Giáo dục nghề nghiệp đóng một vai trò quan trọng trong việc đàotạo nguồn lao động có chất lượng cho một quốc gia, góp phần giải quyếtcông ăn việc làm cho người dân, thúc đẩy kinh tế xã hội, đem lại các cơhội cuộc sống và nghề nghiệp cho người dân ở nhiều hoàn cảnh, năng lựcvà nhu cầu khác nhau. Trong đó, yếu tố chất lượng của giáo viên đào tạonghề (theo thuật ngữ hiện nay được gọi là giáo viên giáo dục nghề nghiệp)là yếu tố đóng vai trò quan trọng tương ứng trong chất lượng chung củagiáo dục nghề nghiệp.Với mong muốn góp một phần nhỏ trong việc làm sáng tỏ nhữngkhác biệt trong mô hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp tại Đức vàViệt Nam, xây dựng thêm cơ sở lý luận về đào tạo giáo viên giáo dục nghềnghiệp tại Việt Nam trên cơ sở so sánh và học hỏi kinh nghiệm từ nướcĐức – một trong những nước có bề dày kinh nghiệm và uy tín trong việcđào tạo giáo viên kỹ thuật và dạy nghề, quyển sách được thực hiện theomục đích hướng đến góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo giáoviên giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam.
DIỆP PHƯƠNG CHI PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP NGHIÊN CỨU SO SÁNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP Ở ĐỨC VÀ VIỆT NAM (Sách chun khảo) NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HỒ CHÍ MINH TS DIỆP PHƯƠNG CHI PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP NGHIÊN CỨU SO SÁNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP Ở ĐỨC VÀ VIỆT NAM (Sách chuyên khảo) NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2023 LỜI NĨI ĐẦU Giáo dục nghề nghiệp đóng vai trò quan trọng việc đào tạo nguồn lao động có chất lượng cho quốc gia, góp phần giải công ăn việc làm cho người dân, thúc đẩy kinh tế - xã hội, đem lại hội sống nghề nghiệp cho người dân nhiều hoàn cảnh, lực nhu cầu khác Trong đó, yếu tố chất lượng giáo viên đào tạo nghề (theo thuật ngữ gọi giáo viên giáo dục nghề nghiệp) yếu tố đóng vai trò quan trọng tương ứng chất lượng chung giáo dục nghề nghiệp Với mong muốn góp phần nhỏ việc làm sáng tỏ khác biệt mơ hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Đức Việt Nam, xây dựng thêm sở lý luận đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam sở so sánh học hỏi kinh nghiệm từ nước Đức – nước có bề dày kinh nghiệm uy tín việc đào tạo giáo viên kỹ thuật dạy nghề, sách thực theo mục đích hướng đến góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam Để hồn thành sách này, tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến GS.TS Martin D Hartmann – người thầy hướng dẫn luận án nghiên cứu sinh ĐH Kỹ thuật Dresden, CHLB Đức quý đồng nghiệp bạn bè (Anica Scheler, Birgit Peuker, Anna Lochschmidt, Sven Liebscher, Julia Scheffler,…) Viện Sư phạm nghề kỹ thuật, ĐH Kỹ thuật Dresden ĐH Otto von Guericke Magdeburg cho trao đổi học thuật chia sẻ, động viên Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Bùi Thế Dũng - chuyên gia từ Viện hàn lâm Khoa học Cơng nghệ Việt Nam, vị thầy kính mến tôi, PGS.TS Dương Thị Kim Oanh Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM dành thời gian đọc đưa phản biện khoa học quý giá cho sách Lời cảm ơn chân thành xin gửi tới người thân, gia đình bạn bè thân thiết sát cánh động viên, cho thêm động lực đường nghiên cứu Sự tưởng nhớ sâu sắc xin kính gửi tới hương hồn ông bà ngoại (ông Nguyễn Văn Tài, bà Nguyễn Thị Minh) mẹ (mẹ Nguyễn Thị Tuyết Mai) Quyển chuyên khảo thực với nghiêm túc người viết Tuy nhiên, có lẽ khó tránh khỏi thiếu sót ngồi mong muốn Do đó, người viết xin chân thành cảm ơn quý độc giả dành thời gian đọc sách mong nhận nhiều chia sẻ, trao đổi lời góp ý chân tình từ phía quý độc giả! TP HCM mùa xuân năm 2023 Tác giả MỤC LỤC Chương 1: Năng lực lực sư phạm giáo viên 1.1 Khái niệm “năng lực” 15 1.2 Năng lực sư phạm giáo viên - số quan điểm mơ hình giới 21 1.2.1 Quan điểm xem lực sư phạm nắm bắt kiến thức sư phạm 22 1.2.2 Mơ hình lực hành động sư phạm chuyên nghiệp theo COACTIV 29 1.2.3 Quan điểm xem lực dạy học lực sư phạm 31 1.2.4 Mơ hình cấu trúc lực sư phạm chuyên nghiệp Nieke 36 1.2.5 Quan điểm lực sư phạm kết hợp lực dạy học lực giáo dục sở đạo đức nghề nghiệp 38 1.2.6 Khung lực sư phạm dựa nghiên cứu khoa học sách – đề xuất Ủy ban Châu Âu 45 1.2.7 Khung lực giáo viên toàn cầu – đề xuất dự án Trung Quốc hợp tác châu Âu 48 1.2.8 Bộ tiêu chuẩn giảng dạy cốt lõi giáo viên – đề xuất Hội đồng đánh giá hỗ trợ giáo viên liên bang Mỹ InTASC 55 1.2.9 Khung lực giáo viên – đề xuất Tây Úc 59 Câu hỏi ôn tập chương 64 Tài liệu tham khảo chương 65 Chương 2: Năng lực sư phạm giáo viên giáo dục nghề nghiệp 72 2.1 Khái niệm giáo viên giáo dục nghề nghiệp 72 2.2 Năng lực giáo viên giáo dục nghề nghiệp góc nhìn lý thuyết phản ánh 73 2.3 Các lực “giáo viên dạy nghề” theo kết phân tích nghề DACUM 77 2.3.1 Giới thiệu phương pháp phân tích nghề DACUM 77 2.3.2 Kết phân tích nghề “giáo viên dạy nghề” theo phương pháp DACUM 82 2.3.3 Năng lực “giáo viên dạy nghề” dựa kết phân tích nghề DACUM 89 2.4 Năng lực giáo viên giáo dục nghề nghiệp tranh nghề nghiệp góc nhìn Đức 92 2.5 Tiêu chuẩn lực giáo viên giáo dục nghề nghiệp Đức 95 2.6 Tiêu chuẩn lực giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam 96 2.7 Đề xuất mơ hình lực giáo viên đào tạo nghề kỹ thuật 101 Câu hỏi ôn tập chương 108 Tài liệu tham khảo chương 109 Chương 3: Phát triển lực sư phạm cho giáo viên giáo dục nghề nghiệp 111 3.1 Khái niệm phát triển lực 111 3.2 Phát triển lực để chuyên nghiệp hóa nhiệm vụ phát triển góc nhìn lý thuyết phát triển 111 3.2.1 Định nghĩa nhiệm vụ phát triển 111 3.2.2 Tiếp cận mang tính cá nhân với nhiệm vụ phát triển 112 3.2.3 Giới thiệu mơ hình nhiệm vụ phát triển nghề nghiệp giáo viên Hericks Keller - Schneider 113 3.2.4 Làm rõ nhiệm vụ phát triển nghề nghiệp giáo viên mơ hình Kanon 114 3.3 Phát triển lực cho giáo viên giáo dục nghề kỹ thuật kinh tế tri thức cách mạng công nghiệp 4.0 116 3.4 Sự phát triển lực sư phạm đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp đối chiếu với số mơ hình phát triển lực giới 123 3.4.1 Mơ hình phân bậc lực nhận thức nhóm nghiên cứu Bloom (Bloom’s cognitive taxonomy) 124 3.4.2 Mơ hình phân bậc lực nhận thức Perry (Perry’s cognitive taxonomy) 127 3.4.3 Mơ hình phân bậc nhận thức Biggs Collis (SOLO Taxonomy) 130 3.4.4 Mơ hình phát triển lực “từ người tập chun gia” hay cịn gọi mơ hình chiếm lĩnh kỹ Dreyfus & Dreyfus 132 3.4.5 Mơ hình phát triển lực Singer 140 3.4.6 Mơ hình phát triển lực thông qua hoạt động Frey 144 3.4.7 Mô hình phát triển lực theo cấp nghề giáo viên Fuller Brown mơ hình phát triển lực nghề nghiệp theo thời gian hành nghề Hubermann 146 Câu hỏi ôn tập chương 151 Tài liệu tham khảo chương 152 Chương 4: So sánh mơ hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Đức Việt Nam 154 4.1 Mơ hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp hai giai đoạn Đức tiến trình Bologna 154 4.1.1 Tổng quan mơ hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp hai giai đoạn Đức 154 4.1.2 Tiến trình Bologna gì? 166 4.1.3 Mơ hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp hai giai đoạn Đức tiến trình Bologna 167 4.1.4 Khung nội dung đào tạo lực sư phạm nghề Đức 173 4.1.5 Nghiên cứu trường hợp đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp số trường đại học Đức 176 4.1.6 Một số nhận định chung mơ hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Đức 199 4.2 Đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam 203 4.2.1 Tổng quan đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam 203 4.2.2 Mơ hình đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam thay đổi – ưu điểm bất lợi 208 4.2.3 Nội dung đào tạo lực sư phạm cho giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam 212 4.2.4 Các khó khăn vấn đề cịn tồn đào tạo lực sư phạm cho giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam 220 4.3 So sánh đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Đức Việt Nam 221 4.3.1 So sánh tổng quan đào tạo giáo viên GDNN Việt Nam Đức 221 4.3.2 Nhận định điểm khác biệt điểm tương đồng chương trình đào tạo giáo viên GDNN Đức Việt Nam 225 Câu hỏi ôn tập chương 231 Tài liệu tham khảo chương 232 Chương 5: Các khuyến nghị giải pháp đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam dựa kinh nghiệm Đức 234 5.1 Một số khuyến nghị chung mô hình đào tạo lực sư phạm cho giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam sở kinh nghiệm Đức 234 5.1.1 Mơ hình đào tạo song song nên đóng vai trị chủ đạo đào tạo giáo viên GDNN bên cạnh mơ hình nối tiếp 234 5.1.2 Mơ hình song song 235 5.1.3 Mơ hình nối tiếp 240 5.2 Một số khuyến nghị sách để thúc đẩy chất lượng đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam 243 5.3 Một số giải pháp phát triển lực cho giáo viên giáo dục nghề nghiệp Việt Nam tổ chức đào tạo 244 5.3.1 Vấn đề xác định mục tiêu đào tạo 244 5.3.2 Vấn đề xác định nội dung đào tạo 243 5.3.3 Vấn đề tổ chức đào tạo, hình thức đào tạo 250 5.3.4 Vấn đề phương pháp dạy học đào tạo 251 5.3.5 Vấn đề kiểm tra đánh giá 266 5.3.6 Vấn đề đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp 269 Câu hỏi ôn tập chương 279 Tài liệu tham khảo chương 280 Danh mục tài liệu tham khảo 282 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1: Khái niệm lực góc nhìn nhiều tổ chức 19 Hình 2: Mơ hình lực hành động 20 Hình 3: Các chiều kiến thức sư phạm người giáo viên 25 Hình 4: Năng lực hành động sư phạm chuyên nghiệp 30 Hình 5: Cấu trúc lực sư phạm chuyên nghiệp 37 Hình 6: Sự phản ánh mối quan hệ sinh viên Sư phạm kỹ thuật, giáo viên GDNN học viên học nghề 74 Hình 7: Các nhóm lĩnh vực lực sư phạm giáo viên GDNN Đức 96 Hình 8: Các nhóm lĩnh vực lực giáo viên GDNN Việt Nam 98 Hình 9: Năng lực sư phạm giáo viên giáo dục nghề kỹ thuật 102 Hình 10: Các pha phát triển lực theo mơ hình Dreyfus & Dreyfus 137 Hình 11: Mơ hình phát triển lực Frey 145 Hình 12: Mơ hình phân bậc Fuller/Brown 147 Hình 13: Mơ hình giai đoạn lực nghề nghiệp Hubermann 149 Hình 14: Mơ hình đào tạo giáo viên GDNN hai giai đoạn Đức 157 Hình 15: Sơ đồ hình thức triển khai đào tạo giai đoạn thứ đại học đào tạo giáo viên GDNN Đức 162 Hình 16: Mơ hình đào tạo giáo viên GDNN hai giai đoạn Đức theo tiến trình Bologna 169 Hình 17: Mơ hình giai đoạn đào tạo thứ Đức – mô hình song song 170 Hình 18: Mơ hình giai đoạn đào tạo thứ Đức – mơ hình nối tiếp 171 Hình 19: Mơ hình giai đoạn đào tạo thứ Đức – mơ hình hỗn hợp 172 Hình 20: Chương trình thạc sĩ sư phạm nghề ngành kỹ thuật khí điện tử ĐH Dortmund 183 Hình 21: Giai đoạn đào tạo thứ đại học (chương trình cử nhân – thạc sĩ giáo dục) ĐH Dortmund theo mơ hình song song 184 Hình 22: Giai đoạn đào tạo thứ đại học (chương trình thạc sĩ giáo dục riêng biệt) ĐH Dortmund theo mơ hình nối tiếp 185 Bilanzierung und Perspektiven In: Johannes Bastian; Werner Helsper; Sabine Reh; Carla Schelle (Hg.): Professionalisierung im Lehrerberuf Von der Kritik der Lehrerrolle zur paedagogischen Professionalitaet Opladen: Leska und Budrich Benner, P (1984): From novice to expert: Excellence and power in clinical nursing practice Reading, MA: Addison-Wesley Bergmann, B (2001): Kompetenzentwicklung – eine Aufgabe für das gesamte Erwerbsleben In: QUEM-Bulletin, Heft 3, 1-6 Becker, M.; Spöttl, G.; Vollmer, T (Hg.): Lehrerbildung in Gewerblich – Technischen Fachrichtungen, Bielefeld: W Bertelsmann Verlag Bernard, F (2008): Die Berufsschullehrerausbildung am Institut für Ingenieurpädagogik der Technischen Hochschule Otto von Guericke Magdeburg, Band Baltmannsweiler: Schneider Verlag Hohengehren Biggs, J.B.; Collis, K.F (1982): Evaluating the Quality of Learning - the SOLO Taxonomy New York: Academic Press Bloom, B S (1956): Taxonomy of Educational Objectives Vol 1: Cognitive Domain New York: McKay Black, P.; Wiliam, D (2009): Developing the theory of formative assessment Educational Assessment, Evaluation and Accountability 21(1): 5-31 BLĐTB &XH (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) (2017): Thông tư quy định chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ nhà giáo giáo dục nghề nghiệp (Thông tư 08/2017/TT-BLĐTBXH) BLĐTB &XH (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) (2018a): Thơng tư quy định chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho nhà giáo dạy trình độ sơ cấp (Thông tư 38/2018/TT-BLĐTBXH) BLĐTB &XH (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) (2018b): Thông tư quy định tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp của viên chức chuyên ngành giáo dục nghề nghiệp (Thông tư số 03/2018/TTBLĐTBXH) BLĐTB &XH (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) (2018): Thông tư quy định chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho nhà 283 giáo dạy trình độ trung cấp, dạy trình độ cao đẳng (Thông tư 28/2018/ TT-BLĐTBXH) BLĐTB &XH (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) (2000): Biểu đồ DACUM phân tích nghề Giáo viên dạy nghề Dự án tăng cường trung tâm dạy nghề BLĐTB&XH (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) (2021): Tài liệu bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên giáo dục nghề nghiệp hạng II, phần Viện SPKT, ĐH SPKT Tp.HCM Bologna Process Committee (1999): The European Higher Education Area/Joint declaration of the European Ministers of Education convened in Bologna on 19 June 1999 (The Bologna Declaration) Busian, A./ Schroeder, T (2015): Vocational Teacher Education at Technical University of Dortmund/ Germany – recommendation for interoperability of regional standards and local operation in the ASEANregion Journal TVET@Asia Online: http://tvet-online.asia/issue/5/ busian-schroeder/ (retrieved: 6.10.2021) Bünning, F & Shilela, A (2006): The Bologna Declaration and Emerging Models of TVET Teacher Training in Germany Inwent/Unevoc Bünning, F (2008): Experimentierendes Lernen in der Bauund Holztechnik - Entwicklung eines fachdidaktisch begründeten Experimentalkonzepts als Grundlage für die Realisierung eines handlungsorientierten Unterrichts für die Berufsfelder der Bau- und Holztechnik Habilitationsschrift Universität Magdeburg BMBF (2015): DQR-Niveaus content/2315.php (retrieved 28.09.2015) Online: http://www.dqr.de/ Bromme, R (1997): Kompetenzen, Funktionen und unterrichtliches Handeln des Lehrers In: Zeitschrift Psychologie des Unterrichts und der Schule Bromme, R.; Haag, L (2004): Forschung zur Lehrerpersönlichkeit Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden Bremen Senat (2018): Verordnung über den Vorbereitungsdienst für die Lehrämter an öffentlichen Schulen Online: https://www.transparenz bremen.de/sixcms/detail.php?gsid=bremen2014_tp.c.116056.de%20%20 284 %20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20 %20%20%20%20%20%20&template=00_html_to_pdf_d (retrieved: 8.8.2021) CEDEFOP (2008): Terminology of European education and training policy Lucxembourg: Office for Official Publications of the European Communities Online: https://www.cedefop.europa.eu/files/4064_en.pdf (retrieved: 5.8.2021) Collum, J.M (1985): A verification test of the DACUM process Atlanta: Georgia State University, doctoral dissertation Combe, A.; Kolbe, F.U (2004): Lehrerprofessionalitaet: Wissen, Koenen, Handeln In: W Helsper & J Boehme (Hrsg.), Handbuch der Schulforschung Auflage Wiesbaden: VS Verlag fuer Sozialwissenschaften Combe, A (2005): Lernende Lehrer – Professionaliserung und Schulentwicklung im Licht der Bildungsgangforschung In: Barbara Schenk (Hg.): Baustein einer Bildungsgangtheorie Wiesbaden: VS Cao Danh Chính (2012): Dạy học theo tiếp cận lực thực trường đại học sư phạm kỹ thuật; Luận án tiến sĩ: Đại học Sư phạm Hà Nội Cunningham W.; Villasenor P (2016): Employer voices, employer demands, and implications for public skills development policy connecting the labor and education sectors World Bank Washington DC Darling-Hammond, L & Bransford, J (Eds.) (2005): Preparing teachers for a changing world Report of the Committee on Teacher Education of the National Academy of Education San Francisco: JosseyBass Daschner P., Drews U (2007): Kursbuch Referendariat Beltz, Weinheim Dương Thu Mai, (2013): Nghiên cứu, đề xuất khung kiến thức/năng lực chung ĐGGD trọng tâm cho đối tượng liên quan Hội thảo READ Đặng Đức Trọng (2013): Giáo trình Lý luận dạy học Khoa Toán – Tin, Đại học Khoa học tự nhiên TP.HCM 285 DES/WO (1988): National Curricumlum Task Group on Assessment and Testing - a report (London, DES) Đỗ Văn Thuấn (2009 – biên dịch theo tiếng Anh Keatinge M W 1896 từ tác phẩm Commenius): Khoa Sư phạm toàn diện NXB Hồng Đức Dick, A (1994): Vom unterrichtlichen Wissen zur Praxisreflexion Das praktische Wissen von Expertenlehrern im Dienste zukünftiger Junglehrer Bad Heilbrunn: Klinkhardt Dreyfus S.E (2004): The five – stage model of adult skills acquisition Bulletin of Science Technology & Society 2004 24: 177 Dietrich, F (2014): Professionalisierungskrisen im Referendariat Dissertation Dick, A (1994): Vom unterrichtlichen Wissen zur Praxisreflexion Das praktische Wissen von Expertenlehrern im Dienste zukünftiger Junglehrer Bad Heilbrunn: Klinkhardt Daschner P., Drews U (2007): Kursbuch Referendariat Beltz, Weinheim Diep Phuong Chi (2019): Modelle der Gestaltung des Unterrichts nach dem Konzept des handlungsorientierten Unterrichts für die Ausbildung von technischen beruflichen Lehrer/-innen in Vietnam Dissertation, TU Dresden, Germany Diệp Phương Chi (2020): Dạy học định hướng hành động – Cơ sở áp dụng NXB Đại học Quốc gia TP.HCM Diep Phuong Chi & Hartmann, M (2016): Green Skills in Vocational Teacher Education – a model of pedagogical competence for a world of sustainable development In: TVET@Asia, issue 6, 1-19 Online: http:// tvet-online.asia/issue/6/diep-hartmann/ (retrieved 30.01.2016) Diep Phuong Chi (2016): Substantial policies and measures to promote quality assurance of TVET in Vietnam towards mutual recognition in ASEAN In: TVET@Asia, issue 7, 1-21 Online: http://tvet-online.asia/ wp-content/uploads/2020/03/diep_tvet7.pdf (retrieved 15.10.2021) Dương Thị Kim Oanh (2014): Nghiên cứu các phẩm chất và lực của giảng viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí 286 Minh Đề tài nghiên cứu cấp sở, ĐH Sư phạm kỹ thuật Tp.HCM European Commission (2013): Supporting teacher competence development for better learning outcome European Commission – Education and Training Elsholz, U (2002): Kompetenzentwicklung zur reflexiven Handlungsfaehigkeit In: Dehnbostel, P./ Elsholz, U./ Meister, J./ MeyerMenk, J (2002): Vernetzte Kompetenzentwicklung: alternative Positionen zur Weiterbildung, Berlin: Edition Sigma European Commision (2016): Validation of Non-formal MOOC-based Learning Online: https://unevoc.unesco.org/home/ TVETipedia+Glossary/filt=all/id=100#related (retrieved: 5.8.2021) European Commission (2012, 2013): Programm “Unterstützung der Lehrberufe für bessere Lernergebnisse” Online: http://ec.europa.eu/ education/policy/school/doc/teachercomp_en.pdf (retrieved: 08.07.2015) Feiman-Nemser, S (2001): From preparation to practice: designing a continuum to strengthen and sustain teaching Teachers College Record, 103 (6), 1013-1055 Feiman-Nemser, S (2008): Teacher Learning How Teachers learn to teach? In CochranSmith, M, Feiman-Nemser, S., McIntyre, D (Eds.) Handbook of research on Teacher Education Enduring Questions in Changing Contexts New York/Abingdon: Routledge/ Taylor & Francis Finch, C R., & Crunkilton, J R (1984): Curriculum development in vocational and technical education (2nd ed.) Boston: Allyn and Bacon Fenstermacher, G D (1994): The knower and known: The nature of knowledge in research on teaching Review of Research on Teaching, 20, 3-56 Frey, A (2006): Strukturierung und Methoden zur Erfassung von Konpetenz In: Bildung und Erziehung 59 (2) Fuller, F.F; Brown, O.H (1975): Becoming a teacher In: Kevin Ryan (Hg.): Teacher Education, II Chicago: The university of Chicago Press 25-52 Geijsel, F., Sleegers, P., Stoel, R & Krüger, M (2009): The Effect of Teacher Psychological, School Organizational and Leadership Factors 287 on Teachers’ Professional Learning in Dutch Schools The Elementary School Journal, 109(4), 406-427 Gianni Rosas/ ILO (2006): Glossary of Key Terms on Learning and Training for Work ILO Gonzalez, J & Wagenaar, R (Eds.) (2005): Tuning Educational Structures in Europe II Universities’ contribution to the Bologna Process University of Deusto & University of Groningen Grosch M./ GIZ (2017): German Standards for Teacher Education GIZ – Germany Geerkens, L., Pätzold, G., & Busian, A (2005): Die Reform der Lehrerausbildung – Qualitätssteigerung oder Rückschritt? In: Der berufliche Bildungsweg, Green, A.; Wolf, A.; Leney, T (1999): Convergence and Divergence in European Education and Training Systems London Gruber, H.; Renkl, A (2000): Die Kluft zwischen Wissen und Handeln Das Problem des traegen Wissens In: G.H Neuweg (Hrsg.), Wissen-Koennen- Reflexion Ausgewaehlte Verhaeltnisbestimmung Innsbruch: Studienverlag Hoàng Phê (chủ biên - 2003): Từ điển tiếng Việt NXB Đà Nẵng Hacker, W (1986): Arbeitspsychologie, Psychische Regulation von Arbeitstätigkeiten Berlin (Ost): Deutscher Verlag der Wissenschaften Hartmann, D M (2005): Theorie der Praxis - Entwurf einer Reflexionsstufentheorie am Beispiel der Berufsbildung Baden-Baden: Normos Verlagsgesellschaft Hartmann, D M (2012): Berufsbild für Lehrkräfte berufsbildender Schulen als Grundlage für Lehrerprofessionalität, in Becker, M.; Spöttl, G.; Vollmer, T (Hg.): Lehrerbildung in Gewerblich – Technischen Fachrichtungen, Bielefeld: W Bertelsmann Verlag Harlen, W.; James, M (1997): Assessment and Learning: differences and relationships between formative and summative assessment Assessment in Education: Principles, Policy & Practice (3): 365-379 Hagger, H & McIntyre, D (2006): Learning teaching from teachers 288 Realizing the potential of school-based teacher education Maidenhead: Open University Press Hatano, G & Oura, Y (2003): Commentary: reconceptualising school learning using insight from expertise research Educational Researcher, 32(8), 26-29 Hà Nhật Thăng, Đào Thanh Âm (1998) Lịch sử giáo dục giới NXB Giáo dục Hà Nội Hericks, U (2004): Entwicklungsaufgaben, Habitus und Professionalisierung von Lehrerinnen und Lehrern In: Matthias Trautmann (Hg.): Entwicklungsaufgaben im Bildungsgang Wiesbaden: VS (Studien zur Bildungsgangforschung) Hericks, U (2006): Professionalisierung als Entwicklungsaufgabe Wiesbaden: VS (Studien zur Bildungsgangforschung) Hopf, B (2012): Pädagogische Handlungskompetenz ohne pädagogischeAusbildung? Berufschullehrer/innen am Beginn ihrer Lehrtätigkeit Hamburg: Verlag D Kovac Hoàng Phê (2003): Từ điển Tiếng Việt NXB Đà Nẵng InTASC (Interstate Teacher Assessment and Support Consortium) (2011): InTASC Model Core Teaching Standards: A Resource for State Dialogue Online: https://ccsso.org/sites/default/files/2017-11/InTASC_ Model_Core_Teaching_Standards_2011.pdf (retrieved: 28.9.2021) Jung, E (2010): Kompetenzerwerbe Grundlagen Didaktik Ueberpruefbarkeit Muechen: Oldenbourg Jong, T., & Ferguson-Hessler, M G M (1996): Types and qualities of knowledge. Educational Psychologist, 31(2), 105–113 Kelly, M & Grenfell, M (2004): European Profile for Language Teacher Education A Frame of Reference University of Southampton, UK KMK (2007): Handreichung für die Erarbeitung von Rahmenlehrplänen der Kultusministerkonferenz für den berufsbezogenen UnterrichtinderBerufsschuleundihreAbstimmungmitAusbildungsordnungen des Bundes für anerkannte Ausbildungsberufe Online: https://www kmk.org/fileadmin/veroeffentlichungen_beschluesse/2007/2007_09_01Handreich-Rlpl-Berufsschule.pdf (retrieved: 21.9.2021) 289 KMK (2004): Standards für die Lehrerbildung: Bildungswissenschaften (Beschluss der Kultusministerkonferenz vom 16.12.2004) Online: http://www.kmk.org/fileadmin/veroeffentlichungen_ beschluesse/2004/2004_12_16-Standards-Lehrerbildung.pdf (retrieved: 20.12.2018) KMK (1995/2013): Rahmenvereinbarung über die Ausbildung und Prüfung für ein Lehramt der Sekundarstufe II (berufliche Fächer) oder für die beruflichen Schulen Beschluss der Kultusministerkonferenz vom 12.05.1995 i d F vom 07.03.2013 Kurnia, D (2013): Post-Study Pre-Service Practical Training Programme for TVET Teacher Students Online: http://www.tvet-online asia/series/RaD_vol-1_Kurnia.pdf (retrieved 05.10.2015) Košinár, J (2014): Professionalisierungsverläufe in der Lehrerausbildung Verlag Barbara Budrich, Opladen, Berlin&Toronto Kunter, M et al (Hg.) (2011): Professionelle Kompetenz von Lehrkräften Ergebnisse des Forschungsprogramms COACTIV Münster: Waxmann Klieme et al (2003): Expertise zur Entwicklung nationaler Bildungsstandards Bonn: Bundesministerium fuer Bildung und Forschung Keller-Schneider, M (2010): Entwicklungsaufgaben im Berufseinstieg von Lehrpersonen Beanspruchung durch berufliche Herausforderungen im Zusammenhang mit Kontext-und Persönlichkeitsmerkmalen Münster: Waxmann (Pädagogische Psychologie und Entwicklungspsychologie, 78) Keller-Schneider, M., Henricks, U (2011b): Forschungen zum Berufseinstieg Uebergang von der Ausbildung in den Beruf In: Ewald Tehart; Hedda Benewitz; Martin Rothland (Hg.): Handbuch der Forschung zum Lehrerberuf Muenster: Waxmann Klippert, H (2004): Lehrerbildung Unterrichtsentwicklung und der Aufbau neuer Routinen Weiheim: Beltz Kounin, J (1976): Techniken der Klassenfuehrung Standardwerke aus Psychologie und Paedagogik Reprint herausgegeben von D.H Rost (2006) Waxmann: Muenster Krauss, S., Brunner, M., Kunter, M., Baumert, J., Blum, W., 290 Neubrand, M & Jordan, A (2008): Pedagogical Content Knowledge and Content Knowledge of Secondary Mathematics Teachers Journal of Educational Psychology, 100(3), 716-725 Lê Quang Minh (2019): Khác biệt giáo dục nghề nghiệp dạy nghề Tài liệu toạ đàm khoa học đào tạo nhân lực chất lượng cao - thực trạng giải pháp Hội đồng quốc gia giáo dục phát triển nguồn nhân lực - Tiểu ban giáo dục nghề nghiệp Lehmann - Grube, S., Nikolaus, R (2009): Lehrprofessionalitaet als kognitiv Disposition In: Olga Zlatkin – Troitschanskaia, Klaus Beck, Detlef Sembill, Reihold Nikolaus, Regina Mulder (Hg.): Lehrprofessionalitaet Bedingungen, Genese, Wirkungen und ihre Messung Weinheim und Basel: Beltz Lehmann Nieke (2000): Zum Kompetenz –Modell University Bayreuth Online:http://sinus.uni-bayreuth.de/fileadmin/sinusen/PDF/ modul10/text-lehmann-nieke.pdf (retrieved: 5.8.2021) Lê Thanh Hoàng Dân (1972 - biên dịch từ tác phẩm Hazan E.): Tư tưởng sư phạm NXB Trẻ Lê Văn Hồng, Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thàng (1997): Tâm lý học lứa tuổi tâm lý học sư phạm NXB Đại học Quốc gia Hà Nội Lipsmeier, A (2013): Approaches towards enhanced praxisorientation in vocational teacher education (VTE) In: TVET@Asia, issue 2, 1-18 Online: http://www.tvetonline.asia/issue2/lipsmeier_tvet2.pdf (retrieved 30.12.2013) Lư Thành Long (2017): Quan niệm Khổng Tử người thầy Online: https://gdnn.edu.vn/giao-duc-nghe-nghiep/quan-niem-cua-khongtu-ve-nguoi-thay-173.html (download: 10.8.2021) Messner, H., Reusser, K (2000): Die berufliche Entwicklung von Lehrpersonen als lebenslanger Prozess In: Beitraeger zur Lehrerbildung 18 (2) Meyer, M A (2004): Was ist Bildungsdidaktik? In: In: Matthias Trautmann (Hg.): Entwicklungsaufgaben im Bildungsgang Wiesbaden: VS (Studien zur Bildungsgangforschung) MOET (2007): Quyết định 65/2007/ QĐ-BGDĐT ban hành 291 tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục đại học Online: http://vanban chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&_ page=2&mode=detail&document_id=45736 (download: 17.10.2021) MOET (2009): Thông tư 30 /2009/TT-BGDĐT quy chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học sở, giáo viên trung học phổ thông Online: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/giao-duc/thong-tu-30-2009-tt-bgddtquy-dinh-chuan-nghe-nghiep-giao-vien-trung-hoc-co-so-trung-hoc-phothong-97317.aspx?v=d (download: 6.8.2021) MOET (2017): Thông tư 12/ 2017/TT-BGDĐT ban hành quy định kiểm định chất lượng sở giáo dục đại học Online: https://thuvienphapluat vn/van-ban/Giao-duc/Thong-tu-12-2017-TT-BGDDT-kiem-dinh-chatluong-co-so-giao-duc-dai-hoc-349575.aspx (retrieved: 18.10.2021) MOET (2018): Thông tư 20/2018/TT-BGDĐT quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên sở giáo dục phổ thông Online: https://thuvienphapluat vn/van-ban/Giao-duc/Thong-tu-20-2018-TT-BGDDT-quy-dinhchuan-nghe-nghiep-giao-vien-co-so-giao-duc-pho-thong-392701.aspx (download: 6.8.2021) Mishra, P & Koehler, M.J (2006): Technological Pedagogical Content Knowledge: A new Framework for teacher knowledge Teachers College Record, 108 (6), 1017-1054 Nieke, W (2011): Professionelle pädagogische Handlungskompetenz zwischen Qualifikation und Bildung In: Rapold, M (Hg): Pädagogische Kompetenz, Identität und Professionalität Auflage Baltmannsweiler: Schneider Hohengehren Nickolaus, R.; Abele, S (2008): Teacher training for vocational schools in Germany – Structure, Problems, Perspectives Leonardo da Vinci programme project, Europe Nguyễn Văn Cường; Bernd Meyer (2011): Lý luận dạy học kỹ thuật – Phương pháp trình dạy học Berlin: C Eigenverlag Norton, R E (1982): DACUM coordinators handbook Columbus: The Ohio State University, The National Center for Research in Vocational Education NRW (Nordrhein – Westfalen Ministerium für Schule und Bildung) 292 (2021): Gesetz über die Ausbildung für Lehrämter an öffentlichen Schulen (Lehrerausbildungsgesetz - LABG) Online: https://bass.schul-welt de/9767.htm (retrieved: 6.10.2021) Oehmig, B (2005): Erfolgreiches Referendariat Hinweise und Hilfen für Schule und Lehramtspraktika Lang, Frankfurt am Main Ossner, J (2006): Sprachwissen und Sprachbewusstheit In: Becker, Tabea, and Corinna Peschel (eds): Gesteuerter und ungesteuerter Grammatikunterricht Baltmannsweiler: Schneider Paseka,A., Schratz, M., Schrittesser I (2011): Professionstheoretische Grundlagen und thematische Annäherung In: Schratz, M.; Paseka, A.; Schrittesser, I (Hg) (2011): Pädagogische Professionalität: quer denken – umdenken – neu denken Impulse für next practice im Lehrerberuf Wien: facultas.wuv Perry, W Jr (1970): Forms of Intellectual and Ethical Development in the College Years New York: Holt, Rinehart & Winston Phạm Văn Chung (2018): Tư tưởng Jean Jacques Rousseau giáo dục Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số - 2018 Phạm Thị Ly (2009): Hệ thống tích lũy chuyển đổi tín Châu Âu phương hướng hội nhập Việt Nam Online: https://www.lypham net/?p=493 (download: 7.10.2021) Phạm Vũ Quốc Bình (2015): Xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng dạy nghề đảm bảo niềm tin xã hội công tác dạy nghề Cổng thông tin Tổng cục giáo dục nghề nghiệp Rahika Naidu & NCVER (2013): Glossarry of VET NVVER Australia Online:file:///C:/Users/Mr%20Tra/Downloads/Glossary%20 (PDF%20format).pdf (retrieved: 5.8.2021) Schratz, M.; Schrittesser, I.; Forthuber, P.; Pahr, G.; Paseka, A.; Seel, A (2008): Domänen von Lehrer/innen/professionalität Rahmen einer kompetenzorientierten Lehrer/innen/bildung In: Christian Kraler und Michael Schratz (Hg.): Wissen erwerben, Kompetenzen entwickeln Modelle zur kompetenzorientierten Lehrerbildung: Waxmann Singer, M (2006): A cognitive model for developing a competence based curriculum in secondary education In: Crisan Al (Ed.), Current 293 and Future Challenges in Curriculum Development: Policies, Practices and Networking for Change Bucureşti: Education 2000+ Publishers Humanitas Educational Schulman, L S (1986): Paradigms and research programs in the study of teaching: A contemporary perspective In M.C Wittrock (Ed.): Handbook of research on teaching New York: Macmillan Schulman, L S (1987): Knowledge and teaching: Foundation of the new reform Harvard Educational Research, 57 Sommer, K.H (1992): Schulische Berufs- und Wirtschaftspädagogen unter quantitativem und qualitativem Aspekt In: Ders.: Lehrer für berufliche Schulen Esslingen, p 14-72 TESDA (2010): TVET glossaries of terms Philippines Online: https:// www.tesda.gov.ph/uploads/File/RelatedTvetInfo/The%20TVET%20 Glossary%20of%20Terms,%204th%20Edition.pdf (retrieved: 5.8.2021) TGWA (The Government of Western Australia Department of Education) (2004): Competency Framework for Teachers Online: https:// www.education.wa.edu.au/dl/ojlqqk2 (retrieved: 24.9.2021) Từ điển Etymonline (2021): Competency Online: https://www etymonline.com/word/competency (retrieved: 6.8.2021) Từ điển Cambrige (2021): Competence Online: https://dictionary cambridge.org/vi/dictionary/english/competence (retrieved: 6.8.2021) Terhart, E (2000a): Lehrerbildung und Professionalitaet Struturen, Probleme und andere Reformtendenzen In: Johannes Bastian, Werner Helsper, Sabine Reh, Cerla Shelle (Hg.): Professionalisierung im Lehrberuf Von der Kritik der Lehrerrolle zur paedagogischen Professionalitaet Opladen: Leska und Budrich Terhart, E (2000b): Perspektiven der Lehrerbildung in Deutschland Abschlussbericht der von der Kultusministerkonferenz eingesetzten Kommision Weiheim und Basel: Beltz TKCOM (2018): Global Teachers’ Key Competences Framework Barcelona: TKCOM Trautmann, M (2004): Entwicklungsaufgaben bei Havighust In: Matthias Trautmann (Hg.): Entwicklungsaufgaben im Bildungsgang 294 Wiesbaden: VS (Studien zur Bildungsgangforschung) UNESCO (1984): Terminology of technical and vocational education Unesco UNESCO (2015) Global inventory of regional and national qualification frameworks Volume 2: National and Regional cases UNESCO - UNEVOC (2016): ISO Standard Online: http:// www.unevoc.unesco.org/go.php?q=ISO+standard&context= (retrieved 16.02.2016) Vũ Thế Dũng (2009): Giảng viên đại học – họ ai? Online website Đại học Bách khoa: http://www.oisp.hcmut.edu.vn/component/ content/article/88-thay-dung/169-vai-suy-nghi-ve-vai-tro-moi-cua-giangvien-dai-hoc.html (download: 18.06.2015) VSPKT (Viện Sư phạm kỹ thuật ĐH SPKT Tp.HCM) (2020): Tài liệu bồi dưỡng nâng hạng cho giảng viên giáo viên giáo dục nghề nghiệp Theo Tài liệu Tổng cục dạy nghề (Lưu hành nội bộ) Volpert, W (1999): Wie wir handeln - was wir können Ein Disput als Einführung in die Handlungspsychologie Sottrum: Artefact Verlag Wahba (2013): TVET glossary MV UNEVOC E-Forum Online: https://unevoc.unesco.org/home/TVETipedia+Glossary/filt=all/ id=100#related (retrieved: 5.8.2021) Webseite von der Universität Otto-von-Guericke: http://www.ibbp ovgu.de/Studium.html (letzter Zugriff am 30.01.2017) Beltz Weinert, F W (2001): Leistungsmessungen in Schulen Weinheim: Weinert, F E.(2000): Lehren und Lernen für die Zukunft – Ansprüche an das Lernen in der Schule Vortragsveranstaltung im Pädagogischen Zentrum in Bad Kreuznach Vergübar unter: http://www2.ibw.uni-heidelberg de/~gerstner/WeinertLehren&Lernen.pdf (retrieved:10.02.2018) Williamson McDiarmid, G & Clevenger-Bright, M (2008): Rethinking Teacher Capacity In Cochran-Smith, M., Feiman-Nemser, S & Mc Intyre, D (Eds) Handbook of Research on Teacher Education Enduring questions in changing contexts New York/Abingdon: Routledge/ Taylor & Francis 295 Phát triển lực sư phạm cho giáo viên giáo dục nghề nghiệp Nghiên cứu so sánh đào tạo giáo viên giáo dục nghề nghiệp Đức Việt Nam Diệp Phương Chi Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trụ sở: Phòng 501, Nhà Điều hành ĐHQG-HCM, phường Linh Trung, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh ĐT: 028 62726361 E-mail: vnuhp@vnuhcm.edu.vn Văn phòng đại diện: Tòa nhà K-Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn, số 10-12 Đinh Tiên Hoàng, phường Bến Nghé, Quận 1,Thành phố Hồ Chí Minh ĐT: 028 62726390 Website: www.vnuhcmpress.edu.vn Chịu trách nhiệm xuất nội dung TS ĐỖ VĂN BIÊN Biên tập LÊ THỊ THU THẢO Sửa in PHAN KHƠI Trình bày bìa TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH Đối tác liên kết TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH Xuất lần thứ Số lượng in: 250 cuốn, khổ 16 x 24cm Số XNĐKXB: 88-2023/CXBIPH/8-01/ĐHQGTPHCM QĐXB số: 04/QĐ-NXB cấp ngày 02/02/2023 In tại: Công ty TNHH In & Bao bì Hưng Phú Địa chỉ: 162A/1, KP1A, phường An Phú, TP Thuận An, tỉnh Bình Dương Nộp lưu chiểu: Năm 2023 ISBN: 978-604-73-9606-1 Bản quyền tác phẩm bảo hộ Luật Xuất Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam Nghiêm cấm hình thức xuất bản, chụp, phát tán nội dung chưa có đồng ý tác giả Nhà xuất ĐỂ CÓ SÁCH HAY, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! NXB ĐHQG-HCM ISBN: 978-604-73-9606-1 786047 396061