TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ NGÀNH: LUẬT KINH TẾ PHÁP LUẬT BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN TỪ THỰC TIỄN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI LÝ THỊ THÙY LINH HÀ NỘI – 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ PHÁP LUẬT BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN TỪ THỰC TIỄN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI LÝ THỊ THÙY LINH NGÀNH: LUẬT KINH TẾ MÃ SỐ: 8380107 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN VĂN CƢƠNG HÀ NỘI – 2021 MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƢƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN 1.1 Hoạt động khai thác khoáng sản BVMT hoạt động khai thác khoáng sản 1.1.1 Hoạt động khai thác khoáng sản 1.1.2 Hoạt động BVMT hoạt động khai thác khoáng sản 1.2 Pháp luật bảo vệ mơi trƣờng hoạt động khai thác khống sản ………………………………………………………………………………… 1.2.1 Khái niệm, đặc điểm pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản 1.2.2.Vai trò pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản 1.2.3 ác ch đ nh c ản pháp luật ảo vệ m i tr ng hoạt động khai thác khoáng sản 13 Kết luận chƣơng 18 CHƢƠNG THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN VÀ THỰC TI N THỰC THI TẠI ÀO C I 20 2.1 Thực trạng pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản 20 2.1.1 Quy đ nh pháp luật cấp, thu hồi Giấy phép khai thác khoáng sản 20 2.1.2 Quy đ nh nghĩa vụ bảo vệ m i tr ng hoạt động khai thác khoáng sản tổ chức cá nhân 23 2.2 Thực trạng thi hành pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản LàoCai………………………………………………… 35 2.2.1 Khái l ợc hoạt động khai thác khoáng sản đ a bàn tỉnh Lào Cai 35 2.2.2 Khái quát th c trạng th c thi pháp luật ảo vệ m i tr ng hoạt động khai thác khoáng sản đ a n tỉnh o 41 2.3 Những mặt tích cực pháp luật bảo vệ mơi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản 45 2.4 Hạn chế, bất cập thực pháp luật bảo vệ môi trƣờng nguyên nhân 46 2.5 Nguyên nhân khó khăn, tồn pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản 49 Kết luận chƣơng 52 CHƢƠNG BỐI CẢNH, DỰ BÁO, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC THI PHÁP LUẬT BẢO VỆ MƠI TRƢỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC KHỐNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÀO CAI 53 3.1 Bối cảnh, dự báo tình hình 53 3.2 Giải pháp hoàn thiện pháp luật nâng cao hiệu thực thi pháp luật bảo vệ mơi trƣờng hoạt động khai thác khống sản 54 Kết luận chƣơng 67 KẾT UẬN 68 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………70 LỜI CẢM ƠN Tr ớc h t, xin đ ợc gửi l i cảm n đ n thầy cô giáo Tr ng Đại học Mở Hà Nội, đặc biệt thầy cô giáo Khoa sau Đại học Khoa Luật Kinh t truyền thụ ki n thức nh tạo điều kiện giúp đỡ tơi q trình học tập, nghiên cứu ch ng trình sau đại học tr ng Tơi xin gửi l i cảm n chân thành sâu sắc đ n TS Nguyễn Văn Cương, ng i tận tâm, nhiệt tình bảo giúp đỡ tơi hồn thành Luận văn Cuối cùng, tơi xin cảm n gia đình, ng i thân, bạn bè động viên quan tâm, giúp đỡ suốt th i gian qua Xin chân thành cảm n! LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn:“Pháp luật bảo vệ môi tr ng hoạt động khai thác khoáng sản, từ th c tiễn đ a bàn tỉnh Lào Cai” thân tự thực khơng chép cơng trình nghiên cứu ngƣời khác Những nội dung luận văn thực dƣới hƣớng dẫn trực tiếp thầy giáo TS Nguyễn Văn Cƣơng Những phần sử dụng tài liệu tham khảo luận văn đƣợc trính dẫn nêu rõ nguồn phần tài liệu tham khảo Tơi hồn tồn chịu trách nhiệm tính xác thực nguyên luận văn BẢNG DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BVMT Bảo vệ môi trƣờng BLDS Bộ luật dân BLHS Bộ luật hình CPM Cải tạo, khắc phục môi trƣờng CTNH Chất thải nguy hại ĐTM Đánh giá tác động môi trƣờng KCN Khu công nghiệp LUẬT BVMT Luật Bảo vệ môi trƣờng QLNN Quản lý nhà nƣớc UBND Uỷ ban nhân dân MỞ ĐẦU Tính cấp thiết Trong sống ngày nay, phát triển khoa học công nghệ, mở rộng hoạt động sản xuất phục vụ ngƣời kéo theo hệ lụy vô to lớn vấn đề ô nhiễm môi trƣờng Bảo vệ môi trƣờng đƣợc quan tâm đặt ƣu tiên hàng đầu hoạch định sách phát triển kinh tế, xã hội Có thể nói, môi trƣờng điều kiện cốt tử bảo đảm cho phát triển bền vững tất quốc gia Hiện nay, quốc gia giới khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên để tạo suất sản lƣợng phải bảo đảm cân việc trì, bảo vệ ni dƣỡng nguồn tài nguyên thiên nhiên cho hệ mai sau Trong xu ấy, Việt Nam tiến hành hoàn thiện hệ thống pháp luật bảo vệ môi trƣờng, với việc nỗ lực tham gia công ƣớc quốc tế nhằm BVMT hiệu BVMT vấn đề lớn mang tính tồn cầu nói chung Việt Nam nói riêng Việt Nam ngồi việc xử lý gánh nặng vấn đề môi trƣờng chiến tranh để lại, cịn phải thực cơng tác BVMT trình phát triển kinh tế - xã hội Là quốc gia phát triển, Việt Nam có nhu cầu khai thác sử dụng lƣợng tài nguyên khoáng sản lớn.Tuy nhiên, việc khai thác tài nguyên trình độ cơng nghệ, kỹ thuật cịn yếu gây hệ lụy Thêm vào đó, doanh nghiệp hoạt động khai thác khoáng sản chƣa thực tuân thủ quy định pháp luật.Tình trạng khai thác trái phép khống sản, khai thác khơng thiết kế gây ô nhiễm môi trƣờng, cố nhiễm mơi trƣờng cịn diễn Chính thế, BVMT ngày trở thành ƣu tiên sách quan trọng Đảng Nhà nƣớc Vì vậy, việc phân tích thực trạng khai thác mơi trƣờng tự nhiên, đặc biệt lĩnh vực khai thác khoáng sản, nhằm đề xuất giải pháp cải thiện, nâng cao trách nhiệm tổ chức, cá nhân việc bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản phƣơng diện lý luận phƣơng diện thực tiễn cấp thiết Để tăng cƣờng công tác quản lý Nhà nƣớc bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản địa bàn tỉnh Lào Cai thời gian tớiviệc có hệ thống pháp luật đủ mạnh đồng vơ cần thiết Vì lý đó, tơi chọn đề tài “Pháp luật bảo vệ mơi trƣờng hoạt động khai thác khống sản từ thực tiễn địa bàn tỉnh Cai” làm luận văn thạc sỹ Tình hình nghiên cứu Bảo vệ mơi trƣờng hoạt động khai thác khống sản có vai trị quan trọng việc giữ gìn mơi trƣờng sống ngƣời, góp phần giảm thiểu tác động xấu đến môi trƣờng nhằm hƣớng đến việc phát triển bền vững Hoạt động khai thác khoáng sản dƣới góc độ pháp lý đƣợc nhiều nhà nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhau, phải kể tới cơng trình nhƣ: Nguyễn Ngọc Ánh Nguyễn Ngọc Ánh Đào (2013), Pháp luật sử dụng công cụ kinh t bảo vệ m i tr ng Việt Nam nay, Luận án tiến sĩ uật học, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội (luận án sâu nghiên cứu việc sử dụng công cụ kinh tế Nhà nƣớc lợi ích kinh tế bên nhằm BVMT kinh tế thị trƣờng, định hƣớng xã hội chủ nghĩa Việt Nam nay); Nguyễn Văn Nghệ (2012), Khai thác sử dụng hiệu nguồn tài nguyên với BVMT n ớc ta nay,(Tạp chí khoa học cơng nghệ mơi trƣờng số 3); Đinh Tiến Quân - PGS.TS Trần Minh Hƣởng (2013), Công tác tra, kiểm tra vi phạm pháp luật BVMT, Tạp chí khoa học cơng nghệ mơi trƣờng, số 50(315), Hà Nội; Nguyễn Quang Hùng (2014), Tình hình ban hành sách luật pháp luật, pháp luật quản lý, khai thác khoáng sản gắn với BVMT, Vụ Khoa học công nghệ v m i tr ng – Văn phịng Quốc hội… Nhìn chung, cơng trình nêu nghiên cứu BVMT, BVMT hoạt động khai thác khoáng sản Tuy nhiên cơng trình kể chƣa nghiên cứu cách chun sâu pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản Pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản có liên quan đến nhiều chun ngành luật khác nhƣ uật Dân sự, Luật Hình sự, Luật Đất đai, uật tài nguyên nƣớc,… Đây lĩnh vực nhạy cảm có nguy gây nhiễm mơi trƣờng,… Những năm gần địa bàn tỉnh Lào Cai hoạt động khai thác khoáng sản mang lại nhiều lợi ích kinh tế, nhiên với phát triển kinh tế qua hoạt động khai thác khống sản gây cố nhiễm mơi trƣờng Nên việc nghiên cứu, đánh giá trạng đề xuất giải pháp nâng cao hiệu lực pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản cần thiết cấp bách Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu Luận văn là: Các vấn đề lý luận pháp luật BVMTtrong hoạt động khai thác khoáng sản, thực trạng pháp luật thực tiễn thi hành pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản địa bàn tỉnh Lào Cai Phạm vi nghiên cứu: - Về nội dung: Nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiễn pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản, kết đạt đƣợc, hạn chế, nguyên nhân biện pháp khắc phục - Về không gian: Địa bàn tỉnh Lào Cai - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu giai đoạn 2015-2019 Mục đích nghiên cứu Qua nghiên cứu luận văn mục đích nhằm làm sáng tỏ sở lý luận pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản, qua đề xuất giải pháp mang tính thực tiễn nhằm hồn thiện pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản địa bàn tỉnh Lào Cai, cụ thể: - Làm rõ sở lý luận BVMT hoạt động khai thác khoáng sản pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản - Phân tích thực trạng pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản từ thực tiễn địa bàn tỉnh Cai, qua đánh giá ƣu điểm mặt tồn pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản địa bàn tỉnh Lào Cai - Qua nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiễn, Luận văn đƣa số giải pháp hoàn thiện pháp luật hành BVMT hoạt động khai thác khoáng sản Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn dựa sở pháp lý Chủ nghĩa Mác ê Nin tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, phƣơng pháp luận chủ nghĩa vật biện chứng chủ nghĩa vật lịch sử, quan điểm chủ trƣơng, đƣờng lối Đảng, sách pháp luật Nhà nƣớc ta môi trƣờng (thơng qua Luật BVMT, Khống sản văn dƣới luật) Luận văn sử dụng tổng hợp phƣơng pháp nghiên cứu, đó, trọng sử dụng phƣơng pháp:phân tích; thống kê; so sánh;tổng hợp số liệu báo cáo thực tế Sở, ngành địa phƣơng BVMT Ý nghĩa khoa học thực tiễn - Hệ thống hoá làm rõ số vấn đề lý luậnpháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản - Góp phần đánh giá thực trạng quy định pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản địa bàn tỉnh Lào Cai - Đề xuất số giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật BVMT doanh nghiệp hoạt động khai thác khống sản Luận văn đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo cho tổ chức, doanh nghiệp ngƣời dân quan tâm đến quy định pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản Bố cục Luận văn h ng 1: Những vấn đề lý luận pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản h ng 2: Thực trạng pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản từ thực tiễn địa bàn tỉnh Lào Cai h ng 3: Giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật nâng cao hiệu thực thi pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản địa bàn tỉnh Lào Cai khoáng sản Tăng cƣờng phối hợp sở ngành huyện, thành phố việc kiểm soát ngăn chặn việc khai thác khoáng sản trái phép dẫn đến nhiều hệ lụy tai biến mơi trƣờng xảy cố.Khuyến khích doanh nghiệp đầu tƣ đổi công nghệ khai thác, chế biến khoáng sản nhằm tiết kiệm, nâng cao hiệu gia tăng khống sản bảo vệ tài ngun, mơi trƣờng Ƣu tiên dự án đầu tƣ có cơng nghệ tiên tiến, quy mô công suất khai thác lớn, tập trung chế biến sâu Xem xét quy hoạch hoạt động khoáng sản phù hợp chủ trƣơng Nhà nƣớc để sử dụng tiết kiệm tài nguyên, góp phần BVMT - Rà sốt, hồn thiện quy định ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trƣờng hoạt động khai thác chế biến khoáng sản:Đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản yêu cầu phải thực nghiêm túc việc lập báo cáo đánh giá tác động môi trƣờng Đề án cải tạo phục hồi môi trƣờng Đề án cải tạo phục hồi môi trƣờng bổ sung trình cấp có thẩm quyền thẩm định Thực lập Đề án đóng cửa mỏ sau hết hạn giấy phép khai thác đóng cửa phần, tồn theo quy định uật Khống sản.Chú trọng việc thẩm định Đề án cải tạo phục hồi môi trƣờng, tập trung xem xét phƣơng án cải tạo, tính tốn số tiền ký quỹ đảm bảo đủ cải tạo phục hồi môi trƣờng sau dự án kết thúc khai thác Có biện pháp phịng ngừa, ứng phó cố thực yêu cầu cải tạo, phục hồi môi trƣờng Đối với tổ chức, cá nhân thăm dị khống sản độc hại phải thực biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm môi trƣờng, tác động xấu đến sức khỏe ngƣời , ồng g p yêu cầu p t triển ền v ng trongxây d ng hoàn thiện pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản: Pháp luật mơi trƣờng ngành luật quan trọng nằm hệ thống luật Việt Nam đƣợc Đảng Nhà nƣớc quan tâm xây dựng hoàn thiện Phát triển bền vững phát triển hệ mà không gây trở ngại cho phát triển hệ tƣơng lai, sở kết hợp chặt chẽ, hài hoà, phát triển kinh tế đôi với đảm bảo an sinh xã hội BVMT Để đảm bảo phát triển bền vững, pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản cần đƣợc xây dựng hoàn thiện đáp ứng yêu cầu nhƣ: + Đảm bảo hoạt động khai thác khoáng sản đƣợc thực sở kết hợp hài hoà BVMT với phát triển kinh tế, xã hội ln gắn liền với phịng ngừa nhiễm mơi trƣờng + Đảm bảo đồng thời lợi ích tổ chức, cá nhân chủ nguồn thải quan trọng hoạc động khai thác khống sản lợi ích quốc gia, lợi ích cơng cộng Các quy định pháp luật, đặc biệt quy định phí BVMT chất thải, quy định thuế môi trƣờng cần đƣợc xây dựng phù hợp để khuyến khích chủ nguồn thải thay đổi, nâng cao nhận thức theo hƣớng có lợi 56 cho mơi trƣờng, qua đảm bảo lợi ích kinh tế họ lợi ích chung mơi trƣờng cộng đồng tư, cải t iện t n ạc , ả t i v n đ n củ pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản: Bảo đảm tính cơng khai trình xây dựng, ban hành văn quy phạm pháp luật trừ trƣờng hợp văn quy phạm pháp luật có nội dung thuộc bí mật nhà nƣớc.Bảo đảm tính minh bạch quy định văn quy phạm pháp luật nguyên tắc xây dựng văn pháp luật Xây dựng hoàn thiện pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản cần đảm bảo tính minh bạch, cơng khai q trình soạn thảo văn Cơng tác xây dựng pháp luật cần phải gửi dự thảo văn tới đối tƣợng chịu điều chỉnh trực tiếp văn để lấy ý kiến góp ý; phải phân nhóm đối tƣợng chịu điều chỉnh sách để việc xin ý kiến có chủ đề, chiều sâu Khi xây dựng pháp luật phải ý để quy định pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản, phải có nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lƣỡng với luận đầy dủ, tuân thủ quy trình, đảm bảo tham gia nhà khoa học, quan Nhà nƣớc đồng thời phát huy trí tuệ tồn dân nhằm xây dựng đƣợc văn pháp luật hợp lý, có tính khả thi thực tiễn, phù hợp với lợi ích tổ chức, cá nhân xã hội năm, tăng cường iểm tr , t n tr đ nh kỳ đột xuất hoạt động khai thác khoáng sản t ch c, cá nhân: Nhằm phát hiện, xử lý tƣợng gây ảnh hƣởng đến mơi trƣờng q trình khai thác khống sản; phát đề xuất với chình quyền cấp ngăn chặn giải toả triệt để tƣợng khai thác khoáng sản trái phép Th s u, tiến hành rà soát lại quy định BVMT hoạt động khai thác khoáng sản Luật Khoáng sản năm 2010 để bổ sung nội dung thiếu Nên quy định cụ thể, rõ ràng nghĩa vụ BVMT tổ chức, cá nhân tiến hành hoạt động khai thác khống sản, tránh tình trạng quy định cách chung chung, dẫn chiếu đến điều luật có liên quan phụ thuộc vào văn pháp luật khác, văn hƣớng dẫn thi hành Nên liệt kê biện pháp phịng, chống nhiễm mơi trƣờng nhƣ: biện pháp cách ly, biện pháp sinh thái, biện pháp khoa học - kỹ thuật… để chủ thể lựa chọn phù hợp với hoạt động mà tiến hành Cần bổ sung quy định cụ thể hoạt động khai thác khoáng sản, xác định giá trị tài nguyên khoáng sản đƣợc khai thác Xây dựng chế đấu giá quyền đƣợc khai thác khoáng sản, đảm bảo lợi ích Nhà nƣớc phù hợp với đặc điểm loại khoáng sản Điều chỉnh mức ký quỹ đảm bảo phục hồi môi trƣờng tổ chức tham gia vào hoạt động khai thác khoáng sản 57 Cần bổ sung quy định cụ thể hoạt động khai thác tận thu khống sản, chuyển thuật ngữ: khai thác tận thu khoáng sản”, thành “khai thác thủ cơng khống sản” quy định rõ áp dụng hình thức khai thác thủ cơng loại khống sản làm vật liệu xây dựng thông thƣờng, không sử dụng vật liệu nổ cơng nghiệp, khơng dùng hố chất độc hại cấp cho tổ chức, cá nhân pháp nhân ảy, oàn thiện quy đ nh pháp luật BVM trước ti n hành hoạt động khai thác khoáng sản: -Xây dựng quy hoạch khai thác khống sản theo hƣớng nâng cao tính thực tiễn, định hƣớng rõ yêu cầu phát triển ngành công nghiệp khai thác khoáng sản, đảm bảo sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu nguồn tài nguyên khoáng sản trƣớc mắt lâu dài Quy hoạch khai thác khoáng sản cần đƣợc kiểm tra hàng năm phù hợp với trữ lƣợng khoáng sản địa bàn tỉnh để bổ sung, điều chỉnh điểm mỏ khoáng sản quy hoạch chƣa phù hợp, từ góp phần hồn chỉnh quy hoạch khoáng sản cấp quốc gia Mặt khác, phần lớn khoáng sản có tính đa cơng dụng mà lại đƣợc điều chỉnh hai hay nhiều quy hoạch vào thời điểm khác nhƣ quy hoạch thăm dị khống sản, quy hoạch khai thác khoáng sản… Nhƣ vậy, lập quy hoạch khai thác khoáng sản cần đồng nội dung tiến độ thực dự án quy hoạch đƣợc lập tránh gây tình trạng khó khăn thực - Tiếp tực xây dựng hoàn thiện quy định đảm bảo chất lƣợng báo cáo ĐTM Cần có quy định xác định rõ trách nhiệm môi trƣờng chủ thể tham gia vào việc lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trƣờng nhằm tránh trƣờng hợp dự án đƣợc phê duyệt không làm tổn hại đến môi trƣờng chất lƣợng báo cáo không bảo đảm nhƣng không xác định đƣợc rõ chủ thể phải chịu trách nhiệm hậu - Tiếp tục cải thiện thủ tực hành cấp giấy phép khai thác khoáng sản Hạn chế tối đa việc cấp phép tràn lan, cấp phép khai thác khoáng sản dƣới dạng thô, tăng cƣờng chế biến sâu, dự trữ tài nguyên khoáng sản, khai thác vàng, đá quý, kẽm, đồng, than,… chƣa đƣợc ngăn chặn ngăn chặn chƣa triệt để iên quan đến vấn đề Cấp giấy phép khai thác khoáng sản vấn đề tiền cấp quyền khai thác khoáng sản Việc thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản doanh nghiệp đắn mặt pháp lý chủ trƣơng Đảng, Nhà nƣớc Đây sách tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nƣớc đồng thời tiền đề quan trọng để Nhà nƣớc, Chính phủ có nguồn thu để đầu tƣ cho hạ tầng sở, an sinh, xã hội, cải tạo môi trƣờng hệ lụy khác khai thác khoáng sản gây cho địa phƣơng - Tiếp tục xây dựng hoàn thiện quy định pháp luật việc ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trƣờng, số tiền kỹ quỹ phải tƣơng ứng đảm bảo khả thi để 58 triển khai thực chế giám sát thi hành Quan tâm, cải cách thủ tục hành việc ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trƣờng, đặc biệt thủ tục hành để rút khoản tiền mà chủ đầu tƣ ký quỹ nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực cải tạo, phục hồi môi trƣờng nhƣ cam kết Đồng thời, xây dựng hoàn thiện văn hƣớng dẫn cụ thể quy mơ, loại hình tổ chức hoạt dộng Quỹ BVMT địa phƣơng Việc xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật tổ chức hoạt động Quỹ địa phƣơng cần thiết tình hình nay, tạo thống phát huy đƣợc vai trị hỗ trợ cơng tác BVMT địa phƣơng nói chung hỗ trợ cơng tác BVMT nơi địa phƣơng có khống sản khai thác nói riêng - Tiếp tục xây dựng hồn thiện quy định pháp luật việc tra, kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản đặc biệt chất lƣợng báo cáo ĐTM, việc thực nội dung cam kết công tác ĐTM, cấp Giấy phép khai thác khoáng sản thu quỹ cải tạo, phục hồi mơi trƣờng t m, ồn thiện c c quy đ nh pháp luật BVMT q trình ti n hành hoạt động khai thác khống sản: - Hoàn thiện quy định pháp luật đảm bảo yêu cầu khai thác hợp lý sử dụng tiết kiệm nguồn tài nguyên khoáng sản Đặc biệt, tài ngun khơng thể tái tạo cần có mức độ khai thác hợp lý phải có chế giám sát chặt chẽ trình khai thác vừa để vừa cho yêu cầu phát triển kinh tế trƣớc mắt, vừa đảm bảo tiết kiệm tối đa cho tƣơng lai; hạn chế xuất khống sản thơ; ƣu tiên sử dụng khoáng sản cho hoạt động kinh tế nƣớc - Hoàn thiện quy định BVMT hoạt động khai thác khống sản, cụ thể hóa quy trình khai thác loại khống sản đặc thù sở yêu cầu BVMT - Hoàn thiện khắc phục kẽ hở quản lý khai thác khống sản sách thuế tài nguyên khắc phục tình trạng doanh nghiệp khai thác thác tránh thuế trốn thuế, tránh thất thu ngân sách Hiện thuế tài nguyên đƣợc tính dựa sản lƣợng tính thuế, giá tính thuế thuế suất Tuy nhiên, sản lƣợng tính thuế doanh nghiệp tự tính toán kê khai Cơ quan quản lý nhà nƣớc chƣa có cơng cụ để kiểm sốt đƣợc sản lƣợng khai thác thực tế, mà phải dựa hoàn toàn vào chứng từ doanh nghiệp tự kê khai tính thuế Điều lý giải loại phí, thuế tài nguyên nộp ngân sách tỉnh thấp Ngoài ra, giá bán thuế tài nguyên chủ yếu UBND tỉnh quy định có chênh lệch lớn địa phƣơng gây thất thu ngân sách Do đó, cần minh bạch quản lý khai thác khống sản, xem xét có giải pháp nhằm khắc phục tình trạng Để tránh thất thu, sách tài phải đơn giản, rõ ràng phù hợp Các quy định giá tính thuế cịn nhiều bất cập, mức thuế suất tăng cao với điều kiện khai thác ngày khó khăn, phức tạp làm cho giá thành 59 khai thác ngày tăng lên, dẫn đến hiệu kinh doanh doanh nghiệp khai thác bị giảm, khiến họ phải xoay sở thực giải pháp gây bất lợi cho khai thác tận thu tối đa tài nguyên bảo vệ môi trƣờng để có lãi nhƣ mong muốn Chẳng hạn: nay, loại quặng Apatit có chung khung thuế suất Thực tế sản lƣợng Apatit 1,2 khai thác tiêu thụ đƣợc gần hết trữ lƣợng quặng Apatit chủ yếu quặng Nhƣ vậy, với mức thuế suất chung cho loại quặng khó khăn cho cơng tác chế biến sâu,khơng tiết kiệm đƣợc tài nguyên khoáng sản khai thác Do đó, cần phải ban hành biểu thuế suất riêng cho loại quặng, khống sản đặc thù có tính đến việc ƣu tiên cho loại quặng nghèo khai thác không tiêu thụ đƣợc - Bổ sung, sửa đổi số quy định hạn chế phí BVMT hoạt động khai thác khống sản Hiện nay, việc thu phí BVMT hoạt động khai thác khoáng sản hầu hết dựa hệ thống quan Thuế Các khoản thu từ phí BVMT đƣợc nộp vào ngân sách nhà nƣớc đƣợc phân bổ Điều dẫn đến tình trạng khơng minh bạch, rõ ràng khoản phí BVMT hoạt động khai thác khống sản khoản thu từ phí khác dẫn đến tình trạng nguồn thu từ phí BVMT hoạt động khai thác khống sản bị sử dụng khơng mục đích Hiện nay, địa phƣơng thành lập quỹ BVMT Để tăng tính hiệu việc sử dụng nguồn phí BVMT hoạt động khai thác khống sản, quỹ thu phí BVMT hoạt động khai thác khống sản, quỹ thu phí BVMT kết hợp với quan chuyên môn Sở, ngành nhƣ Sở Tài nguyên Môi trƣờng, Sở Nông nghiệp phát triển nơng thơn, Sở Tài đại diện cộng đồng dân cƣ sở công khai, minh bạch có giám sát chặt chẽ quan, tra, kiểm tra để xây dựng kế hoạch đầu tƣ triển khai dự án BVMT cho mơi trƣờng, dùng phí BVMT hiệu hoạt động khai thác khống sản Đồng thời, cần phải cơng khai hiệu sử dụng nguồn phí này, niêm yết cơng khai UBND cấp xã, quy định trách nhiệm cá nhân tổ chức có liên quan cách chặt chẽ Mặt khác, chế độ thu phí BVMT cho hoạt động khai thác khoáng sản quan Nhà nƣớc có thẩm quyền cịn hạn chế Hiện nay, việc thuphíBVMT hoạt động khai thác khoáng sản phụ thuộc vào việc tự khai, tự nộp chủ thể nộp phí (khối lƣợng đất bốc xúc thải Q1, số lƣợng quặng khoáng sản nguyên khai khai thác kỳ Q2 cơng thức tính F Nghị định 12/2016/NĐ-CP Thông tƣ 66/2016/TT-BTC) Nhƣ vậy, khó có sở xác định khoản thu từ phí Dễ dẫn đến tình trạng thất thu thu sai so với khoáng sản khai thác thực tế Do đó, khắc phục cách: quy định nội dung bắt buộc khối lƣợng đất đá thải hồ sơ xin cấp giấy phép khai thác (cấp mới), quy định nghĩa vụ công khai thông tin hoạt động khai thác khoáng sản doanh nghiệp 60 - Bổ sung khái niệm “tổn thất tài nguyên” vào quy định pháp luật hành Hiện nay, Nghị định số 15/2012/NĐ-CP chƣa có quy định tổn thất tài nguyên Điều gây khó khăn việc thực quản lý hoạt động khai thác tài ngun nói chung, khai thác tài ngun khống sản nói riêng c n, ồn thiện c c quy đ nh pháp luật BVMT sau k t thúc hoạt động khai thác khống sản: - Hồn thiện quy định pháp luật cải tạo phục hồi môi trƣờng theo hƣớng bắt buộc tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản phải thực biện pháp cải tạo phục hồi môi trƣờng sau kết thúc phải lập đề án bổ sung cải tạo, phục hồi môi trƣờng trƣớc tiến hành, hoạt động khai thác khống sản đƣợc quan nhà nƣớc có thẩm quyền phê duyệt Công khai nội dung kết chất lƣợng cải tạo, phục hồi môi trƣờng phƣơng tiện thông tin đại chúng để ngƣời dân giám sát cho ý kiến sau thời hạn định tiến hành cấp giấy xác nhân hoàn thành tồn việc cải tạo, phục hồi mơi trƣờng - Hồn thiện pháp luật việc đóng cửa mỏ hoạt động tận thu khoáng sản đồng thời nâng cao công tác tra, kiểm tra, giám sát, nhằm khai thác tận thu khoáng sản hiệu quả, khai thác tiết kiệm tài ngun khống sản mười, ồn thiện quy đ nh xử lý vi phạm pháp luật hoạt động khai thác khoáng sản: Một là, cần xây dựng hoàn thiện quy chế pháp lý bảo hiểm trách nhiệm bồi thƣờng thiệt hại Tổ chức cá nhân, có hoạt động tiềm ẩn nguy gây thiệt hại lớn cho mơi trƣờng phải mua bảo hiểm trách nhiệm bồi thƣờng môi trƣờng nhằm đảm bảo việc bồi thƣờng cho cộng đồng xã hội có thiệt hại mơi trƣờng có hành vi làm nhiễm môi trƣờng gây đồng thời nâng cao ý thức tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản Hai là, cần nghiên cứu quy định rõ quan trọng tài tham gia vào trình giải việc bồi thƣờng thiệt hại hành vi làm ô nhiễm môi trƣờng nhƣ thẩm quyền quy trình thành lập, giải tranh chấp mơi trƣờng trọng tài có yêu cầu mười một, tăng cường s ãn đạo củ Đảng việc th c pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản: Các đƣờng lối, sách Đảng ln giữ vai trị đạo với nội dung, phƣơng hƣớng xây dựng pháp luật Nhà nƣớc Mọi hoạt động Nhà nƣớc có lãnh đạo Đảng có hoạt động xây dựng pháp luật u cầu có tính khách quan trở thành nhân tố định đến hiệu hoạt động máy nhà nƣớc Đối với Đảng lãnh đạo cách đƣa đƣờng lối đắn tùy thuộc vào hoàn cảnh khách quan đất nƣớc giai đoạn cách mạng mà có chủ trƣơng, biện pháp cho phù hợp từ Nhà 61 nƣớc có sở cho việc cụ thể hóa thành quy định pháp luật Đảng kiểm tra giám sát nắm tình hình đánh giá hoạt động xây dựng pháp luật Trong công tác xây dựng pháp luật, Đảng lãnh đạo cách đƣa đƣờng lối đắn tùy thuộc vào hoàn cảnh khách quan đất nƣớc giai đoạn cách mạng mà có chủ trƣơng, biện pháp phù hợp để có sở cho việc cụ thể hóa thành quy định pháp luật mười i, cần phải công khai, minh bạch hoạt động củ Cơ qu n n nước doanh nghiệp hoạt động khai thác khoáng sản Đẩy mạnh cơng tác tun truyền, phổ biến pháp luật khống sản, cung cấp thông tin hoạt động khai thác khống sản Cán bộ, cơng chức, viên nhà nƣớc cần phải tiếp cận quy định quản lý nhà nƣớc lĩnh vực khống sản Cơng khai quy hoạch khoáng sản trƣớc phê duyệt, lấy ý kiến rộng rãi chuyên gia cộng đồng dân cƣ từ lập dự thảo Công khai cam kết doanh nghiệp nhƣ cam kết BVMT, sử dụng lao động địa phƣơng hỗ trợ xây dựng địa phƣơng Tăng cƣờng công tác thông tin, tuyên truyền, ý thức trách nhiệm BVMT quy định pháp luật, chế tài xử lý vi phạm môi trƣờng tập trung trƣớc tiên vào đối tƣợng nhƣ: Cán bộ, công chức, viên chức hệ thống tổ chức máy Quản lý nhà nƣớc mơi trƣờng; cho doanh nghiệp khống sản cộng đồng dân cƣ khu vực có doanh nghiệp khống sản hoạt động Thơng thƣờng hành vi ngƣời bị phân phối phong tục, tập quán, thói quen lợi ích riêng tƣ Trong đó, mơi trƣờng đƣợc bảo vệ ngƣời dân có tính cộng đồng cao, biết quan tâm đến lợi ích cộng đồng, nhân loại Vì vậy, việc giáo dục tinh thần cộng đồng xây dựng định hƣớng giá trị đăn việc khai thác sử dụng tiết kiệm tài nguyên BVMT điều kiện vơ quan trọng để hình thành hành vi thân thiện với môi trƣờng ngƣời dân Bên cạnh cần xây dựng đồng văn pháp luật liên quan đến BVMT, chế tài khuyến khích xử phạt vi phạm pháp luật có liên quan đến BVMT.Nâng cao nhận thức mơi trƣờng BVMT cho ngƣời dân Đây tảng cần thiết cho việc hình thành hành vi mới, thân thiện với môi trƣờng.Tăng cƣờng trách nhiệm tích cực cộng đồng quản lý mặt cần phải có phân cấp quản lý rõ ràng có chia sẻ trách nhiệm với cộng đồng Sự chia sẻ trách nhiệm cần đƣợc thể chế hoá hệ thống luật BVMT, cấu hệ thống quản lý nhà nƣớc môi trƣờng Sự phân cấp nhiệm vụ yêu cầu BVMT địa bàn cần đƣợc tập trung bao quát, tạo thuận lợi cho chủ động địa phƣơng, sở, nhƣ phát huy sức mạnh, lợi thế, lực, trách nhiệm cấp, sở Đồng thời, việc phân cấp đồng bộ, đầy đủ kinh phí, quyền hạn, quyền lợi tổ chức triển khai hoạt độngBVMT 62 Mức độ hƣởng lợi cộng đồng từ sách mơi trƣờng ảnh hƣởng nhiều đến tham gia cộng đồng Vì vậy, để đảm bảo cho quy định quản lý nhà nƣớc môi trƣờng đƣợc thực thi quy định phải cụ thể, gắn bó, sát với thực tế sống cộng đồng Cộng đồng phải biết rõ trách nhiệm quyền lợi tham gia hoạt động BVMT Xuất phát từ nét đặc thù tính cộng đồng, cần trọng phát huy vai trị chủ động tích cực tổ chức đoàn thể xã hội (nhƣ Hội phụ nữ, Hội ngƣời cao tuổi, Hội cựu chiến binh,…) việc xây dựng tổ chức thực quy định bảo vệ môi trƣờng Nhà nƣớc.Cần trọng vấn đề giáo dục ý thức cộng đồng BVMT Một tinh thần cộng đồng đƣợc nâng cao, áp lực xã hội từ phía cộng đồng thách thức, nhân tố có khả điều chỉnh hành vi tiêu cực, xâm hại môi trƣờng.Xây dựng chế giám sát ngƣời dân, cộng đồng doanh nghiệp việc thực thi cam kết bảo vệ mơi trƣờng trì thƣờng xun biện pháp giảm thiểu nhiễm Hình thành kênh thơng tin ngƣời dân nhà chức trách địa phƣơng để kịp thời thông báo trƣờng hợp vi phạm pháp luật BVMT Khuyến khích doanh nghiệp thực sách mơi trƣờng Khuyến khích doanh nghiệp áp dụng quản lý môi trƣờng theo ISP 14001, thực sáng kiến việc thực tốt quy định pháp luật bảo vệ môi trƣờng, phát mơ hình điển hình tiên tiến để phổ biến rộng rãi cho doanh nghiệp khác áp dụng mười , oàn thiện nh ng quy đ nh quyền v ng ĩ vụ cộng đồng BVM t eo ướngquy đ nh cụ thể ơn quyền v ng ĩ vụ tham gia BVMT cộng đồng đồng t ời o n t iện c c quy đ n ng ĩ vụ BVM củ t c c, c n n oạt động i t c o ng sản: Mở rộng hợp lý quy định mang tính nghĩa vụ cộng đồng BVMT Thể chế hoá quy định trách nhiệm, nghĩa vụ quyền hạn tổ chức, đoàn thể, cộng đồng dân cƣ, cá nhân tham gia công tác BVMT, đặc biệt trình xây dựng, ban hàng thực quy định có liên quan BVMT Xây dựng quy định cần vận dụng hiệu cơng cụ nhƣ: trị, tun truyền… đặc biệt công cụ kinh tế Bởi lẽ, công cụ kinh tế có tác động trực tiếp mạnh mẽ tới cộng đồng Có quy định tăng cƣờng tính lợi ích cộng đồng tham gia BVMT Xây dựng quy định sách khen thƣởng, khơng dừng lại cách chung chung nhƣ: khuyến khích đồn thể tham gia BVMT, khen thƣởng nhƣng khơng có giới hạn để đƣợc khen thƣởng Dẫn đến tình trạng thiếu tính khả thi pháp luật Có chế khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để cơng chúng dễ dàng tiếp cận thơng tin môi trƣờng, vấn đề thành tựu khoa học công nghệ lĩnh vực môi trƣờng 63 BVMT hoạt động khai thác khoáng sản nghĩa vụ tổ chức, cá nhân, song tổ chức, cá nhân tiến hành hoạt động khống sản điều ảnh đƣợc đặt cách kiên họ ngƣời có khả gây ảnh hƣởng trực tiếp lớn tới chất lƣợng môi trƣờng Hiệu công tác kiểm sốt nhiễm mơi trƣờng hoạt động khoáng sản phụ thuộc nhiều vào kết thực nghĩa vụ BVMT hoạt động khoáng sản chủ thể tiến hành hoạt động khoáng sản Nghĩa vụ đƣợc quy định nhiều văn pháp luật khác nhƣ: uật Khoáng sản năm năm 2010, uật BVMT năm 2014 (Điều 38) Cụ thể: - Tổ chức, cá nhân hoạt động khống sản sử dụng cơng nghệ, thiết bị, vật liệu, thân thiện với môi trƣờng; thực giải pháp ngăn ngừa, giảm thiểu tác động xấu đến môi trƣờng cải tạo, phục hồi môi trƣờng theo quy định pháp luật - Tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản phải thực giải pháp chịu chi phí bảo vệ, cải tạo, phục hồi mơi trƣờng Giải pháp, chi phí bảo vệ, cải tạo, phục hồi môi trƣờng phải đƣợc xác định dự án đầu tƣ, báo cáo đánh giá tác động môi trƣờng, cam kết BVMT đƣợc quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền phê duyệt - Trƣớc tiến hành khai thác khoáng sản, tổ chức, cá nhân phục khai thác khống sản phải kí quỹ cải tạo, phục hồi môi trƣờng theo quy định Tổ chức, cá nhân đƣợc phép khai thác khoáng sản phải kí quỹ ngân hàng Việt Nam ngân hàng nƣớc đƣợc phép hoạt động Việt Nam để bảo đảm cho việc phục hồi môi trƣờng, mơi sinh đất đai Mức tiền kí quỹ để Phục hồi môi trƣờng đất đai vào quy trình, tiến độ khai thác, phục hồi dự tốn cho phí phục hồi xác định báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế mỏ BC ĐTM đƣợc quan nhà nƣớc có thẩm quyền thẩm định chấp thuận Mức ký quỹ thủ tục đăng ký, quản lý, sử dụng tiền ký quỹ di Bộ Tài chính, Bộ cơng thƣơng, Bộ tài ngun môi trƣờng phối hợp quy định - Tổ chức, cá nhân có khai thác số khống sản phải nộp phí BVMT để bảo đảm trách nhiệm BVMT hoạt động khai thác khống sản Việc thu phí bảo vệ, phục hồi môi trƣờng, môi sinh đất đai từ tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản (đặc biệt việc kí quỹ ngân hàng để bảo đảm phục hồi môi trƣờng, môi sinh đất đai) hồn tồn hợp lí, bảo đảm nhiệm bồi thƣờng thiệt hại hoạt động khoáng sản gây cho thiệt hại môi trƣờng đƣợc khắc phục nhanh Mặt khác, phục hồi môi trƣờng, mơi sinh đất đai hoạt động khống sản có tác động trực tiếp tới lợi ích kinh tế chủ thể hoạt động khoáng sản, buộc họ phải có ý thức tự giác BVMT hoạt động khoáng sản, hạn chế tới mức tối đa tác động xấu tới môi trƣờng ngƣời 64 - Tổ chức, cá nhân đƣợc phép khai tháckhống sản có trách nhiệm kết hợp yêu cầu hoạt động khai tháckhoáng sản với việc xây dựng sở hạ tầng, bảo vệ, phục hồi môi trƣờng, môi sinh đất đai địa phƣơng theo báo cáo nghiên cứu khả thi đƣợc chấp thuận, ƣu tiêu thu hút lao động địa phƣơng vào hoạt động khoáng sản dịch vụ liên quan - Đối với tổ chức, cá nhân thực hoạt động khống sản cần có kế hoạch phịng chống cố mơi trƣờng hoạt động khống sản, chuẩn bị sở vật chất, phịng chống cố cháy, nổ, sập hầm lò hoạt động khoáng sản để bảo vệ tốt sức khoẻ ngƣời lao động nhân dân vùng địa phƣơng - Tổ chức, cá nhân thực hoạt động khoáng sản có trách thực biện pháp an tồn lao động, vệ sinh lao động để bảo vệ sức khoẻ ngƣời lao động mười ốn, đẩy mạnh ng dụng ti n khoa học, công nghệ để BVMT hoạt động khai thác khoáng sản Nghiên cứu ứng dụng, tiếp nhận chuển giao cơng nghệ, tiên tiến phịng ngừa kiểm sốt nhiễm; khai thác, sử dụng hiệu bền vững nguồn tài nguyên đặc biệt BVMT lĩnh vực khoáng sản Nâng cao hiệu công tác điều tra bản, dự báo, cảnh báo cố môi trƣờng; Thúc đẩy đổi mới, đầu tƣ công nghệ sản xuất theo hƣớng thân thiện với môi trƣờng; thúc đẩy đổi mới, đầu tƣ công nghệ sản xuất theo hƣớng thân thiện với mơi trƣờng, tiết kiệm lƣợng, sử dụng có hiệu tài nguyên, chất thải bon thấp Khuyến khích việc tăng cƣờng sử dụng nhiên liệu sinh học, lƣợng sạch, lƣợng tái tạo, sản phẩm thân thiện với môi trƣờng hoạt động sản xuất, kinh doanh phục vụ đời sống Tiến hành tổ chức để xây dựng thực Chƣơng trình khoa học công nghệ trọng điểm phục vụ việc thực mục tiêu, nhiệm vụ giải pháp đề mười ăm, iện toàn hệ thống t ch c máy quản ý n nước môi trường Thực việc rà soát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cấu tổ chức ngành, cấp trách nhiệm quản lý nhà nƣớc quản lý tài nguyên khoáng sản BVMT theo quy định pháp luật, tiếp tục kiện toàn, củng cố hệ thống máy, tổ chức quan quản lý nhà nƣớc tài nguyên khoáng sản BVMT cấp tỉnh theo hƣớng nâng cao tinh thần thƣợng tôn pháp luật quản lý tài nguyên BVMT Kiện toàn tổ chức máy tăng cƣờng lực đội ngũ cán quản lý môi trƣờng cấp theo quy định Nghị số 35/NQ-CP ngày 31/8/2016 số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách bảo vệ tài nguyên môi trƣờng 65 Huy động nguồn lực đầu tƣ sở vật chất thiết bị cho Trung tâm Quan trắc mơi trƣờn; phịng thí nghiệm, phân tích; máy móc, thiết bị đo lƣờng, phân tích mẫu chất thải, nƣớc thải, khói bụi,… Ngay sở sản xuất có nguy gây ô nhiễm môi trƣờng lĩnh vực khoáng sản phải đầu tƣ xây dựng hệ thống quan trắc, giám sát môi trƣờng Xây dựng hệ thống quan trắc cảnh báo môi trƣờng khu vực tập trung nhiều nguồn thải, khu vực nhạy cảm môi trƣờng doanh nghiệp khoáng sản, ƣu tiên đầu tƣ thiết bị quan trắc tự động số sở có nguy nhiễm mơi trƣờng cố môi trƣờng cao nhƣ: Bể lắng bùn thải nhà máy tuyển quặng sắt, ống khói nhà máy xi măng,… Tập trung nguồn vốn ngân sách nhà nƣớc giải vấn đề môi trƣờng xúc, tồn đọng kéo dài gây ảnh hƣởng đến đời sống, sức khoẻ ngƣời dân điểm khai thác, chế biến khoáng sản Trú trọng xây dựng mạng lƣới quản ký nhà nƣớc môi trƣờng cấp Tăng cƣờng quản lý tổ chức thực định quản lý tuyến sở phối hợp hoạt động với hệ thống quyền địa phƣơng hoạt động bảo vệ môi trƣờng, tăng cƣờng biên chế cho Chi cục BVMT, tăng tiêu biên chế có chun mơn quản lý mơi trƣờng cho Phịng tài nguyên môi trƣờng cấp huyện cán xã Tăng cƣờng biện pháp chế tài, tăng tra kiểm tra nhƣng không đƣợc gây phiền hà.Tăng thẩm quyền cho cấp gần sở Giảm thủ tục cấp phép 66 Kết luận chƣơng Hoàn thiện pháp luật nâng cao hiệu thực thi pháp luật yêu cầu tất yếu nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa Do vậy, pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản cần tiếp tục đƣợc quan tâm hoàn thiện tổ chức triển khai thi hành thực tiễn, đáp ứng đƣợc yêu cầu trình hội nhập kinh tế Bên cạnh giải pháp đƣa nhằm hoàn thiện quy định pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản cần hoàn thiện, đổi tổ chức máy quản lý nhà nƣớc môi trƣờng; tăng cƣờng phát triển lực đội ngũ cán quản lý nhà nƣớc lĩnh vực mơi trƣờng có kiến thức tổng hợp trị, kinh tế xã hội mơi trƣờng Cần đẩy mạnh thêm thông tin tuyên truyền cho tổ chức, ngƣời dân, doanh nghiệp nâng cao nhận thức quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ sử dụng tiết kiệm hiệu nguồn tài nguyên bảo vệ môi trƣờng theo hƣớng phát triển bền vững, thúc đẩy thay đổi hành vi chủ tham gia hoạt động khai thác khoáng sản, nâng cao ý thức BVMT, giữ gìn mơi trƣờng lành nâng cao giá trị sống xã hội 67 KẾT ẬN Đất nƣớc ta có nhiều nguồn tài ngun có vai trị quan trọng việc góp phần phát triển kinh tế đất nƣớc, tạo nguồn thu nhập cho ngƣời dân Việc khai thác khoáng sản cần thiết để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, đại hoá đất nƣớc phục vụ sống ngƣời dân Mặc dù vậy, thiếu vốn đầu tƣ trình độ kỹ thuật - cơng nghệ lạc hậu, việc khai thác khoáng sản làm tổn thất lớn lƣợng tài nguyên quốc gia, kèm theo gây tình trạng nhiễm mơi trƣờng nghiêm trọng nơi khai thác khống sản vùng lân cận Công BVMT hoạt động khai thác khoáng sản chiến lâu dài, khó khăn nguồn lợi trƣớc mắt nguồn lợi lâu dài, lợi ích cục cá nhân tổ chức lợi ích chung cộng đồng tồn xã hội Thực tế địi hỏi pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản cần phải tiếp tục hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu thi hành pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản thực tế Khơng thể phủ nhận hoạt động khai thác khoáng sản mang lại nhiều lợi ích mặt kinh tế xã hội cho nƣớc ta thời kỳ cơng nghiệp hố đại hố vừa qua nhƣng sức ép mơi trƣờng từ hoạt động mang lại không nhỏ Giữa hoạt động khai thác khống sản BVMT có mối liên hệ mật thiết Nếu khai thác khoáng sản mà khơng liền với bảo vệ mơi trƣờng để lại nhiều hệ luỵ quan trọng ngƣợc lại Để phát triển cơng nghiệp hố đại hố mang lại tiềm kinh tế cho đất nƣớc, phải đặt nhiệm vụ BVMT lên hàng đầu, để đảm bảo hoạt động khai thác diễn biến thuận lợi, tăng thêm tiềm lợi nhuận vô to lớn Ngăn ngừa nhiễm, phịng ngừa, ứng phó với cố mơi trƣờng hoạt động khai thác khống sản tạo đòi hỏi thiết cấp bách nhà nƣớc, cộng đồng xã hội Việc nghiên cứu pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản nhƣ đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu thực thi quy định có ý nghĩa cần thiết Việt Nam giai đoạn Nhà nƣớc ta ban hành nhiều văn pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản tạo sở pháp lý cho việc BVMT hoạt động khai thác khoáng sản.Tuy nhiên, phân tích, đánh giá q trình thực thi quy định luận văn cho thấy số hạn chế, bất cập định Việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật BVMT lĩnh vực khai thác khoáng sản nhằm tạo hành lang pháp lý cách đồng bộ, tồn diện, có hệ thống, đầy đủ, chặt chẽ cho yêu cầu bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản, đảm bảo phát triển bền vững quốc gia, BVMT xanh, sạch, đẹp cho xã hội, cộng đồngtrong thời gian tới cấp thiết DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 68 Bộ Giáo dục Đào tạo (2001), Khoa học môi trƣờng, Nxb Giáo dục, Hà Nội Bộ Tài nguyên Môi trƣờng (2010), Chiến lƣợc bảo vệ môi trƣờng quốc gia đến năm 2010 định hƣớng đến năm 2020, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội Bộ Tài nguyên Môi trƣờng (2015), thông tƣ số 27/2015/TT-BTNMT ngày 29/5/2015 hƣớng dẫn đánh giá môi trƣờng chiến lƣợc, đánh giá tác động môi trƣờng kế hoạch bảo vệ môi trƣờng, Hà Nội Bộ Tài nguyên Môi trƣờng (2015), thông tƣ số 38/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 hƣớng dẫn cải tạo, phục hồi môi trƣờng hoạt động khai thác khống sản, Hà Nội Chính phủ (2015), Nghị định số 18/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành số điều Luật Bảo vệ môi trƣờng, Hà Nội Chính phủ (2015), Nghị định số 19/2015/NĐ_CP quy định chi tiết thi hành số điều Luật Bảo vệ môi trƣờng, Hà Nội Cục thuế tỉnh Lào Cai (2016), Báo cáo kết công tác giai đoạn 20112015 phƣơng hƣớng nhiệm vụ giai đoạn 2016-2020, Lào Cai Hà Mạnh Cƣờng (2010), Thực trạng giải pháp xử lý ô nhiễm công nghiệp chế biến, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Đại học Bách khoa Hà Nội, Hà Nội Đảng Cộng Sản Việt Nam (2013) Nghị số 35-NQ/TW ngày 18/3/2013 Bộ Chính trị số giải pháp Cao Thị Thu, LG Thuỷ Ngân Trúc (2014), Luật bảo vệ môi trƣờng 2014, xử phạt vi phạm hành chínhtrong lĩnh vực Bảo vệ môi trƣờng, Nxb ao Động Xã Hội 10 Đặng Văn Cƣơng, “Pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác chế biến khoáng sản Việt Nam”, uận văn thạc sỹ luật học, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội, 2014; 11 Đinh Tiến Quân, Trần Minh Hƣởng (2013), Công tác tra, kiểm tra vi phạm pháp luật bảo vệ môi trƣờng, Tạp chí khoa học cơng nghệ mơi trƣờng số 33, tr 26-29 12 Hội đồng quốc gia đạo biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam (2002) Từ điển Bách khoa Việt Nam, Nxb Từ điển Bách Khoa, Hà Nội 13 Học viện hành quốc gia Hồ Chí Minh (2013), Hiệu l c quản lý nh n ớc m i tr ng Việt Nam, Viện Kinh tế, Hà Nội 14 Nguyễn an nh, “Pháp luật bảo vệ mơi trƣờng hoạt động khống sản, khoá luận tốt nghiệp, Đại học Luật Hà Nội (2009) 69 15 Nguyễn Thị Ngọc Ánh, Nguyễn Hoàng Mai, “Nâng cao hiệu hoạt động khai thác khoáng sản theo hƣớng phát triển bền vững”, Tạp chí Tài nguyên môi trƣờng, số (2014); 16 Nguyễn Hằng (2011), “Những hệ luỵ từ hoạt động khai thác khoáng sản”, vea.gov.vn, ngày 04/10/2011 17 Nghị số 11-NQ/TU ngày 04/6/2013 Tỉnh ủy Lào Cai quản lý, thăm dò, khai thác chế biến khoáng sản địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2013-2015,định hƣớng đến năm 2020 18 Thơng tƣ số 66/2016/TT-BTC ngày 29/4/2016 Bộ Tài hƣớng dẫn thực Nghị định số 12/2016/ NĐ-CP ngày 19 tháng 02 năm 2016 Chính phủ Chi phí BVMT khai thác khống sản 19.Trƣờng Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật mơi trƣờng, NXB Công an nhân dân Hà Nội, 2009, tr 23 20 Trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội (2003), Giáo trình Kinh t quản lý m i tr ng, Nxb Thống kê, Hà Nội 21 Quốc hội (2010), Luật Khoáng sản, Hà Nội 22 Quốc hội (2020), Luật Bảo vệ môi trƣờng, Hà Nội 23 Quốc hội (2015), Luật Dân sự, Hà Nội 24 Vũ Thị Duyên Thuỳ (2011), Thực trạng pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khu công nghiệp Việt Nam, Tạp chí Luật học số 9/2011 25 Sở Tài nguyên Môi trƣờng Lào Cai (2019), Báo cáo tổng kết công tác giai đoạn 2015-2019, Lào Cai 26 Sở Tài nguyên Môi trƣờng Lào Cai (2019), Danh sách công ty, dự án đƣợc thẩm định tác động môi trƣờng năm từ 2014 - 2019, Lào Cai 70 ... gia hoạt động khai thác khoáng sản 2.2 Thực trạng thi hành pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động khai thác khoáng sản Lào Cai 2.2.1 K i ược hoạt động khai thác khoáng sản đ a bàn tỉnh Lào Cai Lào. .. tới hoạt động khoáng sản 19 CHƢƠNG THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN V THỰC TIỄN THỰC THI TẠI O CAI 2.1 Thực trạng pháp luật bảo vệ môi trƣờng hoạt động. .. luận BVMT hoạt động khai thác khoáng sản pháp luật BVMT hoạt động khai thác khống sản - Phân tích thực trạng pháp luật BVMT hoạt động khai thác khoáng sản từ thực tiễn địa bàn tỉnh Cai, qua đánh