SỞ Y TẾ GIA LAI TTYT TX AYUNPA CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lâp – Tự – Hạnh phúc TUYÊN TRUYỀN PHÒNG, CHỐNG BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT Ayunpa, ngày 13 tháng 10 năm 2022 ĐẠI CƯƠNG VỀ PHỊNG, CHỐNG BỆNH SXH Mục tiêu: Tình hình SXH thị xã Ayunpa Kỹ thuật phun hóa chất Giám sát vector điều tra vệ sinh mơi trường Nội dung • Tình hình Sốt xuất huyết tỉnh Gia Lai - Từ 01/01-10/2022 toàn tỉnh Gia Lai ghi nhận 6.924 ca 01 ca tử vong Đăk Đoa - Tổng số ổ dịch ghi nhận từ đầu năm 2022 đến 1.420 ổ dịch tồn tỉnh Tình hình SXH thị xã Ayunpa Tổng số ca bệnh từ đầu năm đến toàn xã, phường là: 220 ca bệnh SXH (Cheo Reo 20ca, Đồn Kết 58ca, Hịa Bình 32ca, Sơng Bờ 37ca, Chư Păh 36ca, Ia Rbol 20ca, Ia Rtô 12ca, Ia Sao 5ca) chủ yếu rơi vào phường 02 xã (Đồn Kết, Hịa Bình, Sơng Bờ, Cheo Reo xã Chư Băh, Ia Rbol) xã Chư Băh từ tháng 8,9,10 đỉnh dịch tăng cao - Tổng số ổ dịch toàn thị xã ghi nhận 31 ổ dịch 8/8 xã, phường ghi nhận -Trong số ổ dịch hoạt động 12 ổ dịch -Số ổ dịch xử lý môi trường khơng phun hóa chất 09 ổ -Số ổ dịch xử lý phun hóa chất 13 ổ Bài 1: Kỹ thuật phun hóa chất  Có hai kỹ thuật phun hóa chất Kỹ thuật phun máy phun ULV cỡ lớn đặt xe ô tô - Kiểm tra nhiên liệu, kiểm tra đầu phun (vòi phun ULV với kích thước hạt nhỏ) Bài 1: Kỹ thuật phun hóa chất  Có hai kỹ thuật phun hóa chất Kỹ thuật phun máy phun ULV cỡ lớn đặt xe tơ (Kỹ thuật khơng áp dụng) diện tích mơi trường lớn áp dụng cho thành phố lớn Khu đông dân cư Kỹ thuật phun máy phun ULV đeo vai - Kỹ thuật phun máy phun ULV đeo vai nhà: Phun theo nguyên tắc chiếu + Máy phun: Kiểm tra nhiêu liệu, đầu phun Chạy máy để thử liều lượng phun + Người mang máy đứng cửa phòng cửa sổ, để chếch vòi phun khoảng 450, khơng kê sát vịi phun vào vách hay vật dụng nhà Mỗi phịng(nhà) có diện tích từ 20-30 m2 thời gian phun khoảng 5-10 giây với mức phun mạnh + Phịng lớn phun theo kiểu giật lùi, phòng nhỏ, phòng đơn cần chĩa vịi phun qua cửa chính/ cửa sổ + Chung cư, nhà nhiều tầng, nhiều phòng cần phun tất phịng, góc, cầu thang, sân thượng…theo ngun tắc phun từ tầng xuống tầng Phun không gian, ưu điểm nhược điểm: Ưu điểm: + Đạt hiệu tức thời muỗi trưởng thành + Tốn nhân cơng, sử dụng diện rộng nhanh chóng + Tốn hóa chất khu thị + Diệt lồi muỗi khơng nhà Vịng đời muỗi Aedes aegypti Đặc điểm sinh thái Ae Aegypti 3.1 Nơi trú đậu: Ae.aegypti sống nhà gần người, thường trú đậu nơi có ánh sáng yếu - Và có độ cao từ mét trở xuống Thường đậu vật dụng như: + Muỗi trú đậu quần áo chiếm 73,52% + Muỗi trú đậu rido chiếm 26,48%: 3.2 Tập tính đốt hút máu - Có tập tính đốt hút máu người thường họat động vào ban ngày Cao điểm vào lúc sáng sớm buổi chiều Hiện muỗi có xu hướng hoạt động đốt hút máu người đầu tối vào khoảng 19 đến 20 3.3 Mùa phát triển: • Phát triển quanh năm, phát triển mạnh vào mùa mưa • Muỗi đẻ trứng nơi nước chứa lu vại, bể, chai lọ, vỏ dừa, lốp ô tô cũ, lọ hoa quanh nhà nơi râm mát, bọ gậy ưa nước có độ pH axít, nước mưa Ổ BG (LQ) Aedes nhà: • • • • • • • • • Lu khạp chứa nước Chân chén, chậu kiểng Hồ chứa nước buồng tắm Lọ hoa Chậu cảnh Vỏ chai nước Khay nước tủ lạnh, điều hòa t0 Phuy chứa nước Dụng cụ chứa nước nhựa đồ vật khác tích lũy nước tới ngày Ổ BG (LQ) Aedes ngồi nhà: • • • • • • • • • • • Hốc Gốc tre, nứa Các kẽ (dừa, chuối ) Lu, khạp chứa nước Chai, vỏ đồ hộp Vỏ xe cũ Phuy nước Máng xối hỏng, tắc Vỏ dừa Chén hứng mủ cao su Thuyền đánh cá, cano đồ vật nhân tạo muỗi đẻ III GIÁM SÁT VECTOR SXHD Mục đích: Xác định nguồn sinh sản chủ yếu muỗi truyền bệnh xung quanh nhà để có biện pháp PC Xác định vùng có nguy cao, phân bố vector để xác định vùng ưu tiên PC Xác định biến động theo mùa để cảnh giác, PC thời kỳ vector phát triển mạnh Dự báo SXH dựa vào số vector Nhận biết thay đổi rõ rệt mật độ, phân bố, tính nhạy cảm vector với hóa chất diệt trùng để xây dựng chiến lược phòng chống kịp thời, hiệu Giám sát muỗi trưởng thành Giám sát muỗi trưởng thành phương pháp soi bắt muỗi đậu nghỉ nhà, dùng để đánh giá quần thể muỗi Người điều tra chia thành nhóm, nhóm hai người soi bắt muỗi đậu nghỉ quần áo, chăn màn, đồ vật nhà vào buổi sáng, nhà soi bắt muỗi 10 - 15 phút - Sau bắt muỗi tiến hành điều tra bọ gậy cách quan sát, ghi nhận toàn dụng cụ chứa nước (DCCN) xung quanh nhà - Số nhà điều tra cho điểm là: 30nhà/1lần/tháng (tại xã, phường trọng điểm) Những dụng cụ cần thiết giám sát muỗi – Ống nghiệm 18 – Ống hút muỗi (máy hút muỗi) – Bông không thấm nước – Đèn pin – Sổ ghi chép – Nhãn ghi – Que đẩy – Kính lúp cầm tay, kính lúp độ phóng đại 20 lần – Bảng phân loại muỗi lăng quăng Kỹ thuật bắt muỗi • Cách bắt muỗi đậu nghĩ - Bắt nơi tối: quần áo treo móc, lọ cắm hoa, chăn màn, đồ vật sẫm màu nhà - Tay trái cầm đèn pin soi, tay phải cầm ống nghiệm nhẹ nhàng úp thẳng góc lên muỗi đậu Sau lấy ngón tay trỏ bịt miệng ống lấy bơng gịn bịt lại, dùng que đẩy nút muỗi vào sát đáy ống tiến hành bắt tiếp Mỗi ống bắt 2-3 *Bắt muỗi ống hút gồm phần: - Một ống thủy tinh đường kính 1.5 cm, dài 60cm, đầu nối với ống thủy tinh ống nhựa dài 3cm, phần nửa cuối ống làm dẹp để ngậm hút - Kỹ thuật bắt giống bắt trực tiếp hiệu hơn, muỗi đậu xa cao Muỗi bắt nhà để riêng, ghi nhãn theo quy định Xin chân trọng cảm ơn! ĐIỀU TRA VỆ SINH MÔI TRƯỜNG DIỆT LĂNG QUĂNG BỌ GẬY - Trong phòng, chống dịch bệnh Sốt xuất huyết vệ sinh môi trường khâu quan trọng Cắt đường sinh sản muỗi đẻ trứng - Khơng có nước đọng, khơng có lăng quăng bọ gậy, khơng có muỗi vằn, khơng cịn sốt xuất huyết Mỗi cá nhân chuẩn bị giảng theo chủ đề lựa chọn ... khỏang 50m từ ổ BG khỏang cách bay tối đa không 200m - Bệnh sốt xuất huyết trung gian truyền bệnh muỗi Ae aegypti - Phòng chống bệnh sốt xuất huyết vấn đề quan tâm cộng đồng; nhiên muốn phịng chống... chống dịch bệnh Sốt xuất huyết vệ sinh môi trường khâu quan trọng Cắt đường sinh sản muỗi đẻ trứng - Khơng có nước đọng, khơng có lăng quăng bọ gậy, khơng có muỗi vằn, khơng sốt xuất huyết Mỗi cá... phịng chống bệnh có hiệu cần nắm đặc điểm truyền bệnh muỗi  Ae aegypti coi véc tơ vụ dịch sốt xuất huyết II ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA VECTOR Hình thái bên ngồi Ae Aegypti Muỗi có kích thước trung