TIỂU LUẬN ĐỀ TÀI: Xây dựng quy trình giảng dạy phần phương trình mũ và logarít lớp 12 trung học phổ thông theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế” 1 Xây dựng quy trình giảng dạy phần phương trình mũ và logarít lớp 12 trung học phổ thông theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế :Luận văn ThS. Giáo dục học: 60 14 10 / Bùi Thế Anh ; Nghd. : PGS.TS. Nguyễn Vũ Lương MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay nhân loại xem giáo dục như một biện pháp cần thiết để thực hiện được những lí tưởng hoà bình, tự do và công bằng xã hội. Giáo dục đang là mối quan tâm nhiều nhất của cả nước. “Cần đổi mới sâu sắc, toàn diện”, “cần một cuộc “cách mạng” giáo dục”v.v Hội nghị lần thứ IV Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam( khóa VII ) đã chỉ ra:” Giáo dục đào tạo phải hướng vào đào tạo những con người lao động tự chủ, sáng tạo có năng lực giải quyết các vấn đề thường gặp, qua đó góp phần tích cực thực hiện các mục tiêu lớn của đất nước là dân giàu, nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ văn minh”. Điều 28 khoản 2 của luật giáo dục năm 2005 cũng đã nêu rõ: ”Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Trong dạy học ngày nay: Học sinh làm việc cùng với giáo viên để xác định mục tiêu học tập, đánh giá và đưa ra các chuẩn, các mức nhiệm vụ cần hoàn thành, tạo các cơ hội để thiết kế các hoạt động cần thiết. Trong chương trình trung học phổ thông phần nội dung “Phương trình mũ và lôga” là một nội dung khó đối với cả giáo viên và học sinh. Giáo viên thiếu 2 sách tham khảo, tài liệu hướng dẫn, sách hướng dẫn giảng dạy và không có quy trình giảng dạy cụ thể. Học sinh khó tiếp thu, vận dụng vì lượng bài tập phải làm lớn, các dạng bài tập rất phong phú các cách giải đa dạng. Trong sách giáo khoa mới nội dung phần phương trình mũ và logarit đã được chuyển từ lớp 11 lên lớp 12 chứng tỏ nội dung này là một trong những nội dung quan trọng. Vì các lý do nêu trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu của luận văn này là: “Xây dựng quy trình giảng dạy phần phương trình mũ và logarit lớp 12 trung học phổ thông theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế” 2. Lịch sử nghiên cứu Qua tìm hiểu chúng tôi chưa thấy có trình công trình khoa hoc nào nghiên cứu về nội dung xây dựng quy trình giảng dạy phần phương trình mũ và logarit lớp 12 trung học phổ thông theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế nội dung này đang là một nội dung rất mới ở Việt Nam. 3. Mục tiêu nghiên cứu - Nghiên cứu nội dung phương trình mũ và logarit ở lớp 12 trung học phổ thông. - Hệ thống hóa cơ sở lí luận, xây dựng quy trình giảng dạy phương trình mũ và lôga. - Nghiên cứu những biện pháp nhằm rèn luyện cho học sinh kĩ năng giải quyết các dạng bài tập liên quan đến phương trình mũ và logarit 4. Phạm vi nghiên cứu Quy trình giảng dạy nội dung phương trình mũ và logarit lớp 12 trung học phổ thông. 5. Mẫu khảo sát Lớp 12A1; 12A2 trường THPT Nguyễn Đức Cảnh. Huyện Kiến Thụy- Hải Phòng Lớp 12A2 trường THPT Kiến thụy. Huyện Kiến Thụy- Hải Phòng 3 6. Vấn đề nghiên cứu Xây dựng, vận dụng quy trình giảng dạy như thế nào vào nội dung phương trình mũ và logarit để soạn được một số giáo án trong dạy học phương trình mũ và logarit mang lại hiệu quả cao? 7. Giả thuyết nghiên cứu Nếu có những đề xuất và xây dựng được quy trình, những hướng dẫn sư phạm thích hợp thì sẽ phát huy được khả năng giải quyết các dạng bài tập liên quan đến phương trình mũ và logarit của học sinh. Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học toán ở trường trung học phổ thông. 8. Phương pháp nghiên cứu Trong luận văn chúng tôi sử dụng chủ yếu 4 phương pháp nghiên cứu sau 8.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận Nghiên cứu lí luận dựa vào những tài liệu có sẵn, những văn kiện của Đảng và Nhà nước. Nghiên cứu các tài liệu có sẵn như: Những văn kiện của Đảng và Nhà nước, Giáo dục học, Tâm lí học, Toán học .v.v. Nghiên cứu nội dung chương trình sách giáo khoa môn toán trung học phổ thông và các tài liệu tham khảo có liên quan. 8.2. Phương pháp điều tra, quan sát Dự giờ, tham khảo ý kiến của các giáo viên có nhiều kinh nghiệm Tiếp thu và nghiên cứu ý kiến của giảng viên hướng dẫn, các chuyên gia về bộ môn. 8.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm Dạy thực nghiệm ở các lớp 12A1; 12A2; trường THPT Nguyễn Đức Cảnh- huyện Kiến Thụy- Hải Phòng, lớp 12A2 trường THPT Kiến Thụy - huyện Kiến Thụy - Hải Phòng 8.4. Phương pháp thống kê toán học Xử lý các số liệu thu được sau khi điều tra. 4 9. Kết quả đóng góp mới của luận văn Trình bày rõ cơ sở lí luận của quy trình giảng dạy tiếp cận chuẩn quốc tế. Kết quả điều tra thực tiễn cho thấy quy trình giảng dạy phương trình mũ và logarit theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế được nhiều giáo viên quan tâm, vận dụng, có nhận thức đầy đủ. Đề xuất được một số kế hoạch giảng dạy cụ thể xây dựng và vận dung quy trình tiếp cận chuẩn quốc tế vào giảng dạy nội dung phương trình mũ và lôga 10. Cấu trúc luận văn: Ngoài phần Mở đầu, các từ và cụm từ viết tắt, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được trình bày trong 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận Chương 2: Một số kế hoạch giảng dạy nội dung phương trình mũ và logarit theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế Chương 3: Thực nghiệm sư phạm CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN 1.1. Một số nguyên lý Quy trình giảng dạy gồm nhiều quy trình nhỏ khác nhau người giáo viên chỉ có thể thực được một quy trình nhỏ trong quy trình lớn mà thôi. Hoạt động dạy học: Các kết luận, khẳng định, phương pháp nằm trong hoạt động giảng dạy, thông qua các hoạt động giảng dạy các nhà sư phạm đã đúc kết được các kết luận, khẳng định, xây dựng được các phương pháp mà chúng ta vận dụng ngày nay 1.1.1 Mục tiêu giảng dạy: Để đạt được mục tiêu lớn đề ra ban đầu có rất nhiều mục tiêu nhỏ hơn với nhiều cấp độ khác nhau song các mục tiêu đó đều phải hướng về mục tiêu ban đầu . 1.2. Phương pháp dạy học hiện nay: 5 Ngày nay các phương pháp dạy học cổ điển ( vấn đáp, thuyết trình,…) dần chuyển sang vận dụng các phương pháp tiên tiến( dự án, dạy học tích cực, giải quyết vấn đề, hướng dẫn học sinh tự nghiên cứu ). 1.3. Mô hình dạy học theo chuẩn quốc tế Sơ đồ 1.1: Mô hình dạy học theo chuẩn quốc tế 1.4. Các khái niệm dùng trong luận văn Giáo dục: Giáo dục là quá trình được tổ chức có ý thức, hướng tới mục đích khơi gợi và biến đổi nhận thức, năng lực, tình cảm, thái độ của cả người dạy và người học theo hướng tích cực. Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học là cách mà người dạy chỉ đạo (Tổ chức, điều khiển, lãnh đạo) hoạt động của người học và cách mà người học tiến hành hoạt động lĩnh hội (Chủ động, tích cực, sáng tạo). Chuẩn quốc tế: Các khâu tạo thành một vòng tròn khép kín gồm: “Xây dựng kế hoạch, hoạt động giảng dạy, kiểm tra đánh giá, rút kinh nghiệm/ phản hồi” trong 4 khâu trên thì kiểm tra đánh giá là khâu quan trọng nhất Tiếp cận chuẩn quốc tế: Tiếp cận ở đây là học hỏi những mặt mạnh, mặt tích cực trên cơ sở phù hợp với nền giáo dục Việt nam. Xây dựng kế hoạch Rút kinh nghiệm, phản h ồi Hoạt động giảng dạy Kiểm tra đánh giá Đây là khâu quan trọng nhất 6 Phương pháp dạy học tích cực: Phương pháp dạy học tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, Phương pháp dạy học theo dự án Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự án. Dạy học theo phương pháp hướng dẫn học sinh tự nghiên cứu: Người dạy theo quan điểm hiện nay: Giáo viên đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình dạy học, giáo viên là người “lãnh đạo, tổ chức, điều khiển” học sinh. Người học theo quan điểm hiện nay: Học sinh được giáo dục và rèn luyện tính tự giác, tự lực, tự tin trong học tập, ở gia đình và cộng đồng. Đo lường trong giáo dục: Công cụ chính để đo lường kết quả học tập trong giáo dục là các bài thi, bài kiểm tra Đánh giá chất lượng (Quality Assessment): Là một xem xét có tính chuẩn đoán và đánh giá việc giảng dạy, học tập và các kết quả dựa vào việc kiểm tra chi tiết các chương trình học. Các mức độ nhận thức theo B. Bloom. Nhớ (Knowledge), Hiểu (Comprehention), Áp dụng (Application),Phân tích (Analysis), Tổng hợp (Synthesis), Đánh giá (Evaluation) Xây dựng mục tiêu dạy học Phân tích tình hình: giai đoạn phân tích cần trả lời các câu hỏi sau: Vấn đề đó có thể được giải quyết như thế nào? Và nếu có thì mục tiêu cần đạt cụ thể của việc giảng dạy là gì? 1.5. Xây dựng quy trình giảng dạy tiếp cận chuẩn quốc tế 1.5.1. Tìm hiểu học sinh 7 Cần nắm vững sở thích, hứng thú, động cơ, ý chí học tập của mỗi học sinh, điều kiện hoàn cảnh gia đình của học sinh, những mối quan hệ của cá nhân học sinh. Nắm vững cá tính và những hành vi đạo đức, trình độ kiến thức, năng lực hiện tại của học sinh, tìm hiểu những nhu cầu năng lực của học sinh để từ đó đưa ra được một phương pháp giảng dạy phù hợp, đem lại sự tiếp thu tốt nhất cho học sinh. 1.5.2. Mô hình tiếp cận chuẩn quốc tế 1.5.3. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh 1.5.3.1. Quan niệm về học lực: - Quan niệm truyền thống về học lực - Quan niệm về học lực trong giáo dục hiện đại 1.5.3.2. Kiểm tra, đánh giá học lực của học sinh Có thể kiểm tra, đánh giá công tác giáo dục từ nhiều khía cạnh 1.5.3.3. Đề kiểm tra, đánh giá học lực của học sinh Bài kiểm tra do giáo viên tự đề ra. Việc sử dụng cách kiểm tra kết quả theo tiêu chuẩn CHƯƠNG 2 MỘT SỐ KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY HỌC NỘI DUNG PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT THEO HƯỚNG TIẾP CẬN CHUẨN QUỐC TẾ §1. KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY PHẦN PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LÔGA Chuẩn môn học( chuẩn do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành )  Kiến thức, Kỹ năng, Thái độ 1.2 Khung phân phối chương trình(Dựa theo khung phân phối chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành) 1.3 Mục tiêu chi tiết 1.4. Lịch trình chi tiết 8 1.5. Kế hoạch kiểm tra đánh giá §2. KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY PHẦN PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT THEO MÔ HÌNH GIÁO DỤC TÍCH CỰC 2.1 Cơ sở lí luận Kiểm tra, đánh giá kết quả giảng dạy Sơ đồ 2.1: Mô hình dạy học tích cực 2.2. Thuận lợi và khó khăn của giảng dạy theo mô hình tích cực 2.2.1 Thuận lợi của giảng dạy theo mô hình tích cực  Học sinh nắm vững các kiến thức cơ bản.  Học sinh được: phân tích, tổng hợp, đánh giá, sáng tạo, tự nghiên cứu. 2.2.2 Khó khăn của giảng dạy theo mô hình tích cực 2.3 Trong chương trình nội dung lý thuyết Toán khó, đa số học sinh không thể tự học Nội dung Bước 1: Cung cấp kiến thức cơ sở, bổ xung kiến thức cơ bản còn thiếu Bước 2 : Giảng dạy theo mô hình giáo dục tích cực  Yêu cầu 1: Có kiến thức nền bổ trợ  Yêu cầu 2: Đầy đủ và hoàn thiện  Yêu cầu 3: Có nội dung tự học và thực hành  Yêu cầu 4: Có nội dung tương tự L ập kế hoạch giảng dạy Phản hồi sau giảng dạy Hoạt động giảng dạy Giáo viên chu ẩn bi Học sinh chủ động Học sinh chủ động Học sinh chủ động 9  Yêu cầu 5: Có kiến thức liên quan  Yêu cầu 6: Có các phương pháp giải cụ thể  Yêu cầu 7: Có nội dung tổng hợp Nội dung lý thuyết và bài tập cho về nhà để học sinh chuẩn bị Lý thuyết Bài tập: Tiến trình bài giảng BÀI GIẢNG 1 PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LÔGA Mục đích : Hệ thống các dạng bài tập và phương pháp giải phương trình mũ và lôga Mục tiêu : Bậc 1: Nắm được công thức, tính đơn điệu, dạng đồ thị của hàm mũ và lôga. Bậc 2: Giải được các dạng bài tập cơ bản. Bậc 3: Giải và sáng tạo ra các bài tập khó Phương pháp: Phương pháp giải quyết vấn đề và làm việc nhóm Củng cố lý thuyết (20 phút) 1. Hàm số, hàm số ngược, Hàm số mũ và đồ thị, Hàm số lôga và đồ thị Đặt và giải quyết các bài toán (tiết 1) 1. Một số phương trình mũ và lôga cơ bản Dạng 1 :Phương trình một cơ số Phương pháp: Áp dụng a f(x) = a g(x) suy ra f(x) = g(x) )()()(log)(log xgxfxgxf aa = ⇔ = Dạng 2 : Phương trình lôga cơ số lệch 2. Một số phương trình đưa được về phương trình dạng đa thức  Dạng 1 :Phương trình có dạng: 0)( 22 =++ xxx abCBbAa Phương pháp: Chia cả hai vế phương trình cho 0 2 ≠ x b [...]... được các kết quả sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phương pháp dạy học tích cực như: PPDH nêu vấn đề, giải quy t vấn đề, PPDH theo dự án; PPDH hướng dẫn HS tự nghiên cứu - Xây dựng được quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế nói chung và xây dựng được quy trình giảng dạy phần phương trình mũ và lôga theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế - Luận văn đã hệ thống được các hình thức kiểm tra... lại hiệu quả cao 1.2 Áp dụng quy trình giảng dạy tiếp cận chuẩn quốc tế ở Việt Nam - Ngày 22/4/2009, lớp tập huấn kỹ năng nghề nghiệp cho giáo viên THPT chuyên tiếp cận chuẩn quốc tế đã được khai mạc tại trường THPT chuyên Hà Nội-Amsterdam - Bằng áp dụng quy trình giáo dục tiếp cận chuẩn quốc tế, học sinh Khối chuyên Toán - Tin Trường Đại học Khoa học Tự nhiên- Đại học Quốc gia Hà Nội Năm 2009 đã... trong các trường THPT - Luận văn đã xây dựng được một số bài giảng về phương trình mũ và lôga theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế như kế hoạch dạy học theo mô hình giáo dục tích cực, hướng dẫn HS tự nghiên cứu, dạy học theo dự án, nhằm mục đích giúp 23 HS chủ động, tích cực và tự giác sáng tạo trong quá trình học tập trên lớp cũng như ngoại khóa, góp phần không nhỏ vào việc đổi mới PPDH môn Toán trong... trình giảng dạy tiếp cận chuẩn quốc tế đối với những đối tượng học sinh trung bình cũng đem lại hiệu quả tuy không cao bằng đối tượng học sinh chuyên Khi áp dụng đối với học sinh trung bình người giáo viên phải chuẩn bị thật chi tiết, cụ thể, giao việc vừa với lực học thì học sinh mới có thể nắm được và vận dụng được §2 ƯU ĐIỂM- NHƯỢC ĐIỂM KHI ÁP DỤNG QUY TRÌNH GIẢNG DẠY TIẾP CẬN CHUẨN QUỐC TẾ 2.1 Nhược... điểm và hạn chế của phương pháp dạy học dự án Ưu điểm: Gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội Hạn chế: Học sinh chưa quen với phương pháp học tập tự học Giáo viên cũng gặp phải không ít khó khăn khi chuyển từ phương pháp dạy học truyền thống sang phương pháp dạy học dự án 3.4 Nội dung BÀI GIẢNG 2 12 “PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LÔGA” 3.4.1 Mục đích Rèn cho học sinh khả năng làm... (0%) Qua phiếu lấy ý kiến học sinh chúng tôi thấy rằng xây dựng quy trình tiếp cận chuẩn quốc tế không chỉ tốt đối với học sinh chuyên, học sinh khá giỏi mà 19 nó còn tốt ngay cả đối với đối tượng là học sinh trung bình nếu giáo viên chuẩn bị nội dung các kế hoạch giảng dạy thật chi tiết, cụ thể Loại 2: Học sinh khá (Điểm trung bình môn toán 6,5 đến dưới 8,0) Sau khi được học theo mô hình mới em hãy... quốc tế em thấy mình có thể tiếp thu được không? Tiếp thu tốt Tiếp thu được Khó tiếp thu Không tiếp thu 8/30 (26,7%) 15/30 (50%2) 4/30 (13,3%) được 3/30 (10%) Học theo mô hình tiếp cận chuẩn quốc tế em thấy khả năng vận 4 dụng kiến thức vào việc giải bài tập về phương trình mũ và lôga như thế nào? Rất tốt Tốt Bình thường 8/30 (26,7%) 20/30 (66,7%) 2/30 (6,6%) 5 Giáo viên kết hợp nhiều phương pháp giảng. .. của từng bài học, hướng dẫn HS tham gia các dự án thiết thực, tạo ra nhiều sản phẩm có chất lượng cao là tài liệu tham khảo cho các HS khác thi Đại học, thi HS giỏi các cấp - Nhà trường các tổ chuyên môn nên phổ biến quy trình giảng dạy theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế - Nhà trường các tổ chuyên môn cần khuyến khích hình thức tự học, tự nghiên cứu, học nhóm của HS theo sự hướng dẫn, định hướng của GV... Tiến hành Kiểm tra Rút kinh nghiệm hoạch giảng dạy đánh giá phản hồi 5/25 (20%) 7/25 (28%) 8/25 (32%) 5/25 (20%) 22 3.Đồng chí có thể vận dụng quy trình giảng dạy tiếp cận chuẩn quốc tế mà chúng tôi xây dựng vào công việc giảng dạy của mình được không? Áp dụng toàn bộ Áp dụng một phần 7/25 (280%) 18/25 (72%) 3.4 Kết luận Các kết quả được chúng tôi sắp xếp theo một trình tự lôgic chặt chẽ là một tài liệu... phần phương trình mũ và lôga theo các kế hoạch đã nêu trong chương II tác giải đã lấy mẫu phiếu thống kê 2 Bạn thấy phương pháp kiểm tra, đánh giá môn Toán mới đã phù hợp chưa? Rất phù hợp Phù hợp Không phù hợp Rất Không phù 30/90 47/90 12/ 90 (13,4%) hợp (33,3%) (52,2%2) 1/90 (1,1%) Qua điều tra học sinh chúng tôi thấy sau khi áp dụng quy trình tiếp cận chuẩn quốc tế vào giảng dạy đã đem lại cho học . TIỂU LUẬN ĐỀ TÀI: Xây dựng quy trình giảng dạy phần phương trình mũ và logarít lớp 12 trung học phổ thông theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế . Xây dựng quy trình giảng dạy phần phương trình mũ và logarít lớp 12 trung học phổ thông theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế :Luận văn ThS. Giáo dục học: