TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI - ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU TÊN ĐỀ TÀI KHÓ KHĂN TRONG HỌC TẬP KỸ NĂNG NGHE, HIỂU TIẾNG NHẬT CỦA SINH VIÊN NĂM NHẤT KHÓA QH2021 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Họ tên SV: Nguyễn Thu Uyên – 20041344 Vũ Nguyễn Phương Ngân – 20041624 Đỗ Thị Phương – 17041213 Đỗ Hà Anh – 20041115 Môn học: Phương pháp luận nghiên cứu khoa học Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Đức Giang Hà Nội, tháng 11 năm 2021 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài 1.1 Về mặt lý luận: 1.2 Về mặt thực tiễn: 1.3 Về mặt cá nhân 2 Mục đích nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu Khách thể đối tượng nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu 4.2 Khách thể nghiên cứu Giả thuyết khoa học Nhiệm vụ nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu 8.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết 8.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Dự kiến cấu trúc 10 Đóng góp nghiên cứu 10.1 Về mặt khoa học 10.2 Về mặt thực tiễn Chương I: Cơ sở lý luận khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu 1.1 Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.2 Khái niệm công cụ 1.2.1 Thế nghe, hiểu? 1.2.2 Thế kỹ nghe, hiểu? Chương II: Khó khăn học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm ĐHNN, ĐHQGHN 2.1 Tình hình học nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm ĐHNN, ĐHQGHN 2.1.1 Nội dung khảo sát thực tế 2.1.2 Tình hình học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm ĐHNN 2.2 Khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm ĐHNN, ĐHQGHN 13 2.2.1 Không bắt kịp tốc độ người nói 13 2.2.2 Hạn chế vốn từ vựng, ngữ pháp 15 2.2.3 Kỹ nghe, hiểu chưa tốt 15 2.2.4.Việc nghe tiếng Nhật chưa thường xuyên 17 2.2.5 Không thể tập trung nghe 18 2.2.6 Khơng có nguồn nghe, tài liệu nghe chất lượng 18 Chương III: Giải pháp khắc phục khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu sinh viên năm ĐHNN, ĐHQGHN 20 4.1 Một số giải pháp trường ĐHNN, ĐHQGHN 20 4.1.1 Thay đổi phương pháp giảng dạy 20 4.1.2 Tăng tính thời cho tư liệu 20 4.1.3 Cải thiện kỹ công nghệ thông tin giảng viên 21 4.2 Một số giải pháp dành cho người học 21 4.2.1 Tăng thời gian tự học nghe, hiểu 21 4.2.2 Luyện tập kĩ nghe, hiểu 21 4.2.3 Áp dụng phương pháp, phần mềm 25 KẾT LUẬN 28 Tài liệu tham khảo 30 PHỤ LỤC (BẢNG HỎI) 31 DANH MỤC VIẾT TẮT Từ/Cụm từ Viết tắt Đại học Ngoại Ngữ ĐHNN Đại học Quốc gia Hà Nội ĐHQGHN Khoa Ngơn ngữ Văn hóa Nhật Bản Khoa NN&VH Nhật Bản Chương trình Đào tạo Chất lượng cao CTĐT CLC Bộ Giáo dục Đào tạo Bộ GD&ĐT Japanese Language Proficiency Test JLPT PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Chúng lựa chọn đề tài nghiên cứu “Khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm khóa QH2021 trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội” với lí sau: 1.1 Về mặt lý luận: Nghe hoạt động tự nhiên người Đồng thời, nghe “nghệ thuật” để hiểu mà người khác muốn truyền đạt thơng qua lời nói Hầu hoạt động người gắn liền với hoạt động nghe Chính vậy, nhiều nghiên cứu hoạt động nghe tiến hành khắp giới nhiều thập kỷ qua Mặc dù vậy, nay, nghiên cứu hoạt động nghe lĩnh vực ngoại ngữ lại chưa nhận nhiều quan tâm, chưa tìm hiểu chuyên sâu 1.2 Về mặt thực tiễn: Ngày nay, nhu cầu tất yếu thời đại kinh tế thị trường giao tiếp Để giao tiếp ngơn ngữ cần phải có nhiều kỹ khác Trong đó, kỹ quan trọng cần phải nhắc tới kỹ nghe, hiểu Trong thời điểm tại, hội nhập quốc tế xu phát triển hầu hết quốc gia Theo tinh thần Nghị Đại hội Đảng lần thứ XI (2011), nước ta cần xây dựng chiến lược, sách biện pháp cụ thể trình hội nhập để phát triển Việt Nam hội nhập với nhiều quốc gia giới, thúc đẩy mạnh quan hệ hợp tác nhiều mặt với Nhật Bản Mối quan hệ hợp tác đặc biệt này, bên cạnh việc mang lợi ích cho quốc gia song phương, đồng thời yêu cầu nguồn nhân lực lớn, đặc biệt nguồn nhân lực Tiếng Nhật chất lượng cao Chính vậy, Tiếng Nhật dần trở thành ngôn ngữ học sinh sinh viên hướng niềm đam mê học tập nghiên cứu Tuy vậy, kể từ cuối năm 2019, đại dịch COVID - 19 bùng nổ lan rộng khiến nhiều trường học cấp phải thay đổi hình thức học tập sang trực tuyến để vừa đảm bảo an toàn dịch bệnh vừa đảm bảo giãn cách xã hội Vì vậy, bạn sinh viên theo học ngôn ngữ Nhật, đặc biệt bạn sinh viên năm khóa QH 2021 cịn gặp nhiều khó khăn khoảng thời gian đầu làm quen với mơn nghe, hiểu Tiếng Nhật, việc tìm giải pháp để vượt qua trở ngại vơ quan trọng cần thiết 1.3 Về mặt cá nhân Bản thân sinh viên năm nhất, trải qua khoảng thời gian khó khăn làm quen với mơn Tiếng Nhật, đặc biệt kỹ nghe, hiểu Bởi chúng tơi hiểu chia sẻ với khó khăn mà bạn sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN gặp phải trình học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật Thực tế cho thấy giao tiếp không nghe được, kỹ nghe bốn kỹ quan trọng mà người học Tiếng Nhật phải thành thạo Để đối thoại diễn tự nhiên, hiệu quả, ta phải nghe, hiểu mà người khác nói Tuy nhiên, người học ngôn ngữ, kỹ nghe lại thường kỹ “đáng sợ” bốn kỹ Đặc biệt với sinh viên năm bắt đầu theo học ngôn ngữ Nhật, việc chưa quen với dạng nghe, hiểu Tiếng Nhật khiến cho sinh viên gặp nhiều khó khăn Cộng thêm tình hình dịch bệnh COVID 19 xảy với diễn biến vô phức tạp nhiều gây ảnh hưởng đến việc học kỹ nghe, hiểu sinh viên Hiểu khó khăn đó, chúng tơi lựa chọn đề tài: “Khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm khóa QH2021 trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Khảo sát thực tế việc học tập Tiếng Nhật kỹ nghe, hiểu sinh viên, từ nắm bắt điểm đáng ý trình học tập Tiếng Nhật theo hình thức trực tuyến Tìm hiểu khó khăn sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật Đưa số giải pháp nâng cao hiệu cho việc học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật Câu hỏi nghiên cứu Đâu khó khăn mà sinh viên năm khóa QH2021 trường ĐHNN, ĐHQGHN gặp phải trình học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật? Những giải pháp hỗ trợ bạn sinh viên năm khóa QH2021 trường ĐHNN, ĐHQGHN trình học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật gì? Khách thể đối tượng nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm khóa QH2021 trường ĐHNN, ĐHQGHN 4.2 Khách thể nghiên cứu Sinh viên năm khóa QH2021 trường ĐHNN, ĐHQGHN Giả thuyết khoa học Đối nhiều bạn sinh viên năm lần tiếp xúc với Tiếng Nhật, việc bỡ ngỡ gặp nhiều khó khăn khó tránh khỏi, đặc biệt kỹ nghe, hiểu Những khó khăn xuất phát từ nhiều nguyên nhân, kể tới nguyên nhân như: thiếu kỹ làm bài, thiếu nguồn tài liệu học tập chất lượng, môi trường nghe không đảm bảo… Hơn nữa, đặt bối cảnh dịch bệnh COVID - 19 diễn ra, việc học nghe, hiểu sinh viên nói chung dường trở nên khó khăn trước nhiều Nếu đề xuất giải pháp cải thiện việc học phù hợp góp phần nâng cao hiệu học tập sinh viên năm nhất, đồng thời đảm bảo kiến thức tảng cho sinh viên chuẩn bị thật tốt cho kỳ học tới Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1 Nghiên cứu sở lý thuyết 6.2 Nghiên cứu thực trạng nguyên nhân sinh viên năm gặp khó khăn việc học nghe, hiểu Tiếng Nhật 6.3 Đề xuất số giải pháp hỗ trợ việc học nghe, hiểu Tiếng Nhật cho sinh viên năm trường ĐHNN,ĐHQGHN Phạm vi nghiên cứu 7.1 Đề tài tập trung khảo sát khó khăn mà sinh viên năm khóa QH2021 ĐHNN, ĐHQGHN gặp phải việc học nghe, hiểu Tiếng Nhật để từ đưa phương pháp học phù hợp 7.2 Giới hạn khách thể: đề tài khảo sát khách thể 153 sinh viên năm khóa QH2021 trường ĐHNN, ĐHQGHN 7.3 Thời gian tiến hành nghiên cứu: 26/10/2021 - 23/11/2021 Phương pháp nghiên cứu Bài nghiên cứu sử dụng chủ yếu phương pháp nghiên cứu sau: 8.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phương pháp dùng để nghiên cứu văn bản, tài liệu lý luận khác chủ đề, cách phân tích chúng thành phận, mặt thông qua đọc sách báo, tài liệu nhằm tìm chọn khái niệm sở cho lý luận đề tài “Khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm khóa QH2021 trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội”, hình thành giả thuyết khoa học, dự đoán thuộc tính đối tượng nghiên cứu, xây dựng mơ hình lý thuyết hay thực nghiệm ban đầu 8.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp nghiên cứu thực tiễn dùng để nghiên cứu trực tiếp đối tượng sinh viên năm khóa QH2021 ĐHNN, ĐHQGHN để làm bộc lộ chất quy luật vận động đối tượng đó, giúp chúng tơi nghiên cứu thu thập thơng tin khó khăn bạn sinh viên năm gặp phải học nghe, hiểu Tiếng Nhật , làm nảy sinh ý tưởng nghiên cứu đề xuất giải pháp cải thiện khả nghe, hiểu Tiếng Nhật niềm đam mê kỹ 8.2.1 Phương pháp khảo sát Phương pháp dùng để khảo sát tình hình học kỹ nghe, hiểu 153 sinh viên năm học Tiếng Nhật trường ĐHNN, ĐHQGHN theo hình thức học tập trực tuyến, đặc biệt khảo sát tình hình học kỹ nghe, hiểu trình độ Sơ cấp Qua khảo sát, chúng tơi có nhìn khái qt tình hình học kỹ nghe, hiểu sinh viên năm từ tìm ngun nhân, giải pháp để giúp sinh viên năm cải thiện kỹ nghe, hiểu tốt 8.2.2 Phương pháp thống kê, phân loại Phương pháp dùng để thống kê liệu từ khảo sát, tần suất, thời gian sinh viên năm dành cho môn nghe, hiểu Tiếng Nhật Từ phân loại theo tiêu chí riêng biệt, thấy mối tương quan thời gian học, phương pháp học kết Phương pháp giúp miêu tả, phân tích liệu từ khảo sát chương 8.2.3 Phương pháp phân tích – tổng hợp Phân tích liệu từ khảo sát sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN theo học Tiếng Nhật, qua cố gắng khái quát tình hình chung việc học kỹ nghe, hiểu; vai trò kỹ nghe, hiểu việc học Tiếng Nhật; khó khăn, bất cập trình học kỹ nghe, hiểu số đề xuất để học kỹ nghe, hiểu tốt Dự kiến cấu trúc Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục Bảng hỏi, nghiên cứu kết cấu từ chương Chương I: Cơ sở lý luận khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Chương II: Khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm ĐHNN, ĐHQGHN Chương III: Giải pháp khắc phục khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu 10 Đóng góp nghiên cứu Nghiên cứu chúng tơi mong muốn cống hiến cho: 10.1 Về mặt khoa học Góp phần làm hồn thiện cơng trình nghiên cứu ngôn ngữ, học thuật, đào sâu thêm vào phương thức, cách thức học giảng dạy kỹ nghe, hiểu môn Tiếng Nhật trường ĐHNN, ĐHQGHN 10.2 Về mặt thực tiễn Thơng qua khảo sát để tìm hiểu khó khăn, bất cập sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN học kỹ nghe, hiểu môn Tiếng Nhật, đề số phương pháp giúp nâng cao hiệu học tập, giúp bạn học sinh, sinh viên học có thêm hứng thú động lực để theo đuổi niềm mê với ngơn ngữ đánh giá khó học giới – Tiếng Nhật Giúp người học có cách tiếp cận tốt nâng cao khả giao tiếp thân nói chuyện Tiếng Nhật Chương I: Cơ sở lý luận khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu 1.1 Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề Nghe, hiểu Tiếng Nhật bốn kỹ quan trọng q trình học tiếng Nhật nói riêng tất ngơn ngữ khác nói chung Mục đích ngơn ngữ giúp giao tiếp sử dụng sống, mà ngồi việc luyện nói, cần phải luyện nghe để hiểu đối phương nói gì, từ phản xạ Theo Mendelsohn (1994), nghe chiếm từ 40% - 50% hoạt động giao tiếp hàng ngày; nói chiếm từ 25 30%; đọc từ 11 - 16%; viết khoảng 9% Vì thế, khơng thường xun trau dồi kỹ nghe, hiểu, người học gặp nhiều khó khăn q trình giao tiếp Có nhiều nghiên cứu hoạt động học Tiếng Nhật tiến hành nhiều thập kỷ qua Vì thế, nghiên cứu hoạt động đạt nhiều thành tựu đáng kể, số cơng trình nghiên cứu tiêu biểu kể đến như: “The Effect of Motivation, Concentration and Vocabulary Mastery on Students’ Listening Skill in Japanese Classroom” Basri, M., Rafli, Z and Murtadho, F (2019) tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng động lực, tập trung thông thạo từ vựng kỹ nghe, hiểu học sinh lớp học tiếng Nhật Trong nghiên cứu khoa học “The Relation of Vocabulary Mastery towards the Japanese Language Listening Skills of Riau University Students.” nhóm tác giả Merri Silvia Basri; Zainal Rafli; Fathiaty Murtadho (2020) nghiên cứu mối quan hệ việc nắm vững từ vựng kỹ nghe tiếng Nhật sinh viên đại học Riau Ngoài ra, nghiên cứu khoa học “The Relation of Concentration towards the Japanese Language Listening Skill on Students of Riau University” tác giả Merri Silvia Basri, Zainal Rafli, Fathiaty Murtadho vào năm 2020 nghiên cứu mối liên quan tập trung kỹ nghe, hiểu sinh viên đại học Riau Chúng cho việc thực nghiên cứu đề tài “Khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm khóa QH2021 trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội” góp thêm ý kiến nhằm đáp ứng phần nhu cầu tìm hiểu khó khăn học kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật bạn sinh viên năm khóa QH2021 bối cảnh học tập trực tuyến, 4.1.2 Tăng tính thời cho tư liệu Hiện nay, với vấn đề mang tính thời dịch bệnh, cách mạng khoa học - công nghệ 4.0, nhiều từ ngữ sáng tạo đưa vào sử dụng Giáo trình 「みんなの日本語 - 聴解タスク 25」sử dụng chương trình giảng dạy cho sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN tái vào năm 2018 Vì vậy, để sinh viên cập nhật với tin tức tư liệu nghe không bị giới hạn, ngồi kiến thức sẵn có giáo trình, giảng viên cần tạo lập tư liệu mang tính thời sự, cập nhật phù hợp với trình độ học tập sinh viên 4.1.3 Cải thiện kỹ công nghệ thông tin giảng viên Trong bối cảnh dịch COVID - 19, để vừa đảm bảo an toàn dịch bệnh, vừa thực giãn cách xã hội, mang đến môi trường học an toàn cho sinh viên, hầu hết trường học chuyển đổi sang hình thức học trực tuyến Điều dẫn đến thay đổi không phương pháp giảng dạy mà việc chuẩn bị tư liệu dạy học Trước đây, hoạt động dạy học thực lớp, giảng viên truyền tải kiến thức việc in tài liệu, sử dụng bảng viết máy chiếu hỗ trợ Nhưng chuyển sang hình thức học tập trực tuyến, hoạt động dạy học trình chiếu máy tính với hỗ trợ trang web như: Nearpod, Padlet, Quizlet, Ngay hình thức kiểm tra, thi cử chuyển sang trực tuyến để vừa giảng dạy vừa đồng thời đánh giá chất lượng học sinh viên từ xa Chính vậy, nhằm đem đến buổi học tốt cho sinh viên, Khoa NN&VH Nhật Bản nói riêng trường ĐHNN, ĐHQGHN nói chung cần tổ chức nhiều buổi tập huấn, hướng dẫn sử dụng thành thạo công cụ cho giảng viên tham gia giảng dạy trường 4.2 Một số giải pháp dành cho người học 4.2.1 Tăng thời gian tự học nghe, hiểu Quá trình “nghe” “hiểu” thực người nghe chọn lọc giải thích thơng tin thu nhận nhờ quan thính giác dấu hiệu trực quan khác (nếu có) nhằm mục đích hiểu thơng điệp người nói (Hasan A S., 2000) Nhiều nghiên cứu kỹ nghe, hiểu kỹ ngơn ngữ quan trọng q trình học ngoại ngữ đồng thời kỹ ngôn ngữ sử dụng nhiều nhất, cần nhận ý đặc biệt Rubin Thompson nhấn mạnh: “Con người dành khoảng 60% thời gian để 21 nghe Hơn nữa, ngồi việc mang lại cho cịn người hội cảm nhận ngơn ngữ, kỹ nghe cịn góp phần nâng cao tồn diện khả sử dụng ngơn ngữ” (Rubin J & Thompson I., 1994) Từ dễ thấy rằng, việc trọng kỹ học nghe, hiểu mà cụ thể nghe, hiểu Tiếng Nhật từ năm việc vô cần thiết Tuy nhiên, chương trình giảng dạy kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật cho sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN gồm tiết/ tuần Với thời lượng giảng dạy ngắn vậy, nói việc tự học Tiếng Nhật sinh viên yếu tố định đến trình độ nghe, hiểu bạn Khơng Tiếng Nhật, học nghe, hiểu ngoại ngữ nào, điều mấu chốt người học phải trì việc học, biến việc học nghe, hiểu trở thành thói quen Vì vậy, sinh viên tạo cho thân thói quen học nghe, hiểu ngày khoảng 30 phút ngồi học Sinh viên tìm tư liệu nghe từ nhiều nguồn khác phù hợp với trình độ YouTube, Podcast, Các sinh viên nên kết hợp hai phương thức nghe, hiểu chủ động, có mục đích thụ động để tiếp xúc với Tiếng Nhật học 4.2.2 Luyện tập kĩ nghe, hiểu 4.2.2.1 Chuẩn bị sẵn Từ vựng, Ngữ pháp Chương trình giảng dạy kỹ nghe, hiểu Tiếng Nhật cho sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN sử dụng sách giáo trình 「みんなの日本語 - 聴解タスク 25」 Cuốn sách phần sách sơ cấp (từ – 25) dành riêng cho kỹ nghe Tại giáo trình tương ứng với nghe 「みんなの日本語 - 聴解タスク 25」 「みんなの日本語 - 聴解タスク 25」 biên soạn để hỗ trợ người học trình học 25 sách Do cấu trúc, nội dung, bố cục, từ vựng, hán tự, ngữ pháp tồn chương trình sách luyện nghe theo sát giáo trình 「みんなの日 本語 」 Vì vậy, việc chuẩn bị từ vựng trước thực hành nghe, hiểu vô quan trọng nhằm giúp người học ngồi việc tăng cường kỹ nghe, có thêm hội củng cố từ vựng, hán tự mẫu ngữ pháp học giáo trình Đối với kỳ thi Năng lực Tiếng Nhật (JLPT), việc nắm từ vựng, ngữ pháp trình độ tương ứng vô quan trọng Sinh viên cần chủ động trang bị cho thân vốn từ vựng, ngữ pháp qua nhiều dạng khác để áp dụng vào thi nghe, hiểu hiệu 22 4.2.2.2 Dựa vào từ khóa để nắm nội dung nghe Mới đầu, việc nắm bắt từ khóa nghe Tiếng Nhật người học cịn khó tiếp xúc với Tiếng Nhật thời gian, nghe luyện tập nhiều lần chủ đề đó, sinh viên cảm nhận nắm bắt nhanh chóng tần suất xuất từ khóa, từ giúp hiểu nội dung nghe đề cập tới vấn đề 4.2.2.3 Nghe liên từ có Liên từ từ có chức nối mệnh đề liên kết câu với quan hệ ngữ nghĩa hay liên kết thành phần loại câu vế câu ghép Ví dụ như:「しかし」、「なぜなら」、「すなわち」、 「また」、「なお」、「あるいは」、「けれど」…Vị trí liên từ vơ đa dạng linh hoạt tùy theo mục đích người nói Các liên từ đứng đầu câu, cuối câu hay câu Sinh viên nghe cần phải tập trung để hiểu liên từ sử dụng băng nghe, đoạn hội thoại Từ đó, sinh viên nắm quan hệ ngữ nghĩa vế câu, câu văn với đoạn đoạn văn với 4.2.2.4 Làm quen với dạng Nghe, hiểu Theo khảo sát thu được, có tới 71/153 sinh viên năm khóa QH2021 cho 問題 –（概要理解） phần khó làm phần nghe, hiểu kỳ thi JLPT Vì vậy, kỳ thi Năng lực Tiếng Nhật (JLPT), việc nắm vững dạng hay xuất giúp sinh viên có tâm lý vững vàng hơn, khơng bị lạ trước dạng nghe khác hoàn toàn so với học trường Thơng 23 thường, đề thi N5 gồm (問題) với nội dung yêu cầu khác nhau: 課題理解 (Yêu cầu hiểu nội dung chủ đề đoạn nghe) Để hoàn thành dạng tập tốt sinh viên phải hiểu yêu cầu câu hỏi, thị từ đề Ở phần sinh viên phải nghe rõ xem câu hỏi hỏi nhân vật đoạn nghe làm (まず) sau (このあと) chủ thể (con trai (男の人) hay gái (女の人), ) Các phương án lựa chọn in dạng chữ có tranh đề thi nên cần phải vừa nhìn tranh vừa tập trung nghe Đầu tiên, sinh viên nghe đoạn ngắn giải thích tình dạng câu hỏi, sau nghe nội dung bài, tiếp tục nghe lại câu hỏi lần lựa chọn đáp án từ phương án có đề thi Để lựa chọn đáp án đúng, sinh viên cần nghe xác định yêu cầu đề bài, chủ thể thực hành động có xuất câu nhờ vả, sai khiến cần phải lưu ý câu Sau đó, sinh viên bắt đầu suy nghĩ có nên đồng ý với thị đề xuất đưa hay khơng Trong trường hợp có nhiều việc cần làm, sinh viên nên suy nghĩ việc ưu tiên trước số việc ポイント理解 (Yêu cầu hiểu quan điểm người nói) Là dạng tập mà sinh viên phải nghe ý tới điểm thể câu hỏi phần đầu cảm xúc người nói, mục đích, lý việc Các phương án lựa chọn in sẵn đề thi Trước nghe có thời gian để đọc qua phương án Đầu tiên sinh viên nghe giải thích tình câu hỏi, sau có khoảng thời gian ngắn để đọc phương án lựa chọn đề thi, bắt đầu nghe bài, nghe lại câu hỏi lần lựa chọn đáp án từ phương án cho Để hồn thành dạng cách xác nhất, lúc nghe, sinh viên cần phải ý tới phần có xuất từ giống với phương án lựa chọn – hay gọi từ đồng nghĩa Sau suy nghĩ điều người nói muốn thể câu trả lời (khẳng định hay phủ định) Đặc biệt, có số nghe sau nhân vật đồng ý với điều mà nhân vật cịn lại nói đưa thêm ý kiến khác hay đưa thêm thông tin khác nhằm đánh lừa người nghe Do đó, sinh viên cần phải ý tới thông tin bổ sung để không bị nhầm lẫn việc lựa chọn đáp án 24 概要理解 (Yêu cầu hiểu nội dung khái quát nghe) Với dạng này, sau nghe sinh viên phải hiểu ý đồ người nói điều nói đến cách tổng thể Trước nghe khơng có câu hỏi trước Quá trình làm sinh viên nghe giải thích tình huống, sau nghe nội dung thi Tiếp theo nghe câu hỏi phương án lựa chọn chọn đáp án Để hoàn thành nghe cách hiệu quả, sinh viên cần phải nắm bắt chủ đề, hiểu cách tổng thể nội dung Khi bắt đầu câu chuyện, có nhiều trường hợp cho biết chủ đề trước nên ý tới cách diễn đạt nghe Sau vừa dự đoán nội dung vừa nghe kỹ phần sau để xác định điều mà người nói muốn nói 即時応答 (Yêu cầu hiểu cách diễn đạt lời nói tình cụ thể) Trong dạng sinh viên vừa xem vừa nghe câu hỏi phần giải thích tình Sau nghe đáp án chọn câu nói với vị trí người đánh dấu mũi tên tranh Để chọn đáp án đúng, sinh viên cần phải nghe phần giải thích tình thật kỹ để xác định tình tình gì: cho phép, nhờ vả, đề nghị giúp đỡ hay chào hỏi thơng thường Sau nhìn vào đáp án để xem xét câu xem người nói hay người nghe phải thực hành động Đối chiếu tìm đáp án xác 4.2.3 Áp dụng phương pháp, phần mềm 4.2.3.1 Phương pháp Shadowing ‘Shadowing’ phương pháp chủ yếu dùng rèn luyện kỹ Dịch cabin, tức dịch song song với người nói Phương pháp phát huy hiệu khơng việc luyện nghe, nói người học phải cố gắng nghe lặp lại đuổi theo người nói “cái bóng – shadow” bắt chước giống hệt cách phát âm, ngữ điệu người nói Mặc dù phương pháp tạm thời trường hợp người học khơng có hội giao tiếp thực tế với người Nhật, song áp dụng, kỹ nghe tăng lên rõ rệt Khơng thế, q trình nghe bắt chước câu nói, người học cịn học cách phát âm chuẩn ngữ điệu người Nhật cách tự nhiên Để đạt hiệu cao nhất, việc chọn nội dung thực hành phù hợp với trình độ mang tính thực tiễn cao yêu cầu tối quan trọng Ở trình độ sơ cấp, bạn sinh 25 viên năm thực hành với đoạn hội thoại 「みんなの日本語」 theo chủ đề học, dễ nhớ Ban đầu, bạn cần chọn đoạn audio chậm, phù hợp với tốc độ thân cài phần mềm giảm tốc độ nói xuống Trước luyện tập, sinh viên khởi động việc shadowing phần từ vựng Như thế, vừa làm quen với từ, vừa có bước đệm cho phần sau Khơng bạn sinh viên thuộc hiểu từ vựng lại nghe khơng từ đó, phát âm sai khơng quen với âm từ vựng Trong buổi đầu trình thực hành, bạn cần ngắt câu, đoạn ngắn để tránh việc nản chí dài khó Đầu tiên, sinh viên nghe qua lần, lặp lại Sau đó, kiểm tra lại với lời thoại để xác nhận không nghe sai Không lặp lại âm nghe cách máy móc, mà phải hiểu ý, hiểu từ, hiểu ngữ pháp Cố gắng đọc phát âm ngữ điệu nghe cố đọc trôi chảy tốc độ với người nói Sau khơng cần nhìn lời thoại mà nói tự nhiên sau âm bật lên Khi thực hành, bạn nên tưởng tượng tình thực tế để dễ dàng áp dụng sau 4.2.3.2 Phương pháp nghe thụ động Phương pháp nghe thụ động phương pháp mà người học nghe ngoại ngữ vơ thức, khơng có chủ đích rõ ràng Sinh viên không cần tập trung để nghe từ, chữ phát Mục đích luyện nghe thụ động giúp người nghe làm quen với ngôn ngữ (âm tiết, trọng âm ngữ điệu) Ngồi ra, cịn giúp ghi nhớ sâu từ mà bạn biết trước Sau số hình thức mà bạn áp dụng để luyện nghe Tiếng Nhật thụ động Một số nghiên cứu cho rằng, người học cải thiện kỹ ngơn ngữ cách luyện nghe Tiếng Nhật thụ động giấc ngủ Bạn có hội tiếp xúc với âm làm quen với chúng Tuy nhiên, bạn nên nghe khoảng đồng hồ để khơng ảnh hưởng tới giấc ngủ sinh viên tiếng ồn ngủ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe Bên cạnh đó, nghe Tiếng Nhật ngủ tạo thói quen buồn ngủ nghe sau Ngồi hình thức luyện nghe, hiểu ngủ, với bạn học ngoại ngữ, hình thức luyện nghe qua hát chứng minh có hiệu Khi nghe nhạc, bạn cho phép đầu óc thư giãn Đây hội tốt để não bạn làm quen với Tiếng Nhật, tránh tình trạng mệt mỏi hay làm việc sức Có thể chọn 26 hát bạn u thích học thuộc Thậm chí hát theo cịn giúp cải thiện phát âm bạn tốt Bên cạnh đó, luyện kỹ nghe, hiểu qua xem phim Khi xem phim khơng có phụ đề, sinh viên tập trung vào âm phát có phụ đề Hãy tìm cho phim có nội dung nhẹ nhàng với câu thoại đơn giản Hãy xem lại nhiều lần để quen với từ vựng ngữ điệu mà diễn viên dùng Nhìn chung, nghe thụ động thích hợp cho người học Tiếng Nhật với mục đích muốn làm quen dần với ngơn ngữ mà không chịu nhiều áp lực thời gian cách luyện nghe Tiếng Nhật thụ động hình thức “mưa dầm thấm lâu” Tuy nhiên, nghe nhiều đến ngày sinh viên nghe, hiểu câu từ Từ mới, ngữ pháp không chủ động lắng nghe tìm hiểu 4.2.3.3 Sử dụng ứng dụng, kênh nâng cao kỹ Nghe, hiểu a, Ứng dụng: Voiky thiết kế để tối ưu hóa việc học Tiếng Nhật - Anh - Trung thông qua video thú vị biên soạn kỹ lưỡng Ứng dụng gồm có tính như: ghi âm, shadowing luyện tập với dạng bài: Flashcards, trắc nghiệm, nối từ, điền vào trống, luyện nói Voiky có hàng nghìn video với nội dung đa dạng từ tin tức báo, mẩu anime ngắn, video ca nhạc, TED talk, nấu ăn, phù hợp với tất người học từ trình độ Mỗi video có phụ đề Tiếng Nhật Tiếng Việt, kèm giải thích từ vựng khó ngữ pháp khó câu cịn cho phép người xem điều chỉnh tốc độ nói tùy ý Todai Easy Japanese News ứng dụng thiết kế phù hợp với trình độ từ N5 - N1 để sinh viên vừa học nghe, hiểu Tiếng Nhật, vừa cập nhật vốn từ vựng thông tin lĩnh vực đời sống Mỗi video có phụ đề Tiếng Nhật Tiếng Việt, kèm giải thích từ vựng khó ngữ pháp khó câu chi tiết điều chỉnh tốc độ nói, lựa chọn giọng nói video Ngồi ứng dụng cịn có chế độ ngoại tuyến giúp người học nghe tin tức kiện mà khơng cần có mạng Từ tạo hội cho người học tiếp xúc với giọng điệu Tiếng Nhật lúc nơi 27 b, Kênh YouTube: JapanesePod101: Đặc biệt phù hợp với người bắt đầu, Learn Japanese with JapanesePod101.com kênh YouTube có đầy đủ chủ đề giảng dạy, từ ngữ pháp, từ vựng đến đọc hiểu, giao tiếp Người hướng dẫn thường người Nhật xứ, giúp sinh viên tăng khả nghe, hiểu phát âm chuẩn xác Ưu điểm lớn kênh đa dạng nội dung giảng dạy, với nhiều video phân tích khía cạnh thú vị Tiếng Nhật nói riêng văn hóa Nhật nói chung cụm từ dùng gọi điện thoại, nói chuyện âm nhạc, hay cách xin lỗi, đường tự nhiên… c, Podcast: Podcast chương trình âm mà sinh viên nghe ứng dụng đăng ký, tải Podcast hiểu chương trình radio với chủ đề cụ thể bao gồm nhiều tập xuất liên tục, định kỳ người (hay nhóm) tạo tải lên ứng dụng iTunes, Spotify Nghe podcast cải thiện đáng kể thành tích nghe người học ngoại ngữ (Alla V Naidionova & Oksana G Ponomarenko, 2018) Đối với việc học Tiếng Nhật dành cho người bắt đầu, việc học qua podcast phương pháp tương đối hiệu tính trực quan Vì đài radio, lại dẫn dắt người xứ, nên sinh viên vừa luyện nghe vừa học cách phát âm cách chuẩn tìm hiểu thêm ngữ cảnh nói chuyện, từ sử dụng Tiếng Nhật cách tự nhiên Dưới số kênh Podcast phù hợp dành cho người bắt đầu học Tiếng Nhật: Let’s talk in Japanese: podcast giáo viên người Nhật tên Tomo tạo Là giáo viên, ông hiểu rõ khó khăn người học ngoại ngữ nên giảng ông thường dùng cấu trúc đơn giản, dễ nghe Những nói ngẫu nhiên gắn nhãn từ N5 - N1 phù hợp với mục tiêu học viên nhiều cấp độ, đôi lúc ngữ pháp, đôi lúc giới thiệu phim, hay chủ đề nho nhỏ thú vị Thời lượng Podcast trung bình từ 10 - 15 phút Let’s learn Japanese from Small Talks!: Podcast phù hợp với sinh viên muốn làm quen thêm với phong cách hội thoại người Nhật Với nói chuyện đậm chất đời thường chủ đề gần gũi, sinh viên cảm thấy nghe người bạn kể chuyện bên cạnh 28 KẾT LUẬN Qua q trình khảo sát nghiên cứu, chúng tơi nhận thấy vấn đề nghe, hiểu Tiếng Nhật sinh viên năm ĐHNN, ĐHQGHN vấn đề cần nhận quan tâm sâu sắc Tuy nhiên, nay, vấn đề chưa thực giải triệt để, đối tượng gặp phải vấn đề này, đặc biệt sinh viên năm ĐHNN, ĐHQGHN chưa tiếp cận giải pháp tiên tiến, cụ thể hiệu Đề tài bước đầu nghiên cứu thực trạng phổ biến, nguyên nhân đặc biệt khó khăn học tập kỹ nghe, hiểu tiếng Nhật sinh viên năm trường ĐHNN, ĐHQGHN Chúng đồng thời đề xuất giải pháp cụ thể với đối tượng nhằm hạn chế ảnh hưởng khó khăn Cụ thể, thầy cô nhà trường cần đẩy mạnh sáng tạo trình giảng dạy; tăng cường tìm kiếm, cải thiện nguồn tài liệu trao đổi; lắng nghe phân tích khách quan khả nghe, hiểu nói riêng khả tiếp thu giảng nói chung sinh viên Mặt khác, thân sinh viên nên trau dồi khả tự học, khả tiếp cận nguồn tri thức liên quan; trọng tìm kiếm nguồn động lực phương pháp học tập phù hợp Ngồi ra, chúng tơi xây dựng số giải pháp mang tính khả thi cao với mục đích mở rộng nghiên cứu, đẩy nhanh tốc độ hiệu nghiên cứu đối tượng Chúng hy vọng đề tài nghiên cứu có tác động mạnh mẽ, tích cực giảng viên, sinh viên năm nói riêng sinh viên ĐHNN, ĐHQGHN nói chung Rất mong rằng, tương lai gần, kỹ nghe, hiểu tiếng Nhật cải thiện đáng kể; thêm vào đó, q trình học tập tiếng Nhật sinh viên ĐHNN, ĐHQGHN bước phát triển đạt kết tốt đẹp 29 Tài liệu tham khảo • Alla V Naidionova, & Oksana G Ponomarenko (2018) Use of podcasting technology to develop students’ listening skills • Anderson, Anne, & T L (1988) Listening Oxford: Oxford University Press • Basri, M R (2019) The Effect of Motivation, Concentration and Vocabulary Mastery on Students’ Listening Skill in Japanese Classroom In Proceedings of the International Conference on Education, Language and Society • Basri, M R (2020) The Relation of Vocabulary Mastery towards the Japanese Language Listening Skills of Riau University Students • F Pellegrino, F Coupé, & Franỗois Christophe Egidio Marsico (2011, 14) Across-Language Perspective on Speech Information Rate Semantic Scholar RetrievednfromnSemanticnScholar:https://www.semanticscholar.org/paper /Across-Language-Perspective-on-Speech-Information-PellegrinoCoup%C3%A9/aef898b6cf9409240ee6bef675b1120032396a10 • Field, J (2008) Listening in the language classroom Cambridge: Cambridge University Press • Plonsky, L (2011) The effectiveness of second language strategy instruction: A meta-analysis, Language Learning • Renukadevi, D (2014) The Role of Listening in Language Acquisition, the Challengesn&nStrategiesin.nRetrievednfromnhttp://www.ripublication.com /ijeisv1n1/ijeisv4n1_13.pdf • Rubin J., & Thompson I (1994) How to be a more successful language learner Heinle & Heinle Publishers • S, H A (2000) Learners' perceptions of listening comprehension problems Language, Culture and Curriculum, 137-153 • Silvia Basri, M R (2020) The Relation of Concentration towards the Japanese Language Listening Skills on Students of Riau University Getsempena English Education Journal doi:https://doi.org/10.46244/geej.v7i2.1260 • Văn, T., & Nguyễn , Đ V (1997) Từ điển tiếng Việt • Yến, Đ (2015, 6) Kỹ nghe, hiểu tiếng Anh, khó khăn biệnnphápnkhắcnphục.nRetrievednfromnUcan:https://www.ucan.vn/thuvien/ky-nang-nghe-hieu-trong-tieng-anh-nhung-kho-khan-va-bien-phapkhac-phuc-3494.html 30 PHỤ LỤC (BẢNG HỎI) Bạn học tiếng Nhật rồi?  12 tháng Trình độ tiếng Nhật bạn là?  N5  N4  N3  N2  N1 Trung bình điểm môn nghe kỳ thi bạn khoảng bao nhiêu?  0-