Chapter 1 Mở bài Nền kinh tế Việt Nam ngày càng thể hiện rõ tính chất cạnh tranh khốc liệt của nền kinh tế thị trường, nhất là sau khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thê[.]
Chapter : Mở Nền kinh tế Việt Nam ngày càng thể hiện rõ tính chất cạnh tranh khốc liệt của nền kinh tế thị trường, nhất là sau Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO va gần Hiệp định CPTPP Với kinh tế phẳng, doanh nghiệp nước thâm nhập vào Việt Nam đặc biệt doanh nghiệp có lợi vốn, kinh nghiệm quản lý cơng nghệ Đã có nhiều tập đồn, doanh nghiệp nước ngồi thành cơng rực rỡ thị trường Việt Nam Tuy nhiên doanh nghiệp tồn phát triển môi trường kinh doanh kinh tế Việt Nam, có nhiều doanh nghiệp thâm nhập vào thị trường Việt Nam gặp thất bại, giải thể, phá sản phải sác nhập sang nhượng lại công ty, số có Uber Việt Nam Vậy đâu nguyên nhân dẫn đến thất bại Uber Việt Nam? Uber công ty kinh doanh mạng lưới giao thông vận tải công ty taxi dựa ứng dụng thiết bị smart phone ứng dụng công nghệ dịch vụ dựa địa điểm dựa hệ thống định vị tồn cầu Cơng ty sử dụng ứng dụng điện thoại thông minh để nhận yêu cầu xe, sau gửi yêu cầu đến lái xe, giúp kết nối hành khách tài xế thông qua thiết bị di động [3] Dịch vụ taxi Uber (Uber) định giá 50 tỷ đô la Mỹ, xuất 200 thành phố 45 quốc gia Theo nghiên cứu Google Temasek, thị trường đặt xe Đơng Nam Á dự báo có giá trị khoảng 13.1 tỷ USD vào năm 2025, cao nhiều so với mức 2.5 tỷ USD hồi năm 2015 Ấn tượng quốc gia lớn Đơng Nam Á có thị tỷ USD riêng mình, hoạt động đặt xe chiếm 15% tổng chi tiêu du lịch khu vực Tại Việt Nam (VN), Uber xuất từ năm 2014 giúp khách hàng trải nghiệm xe hạng sang với chi phí thấp Tuy nhiên, đến 0h ngày 9/4/2018, app Uber hệ thống di động thức dừng hoạt động, đồng nghĩa với việc Uber kết thúc năm giành giật thị phần Đông Nam Á Việt Nam Vậy nguyên nhân dẫn đến thất bại Uber Việt Nam, doanh nghiệp có sức mạnh vốn, cơng nghệ kinh nghiệm quản lý lại thất bại? Để hiểu rõ nguyên nhân thất bại Uber Việt Nam chọn đề tài:” Tại Uber lại thất bại Việt Nam” cho báo cáo Chap : Giới Thiệu UBER 2.1 Mơ Hình Uber 2.1.1 Đô nét Uber Uber dịch vụ vận chuyển theo nhu cầu mang tới cách mạng ngành cơng nghiệp taxi tồn giới Mơ hình kinh doanh Uber cho phép tất người gọi taxi đến địa với thời gian ngắn smartphone tay Uber số cơng ty công nghệ giới định giá 50 tỉ đơ-la, nhận mức góp vốn 8.2 tỉ đơ-la có mặt 60 quốc gia Q trình phát triển Uber: Tháng 3/2009 - Uber sáng lập tên Ubercab Tháng 7/2010 - Uber hoạt động lần đầu San Francisco Tháng 1/2011 - Uber gọi vốn 11 triệu đơ-la vịng Series A Tháng 5/2011 - Uber hoạt động New York Tháng 11/2011 - Uber gọi 37 triệu đơ-la vịng Series B mở rộng sang Paris Tháng 7/2012 - Uber tuyên bố UberX khai trương London Tháng 8/2013 - Uber gọi 258 triệu đơ-la vịng Series C mở rộng tới Ấn Độ, Nam Phi Tháng 6/2014 - Uber gọi 1.2 tỉ đơ-la vịng Series D Thơng tin chung Uber Người sáng lập: Travis Kalanick Garrett Camp Trụ sở công ty: San Francisco, California, Mỹ Lượng vốn nhận được: 8,2 tỉ đơ-la (tính tới tháng 9/2015) Định giá công ty: Trên 51 tỉ đô-la Số lượng người dùng: Trên triệu (tính tới cuối năm 2014) Số lượng lái xe đăng kí: 160,000 (tới tháng 1/2015) Số lượng lái xe đăng kí: 50,000 tháng Số chuyến trung bình ngày: triệu (tính tới tháng 1/2015) 2.1.2 Mơ hình kinh doanh Uber Nếu hãng xe taxi truyền thống kinh doanh dựa việc khách hàng xe cuối chuyến khách hàng phải trả tiền cho quãng đường di chuyển tính theo số Km Khoản tiền khách hàng trả cho chuyến nguồn doanh thu doanh nghiệp taxi truyền thống Uber sử dụng mơ hình kinh doanh nhiên có đặc điểm khác áp dụng công nghệ thông minh tương tác lái xe khách hàng, khách hàng biết trướ giá quãng đường định di chuyển biết thông tin tài xế phương tiện loại xe mà di chuyển Tuy nhiên để hiểu sâu mơ hình kinh doanh Uber có khác biệt độc đáo thể sau: Hình Mơ hình kinh doanh Uber Đối tác kinh doanh Hoạt động Nguồn lực Tài xế tơ họ Các nhà đầu tư Nhà cung cấp đồ định vị API Hệ thống toán nước sở Phát triển sản phẩm taxi công nghệ Đẩy mạnh hoạt động marketing Quản lý tài xế trả lương Chăm sóc khách hàng Nền tảng công nghệ tương tác khách hàng ứng dụng gọi xe Các tài xế đăng ký làm taxi cơng nghệ Nguồn tài nhà đầu tư Không thời gian chờ đợi Giá thấp taxi truyền thống Hệ thống toán linh hoạt Tuyên bố giá trị Biết trước giá thông tin lái xe khách hàng Thấy thời gian di chuyển quãng đường đồ Tăng thu nhập Thời gian làm việc linh hoạt Tuyên bố giá trị Quy trình tốn đơn giản thuận tiện tài xế Thơng qua kênh mạng xã hội Thông quan ứng dụng App Uber Quan hệ khách Hệ thống thu nhập đánh giá thông tin phản hồi khách hàng hàng App ứng dụng gọi xe Uber tảng WEBSITE đa ngôn ngũ theo nước sở Kênh phân phối Mạng xã hội Facebook Twinter Phân khúc khách hàng Chi phí Người dùng: khách hàng khơng có xe, có xe không muốn lái, khách hàng muốn trải nghiệm xe Sang Vip,khách hàng muốn xe giá rẻ Tài xế: Những người có xe muốn thêm thu nhập, khơng gị bó thời gian, người muốn gọi đối tác thay lái xe thuê tài xế - tơn trọng người lái xe Chi phí cho hạ tầng công nghệ trả cho đối tác: dịch vụ đồ, trì app chi phí cho đội ngũ quản lý, nhân viên trì hệ thống tảng cơng nghệ, chăm sóc khách hàng CHi phí khách hàng: khách hàng toán nào, khách hàng cần dịch vụ Các chi phí khác: đặt xe, th xe, mô giới, quyền Số tiề nkhách hàng trả Km Mơ hình tăng giá" Surge Pricing UberX;Uber taxi; Uber Black; Uber SUV Doanh thu công Uber cargo; Uber Rideshare ty 2.1.2 Đánh giá mô hình kinh doanh Uber Mơ hình kinh doanh độc đáo Uber với tảng công nghệ, việc kiểm sốt hoạt động vận chuyển khách hàng lại linh hoạt đáp ứng nhu cầu khách hàng Mơ hình kinh doanh Uber khơng sở hữu taxi, không trực tiếp quản lý đào tạo lái xe nào, mang đến triệu chuyến ngày nhờ vào mạng lưới đối tác Nhờ việc khai thác tâm lý khách hàng mà trước hãng taxi truyền thống không đáp ứng là: biết giá trước đi, biết quãng đường đi, biết thông tin tài xế loại xe tạo hài lòng cho khách hàng Nền tảng Uber sử dụng can thiệp vào mơ hình có hạ tầng cơng nghệ Đó mà Uber làm với ngành cơng nghiệp taxi thay đổi hồn tồn phương thức vận tải taxi kiểu cũ, thỏa mãn cầu khách hàng Việc đối xử với khách hàng cách linh hoạt hơn, việc phục vụ nhanh chóng hơn, tiết kiệm thời gian tôn trọng khách hàng yếu tố tạo khác biệt so hãng taxi truyền thơng Bởi khách hàng nhân tố quan trọng cho phát triển Uber, nhận thức điều nên Uber ln có dịch vụ đa dạng cho khách hàng có thu nhập thấp thu nhập cao muốn trải nghiệm dịch vụ xe Vip Mở rộng bước không ngừng mở rộng: bắt đầu Uber sử dụng mơ hình kinh doanh với taxi, mở rộng tới thuyền, máy bay trực thăng, xe đạp nhiều phương tiện khác phạm vi nhiều quốc gia Luôn coi trọng đối tác tài xế khách hàng: Uber tạo hội với tài xế muốn kiếm thêm thu nhập làm chủ thời gian mình, Uber gọi tài xế đối tác cho họ tới 80% mức phí lái xe khách hàng Uber cung cấp chiết khấu cho kiện hay tụ điểm tiệc tùng cụ thể từ có khách hàng Từ mơ hình kinh doanh mình, Uber mang tới cách mạng không với tư cách cơng ty taxi mà cịn với tư cách mơ hình kinh doanh tiếp cận phục vụ khách hàng khu vực Nhiều startup chép xác mơ hình kinh doanh Uber nhiều người khác thực bước lặp lặp lại để khởi nghiệp nhiều ngành công nghiệp dọc khác 2.2 Thị phần cty (phát triển châu Âu - mở rộng sang châu Á) 2.2.1 Thị phần khách hàng Uber thị trường Châu Âu Thị trường Châu Âu tảng nôi sinh Uber, từ thành lập Mỹ Uber dần trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với dịch vụ taxi truyền thống dần chiếm thị phần Châu Âu: Khách hàng 10 8.26 8.88 9.42 7.34 4.63 2.82 1.84 1.04 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Khách hàng Hình 2 Biểu đồ số lượng khách hàng Uber giai đoạn 2010 – 2017 thị trường Châu Âu Tốc độ phát triển 90.00% 76.90% 80.00% 70.00% 64.20% 60.00% 53.30% 58.50% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 12.50% 10.00% 0.00% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 7.50% 6.10% 2016 2017 Tốc độ phát triển Hình Biểu đồ tốc độ tăng trưởng khách hàng Uber giai đoạn 2010 – 2017 Qua biểu đồ hình 2.2 thấy gia tăng số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ Uber qua năm giai đoạn 2010 – 2017 có xu hướng tăng dần qua năm tốc độ tăng trưởng khách hàng lại giảm dần Cụ thể số lượng khách hàng năm 2011 1,84 triệu tương ứng tăng 0,8 triệu khách hàng với tốc độ tăng 76,9%, đến năm 2012 tiếp tục tăng thêm 0,98 triệu tương ứng với tốc độ tăng 53,3% so với năm 2011, năm 2013 4,63 triệu khách hàng tương ứng tăng 1,81 triệu khách hàng, tương ứng với tốc độ tăng 64,2% so năm 2012, sang năm 2014 Uber đạt 7,34 triệu khách hàng tăng 2,71 triệu khách hàng so năm 2013, tương ứng tăng 58,5% so năm 2013 Đến năm 2015 tiếp tục tăng thêm 0.92 triệu khách hàng tương ứng tăng 12.5% so năm 2014 Đến năm 2016 tiếp tục tăng thêm 0.62 triệu khách hàng, tương ứng với tốc độ tăng 7.5% so năm 2015 Điều cho thấy việc phát triển thị trường khách hàng Uber từ đời ấn tượng, tốc độ tăng trưởng thị phần khách hàng đạt mức cao, nhiên giai đoạn 2015 – 2017 có dấu hiệu tăng trưởng chậm lại, Uber gặp số vấn đề việc pháp lý nước phần Uber rút khỏi mộ số thị trường nước Châu Âu Thị phần Uber 8.52% 19.72% 75.76% Uber Taxi truyền thống Loại hình khác Hình Biểu đồ thị phần Uber năm 2016 (Nguồn: The Wall Street Journal, 2016) Qua hình 2.4 thấy thị phần Uber thị trường châu âu năm 2016 chiếm 19.72 %, thị phần taxi truyền thống chiếm nhiều với 75.76% loại hình khác chiếm tỷ trọng 8.52% Điều năm 2016 Uber bị nhiều hãng taxi truyền thống kiện: “Tịa Cơng lý châu Âu (ECJ) hơm qua phán Uber hãng cung cấp dịch vụ vận tải, công ty kỹ thuật số Đây phán chờ đợi từ lâu, kỳ vọng giúp châu Âu rộng đường quản lý Uber Dịch vụ mà Uber cung cấp - kết nối cá nhân với lái xe không chuyên - nằm mảng vận tải”, ECJ cho biết, “Các nước thành viên quản lý điều kiện kinh doanh dịch vụ này” Điều làm thị phần Uber nhiều quốc gia làm cho thị phần bị giảm sút, số quốc gia Uber phải bán lại cho hãng khác 2.2.2 Thị phần khách hàng Uber thị trường Châu Á Theo nghiên cứu Google Temasek, thị trường đặt xe Đông Nam Á dự báo có giá trị khoảng 13.1 tỷ USD vào năm 2025, cao nhiều so với mức 2.5 tỷ USD hồi năm 2015 Ấn tượng quốc gia lớn Đơng Nam Á có thị tỷ USD riêng mình, hoạt động đặt xe chiếm 15% tổng chi tiêu du lịch khu vực Thị phần 5.13% 12.38% 26.41% 56.08% Uber Grap Taxi truyền thống Loại hình khác Hình Thì phần Uber Châu Á năm 2016 (Nguồn: Temasek, 2016) Qua hình 2.4 thấy thị phần Uber thị trường châu Á năm 2016 chiếm 12.38 %, thị phần taxi truyền thống chiếm nhiều với 56.08%, Grap chiếm 26.41% thị phần loại hình khác chiếm tỷ trọng 5.13% Nguyên nhân thị phần Uber Châu Á nhỏ bị cạnh tranh Grap Uber gặp nhiều vấn đề: Uber bắt đầu cung cấp dịch vụ Singapore vào đầu năm 2013, mở rộng Malaysia vào cuối năm Đối với người sử dụng quen với dịch vụ đặt xe Uber, trải nghiệm họ liền mạch Tuy nhiên, người địa phương, đặc biệt Malaysia, Uber gặp nhiều phản đối, với vấn đề Đầu tiên, dịch vụ Uber đắt nhiều so với taxi truyền thống Thứ 2, tốn thực thơng qua thẻ tín dụng, bất chấp thật người tiêu dùng ưa thích sử dụng tiền mặt Cuối cùng, Uber – dịch vụ xe khác Malaysia – bị tác động tiêu cực nhận thức cho khơng an tồn, đặc biệt tài xế nữ Chapter : Ma trận Swot Uber 3.1 Phân tích mơi trường kinh doanh Uber Việt Nam 3.4.1 Phân tích mơi trường vĩ mô 3.4.1.1 Môi trường kinh tế a Phân tích ảnh hưởng tốc độ tăng trưởng kinh tế Tốc độ tăng trưởng GDP Việt Nam giai đoạn 2010 - 2017 nhà nước giữ vững ổn định mức 5-7%, với GDP bình quân đầu người 1.100-1.300 USD Đây điều kiện vô thuận lợi cho Doanh nghiệp nói chung Uber nói riêng có điều kiện để phát triển, việc tăng thu nhập mức sống người dân cải thiện nhu cầu lại xe ô tô tăng lên tạo điều kiện cho dịch vụ taxi Uber tăng lên (Đơn vị: %) 6.78 5.89 5.03 5.98 5.4 6.68 6.21 6.81 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Hình 6: Tăng trưởng GDP Việt Nam từ năm 2010 -2017 (Nguồn: Niên giám thống kê 2017) Tuy vậy, tình hình tài giới từ năm 2012 trở lại lâm vào tình trạng suy thối, kinh tế tồn cầu rơi vào tình trạng khủng hoảng ảnh hưởng đến môi trường kinh tế Việt Nam GDP Việt Nam từ năm 2012 tăng trưởng mức thấp hơn, năm 2012 5.03%, năm 2013 5.4%, năm 2014 5.98%, năm 2015 6.68% ,năm 2016 6,21% Bên cạnh kinh tế Việt Nam phải đối mặt với lạm phát cao thách thức lớn doanh nghiệp, 10 ... tăng giá" Surge Pricing UberX ;Uber taxi; Uber Black; Uber SUV Doanh thu công Uber cargo; Uber Rideshare ty 2.1.2 Đánh giá mô hình kinh doanh Uber Mơ hình kinh doanh độc đáo Uber với tảng công nghệ,... tay Uber số cơng ty công nghệ giới định giá 50 tỉ đơ-la, nhận mức góp vốn 8.2 tỉ đơ-la có mặt 60 quốc gia Q trình phát triển Uber: Tháng 3/2009 - Uber sáng lập tên Ubercab Tháng 7/2010 - Uber. .. 1/2011 - Uber gọi vốn 11 triệu đơ-la vịng Series A Tháng 5/2011 - Uber hoạt động New York Tháng 11/2011 - Uber gọi 37 triệu đơ-la vịng Series B mở rộng sang Paris Tháng 7/2012 - Uber tuyên bố UberX