Đặc tả yêu cầu Giáo viên: Nguyễn Dũng Email: nguyendung622@gmail.com Nội dung • Khái niệm tầm quan trọng • Phân loại u cầu • Phân tích xác định yêu cầu • Đặc tả yêu cầu • Định dạng tài liệu yêu cầu Khái niệm tầm quan trọng • Xác định đặc tả yêu cầu • Là khâu kỹ thuật trình phát triển phần mềm Thiếu khơng thể tiếp tục q trình • Là phối hợp nhà phát triển khách hàng • Nó định chất lượng phần mềm đạt với chi phí dự kiến thời hạn cho trước Các yêu cầu mục tiêu • Các u cầu mơ tả trừu tượng đến chi tiết dịch vụ mà hệ thống cung cấp ràng buộc lên phát triển hoạt động • Mục đích yêu cầu: • Làm sở cho việc mời thầu (cần có giải thích từ phía chủ đầu tư) • Làm cở sở cho việc ký hợp đồng thầu (cần đủ chi tiết) • Làm tư liệu đầu vào cho thiết kế triển khai (cần đủ, xác không mâu thuẫn) Các loại yêu cầu • Yêu cầu người sử dụng • Đơn giản, dễ hiểu • Diễn đạt ngơn ngữ tự nhiên sơ đồ dịch vụ hệ thống cần cung cấp ràng buộc hoạt động • Dành cho khách hàng • Yêu cầu hệ thống • Mô tả đủ chi tiết dịch vụ hệ thống cung cấp • Các đặc trưng hệ thống cần có • Như hợp đồng khách hàng chủ đầu tư • Đặc tả phần mềm • Đủ chi tiết làm sở cho việc thiết kế triển khai • Dành cho nhà phát triển Yêu cầu người sử dụng • Nên mơ tả • u cầu chức • Yêu cầu phi chức • Dễ hiểu người sử dụng • Khơng có kiến thức chi tiết kĩ thuật/tin học • Nên mơ tả bởi: • Ngơn ngữ tự nhiên • Ưu điểm: Dễ hiểu, dễ sử dụng • Hạn chế: • Khơng rõ ràng, thiếu xác, nhập nhằng • Lẫn lộn yêu cầu chức phi chức • Q mềm dẻo (trình bày nhiều cách) • Biểu đồ, bảng biểu Yêu cầu hệ thống • Là đặc tả chi tiết yêu cầu người sử dụng • Phục vụ cho bước thiết kế • Có thể sử dụng làm phần hợp đồng • Có thể sử dụng mơ hình để mơ tả Tài liệu đặc tả • Là phát biểu thức hệ thống cần xây dựng • Không phải tài liệu thiết kế • Xác định hệ thống cần làm (What?) • Khơng trả lời cho câu hỏi (How?) Tài liệu đặc tả • Các yêu cầu tài liệu đặc tả • Đặc tả hành vi bên ngồi hệ thống • Đặc tả ràng buộc cài đặt • Dể dàng thay đổi • Sử dụng cơng cụ tham khảo bảo trì • Dự báo thời gian sống hệ thống • Đặc tả trả lời kiện không mong đợi Những người đọc yêu cầu • Người dùng hệ thống • Người quản lý khách hàng • Kỹ sư khách hàng • Nhà kiến trúc hệ thống • Các nhà phát triển bảo trì phần mềm  Yêu cầu viết cần đáp ứng đối tượng 10 Đặc tả hình thức • Biểu diễn mơ hình tốn học • Khái niệm ký pháp tốn học • Quy tắc khai báo biểu diễn biểu thức • Các luật biểu diễn biểu thức Có thể tự động hóa giải mơ hình Sử dụng mơ hình cho chứng minh, kiểm chứng Khó hiểu, khó sử dụng 34 Thẩm định yêu cầu • Liên quan đến việc kiểm tra tính đắn, tính đầy đủ, tính quán, tính thực kiểm tra yêu cầu Cụ thể trả lời câu hỏi: • Còn nhu cầu người dùng chưa kể đến? • Có mâu thuẩn u cầu? • Chức năng, ràng buộc chưa kể? • Có thực khơng? • Có thể kiểm tra nào? 35 Các kỹ thuật thẩm định yêu cầu • Xem xét lại yêu cầu: • Phân tích cách có hệ thống • Lấy ý kiến khách hàng • Tiến hành thường xuyên • Làm mẫu • Sử dụng mơ hình khả dụng • Kiểm tra tính thực • Tạo ca kiểm thử (test case) • Sử dụng CASE: kiểm tra tính quán 36 Phương pháp xác định, đặc tả u cầu • Mơ hình nghiệp vụ (Chức năng) • Biểu đồ phân rã chức (FDD) • Mơ hình ca sử dụng (use case) • Biểu đồ hoạt động (Activity Diagram) • Biểu đồ chuyển trạng thái • Mơ hình luồng liệu (DFD) • Biểu đồ thực thể mối quan hệ (ERD) 37 Biểu đồ phân rã chức • FDD – Function Decomposition Diagram • Xác định phạm vi hệ thống • Phân hoạch chức • Tạo tảng cho thiết kế kiến trúc hệ thống 38 Ví dụ: 39 Biểu đồ luồng liệu • DFD – Data Flow Diagram • Mơ tả q trình xử lý thơng tin nghiệp vụ • Biểu diễn cách thức liệu di chuyển, xử lý, lưu trữ hệ thống trao đổi với mơi trường • Có nhiều mức trừu tượng khác • Làm cở sở cấu trúc phần mềm 40 Biểu đồ luồng liệu • Khái niệm • Tác nhân: người, tổ chức, hệ khác • Đối tượng ngồi hệ thống • Phát sinh tiếp nhân liệu/thơng tin • Tiến trình: hoạt động nghiệp vụ • Dãy hoạt động tác động lên liệu • Luồng liệu: liệu di chuyển • Dữ liệu di chuyển từ nguồn tới đích • Kho liệu: liệu lưu trữ • Dữ liệu lưu trữ vị trí Tên luồng liệu Tên tác nhân Tên tiến trình Tên kho 41 Ví dụ: DFD mức bán vé tàu 42 Mơ hình thực thể mối quan hệ 43 Tầm quan trọng ERD • Phân tích liệu độc lập với lưu trữ xử lý • Nghiên cứu phạm vi miền thơng tin • Tạo mơ hình trừu tượng hướng khách hàng (mơ hình khái niệm), trực quan • Xác định mối quan hệ mang tính cấu trúc liệu Dễ dàng chuyển sang mơ hình thiết kế 44 Phương pháp thu thập yêu cầu • Phỏng vấn • Quan sát • Điều tra bảng hỏi • Nghiên cứu tài liệu 45 Tài liệu yêu cầu • Yêu cầu: • Chỉ mô tả chức năng, ràng buộc • Khơng mơ tả phương thức cài đặt • Phải dể thay đổi Khó xác định xác, đầy đủ Phải qua nhiều bước xét lại 46 Định dạng tài liệu u cầu • Giới thiệu: Mơ tả cần thiết hệ thống • Thuật ngữ: Định nghĩa khái niệm kỹ thuật sử dụng tài liệu • Định nghĩa yêu cầu người sử dụng: yêu cầu chức phi chức • Kiến trúc hệ thống • Đặc tả yêu cầu hệ thống: Mô tả yêu cầu chi tiết • Mơ hình hệ thống: Mơ hình đối tượng, mơ hình luồng liệu ngữ nghĩa liệu,… • Phát triển/thay đổi hệ thống: Các giả thiết, dự đoán phát triển phần cứng, yêu cầu người dùng • Phụ lục • Chỉ mục: Chỉ mục theo chữ cái, theo chương, theo chức 47 Question 48 ... diễn mô tả mức chi tiết khác • Làm mịn mơ hình liệu • Tạo (biểu đồ) phân rã chức • Biểu diễn hành vi mức chi tiết khác 27 Đặc tả yêu cầu • Đặc tả yêu cầu mô tả yêu cầu cách đặc biệt Yêu cầu nên... nghệ yêu cầu • Các hoạt động tiến trình kỹ nghệ • Nghiên cứu khả thi  Báo cáo khả thi • Phân tích, xác định u cầu  Mơ hình hệ thống • Đặc tả yêu cầu  Các yêu cầu đặc tả • Thẩm định yêu cầu. .. niệm tầm quan trọng • Phân loại u cầu • Phân tích xác định yêu cầu • Đặc tả yêu cầu • Định dạng tài liệu yêu cầu Khái niệm tầm quan trọng • Xác định đặc tả yêu cầu • Là khâu kỹ thuật trình phát