lOMoARcPSD|20482277 Bộ môn Tâm lý học – Khái niệm ứng dụng BÁO CÁO FOMO - CÁC PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THƠNG XÃ HỘI CĨ PHẢI LÀ NGUN NHÂN? Giảng viên hướng dẫn: Phạm Thị Thủy Tiên Lớp: PSY107DV01 – 2458 – 2033 Nhóm thực hiện: Nhóm TP.HCM, tháng năm 2021 lOMoARcPSD|20482277 TRÍCH YẾU Bài báo cáo với đề tài nghiên cứu: “FOMO – Các phương tiện truyền thông xã hội có phải ngun nhân?” thuộc khn khổ môn Tâm lý học – Khái niệm ứng dụng Đại học Hoa Sen Bài báo cáo nhằm phục vụ cho tập nhóm cuối kỳ mơn học Ngồi ra, báo cáo cịn giúp thành viên nhóm nghiên cứu hiểu kiến thức tổng quan FOMO (Hội chứng sợ bị bỏ lỡ), tìm nguyên nhân hình thành nên FOMO người ngày để trả lời cho câu hỏi nghiên cứu “Các phương tiện truyền thơng xã hội có phải nguyên nhân làm nên FOMO?” nhằm đưa giải pháp phù hợp để kiểm soát hội chứng Thông qua lý thuyết tâm lý học, báo cáo cho thấy FOMO cảm giác lo lắng sợ phải bỏ lỡ điều thú vị hình thành tác động bên yếu tố sinh học lẫn tác động bên ngồi từ cơng nghệ Do đó, FOMO dẫn đến vấn đề thể chất, sức khỏe, cảm xúc chữa lành người học cách hiểu lắng nghe lOMoARcPSD|20482277 MỤC LỤC Trích yếu Mục lục _ Lời cảm ơn Nhập đề _ FOMO – Các phương tiện truyền thơng xã hội có phải ngun nhân? I Fomo gì? _ II Tại lại fomo? _ III Sẽ ta fomo? IV Cách để đối phó với fomo? _ Kết luận 10 Danh mục tài liệu tham khảo _ 11 lOMoARcPSD|20482277 LỜI CẢM ƠN Xin cảm ơn cô Phạm Thị Thuỷ Tiên - giảng viên môn Tâm lý học – Khái niệm ứng dụng - tận tình hướng dẫn, đưa góp ý để nhóm có khắc phục kịp thời hồn thành tốt báo cáo Xin cảm ơn tác giả viết nghiên cứu mà nhóm tham khảo cung cấp thơng tin hữu ích thú vị Xin cảm ơn bạn lớp đặt câu hỏi, nhận xét góp ý cho nhóm Xin cảm ơn thành viên nhóm nỗ lực, cố gắng để hoàn thành tốt báo cáo lOMoARcPSD|20482277 NHẬP ĐỀ Trong xã hội mà công nghệ phát triển vũ bão ngày nay, người dễ dàng kết nối với thông qua phương tiện truyền thông xã hội mà kèm theo vấn đề tâm lý tiềm ẩn Một hội chứng tâm lý cộm ngày không nhắc đến hội chứng FOMO (hội chứng sợ bị bỏ lỡ) FOMO nhận nhiều quan tâm cộng đồng thu hút nhà tâm lý nghiên cứu hội chứng năm gần Chúng tơi, nhóm sinh viên thuộc lớp môn Tâm lý học – Khái niệm ứng dụng, quan tâm đến định chọn nghiên cứu FOMO nhằm trả lời cho câu hỏi nghiên cứu “Các phương tiện truyền thông xã hội có phải nguyên nhân làm nên FOMO?” Đồng thời, nghiên cứu nhằm cung cấp thông tin tổng quan đưa giải pháp gợi ý giúp người mắc phải hội chứng tự kiểm sốt giúp đỡ cho người xung quanh họ có nguy mắc phải Bài báo cáo với tựa đề: “FOMO – Các phương tiện truyền thơng xã hội có phải ngun nhân?” - thuộc khn khổ tập nhóm cuối kỳ môn Tâm lý học – Khái niệm ứng dụng - thực nhóm sinh viên đến từ nhiều ngành học khác Đại học Hoa Sen gồm mục sau: FOMO gì? Tại lại FOMO? Sẽ ta FOMO? Cách để đối phó với FOMO? Để có kết nghiên cứu hữu ích, đắn làm nên báo cáo này, phân chia công việc phù hợp với khả năng, mong muốn thành viên sau: STT HỌ VÀ TÊN MSSV NỘI DUNG PHÂN CƠNG MỨC ĐỘ HỒN THÀNH Phạm Lê Anh Thư 2194555 Tìm tài liệu, powerpoint, thuyết trình, viết báo cáo 100% Phạm Nguyễn Khánh Trang 2198625 Tìm tài liệu, powerpoint, thuyết trình, viết báo cáo 100% Phan Bích Trâm 2193587 Tìm tài liệu, viết báo cáo 100% Trần Đặng Lệ Phương 2191838 Tìm tài liệu, viết báo cáo 100% Nguyễn Phạm Tuyết Nhi 2184032 Tìm tài liệu, viết báo cáo 0% lOMoARcPSD|20482277 FOMO – CÁC PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THƠNG XÃ HỘI CĨ PHẢI LÀ NGUYÊN NHÂN? I FOMO LÀ GÌ? Nhà đầu tư mạo hiểm kiêm nhà văn người Mỹ Patrick James McGinnis định nghĩa nên cụm từ FOMO vào năm 2004 học trường Đại học Kinh doanh Harvard FOMO từ viết tắt chữ cụm từ “Fear Of Missing Out” (Nỗi sợ bị bỏ lỡ) Cụm từ FOMO dần trở nên phổ biến đưa vào từ điển Oxford năm 2013 với định nghĩa cảm giác lo lắng có kiện thú vị hấp dẫn diễn nơi (“A feeling of worry that an interesting or exciting event is happening somewhere else”1) Một ngày đẹp trời, bạn mở Instagram lên thấy người bạn vừa đăng hình trơng vui vẻ Nếu lúc đó, bạn có cảm giác chút ghen tỵ chút lo lắng, áp lực tự hỏi người ta có sống thú vị sống nhàm chán nên khơng có để đăng hết Cảm giác suy nghĩ bạn FOMO II TẠI SAO CHÚNG TA LẠI FOMO? Ham muốn hòa nhập (tác động bên trong) Mỗi người dù thể độc lập người ta sống đời khơng muốn sống đơn Con người ln có nhu cầu giao lưu, kết nối với người khác với giới xung quanh Điều chứng minh qua lý thuyết sau: a Tháp nhu cầu Maslow (1943) Nhà tâm lý học người Mỹ Abraham Maslow phân tầng khác nhu cầu người từ nhu cầu sinh lý đến nhu cầu cao thể khẳng định thân Định nghĩa trích từ Oxford Advanced Learner’s Dictionary lOMoARcPSD|20482277 Hình 1: Tháp nhu cầu Maslow (1943)2 Hãy nhìn tầng nhu cầu thứ ba (màu vàng) Đây tầng nhu cầu tâm lý, nhu cầu xã hội/ mối quan hệ, tình cảm (Love and Belonging Needs) Đây tầng nhu cầu giao lưu tình cảm, kết nối với nhau, thuộc nhóm xã hội Các nhóm xã hội kể đến gia đình, bạn bè học chung lớp, câu lạc bóng đá, group antifan Facebook,… b Trí tuệ bầy đàn (Swarm Intelligence) Patrick J McGinnis sách “Đừng Sợ Lỡ Cuộc Chơi (#FOMO)” 3đã so sánh ham muốn hòa nhập người giống với trí tuệ bầy đàn lồi động vật Trí tuệ bầy đàn thuật ngữ sinh học tập tính sống theo bầy đàn lồi động vật kiến, ong, linh dương, sư tử,… Chúng sống theo bầy đàn, theo tập thể để sinh sống, làm việc, kiếm ăn, di cư bảo vệ lẫn Ví dụ linh dương sống thành đàn để bảo vệ khỏi công sư tử Ngược lại, sư tử sống theo đàn để hợp tác công săn mồi Vậy có liên quan đến người chúng ta? Con người xét mặt sinh học, người lồi động vật cấp cao thơng qua q trình tiến hóa nên cịn tồn tập tính Nhu cầu thuộc nhóm xã hội với tập tính sống theo bầy đàn hình thành nên ham muốn hòa nhập người Patrick J McGinnis nhận định "FOMO bắt nguồn từ mong muốn sơ khai người thuộc nhóm đó… Bản thơi thúc người tìm kiếm hòa nhập, vốn xem tảng để sống (xét mặt cảm xúc) chúng ta"4 Tóm lại, ham muốn hịa nhập tảng sơ khai để hình thành nên FOMO McLeod, S (2020), Maslow’s Hierachy of Needs [Infographic] Simplypsycholosy.org McGinnis, P J., (2021) “Đừng Sợ Lỡ Cuộc Chơi (#FOMO)” (Đoàn Nam Anh dịch) Nhà xuất Dân Trí McGinnis, P J., (2021) “Đừng Sợ Lỡ Cuộc Chơi (#FOMO)” (Đoàn Nam Anh dịch), trang 50 Nhà xuất Dân Trí lOMoARcPSD|20482277 Thời đại cơng nghệ (tác động bên ngồi) a “Bội thực” thơng tin Trước có đời mạng internet, người “đói” thơng tin xưa, khơng có q nhiều phương tiện truyền thông để cập nhật thông tin Những phương tiện có lúc đơn giản thư tay, báo giấy, hay sau phát triển chút có radio, TV, đến cuối kỷ 20, xuất máy vi tính, mạng internet, smartphone, mạng xã hội (social media) khiến cho cục diện giới hoàn toàn thay đổi Ngày nay, người bị bủa vây nhiều thông tin đến từ nhiều nguồn phương tiện truyền thông khác dẫn đến dần bị “bội thực” thông tin Thông tin không đơn tin tức thời mà việc bạn bạn hơm ăn gì, mặc gì, sống mạng xã hội dạng thông tin Khơng vậy, người có khả thích nghi với mơi trường sống tốt nên sống môi trường mà xung quanh lúc có q nhiều thơng tin đến hình thành nên xu hướng khơng ngừng tiếp nhận thông tin tạo hành vi liên tục mở điện thoại cập nhật tin tức để xem hôm giới sống b Siêu đa liên kết Ngày nay, dễ dàng tương tác (reaction) viết mạng xã hội tạo nên tương tác, kết nối với cách nhanh gọn Điều với mục đích đời mạng xã hội nhằm giúp kết nối người lại với cách nhanh chóng thuận tiện Nhưng việc tương tác, kết nối với nhanh gọn làm cho người dần kiên nhẫn Khi xưa chưa có mạng internet, sẵn sàng chờ tháng để nhận thư người thân xa Vậy mà với thuận tiện công nghệ ngày nay, người dễ trở nên khó chịu, lo lắng, bồn chồn email bị sang trễ phút lỗi mạng Vậy “bội thực” thông tin siêu đa liên kết sinh FOMO nào? Một ngày đẹp trời, bạn lướt điện thoại tự nhiên cúp điện, tắt Wifi mà bạn hết tiền đăng ký 3G phải chịu đựng việc không lên mạng vịng vài chục phút Nếu bạn khơng ngừng cảm thấy lo lắng, bồn chồn nghĩ bỏ lỡ điều thú vị vài chục phút bạn mắc phải FOMO c Nỗi sợ so sánh Siêu đa liên kết giúp kết nối, giao lưu với không người nước mà giúp ta kết nối khắp năm châu, bốn bể dẫn đến nỗi sợ mang tên “so sánh” Nếu xưa chưa có mạng so sánh với bạn lớp, với ơng hàng xóm, với nhà đối diện Khi ấy, phạm vi so sánh cịn hẹp Nhưng ngày nay, khơng thấy bạn bè, người thân xa làm mà cịn thấy người lạ khắp giới sống việc dẫn đến cường độ mức độ so sánh tăng lên Việc tự so sánh sống với người khác mạng xã hội gây tự ti, nỗi bất an, lòng đố kỵ, lo lắng dẫn đến FOMO lOMoARcPSD|20482277 Vậy phương tiện truyền thông xã hội có phải nguyên nhân? Câu trả lời có khơng phải Ngun nhân dẫn đến FOMO tác động bên lẫn bên Patrick J McGinnis nhận định rằng: “Tuy phương tiện truyền thông xã hội làm tăng hội chứng FOMO khơng thiết phải dính chặt vào điện thoại di động bạn rơi vào bẫy nó”5 Câu Ví dụ, ngày, bà Lan tập dưỡng sinh hội bạn cao tuổi mà hội có cháu nội, cháu ngoại trừ bà Họ hay kể bà nghe việc chăm cháu, chơi với cháu vui dần khiến bà Lan sinh cảm giác ghen tỵ, lo lắng áp lực thấy bà bạn vui sống chán chưa chịu lấy vợ, sinh cháu cho Cảm giác lúc bà Lan cảm giác FOMO Có thể thấy, bà Lan hồn tồn khơng dùng mạng xã hội sống thường ngày khiến bà FOMO III SẼ RA SAO KHI TA FOMO? Nghiện phương tiện truyền thông xã hội Triệu chứng thường phụ thuộc mức, căng thẳng, bối bị hạn chế kết nối, dễ nảy sinh xung đột cảm xúc với người dùng khác với người xung quanh Rối loạn lo âu trầm cảm Với biểu như: căng thẳng, mệt mỏi suy giảm chất lượng giấc ngủ, thiếu kiểm sốt cảm xúc, khơng hứng thú với sống, hoạt động chức thể bị suy yếu lo lắng khơng giải tức triệt để IV CÁCH NÀO ĐỂ ĐỐI PHÓ VỚI FOMO? Quản lý thời gian sử dụng phương tiện truyền thông xã hội Tạo thời gian nghỉ cho việc tiếp cận với phương tiện để cân lại quỹ thời gian, dành nhiều thời gian chăm sóc cho sức khoẻ, cảm xúc, thể chất thể Quản lý kì vọng thân Hiểu ai, hiểu khả thân nào, giá trị hướng đến để đặt giới hạn phù hợp, đưa kì vọng vừa sức với thân McGinnis, P J., (2021) “Đừng Sợ Lỡ Cuộc Chơi (#FOMO)” (Đoàn Nam Anh dịch), trang 14 Nhà xuất Dân Trí lOMoARcPSD|20482277 Lối sống chánh niệm Cách thực hành bao gồm: - Sống chậm - Dành nhiều thời gian cho thân - Học cách buông bỏ điều không cần thiết - Học cách chấp nhận thực việc chấp nhận vấn đề xảy Sống chánh niệm tạo giá trị tinh thần đủ để giúp người cảm nhận hòa hợp thân mối quan hệ với xã hội, tìm lại giá trị hạnh phúc, buông bỏ chọn lựa không cần thiết Vậy làm để hình thành nên thói quen thực giải pháp trên? Dựa vào thuyết hành vi B F Skinner, kết đạt có hai dạng thưởng (Rewards) phạt (Punishment) Những hành động tạo phần thưởng cho thân động lực thúc đẩy người theo đuổi thói quen tốt Do đó, áp dụng lý thuyết vào sống, thiết lập hành vi có ích cách củng cố tích cực hành vi Cụ thể nghĩ đến tạo cho thói quen phần thưởng có giá trị tinh thần thân thực Ví dụ: Tạo thói quen dành thời gian chăm sóc sức khoẻ cho thân phần thưởng nhận có sức khoẻ tinh thần tốt lOMoARcPSD|20482277 KẾT LUẬN Trong thời đại công nghệ phát triển nay, việc mắc phải hội chứng FOMO điều nguy hiểm hay bất thường dù khơng có cơng nghệ tác động, người tồn FOMO dù hay nhiều Tuy nhiên, không cân mức ổn định, FOMO có nguy dẫn đến bệnh lý trầm trọng, tác động trực tiếp đến yếu tố cảm xúc, sức khoẻ thể chất người Hầu hết, thường xem nhẹ khơng có giải pháp triệt để, tức với triệu chứng khơng có đủ hiểu biết cách đối phó với hội chứng FOMO Những giải pháp mà báo cáo gợi ý phương pháp điều trị tâm lý tối ưu Khi cảm xúc, hành vi vượt khỏi kiểm soát thân tiến triển thành rối loạn tâm lý, lời khun tốt chúng tơi nên tìm đến tư vấn bác sĩ tâm lý 10 lOMoARcPSD|20482277 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Alutaybi, A (2020), Engineering Social Media to Combat the Fear of Missing Out Bournemouth University, 03 - 61 https://eprints.bournemouth.ac.uk/Aarif_Ph.D._2020.pdf Baker, Z G., Leroy, A., Krieger, H (2016), Fear of missing out: Relationships with depression, mindfulness and physical symptoms American Psychological Association, 275 – 277 https://cpb-us-e1.wpmucdn.com/blogs.rice.edu/FoMO_BakerKriegerLeRoy2016.pdf Campbell, L (15/10/2018), FOMO and the social media pressure to spend Linkedin https://www.linkedin.com/pulse/fomo-social-media-pressure-spend-laurie-campbell Davis, T (14/01/2019), How you overcome FOMO?, Psychology Today https://www.psychologytoday.com/intl/blog/click-here-happiness/201901/how-do-youovercome-fomo Dembling, S (19/10/2011), Fear of Missing Out: Why We Say Yes When We'd Rather Say No Psychology Today https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-introverts-corner/201110/fear-missingout-why-we-say-yes-when-wed-rather-say-no Fear of missing out (14/06/2021) Trong Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Fear_of_missing_out Francis, C A (2015), Làm để chánh niệm trở thành lối sống?, InnerSelf https://vi.innerself.com/content/personal/spirituality-mindfulness/mindfulness/10368how-to-make-mindfulness-a-way-of-life.html Gerrig, R J., Zimbardo, P G (2020), Tâm lý học đời sống (Kim Dân dịch), 194 – 223; 463 – 527 Nhà xuất Hồng Đức (Nguyên gốc xuất lần đầu năm 1992) Kaltenbrunner, C (26/072020), 34 tips to live more mindfully in everyday life Consistum https://consistum.com/live-more-mindfully/ 10 McGinnis, P J (2021), Đừng Sợ Lỡ Cuộc Chơi (#FOMO) (Đoàn Nam Anh dịch), – 75 Nhà xuất Dân Trí (Nguyên gốc xuất năm 2020) 11 McLeod, S (2020), Maslow's Hierarchy of Needs [Infographic] Simplypsychology.org https://www.simplypsychology.org/maslow.html 12 McLeod, S (29/12/2020), Maslow's Hierarchy of Needs Simply Psychology https://www.simplypsychology.org/maslow.html 13 Mcleod, S (2018), What Is Operant Conditioning and How Does It Work? Simply Psychology https://www.simplypsychology.org/operant-conditioning.html 14 Ocklenburg, S (13/6/2021), FOMO and Social Media Psychology Today https://www.psychologytoday.com/ca/blog/the-asymmetric-brain/202106/fomo-andsocial-media 15 Oxford University Press (2021) FOMO Trong Oxford Advanced Learner’s Dictionary https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/fomo?q=FOMO 11 Downloaded by thoa Nguyen van (thoavaytiennhanh@gmail.com) lOMoARcPSD|20482277 16 Travers, M (31/3/2020), Four Facts About FOMO Psychology Today https://www.psychologytoday.com/ca/blog/social-instincts/202003/four-facts-aboutfomo 17 Wong, J (23/7/2020), What is FOMO and When Does It Happen? Condominius Of Singapore https://cos.sg/blog-post/what-is-fomo-and-when-does-it-happen/ 18 Worchel, S., & Shebilsue, W (2007), Tâm lý học – Nguyên lý ứng dụng (Trần Đức Hiển dịch), 512 – 515 Nhà xuất Lao Động – Xã Hội 12 Downloaded by thoa Nguyen van (thoavaytiennhanh@gmail.com) ... Vậy phương tiện truyền thông xã hội có phải nguyên nhân? Câu trả lời có Nguyên nhân dẫn đến FOMO tác động bên lẫn bên Patrick J McGinnis nhận định rằng: “Tuy phương tiện truyền thông xã hội làm... ý giúp người mắc phải hội chứng tự kiểm sốt giúp đỡ cho người xung quanh họ có nguy mắc phải Bài báo cáo với tựa đề: ? ?FOMO – Các phương tiện truyền thơng xã hội có phải ngun nhân? ” - thuộc khn... tài liệu, viết báo cáo 100% Nguyễn Phạm Tuyết Nhi 2184032 Tìm tài liệu, viết báo cáo 0% lOMoARcPSD|20482277 FOMO – CÁC PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THƠNG XÃ HỘI CĨ PHẢI LÀ NGUN NHÂN? I FOMO LÀ GÌ? Nhà đầu