Vận động điều kiện tất yếu cho phát triển Một kinh tế muốn phát triển cần vận động Một biểu vận động chuyển dịch cấu kinh tế, quan trọng chuyển dịch ngành kinh tế Khi Việt Nam hội nhập vào kinh tế chung giới kinh tế trở thành phận kinh tế chung Hơn kinh tế giới luôn biến động không ngừng, thân kinh tế Việt Nam biến động tất yếu biến động tạo nên thời thách thức cho kinh tế giai đoạn cụ thể Chính thế, việc định hướng phát triển ngành kinh tế chung, tức chuyển dịch cấu ngànhm, phù hợp với điều kiện thực tiễn điều kiện sống cho phát triển chung cho kinh tế Tiểu luận nhằm mục đích nghiên cứu, thực tốt Bkế hoạch chuyển dịch cấu ngành kinh tế thời kỳ 2006-2010 Một kế hoạch phát triển hợp lý phải kế hoạch xây dựng phù hợp với tình hình nước giới, bên cạnh việc phân tích thành tựu hạn chế chuyển dịch cấu ngành kinh tế kế hoạch gần (năm 2001-2005), tập trung phân tích tình hình phát triển chung kinh tế giới Qua phân tích này, tơi mạnh dạn đưa nhận định Kế hoạch chuyển dịch cấu ngành kinh tế thời kỳ 2006-2010 đề xuất số biện pháp Trong trình hồn thành tiểu luận tơi nhận nhiều góp ý bổ sung từ thầy bạn bè, tơi đặc biệt gửi lời cảm ơn chân thành đến GS.TS Vũ Thị Ngọc Phùng giúp đỡ nhiều không tài liệu mà cịn lời góp ý, hướng dẫn tận tình LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Dù cố gắng chỉnh sửa xong tiểu luận tránh thiếu xót Kính mong nhận thơng cảm góp ý thầy bạn bè LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com CHƢƠNG I: VAI TRÒ CỦA KẾ HOẠCH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU I Vai trò KH năm hệ thống KHH: Công tác dự báo: 1.1 Khái niệm: Dự báo tiên đốn có khoa học, mang tính chất xãc suất mức độ, nội dung mối quan hệ, trạng thái, xu hướng phát triển đối tượng nghiên cứu cách thức thời hạn đạt mục tiêu định đề tương lai Dự báo có thời gian xác định, tầm xa dự báo Khoảng cách phụ thuộc vào nhiều nhân tố: Sự thay đổi đối tượng dự báo, mức ổn định nhân tố ảnh hưởng, độ dài thời gian tiền sử… 1.2.Chức Theo quan điểm triết học, dự báo hình thức nhận thức giới, nhận thức xã hội Nó có hai chức bản: Chức tham mưu: Trên sở đánh giá thực trạng, tương lai, dự báo cung cấp thông tin cần thiết, khách quan làm cho việc định quản lý xây dựng chiến lược, kế hoạch hoá chương trình, dự án… Người quản lý hoạch định chiến lược, người lập kế hoạch có nhiệm vụ phải lựa chọn số phương án có, tìm phương án có tính khả thi cao nhất, có hiệu cao Để thực tốt chức dự báo phải thực đảm bảo tính khách quan, khoa học tính độc lập tương quan quản lý hoạch định sách Chức khuyến nghị hay điều chỉnh Với chức dự báo tiên đốn hậu nảy sinh q trình thực LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com sách kinh tế- xã hội nhằm giúp quan chức kịp thời điều chỉnh mục tiêu chế tác động quản lý để đạt hiệu kinh tế- xã hội cao Với hai chức đó, xét quan hệ với kế hoạch dự báo gồm hai loại: Dự báo trước kế hoạch dự báo sau kế hoạch Dự báo trước kế hoạch tiền đề khoa học đảm bảo tính khả thi kế hoạch, dự báo sau kế hoạch giúp cho trình đạo thực kế hoạch đạt hiệu cao Chiến lƣợc phát triển 2.1 Khái niệm Về bản, chiến lược phát triển hệ thống phân tích, đánh giá lựa chọn quan điểm, mục tiêu tổng quát định hướng phát triển lĩnh vực chủ yếu đời sống xã hội giải pháp bao gồm sách cấu, chế vận hành hệ thống kinh tế-xã hội nhằm mục tiêu đặt khoảng thời gian dài Như vậy, mục tiêu xây dựng chiến lược phát triển đạt tới mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội định tìm hướng tối ưu cho trình phát triển Xây dựng quản lý chiến lược phát triển yêu cầu thiết đăt có ý nghĩa quan trọng quốc gia kinh tế thị trường với không gian kinh tế mở rộng đến mức không phân biệt biên giới Điều xuất phát từ: Thứ nhất, xây dựng quản lý chiến lược phát triển giúp cho nhà lãnh đạo phải xem xét xác định đất nước theo hướng đạt tới điểm cụ thể định LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Thư hai, điều kiện thị trường kinh tế mở, môi trường mà quốc gia gặp phải biến đổi nhanh chóng, biến đổi thường tạo hội tương lai, tận dụng hội giảm bớt nguy liên quan đến điều kiện mơi trường Thứ ba, có xây dựng quản lý chiến lược phát triển, nhà lãnh đạo quản lý đưa định tác nghiệp phù hợp 2.2 Chức Chức chủ yếu chiến lược đinh hướng, vạch đường nét chủ yếu cho phát triển đất nước thời gian dài, chiến lược mang tính chất định tính chủ yếu (như quan điểm, phương hướng, sách…) Tuy vậy, chiến lược phải có tính định lượng mức độ cần thiết Để định hướng, chiến lược cần làm tốt mặt định tính định lượng, tức có tính tốn, dự báo, luận chứng cụ thể Trên giới, nhiều nước đưa chiến lược phát triển dài hạn theo quan niệm chiến lược định hướng, chiến lược “mềm” điều chỉnh bước thực cho phù hợp với biến đổi cuốc sống đất nước hoàn cảnh quốc tế Quy hoạch phát triển 3.1.Khái niệm Không thể thiếu quy hoạch lý thuyết thực tiễn kế hoạch hoá Nếu chiến lược phát triển vạch đường nét hướng đạo cho phát triển thời gian dài quy hoạch phát triển thể tầm nhìn, bố trí chiến lược thời gian không gian lãnh thổ, xây dựng khung vĩ mô tổ chức không gian để chủ động hướng tới mục tiêu, đạt hiệu cao, phát triển bền vững LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 3.2.Chức Chức quy hoạch phát triển trước hết thể chiến lược thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội đất nước Quy hoạch cụ thể hoá chiến lược mục tiêu giải pháp Nếu không quy hoạch mù quáng, lộn xộn, đổ vỡ phát triển, quy hoạch để định hướng, dẫn dắt, điều chỉnh có điều chỉnh thị trường Mặt khác, quy hoạch cịn có chức cầu nối chiến lược, kế hoạch quản lý thực chiến lược, cung cấp khoa học cho cấp để đạo vĩ mô kinh tế thông qua kế hoạch, chương trình dự án đầu tư, bảo đảm cho kinh tế phát triển nhanh, bền vững Chƣơng trình dự án phát triển kinh tế-xã hội 4.1.Khái niệm Nếu kinh tế tập trung, hệ thống kế hoạch thường thể cụ thể tiêu pháp lệnh kinh tế thị trường, thực chương trình quốc gia giải vấn đề xúc kinh tế-xã hội phương pháp kế hoạch hoá áp dụng nhiều nước giới Ở Việt Nam với trình đổi mở cửa kinh tế, phương pháp kế hoạch hố quản lý theo chương trình quốc gia áp dụng rộng rãi từ năm 1992 Kế hoạch hố quản lý theo chương trình phát triển đưa chương trình mục tiêu để xử lý vấn đề cộm kinh tế-xã hội đất nước Đây phương pháp quản lý vừa mang tính đặc biệt lại vừa mang tính nghệ thuật cao Tính đặc biệt thể chỗ vưa khác hẳn phương pháp khác chế, sách, cách điều hành, kiểm tra, đánh giá kết quả, đối tượng hưởng thụ… Cịn tính nghệ thuật phải chọn LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com đối tượng vấn đề cần xử lý chương trình Tính nghệ thuật thể khả lồng ghép chương trình tổ chức đạo 4.2.Chức Cụ thể hoá kế hoạch, đưa nhiệm vụ kế hoạch vào thực tiễn sống Có thể gọi phương pháp tiến hành kế hoạch Với chức này, chương trình quốc gia phải đảm bảo mục tiêu cụ thể, tiêu biện pháp giải pháp thực Xử lý vấn đề gay cấn kinh tế-xã hội quốc gia Các vấn đề cần phải xây dựng quản lý chương trình quốc gia vấn đề xúc, khâu đột phá, mắt xích quan trọng kinh tế Hiện theo xu hướng đổi kế hoạch hố, chương trình dự án phát triển lại xem sở để thực phân bố nguồn lực như: Vốn đầu tư, ngân sách… thay cho hình thức phân bổ theo đối tượng trước Kế hoạch năm phát triển kinh tế-xã hội 5.1.Vị trí trung tâm KH năm Nghị đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam xác định “xây dựng kế hoạch năm trở thành công cụ chủ yếu hệ thống kế hoách hoá phát triển” Thời hạn năm thời hạn thường trùng lặp với nhiệm kỳ làm việc quan phủ, thời hạn ma theo lợi tức đầu tư bắt đầu có sau năm vài năm Những kế hoạch phạm vi năm thường xác hơn, dễ thực thi kế hoạch có thời hạn dài Kế hoạch năm cụ thể hoá chiến lược quy hoạch phát triển lộ trình phát triển dài hạn đất nước Nó xác định mục LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com tiêu, tiêu tăng trưởng kinh tế, nâng cao phúc lợi xã hội thời kỳ năm xác định cân đối, sách phân bổ nguồn lực, vốn cho chương trình phát triển khu vực kinh tế Nhà nước khuyến khích phát triển khu vực kinh tế tư nhân Nội dung chủ yếu việc lập kế hoạch năm bao gồm: - Xác định nhiệm vụ tổng quát mục tiêu, tiêu chủ yếu phát triển kinh tế-xã hội đất nước giai đoạn năm như: Mục tiêu tămg trưởng kinh tế, chuyển dịch cấu kinh tế, huy động tiết kiệm, tiêu phúc lợi xã hội - Xác định chương trình lĩnh vực phát triển Các vấn đề đưa vào chương trình lĩnh vực phát triển có lựa chọn, thực phải vấn đề cộm, trọng yếu cho phát triển bền vững kinh tế Các chương trình phát triển sở để hồn thành nhiệm vụ mục tiêu phát triển kỳ kế hoạch năm - Phần giải pháp lớn kế hoạch năm bao gồm hai nội dung bản: Thứ xác định cân đối vĩ mô chủ yếu: Cân đối vốn đầu tư, cân đối xuất nhập khẩu, cán cân toán quốc tế, cân đối sức mua toàn xã hội; xác định khả thu hút vốn nước, đồng thời xác định quan hệ lớn phân bổ đầu tư vùng kinh tế, công nghiệp, nơng nghiệp lĩnh vực văn hố, xã hội; xác định quan hệ cung cầu số vật tư hàng hoá chủ yếu Thư hai xây dựng, hoàn thiện vấn đề chế quản lý vấn đề tổ chức thực 5.2 Phương pháp xây dựng kế hoạch năm Phương pháp xây dựng kế hoạch năm áp dụng Việt Nam nước phát triển xây dựng kế hoạch năm theo giai đoạn cố định, ví LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com dụ kế hoạch năm 1996-2000; kế hoạch năm 2001-2005… Các tiêu kế hoạch tính cho thời kỳ năm, bình quân năm số năm cuối Đây phương pháp truyền thống dễ xây dựng, dễ quản lý, dễ đánh giá Hiện nay, nước Cộng hoà Pháp, Nhật Bản hay Đức áp dụng thành công phương pháp xây dựng kế hoạch năm theo hình thái “cuốn chiếu” Kế hoạch năm xác định mục tiêu tổng thể, bao gồm kế hoạch thức năm đầu, kế hoạch thực dự tính cho năm thức năm đầu, kế hoạch thực dự tính cho năm kế thứ hai dự báo cho năm Mức độ chi tiết, cụ thể xác nội dung kế hoạch năm sau phụ thuộc vào số lượng độ tin cậy thơng tin có Kế hoạch năm xem xét vào thời gian cuối năm Khi quan kế hoạch Quốc gia hoàn tất năm đầu kế hoạch, họ bổ sung cho dự trù, mục tiêu, dự án cho năm Ví dụ, kế hoạch 2001-2005 xem xét vào cuối năm 2001 đề kế hoạch cho thời kỳ 2002-2006, thực tế kế hoạch đổi vào thời gian cuối năm số năm giữ nguyên Kế hoạch năm xây dựng theo phương pháp chiếu khắc phục tính thời, tuỳ tiện chí trái ngược mục tiêu sách kinh tế Phương pháp đưa nhiều đề án đổi kế hoạch hoá Việt Nam II Sự cần thiết phải thực kế hoạch năm chuyển dịch cấu ngành kinh tế Nhiệm vụ kế hoạch chuyển dịch cấu ngành kinh tế 1.1.Cơ cấu kinh tế Cơ cấu kinh tế tổng thể hệ thống kinh tế bao gồm nhiều yếu tố có quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại với không LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com gian thời gian định, điều kiện cụ thể, hướng vào thực mục tiêu định Cơ cấu kinh tế thường gồm ba phương diện hợp thành Đó là: - Cơ cấu nghành kinh tế - Cơ cấu thành phần kinh tế - Cơ cấu vùng lãnh thổ Chỉ tiêu kinh tế làm sở để biểu cấu GDP(tổng sản phẩm nội địa) Cơ cấu nghành kinh tế tổ hợp ngành hợp thành tương quan tỷ lệ, biểu mối quan hệ ngành kinh tế quốc dân Cơ cấu ngành kinh tế phản ánh phần trình độ phát triển lực lượng sản xuất phân công lao động xã hội quốc gia Cơ cấu kinh tế lãnh thổ hình thành việc bố trí sản xuất theo khơng gian địa lý Trong cấu lãnh thổ, có biểu cấu ngành điều kiện cụ thể không gian lãnh thổ Tuỳ theo tiềm phát triển kinh tế, gắn liền với hình thành phân bố dân cư lãnh thổ để phát triển tổng hợp hay ưu tiên vài ngành kinh tế Việc chuyển dịch cấu lãnh thổ phải đảm bảo hình thành phát triển có hiệu ngành kinh tế lãnh thổ pham vi nước Cơ cấu thành phần kinh tế biểu hệ thống tổ chức kinh tế với chế độ sở hữu khác có khả thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất, thúc đẩy phân công lao động xã hội Cơ cấu thành phần kinh tế nhân tố tác động đến cấu ngành kinh tế cấu vùng, lãnh thổ trình phát triển 10 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 1.2Hạn chế Tỷ trọng dịch vụ cấu ngành kinh tế, chưa có chuyển biến đáng kể Ở nước ta, nhiều năm gần phát triển khu vực dịch vụ chưa đạt mục tiêu đề Đại hội toàn quốc lần thứ IX Đảng đề mục tiêu đến năm 2005 tỷ trọng khu vực dịch vụ GDP phải đạt 41-42% đến năm 2010 phải đạt 42-43% So với nước khu vực mục tiêu cao, khơng nói thấp, sau đạt mức cao (đạt 44.06% vào năm 1995) tỷ trọng khu vực GDP liên tục bị giảm sút: năm 1996 42.51%, năm 2001 38.63%, năm 2002 38.46% năm 2003 38.22% Tốc độ tăng GDP khu vực dịch vụ tạo liên tục bị sút giảm thường xuyên thấp tốc độ tăng trưởng chung kinh tế: năm 2002 6.54% so với 7,08% , năm 2003 6.57% so với 7.26% Điều chứng tỏ dịch vụ chưa thực động lực quan trọng tăng trưởng kinh tế Một số ngành dịch vụ quan trọng chiếm tỷ lệ thấp có xu hướng giảm dần: tài ngân hàng năm 1995 chiếm 2.01% đến năm 2003 cịn 1.08% Nhiều loại dịch vụ nhà khách, bảo vệ, vệ sinh tạp vụ, kế toán, y tế quan, đơn vị kiêm nhiệm, chưa tách để đơn vị khác kinh doanh tập trung, nên mặt làm hạn chế đến việc tập trung vào nhiệm vụ chính, mặt khác dẫn đến hiệu hoạt động hoạt động kiêm nhiệm cịn thấp Tính tự phát q trình chuyển dịch cấu ngành kinh tế đậm nét, điển hình sản xuất nơng nghiệp Trong điều kiện quyền tự chủ hộ nông dân đề cao, họ có quyền chủ động sử dụng ruộng đất giao vào mục đích kinh doanh, lực thị trường lại hạn chế nên dễ bị điều tiết tự phát thị trường gặp rủi 21 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com ro trình kinh doanh thị trường Việc phát triển nuôi trồng thuỷ sản, đặc biệt nuôi tôm rộng rãi ỡ nhiều vùng, phát triển cá bè đồng sông Cửu Long ví dụ điển hình Khó khăn thị trường tiêu thụ, tình trạng mùa rớt giá có ngun nhân từ người nơng dân hiệu công tác định hướng Nhà nước chuyển dịch cấu kinh tế Tính hiệu chuyển dịch cấu kinh tế quốc dân cấu nội ngành kinh tế Trong công nghiệp, công nghiệp khai thác tài nguyên (than dầu khí) , cơng nghiệp gia cơng cho nước ngồi (giày dép, dệt may, điện tử) chiếm tỷ trọng cao đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu, phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nước (dệt may, da giầy, đồ gỗ, đồ nhựa ) Trong nơng nghiệp, chăn ni cịn chiếm tỷ trọng khiêm tốn gía trị sản xuất ngành (trong nhiều năm chưa vượt ngưỡng 21% tổng giá trị sản xuất nơng nghiệp nhiều vùng chưa khỏi địa vị ngành sản xuất phụ) Trong dịch vụ, chủ yếu tập trung vào dịch vụ phổ thông (thương mại, dich vụ) thiếu vắng phát triển trình độ thấp dịch vụ cao cấp dịch vụ thiết yếu thị trường Chuyển dịch cấu lao động diễn chậm chạp, cấu kinh tế lại có động thái tích cức cấu lao động lại chưa có chuyển biến rõ nét: lao đơng nơng nghiệp chiếm tỷ trọng cao cấu kinh tế, Việt Nam chưa thoát khỏi trạng thái nước nông nghiệp Tuy năm 2004 giải việc làm cho 1.5 triệu lao động, định hướng giải việc làm trình chuyển dịch cấu kinh tế theo hướng cơng nghiệp hố, đại hố cịn bế tắc Nói cách khác, lao động việc làm “nút thắt” cản trở trình phát triển kinh tế-xã hội đất nước Giải vấn đề đòi hỏi giải pháp đồng từ nhiều phía, nâng cao chất lượng tồn 22 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com diện cho đội ngũ lao động coi biện pháp then chốt Song thực tế , công tác giáo dục đào tạo lại có nhiều vấn đề xúc chưa giải Đánh giá chung chuyển dịch cấu ngành kinh tế Việt Nam giai đoạn 2001-2005 2.1 Tốc độ tăng trưởng ngành Trong nông nghiệp, phương thức canh tác tiên tiến chậm áp dụng diện rộng Năng suất nhiều trồng, vật ni chất lượng sản phẩm nơng nghiệp cịn thấp, cịn phụ thuộc nhiều vào thời tiết, khí hậu Chuyển dịch cấu sản xuất nông nghiệp nông thơn cịn chậm, nhiều nơi mang tính tự phát, chưa bền vững Cơng nghiệp hóa, đại hố nơng nghiệp nông thôn chưa triển khai cách Nhiều sản phẩm chủ yếu nông nghiệp chưa xây dựng thương hiệu nên hiệu kinh tế cịn thấp Mặc dù giá trị sản xuất nơng, lâm, thuỷ sản, tăng cao vượt mục tiêu đề chi phí sản xuất cao, nên giá trị tăng thêm tồn ngành khơng đạt mục tiêu, tăng 3.6% so với mục tiêu đề 44.3% Cơ sở hạ tầng nông thôn chưa đáp ứng u cầu cơng nghiệp hố, đại hố nơng nghiệp nông thôn Vấn đề việc làm nông thôn cịn nhiều xúc Tình trạng nhiễm mơi trường, đặc biệt ô nhiễm nguồn nước, làng nghề chưa giải Hình thức sản xuất theo hợp đồng tiêu thụ sản phẩm chưa áp dụng rộng rãi, dịch vụ cung cấp đầu vào, đầu sản xuất chưa tổ chưc tốt Sản xuất cơng nghiệp có tốc độ tăng trưởng cao chất lượng hiệu toàn ngành chưa cải thiện Giá trị sản xuất ngành công nghiệp 23 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com năm 2001-2005 tăng bình quân 15.7%/năm, giá trị tăng chưa tương xứng (bình quân năm tăng 10.3%/năm) Ngành cơng nghiệp chế tác đóng góp vào tăng trưởng tồn ngành cơng nghiệp, khoảng 50-60%, lại ngành có chi phí ngun vật liệu cao nên giá trị gia tăng thấp, đặc biệt ngành công nghiệp gia công như: may mặc, da giày, chế biến gỗ xuất … có giá trị sản xuất cao, phần lớn chi phí lại vật tư nguyên liệu nhập từ nước Hàm lượng quốc gia sản phẩm thấp Tốc độ tăng trưởng khu vực dịch vụ đạt mục tiêu kế hoạch, thấp so với tiềm năng; chất lượng hiệu hoạt động dịch vụ chưa cao; nhiều loại phí dịch vụ bất hợp lý cao nhiều nước khu vực Năng lực tiếp cận thị trường doanh nghiệp yếu Các ngành dịch vụ có giá trị tăng thêm cao dịch vụ tài chính, tiền tệ, dịch vụ giao dịch bất động sản… gần có chuyển biến, nhìn chung phát triển chậm Năng lực cạnh tranh sản phẩm dịch vụ yếu thể việc giá thành cao chất lượng dịch vụ thấp Năng lực tiếp cận thị trường doanh nghiệp yếu 2.2 Thay đổi tỷ trọng ngành GDP Xét theo khu vực lớn nông, lâm nghiệp-thuỷ sản, công nghiệpxây dựng dịch vụ, cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng: Tỷ trọng khu vực nông, lâm-ngư nghiệp giảm nhanh, tỷ trọng khu vực công nghiệp-xây dưng tăng nhanh Tỷ trọng khu vực nông, lâm nghiệp-thuỷ sản giảm từ 38.74% năm 1990 xuống 22.54% năm 2003 xuống 21.76% năm 2004, tức giảm gần 17% 15 năm, hay giảm 1.1%/năm Riêng tỷ trọng nông, 24 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com lâm nghiệp-thuỷ sản GDP giảm mạnh, 20.5% vượt so với mục tiêu đề cho năm 2005 (giảm xuống cịn 20-21%) Tỷ trọng khu vực cơng nghiệp-xây dựng tăng nhanh từ 22.67% năm 1990 lên 39.46% năm 2003 lên 40.09% năm 2004 Đến năm 2005 tỷ trọng công nghiệp GDP tăng lên đạt 41% vượt so với kế hoạch đặt (năm 2005 đạt 38-39%) Tỷ trọng khu vực dịch vụ đạt đỉnh cao vào năm 1995 44.0%, giảm năm liền: năm 2003 38% đến năm 2005 đạt 38.5% không đạt mục tiêu đề 2.3 So sánh quốc tế cấu kinh tế Đ ơn v ị: % Tên nƣớc Cơ cấu kinh tế Nông nghiệp Công nghiệp Dịch vụ Việt Nam 23.0 39.0 38.0 Trung Quốc 15.0 53.0 32.0 Philippine 14.0 32.5 53.0 Inđônêxia 17.0 44.0 40.0 Malaixia 9.0 49.0 42.0 Thái Lan 9.0 41.0 50.0 Hàn Quốc 3.0 35.0 62.0 Xingapo 0.0 35.0 65.0 Nguồn số liệu: Báo cáo phát triển giới năm 2005 Ngân hàng giới, ESCAP 25 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Nếu lấy cấu kinh tế làm thước đo cho trình độ phát triển , cấu kinh tế Việt Nam năm 2003 tương đương với cấu kinh tế nước khu vực vào năm 80 kỷ trước.Tìm hiểu trình chuyển dịch cấu kinh tế nước khu vực cho thấy, họ coi trọng phát triển dịch vụ tìm cách nâng cao tỉ trọng khu vực GDP 26 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chƣơng 3: Kế hoạch giải pháp thực kế hoạch chuyển dịch cấu ngành kinh tế 2006-2010 I Quan điểm nội dung chuyển dịch cấu ngành kinh tế thời kỳ 2006-2010 Quan điểm chuyển dịch cấu ngành kinh tế 1.1.Chuyển dịch cấu kinh tế phải gắn liền với tiến trình hộp nhập quốc tế Các mốc quan trọng cho việc mở cửa kinh tế tự hoá thương mại Việt Nam bước chuyển dịch cấu ngành kinh tế vào năm 2006,2010 2020 Các mốc phù hợp với kế hoạch năm đầu kỷ 21, chiến lược phát triển kinh tế-xã hội đến năm 2010 mục tiêu đưa đất nước trở thành cơng nghiệp hố vào năm 2020 Chủ động hội nhập quốc tế phải đặt sở giữ vững độc lập tự chủ, bảo vệ lợi ích dân tộc, sắc văn hố định hướng XHCN, không bỏ lỡ thời song phải chủ động lộ trình, khắc phục, hạn chế mặt bất lợi Thách thức lớn hội nhập quốc tế phải tăng sức cạnh tranh kinh tế, doanh nghiệp, hàng hoá dịch vụ thị trường quốc tế thị trường nước đứng vững phát triển mơi trường cạnh tranh liệt tồn cầu Đồng thời phải tạo lập yếu tố đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, tăng cường khả ứng phó với tác động bất lợi kinh tế từ bên 1.2 Chuyển dịch cấu ngành phải dựa hiệu lợi ích tồn kinh tế quốc dân Để điều chỉnh cấu ngành kinh tế phù hợp với xu hội nhập có ngành, doanh nghiệp nâng cao khả cạnh tranh, 27 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com đứng vững thị trường ngồi nước Ngược lại, có ngành, doanh nghiệp phải thu hẹp chuyển hướng sản xuất kinh doanh Trong trường hợp cần phải đặt lợi ích tổng thể kinh tế lên lợi ích ngành, doanh nghiệp phải điều chỉnh cấu Trong trình chuyển dịch cấu, trước mắt có ngành cần bảo hộ Nhưng việc bảo hộ phải đảm bảo nguyên tắc Bảo hộ có thời hạn, có điều kiện, có định hướng Cần yêu cầu ngành hàng, doanh nghiệp bảo hộ phải có chương trình, biện pháp cụ thể để bước nâng cao lực cạnh tranh đứng vững thị trường chấm dứt bảo hộ 1.3 Chuyển dịch cấu ngành phải tiến hành bước với nỗ lực đồng ngành cấp người lao động Trước mắt cần khẩn trương triển khai đưa vào nội dung chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, kế hoạch năm hàng năm Hội nhập kinh tế chuyển dịch cấu kinh tế phải tiến hành theo chương trình kế hoạch với bước vững chắc.Phát triển, hội nhập đổi mơi có quan hệ mật thiết tác động lẫn nhau, phát triển mục tiêu, hội nhập hướng xuất vừa điều kiện vừa động lực cho phát triển Phát triển nhanh bền vững phải bao trum mặt đời sống xã hội Phát triển kinh tế nhiệm vụ toàn dân nhiệm vụ tâm Đồng thời phải gắn kết với thực công xã hội, giữ gìn cải thiện mơi trường, giữ vững ổn định trị xã hội, đảm bảo an ninh xã hội Phát triển nhanh bền vững đưa lại kết chuyển dịch cấu nhanh môi trường sạch, nâng cao chất lượng sống 28 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 1.4 Chuyển dịch cấu ngành cần kết hợp với cấu thành phần cấu vùng-lãnh thổ Cơ cấu ngành kết hợp với cấu thành phần thể việc sử dụng sách, biện pháp động viên phát triển thành phần kinh tế để thu hút tối đa sử dụng hiệu nguồn lực đất nước Cơ cấu ngành gắn với cấu vùng-lãnh thổ thông qua việc xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, trung tâm công nghiệp, vừa tạo động lực cho phát triển kinh tế, vừa tạo điều kiện để thị hố nơng thôn Cần ý phát triển công nghiệp trung ương đôi với phát triển công nghiệp địa phương công nghiệp nông thôn theo hướng phát huy mạnh vùng, địa phương, thực chuyển đổi cấu lao động chỗ Nội dung chuyển dịch cấu ngành kinh tế thời kỳ 2006-2010 2.1 Mục tiêu chung Mục tiêu tổng quát kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 20062010 là: Đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, sớm đưa nước ta khỏi tình trạng phát triển, đạt bước chuyển biến quan trọng theo hướng phát triển nhanh bền vững Cải thiện rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá tinh thần nhân dân Tạo tảng để đẩy nhanh cơng nghiệp hố, đại hoá bước phát triển kinh tế tri thức Giữ vững ổn định trị trật tự an toàn xã hội Bảo vệ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ an ninh quốc gia Nâng cao vị Việt Nam khu vực trường quốc tế 2.2 Các tiêu chuyển dịch cấu ngành thời kỳ 2006-2010 29 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm thời kỳ năm 20062010 đạt 7.5-8%, nơng, lâm, ngư nghiệp tăng 3-3.2%, công nghiệp xây dựng tăng 10-10.2%, dịch vụ tăng 7.7-8.2% Cơ cấu ngành kinh tế GDP đến năm 2010 dự kiến: Nông, lâm nghiệp thuỷ sản khoảng 15-16%; công nghiệp xây dựng khoảng 42-43%; ngành dịch vụ khoảng 41-42% II Một số giải pháp nhằm thúc đẩy trình chuyển dịch cấu ngành kinh tế Việt Nam thời kỳ 2006-2010 Công tác quy hoạch, kế hoạch tiền đề quan trọng để xác định cấu đầu tư cấu lại kinh tế.Công tác sớm đề thực hiện, nhiều khâu yếu, bộc lộ thiếu tầm nhìn tổng thể Cụ thể là, phối hợp địa phương địa phương với ngành quy hoạch chưa tốt; tập trung vào kinh tế Nhà nước, chưa bao quát hết toàn kinh tế; quy hoạch tập trung nêu vấn đề làm được, thiếu dự báo thị trường đầu ra, thiếu giải pháp thực khả thi cân đối lớn; thiếu quy hoạch chuyên ngành cụ thể… Phải thực việc làm thiết thực để đảm bảo đầu tư tạo nên cấu kinh tế có hiệu Chuyển đổi cấu phải xét trạng thái động Muốn vậy, mặt, phải xác định trọng tâm cấu ngành, cấu sản phẩm, sau hình thành ngành vùng… Trong hoạt động điều tiết kinh tế, Nhà nước cần lưu ý có sách để nguồn lực đầu tư sử dụng phù hợp với quy luật cung cầu thị trường, có hiệu việc chuyển đổi cấu kinh tế bảo đảm hướng 30 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Trong ba khu vực, cần chuyển dịch cấu theo hướng khu vực công nghiêp-xây dựng khu vực dịch vụ chiếm tỷ trọng ngày cao phát triển nông nghiệp tạo nên yếu tố quan trọng nguyên liệu cung cấp lương thực, thực phẩm cho đời sống hàng ngày, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia làm giàu Tuy nhiên, không đầu tư cho nông, lâm, ngư nghiệp khai thác tiềm năng, lợi đất đai lao động, ổn định sống 2/3 dân số đất nước, tạo tích luỹ cho kinh tế hộ, từ chuyển dịch lao động từ nơng nghiệp sang ngành khác Chỉ hướng vào công nghiệp dịch vụ thực tăng trưởng nhanh, dịch vụ góp phần làm giàu nhanh cả, đồng thời thu hút lực lượng đơng đảo lao động nông thôn chưa đào tạo cách Ngoài vấn đề vốn đầu tư, lao động… cần có sách đắn với mốt số nhóm sản phẩm sau: Đối với nhóm sản phẩm có thị trường quốc tế, song nhu cầu mức ổn định (như cà phê, gạo…), không nên mở rộng quy mô sản xuất, thực giảm đầu tư chiểu rộng, tăng đầu tư chiều sâu Hỗ trợ nghiên cứu để giảm chi phí, nâng cao chất lượng củng cố quan hệ với khách hàng, xây dựng thương hiệu nhăm trì thị phần thị trường giới Khuyến khích lập hiệp hội xuất khẩu, hiệp hội ngành nghề quỹ bình ổn (hoặc bảo hiểm rủi ro) nguyên tắc tự nguyện tự quản, nhằm giải khó khăn người sản xuất gặp thiên tai, giá thị trường giới có biến đổi mạnh Trong trường hợp phải thu hẹp quy mô sản xuất, Nhà nước cần có sách hỗ trợ cho q trình chuyển đổi sản xuất thơng qua ưu đãi tín dụng trung hạn, ưu đãi thuế… Trong trường hợp việc thu hẹp sản xuất gây khó khăn nề cho người dân khu vực, Nhà 31 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com nước cần áp dụng trợ cấp xã hội trực tiếp cho người dân thay cho biện pháp trợ giá, áp đặt giá tối thiểu Đối với nhóm hàng mang tính gia công, lắp ráp như: dệt, may, giay dép, xe máy, tivi,… nên bước “nội địa hoá” sản phẩm đầu vào Nhà nước tạo điều kiện khuyến khích phát triển ngành, sản phẩm liên quan đến lĩnh vực “nội địa hố” Đối với sản phẩm gia cơng xuất khẩu, Nhà nước tiếp tục cải thiện quan hệ với khối kinh tế quốc gia để mở rộng hạn ngạch giúp doanh nghiệp tìm kiếm, mở rộng bạn hàng Đối với chế phân bổ hạn ngạch theo hướng bình đẳng, minh bạch, cơng khai Khuyến khích hình thành, củng cố hiệp hội ngành nghề xuất nhằm giảm nhẹ sức ép thương lượng, ký kết hợp đồng với bạn hàng quốc tế Đối với sản phẩm gia công tiêu thụ chủ yếu nước nên sử dụng biện pháp bảo hộ có thời hạn có điều kiện theo mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh Từng bước dỡ bỏ hàng rào thuế quan phi thuế quan nhằm tạo sức ép cạnh tranh doanh nghiệp, đồng thời bảo vệ lợi ích người tiêu dùng tồn xã hội Đối với sản phẩm có xu hướng tăng trưởng tương lai như: xây dựng vật liệu xây dựng, ngân hàng, bảo hiểm, du lịch, thuỷ sản, …cần nâng cao kỹ thuật, chất lượng sản phẩm, uy tín… nhằm bước mở rộng thị trường Trước mắt tập trung vào sản phẩm có vị trị tương đối quan trọng kim ngạch xuất thuỷ sản (tăng sở chế biến đạt tiêu chuẩn vệ sinh, môi trường, cung cấp giống, thức ăn chế biến để mở rộng nuôi trông thuỷ sản…) nhằm tăng thêm kim ngạch xuất cho đất nước Để đáp ứng yêu cầu nâng cao sức cạnh tranh kinh tế, vấn đề sách nhân lực chiếm vị trí hàng đầu , lao động, quản lý 32 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com đào tạo Có thể xác định khâu đột phá sách nhân lực lĩnh vực quản lý nhà nước kinh tế quản lý kinh doanh Đổi lĩnh vực phải đồng ba mặt: cán bộ, tổ chức, người đứng đầu - Về cán bộ: Việc đào tạo, lựa chọn, bố trí thiết phải vào công việc Đồng thời, thường xuyên đánh giá, đào tạo lại, xếp lại phù hợp biến đổi kinh tế - Về tổ chức: Các tổ chức kinh tế, tổ chức quản lý kinh tế thị trường khác với tổ chức trước phải cải cách Nét phải tính đến mối quan hệ tổ chức với cán Chỉ tổ chức hợp lý cán tốt phát huy tốt được, cán không trở nên xấu - Về người đứng đầu: Là khâu định khẳng định sức mạnh tổ chức, sáng tạo cán Vấn đề cấp bách phải gắn bó quyền lực với trách nhiệm pháp luật, thực quy chế dân chủ Xây dựng chiến lược thị trường xuất khẩu, đa dạng hoá thị trường, đảm bảo thị trường lâu dài có quy mơ thích hợp Xây dựng hệ thống thông tin, dự báo biến động thị trường Thành lập trung tâm xúc tiến thương mại mặt hàng Nâng cao cơng nghệ tồn q trình sản xuất, chế biến, vận chuyển, dịch vụ Chú trọng tính đồng đầu tư khâu sản xuất, chế biến, cung cấp nguyên liệu Việc cắt giảm thuế quan tiến hành với tốc độ nhanh, thời gian ngắn với nguyên tắc hàng sơ chế chịu thuế quan thấp hàng chế biến; nguuyên liệu chịu thuế thấp thành phẩm; mức chênh lệch thuế thấp 33 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Kết luận Trong năm đổi mới, thời kỳ 1996-2004, quy mô tốc độ chuyển dịch cấu kinh tế nói chung, kinh tế cơng nghiệp, nơng nghiệp hoạt động dịch vụ nói riêng có nhiều chuyển biến tích cực theo hướng CNH-HĐH Kết đến năm 2004, mục tiêu chủ yếu chuyển dịch cấu kinh tế đề cho kế hoạch năm 2001-2005 thực Cơ cấu GDP theo ba khu vực: nông nghiệp, công nghiệp dịch vụ năm 2004 là: 21.76%; 40.09%;38.12% so với kế hoạch: 20-21%; 38-39%; 41-42% Như vậy, đến năm 2004 có hai mục tiêu đạt tỷ trọng công nghiệp nông nghiệp GDP, tiêu chưa đạt tỷ trọng dịch vụ thấp có xu hướng giảm dần Đó vấn đề tồn không cấu GDP kinh tế mà ngành, khu vực sản xuất công, nông nghiệp, xây dựng Cơ cấu kinh tế nội ngành sản xuất hoạt động dịch vụ có chuyển dịch theo hướng CNH-HĐH quy mơ tốc độ cịn chậm so với yêu cầu đề ra, nông nghiệp Tác động chuyển dịch cấu kinh tế tăng hiệu kinh tế-xã hội, sản xuất dịch vụ cịn chưa rõ nét Tính tự phát, manh mún tự cấp tự túc không theo quy hoạch kế hoạch phổ biến ngành, vùng địa phương Do vậy, kế hoạch chuyển dịch cấu ngành kinh tế năm 2006-2010 có vai trò đặc biệt quan trọng việc thực thắng lợi đường lối phát triển kinh tế xã hội Đây năm cuối trình thực Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2001-2010; Chiến lược đẩy mạnh cơng nghiệp hố, đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng tảng đến năn 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp 34 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Danh mục tài liệu tham khảo Đảng cộng sản VN: Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX; NXB trị quốc gia;2001 Bộ kế hoạch đầu tư: kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2006-2010 Trường đại học KTQD: Giáo trình kế hoạch hố phát triển kinh tế-xã hội Nguyễn Quang Thái: Mấy vấn đề chuyển dịch cấu kinh tế Việt Nam Nghiên cứu kinh tế số 313- tháng 6/2004 Viện khoa học xã hội Việt Nam- Viện kinh tế trị giới: Chuyển dịch cấu kinh tế Việt Nam năm đầu kỷ 21 Nhà xuất khoa học xã hội; Hà Nội-2004 Lâm Đào: Cơ cấu lại kinh tế Thời báo kinh tế Việt Nam Bộ kế hoạch đầu tư: kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2001-2005 35 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com ... 3: Kế hoạch giải pháp thực kế hoạch chuyển dịch cấu ngành kinh tế 2006- 2010 I Quan điểm nội dung chuyển dịch cấu ngành kinh tế thời kỳ 2006- 2010 Quan điểm chuyển dịch cấu ngành kinh tế 1.1 .Chuyển. .. Sự cần thiết phải thực kế hoạch năm chuyển dịch cấu ngành kinh tế Nhiệm vụ kế hoạch chuyển dịch cấu ngành kinh tế 1.1 .Cơ cấu kinh tế Cơ cấu kinh tế tổng thể hệ thống kinh tế bao gồm nhiều yếu tố... 41-42% II Một số giải pháp nhằm thúc đẩy trình chuyển dịch cấu ngành kinh tế Việt Nam thời kỳ 2006- 2010 Công tác quy hoạch, kế hoạch tiền đề quan trọng để xác định cấu đầu tư cấu lại kinh tế. Công