Sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn Tin học ở Trường Trung học Cơ sở” A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 5. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 6.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 6.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 6.3 Nhóm phương pháp nghiên cứu hỗ trợ 6.4 Phướng pháp tổ chức thực nghiệm B. PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: NHỮNG CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1 Cơ sở lí luận 1. 2 Cơ sở pháp lí 1.3 Cơ sở thực tiển CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 2.1 Tổng quan về tình hình thị trấn 2.2 Tổng quan về Trường Trung học cơ sở 2.4 Một số tồn tại 2.5 Một số vấn đề đặt ra trong hoạt động nâng cao chất lượng dạy và học môn Tin học ở Trường Trung học Cơ sở Huyện Thành phố Hồ Chí Minh CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 3.1 Tiếp tục nâng cao nhận thức, vai trò trách nhiệm của các thành viên, tổ chức nhà trường trong hoạt động nâng cao chất lượng dạy và học môn Tin học ở Trường Trung học Cơ sở . 3.2 Nâng cao chất lượng dạy học 3.3 Nâng cao kỉ năng thực hành máy tính cho học sinh 3.4 Nâng cao kỉ năng lập trình Pascal cho học sinh C. PHẦN KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 1. KẾT LUẬN 2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 2.1 Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo 2.2 Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo 2.3 Đối với nhà trường Trung học Cơ sở 2.4 Đối với giáo viên – Giáo viên chủ nhiệm 2.5 Đối với Đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh 2.6 Đối với gia đình 2.7 Đối với các ban nghành đoàn thể 2.8 Đối với học sinh Trường Trung học Cơ sở
Trang A PHẦN THỨ NHẤT PHẦN MỞ ĐẦU Trang LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Ngày nay, với phát triển nhảy vọt khoa học công nghệ nói chung ngành Tin học nói riêng, với tính ưu việt, tiện dụng ứng dụng rộng rãi, tin học ngày phần thiếu nhiều ngành công xây dựng phát triển xã hội Hơn cịn sâu vào đời sống người Ứng dụng phát triển công nghệ thông tin nước ta nhằm góp phần giải phóng sức mạnh vật chất, trí tuệ tinh thần tồn dân tộc, thúc đẩy công đổi mới, phát triển nhanh đại hoá ngành kinh tế, tăng cường lực cạnh tranh doanh nghiệp, hỗ trợ có hiệu cho trình chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, nâng cao chất lượng sống nhân dân, đảm bảo an ninh, quốc phòng tạo khả tắt đón đầu để thực thắng lợi nghiệp cơng nghiệp hố, đại hố Do vậy, Việt Nam nói chung ngành giáo dục đào tạo nói riêng phải đầu tư phát triển mặt Đặc biệt nguồn nhân lực tức phải đào tạo hệ trẻ động, sáng tạo, nắm vững tri thức khoa học công nghệ để làm chủ hồn cảnh cơng tác hoạt động xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu thời kì cơng nghiệp hố, đại hố đất nước Để đáp ứng yêu cầu trên, môn Tin học đưa vào giảng dạy trường phổ thơng với vai trị mơn học tự chọn Môn học tự chọn Tin học trường phổ thông hành có nhiệm vụ trang bị cho học sinh hiểu biết công nghệ thông tin vai trị xã hội đại Môn học giúp học sinh bước đầu làm quen với phương pháp giải vấn đề theo quy trình cơng nghệ kĩ sử dụng máy tính phục vụ học tập sống Trang Từ năm học 2006-2007, môn Tin học Trung học Cơ sở mơn học tự chọn cho trường có điều kiện với thời lượng hai tiết tuần với tất lớp cấp học Là môn học đưa vào trường phổ thơng có đặc thù riêng liên quan chặt chẽ với sử dụng máy tính, cách suy nghĩ giải vấn đề theo quy trình cơng nghệ, coi trọng làm việc theo nhóm Đặc trưng mơn Tin học kiến thức lí thuyết đơi với thực hành, đặc biệt lứa tuổi học sinh Trung học Cơ sở phần thực hành cịn chiếm thời lượng nhiều Thế nhiều lý khách quan chủ quan, phận học sinh Trung học Cơ sở chưa xác định tầm quan trọng môn Tin học Học sinh, cha mẹ học sinh hay số giáo viên môn xem nhẹ việc dạy học môn Tin học, xem môn Tin học môn phụ, chưa quan tâm mức đến việc dạy học môn Tin học Với vai trị giáo viên mơn Tin học giảng dạy Trường Trung học Cơ sở *** ***, nhận thức rõ trách nhiệm đặt lên vai Phải có biện pháp nâng cao chất lượng dạy học mơn Qua q trình giảng dạy môn Tin học cho khối lớp sáu, lớp bảy, lớp tám lớp chín, quan tâm giúp đỡ Ban Giám Hiệu nhà trường, quý đồng nghiệp với nhiệt huyết tuổi trẻ, mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở” để làm sáng kiến kinh nghiệm MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Qua việc nghiên cứu lý luận thực tiễn, đề xuất lý giải biện pháp thực việc nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở *** *** – Huyện **** ***** – Thành phố Hồ Chí Minh, từ góp phần nhỏ bé vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh nhà trường Trang NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 3.1 Xác định sở khoa học hoạt động dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở 3.2 Phân tích thực trạng việc dạy học mơn Tin học Trường Trung học Cơ sở 3.3 Đề xuất lý giải số biện pháp thực nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở giai đoạn 3.4 Thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi biện pháp đề PHẠM VI NGHIÊN CỨU Trường Trung học Cơ sở *** *** – Huyện **** ***** – Thành phố Hồ Chí Minh ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Những biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở *** *** – Huyện **** ***** – Thành phố Hồ Chí Minh PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 6.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu Quyết định Thủ Tướng Chính phủ, Nghị Đại hội Đảng, Chỉ thị Bộ Giáo dục Đào tạo, Nghị định Chính phủ, Thơng tư Bộ Giáo dục Đào tạo, Luật Giáo dục, Điều lệ trường trung học, Hướng dẫn thực nhiệm vụ Công nghệ Thông tin năm học 2014 - 2015 Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh, Phịng giáo dục đào tạo huyện **** ***** Trang Tài liệu, báo chí (báo điện tử), 6.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Tìm hiểu thực trạng việc dạy học Tin học Trường Trung học Cơ sở *** *** – Huyện **** ***** – Tp Hồ Chí Minh 6.3 Nhóm phương pháp nghiên cứu hỡ trợ Thống kê, tốn học, biểu bảng, sơ đồ 6.4 Phướng pháp tổ chức thực nghiệm Xem xét tính khả thi hiệu biện pháp đề xuất sáng kiến kinh nghiệm Trang B PHẦN THỨ HAI PHẦN NỘI DUNG Trang CHƯƠNG 1: NHỮNG CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1 Cơ sở lí luận Chất lượng dạy học mối quan tâm hàng đầu giáo dục giới, hầu sức tìm biện pháp để nâng cao chất lượng dạy học Với mong muốn để người dạy truyền đạt kến thức cách dễ dàng, người học nắm bắt vận dụng kiến thức thời gian ngắn vào thực tế sản xuất, nghiên cứu cách có hiệu 1.1.1 Hoạt động dạy Dạy học hiểu hình thức đặc biệt giáo dục (nghĩa rộng), xem trường hợp riêng (của giáo dục) Dạy học đường đặc biệt quan trọng mối quan hệ biện chứng phối hợp với đường, hoạt động khác trình giáo dục để thực mục tiêu nhiệm vụ giáo dục đặt Dạy học trình truyền thụ, tổ chức nhận thức kiến thức, kinh nghiệm xã hội nghề nghiệp cho người học nhằm hình thành phát triển nhân cách nói chung nhân cách nghề nghiệp nói riêng Dạy học bao hàm học dạy gắn bó với nhau, dạy khơng giảng dạy mà tổ chức, đạo điều khiển học Dạy học mặt trình dạy học người giáo viên thực theo nội dung, chương trình đào tạo định nhằm giúp người học đạt mục tiêu học tập theo học tồn khóa đào tạo Hoạt động dạy học khơng hướng đến yêu cầu truyền thụ kiến thức, hình thành kĩ năng, kĩ xảo Trang thái độ nghề nghiệp đắn người học mà cịn góp phần phát triển tính tích cực tổ chức hoạt động học tập học viên Dạy hoạt động giáo viên, không hoạt động truyền thụ cho học sinh nội dung đáp ứng mục tiêu đề ra, mà hoạt động giúp đỡ đạo hướng dẫn học sinh trình lĩnh hội Chỉ nắm bắt điều kiện bên (hiểu biết, lực, hứng thú,…) học sinh giáo viên đưa tác động sư phạm phù hợp để hoạt động học đạt kết mong muốn 1.1.2 Hoạt động học Học, theo nghĩa rộng nhất, hiểu trình phát triển nhân cách hoạt động người, lĩnh hội “sức mạnh chất người” đối tượng hóa sản phẩm hoạt động người Đó hoạt động phản ánh mặt định thực khách quan vào ý thức người học Tuy nhiên chủ yếu hướng người học vào lĩnh hội chân lí lồi người phát chúng lại họ Hoạt động học hoạt động nhận thức độc đáo người học, thơng qua người học chủ yếu thay đổi thân ngày có lực hoạt động tích cực nhận thức cải biến thực khách quan Hoạt động dạy học gồm hai mặt q trình dạy học kèm biện chứng với Cơ sở pháp lí Ngay từ thời kỳ chống Mỹ cứu nước, Đảng Nhà nước có chủ trương vận dụng công nghệ - thông tin số lĩnh vực Bước sang thời kỳ đổi mới, chủ trương nhấn mạnh cụ thể hoá nhiều nghị Đảng Chính phủ Trang Nghị số 26-NQ/TW, ngày 30-3-1991 Bộ Chính trị khoa học cơng nghệ nghiệp đổi nêu : "Tập trung sức phát triển số ngành khoa học công nghệ mũi nhọn điện tử, tin học, " Nghị Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương (khoá VII) ngày 30-7-1994 xác định : "Ưu tiên ứng dụng phát triển công nghệ tiên tiến, công nghệ thơng tin phục vụ u cầu điện tử hố tin học hoá kinh tế quốc dân" Nghị Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VIII nhấn mạnh : "Ứng dụng công nghệ thông tin tất lĩnh vực kinh tế quốc dân, tạo chuyển biến rõ rệt suất, chất lượng hiệu kinh tế Hình thành mạng thông tin quốc gia liên kết với số mạng thông tin quốc tế" Để thể chế hố mặt Nhà nước, Chính phủ ban hành Nghị số 49/CP ngày 04 tháng năm 1993 "Phát triển công nghệ thông tin Việt Nam năm 90" Thực chủ trương Đảng Nhà nước, từ năm 70 công nghệ thông tin nước ta ứng dụng phát triển, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đất nước Nhận thức tồn xã hội vai trị ý nghĩa quan trọng công nghệ thông tin nâng lên bước Nguồn nhân lực công nghệ thông tin tăng lên đáng kể Nghị số 07/2000/NQ-CP ngày 05 tháng năm 2000 Chính phủ xây dựng phát triển công nghiệp phần mềm giai đoạn 2000 2005 tiếp tục tạo môi trường thuận lợi cho tổ chức, cá nhân nước đầu tư, kinh doanh, sản xuất cung ứng dịch vụ phần mềm Đảng Nhà nước tiếp tục có chủ trương sách đầu tư phát triển đắn ứng dụng công nghệ thông tin Với Chỉ thị số 58-CT/TW trị đẩy mạnh ứng dụng phát triển cơng nghệ thơng tin nghiệp cơng nghiệp hố - đại hoá rõ “ứng dụng phát triển công Trang 10 nghệ thông tin nhiệm vụ ưu tiên chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phương tiện chủ lực để tắt đón đầu, rút ngắn khoảng cách phát triển so với nước trước” Nhằm tăng cường giảng dạy, đào tạo ứng dụng công nghệ thông tin ngành giáo dục, Chỉ thị số 29/2001/CT-BGD&ĐT Bộ giáo dục Đào tạo rõ “nâng cao nhận thức vai trị cơng nghệ thơng tin ứng dụng phát triển công nghệ thông tin giáo dục đào tạo tạo bước chuyển trình đổi nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, học tập quản lí giáo dục” Phấn đấu thực mục tiêu cụ thể ngành tổ chức tốt việc dạy học tin học tất cấp học, bậc học, ngành học nhằm phổ cập tin học nhà trường, 1.3 Cơ sở thực tiển 1.3.1 Trang thiết bị phục vụ hoạt động dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở Trang thiết bị phục vụ cho hoạt động thực hành Tin học kể đến phịng học, máy vi tính, máy điều hịa, bàn ghế, … Phịng máy có diện tích đủ rộng để chứa máy vi tính phục vụ học tập cho học sinh Đồng thời phải thông thống để khơng khí lưu thơng tốt, giải phóng nóng tránh ngột ngạt Phịng máy rộng rãi, gọn gàng tạo cảm giác thoải mái cho học sinh, thêm phần hứng thú động lực học tập Phòng máy nhỏ hẹp, chứa nhiều máy tính xếp sát tạo khơng khí ngột ngạt, nóng từ máy tính tỏa q trình hoạt động khơng lưu thơng tốt, gây cảm giác nóng mệt mỏi cho học sinh giáo viên, làm ảnh hưởng đến hoạt động dạy học Bên cạnh đó, việc xếp máy vi tính sát nhau, khơng có bàn phân chia rõ ràng gây nên va chạm học sinh với lúc thực hành làm giảm ý, tập trung vào thao tác giảng ... giải số biện pháp thực nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở giai đoạn 3.4 Thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi biện pháp đề PHẠM VI NGHIÊN CỨU Trường Trung học Cơ. .. nhà trường Trang NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 3.1 Xác định sở khoa học hoạt động dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở 3.2 Phân tích thực trạng việc dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở 3.3... nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học Trường Trung học Cơ sở” để làm sáng kiến kinh nghiệm MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Qua việc nghiên cứu lý luận thực tiễn, đề xuất lý giải biện pháp thực việc nâng cao