Bộ khoa học và công nghệ Bộ nông nghiệp & pTNT chơng trình KC - 07 Viện Khoa học thuỷ lợi báo cáo tổng kết khoa học kỹ thuật Đề tài cấp nhà nớc Nghiên cứu xây dựng giải pháp nâng cao hiệu quả kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn theo hớng c.n.h h.đ.hoá m số KC -07 - 28 cơ quan chủ trì đề tài: viện khoa học thuỷ lợi cơ quan cộng tác: - Trờng đại học giao thông - Viện năng lợng chủ nhiệm đề tài: PGS. TS hà lơng thuần Chủ nhiệm hợp phần G.t.n.t: GS.TSKH Nghiêm văn Dĩnh Chủ nhiệm hợp phần L.đ.n.t: Th.S vũ THanh Hải 6468 20/8/2007 Hà Nội, tháng 6 năm 2006 bảng chú giải các chữ viết tắt, ký hiệu chữ quy ớc, ký hiệu dấu, đơn vị và thuật ngữ ************************ - ĐL: điện lực - CTĐL: Công ty điện lực - LĐTANT: Lới điện trung áp nông thôn - ĐDK: Đờng dây tải điện trên không - TBA: Trạm biến áp - EVN: Tổng Công ty Điện lực Việt Nam - TCTĐLVN: Tổng Công ty Điện lực Việt Nam - HTX: Hợp tác xã - TCT: Tổng Công ty - DSM: Quản lý phía nhu cầu phụ tải điện - WB: Ngân hàng thế giới - ADB: Ngân hàng phát triển châu á - ASSH: ánh sáng sinh hoạt - LĐNT: Lới điện nông thôn - NMĐ: Nhà máy điện - ĐKHNT: Điện khí hóa nông thôn - FAO: Tổ chức Nông lơng của Liên hợp quốc - PIM: Dự án tới có sự tham gia của nông dân - IMT: Chuyển giao quản lý Thuỷ nông - NIA: Quản lý tới quốc tế - IA: Hiệp hội tới - HQT: Hiệu quả tới - HDN: Hội dùng nớc - NDN: Ngời dùng nớc - HTTN: Hệ thống thuỷ nông - PRA: Đánh giá nhanh có sự tham gia của ngời dân - GIS: Hệ thống thông tin địa lý - CTTL: Công trình thuỷ lợi - QLKT: Quản lý khai thác - TNCS: Thuỷ nông cơ sở - HTX: Hợp tác xã - PTNT: Phát triển nông thôn - DNNN: Doanh nghiệp nhà nớc - HTXDN: Hợp tác xã dùng nớc - QLTN: Quản lý thuỷ nông - QLNN: Quản lý nhà nớc - QL: Quản lý - GTNT: Giao thông nông thôn - CNH HĐH: Công nghiệp hoá - hiện đại hoá - GTVT: Giao thông vận tải - ĐBSCL: Đồng bằng sông cửu long - ATGT: An toàn giao thông - GTĐT: Giao thông đô thị Đề tài có sự tham gia chính của: * Viện Khoa học Thuỷ lợi - Cơ quan chủ trì đề tài, nghiên cứu hợp phần Hệ thống tới, gồm các cán bộ sau: - PGS.TS Hà Lơng Thuần - Chủ nhiệm đề tài. - TS Lê Trung Tuân - Th.S Lê Xuân Quang - KS Phạm Trung Kiên - Th.S Vũ Đình Xiêm - KS Phạm Đình Kiên * Viện Năng lợng - Nghiên cứu hợp phần Lới điện nông thôn, gồm các cán bộ sau: - Th.S Vũ Thanh Hải- Chủ nhiệm hợp phần - KS Nguyễn Văn Phúc - KS Lê nh Nghĩa - Th.S Nguyễn Đức Hạnh - Th.S Nguyễn Thị Hoàng Hà - Th.S Nguyễn Đình Hoà - KS. Hoàng Tùng - KS. Nguyễn Hải Đông * Trờng Đại học Giao thông , nghiên cứu hợp phần Giao thông nông thôn, gồm các cán bộ sau: - GS.TSKH Nghiêm Văn Dĩnh - Chủ nhiệm hợp phần - PGS.TS Phạm Văn Vang - Th.S Nguyễn Thanh Chơng - Th.S Lê Minh Cần - Th.S Hoàng Văn Hào Tóm tắt báo cáo Nghiên cứu đề tài : Nghiên cứu xây dựng các giải pháp nâng cao hiệu quả kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp và nông thôn theo hớng công nghiệp hoá hiện đại hoá nhằm mục tiêu xây dựng các giải pháp kinh tế, khoa học công nghệ và mô hình quản lý nhằm nâng cao năng lực và phát huy tối đa hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn đảm bảo phát triển bền vững kinh tế xã hội theo hớng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Sản phẩm nghiên cứu của đề tài gồm: 1. Báo cáo Tổng kết khoa học kỹ thuật đề tài Nghiên cứu xây dựng các giải pháp nâng cao hiệu quả kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp và nông thôn theo hớng công nghiệp hoá hiện đại hoá 2. Báo cáo Hiện trạng về quản lý kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn 3. Báo cáo Các giải pháp nâng cao hiệu quả của KCHTKT nông nghiệp nông thôn theo hớng Công nghiệp hoá Hiện đại hoá 4. Báo cáo Giám sát, đánh giá và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả khai thác sử dụng KCHTKT nông nghiệp nông thôn 5. Báo cáo Xây dựng mô hình quản lý hệ thống tới và giao thông nông thôn 6. Các mô hình thí điểm - 1 mô hình quản lý giao thông nông thôn tại xã Đông các, huyện Đông Hng, Thái bình - 2 mô hình quản lý hệ thống tới tại huyện Cao phong và Lơng sơn tỉnh Hòa bình 7. Các tài liệu hớng dẫn do Nhà Xuất bản Nông nghiệp in gồm: - Hớng dẫn thành lập tổ chức quản lý thủy nông cơ sở. - Hớng dẫn quản lý vận hành lới điện hạ áp nông thôn - Hớng dẫn tổ chức quản lý bảo dỡng sửa chữa hệ thống giao thông nông thôn 8. Các sản phẩm khác: Hớng dẫn 2 luận văn Cao học: - Nghiên cứu đánh giá hiện trạng quản lý hệ thống tới và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả các hệ thống tới tỉnh Hòa bình- Thạc sĩ Nguyễn Quang Mãi - Nghiên cứu đề xuất mô hình tổ chức quản lý các hệ thống tới tỉnh Bắc cạn.- Thạc sĩ Hoàng Thị Na Các kết quả chính đợc trình bầy trong báo cáo này - Báo cáo tổng kết khoa học kỹ thuật của đề tài gồm các nội dung sau: - Hiện trạng về quản lý kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn (Phần 2 trang 18). Tổng quan đợc tình hình thế giới và Việt nam về những vấn đề có liên quan đến quản lý kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn. Nêu đợc hiện trạng quản lý và những bài học kinh nghiệm trong thực tế hiện nay, những thách thức đối với nâng cao hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn. - Các giải pháp nâng cao hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn theo hớng Công nghiệp hoá Hiện đại hoá (Phần 3 trang 53). Đây là phần chính yếu của kết quả nghiên cứu. Nêu đợc vai trò và nội dung cơ chế chính sách cần có để phục vụ cho quản lý hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn. Đề xuất mô hình quản lý phù hợp, đáp ứng đợc yêu cầu của nâng cao hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn trong bối cảnh CNH HĐH. Đa ra đợc các nội dung tổ chức, hớng dẫn quản lý vận hành cho các mô hình. - Giám sát, đánh giá và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả khai thác sử dụng kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn (Phần 4 trang 89). Nêu khái niệm của giám sát đánh giá hiệu quả khai thác sử dụng kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn. Các chỉ tiêu, nội dung giám sát, đánh giá hiệu quả khai thác của các kết cấu hạ tầng đợc nghiên cứu - 2 Mô hình quản lý thuỷ lợi tại Hoà bình và 1 Mô hình quản lý giao thông nông thôn cấp xã tại tỉnh Thái Bình cũng đợc giới thiệu trong báo cáo (Phần 5 trang 124 ). Trình tự và nội dung xây dựng mô hình và kết quả xây dựng mô hình đã đợc mô tả. Ngời hởng lợi nắm đợc kỹ năng quản lý tổ chức và quản lý công trình. Công trình đợc quản lý tốt và bớc đầu nâng cao đợc hiệu quả và tính bền vững của công trình. Kết quả nghiên cứu một lần nữa khẳng định vai trò của quản lý kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn trong bối cảnh CNH HĐH nông nghiệp nông thôn hiện nay. Sự phát triển và bền vững của các mô hình quản lý phụ thuộc vào môi trờng chính sách và thể chế của từng nghành và môi trờng chính sách chung. Mục lục Trang Lời mở đầu 1 A. Đặt vấn đề 1 B. Giới thiệu chung đề tài 2 C. Nội dung nghiên cứu 3 Phần 1: Tổng quan chung và phơng pháp nghiên cứu 7 1.1. Tình hình nghiên cứu của nớc ngoài 7 1.2. Tình hình nghiên cứu trong nớc 10 1.3. Phơng pháp tiếp cận trong nghiên cứu 15 1.3.1. Đối tợng nghiên cứu 15 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu 16 1.3.3. Tiếp cận phơng pháp nghiên cứu 16 1.3.4. Tổ chức nghiên cứu 17 Phần 2: Hiện trạng về quản lý kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn. 18 2.1. Hiện trạng quản lý hệ thống tới tiêu 18 2.1.1. Tổng quan quản lý Thuỷ Nông trên thế giới 18 2.1.2. Tổng quan về quản lý hệ thống tới ở Việt Nam 22 2.1.3. Đánh giá chung về hiện trạng quản lý hệ thống tới tiêu 28 2.2. Hiện trạng quản lý lới điện nông thôn 29 2.2.1. Tổng quan quản lý lới điện trên thế giới 29 2.2.2. Phát triển và quản LĐNT ở Việt Nam 32 2.2.3. Hiện trạng quản lý LĐNT tại khu vực nghiên cứu điển hình 38 2.3. Hiện trạng quản lý giao thông nông thôn 39 2.3.1. Tổng quan về quản lý GTNT một số nớc trên thế giới 39 2.3.2. Tổng quan về quản lý GTNT Việt Nam 42 2.3.3. Những tồn tại của quản lý GTNT hiện nay 50 Phần 3: Các giải pháp nâng cao hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn theo hớng công nghiệp hoá hiện đại hoá 53 3.1. Các giải pháp nâng cao hiệu quả hệ thống tới 53 3.1.1. Cơ sở khoa học cho các giải pháp 53 3.1.2. Giải pháp chính sách 54 3.1.3. Chuyển giao quản lý Thuỷ Nông 56 3.1.4. Phát triển mô hình quản lý Thuỷ Nông cơ sở 57 3.1.5. ứ ng dụng công nghệ trong quản lý hệ thống tới 60 3.1.6. PP tiếp cận và nâng cao năng lực trong trong QL Thuỷ Nông 61 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả lới điện nông thôn 64 3.2.1. Cơ sở khoa học cho các giải pháp 64 3.2.2. Giải pháp về cơ chế chính sách và mô hình quản lý 65 3.2.3. Giải pháp khoa học công nghệ và nâng cao năng lực 68 3.2.4. Giám sát đánh giá hiệu quả và an toàn LĐNT 70 3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả hệ thống GTNT 72 3.3.1. Giải pháp về cơ chế chính sách 72 3.3.2. Xây dựng mô hình tổ chức bảo dỡng sửa chữa đờng GTNT 77 3.3.3. Kiến nghị mô hình tổ chức quản lý GTNT 80 3.3.4. Giải pháp khoa học kỹ thuật trong quản lý hệ thống GTNT 84 3.3.5. Giải pháp về nâng cao năng lực quản lý GTNT 87 Phần 4: Giám sát đánh giá hiệu quả kết cấu hạ tầng Kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn 89 4.1. Giới thiệu chung 89 4.2. Giám sát đánh giá hiệu quả hệ thống tới 91 4.2.1. Kiến nghị các chỉ tiêu đánh giá 91 4.2.2. Giám sát, đánh giá hoạt động của tổ chức dùng nớc 104 4.3. Giám sát đánh giá hiệu quả LĐNT 105 4.3.1. Cơ sở khoa học của vấn đề giám sát, đánh giá 105 4.3.2. Chỉ tiêu về giám sát, đánh giá hiệu quả khai thác LĐNT 107 4.3.3. Nội dung giám sát, đánh giá hiệu quả khai thác LĐNT 111 4.4. Giám sát đánh giá hệ thống GTNT 115 4.4.1. Tính hiệu quả và bền vững của GTNT 115 4.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá hệ thống GTNT 116 4.4.3. Kiểm tra tình trạng kỹ thuật của công trình GTNT 121 4.5. Kết luận 123 Phần 5: Xây dựng các mô hình quản lý 124 5.1. Xây dựng mô hình quản lý hệ thống tới 124 5.1.1. Lựa chọn hệ thống tới để xây dựng mô hình 124 5.1.2. Trình tự và nội dung xây dựng mô hình 125 5.1.3. Kết quả xây dựng mô hình 129 5.1.4. Đánh giá hiệu quả mô hình quản lý 133 5.2. Xây dựng mô hình quản lý GTNT 135 5.2.1. Lựa chọn địa điểm xây dựng mô hình 135 5.2.2. Trình tự và nội dung xây dựng mô hình 135 5.2.3. Kết quả xây dựng mô hình 143 5.2.4. Đánh giá xây dựng mô hình 144 Kết luận 147 tài liệu tham khảo 149 Đề tài KC - 07 - 28: Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật Viện Khoa học Thủy lợi 1 Lời mở đầu A. đặt vấn đề Trong những năm gần đây với chính sách đổi mới của Đảng và bằng chính sách phát triển kinh tế đúng đắn đã kêu gọi đợc sự đồng tình ủng hộ của mọi tầng lớp nhân dân cùng đồng lòng góp sức xây dựng đất nớc và đã đạt đợc những kết quả to lớn trong việc phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn góp phần phát triển kinh tế xã hội và nâng cao chất lợng cuộc sống cho nhân dân vùng nông thôn. Nhà nớc ta đã tập trung xây dựng phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho phát triển kinh té quốc dân, trong đó KCHTKT nông nghiệp, nông thôn cũng đợc chú trọng đáng kể. Chơng trình quốc gia Nớc sạch và vệ sinh môi trờng nông thôn, Chơng trình 135, Chơng trình hỗ trợ cho các xã đặc biệt khó khăn đã tập trung vào cải thiện cơ sở hạ tầng nh : Thuỷ lợi, Giao thông, Trạm xá, Trờng họcngoài ra các dự án vay vốn của WB, ADB cũng chủ yếu tập trung cho phát triển nông thôn, xoá đói giảm nghèo. Trong thực tế hầu nh tập trung xây dựng nhiều hơn mà cha chú ý đến tổ chức quản lý, nâng cao hiệu quả và tính bền vững của công trình. Cha chú ý đến nâng cao năng lực của địa phơng để giúp họ quản lý hiệu quả và bền vững công trình. Kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn đã có vai trò to lớn trong phát triển xã hội, xoá đói giảm nghèo. Tuy vậy nghiên cứu về thực trạng sự phát triển và quản lý của kết cấu hạ tầng nông nghiệp nông thôn cũng chỉ ra rằng kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn đang phỉ đối mặt với sự xuống cấp và kém hiệu quả do trình độ quản lý yếu kém. Thực tế cho thấy: - Trong thời gian qua, đầu t cho công tác quản lý, nâng cao hiệu quả cuả KCHTKT cha tơng xứng với mức độ đầu t. - Các công trình KCHTKT nông nghiệp, nông thôn đợc gọi là Địa phơng quản lý chiếm tỷ trọng lớn nhng hiện nay cha có khung pháp lý cho phát triển mô hình quản lý ở lĩnh vực này. - Thiếu những hớng dẫn cụ thể cho địa phơng, ngời hởng lợi để giúp họ tổ chức vận hành, bảo dỡng công trình. Thiếu các phơng tiện, hình thức nâng cao năng [...]... Nghiên cứu xây dựng các giải pháp nâng cao hiệu quả kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp và nông thôn theo hớng công nghiệp hoá hiện đại hoá với mục tiêu xây dựng các giải pháp kinh tế, khoa học công nghệ và mô hình quản lý nhằm nâng cao năng lực và phát huy tối đa hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn đảm bảo phát triển bền vững kinh tế xã hội theo hớng công nghiệp hoá hiện đại. .. các mô hình tổ chức quản lý - Nghiên cứu nội dung nâng cao năng lực trong quản lý hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp và nông thôn Viện Khoa học Thủy lợi 3 Đề tài KC - 07 - 28: Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật Nghiên cứu các giải pháp kinh tế và KHCN phục vụ nâng cao năng lực và phát huy hiệu quả của KCHT KT nông nghiệp, nông thôn - Nghiên cứu tài chính trong quản lý Nghiên cứu các giải pháp nâng cao. .. hiệu quả công trình trớc khi xây dựng dự án - áp dụng các giải pháp KHCN hiện có và kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả KCHTKT của mô hình - Đánh giá hiệu quả của mô hình, tổng kết rút kinh nghiệm D Sản phẩm của đề tài theo hợp đồng Danh mục sản phẩm * Sản phẩm 1: Báo cáo Hiện trạng về quản lý kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn * Sản phẩm 2: Báo cáo Các giải pháp nâng cao hiệu quả. .. cầu xã hội hoá về quản lý KCHTKT nông nghiệp, nông thôn - Các nghiên cứu cha chú trọng tới đối tợng hởng lợi, ngời sử dụng KCHTKT nông nghiệp, nông thôn để đa ra các giải pháp nâng cao năng lực nhằm giúp họ có thể quản lý một cách hiệu quả và bền vững KCHTKT nông nghiệp, nông thôn - Nghiên cứu về các phơng pháp tiếp cận, các kỹ năng trong năng cao năng lực quản lý KCHTKT nông nghiệp, nông thôn còn cha... Mục tiêu của đề tài: Xây dựng các giải pháp kinh tế, khoa học và công nghệ và mô hình quản lý nhằm nâng cao năng lực và phát huy tối đa hiệu quả của Kết Cấu Hạ Tầng Kỹ Thuật (KCHTKT) nông nghiệp, nông thôn đảm bảo phát triển bền vững kinh tế xã hội theo hớng Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá C Nội dung nghiên cứu Căn cứ vào mục tiêu, đề tài có các nội dung nghiên cứu sau đây : Nghiên cứu tổng quan - Tổng... cao hiệu quả sử dụng, hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội Nghiên cứu quy trình công nghệ quản lý vận hành Nghiên cứu các chỉ tiêu, phơng pháp giám sát đánh giá hiệu quả của KCHT KT nông nghiệp, nông thôn - Nghiên cứu xác định những thông số để giám sát đánh giá hiệu quả - Nghiên cứu quy trình phơng pháp đánh giá ứng dụng kết quả nghiên cứu, xây dựng mô hình quản lý cơ sở - Đánh giá hiện trạng quản lý và. .. trạng và nhu cầu quản lý KCHTKT - * Tổng quan đợc tình hình thế giới và Việt nam về những vấn đề có liên quan đến quản lý KCHTKT nông nghiệp nông thôn Nêu đợc hiện trạng và những bài học kinh nghiệm trong thực tế, những thách thức đối với nâng cao hiệu quả của KCHTKT nông nghiệp, nông thôn Báo cáo Các giải pháp nâng cao hiệu quả của KCHTKT nông nghiệp nông thôn theo hớng Công nghiệp hoá Hiện đại hoá. .. tối đa hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật Nghiên cứu cơ chế chính sách, mô hình Tổ chức quản lý - Nghiên cứu kiến nghị cơ chế chính sách liên quan đến quản lý KCHT KT nông nghiệp và nông thôn hiệu quả và bền vững Nghiên cứu mô hình tổ chức quản lý KCHT KT nông nghiệp, nông thôn - Các loại hình tổ chức ( thiết lập các mục tiêu, nguyên tắc, điều kiện cho xây dựng mô hình quản lý, quy mô, cơ cấu tổ... trợ, đầu t cho nghiên cứu về kết cấu hạ tầng kỹ thuật ở Việt nam nhằm nâng cao hiệu quả đầu t, tính bền vững của các công trình Ví dụ nh các nghiên cứu sau: - Nghiên cứu về chiến lợc giao thông nông thôn (2000); - Nghiên cứu về năng lợng nông thôn Việt nam (2000); - Cơ sở hạ tầng và nghèo đói ỏ Việt nam (1996); - Dự án cơ sở hạ tầng nông thôn dựa vào cộng đồngt (2001) + Ngoài nghiên cứu chiến lợc phát... KCHTKT nông nghiệp, nông thôn ở Việt nam thì nội dung nghiên cứu cũng đã bắt đầu hớng vào nghiên cứu về quản lý nhằm phát huy hiệu quả và phát triển bền vững KCHTKT nông nghiệp, nông thôn với Kết quả nghiên cứu chỉ ra những giải pháp có tính định hớng chiến lợc sau: - Xã hội hoá công tác đàu t phát triển và quản lý KCHTKT nông nghiệp nông thôn - Vấn đề tài chính trong duy tu, bảo dỡng - Nâng cao năng . Tổng kết khoa học kỹ thuật đề tài Nghiên cứu xây dựng các giải pháp nâng cao hiệu quả kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp và nông thôn theo hớng công nghiệp hoá hiện đại hoá 2. Báo cáo Hiện. quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn. - Các giải pháp nâng cao hiệu quả của kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp nông thôn theo hớng Công nghiệp hoá Hiện đại hoá (Phần. thể quản lý một cách hiệu quả và bền vững KCHTKT nông nghiệp, nông thôn. Trên cơ sở đó đề tài: Nghiên cứu xây dựng các giải pháp nâng cao hiệu quả kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp và nông