TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ -*** - UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Kinh tế đối ngoại THANH TOÁN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP Họ tên sinh viên Mã sinh viên Lớp Khóa Người hướng dẫn : Hà Trung Phong : 1111110071 : Anh 10 – Khối KT : 50 : TS Nguyễn Văn Thoan Hà Nội, tháng năm 2015 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THUƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VÀ THANH TOÁN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo 1.1 Khái quát toán TMĐT 1.1.1 Khái niệm TMĐT toán TMĐT 1.1.2 Vai trị tốn TMĐT 1.2 Các phương thức toán phổ biến TMĐT 1.2.1 TMĐT giao dịch B2C 1.2.2 TMĐT giao dịch B2B 20 1.3 Một số vấn đề toán TMĐT 21 1.3.1 Quy trình tốn 21 1.3.2 Rủi ro toán 22 1.3.3 Vấn đề pháp lý 25 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THANH TOÁN TRONG TMĐT TẠI VIỆT NAM 27 2.1 Tình hình chung 27 2.1.1 Tổng quan thị trường TMĐT Việt Nam 27 2.1.2 Hạ tầng toán TMĐT Việt Nam .33 2.1.3 Những phương thức toán TMĐT sử dụng chủ yếu Việt Nam 41 2.1.4 Tiềm dịch vụ ngân hàng - toán di động 44 2.2 Những thuận lợi khó khăn toán TMĐT Việt Nam 48 2.2.1 Những thuận lợi 48 2.2.2 Những khó khăn 53 2.3 Phân tích thực trạng tốn TMĐT số DN Việt Nam 59 2.3.1 Siêu thị điện máy Nguyễn Kim .59 2.3.2 Lazada Việt Nam 63 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH HỌAT ĐỘNG THANH TOÁN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM 69 3.1 Định hướng phát triển toán TMĐT Việt Nam 69 3.1.1 Mục tiêu định hướng chung .69 3.1.2 Giai đoạn 2006 - 2010 .69 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 3.1.3 Giai đoạn 2011 - 2015 .71 3.2 Giải pháp vĩ mô nhằm đẩy mạnh toán TMĐT 73 3.2.1 Hoàn thiện hệ thống pháp luật 73 3.2.2 Xây dựng cải tiến sở hạ tầng 75 3.2.3 Nâng cao nhận thức xã hội 76 UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo 3.3 Giải pháp vi mơ nhằm đẩy mạnh tốn TMĐT 77 3.3.1 Đối với ngân hàng 77 3.3.2 Đối với doanh nghiệp 83 3.3.3 Đối với người tiêu dùng 87 KẾT LUẬN .89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 90 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Giao dịch doanh nghiệp với doanh nghiệp (Business to B2B business) Giao dịch doanh nghiệp người tiêu dùng (Business to B2C UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo Customers) CSCNT Cơ sở chấp nhận thẻ DN Doanh nghiệp ĐVCNT Đơn vị chấp nhận thẻ EBI Chỉ số Thương mại điện tử(E-business Index) EDI G2B Trao đổi liệu điện tử (Electronic Data Interchange) Dịch vụ công trực tuyến (Government to Business) M-commerce Thương mại di động NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng nhà nước NHPH Ngân hàng phát hành NHTT Ngân hàng toán PIN Số nhận dạng cá nhân (Personal Identification Number) PTTT Phương tiện toán SSL Lớp cổng bảo mật (Secure Socket Layer) TCCUDVTT Tổ chức cung ứng dịch vụ toán TCTD Tổ chức tín dụng TMĐT Thương mại điện tử VECITA VECOM VNNIC Cục Thương mại điện tử Công nghệ thông tin (Vietnam Ecommerce and Information Technology Agency) Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (Vietnam Ecommerce Association) Trung tâm Internet Việt Nam (Vietnam Internet Network Information Center) LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com DANH MỤC BẢNG BIỂU Danh mục bảng: Bảng 2.1: Một số số thị trường TMĐT B2C Việt Nam 27 Bảng 2.2: Thống kê số lượng ngân hàng 35 UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo Bảng 2.3: So sánh mức độ phổ cập thẻ tín dụng số quốc gia năm 2012 38 Danh mục biểu đồ Biểu đồ 1.1: Mơ hình quy trình tốn thẻ 15 Biểu đồ 2.1: Tỷ lệ doanh nghiệp thường xuyên tra cứu thông tin website nhà nước 30 Biểu đồ 2.2: Tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến 31 Biểu đồ 2.3: Số lượng doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực bưu chính, chuyển phát 32 Biểu đồ 2.4: Đánh giá chất lượng dịch vụ chuyển phát năm 2014 33 Biểu đồ 2.5: Tỷ lệ tiền mặt lưu thông tổng phương tiện toán 34 Biểu đồ 2.6: Số lượng ngân hàng triển khai Internet Banking 36 Biểu đồ 2.7: Thống kê số thẻ ngân hàng phát hành 37 Biểu đồ 2.8: Cơ cấu thẻ quý IV năm 2014 38 Biểu đồ 2.9: Số lượng máy ATM POS 39 Biểu đồ 2.10: Các hình thức chấp nhận tốn website 40 Biểu đồ 2.11: Giải pháp toán doanh nghiệp lựa chọn sử dụng 41 Biểu đồ 2.12: Các hình thức tốn khơng dùng tiền mặt 42 Biểu đồ 2.13: Các hình thức tốn trực tuyến website thương mại điện tử bán hàng 42 Biểu đồ 2.14: Top nhà cung cấp dịch vụ trung gian toán 43 Biểu đồ 2.15: Các hình thức toán sử dụng ngày mua sắm trực tuyến 44 Biểu đồ 2.16: Nhu cầu chuyển – nhận tiền người dân năm 2014 45 Biểu đồ 2.17: Nhận thức người tiêu dùng toán di động năm 2014 45 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Biểu đồ 2.18: Loại hình ứng dụng toán qua di động người tiêu dùng ưa chuộng 46 Biểu đồ 2.19: Số lượng ngân hàng triển khai dịch vụ ngân hàng điện tử tảng thiết bị di động Việt Nam năm 2013 47 Biểu đồ 2.20: Tỷ lệ sử dụng ngân hàng điện tử máy tính so với di động Việt UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo Nam 48 Biểu đồ 3.1: Quy trình tốn qua Payment Gateway Merchant Account 85 Danh mục hình: Hình 2.1: Các hình thức tốn website NguyenKim.com 60 Hình 2.2: Điền thơng tin thẻ ATM NguyenKim.com 61 Hình 2.3: Điền thơng tin thẻ tốn quốc tế NguyenKim.com 62 Hình 2.4: Quy trình đặt hàng website Lazada 63 Hình 2.5: Các phương thức toán cung cấp Lazada.vn 64 Hình 2.6: Điền thơng tin thẻ ATM Lazada 66 Hình 2.7: Chương trình trả góp 0% Lazada dùng thẻ tín dụng 68 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com LỜI NÓI ĐẦU Lý chọn đề tài Ngày nay, khoa học công nghệ mà đặc biệt công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ Sự thâm nhập công nghệ thông tin truyền thông vào hoạt động kinh doanh, thương mại dẫn đến hình thành phương thức kinh UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo doanh mới, thương mại điện tử từ đời phương thức toán – toán thương mại điện tử Thương mại điện tử dần trở thành phần thiếu thương mại giới điều tạo nên nhu cầu lớn hệ thống toán Ở Việt Nam, phát triển dịch vụ toán TMĐT chưa đáp ứng nhu cầu cịn gặp nhiều ngun nhân hạn chế hệ thống pháp luật, điều kiện sở hạ tầng, nhận thức thói quen người tiêu dùng Nhằm nghiên cứu sâu thực trạng tốn TMĐT, đồng thời từ tìm giải pháp phát triển toán TMĐT Việt Nam, hướng tới mục tiêu không đáp ứng nhu cầu nước mà hướng tới giao dịch với nước ngồi, tơi chọn đề tài “Thanh tốn thương mại điện tử Việt Nam: Thực trạng giải pháp” Mục đích nghiên cứu Đề tài nghiên cứu thực trạng tốn TMĐT từ rút giải pháp khuyến nghị cho đối tượng khác nhằm phát triển thị trường Các nhiệm vụ: - Làm rõ vấn đề liên quan đến TMĐT tốn TMĐT Tìm hiểu, phân tích thực trạng tốn TMĐT Việt Nam Đưa giải pháp khuyến nghị Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các phương thức toán TMĐT - Phạm vi nghiên cứu: Thực trạng hoạt động toán TMĐT Việt Nam từ năm 2007 đến năm 2014 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Phương pháp nghiên cứu Khóa luận sử dụng phối hợp nhiều phương pháp nghiên cứu: Phương pháp thống kê, so sánh, phân tích tổng hợp từ số liệu Nội dung khóa luận UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo Ngồi phần lời nói đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận gồm chương với nội dung sau: - CHƯƠNG 1: Tổng quan TMĐT toán TMĐT CHƯƠNG 2: Thực trạng toán TMĐT Việt Nam CHƯƠNG 3: Giải pháp đẩy mạnh hoạt động toán TMĐT Do hạn chế thời gian nghiên cứu, kiến thức kinh nghiệm thực tế nên khóa luận khó tránh khỏi thiếu sót cần chỉnh sửa, bổ sung Người viết mong nhận nhận xét, đóng góp thầy bạn Người viết xin gửi lời cảm ơn chân thành đến giảng viên TS Nguyễn Văn Thoan tập thể giảng viên trường Đại học Ngoại thương thời gian qua tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi để người viết hồn thành đề tài khóa luận tốt nghiệp LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THUƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VÀ THANH TOÁN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 1.1 Khái quát toán TMĐT 1.1.1 Khái niệm TMĐT toán TMĐT a Khái niệm TMĐT UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo TMĐT biết đến với nhiều tên gọi khác “thương mại điện tử” (Electronic Commerce), “thương mại trực tuyến” (Online Trade), “thương mại không giấy tờ” (Paperless Commerce), “kinh doanh điện tử” (E-business) Tuy nhiên, “thương mại điện tử” tên gọi phổ biến nhất, sử dụng thống văn hay cơng trình nghiên cứu Cho đến có nhiều khái niệm, định nghĩa khác thương mại điện tử Các định nghĩa xem xét theo quan điểm, khía cạnh khác Sau số khái niệm thương mại điện tử: Khái niệm TMĐT theo nghĩa hẹp: Theo nghĩa hẹp, TMĐT việc mua bán hàng hóa dịch vụ thông qua phương tiện điện tử mạng viễn thơng, đặc biệt máy tính internet Cách hiểu tương tự với số quan điểm như: - Thương mại điện tử việc hoàn thành giao dịch thông qua mạng máy tính làm trung gian mà bao gồm việc chuyển giao quyền sở hữu hay quyền sử dụng hàng hoá dịch vụ (Cục Thống kê Hoa kỳ, 2000) - Thương mại điện tử giao dịch thương mại hàng hoá dịch vụ thực thông qua phương tiện điện tử (Diễn đàn đối thoại xuyên Đại tây dương, 1997) Khái niệm TMĐT theo nghĩa rộng: Theo nghĩa rộng có nhiều định nghĩa khác thương mại điện tử thương mại điện tử tồn chu trình hoạt động kinh doanh liên quan đến tổ chức, cá nhân hay thương mại điện tử việc tiến hành hoạt động thương mại sử dụng phương tiện điện tử cơng nghệ xử lý thơng tin số hố Đã có nhiều tổ chức quốc tế đưa khái niệm TMĐT theo nghĩa rộng: - Liên minh châu Âu EU định nghĩa thương mại điện tử bao gồm giao dịch thương mại thông qua mạng viễn thông sử dụng phương tiện điện tử Nó LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com bao gồm thương mại điện tử gián tiếp (trao đổi hàng hoá hữu hình) thương mại điện tử trực tiếp (trao đổi hàng hố vơ hình) - Tổ chức thuơng mại giới WTO định nghĩa thương mại điện tử bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng phân phối sản phẩm mua bán toán mạng Internet, giao nhận hữu hình giao nhận qua Internet dạng số hoá UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo - Tổ chức Hợp tác Phát triển Kinh tế OECD cho thương mại điện tử việc làm kinh doanh thơng qua mạng Internet, bán hàng hố dịch vụ phân phối khơng thơng qua mạng hàng hố mã hố kỹ thuật số phân phối thông qua mạng không thông qua mạng Thương mại điện tử hiểu hoạt động kinh doanh điện tử, bao gồm: mua bán điện tử hàng hoá, dịch vụ, giao hàng trực tiếp mạng với nội dung số hoá được; chuyển tiền điện tử - EFT (electronic fund transfer); mua bán cổ phiếu điện tử - EST (electronic share trading); vận đơn điện tử - E B/L (electronic bill of lading); đấu giá thương mại - Commercial auction; hợp tác thiết kế sản xuất; tìm kiếm nguồn lực trực tuyến; mua sắm trực tuyến - Online procurement; marketing trực tiếp, dịch vụ khách hàng sau bán UNCTAD (Tổ chức Liên hợp quốc Hợp tác Phát triển kinh tế) định nghĩa thương mại điện tử việc thực toàn hoạt động kinh doanh bao gồm marketing, bán hàng, phân phối tốn thơng qua phương tiện điện tử Khái niệm đề cập đến toàn hoạt động kinh doanh không giới hạn riêng mua bán, viết tắt chữ MSDP, đó: M – Marketing (có trang web xúc tiến thương mại qua internet) S – Sales (có trang web hỗ trợ chức giao dịch, ký kết hợp đồng) D – Distribution (Phân phối sản phẩm số hóa qua mạng) P – Payment (Thanh tốn qua mạng thơng qua bên trung gian ngân hàng) Đây coi định nghĩa đầy đủ TMĐT để nước tham khảo làm chuẩn, tạo sở xây dựng chiến lược phát triển thương mại điện tử phù hợp b Khái niệm toán TMĐT LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 78 chiến lược kinh doanh dựa CNTT để tồn cơng nghệ chìa khóa cho chiến lược Các NH cần đầu tư vốn cho đại hóa cơng nghệ, vốn đầu tư lớn thời gian thu hồi lâu, song người hưởng lợi trực tiếp khách hàng, DN dài hạn, NH kỳ vọng vào hiệu lâu dài Các NH cần có nghiên cứu, triển khai phát triển có chọn lọc dịch vụ phù hợp với khả đối UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo tượng khách hàng tiềm Đầu tư nâng cấp hạ tầng thiết bị thông tin, cho phép truy cập nhanh chóng thuận tiện cho khách hàng Cần nâng cao chất lượng dịch vụ ngân hàng điện tử, điện tử hóa thủ tục, chứng từ đăng ký, tiến tới xây dựng chi nhánh NH điện tử hoạt động hồn tồn mơi trường mạng Để thực điều này, vấn đề đầu tư công nghệ, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho ngân hàng Do đó, NH cần xây dựng đào tạo đội ngũ cán công nhân viên nghiệp vụ ngân hàng công nghệ thông tin Bảo đảm cho nguồn nhân lực hệ thống ngân hàng cập nhật công nghệ mới, tiến khoa học kĩ thuật để nhanh chóng cập nhật, ứng dụng, phát huy tiến cơng nghệ Các ngân hàng cần có sách thu hút, đào tạo đãi ngộ hợp lý để có đội ngũ nhân viên có trình độ cao lĩnh vực an ninh bảo mật EBanking Đây lực lượng nòng cốt ngân hàng nhằm giúp phát triển dịch vụ cách an toàn, hiệu Ngoài ra, ngân hàng thường xuyên tổ chức khóa đào tạo E-Banking vấn đề bảo mật thơng tin cho tồn thể nhân viên để đảm bảo cho nhân viên có hiểu biết cần thiết luôn cập nhât, bổ sung kiến thức mới, theo kịp công nghệ đại b Tăng cường quản lý rủi ro Các NH cần đặc biệt trọng tới vấn đề bảo mật an ninh tác hại hacker, virus máy tính,… khơng gây thiệt hại vật chất mà cịn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, chất lượng thương hiệu NH Trên thực tế, số lượng máy tính nhiễm virus số website bị hacker cơng không ngừng gia tăng thời gian gần LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 79 Một số giải pháp hạn chế rủi ro giao dịch E - banking: A Xây dựng quy tắc tập quán bảo mật cho ngân hàng Tập quán bảo mật thường kết hợp công cụ phần cứn phần mềm, thủ tục hành chức quản lý nhân giúp xây dựng hệ thống hoạt động an toàn Những quy tắc, tập quán thủ tục coi sách quy trình an ninh bảo mật cho ngân hàng Ba số quy tắc UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo việc bảo vệ hệ thống là: không để (những cơng việc thủ tục quan trọng phải thực hai người người làm người kiểm tra); tách biệt nhiệm vụ (công việc trách nhiệm phải tách biệt nhiều nhóm thực hiện); kiểm sốt tiếp cận hệ thống (quyền tiếp cận hệ thống phải dựa mức độ trách nhiệm cần thiết để hoàn thành cơng việc) B Quản lý chặt chẽ q trình triển khai kiểm tra hệ thống Ngân hàng cần phải tìm lỗi hệ thống sớm giai đoạn thiết kế kiểm tra Ban quản trị cần phê chuẩn phương pháp kiểm tra kiểm tra gì, kiểm tra Các kiểm tra nên bao gồm Logic kinh doanh, kiểm soát an toàn vận hành hệ thống nhiều ngữ cảnh điều kiện C Bảo đảm khả khơi phục trì tính liên tục hệ thống Cần xác định ưu tiên việc khắc phục cố, kiểm tra thực tập thủ tục dự phòng để giảm thiểu việc gián đoạn hoạt động hệ thống Ngân hàng cần thiết lập địa điểm dự phòng tách biệt khỏi địa điểm vận hành hệ thống với khả hồi phục nhanh để khơi phục hệ thống quan trọng tiếp tục kinh doanh địa điểm hoạt động có cố D Nâng cao nhận thức an ninh mạng khách hàng Ngân hàng cần phổ biến kiến thức đảm bảo an ninh mạng cho khách hàng Khuyến cáo khách hàng phải bảo vệ thông tin truy cập, thông tin cá nhân liệu mật khác Các hướng dẫn để khách hàng bảo vệ thông tin nên thể rõ ràng trang web truy cập Ngoài ra, phải khuyến khích khách hàng nên thực biện pháp phòng ngừa như: cài đặt phần mềm chống virus, phần mềm chóng gián điệp, firewall, lưu dự phịng liệu quan trọng LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 80 Hy vọng với việc phối hợp biện pháp với tham gia nhiều tổ chức, cá nhân góp phần hạn chế rủi ro giao dịch sử dụng Internet Banking ngân hàng Việt Nam Một số giải pháp quản lý rủi ro hoạt động E-Banking: A Thiết lập chế giám sát, quản lý rủi ro hiệu hoạt động EBanking UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo - Thiết lập chế báo cáo, quy tình, lịch trình cơng việc đảm bảo công tác an ninh quản lý hoạt động NH thực cách hợp lý - Phát nhân tố tiềm ẩn rủi ro để từ đưa phương án bảo đảm an ninh, tính tồn vẹn ngun sản phẩm, dịch vụ - Đối việc việc triển khai hoạt động Internet-Banking quốc tế, cần tìm hiểu kỹ quy định pháp lý quốc gia liên quan việc đăng ký kinh doanh, đăng ký sản phẩm, giam sát bảo vệ khách hàng Từ phân tích rủi ro liên quan trước thực B Giám sát mối quan hệ với bên sản phẩm đối tác hỗ trợ (bên thứ 3) Trong xu tồn cầu hóa, mối quan hệ Nh với đối tác bên ngồi có xu hướng tăng quy mơ tính phức tạp phát triển CNTT Hơn nữa, dịch vụ E-Banking ngày đại, tất yếu phụ thuộc vào đối tác công nghệ Tồn nhiều chức năng, sản phẩm đối tác nhà cung cấp thực nằm ngồi kiểm sốt trực tiếp NH Vì vậy, cần thiết phải có quy trình quản lý rủi ro tổng thể hoạt động đối tác nhà cung ứng dịch vụ C Bảo mật thông tin cá nhân khách hàng Bảo mật thông tin cá nhân khách hàng nhiệm vụ quan trọng NH thực E-Banking Để đáp ứng thách thức liên quan đến việc bảo mật thông tin cho khách hàng, NH cần bảo đảm: - Việc xây dựng, áp dụng chế sách tiêu chuẩn bảo mật thông tin khách hàng cần phải tuân thủ theo quy định pháp luật - Phổ biến kiến thức bảo mật liên quan đến việc sử dụng dịch vụ sản phẩm Internet Banking LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 81 - Khách hàng từ chối việc chia sẻ thơng tin cá nhân với bên thứ - Thông tin liệu khách hàng khơng sử dụng ngồi phạm vi cho phép - Thực quy định pháp luật việc bảo đảm bí mật riêng tư khách hàng bên thứ truy cập liệu thông qua quan hệ với ngân hàng UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo Khi xây dựng hệ thống Internet Banking, ngân hàng cần đặt mối quan tâm hàng đầu vào mục tiêu cụ thể đảm bảo bí mật tồn vẹn liệu; hệ thống sẵn sàng liên tục; khả xác thực khách hàng giao dịch; bảo vệ khách hàng: Đảm bảo bí mật liệu: nghĩa bảo vệ thông tin nhạy cảm không bị theo dõi truy cập bất hợp pháp Các ngân hàng nên lựa chọn phương thức mã hóa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế cộng đồng mã hóa kiểm tra kỹ lưỡng, quan có thẩm quyền cơng nhận, phù hợp đáp ứng với yêu cầu bảo mật toàn vẹn liệu Toàn vẹn liệu: xác, đáng tin cậy đầy đủ thông tin xử lý, lưu trữ truyền tải ngân hàng khách hàng Các ngân hàng nên lắp đặt hệ thống giám sát để nhận cảnh báo hoạt dộng khả nghi đe dọa tính tồn vẹn liệu hay giao dịch trực tuyến bất thường Sự sẵn sàng liên tục hệ thống: Các yếu tố quan trọng giúp trì sẵn sàng liên tục hệ thống là: đủ công suất, hoạt động chắn, phản hồi nhanh khơi phục nhanh có cố Các ngân hàng cần phải đảm bảo đủ nguồn lực lực phần cứng, phần mềm nguồn lực khác để cung cấp dịch vụ đáng tin cậy Xác thực khách hàng giao dịch: để tránh tân công gian lận mạng, ngân hàng nên áp dụng phương pháp xác thực hai nhân tố truy cập giao dịch cho tất hình thức Internet Banking Xác thực hai nhân tố giúp chống lại trò lừa đảo trực tuyến, phần mềm gián điệp, phần mêm độc hại, cơng trung gian trị gian lận hay xâm nhập bất hợp pháp Internet nhắm vào ngân hàng khách hàng Các ngân hàng cần yêu cầu khách hàng nhắc lại nhân tố xác thực thứ hai giao dịch có giá trị cao hay có yêu cầu thay dổi liệu quan LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 82 trọng lần truy cập Có thể đáp ứng yêu cầu xác thực thông qua việc sử dụng giao thức mã hóa mạnh như: AES,RC4, IDEA, RSA, ECC, OATH RFC 2104 HMAC Bảo vệ khách hàng: Các ngân hàng cần phải đảm bảo khách hàng nhận dạng xác thực trước phép truy cập thông tin nhạy cảm hay chức ngân hàng trực tuyến Ngân hàng cần có biện pháp để giảm thiểu UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo nguy bị công qua trung gian (MIM) c Hợp tác chiến lược NH, tổ chức tín dụng Hợp tác chiến lược bắt nguồn từ môi trường kinh doanh ngày trở nên cạnh tranh có xuất NH nước với tiềm lực tài khổng lồ cơng nghệ đại Trong đó, NH nước nhìn chung cịn thua nhiều phương diện có vốn cơng nghệ Do đó, NH bên cạnh việc cạnh tranh với nhau, cần xây dựng mối quan hệ chiến lược với NH, tổ chức nước NH nước với Đây mối quan hệ hai bên có lợi, giúp tồn lớn mạnh Đặc biệt hợp tác với đối tác nước ngồi, NH nước học hỏi công nghệ kinh nghiệm lĩnh vực toán điện tử hay E-Banking Các NH nước lợi nhiều từ việc hợp tác với thành lập liên minh NH để chia mở rộng thị phần trước xuất NH nước ngồi Mặc dù khơng mang lại hội nâng cao lực tài cơng nghệ nhanh chóng hợp tác với đối tác nước ngồi tương đồng trình độ phát triển văn hóa kinh doanh mang lại cho NH nội địa hội hợp tác tin cậy Quan trọng hơn, với NH có quy mơ nhỏ, hợp tác mang đến hội hoàn thiện, nâng cao tầm vóc trước định hợp tác với đối tác nước ngồi khơng phải chịu sức ép lớn việc bị thâu tóm Một vấn đề quan trọng việc NH Việt Nam thành công việc hợp tác với đối tác nước ngồi động lực, góp phần tăng cường gắn bó quan hệ hợp tác kinh tế-thương mại, đầu tư trực tiếp Việt Nam nước bạn, đồng thời khẳng định uy tín thương hiệu ngân hàng Việt Nam thị trường khu vực giới LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 83 Tại Việt Nam thời gian vừa qua có số mơ hình hợp tác chiến lược NH Việt Nam đánh giá đắn hiệu quả: - VietinBank hợp tác với đối tác chiến lược Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ (BTMU), Nhật Bản - Hợp tác HDBank Tập đồn tài Credit Saison Nhật Bản - Hợp tác chiến lược Phịng Thương mại Cơng nghiệp Việt Nam UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo (VCCI) với Ngân hàng Việt Nam Thịnh vượng (VPBank) Đây mơ hình thích hợp cho NH nước thời gian tới d Xây dựng chiến lược Marketing hiệu Một phận khơng nhỏ người tiêu dùng Việt Nam thường có tâm lý e ngại sử dụng sản phẩm, dịch vụ mà họ không quen thuộc TMĐT tốn điện tử, đó, để khuyến khích khách hàng sử dụng phương thức toán TMĐT, ngân hàng cần có chiến lược quảng cáo cho sản phẩm, dịch vụ mà cung cấp góc độ phân tích mặt tích cực, thuận lợi đem lại cho người sử dụng theo cách dễ hiểu, dễ tiếp cận với người tiêu dùng Bên cạnh việc cung cấp thông tin xác, đầy đủ qua kênh phương tiện thông tin TV, đài, báo, Internet,… NH cần tăng cường hoạt động khuyến mãi, giảm giá để thu hút khách hàng sử dụng sản phẩm dịch vụ toán TMĐT 3.3.2 Đối với doanh nghiệp a Lựa chọn phương thức toán TMĐT phù hợp Thanh toán bước quan trọng việc triển khai TMĐT phương án toán phụ thuộc không vào DN cung cấp dịch vụ TMĐT mà phụ thuộc vào NH sở cung cấp dịch vụ trung gian tốn Khi tham gia TMĐT, DN cần lựa chọn hình thức toán phù hợp sở xác định hình thức tốn, DN thống với NH sở cung cấp dịch vụ trung gian tốn quy trình tốn Đối với khách hàng nước: - Cả giao dịch B2B B2C áp dụng hình thức tốn tiền mặt giao hàng – thu tiền (Cash on delivery) Hình thức phổ biến vừa giúp khách hàng thực mua hàng qua mạng, vừa tận dụng thói quen LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 84 dùng tiền mặt đa số khách hàng Việt Nam Hình thức thường sử dụng hiệu cho khách hàng có vị trí gần DN Tuy nhiên, hình thức có nhiều rủi ro cho phía DN khó quản lý - Chuyển khoản toán trực tuyến qua tài khoản ngân hàng hai hình thức tương đối phù hợp áp dụng cho khách hàng xa Thực tế cho thấy có tới 77% website chấp nhận toán qua chuyển khoản Tuy vậy, UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo hình thức mang lại rủi ro lớn cho khách hàng đó, thực hiệu website có thương hiệu uy tín Đối với khách hàng nước ngồi: - Giao dịch B2C: tốn thẻ tín dụng chuyển khoản vào tài khoản ngoại tệ DN, sau DN gửi hàng đặt cho khách Một phương thức khác sử dụng cổng toán trực tuyến phạm vi tồn cầu Paypal - Giao dịch B2B: thực chuyển tiền điện tử thư tín dụng điện tử Tuy nhiên, NH Việt Nam chưa có cơng nghệ cho phép DN thực toán qua trao đổi liệu điện tử (EDI) Cịn thư tín dụng điện tử phương thức tốn cịn tương đối DN Việt Nam, việc sử dụng nhầm lẫn dẫn đến thiệt hại lớn Như vậy, giao dịch B2B, phương thức truyền thống thường lựa chọn khả thi b Đầu tư hợp lý cho toán điện tử Sau xác định mơ hình tốn điện tử, DN phải cân nhắc tới việc đầu tư cho toán TMĐT cách hợp lý Bên cạnh việc đầu tư trang thiết bị cho toán TMĐT, cần lưu ý đầu tư phát triển nguồn nhân lực, thay đổi tổ chức yếu tố thay đổi khác việc ứng dụng toán điện tử mang lại Để triển khai toán TMĐT, đầu tiên, DN phải đầu tư cho mua sắm trang thiết bị phục vụ cho tốn trực tuyến trang bị hệ thống máy tính, kết nối mạng Internet LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 85 Biểu đồ 3.1 : Quy trình toán qua Payment Gateway Merchant Account UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo Nguồn: Ogawa Design Agency Để bán hàng chấp nhận tốn qua mạng, DN cần có tài khoản chấp nhận toán điện tử (Merchant Account) mở ngân hàng tổ chức tín dụng cổng tốn điện tử (Payment Gateway) DN đăng ký Merchant Account số nhà cung cấp sau: Nhà cung cấp trực tiếp dịch vụ toán TMĐT Nhà cung cấp trực tiếp dịch vụ toán NH tổ chức tín dụng Những đơn đặt hàng hoàn tất gửi từ Website người bán đến NH thông qua Payment Gateway Tuy nhiên, NH thường nhà cung cấp thận trọng việc chứng nhận cho thương nhân chấp nhận tốn thẻ tín dụng Vì người bán hồn tồn có khả biết thơng tin thẻ tín dụng người mua Để đảm bảo an toàn, NH thường yêu cầu người bán mở tài khoản Merchant Account phải thực khoản đặt cọc lớn, thêm vào chi phí tối thiểu hàng tháng phí thu giao dịch thực Do vậy, DN khơng có khả tài khơng nên trực tiếp mở Merchant Account Nhà cung cấp trung gian dịch vụ toán TMĐT Các nhà cung cấp trung gian dịch vụ toán TMĐT hoạt động với tư cách trung gian DN nhà cung cấp trực tiếp Các loại dịch vụ LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 86 trung gian toán gồm: Dịch vụ cung ứng hạ tầng toán điện tử (gồm dịch vụ chuyển mạch tài chính, dịch vụ bù trừ điện tử, dịch vụ cổng toán điện tử) dịch vụ hỗ trợ dịch vụ toán (gồm dịch vụ hỗ trợ thu hộ, chi hộ, dịch vụ hỗ trợ chuyển tiền điện tử, dịch vụ Ví điện tử) DN sử dụng dịch vụ phải trả tỷ lệ chiết khấu nhỏ – khoản tiền mà DN phải trả cho nhà cung cấp dịch vụ tốn giao dịch Thơng tư số 39/2014/TT-NHNN ban hành UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo ngày 11 tháng 12 năm 2014 (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/3/2015) NHNN có hướng dẫn cụ thể dịch vụ trung gian toán, bổ sung hoàn thiện mặt pháp lý, tạo điều kiện cho NH DN phát triển dịch vụ Bên thứ ba cung cấp dịch vụ toán TMĐT Nhà cung cấp thứ ba chuyển trình tốn thẻ tín dụng từ đơn đặt hàng trang web DN tài khoản họ Khi DN ký kết với nhóm nhà cung cấp này, việc toán khách hàng thực thông qua tài khoản nhà cung cấp Merchant Account DN khơng cần quan tâm đến tính chân thực người sở hữu thẻ tín dụng nhà cung cấp dịch vụ người bán hàng trực tiếp, DN trở thành đại lý cung cấp hàng c Đa dạng hóa phương thức tốn Việc đa dạng hóa phương thức tốn TMĐT đem lại cho DN nhiều lợi ích phục vụ nhiều đối tượng khách hàng, nâng cao lực cạnh tranh tăng doanh thu bán hàng Tuy nhiên, việc đa dạng hóa phương thức tốn TMĐT địi hỏi DN phải có khả tài đầu tư cho phương thức toán khác Hiện nay, số website bán hàng trực tuyến Việt Nam hợp tác với cổng tốn nội địa, ví dụ Cơng ty cổ phần Pico sàn mua bán Chợ Điện Tử cho phép toán qua cổng toán trực tuyến Ngân Lượng, Lazada chấp nhận toán qua cổng toán nội địa Smartlink Đây giải pháp hiệu giải tình trạng DN liên kết với vài ngân hàng dẫn đến việc khách hàng phải có thẻ NH tốn Tuy nhiên, số lượng DN triển khai hình thức cịn tương đối ít, hầu hết dừng lại phương thức chuyển khoản toán tiền mặt Các DN cần chủ động việc liên kết với NH để đa dạng hóa hình thức tốn cho Website LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 87 d Đảm bảo an toàn bảo mật An toàn bảo mật vấn đề quan trọng mà DN phải tính đến xây dựng phương án toán TMĐT, bao gồm bảo vệ giao dịch tốn thơng tin cá nhân người tiêu dùng CNTT phát triển ngày đưa phương án bảo đảm độ tin cậy bảo mật cao cho giao dịch TMĐT Tuy nhiên, DN cần ý vấn đề sau: UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo - Sự an tồn hệ thống máy tính, sở liệu phục vụ cho hoạt động toán TMĐT phải đảm bảo, hoạt động tin cậy, có phương án dự phịng, chống điện, chống virus, chống truy cập bất hợp pháp - DN lựa chọn nhà cung cấp giải pháp bảo mật cho giao dịch thương mại mạng mình, đặc biệt giao dịch liên quan đến toán điện tử Kỹ thuật bảo mật phụ thuộc vào phương pháp mã hóa độ dài từ khóa cho phép - Vấn đề bảo mật phải ý từ khâu tổ chức DN để đảm bảo nội DN khơng để lộ danh sách khách hàng, tính riêng tư khách hàng bên ngoài, ảnh hưởng đến uy tín DN - Thường xuyên giữ mối quan hệ với khách hàng biện pháp tăng cường kiểm tra chéo, phát dấu an ninh hệ thống để từ có biện pháp kịp thời Vấn đề bảo mật vấn đề định đến uy tín DN TMĐT Nếu làm tốt, uy tín DN với khách hàng tăng góp phần quan trọng thúc đẩy tốn điện tử phát triển 3.3.3 Đối với người tiêu dùng a Thay đổi quan điểm TMĐT toán TMĐT Để tốn TMĐT phát triển ứng dụng rộng rãi, thân người tiêu dùng phải thay đổi tập quán mua sắm Thay e ngại dè dặt sử dụng phương thức toán TMĐT, người tiêu dùng nên chủ động tiếp cận làm quen với tốn trực tuyến Bên cạnh đó, tun truyền khuyến khích người sử dụng để tạo tập quán toán đại, xóa bỏ thói quen dùng tiền mặt vào tiềm thức Điều góp phần thúc đẩy TMĐT phát triển nhanh đa dạng, tạo thị trường cho DN kích thích DN ứng dụng công nghệ LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 88 b Thận trọng tham gia sử dụng dịch vụ toán TMĐT Tương tự hoạt động mua bán tốn mơi trường truyền thống, người tiêu dùng cần tìm hiểu rủi ro tham gia mua bán toán TMĐT qua chủ động tự bảo vệ khỏ rủi ro xảy Sau số biện pháp mà người tiêu dùng nên sử dụng để tránh gian lận, rủi ro tham gia mua bán toán TMĐT: UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo - Sử dụng mật mạnh (độ dài ký tự, sử dụng chữ, số, ký hiệu đặc biệt,…) để giữ tài liệu, thông tin cá nhân cách an tồn Khơng nên dùng chung mật cho trang web truy cập Tránh dùng mật tên hay ngày sinh ký tự đơn giản mà hacker dễ dàng suy đoán - Không mở e-mail, click vào đường link không rõ nguồn gốc chưa khẳng định an toàn - Cài đặt phần mềm diệt virus, spyware cập nhật liên tục - Luôn để firewall chạy máy tính Firewall kỹ thuật tích hợp vào hệ thống mạng để chống lại sựu truy cập trái phép nhằm bảo vệ nguồn thông tin nội hạn chế xâm nhập vào hệ thống số thông tin khác không mong muốn - Chỉ cung cấp thơng tin thẻ tốn, thơng tin cá nhân mua hàng thực tốn website an tồn, có uy tín Những thơng tin website địa văn phịng, số điện thoại, số máy fax kiện giúp người tiêu dùng phần đánh giá DN Khách hàng nên đọc điều khoản mua bán, toán website để hiểu rõ nghĩa vụ quyền lợi đôi bên, tránh xảy cố sau Sử dụng dịch vụ tốn tiếng uy tín - Chú ý bảo vệ thiết bị cá nhân máy tính, laptop hay smartphone khỏi truy cập người khác, không nên dùng chung thiết bị cá nhân nên lập password cho thiết bị LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 89 KẾT LUẬN Sau nghiên cứu đề tài, rút số kết luận sau đây: Đi với phát triển không ngừng dịch vụ Internet dịch vụ viễn thông Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ TMĐT Trong điều kiện vô thuận lợi vậy, giải pháp toán TMĐT đóng vai trị quan trọng UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo việc giúp DN, tổ chức hoàn thiện hệ thống TMĐT, từ mang lại lợi ích cho khách hàng nâng cao lực cạnh tranh Thị trường TMĐT nói chung tốn TMĐT nói riêng Việt Nam phát triển ổn định đạt thành tựu định năm vừa qua Về mặt tích cực, nhắc đến việc quy mơ thị trường TMĐT tăng nhanh qua năm, phủ điện tử quan tâm đóng vai trị quan trọng hoạt động doanh nghiệp, môi trường pháp luật cho TMĐT dần hoàn thiện nhờ quan tâm, ý tổ chức, quan nhà nước, hạ tâng toán thiện đáng kể Bên cạnh đó, cịn vấn đề tồn việc có chênh lệch lớn phát triển TMĐT địa phương nước, dịch vụ chuyển phát chưa đáp ứng nhu cầu TMĐT, tỷ trọng dùng tiền mặt cho giao dịch mức tương đối cao Trong năm tới, dịch vụ ngân hàng, toán di động thương mại mạng xã hội xu hướng đầy tiềm dự báo phát triển mang tới nhiều hội cho TMĐT Việt Nam Để toán TMĐT thật phát triển đáp ứng nhu cầu kinh tế, Chính phủ NHNN phải giữ vai trò chủ đạo việc xây dựng sách, pháp luật đạo đưa giải pháp cụ thể, theo kịp với tốc độ phát triển mạnh mẽ công nghệ thông tin Bên cạnh đó, NH DN phải hợp tác để đưa giải pháp toán tối ưu TMĐT, mang lại lợi ích tối đa cho người sử dụng Cuối cùng, vai trò người tiêu dùng quan trọng việc thúc đẩy phát triển toán TMĐT Bằng việc dần thay đổi quan điểm TMĐT nói chung tốn điện tử nói riêng, chủ động tìm hiểu thông tin lĩnh vực này, người tiêu dùng đóng góp phần cơng sức khơng nhỏ việc đẩy mạnh hoạt động toán TMĐT LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tiếng Việt Bộ Công Thương, 2013, Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam năm 2012 [pdf] UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo [Ngày truy cập: 19/03/2015] Bộ Công Thương, 2014 Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam năm 2013 [pdf] [Ngày truy cập: 19/03/2015] Bộ Công Thương, 2015 Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam năm 2014 [pdf] [Ngày truy cập: 19/03/2015] Bộ Công Thương, 2015 Báo cáo Thương mại điện tử tảng di động Việt Nam năm 2014 [pdf] [Ngày truy cập: 19/03/2015] Bộ Thông tin Truyền thông, 2014 Sách Trắng Công nghệ thông tin Truyền thông Việt Nam 2014 [pdf] [Ngày truy cập: 07/04/2015] Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, 2012 Báo cáo Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam 2012 [pdf] [Ngày truy cập: 19/03/2015] Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, 2013 Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam 2013 [pdf] LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 91 [Ngày truy cập: 19/03/2015] Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, 2015 Báo cáo Chỉ số thương mại điện tử 2014 [pdf] [Ngày truy cập: 19/03/2015] UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo UU FFTT SSuu aann i iCC HHoo Nguyễn Văn Hồng Nguyễn Văn Thoan, 2013 Giáo trình Thương mại điện tử Hà Nội: Nhà xuất Bách Khoa 10 Ngân hàng nhà nước Việt Nam, 2014 Thông tư Hướng dẫn dịch vụ trung gian toán [online] [Ngày truy cập: 07/04/2015] 11 Trần Công Nghiệp, 2008 Bài giảng Thương mại điện tử Đại học Kinh tế quản trị kinh doanh 12 Bùi Quang Tiên, 2011 Phát triển toán điện tử tảng thúc đẩy tốn khơng dùng tiền mặt [online] BankingInsights, 14/09/2011 [Ngày truy cập: 05/04/2015] 13 VietinBank, 2013 VietinBank đẩy mạnh hợp tác toàn diện với đối tác chiến lược BTMU [online] [Ngày truy cập: 01/04/2015] LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com 92 Tài liệu tiếng Anh Ericsson, 2014 Mobile commerce in emerging Asia [pdf] [Ngày truy cập: 01/04/2015] Ericsson, 2014 Mobile Commerce in Emerging Asia Infograph [pdf] [Ngày truy cập: 01/04/2015] Nielsen, 2014 Know Act Grow: Driving smarter business decisions in Vietnam 2014 [pdf] [Ngày truy cập 02/04/2015] Website: www.sbv.gov.vn www.lazada.vn www.nguyenkim.com www.vecita.gov.vn www.vecom.vn LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com ... .59 2.3.2 Lazada Việt Nam 63 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH HỌAT ĐỘNG THANH TOÁN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM 69 3.1 Định hướng phát triển toán TMĐT Việt Nam 69 3.1.1... dụng TMĐT Thương mại điện tử VECITA VECOM VNNIC Cục Thương mại điện tử Công nghệ thông tin (Vietnam Ecommerce and Information Technology Agency) Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (Vietnam Ecommerce... với nước ngồi, tơi chọn đề tài ? ?Thanh toán thương mại điện tử Việt Nam: Thực trạng giải pháp? ?? Mục đích nghiên cứu Đề tài nghiên cứu thực trạng tốn TMĐT từ rút giải pháp khuyến nghị cho đối tượng