Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2032 WHO AS ĐT TCCĐAS TT ( World Health Organization ) Tổ chức y tế giới Ánh sáng Đèn tuýp Tiêu chuẩn cường độ ánh sáng Thông tin TCT TKX MP MT THCS THPT ĐH TSGĐ Tật cận thị Tật khúc xạ Mắt phải Mắt trái Trung học sở Trung học phổ thông Đại học Tiền sử gia đình DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ ĐỒ THỊ TT BẢNG/ MỤC 4.1 TÊN BẢNG VÀ ĐỒ THỊ THÔNG TIN CHUNG SỐ TRANG 15 Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 4.2 4.2.1 10 4.2.2 Theo giới tính Theo nhóm tuổi Theo nghề nghiệp Theo nơi cư trú Theo trình độ học vấn KHẢO SÁT CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN TKX KHẢO SÁT TSGĐ VÀ THÓI QUEN SỬ DỤNG MẮT Tiền sử gia đình bị cận tật khúc xạ Sử dụng máy vi tính >1h Xem tivi >1h Chơi điện tử >1h Đọc truyện >1h KHẢO SÁT KIẾN THỨC VỀ NHỮNG YẾU TỐ GÂY TKX 11 12 13 14 15 16 Khoảng cách từ mắt đến hình gần Làm việc/ học tập không nghỉ giải lao Ánh sáng khơng phù hợp Chơi điện tử, vi tính nhiều Kích thước bàn ghế khơng phù hợp Do di truyền KHẢO SÁT KIẾN THỨC VỀ NHỮNG YẾU TỐ PHÒNG 4.2.3 TKX 17 18 19 20 4.3 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Ánh sáng đủ ngồi làm việc/học tập Ngồi làm việc/ học tập tư Không dùng mắt tải Chế độ ăn phải đủ chất TỶ LỆ TẬT KHÚC XẠ Tỷ lệ tật khúc xạ Phân loại tật khúc xạ Tỷ lệ tật cận thị Phân độ cận thị Tỷ lệ đeo kính cas cận thị Phân loại tật khúc xạ theo giới tính Phân loại tật khúc xạ theo nhóm tuổi Phân loại tật khúc xạ theo nghề nghiệp Phân loại tật khúc xạ theo trình độ học vấn Phân bố loạn thị theo giới tính Phân bố loạn thị theo nhóm tuổi Phân bố loạn thị theo nghề nghiệp Phân bố loạn thị theo học vấn Phân bố tật cận thị theo giới tính Phân bố tật cận thị theo nhóm tuổi Phân bố tật cận thị theo nghề nghiệp Phân bố tật cận thị theo học vấn Tiền sử gia đình bị cận thị Sử dụng máy vi tính >1h Xem tivi >1h 15 16 15 16 17 17 17 17 17 18 18 18 19 19 19 19 20 20 20 21 21 21 21 22 22 22 22 23 23 23 24 24 25 26 26 27 28 29 29 30 31 32 32 33 33 Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 41 Chơi điện tử >1h 42 Đọc sách/truyện >1h 34 34 MỤC LỤC TT 5 TÊN MỤC TỔNG QUAN TÀI LIỆU ĐẶT VẤN ĐỀ Mục tiêu đề tài PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU – ĐỐI TƯỢNG 3.1 Phương pháp nghiên cứu 3.2.1 Đối tượng – phạm vi nghiên cứu 3.2.2 Phương tiện nghiên cứu 3.2.3 Định nghĩa biến số thu thập KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 4.1 Thông tin chung 4.2 Khảo sát yếu tố liên quan TKX 4.2.1 Khảo sát TSGĐ thói quen sử dụng mắt 4.2.2 Khảo sát kiến thức yếu tố gây TKX 4.2.3 Khảo sát kiến thức yếu tố phòng TKX 4.3 Tỷ lệ TKX BÀN LUẬN KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ TÀI LIỆU THAM KHẢO Phụ lục I Phụ lục II Phụ lục III SỐ TRANG 5 6 7 15 15 17 17 19 21 22 35 37 39 41 44 45 Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 TỔNG QUAN TÀI LIỆU - Tật khúc xạ mắt, ngày phổ biến cần phải có quan tâm thích đáng cộng đồng Hiện nay, giới có khoảng 1/3 dân số bị loại tật khúc xạ Trong thập niên gần đây, số trường hợp tật khúc xạ tăng nhanh xảy nhiều nơi giới, vấn đề mối quan tâm lớn giới, Tổ chức sức khỏe giới đưa tật khúc xạ vào danh sách bệnh trọng tâm chương trình thị giác 2020 Ở Việt Nam, số người đến khám lý mắc tật khúc xạ bệnh viện Mắt TP Hồ Chí Minh chiếm 30% tổng số bệnh nhân phòng khám [1] - Theo nghiên cứu trường Cao Đẳng Kỷ Thuật Y Tế II 1.100 sinh viên vào trường tình trạng giảm thị lực tật khúc xạ 21,5%, tỷ lệ cận thị chiếm 17.2% [2] - Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vấn đề tật khúc xạ chưa quan tâm người dân Hiện 1/3 dân số giới (hơn tỷ người) bị tật khúc xạ, đa phần cận thị Khoảng 37 triệu người mù 124 triệu người thị lực thấp có nguy dẫn đến mù Theo nghiên cứu Bệnh viện Mắt TP.HCM năm 2005, tỉ lệ tật khúc xạ (cận thị, loạn thị, viễn thị ) học sinh TP.HCM 42.7% [3] - Tật khúc xạ vấn đề quan trọng chẩn đoán điều trị bệnh mắt, chiếm tỷ lệ cao bệnh nhân đến khám mờ mắt ( khoảng 70% ) Có gần 50% tổng số bệnh nhân đến khám mắt có nhu cầu chỉnh kính [4] Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 ĐẶT VẤN ĐỀ - Năm 2012 đơn vị tiến hành thực đề tài nghiên cứu” Khảo sát tình trạng thể lực nam niên từ 18-30 tuổi “, đề tài vừa qua chúng tơi có thực mảng nghiên cứu số yếu tố bệnh tật như: tăng huyết áp, tai mũi họng hàm mặt; khơng tiến hành nghiên cứu tình trạng tật khúc xạ mắt Trong thập niên gần trường hợp tật khúc xạ gia tăng nhanh Việt Nam Khi đất nước vào kinh tế thị trường với việc cơng nghiệp hóa, đại hóa, nhu cầu xã hội địi hỏi người phải có kiến thức cao nên người không ngừng học tập nâng cao kiến thức; xã hội ngày phát triển phương tiện thơng tin giải trí ngày tận dụng nhằm tiếp cận với giới bên ngồi: tivi, máy tính Internet địi hỏi mắt sử dụng liên tục nhiều làm cho tần suất tật khúc xạ ngày gia tăng - Tật khúc xạ bao gồm cận thị, viễn thị, loạn thị Đây vấn đề sức khoẻ quan tâm nhiều nước giới, có nước ta Hiện nay, có khoảng 124 triệu người thị lực thấp có nguy đưa đến mù, tật khúc xạ chiếm khoảng 25.72% bệnh lý mắt [3] Các đề tài báo cáo khảo sát tật khúc xạ lứa tuổi học đường, khơng khơng có nghiên cứu chung cho nhiều lứa tuổi - Vậy tiến hành nghiên cứu “Nghiên cứu tình hình tật khúc xạ yếu tố liên quan người đến khám Trung Tâm Giám Định Y Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 Khoa Vĩnh Long năm 2013” Mục tiêu đề tài * Mục tiêu chung - Xác định tỷ lệ tật khúc xạ yếu tố liên quan người đến khám Trung Tâm Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 * Mục tiêu cụ thể Xác định tỷ lệ tật khúc xạ người đến khám Trung Tâm Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 Xác định số yếu tố liên quan đến tật khúc xạ người đến khám Trung Tâm Giám Định Y Khoa Vĩnh Long Đưa số khuyến nghị cho người có tật khúc xạ đeo kính độ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU – ĐỐI TƯỢNG 3.1 Phương pháp nghiên cứu * Chọn nghiên cứu mô tả cắt ngang - Đối với nghiên cứu cắt ngang tìm tỷ lệ tật khúc xạ tiến hành đo thị lực bảng chữ Snellen Monoyer cho tất đối tượng đến khám Trung Tâm GĐYK Vĩnh Long - Do nghiên cứu mô tả nên công thức áp dụng cho tính cỡ mẫu là: n= z1− α /2 p(1 − p ) d2 Với : n cỡ mẫu nghiên cứu cần có p: 0,5 d: 0,03 ( khoảng sai lệch ước lượng theo mong muốn) α: 0,05 → z1− α /2 =1,96 ( tra bảng phân phối chuẩn) → Tính cỡ mẫu khoảng 700 người 3.2 Đối tượng nghiên cứu – phạm vi nghiên cứu 3.2.1 Đối tượng- phạm vi nghiên cứu - Tất đối tượng đến khám Trung Tâm GĐYK Vĩnh Long thời gian thu thập liệu Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 * Tiêu chuẩn loại trừ: - Những người từ chối tham gia nghiên cứu - Những người mắc bệnh tâm thần không hợp tác - Những người điều trị bệnh lý mắt; người mù - Những người >60 tuổi - Những người thu thập số liệu thời gian 3.2.2 Phương tiện nghiên cứu - Bảng thị lực chữ Snellen Monoyer người biết chữ; bảng thị lực vòng hở Landolt người khơng biết chữ - Hộp thử kính, kính lổ - Máy đo khúc xạ tự động kế - Đèn soi đáy mắt số thuốc dùng khám mắt - Đèn pin - Kính lúp 3.2.3 Định nghĩa biến số thu thập [5],[6],[7] a Đại cương bệnh lý tật khúc xạ số khái niệm liên quan Định nghĩa tật khúc xạ Cận thị: Là tật mắt khiến mắt nhìn thấy rõ vật gần, không thấy rõ vật xa độ hội tụ mắt tăng mức bình thường Ví dụ: MP: -1D00 cận thị Viễn thị: Cơ năng: Nhức mỏi mắt điều tiết thường xun Nhìn gần khó khăn, nhìn xa cịn tốt ( người trẻ ); Thực thể: nhãn cầu nhỏ Đáy mắt: gai thị nhỏ, bờ mờ màu sắc gai thị hồng bình thường Cách ghi, ví dụ MP: +1D00 viễn thị Loạn thị: Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 Lâm sàng: song thị, quáng mắt nhìn ánh sáng mặt trời, mắt mờ Các kiểu loạn thị: o Loạn thị cận: tiêu tuyến trước nằm ngang võng mạc, tiêu tuyến sau đứng dọc võng mạc Thị lực không điều chỉnh tốt Cách ghi, ví dụ MP: -1,00D x 150o cận loạn (loạn thị) o Loạn thị viễn: tiêu tuyến dọc sau tiêu tuyến ngang nằm võng mạc,bệnh nhân có xu hướng điều tiết để nhìn rõ, tiêu tuyến sau đưa võng mạc, thị lực tăng lên Cách ghi, ví dụ MP: +1,00D x 150o viễn loạn (loạn thị) o Loạn thị hổn hợp: Có tiêu tuyến trước võng mạc, tiêu tuyến sau Cách ghi, ví dụ MP: -1,00D(+1,00D x 150o) loạn thị hổn hổn hợp (loạn thị) Lệch khúc xạ: Là tượng có khác khúc xạ hai mắt, mắt bị cận thị mắt viễn thị hai mắt cận viễn khác mức độ Đôi mắt bình thường cịn mắt bị cận, viễn loạn thị, điều gây nhược thị thị lực mắt có tật khúc xạ lớn phát triển khơng bình thường Hậu tật khúc xạ: Những người bị tật khúc xạ không kiểm tra phát đeo kính khơng với độ mắt làm giảm thị lực Đồng thời chủ quan không quan tâm đến tật khúc xạ dẫn đến mắc số bệnh TKX gây như: lác, nhược thị nguy hiểm thối hóa võng mạc nặng bong võng mạc gây mù hồn tồn Thị Lực: Thị lực mắt khả mắt nhận thức rõ chi tiết, nói cách khác, thị lực khả mắt phân biệt rõ điểm gần b Một số khái niệm liên quan : - Cận thị đeo kính : phát thấy bị cận thị khám đeo kính khơng để cận thị kéo dài - Kính tại: kính người khám đeo Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 - Sau chỉnh kính: sau tiến hành thử kính đo thị lực bác sĩ chuyên khoa mắt thực - Có họ hàng bị cận thị : Những người có bố mẹ, ông bà hay anh chị em bị cận thị Phương pháp đánh giá :Tiêu chuẩn chẩn đoán cận thị: Dựa vào tiêu chuẩn - Thị lực từ ≤ 7/10 cách thử bảng thị lực Snellen Monoyer cách xa m - Khi đeo kính lỗ có mắt kính cận thị lực tăng lên Theo khuyến cáo, khoảng cách từ chỗ ngồi xem đến hình ti vi không gần xa Nếu máy có hình 14 inch, bạn nên ngồi cách 1,6 m; với máy 22 inch, cự ly thích hợp 2,4 m Khoảng cách cần thiết 1,8 m với hình 16 inch, m với hình 18 inch 2,2 m với hình 20 inch Hoặc tính theo cơng thức ( khoảng cách tối thiểu ): 2.5 - 3cm x kích thước đường chéo hình ( tính inches, 1inches=2,54cm ) Khoảng cách từ hình máy vi tính đến người sử dụng # 60 cm Phân loại - Độ cận thị: chia thành mức độ sau + Nhẹ ( Độ I ) : điốp - Viễn thị: chia thành mức độ sau + Nhẹ + Vừa : Từ 1-6 điốp + Nặng - : điốp Loạn thị: chia thành mức độ sau + Nhẹ : < điốp + Vừa : Từ 1- điốp + Nặng : > điốp Thời gian sử dụng mắt (tập trung) liên tục tải: >60 phút Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 Hiểu biết người khám yếu tố dẫn tới tật cận thị coi đạt biết 4/7 yếu tố Hiểu biết người khám cách phòng tật cận thị coi đạt biết 3/5 yếu tố Thời gian khám mắt (đối với người khám sử dụng kính): Được đánh sau: - Khám thường xuyên ≤6 tháng/lần - Khám không thường xuyên: >6 tháng/lần c Nguyên nhân cận thị [8],[9] Bẩm sinh: - Nguyên nhân cận thị thường sai lệch phát triển xảy thời kỳ phôi thai thời kỳ phát triển tích cực Di truyền đóng vai trò cao phổ biến cận thị bẩm sinh cận thị mắc phải - Những rối loạn dẫn đến bất thường thành phần cấu tạo khúc xạ nhãn cầu như: Độ cong giác mạc, độ sâu tiền phong, số khúc xạ Cận thị mắc phải: - Cận thị mắc phải gia tăng áp lực nội nhãn gây biến đổi độ cong trục nhãn cầu Mơi trường ảnh hưởng đến tình trạng khúc xạ học sinh: Sự gắng sức làm việc thị giác gần kéo dài - Yếu tố thể trạng: Những trẻ em gầy yếu, hay ốm đau, sau mắc số bệnh truyền nhiễm cúm, sởi, ho gà, lao…cũng nguyên nhân dễ bị cận thị - Ngun nhân dẫn đến cận thị khơng đảm bảo tiêu chuẩn:  Ánh sáng: Thiếu ánh sáng chiếu sáng không hợp lý làm việc/học gây mệt mỏi thị lực, yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh cận thị  Bàn ghế không đạt tiêu chuẩn: Bàn ghế thiếu, kích thước khơng phù hợp, bàn cao ghế thấp bàn thấp ghế cao  Tư sai ngồi làm việc/học như: Cúi gằm, nhìn gần, nằm quỳ 10 Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 - Theo kết thị người làm ngành nghề khác có số lượng bị loạn thị cao 21 cas Bảng 33 Phân bố loạn thị theo học vấn HỌC VẤN LOẠN THỊ Có Khơng TIỂU HỌC THCS THPT ĐẠI HỌC & SAU ĐẠI HỌC TỔNG CỘNG - (n) (%) (n) (%) (n) (%) (n) (%) (n) (%) P 3.7% 20 12.6% 36 8.2% 12 15.6% 69 9.9% TỔNG CỘNG 26 96.3% 139 87.4% 401 91.8% 65 84.4% 631 90.1% >0.001 27 100.0% 159 100.0% 437 100.0% 77 100.0% 700 100.0% Từ kết cho thấy nhóm người có trình độ THPT thị chiếm đa số cas bị loạn thị 36 cas Bảng 34 Phân bố tật cận thị theo giới tính GIỚI TÍNH CẬN THỊ Có TỔNG CỘNG (n) (%) 40 10.8% 59 Không 330 89.2% 271 (%) TỔNG CỘNG (n) 17.9% 99 82.1% 601 Nam Nữ 370 100.0% 330 100.0% 700 (n) 27 Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 (%) P - 14.1% 85.9% >0.001 100.0% Kết thu số người mắc cận thị nữ giới chiếm số lượng nhiều so với nam giới Bảng 35 Phân bố tật cận thị theo nhóm tuổi NHĨM TUỔI CẬN THỊ Có TỔNG CỘNG (n) (%) 54 22.8% 37 Khơng 183 77.2% 276 237 100.0% 313 (%) 11.8% 88.2% 93 100.0% 98 (%) 5.1% 94.9% 49 100.0% 52 (%) TỔNG CỘNG (n) (%) P 5.8% 99 14.1% 94.2% 601 85.9% 1h ĐỌC >1H CĨ (n) TẬT CẬN THỊ Có Khơng 25 115 TỔNG CỘNG 140 31 Đề tài TT Giám Định Y Khoa Vĩnh Long năm 2013 (%) (n) (%) TỔNG CỘNG (n) (%) P KHÔNG - 17.9% 74 13.2% 99 14.1% 82.1% 486 86.8% 601 85.9% >0.001 100.0% 560 100.0% 700 100.0% Đọc sách/truyện tỷ lệ bị cận thị chiếm 17.9% BÀN LUẬN 5.1 Tỷ lệ tật khúc xạ so với nghiên cứu khác - Qua nghiên cứu 1100 học sinh, sinh viên năm thứ (18-22 tuổi) vào học Trường Cao đẳng Kỹ thuật Y tế II vào thời điểm tháng năm 2009, thu kết sau: tật khúc xạ 21.5%, cận thị chiếm 17.2 %, loạn thị chiếm 3.0 % viễn thị chiếm 1.3 % [2] Như vậy, so sánh với kết chúng tơi có khác biệt đề tài khảo sát mở rộng lứa tuổi đến