanh nghiệp tự lập trước Dù kết khiến doanh nghiệp khỏi cảnh lỗ rịng gần 89 tỉ đồng kỳ năm trước Song công lớn lại đến từ doanh thu tài chính, lãi lý công ty Xoay quanh nghi vấn thao túng giá, Louis Capital khẳng định: "Không thực hành vi để tác động giá cổ phiếu thao túng thị trường chứng khoán" Đẩy mạnh tra xử phạt hành vi thao túng chứng khoán Mới đây, phía Ủy ban Chứng khốn Nhà nước (SSC) cho biết phối hợp với quan chức để tìm hiểu, thu thập thơng tin tượng có dấu hiệu đáng nghi giao dịch chứng khoán thời gian gần Đây công tác thường xuyên đơn vị Tại "Hội nghị sơ kết công tác tháng đầu năm 2021 triển khai nhiệm vụ tháng cuối năm 2021", ông Phạm Hồng Sơn, chủ tịch SSC, cho biết hoạt động tra, giám sát, xử lý vi phạm đơn vị đẩy mạnh bối cảnh hành vi vi phạm lĩnh vực chứng khoán ngày tinh vi, phức tạp Mặc dù dịch COVID-19 gây khó khăn, nửa đầu năm 2021 SSC triển khai đoàn kiểm tra đột xuất giao dịch nhà đầu tư mã cổ phiếu, đồng thời ban hành 190 định xử phạt hành 156 cá nhân 34 tổ chức với tổng số tiền phạt 5,66 tỉ đồng Đầu tháng này, SSC tiếp tục xử phạt hành với tổng số tiền 1,2 tỉ đồng, hành vi thao túng giá cổ phiếu FTM (Công ty cổ phần đầu tư phát triển Đức Quân - Fortex) ông Lê Mạnh Thường bà Phạm Thị Phương thực Theo đó, hai người sử dụng 50 tài khoản để giao dịch nhằm mục đích tạo cung cầu giả tạo, thao túng cổ phiếu FTM Đáng ý, ông Thường lại cổ đông sáng lập, chủ tịch hội đồng quản trị Fortex Vào năm 2019, cổ phiếu FTM giảm sàn liên tiếp hàng chục phiên, lúc ơng Thường phủ nhận cáo buộc thao túng – Kết luận Hiện nay, việc thao túng chứng khoán ngày trở nên tinh vi khơng có dấu hiệu suy giảm, bị xử phạt nhiều trường hợp khơng đủ tính răn đe, với việc chấp nhận bị phạt tỷ đồng để thu lợi nhuận 50 tỷ từ việc thao túng, thao túng để nâng vốn cách kiếm tiền nhanh chóng việc tập trung làm ăn để có nguồn tiền mà chậm rãi Thao túng nhiều trường hợp khơng vi phạm pháp luật, tổ chức hiểu luật lợi dụng khe hở luật pháp Việt Nam; nhiên, không riêng nước ta mà phố biến thị trường giới, không doanh nghiệp lớn mà cịn tồn Quỹ đầu tư uy tín, cơng ty uy tín, chứng khốn kênh đầu tư béo bở để kiếm tiền làm giàu có nhiều cạm bẫy giăng tinh tế mà “gà con” có lúc bị mắc bẫy Nguồn tham khảo: Luatminhkhue.vn F319.com Tuoitre.vn Investorpedia