BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG NGUYỄN THỊ MINH HIỀN PHÁT TRIỂN NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN NGOẠI HỐI TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Hà Nội – 2011 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG NGUYỄN THỊ MINH HIỀN PHÁT TRIỂN NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN NGOẠI HỐI TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM Chuyên ngành : KTTG & QHKTQT Mã số : 60.31.07 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS,TS ĐẶNG THỊ NHÀN Hà Nội – 2011 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ diễn giải TTNTLNH Thị trƣờng ngoại tệ liên ngân hàng NHTM Ngân hàng thƣơng mại TMCP Thƣơng mại cổ phần NHTMCPCTVN Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Công thƣơng Việt Nam TTNH Thị trƣờng ngoại hối KDNT Kinh doanh ngoại tệ NHNN Ngân hàng nhà nƣớc TCTD Tổ chức tín dụng ISDA 10 USD Đồng đơla Mỹ 11 EUR Đồng tiền chung châu Âu 12 JPY Đồng Yên Nhật 13 GBP Đồng bảng Anh 14 VND Việt Nam Đồng Hợp đồng khung cho sản phẩm phái sinh thị trƣờng tài (International Swaps and Derivatives Association) DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Trạng thái ngoại tệ rủi ro tỷ giá tiềm tàng 11 Bảng 1.2: Quy trình đầu lãi suất có bảo hiểm thơng qua bảng luồng tiền 15 Bảng 1.3: Dùng hợp đồng kỳ hạn để bảo hiểm tỷ giá biến động 16 Bảng 1.4: Trạng thái ngoại tệ sau thực giao dịch swap 17 Bảng 1.5: Quy trình kinh doanh chênh lệch lãi suất thơng qua giao dịch Swap 18 Bảng 1.6: Các khả xảy tỷ giá GBP/USD giải pháp Option 30 Bảng 1.7: Các khả xảy tỷ giá EUR/USD giải pháp Option 32 Bảng 2.1: Doanh số mua, bán ngoại tệ phân loại theo đối tác giai đoạn 2006-2010 44 Bảng 2.2: Doanh số mua, bán số loại ngoại tệ mạnh giai đoạn 2006 – 2010 45 Bảng 2.3: Doanh số mua bán ngoại tệ chuyển đổi, đầu thị trƣờng ngoại hối quốc tế giai đoạn 2006 -2010 47 Bảng 2.4: Các quy định kỳ hạn giao dịch 49 Bảng 2.5: Quy định tỷ giá giao dịch kỳ hạn USD/VND 50 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Đƣờng lãi/lỗ mua quyền chọn mua (Buy a Call) 22 Hình 1.2: Đƣờng lãi/lỗ bán quyền chọn mua (Sell a Call) 23 Hình 1.3: Đƣờng lãi/lỗ mua quyền chọn bán (Buy a Put) 24 Hình 1.4: Đƣờng lãi/lỗ bán quyền chọn bán (Sell a Put) 24 Hình 1.5: Bảo vệ NHTM mua quyền chọn bán 29 Hình 1.6: Bảo hiểm rủi ro mua quyền chọn mua 32 Hình 1.7: Chiến lƣợc quyền chọn hình trụ 36 Hình 2.1: Sơ đồ thể hoạt động kinh doanh ngoại tệ Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam với thị trƣờng hối đối nƣớc quốc tế 42 Hình 2.2: Tỷ trọng doanh số nghiệp vụ mua bán ngoại tệ năm 2010 48 Hình 2.3: Doanh số giao dịch kỳ hạn Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam giai đoạn 2006 – 2010 51 Hình 2.4: Doanh số giao dịch hốn đổi Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam giai đoạn 2006 – 2010 54 Hình 2.5: Doanh số giao dịch quyền chọn Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam giai đoạn 2009 – 2010 58 MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ LỜI MỞ ĐẦU CHƢƠNG I NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1.HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NHTM .4 1.1.1 Khái quát Ngân hàng thƣơng mại 1.1.2 Hoạt động Kinh doanh ngoại tệ Ngân hàng thƣơng mại .6 1.1.3 Rủi ro hoạt động Kinh doanh ngoại tệ Ngân hàng thƣơng mại 10 1.2 NGHIỆP VỤ PHÁI SINH TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .13 1.2.1 Khái niệm nghiệp vụ phái sinh hoạt động Kinh doanh ngoại tệ .13 1.2.2 Các nghiệp vụ phái sinh hoạt động Kinh doanh ngoại tệ Ngân hàng thƣơng mại .13 1.3 NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN 22 1.3.1 Quyền chọn mua (Call), quyền chọn bán (Put) 22 1.3.2 Hình thức nghiệp vụ quyền chọn 25 1.3.3 Tỷ giá quyền chọn (Exercise / Strike price) .25 1.3.4 Phí quyền chọn (Premium) .25 1.3.5 Định giá quyền chọn (Option Pricing) với mơ hình Black – Scholes 26 1.3.6 Ứng dụng nghiệp vụ quyền chọn 28 CHƢƠNG II 39 THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM 39 2.1 GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM 39 2.2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM .40 2.2.1 Tình hình chung 43 2.2.2 Hoạt động Kinh doanh ngoại tệ phái sinh 48 2.3 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN TẠI NHTMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM 60 2.3.1 Kết đạt đƣợc .60 2.3.2 Một số hạn chế nguyên nhân .61 CHƢƠNG III 68 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM 68 3.1 ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM .68 3.2.GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGHIỆP VỤ QUYỀN CHỌN TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM 71 3.2.1.Nhóm giải pháp vĩ mô 71 3.2.2 Nhóm giải pháp vi mơ 77 3.3 KIẾN NGHỊ 88 3.3.1 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc 88 3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam .90 3.3.3 Kiến nghị với sở đào tạo .92 3.3.4 Kiến nghị với khách hàng 92 KẾT LUẬN 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO LỜI MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết đề tài Sau gia nhập Tổ chức thƣơng mại Thế giới (WTO), Việt Nam có nhiều hội để tiếp cận với nguồn vốn lớn giới Các sản phẩm, dịch vụ ngành Ngân hàng ngày đa dạng nhằm tối đa hoá lợi nhuận cho khách hàng cá nhân, cho doanh nghiệp cho NHTM Việt Nam Bên cạnh lợi kinh tế có rủi ro mà doanh nghiệp lãnh đạo ngành Ngân hàng cần phải quan tâm, giao dịch khơng bó hẹp Đồng Việt Nam (VND) đơla Mỹ (USD) Đa dạng hố đồng tiền giao dịch tài nhằm phục vụ cho hoạt động xuất nhập khẩu, đầu tƣ thông qua NHTM bắt doanh nghiệp, NHTM phải đối diện với nhiều khó khăn rủi ro tỷ giá Chính vậy, mà cơng cụ phái sinh dần tiếp cận với kinh tế Việt Nam, đuợc áp dụng NHTM Việt Nam Một cơng cụ hữu hiệu phịng ngừa rủi ro tỷ giá nghiệp vụ phái sinh tiền tệ (Currency Derivatives) Các nghiệp vụ phái sinh tiền tệ bao gồm: giao dịch ngoại hối kỳ hạn, giao dịch ngoại hối hoán đổi, giao dịch ngoại hối quyền chọn giao dịch ngoại hối tƣơng lai Hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung Ngân hàng TMCP Cơng Thƣơng Việt Nam nói riêng thực cơng đại hố Là ngân hàng thƣơng mại hàng đầu Việt nam, Ngân hàng TMCP Cơng Thƣơng Việt Nam (NHTMCPCTVN) có 15 năm kinh nghiệm hoạt động KDNT thị trƣờng ngoại hối nƣớc quốc tế Hoạt động KDNT NHTMCPCTVN thời gian qua thu đƣợc thành định, song hoạt động NHTMCPCTVN khơng thể tránh khỏi phải đối phó với rủi ro tỷ giá, bối cảnh tác động thị trƣờng ngoại hối quốc tế thị trƣờng ngoại hối Việt nam nói chung nhƣ hoạt động KDNT NHTMCPCTVN nói riêng Do đó, tác giả mạnh dạn nghiên cứu vấn đề “Phát triển nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối hoạt động kinh doanh ngoại tệ Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam” nhằm không đáp ứng nhu cầu cho doanh nghiệp, mà giúp cho thân NHTMCPCTVN phòng ngừa rủi ro tỷ giá Mục đích nghiên cứu - Làm rõ vai trò quan trọng nghiệp vụ phái sinh có quyền chọn nhằm phịng ngừa rủi ro hoạt động KDNT NHTM - Phân tích thực trạng nghiệp vụ KDNT nói chung quyền chọn tiền tệ nói riêng NHTMCPCTVN, đánh giá cách toàn diện mặt ƣu nhƣợc điểm, xác định nguyên nhân chủ quan khách quan làm hạn chế việc phát triển nghiệp vụ quyền chọn hoạt động KDNT NHTMCPCTVN - Đề xuất số giải pháp phát triển nghiệp vụ phái sinh đặc biệt quyền chọn hoạt động KDNT NHTMCPCTVN 3.Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: Nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối - Phạm vi nghiên cứu: Giới hạn hoạt động kinh doanh ngoại hối chung nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh có nghiệp vụ quyền chọn NHTMCP Công Thƣơng Việt Nam giai đoạn 2006 - 2010 Phương pháp nghiên cứu Để luận giải vấn đề lý luận thực tiễn, luận văn đƣợc nghiên cứu dựa phƣơng pháp chính: - Phƣơng pháp vật biện chứng vật lịch sử - Phƣơng pháp thống kê, so sánh, phân tích kinh tế tổng hợp - Phƣơng pháp phân tích đánh giá tƣợng xã hội theo tƣ lơ gíc Tình hình nghiên cứu đóng góp luận văn Theo nhƣ tìm hiểu tác giả, có cơng trình nghiên cứu mở rộng hoạt động KDNT, hoàn thiện phƣơng pháp phân tích dự báo biến động tỷ giá thị trƣờng ngoại hối quốc tế NHTMCPCTVN, ứng dụng nghiệp vụ phái sinh hoạt động KDNT NHTMCPCTVN Tuy nhiên đến nay, chƣa có cơng trình nghiên cứu chuyên sâu nghiệp vụ quyền chọn hoạt động KDNT NHTMCPCTVN Vì vậy, luận văn có đóng góp sau: - Tổng hợp lý thuyết liên quan đến nghiệp vụ quyền chọn hoạt động KDNT NHTM - Phân tích thực trạng triển khai nghiệp vụ quyền chọn NHTMCPCTVN Đánh giá kết đạt đƣợc hạn chế việc phát triển nghiệp vụ quyền chọn - Đề xuất số giải pháp kiến nghị nhằm phát triển nghiệp vụ quyền chọn hoạt động KDNT NHTMCPCTVN Kết cấu luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận danh mục tài liệu tham khảo, danh mục chữ viết tắt, danh mục bảng biểu luận văn gồm chƣơng: Chƣơng 1: Nghiệp vụ quyền chọn hoạt động KDNT NHTM Chƣơng 2:Thực trạng triển khai nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối hoạt động KDNT NHTMCP Công Thương Việt Nam Chƣơng 3: Giải pháp phát triển nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối hoạt động KDNT NHTMCP Cơng Thương Việt Nam 84 giá cuối chẳng có ngƣời đƣợc lợi Do đó, để bán đƣợc dịch vụ, điều quan trọng xây dựng lòng tin khách hàng vào lời hứa ngƣời cung ứng dịch vụ Với mục tiêu triển khai sản phẩm nhƣ quyền chọn, sản phẩm cấu tới khách hàng, yếu tố quan trọng dẫn đến thành công Ngân Hàng phải có biện pháp marketing giới thiệu sản phẩm tới khách hàng Cũng nhƣ mặt hàng dịch vụ khác, tính vơ hình sản phẩm dịch vụ ngân hàng dẫn đến việc khách hàng khơng nhìn thấy, khơng thể nắm giữ đƣợc, đặc biệt khó khăn đánh giá chất lƣợng sản phẩm dịch vụ trƣớc mua, trình mua sau mua Để giảm bớt không chắn sử dụng sản phẩm dịch vụ ngân hàng, khách hàng buộc phải tìm kiếm dấu hiệu chứng tỏ chất lƣợng sản phẩm dịch vụ nhƣ địa điểm giao dịch, mức độ rủi ro thấp chấp nhận đƣợc để đánh đổi mức phí sử dụng dịch vụ đó, mức độ trang bị cơng nghệ, uy tín ngân hàng,… Thay để thân khách hàng tự tìm kiếm thông tin đánh giá chất lƣợng sản phẩm quyền chọn, sản phẩm dịch vụ phức tạp, sau triển khai thí điểm thành cơng giao dịch quyền chọn số chi nhánh phòng KDNT cần thực marketing cách “Sản phẩm hố” nghiệp vụ quyền chọn Điều có nghĩa biến vơ hình thành hữu hình Cụ thể phòng KDNT cần soạn tài liệu giới thiệu hƣớng dẫn sử dụng nghiệp vụ quyền chọn, đƣa thơng tin bản, nhƣng phƣơng pháp tính tốn hay chí bí để giúp khách hàng sử dụng dịch vụ cách hiệu Những tài liệu in thành tập sách nhỏ (guide books, manuals), đƣa lên website hay lƣu trữ vào CD, tập hồ sơ phát trực tiếp cho khách hàng hội trợ triễn lãm hay thông qua buổi thuyết trình chào bán hàng Thơng qua tài liệu bán hàng này, khách hàng cảm thấy gần gũi hiểu rõ nghiệp vụ Có thể nói nghiệp vụ quyền chọn đƣợc xem nhƣ dịch vụ ngân hàng đƣợc triển khai Việt Nam, phổ biến sản phẩm dịch vụ đến khách hàng quan trọng khách hàng truyền thống bƣớc đắn cần thiết để NHTMCPCTVN marketing rộng rãi sản phẩm thị trƣờng tài 85 Điểm mấu chốt marketing dịch vụ ngân hàng ngân hàng cần có hội để trình bày, thể với khách hàng tất giá trị mà ngân hàng đem đến cho họ thơng qua dịch vụ cách tổ chức hội nghị khách hàng, giới thiệu sản phẩm Thông thƣờng, ngân hàng thƣờng giả định khách hàng hiểu biết điều mà nhà ngân hàng làm cho họ, nhƣng thực tế không nhƣ Thực tế dẫn đến tình trạng cung chƣa gặp đƣợc cầu Do vậy, dịch vụ ngân hàng nói chung đặc biệt sản phẩm dịch vụ quyền chọn nói riêng, ngân hàng phải làm cho khách hàng thấu hiểu giá trị nhƣ hội mà đem đến cho họ, để họ cảm nhận dịch vụ thật giải pháp tuyệt vời 3.2.2.5 Đẩy mạnh hoạt động dự báo biến động tỷ giá phân tích thị trƣờng Nghiệp vụ KDNT NHTM có sở hoạt động biến động tỷ giá thị trƣờng hối đoái Để tận dụng hội kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận, nhƣ quản trị rủi ro hối đối, khó khăn NHTM phải dự báo đƣợc biến động tỷ giá Việc áp dụng phƣơng pháp phân tích dự báo biến động tỷ giá thị trƣờng hối đoái quốc tế nhằm mục đích đƣa đƣợc kết luận dự báo có độ xác cao Kết luận dự báo biến động tỷ giá sở định kinh doanh cán giao dịch, từ tác động trực tiếp tới kết hoạt động KDNT Vì vậy, phƣơng pháp phân tích dự báo biến động tỷ giá có vai trị đặc biệt quan trọng hoạt động KDNT Đồng thời, thông qua mức độ hồn thiện phƣơng pháp phân tích dự báo biến động tỷ giá đƣợc áp dụng, NHTM thể tính chun nghiệp hoạt động KDNT Chính mà phịng KDNT – NHTMCPCTVN cần thành lập nhóm phụ trách phân tích dự báo biến động tỷ giá chuyên nghiệp bao gồm: - Cán chuyên trách nghiên cứu Technical: Đây cán phải đƣợc đào tạo có khả tự nghiên cứu chuyên sâu lĩnh vực áp dụng phƣơng pháp kỹ thuật đồ thị để dự báo biến động tỷ giá thị trƣờng hối đoái Các cán lại không cần hiểu biết sâu vấn đề kinh tế học phƣơng pháp dự báo kỹ thuật hồn tồn khơng dựa vào mối liên hệ biến động tỷ giá với biến số kinh tế xã hội 86 Các mơ hình dự báo kỹ thuật đồ thị đa dạng mơ hình phát huy hiệu dự báo biến động tỷ giá thời kỳ định Nhiệm vụ cán nghiên cứu Technical phải mơ hình phù hợp với điều kiện thị trƣờng, giúp cho cán giao dịch áp dụng mơ hình phù hợp kinh doanh, thời gian nghiên cứu - Cán chuyên trách nghiên cứu dự báo Fundamental: cán chuyên trách vấn đề phân tích thị trƣờng nói chung Bộ phận có trách nhiệm áp dụng phƣơng pháp dự báo để dự báo xu hƣớng biến động tỷ giá dài hạn Vì cần đƣợc đào tạo chuyên nghiệp lĩnh vực phân tích thị trƣờng, trang bị nắm vững vấn đề vi mô nhƣ vĩ mô kinh tế Dự báo biến động tỷ giá không phục vụ riêng cho hoạt động kinh doanh Phòng KDNT mà mở rộng phục vụ cho hoạt động hác NHTMCPCTVN nhƣ: đầu tƣ ngoại tệ, chuyển đổi cấu tiền gửi ngoại tệ thị trƣờng quốc tế, tƣ vấn khách hàng 3.2.2.6 Mở rộng quan hệ hợp tác với ngân hàng nƣớc Mở rộng quan hệ hợp tác với ngân hàng nƣớc thị trƣờng ngoại hối quốc tế, để tranh thủ hỗ trợ kiến thức, hệ thống phân tích quản lý rủi ro loại hình nghiệp vụ phái sinh nói chung nghiệp vụ quyền chọn tiền tệ, nghiệp vụ tƣơng lai tiền tệ nói riêng Mặc dù ký đƣợc hai thoả thuận khung với ngân hàng UFJ Singapore, Natexis Paris nhƣng NHCT cần ký kết thêm thoả thuận khung thực giao dịch phái sinh bao gồm quyền chọn hợp đồng tƣơng lai với ngân hàng nƣớc số thị trƣờng lớn nơi nghiệp vụ phái sinh đƣợc sử dụng rộng rãi, nhƣ London hay New York Qua cho phép NHTMCPCTVN thực mua bán công cụ phái sinh với nhiều ngân hàng lúc Về nguyên tắc để thực đƣợc giao dịch phái sinh nhƣ quyền chọn, hợp đồng tƣơng lai, ngân hàng cần phải ký kết thoả thuận khung với để đảm bảo giao dịch đƣợc thực theo thông lệ làm sở để giải có tranh chấp xảy 87 3.2.2.7 Xây dựng sách khách hàng hợp lý hiệu Chính sách khách hàng có vị trí quan trọng toàn hoạt động kinh doanh NHTM Giải pháp sách khách hàng hợp lý yếu tố định vị trí ngân hàng cạnh tranh gay gắt giành giật thị phần thực nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh thị trƣờng ngoại hối NHTM  Giữ vững mối quan hệ với khách hàng Hoạt động ngân hàng hoạt động ngƣời với ngƣời Do tập trung vào giao dịch dễ khách hàng Chi nhánh phải đảm bảo giữ vững mối quan hệ với khách hàng có quan hệ có giao dịch Nếu chi nhánh có quan hệ thân tín tuyến phịng thủ tốt để chống lại cạch tranh Vì giao dịch chất trao đổi nhƣng mạch máu giao dịch lại mối quan hệ  Chủ động tìm kiếm khách hàng: Đây hoạt động thiếu chiến lƣợc khách hàng nhằm mở rộng hoạt động nâng cao số lƣợng khách hàng đến với Trong tình hình nay, khách hàng có hoạt động xuất nhập đến chi nhánh cịn hạn chế Do đó, chi nhánh cần chủ động tìm kiếm khách hàng có hoạt động xuất nhập khẩu, mở rộng mạng lƣới giao dịch có sách ƣu đãi, sản phẩm dịch vụ tiện ích để thu hút nhóm khách hàng này, vừa nguồn thu vừa nguồn bán ngoại tệ quan trọng ngân hàng  Tăng cường hoạt động Marketing Ngân hàng Hiện nay, môi trƣờng Marketing Ngân hàng thay đổi: nhu cầu khách hàng ngày phức tạp hơn, khách hàng am hiểu dịch vụ, khách hàng ngày giàu có quan tâm tới dịch vụ ngân hàng Các nghiệp vụ KDNT phái sinh hoạt động cịn mẻ nên để có đƣợc uy tín với khách hàng ngân hàng phải nhiều thời gian, công sức, đặc biệt nghiệp vụ mới, phải thông qua nhiều cách để khách hàng tiếp cận tốt nhƣ: quảng cáo, tiến hành giới thiệu 88 khách hàng tiếp xúc trực tiếp với khách hàng để tuyên truyền, giải thích, tư vấn cho khách hàng loại hnh giao dịch Đối với quy chế ngoại hối, đặc điểm thƣờng xuyên đƣợc bổ xung sửa đổi Vì ngân hàng cần có biện pháp thông tin kịp thời để khách hàng nắm vững thực  Có sách giá hấp dẫn khách hàng lĩnh vực đặc biệt nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh Trong môi trƣờng cạnh tranh nay, sách giá khách hàng đƣợc áp dụng cách linh hoạt, phù hợp sở cân đối chi phí, lợi nhuận, thị phần mục tiêu khác mà chi nhánh đặt Giá mua bán ngoại tệ tỷ giá, tỷ giá khơng nên cứng nhắc, gị bó mà cần linh hoạt phù hợp với cung cầu ngoại tệ thị trƣờng, đồng thời đảm bảo kinh doanh có lãi cho ngân hàng Mức chi nhánh đƣa phải phù hợp với đối tƣợng khách hàng, loại hình dịch vụ, thời điểm cụ thể để vừa trì đƣợc quan hệ với khách hàng thƣờng xuyên vừa thu hút đƣợc khách hàng Để thực đƣợc điều chi nhánh phải tiến hành phân loại khách hàng, có biện pháp ưu tiên khách hàng lớn nhƣ đƣợc hưởng lãi suất ưu đãi, giảm tỷ lệ ký quỹ, ưu tiên cung cấp ngoại tệ thị trường khan 3.3 KIẾN NGHỊ 3.3.1 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc  Điều chỉnh biên độ thường xuyên: Ngân hàng Nhà nƣớc cần có biện pháp điều chỉnh công bố tỷ giá linh hoạt hơn, mở rộng biên độ cao mức 1% Đồng thời, NHNN cần tăng cƣờng can thiệp vào thị trƣờng ngoại hối với tƣ cách ngƣời mua bán cuối cùng, ban hành văn quy chế theo thông lệ quốc tế để tạo điều kiện cho việc mở rộng nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh, tạo điều kiện để hoàn thiện thị trƣờng ngoại hối Việt Nam  Khẩn trương hoàn thiện hệ thống văn pháp lý: 89 NHNN cần chỉnh sửa, bổ sung văn vấn đề vƣớng mắc trình thực NHTM, cần rà soát lại hệ thống bảng biểu báo cáo, trùng lặp, chồng chéo cần phải bỏ, đồng thời NHNN cần sớm thông báo bổ sung để Ngân hàng có sở thực NHNN cần lấy ý kiến đóng góp NHTM, chuyên gia lĩnh vực ngân hàng văn sửa ban hành, đặc biệt nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh Bên cạnh đó, cần phải có chế đầy đủ, rõ ràng trao quyền phán cho nhà quản lý sử dụng thích ứng cơng cụ phái sinh tiền tệ với đối tác nƣớc nƣớc  Phát huy vai trị kiểm sốt: Tăng cƣờng vai trị kiểm soát NHNN NHTM Tổ chức tín dụng việc thực quy chế NHNN ban hành Qua nắm bắt thực trạng, vƣớng mắc ngân hàng để xử lý kịp thời  Đối với sách tỷ giá: Chính sách tỷ giá phải linh hoạt, phản ánh quan hệ cung cầu thị trƣờng Tỷ giá công bố NHNN cần theo sát với tỷ giá TTNHLNH để thu hẹp đáng kể chênh lệch tỷ giá giao dịch ngân hàng với tỷ giá thị trƣờng tƣ nhân Nếu NHNN Việt Nam muốn thực sách kiểm sốt tỷ giá biên độ với mục tiêu hỗ trợ xuất mục tiêu bình ổn giá nên có sách can thiệp vào thị trƣờng để điều tiết cung cầu không nên dùng biện pháp hành bắt buộc NHTM phải giao dịch mức giá Bởi áp lực từ phía cung phía cầu mạnh mà lại bị chặn lại quy định biên độ tất dẫn đến rối loạn thị trƣờng ngoại hối  Ngân hàng Nhà nước cần có biện pháp tăng dự trữ ngoại tệ để chủ động điều tiết thị trường  Phát triển thị trường ngoại tệ liên Ngân hàng, thực tốt vai trò người mua bán cuối NHNN 90 3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Cơng Thƣơng Việt Nam  NHTMCPCTVN cần có quy chế bổ sung hoàn thiện nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối theo hướng phát huy tối đa tiềm hệ thống đầu tư cho hàng xuất khẩu, kiểm sốt ngoại tệ tạo nguồn ngoại tệ khép kín cho hàng nhập Đơn giản hoá thủ tục, cải tiến phƣơng thức điều hành nhằm khai thác tiềm đơn vị Tăng cƣờng khả cạnh tranh với ngân hàng khác địa bàn chất lƣợng uy tín tốn, nguồn ngoại tệ nhƣ mặt kinh doanh đối ngoại khác  Phải có văn hướng dẫn cụ thể hạch toán kế toán nghiệp vụ quyền chọn tinh thần văn NHNN, Bộ ngành liên quan  Để phát triển nghiệp vụ quyền chọn nói riêng kinh doanh đối ngoại nói chung cách bền vững cần có đủ cán có lực, trình độ Do việc đào tạo cần đƣợc đầu tƣ thích đáng NHTMCPCTVN cần mở nhiều lớp đào tạo thƣờng xuyên đa dạng, kết hợp lý thuyết với thực tiễn để đào tạo cán cho chi nhánh Đối với chi nhánh hoạt động kinh doanh xuất sắc, NHTMCPCTVN có kế hoạch cho tu nghiệp nƣớc nơi có thị trƣờng ngoại hối phát triển Cần thiết phải trọng vào khâu đào tạo nhân lực để phát triển mảng nghiệp vụ Tuyển chọn cán có lực nghiên cứu làm nịng cốt để đào tạo chuyên sâu qua chƣơng trình đào tạo chuyên ngành NHTMCPCTVN, hợp tác với Ngân hàng đại lý có quan hệ kinh doanh để gửi đào tạo, thực tập Từ đó, cán chịu trách nhiệm phát triển sản phẩm đào tạo lại cho cán tác nghiệp chi nhánh NHTMCPCTVN trƣớc triển khai  Nâng cao trình độ quản trị rủi ro: Hơn loại sản phẩm dịch vụ nào, kinh doanh cơng cụ tài phái sinh nói chung quyền chọn ngoại tệ nói riêng cần phải quán triệt tuân thủ tốt bước quy trình nguyên tắc (Nguyễn Thị Thanh Hƣơng 2008) quản lý rủi ro phải đƣợc thực thƣờng xuyên cán có lực, trình độ Bởi vì, với hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tƣơng lai, hợp đồng quyền chọn chƣa xuất luồng tiền tốn thực nên khó kiểm soát, 91 kết hợp với yếu tố đầu cơ, gian lận nhân viên che dấu việc thực trạng thái mở lớn nguyên nhân gây nên tổn thất lớn Ngân hàng Bốn bước quy trình quản lý rủi ro sau: Nhận biết rủi ro => Định lƣợng rủi ro => Điều tiết rủi ro => Giám sát rủi ro Ba nguyên tắc quản trị rủi ro tài chính: - Cập nhật đo lƣờng xác mức độ rủi ro đơn vị đối mặt; - Xây dựng hạn mức rủi ro hợp lý cho loại rủi ro riêng lẻ tổng thể rủi ro đơn vị; - Mức rủi ro đơn vị chấp nhận phải nằm khả chịu đựng rủi ro đơn vị  Tỷ giá công bố NHTMCPCTVN áp dụng cho chi nhánh cần linh hoạt mềm dẻo, sát với thị trường để chi nhánh vận dụng vào nghiệp vụ hiệu  NHTMCPCTVN cần tổ chức tốt vấn đề điều hoà vốn ngoại tệ hệ thống đảm bảo thu hiệu hoạt động chi nhánh  Tích cực tham gia thị trường ngoại tệ liên ngân hàng nhằm tạo hội kinh doanh thu thập thơng tin cách nhanh chóng, xác tạo điều kiện cho chi nhánh mở rộng tiếp cận với thị trường ngoại tệ liên Ngân hàng để nâng cao hiệu hoạt động chất lượng phục vụ đa dạng hoá sản phẩm dịch vụ nhằm giúp chi nhánh phát triển  Cần triển khai sản phẩm kinh doanh ngoại hối mới: (i) Đối với sản phẩm nhƣ giao ngay: cần tiếp tục mở rộng quy mô cách thực tốt chiến lƣợc khách hàng để thu hút khách hàng đến giao dịch mua bán ngoại tệ 92 (ii) Đối với sản phẩm phái sinh nhƣ giao dich kỳ hạn, hoán đổi, quyền chọn: Ngân hàng cần giới thiệu, tƣ vấn để khách hàng hiểu rõ nghiệp vụ nhƣ lợi ích chúng để tiến hành thực giao dịch với khách hàng doanh nghiệp xuất nhập khơng bó hẹp thực với ngân hàng khác (iii) Đối với giao dịch tƣơng lai, cấu trúc: cần thực nghiên cứu, nắm vững lý thuyết, quy định NHNN, quy trình giao dịch nhƣ phải học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để có đầy đủ điều kiện thuận lợi sẵn sàng thực giao dịch  Nhanh chóng đưa hệ thống Treasury vào vận hành để hỗ trợ định giá giao dịch quyền chọn phát triển giao dịch ngoại tệ khác  Về chiến lược tiếp thị khách hàng: Cần có chiến lƣợc tiếp cận, thuyết phục khách hàng thấy đƣợc lợi ích sử dụng sản phẩm 3.3.3 Kiến nghị với sở đào tạo Các khoa tài ngân hàng trƣờng đại học kinh tế, tài nên bổ sung môn học liên quan thị trƣờng ngoại hối, hoạt động KDNT, đào tạo cách bản, chuyên sâu khơng dừng lại việc tiếp cận, tìm hiểu nghiệp vụ KDNT Ngay từ trƣờng đại học, sinh viên đƣợc tiếp cận, làm quen với kiến thức để đến tốt nghiệp trƣờng, vị trí cơng việc khác ngân hàng, doanh nghiệp…liên quan đến KDNT họ không thấy bỡ ngỡ, lạ lẫm tâm lý e ngại giảm bớt Từ đó, nghiệp vụ KDNT trở nên phổ biến gần gũi 3.3.4 Kiến nghị với khách hàng  Doanh nghiệp cần tích cực tham gia thị trường ngoại hối, nhà quản trị doanh nghiệp cần tìm hiểu để biết nhiều chất loại cơng cụ tài phái sinh; biết đƣợc lợi ích ứng dụng nghiệp vụ phái sinh bảo hiểm rủi ro tỷ giá cho thƣơng vụ kinh doanh Hơn nữa, nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh công cụ đầu để kiếm lợi nhuận 93 hữu hiệu Theo ông Nguyễn Đại Lai, nguyên Phó Vụ trƣởng Vụ Chiến lƣợc Phát triển ngân hàng cho biết, xét tổng thể qua hàng năm, riêng doanh nghiệp nƣớc đƣa vốn ngoại tệ vào Việt Nam đầu tƣ, sau thu lợi nhuận chuyển tiền nƣớc, sử dụng công cụ phái sinh, họ tránh đƣợc thiệt hại có rủi ro tỷ giá Tiếp dự án đầu tƣ với số vốn lớn, dự án vay hay mua chịu lƣợng lớn hàng hóa nƣớc ngồi USD, sử dụng hốn đổi (Swaps) tránh đƣợc thiệt hại khơng nhỏ với biến động khó lƣờng thị trƣờng ngoại hối Thế nhƣng, chủ dự án gần nhƣ chƣa sử dụng công cụ phái sinh  Doanh nghiệp mua/ bán quyền chọn với mục đích: mục đích phịng ngừa rủi ro tài chính; mục đích đầu cơ, tạo lợi nhuận từ ứng dụng cơng cụ phái sinh, sở tạo trạng thái mở ngoại tệ Ngoài ra, sử dụng phối hợp nhiều công cụ phái sinh với đối tác khác nhau, thị trƣờng khác tạo lợi nhuận sở đối mặt với trạng thái mở/ rủi ro tài Tuy nhiên, việc sử dụng cơng cụ tài phái sinh chứa đựng rủi ro tiềm tàng lớn, chí rủi ro xảy làm cho doanh nghiệp bị phá sản khủng hoảng tài hoạt động doanh nghiệp, tổ chức tài chính, thị trƣờng khơng hiệu Chính vậy, nhà quản trị doanh nghiệp cần phải hiểu rõ chất rủi ro gia tăng từ cơng cụ tài phái sinh  Doanh nghiệp cần nghiên cứu thị trường, tiếp cận phương pháp phân tích bản, phân tích kỹ thuật công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc thực giao dịch ngoại tệ Nghiệp vụ phái sinh nói chung quyền chọn nói riêng phức tạp nên địi hỏi doanh nghiệp cần có đầy đủ thơng tin thị trƣờng, có khả dự báo biến động tỷ giá để có định giao dịch xác hiệu  Một doanh nghiệp muốn ứng dụng nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh hoạt động kinh doanh đạt hiệu đòi hỏi trình độ quản trị rủi ro đơn vị phải mức độ cao Nhƣ đề cập trên, thực giao dịch công cụ ngoại hối phái sinh cần phải quán triệt tuân thủ tốt bƣớc quy trình 94 nguyên tắc quản lý rủi ro phải đƣợc thực thƣờng xuyên cán có lực, trình độ Các doanh nghiệp cần có sách quản lý rủi ro cụ thể, phải qui định quyền phán mức rủi ro tài rõ ràng với vị trí lãnh đạo với khu vực hay quốc gia Cơng ty xun quốc gia Bởi Một doanh nghiệp chí biết rõ có rủi ro tỷ giá tiến hành nghiệp vụ phái sinh, điều kiện tỷ giá giao tăng lên mạnh biết rõ làm hoán đổi đỡ thiệt nhiều nhƣng tƣ “trách nhiệm truyền thống” sợ đƣa định hốn đổi, nhƣng chẳng may có điều kiện khách quan làm cho tỷ giá thị trƣờng giảm xuống trái với xu hƣớng ban đầu, uy tín, mà “sinh mạng trị” ngƣời định bị lung lay; Cịn dự báo nhƣ thực tế thân ngƣời định khơng đƣợc “ban thƣởng” gì! 95 KẾT LUẬN Phát triển hoạt động KDNT thông qua việc triển khai nghiệp vụ đòi hỏi tất yếu khách quan, phù hợp với kinh tế “mở” hội nhập quốc tế khu vực, phù hợp với vị NHTMCPCTVN - ngân hàng thƣơng mại hàng đầu Việt nam Triển khai nghiệp vụ quyền chọn hoạt động KDNT NHTMCPCTVN thời gian qua đạt đƣợc kết định, song thực tế nhiều hạn chế, chƣa phát huy đƣợc hết tiềm năng, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu kinh tế Nhận thức đƣợc điều đó, tác giả mạnh dạn nghiên cứu vấn đề luận văn hoàn thành nội dung sau: Thứ nhất: Hệ thống hóa lý thuyết nghiệp vụ quyền chọn chiến lƣợc quyền chọn hoạt động KDNT NHTM để bảo hiểm rủi ro tỷ giá, công cụ đầu hữu hiệu hƣởng chênh lệch phí trung gian thực giao dịch Thứ hai: Phân tích thực trạng triển khai nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối hoạt động KDNT NHTMCPCTVN, thấy ngân hàng đa dạng hóa đƣợc sản phẩm, làm quen dần với tập quán bảo hiểm rủi ro tỷ giá…Tuy nhiên bất cập nhƣ cơng nghệ cịn lạc hậu, văn quy định sản phẩm chƣa đầy đủ… khiến việc triển khai nghiệp vụ cịn gặp nhiều khó khăn Thứ ba: Từ hạn chế triển khai nghiệp vụ quyền chọn, tác giả đề xuất số giải pháp vĩ mô, vi mô để phát triển nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối hoạt động KDNT NHTMCPCTVN Nêu số kiến nghị với NHNN, NHTMCPCTVN, sở đào tạo, khách hàng nhằm hỗ trợ thực đƣợc giải pháp Nội dung nghiên cứu luận văn vấn đề tƣơng đối phức tạp, luận văn chắn cịn nhiều hạn chế Tác giả luận văn mong nhận đƣợc nhiều ý kiến đóng góp, dẫn nhà khoa học, thày cô bạn đồng nghiệp quan tâm để bổ sung hồn thiện đề tài có chất lƣợng hơn, nhƣ nâng cao nhận thức tác giả vấn đề TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tiếng Việt Chính phủ nƣớc CHXHCNVN (1998), Nghị định 63/1998/NĐ-CP ngày 17/08/1998 quản lý ngoại hối, Hà Nội Chính phủ nƣớc CHXHCNVN (2005), Nghị định 131/2005/NĐ-CP ngày 18/10/2005 việc sửa đổi, bổ sung số điều Nghị định 63/1998/NĐCP ngày 17/08/1998 quản lý ngoại hối, Hà Nội Frederich S Mishkin (1994), Tiền tệ-ngân hàng thị trường tài chính, NXB Khoa học kỹ thuật TS Nguyễn Thị Thanh Hƣơng (2008), Thị trường cơng cụ tài phái sinh Việt Nam – Những tác động đến phát triển kinh tế giải pháp kế toán, Hà Nội Hội đồng trƣởng (1988), Nghị định 161/HĐBT ngày 18/10/1988 điều lệ Quản lý Ngoại hối, Hà Nội Lê Quốc Lý (2004), Quản lý ngoại hối điều hành tỷ giá hối đoái Việt Nam, NXB Thống kê, Hà Nội TS Nguyễn Đại Lai (2007), Bình luận tóm tắt nội dung Hội thảo khoa học: Giải pháp phát triển thị trường công cụ phái sinh Việt Nam, Hà Nội TS Nguyễn Đại Lai (2008), Nhận dạng bình luận phát triển thị trường cơng cụ tài phái sinh Việt Nam, Tạp chí Ngân hàng 02/01/2008, Hà Nội Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam (1989), Thông tư 33-NH/TT ngày 15/03/1989 việc hướng dẫn thi hành Nghị định 161/HĐBT ngày 18/10/1988 điều lệ Quản lý Ngoại hối, Hà Nội 10 Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam (1999), Quyết định 101/1999/QĐ-NHNN13 ngày 26/03/1999 quy chế tổ chức hoạt động Thị trường ngoại tệ liên Ngân hàng, Hà Nội 11 Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam (1999), Thông tư 01/1999/TT-NHNN7 ngày 16/04/1999 việc hướng dẫn thi hành Nghị định 63/1998/NĐ-CP ngày 17/08/1998 quản lý ngoại hối, Hà Nội 12 Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam (2004), Quyết định 648/QĐ-NHNN ngày 28/05/2004 thay phần văn 679 ngày 01/07/2002 quy định kỳ hạn giao dịch kỳ hạn phương pháp tính tỷ giá kỳ hạn, Hà Nội 13 Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam, Báo cáo thường niên năm 2006,2007,2008,2009,2010, Hà Nội 14 Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam (2009), Quy trình giao dịch quyền chọn tiền tệ QT.21.02 theo định 1677/QĐ-NHCT21 ngày 18/06/2009, Hà Nội 15 Peter S.Rose (2001), Quản trị Ngân hàng Thương mại, Nhà xuất tài 16 Nguyễn Hữu Sơn (2005), Ứng dụng nghiệp vụ phái sinh hoạt động kinh doanh ngoại tệ Ngân hàng Công Thương Việt Nam, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội 17 Quốc hội (2010), Luật tổ chức tín dụng năm 2010 (luật số 47/2010/QH12), Hà Nội 18 Nguyễn Văn Tiến (2004), Cẩm nang thị trường ngoại hối giao dịch kinh doanh ngoại hối, NXB Thống kê, Hà Nội 19 Nguyễn Văn Tiến (1999), Quản trị rủi ro kinh doanh ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội 20 Nguyễn Văn Tiến (2000), Tài quốc tế đại kinh tế mở, NXB Thống kê, Hà Nội 21 Nguyễn Văn Tiến (2000), Nghiệp vụ Option, NXB Thống kê, Hà Nội 22 Nguyễn Văn Tiến (2005), Giáo trình Kinh doanh ngoại hối, NXB Thống kê, Hà Nội 23 Lê Văn Tƣ (2003), Thị trường hối đoái, NXB Thống kê, Hà Nội 24 Đinh Xn Trình (2006), Giáo trình tốn quốc tế, NXB Lao động, Hà Nội 25 Ủy ban thƣờng vụ quốc hội (2005), Pháp lệnh số 28/2005/PL-UBTVQH11 quy định hoạt động ngoại hối, Hà Nội Tài liệu tiếng Anh 26 The Reuters Financial Glossary (2003), REUTERS Ltd, USA 27 Bhandary, J.S(1985), Exchange Rate Management under uncertainty, Cambridge, Mass Press, UK 28 Don M.Chance (1995), An Introduction to Options and Futures, Virginia Polytechnic Institute and State University 29 William L.Silber, Marti Gsubrahmanyam, Stephen Figlewski (1990), Financial Options: From Theory To Pracitce, New York University Danh sách Website 30 http://kiemtoan.com.vn 31 http://cafef.vn/20110214085137849CA34/tinh-trang-hai-ty-gia-chua-chamdut-trong-ngan-hang.chn 32 http://mof.gov.vn/portal/page/portal/mof_vn/Suggestion_Legal?p_detail=1& p_topic_id=3297 33 http://www.sbv.gov.vn/ 34 http://www.vietinbank.vn/web/home/vn/about/resbank 35 http://thongtinphapluatdansu.wordpress.com/2010/07/07/5031-2/ 36 http://vietbao.vn/Kinh-te/Quyen-chon-ngoai-te-chua-hap-dan/30056008/87/ 38 http://vneconomy.vn/64780P0C6/cong-cu-phai-sinh-co-hoi-va-rui-ro.htm 38 http://www.quantri.vn/2011/04/chuan-muc-ke-toan-ve-cong-cu-taichinh.html ... trạng triển khai nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối hoạt động KDNT NHTMCP Công Thương Việt Nam Chƣơng 3: Giải pháp phát triển nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối hoạt động KDNT NHTMCP Công Thương Việt Nam. .. CHỌN TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM 68 3.1 ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM ... cứu: Nghiệp vụ quyền chọn ngoại hối - Phạm vi nghiên cứu: Giới hạn hoạt động kinh doanh ngoại hối chung nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối phái sinh có nghiệp vụ quyền chọn NHTMCP Cơng Thƣơng Việt Nam