BỘ CÔNG THƯƠNG VIỆN NGHIÊN CỨU DA - GIÀY BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP BỘ Tên đề tài: "NGHIÊN CỨU CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT MỚI NHẰM RÚT NGẮN THỜI GIAN, NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM DA THUỘC THẢO MỘC" Mã số: 240.10 RD/HĐ-KHCN Cơ quan chủ quản : Bộ Công Thương Cơ quan chủ trì : Viện Nghiên cứu Da - Giầy Chủ nhiệm đề tài : KS. Hoàng Mạnh Hùng 8403 Hà Nội, tháng 12/ 2010 Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14 thán g 4 năm 2010 Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 1 BỘ CÔNG THƯƠNG VIỆN NGHIÊN CỨU DA - GIÀY BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP BỘ Tên đề tài: "NGHIÊN CỨU CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT MỚI NHẰM RÚT NGẮN THỜI GIAN, NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM DA THUỘC THẢO MỘC" Mã số: 240.10 RD/HĐ-KHCN Cơ quan chủ trì Chủ nhiệm đề tài Viện Nghiên cứu Da - Giầy KS. Hoàng Mạnh Hùng Hà Nội, tháng 12/ 2010 Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14 tháng 4 năm 2010 Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 2 DANH SÁCH THÀNH VIÊN CHÍNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI STT Họ và tên Học hàm, Học vị Cơ quan công tác Nhiệm vụ 1. Hoàng Mạnh Hùng Kỹ sư hóa, Nghiên cứu viên Viện NCDG Chủ nhiệm 2. Lê Văn Kha Kỹ sư thuộc da, Nghiên cứu viên chính Viện NCDG Cộng tác viên 3. Nguyễn Hữu Cường Kỹ sư thuộc da, Nghiên cứu viên Viện NCDG Cộng tác viên Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 3 DANH MỤC BẢNG BIỂU Thứ tự bảng Tên bảng Trang Bảng 1 Yêu cầu kỹ thuật, chỉ tiêu chất lượng đối với sản phẩm 22 Bảng 2 Công đoạn hồi tươi (quy trình 1) 24 Bảng 3 Công đoạn tẩy lông - ngâm vôi (quy trình 2) 25 Bảng 4 Công đoạn tẩy vôi, làm mềm (quy trình 3) 26 Bảng 5 Công đoạn thuộc (quy trình 4) 27 Bảng 6. Công đoạn thuộc (quy trình 5) 28 Bảng 7 Quy trình công nghệ thuộc lại áp dụng cho da mũ giầy (quy trình 6) 29 Bảng 8 Quy trình công nghệ thuộc lại áp dụng cho da mũ giầy (quy trình 7) 30 Bảng 9 Quy trình công nghệ xử lý trau chuốt da mũ giầy có khuyết tật nhẹ (quy trình 8) 32 Bảng 10 Quy trình công nghệ trau chuốt aniline da mũ giầy Thuộc thảo mộc (quy trình 9) 33 Bảng 11 Công đoạn thuộc da đế (quy trình 10) 34 Bảng 12 Công đoạn thuộc da đế (Quy trình 11) 35 Bảng 13 Công đoạn hoàn thành ướt da đế (Quy trình 12) 36 Bảng 14 So sánh chỉ tiêu chất lượng sản phẩm nghiên cứu và mẫu nước ngoài 37 Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 4 DANH MỤC HÌNH VẼ Thứ tự hình Tên hình Trang Hình 1 Mặt cắt thiết diện trâu bò 11 Hình 2 Sơ đồ phu lông ăn dầu da đế 19 Hình 3 Máy lăn da CHLB Nga 20 Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 5 MỤC LỤC Trang TÓM TẮT 6 PHẦN I 1.1 TỔNG QUAN Cơ sở pháp lý, xuất xứ và sự cần thiết của đề tài 8 8 1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 8 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 8 1.4 Nội dung và phương pháp nghiên cứu 9 1.5 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước 9 PHẦN II THỰC NGHIỆM VÀ BIỆN LUẬN 21 2.1 Địa điểm thực hiện, thiết bị, nguyên liệu, hoá chất sử dụng 21 2.2 Trình tự tiến hành và các giải pháp công nghệ 21 2.3 Nghiên cứu, thiết kế và chế tạo máy lăn da thuộc thảo mộc 23 2.4 Công nghệ sản xuất da mũ giầy thuộc thảo mộc 24 2.5 Công nghệ sản xuất da đế thảo mộc thuộc nhanh 33 PHẦN III KẾT LUẬN 39 3.1 Đánh giá kết quả nghiên cứu 39 3.2 Kết luận 39 TÀI LIỆU THAM KHẢO 40 PHỤ LỤC 41 Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 6 TÓM TẮT Đề tài "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc", được tiến hành theo Hợp đồng số 240.10 RD/HĐ-KHCN giữa Bộ Công Thương và Viện Nghiên cứu Da Giầy. Mục tiêu của đề tài là đưa ra quy trình công nghệ mới để sản xuất da thuộc thảo mộc (rút ngắn thời gian và nâng cao chất lượng s ản phẩm) làm đế giầy và mũ giầy; nghiên cứu, thiết kế, chế tạo máy lăn da tanin để cho da được đanh, chắc, trơn bóng. Trên cơ sở phân tích mẫu da thuộc nhanh thảo mộc và máy lăn da của Liên Xô (cũ) qua nghiên cứu tài liệu, ứng dụng các kết quả nghiên cứu của đồng nghiệp, nhóm thực hiện đề tài đã đã tiến hành các thí nghiệm, hiệu chỉnh thông số kỹ thuật. T ừ đó đã: - Nghiên cứu thiết kế và chế tạo máy lăn da; - Xây dựng được công nghệ thuộc nhanh thảo mộc và hoàn thiện da mũ giầy; - Xây dựng được công nghệ thuộc nhanh thảo mộc và hoàn thiện da đế giầy. Các sản phẩm này có công dụng và chất lượng tương đương sản phẩm nước ngoài. Tính mới của đề tài là công nghệ thuộc nhanh rút ngắn được thời gian thuộc. Thờ i gian thuộc nhanh đối với da của các đề tài trước đây với da đế từ 48 đến 72 giờ và với da mũ giầy 30 đến 35 giờ; sản phẩm của da còn nhiều khiếm khuyết như độ đanh chắc chưa đạt. Phương pháp thuộc nhanh của đề tài này đã nâng cấp chất lượng da thành phẩm tương đương da thuộc truyền thống của nước ngoài nhờ hoá chất mới và thi ết bị máy lăn chuyên ngành cho da đế, đồng thời nhóm đề tài đã rút ngắn được thời gian thuộc đối với da mũ giầy còn 10 – 12 giờ, đối với da đế 35 – 40 giờ. Sau một năm làm việc nghiêm túc, khoa học, đề tài đã thực hiện đúng theo hợp đồng về nội dung nghiên cứu và tài chính. Về mặt khoa học, công nghệ có tính chất khả thi và có thể áp dụng cho tất cả các cơ sở sản xu ất thuộc da trong Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 7 nước. Hoá chất sử dụng hầu hết là hoá chất sẵn có của các hãng nổi tiếng như Clariant, Stahl, Pielcolor, BASF, ATC… trên thị trường trong nước. Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 8 PHẦN 1. TỔNG QUAN 1.1 Cơ sở pháp lý, xuất xứ và sự cần thiết của đề tài 1.1.1 Cơ sở pháp lý: Đề tài "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc", được tiến hành theo Hợp đồng số 240.10 RD/HĐ-KHCN giữa Bộ Công Thương và Viện Nghiên cứu Da Giầy . 1.1.2 Sự cần thiết của đề tài: Ở Việt Nam cũng như nhiều nước khác, da thuộc thảo mộc hàng năm có nhu cầu lớn để sản xuất các mặt hàng giầy dép cao cấp, vừa hợp vệ sinh, bảo đảm sức khỏe người sử dụng, vừa phù hợp thời trang. Tuy nhiên, công nghệ thuộc da thảo mộc kéo dài, đòi hỏi đầu tư mặt bằng lớn, công suất lại không cao. Công nghệ thuộc nhanh thảo mộc ở Việt Nam chưa được nghiên cứu bài bản nên chất lượng da thuộc còn kém so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Đề tài "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" được tiến hành sẽ giải quyết được vấn đề trên, tạo ra sản phẩm nội địa chất lượng cao. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Mục tiêu của đề tài là: Đưa ra quy trình công nghệ mới để sản xuất da thuộc thảo mộc (rút ng ắn thời gian và nâng cao chất lượng sản phẩm) làm đế giầy và mũ giầy; nghiên cứu, thiết kế, chế tạo máy lăn da tanin để cho da được đanh, chắc, trơn bóng. 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu trực tiếp của đề tài là quy trình công nghệ thuộc nhanh thảo mộc cho da bò làm mũ giầy và da đế. Cùng đó là máy lăn da tanin để cho da được đanh, chắ c, trơn bóng. Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS. Hoàng Mạnh Hùng 9 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng da bò làm da đế giầy và da mũ giầy. quy mô nghiên cứu trong xưởng thực nghiệm. 1.4 Nội dung và phương pháp nghiên cứu 1.4.1. Nội dung nghiên cứu - Khảo sát sưu tầm tài liệu, mẫu hàng nước ngoài. - Xây dựng tiêu chuẩn da thuộc thảo mộc. - Nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ thuộc và hoàn thiện da thảo mộc: + Làm mũ giầy + Làm đế giầy - Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo máy l ăn da thảo mộc để cho da chắc, đanh, trơn, bóng. - Đánh giá hiệu quả đề tài. 1.4.2. Phương pháp nghiên cứu Phân tích mẫu nước ngoài; kết hợp nghiên cứu lý thuyết và thực hành, đánh giá kết quả qua từng thí nghiệm, hiệu chỉnh các thông số kỹ thuật trong quá trình thực hiện nhằm tìm ra quy trình công nghệ tối ưu. 1.5. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước 1.5.1. Tình hình nghiên cứu trong nước Khoảng 10 năm lại đây, trong nước cũng đã phát triển mạnh mẽ việc nghiên cứu, sản xuất mặt hàng da thuộc tanin thảo mộc. Da thuộc tanin thảo mộc rất được ưa chuộng trên thị trường thế giới và Việt nam nhờ các tính chất ưu việt của nó về chất lượng và hình thức, dù giá bán rất cao. Hơn nữa, so với các công nghệ thuộc khác, công nghệ thuộc da thảo mộc ít ảnh hưởng đế n môi trường. Da thuộc tanin thảo mộc được dùng làm mũ giầy, đế giầy, cặp, túi, ví và làm da công nghiệp. Tuy nhiên, theo công nghệ cũ (thuộc bể) thì phải tốn diện tích xây dựng bể (10 bể), mặt khác thời gian thuộc rất lâu (tới 2 tháng). Sản phẩm da thuộc cứng nên chỉ dùng làm đế giầy, chứ không dùng được làm mũ giầy. [...]... 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN 7 8 9 Hàm lượng chất béo Độ bền xé rách Độ bền chịu nước : Tĩnh (Sau 24 h): Động (Sau 2 h): Viện Nghiên cứu Da - Giầy 23 % N/mm 1-2 30-40 15-20 1-2 30-40 % % 50 50 100 100 50 50 2.3 Nghiên cứu, thiết kế và chế tạo máy lăn da thuộc thảo mộc 2.3.1... để thuộc da đế mà còn được dùng nhiều trong thuộc lại da mũ giày, đặc biệt là loại da mũ giày có cải tạo mặt cật Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN 14 Viện Nghiên cứu Da - Giầy - Chestnut: được sản xuất. .. nồng độ 80 – 100oE Thời gian thuộc kéo dài 48 – 72 giờ Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN 17 Viện Nghiên cứu Da - Giầy Tuy nhiên, da tanin thuộc nhanh có chất lượng kém hơn so với thuộc bể Do tác động... tanin Đối với da đế thuộc thảo mộc, để da đanh, chắc, người ta cho da ăn dầu khan trong phu lông nhiệt Hình 2 Sơ đồ phu lông ăn dầu da đế Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN 20 Viện Nghiên cứu Da - Giầy 1.5.3.3... của da Có 3 nhóm chính là: collagen, elastin và keratin - Protein không dạng sợi: globulin, albumin Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN 12 Viện Nghiên cứu Da - Giầy 1.5.3.2 Công nghệ thuộc tanin thảo mộc Thuộc. .. nghiệm trung hình để hoàn chỉnh công nghệ Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy 22 2.2.2 Phân tích mẫu nước ngoài Phân tích, đánh giá mẫu sản phẩm da thuộc trâu bò làm gioăng, mũ giầy... phù hợp nhất là 2% Quy trình thuộc như sau: Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy 28 Bảng 6 Công đoạn thuộc (quy trình 5) Công đoạn Nhiệt (%) Hoá chất Thời độ gian (oC) Tỷ lệ (Phút)... với khối lượng da trần Quy trình thử nghiệm được đưa ra như sau (nguyên liệu:sau làm mềm): Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN Viện Nghiên cứu Da - Giầy 27 Bảng 5 Công đoạn thuộc (quy trình 4) Công Tỷ lệ... với thời gian, nên thời gian càng lâu thì sự kết hợp càng tăng Phản ứng cũng tăng lên cùng nhiệt độ Đề tài được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng số: 240.10 RD/HĐ-KHCN, ngày 14/4/2010 "Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc" - KS Hoàng Mạnh Hùng Mã số 240.10 RD/HĐ - KHCN 19 Viện Nghiên cứu Da - Giầy Độ a xít giữ vai trò quan trọng trong thuộc. .. tạo sản phẩm với chất lượng tương đối Song, thành công này mới chỉ là bước đầu, thiết bị máy móc chưa đầy đủ, da thuộc còn chưa đạt yêu cầu về hình thức, chất lượng Công nghệ sản xuất da thuộc thảo mộc mới sẽ sử dụng thùng quay da thay cho phương pháp thuộc bể cũ Nhờ có tác động cơ học và hóa chất trợ mới, chất thuộc thảo mộc sẽ xuyên vào và kết hợp với da nhanh hơn và tốt hơn Đặc biệt khi áp dụng công . " ;Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc& quot; - KS. Hoàng Mạnh Hùng 12 1.5.3.2. Công nghệ thuộc tanin thảo mộc Thuộc da thảo. " ;Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc& quot; - KS. Hoàng Mạnh Hùng 6 TÓM TẮT Đề tài " ;Nghiên cứu công nghệ sản xuất. " ;Nghiên cứu công nghệ sản xuất mới nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng sản phẩm da thuộc thảo mộc& quot; - KS. Hoàng Mạnh Hùng 9 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng da