Chuyên đề tốt nghiệp Con người nguồn lực quan trọng định tồn tại, phát triển vị quốc gia giới Trước đây, phát triển kinh tế, người khơng coi trọng máy móc thiết bị, công nghệ, không coi trung tâm phát triển, nên công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực không trọng, dẫn tới chất lượng nguồn nhân lực không tương xứng với phát triển Ngày nay, với phát triển khoa học công nghệ đời kinh tế tri thức đặt yêu cầu ngày cao nguồn nhân lực nói chung lực lượng lao động nói riêng Khả phát triển quốc gia phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng nguồn lực người, tri thức khoa học công nghệ Nguồn nhân lực chất lượng cao lợi thế, vũ khí hiệu để quốc gia đạt thành công cách bền vững Trong xu tồn cầu hố kinh tế cạnh tranh quốc gia lĩnh vực đặc biệt lĩnh vực kinh tế ngày liệt hơn, gay gắt lợi cạnh tranh thuộc quốc gia có nguồn nhân lực chất lượng cao Nguồn nhân lực nói chung, lao động kỹ thuật có chất lượng cao nói riêng thực trở thành yếu tố chiến lược phát triển kinh tế xã hội quốc gia Đối với tổ chức, doanh nghiệp, chất lượng nguồn nhân lực định đến thành bại lợi canh tranh tổ chức, doanh nghiệp thị trường Việt Nam bước đường phát triển Cơng nghiệp hóa đại hóa đất nước, với xu hướng hội nhập quốc tế gia nhập WTO, đòi hỏi chất lượng nguồn nhân lực ngày cao, nhu cầu lao động trình độ cao lớn Tuy nhiên, nguồn nhân lực Việt Nam dồi số lượng lại yếu thiếu chất lượng, mà điều có ý nghĩa quan trọng Nguồn nhân lực Việt Nam chưa có trình độ học vấn trình độ chun mơn cao, chưa Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp đáp ứng yêu cầu thị trường trình hội nhập Vì vấn đề đào tạo phát triển nguồn nhân lực vấn đề nóng thiết đặt ra, cần giải cải thiện Chính lý mà em nghiên cứu đề tài đồ án tốt nghiệp: “ Đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam – Thực trạng giải pháp” - Mục đích nghiên cứu: Tìm hiểu thực trạng nguồn nhân lực công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam, tìm điều cịn bất cập, cịn yếu cơng tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Từ đề xuất số giải pháp để khắc phục nhược điểm nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng, quy mô công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam - Phạm vi nghiên cứu: Nguồn nhân lực Việt Nam công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam - Phương pháp nghiên cứu: Phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh Kết cấu chuyên đề gồm chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận đào tạo phát triển nguồn nhân lực - Chương 2: Thực trạng đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam - Chương 3: Giải pháp cho đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam Đề tài thực cịn có thiếu xót, mong góp ý thầy để em hồn thiện tốt Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp CHƢƠNG : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC 1.1 Các khái niệm, đặc điểm phân loại : 1.1.1 Khái niệm nguồn nhân lực: Theo giáo trình kinh tế lao động, Nguồn nhân lực nguồn lực người nghiên cứu nhiều khía cạnh Theo nghĩa hẹp bao gồm nhóm dân cư độ tuổi lao động, có khả lao động, nguồn nhân lực tương đương với nguồn lao động Theo nghĩa rộng nguồn nhân lực gồm người từ đủ 15 tuổi trở lên, tổng hợp cá nhân, người cụ thể tham gia vào trình lao động Theo thuật ngữ lĩnh vực lao động Bộ Lao động Thương binh Xã hội “nguồn nhân lực tiềm lao động thời kỳ xác định quốc gia, suy rộng xác đinh địa phương, ngành hay vùng Đây nguồn nhân lực quan trọng để phát triển kinh tế xã hội.” Ở nhiều nơi hiểu nguồn nhân lực đồng với lực lượng lao động Theo ILO, lực lượng lao động phận dân số độ tuổi quy định, thực tế có tham gia lao động người khơng có việc làm tích cực tìm kiếm việc làm Khái niệm nguồn lao động rộng khái niệm lực lượng lao động Nó khơng bao gồm lực lượng lao động mà bao gồm phận dân số từ đủ 15 tuổi trở lên có khả lao động, chưa tham gia gia hoạt động kinh tế như: học, nội trợ gia đình, khơng có nhu cầu làm việc tình trạng khác (nghỉ hưởng chế độ có khả lao động) Như vậy, không gian thời gian xác định, khái niệm nguồn nhân lực đồng nghĩa với nguồn lao động Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp Sơ đồ 1.1 : Mối quan hệ quy mô dân số từ đủ 15 tuổi trở lên với lực lƣợng lao động nguồn lao động Việt Nam Dân số từ đủ 15 tuổi trở lên Có khả lao động Đang làm việc ngành kinh tế quốc dân Thất nghiệp Khơng có khả lao động Đi học Lực lượng lao động Nội trợ cho gia đình Khơng có nhu cầu làm việc Tình trạng khác Nguồn lao động Nguồn nhân lực xem xét giác độ số lượng chất lượng: + Số lượng nguồn nhân lực: Đo lường thông qua tiêu quy mô tốc độ tăng Các tiêu có liên quan mật thiết với quy mơ tốc độ tăng dân số Quy mô tốc độ tăng dân số lớn quy mơ tốc độ tăng nguồn nhân lực lớn ngược lại Tuy nhiên tác động phải sau khoảng thời gian định có biểu rõ (vì người phải phát triển đến mức độ định trở thành người có sức lao động, có khả lao động) Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp + Chất lượng nguồn nhân lực: trạng thái định nguồn nhân lực, thể mối quan hệ yếu tố cấu thành nên chất bên nguồn nhân lực Chất lượng nguồn nhân lực tiêu phản ánh trình độ phát triển kinh tế đời sống người dân xã hội định Chất lượng nguồn nhân lực thể thông qua hệ thống tiêu, có tiêu chủ yếu sau: Chỉ tiêu biểu trạng thái sức khỏe nguồn nhân lực: Sức khỏe trạng thái thoải mái thể chất tinh thần người, biểu thông qua nhiều chuẩn mức đo lường chiều cao, cân nặng, giác quan nội khoa, ngoại khoa… Bên cạnh việc đánh giá trạng thái sức khỏe người lao động, người ta nêu tiêu đánh giá quốc gia tỷ lệ sinh, chết, tăng tự nhiên… Chỉ tiêu biểu trình độ văn hóa Nguồn nhân lực: Trình độ văn hóa nguồn nhân lực trạng thái hiểu biết người lao động kiến thức phổ thông tự nhiên xã hội Trong chừng mực định, trình độ văn hóa dân cư biểu mặt dân trí quốc gia Trình độ văn hóa nguồn nhân lực lượng hóa qua quan hệ tỷ lệ - Số lượng tỷ lệ biết chữ - Số lượng tỷ lệ người qua cấp học tiểu học (cấp I), phổ thông sở (cấp II), trung học phổ thông (cấp III), cao đẳng, đại học, đại học… Trình độ văn hóa nguồn nhân lực tiêu quan trọng phản ánh chất lượng nguồn nhân lực có tác động mạnh mẽ tới trình phát triển kinh tế xã hội Trình độ văn hóa cao tạo khả tiếp thu vận dụng cách nhanh chóng tiến khoa học kỹ thuật vào thực tiễn Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp Chỉ tiêu biểu trình độ chun mơn kỹ thuật nguồn nhân lực Trình độ chun mơn kỹ thuật trạng thái hiểu biết, khả thực hành chun mơn nghề nghiệp biểu thông qua tiêu: - Số lượng lao động đào tạo chưa qua đào tạo; - Cơ cấu lao động đào tạo: + Cấp đào tạo (sơ cấp, trung cấp, cao cấp) + Công nhân kỹ thuật cán chun mơn; + Trình độ đào tạo (cơ cấu bậc thợ, cấu ngành nghề…) Chỉ tiêu trình độ chun mơn kỹ thuật nguồn nhân lực tiêu quan trọng phản ánh chất lượng nguồn nhân lực, thông qua tiêu quan trọng cho thấy nâng lực sản xuất người ngành, quốc gia, vùng lãnh thổ, khả sử dụng khoa học đại vào sản xuất Chỉ số phát triển người (HDI – Human development index) số tính theo ba tiêu chủ yếu: - Tuổi thọ bình quân; - Thu nhập bình quân GDP/người - Trình độ học vấn (tỷ lệ biết chữ số năm học trung bình dân cư) Chỉ tiêu HDI tiêu đánh giá phát triển người kinh tế có tính đến chất lượng sống cơng bằng, tiến xã hội Ngoài tiêu trên, người ta xem xét lực phẩm chất nguồn nhân lực thông qua tiêu: truyền thống lịch sử, văn hóa, văn minh, phong tục tập quán dân tộc… Chỉ tiêu nhấn mạnh đến ý chí, lực tinh thần người lao động 1.1.2 Phân loại nguồn nhân lực : Tùy theo giác độ nghiên cứu mà người ta phân chia nguồn nhân lực theo tiêu thức khác Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp 1.1.2.1 Căn vào nguồn gốc hình thành : Một là, nguồn nhân lực có sẵn dân số, bao gồm người độ tuổi lao động có khả lao động Theo thống kê liên hợp quốc nhóm dân số hoạt động (Active population) Độ tuổi lao động giới hạn tâm sinh lý mà theo người có đủ điều kiện tham gia vào q trình lao động Việc quy định giới hạn độ tuổi lao động phụ thuộc vào điều kiện kinh tế xã hội nước thời kỳ Ở nước ta quy định giới hạn độ tuổi lao động từ tròn 15 tuổi đến tròn 55 tuổi (đối với nữ) 60 tuổi (đối với nam giới) Nguồn nhân lực có sẵn dân số chiếm tỷ lệ cao (thường 50%) Trên giới vào quan hệ tỷ lệ trên, tuổi lao động, người ta chia dân số nguồn nhân lực dạng sau: - Tỷ lệ lao động cao (gần 50% dân số), tỷ lệ tuổi lao động thấp (khoảng 10%) Đây dân số trẻ thời gian nước phát triển Dạng hầu hết khả tăng dân số nguồn nhân lực cao cao - Tỷ lệ dân số tuổi tuổi lao động vừa phải Đây dân sô tương đối ổn định - Tỷ lệ dân số thấp tỷ lệ tuổi lao động Đây dạng dân số già (thoái triển) báo tỷ lệ dân số thấp thấp Hai là, nguồn nhân lực tham gia hoạt động kinh tế gọi dân số hoạt động kinh tế Đây số người có công ăn việc làm, hoạt động ngành kinh tế quốc dân Như nguồn nhân lực không bao gồm người độ tuổi lao động có khả động kinh tế thực tế khơng tham gia hoạt động kinh tế (thất nghiệp, có khả làm việc song không muốn làm việc, học tập…) Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp Ba là, nguồn nhân lực dự trữ Nguồn nhân lực bao gồm người độ tuổi lao động lí khác chưa tham gia hoạt động kinh tế song cần huy động Cụ thể là: - Những người làm cơng việc nội trợ gia đình Đây nguồn nhân lực đáng kể bao gồm đại phận lao động nữ Họ làm việc phục vụ gia đình, cơng việc thường đa dạng vất vả đặc biệt nước phát triển Cơng việc nội trợ hoạt động có ích cần thiết, có thuận lợi, loại lao động gia nhập vào hoạt động kinh tế xã hội - Những người tốt nghiệp trường phổ thông trung học chuyên nghiệp song chưa có việc làm, coi nguồn nhân lực dự trữ quan trọng có chất lượng Đây nguồn nhân lực độ tuổi niên có học vấn có trình độ cao Tuy nhiên nguồn nhân lực cần phân chia tỷ mỉ để sử dụng hợp lý (số tốt nghiệp phổ thông trung học, số tốt nghiệp trung học chuyên nghiệp, đại học, công nhân kỹ thuật, cao đẳng…) - Những người hoàn thành nghĩa vụ quân - Những người độ tuổi lao động bị thất nghiệp… 1.1.2.2 Căn vào vai trò phận nguồn nhân lực : - Nguồn lao động chính: Đây phận nguồn nhân lực nằm độ tuổi lao động phận quan trọng - Nguồn lao động phụ: Đây phận dân cư nằm ngồi độ tuổi lao động cần tham gia vào sản xuất xã hội đặc biệt nước phát triển Ở nước ta quy định số người tuổi lao động thiếu từ – tuổi tuổi lao động vượt từ – tuổi thực tế có tham gia lao động quy lao động với hệ số quy đổi 1/3 1/2 ứng với người tuổi Hiện có ý kiến cho khơng nên tính số trẻ em tuổi lao động vào nguồn nhân lực Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp - Nguồn lao động bổ sung: phận nguồn nhân lực bổ sung từ nguồn khác (số người hết hạn nghĩa vụ quân sự, số người độ tuổi học trường, số người lao động nước trở về…) Sơ đồ 1.2: Hệ thống phân loại nguồn nhân lực Nguồn nhân lực sẵn có dân cư Nguồn nhân lực dự trữ Đang làm nghĩa vụ quân Đi học Nội trợ Nguồn nhân lực tham gia hoạt động kinh tế Chưa có nhu cầu làm việc Lao động làm việc ngành kinh tế quốc dân Lực lượng lao động thất nghiệp 1.1.3 Đặc trưng nguồn nhân lực : 1.1.3.1 Đặc trƣng sinh học : Triết học Mác lê nin cho rằng, lao động hoạt động chất người Con người hoạt động lao động làm biến đổi chất tự nhiên tạo chất xã hội Con người không sống môi trường tự nhiên, mà cịn sống mơi trường xã hội, nên tự nhiên xã hội người gắn bó khăng khít với Yếu tố sinh học người tồn bên cạnh yếu tố xã hội, mà chúng hòa quyện vào tồn Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp yếu tố xã hội Bản tính tự nhiên người chuyển vào tính xã hội người cải tiến Theo quan điểm triết học Mác lê nin, hoạt động người chủ yếu hoạt động sản xuất, hoạt động cải tạo tự nhiên, cải tạo xã hội thông qua hoạt động này, người cải tạo thân mình, làm cho người hồn thiện Chính hoạt động lam biến đổi mặt sinh học người làm cho mang tính người tính xã hội, hoạt động thực tiễn làm cho nhu cầu sinh vật người trở thành nhu cầu xã hội Ph.Ăng ghen viết: lao động điều kiện toàn đời sống loài người đến mức mà ý nghĩa đó, phải nói: lao động sáng tạo thân người 1.1.3.2 Đặc trƣng số lƣợng : Được xác định dựa quy mơ, cư cấu tuổi, giới tính phân bố theo khu vực vùng lãnh thổ dân cư Ở nước ta, số lượng nguồn nhân lực xác định bao gồm tổng số người độ tuổi lao động (nam 15-60, nữ 15-55) người lao động phải “ít đủ 15 tuổi” (Điều Bộ luật lao động) hưởng chế độ hưu trí hàng năm có đủ điều kiện tuổi đời (nam: 60, nữ: 55) thời gian đóng bảo hiểm xã hội (20 năm trở lên) (điều 45), lực lượng lao động tiềm tàng kinh tế xã hội Luật lao động quy định giới hạn độ tuổi lao động nam 60, nữ 55 Việc quy định xuất phát từ tính ưu việt chế độ xã hội nước ta, ưu tiên phụ nữ quyền nghỉ hưu sớm nam giới tuổi phait sinh đẻ ni dạy chăm sóc trẻ em mà thể lực bị giảm sút ( ưu tiên lao động số ngành vùng đặc biệt…) điều kiện kinh tế chưa phát triển mạnh Sau 50 năm thực hiện, đến sách ưu tiên bộc Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 10 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp cần thực cách thường xuyên, liên tục, bền bỉ, kiên trì, sâu rộng nhiều hình thức khác nơi, lúc, cho đức tính ngấm dần cách tự nhiên vào tâm khảm trở thành thói quen tự giác người Giữ gìn phát huy giá trị văn hoá truyền thống dân tộc Tiếp thu tinh hoa nhân loại, giúp hình thành phát triển người văn hố Việt Nam 3.2.2 Có chiến lược tư đắn đào tạo phát triển nguồn nhân lực: Để nâng cao chất lượng lao động trước hết phải có chiến lược đào tạo hợp lý, xây dựng hoàn thiện sách phát triển nguồn nhân lực cho phù hợp với tình hình Hồn thiện sách liên quan đến thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực đảm bảo tham gia hiệu vào q trình tồn cầu hố Trong đặc biệt sách như: khuyến khích người lao động tham gia vào đào tạo CMKT, phát triển điều chỉnh thị trường lao động (phát triển hệ thống cung ứng, tư vấn việc làm; sách tác động lên cung - cầu quan hệ cung - cầu lao động, sách di chuyển lao động thị trường lao động ), tiền lương tiền công hệ thống người làm công tác đào tạo, dạy nghề lao động CMKT cao, ưu tiên học sinh nghề kinh tế có nhu cầu khó thu hút học sinh (nghề hấp dẫn, nghề nặng nhọc, độc hại ) Đổi tư nhận thức xã hội nhân dân vai trò dạy nghề Hiện tình trạng thừa thày thiếu thợ nhận thức sai lầm người dân, không coi trọng vấn đề học nghề mà ý đến đào tạo đại học cao đẳng Cần trọng vào đào tạo nghề, đào tạo chuyên môn kỹ thuậ để làm hợp lý cấu đào tạo Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 73 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp nước ta, cần tăng cường chương trình đào tạo quy dài hạn để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao 3.2.3 Đổi quản lý hệ thống giáo dục: Đổi tư phương thức quản lý theo hướng nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, nâng cao hiệu lực đạo tập trung Chính phủ Đổi chế phương thức quản lý giáo dục theo hướng phân cấp hợp lý nhằm phải phóng phát huy tiềm năng, sức sáng tạo giải có hiệu bất cập toàn hệ thống giáo dục đào tạo trình phát triển Tập trung vào làm tốt nhiệm vụ chủ yếu sau: Xây dựng chiến lược, quy hoạch kế hoạch phát triển giáo dục; xây dựng chế sách quy chế quản lý nội dung chất lượng đào tạo; tổ chức tra kiểm tra kiểm định Trong đặc biệt trọng cơng tác tra giáo dục đảm bảo chất lượng giáo dục Thực phân cấp mạnh quản lý giáo dục cho ngành địa phương Tăng cường chất lượng công tác lập kế hoạch, dự báo thường xuyên cung cấp thông tin nhu cầu nhân lực xã hội nhằm điều tiết quy mô, cấu ngành nghề trình độ đào tạo cho phù hợp Thực cải cách hành giáo dục đổi phương thức quản lý giáo dục Xây dựng thựchiện chuẩn hoá đội ngũ cán quản lý giáo dục cấp kiến thức, kỹ quản lý rèn luyện phẩm chất đạo đức ứng fụng công nghệ để nâng cao hiệuquả quản lý, xây dựng hệ thống thông tin quản lý giáo dục Tăng cường nghiên cứu ứng dụng kết nghiên cứu giáo dục, thường xuyên đánh giá kết qủa thực chủ trương, sách, giải pháp đổi giáo dục Tiếp thục hoàn chỉnh cấu hệ thống giáo dục quốc dân phát triển mạng lưới trường, lớp, sở giáo dục, đào tạo Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 74 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp Hoàn thiện cấu giáo dục quốc dân theo hướng đa dạng hố, chuẩn hố, liên thơng, liên kết từ giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp đến cao đẳng, đại học sau đại học Tổ chức phân luồng sau trung học sở trung học phổ thông Khắc phục bất hợp lý cấu trình độ ngành nghề cấu vùng miền Gắn đào tạo với nghiên cứu khoa học ứng dụng công nghệ Ưu tiên vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa vùng gặp nhiều khó khăn Cơ cấu lại hệ thống giáo dục phù hợp với nhu cầu đất nước giai đoạn Cơ cấu lại cá trình độ đào tạo theo chuẩn quốc tế, đổi quy chế, đổi tuyển sinh, đa dạng hoá phượng thức đào tạo Triển khai thực quy hoạch mạng lưới trường đại học, cao đẳng Xây dựng phát triển trường trọng điểm, thành lập số trường đại học công nghệ, trường cao đẳng kỹ thuật gần khu công nghệ cao, vùng kinh tế trọng điểm mở thêm trường vùng đông dân, nhu cầu đào tạo lớn mà chưa có trường đại học, cao đẳng Mở rộng hình thức giáo dục từ xa Đẩy mạnh công tác vừa giáo dục vừa nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ trường đại học cao đẳng Đổi cấu hệ thống dạy nghề: Nhanh chóng hình thành hệ thống đào tạo kỹ thuật thực hành Thực giáo dục đào tạo theo phân hệ: Phân hệ giáo dục –đào tạo cho người; phân hệ giáo dục- đào tạo chất lượng cao; Phân hệ đào tạo thích hợp; phân hệ giáo dục- đào tạo thường xuyên chúng đặt hệ thống đào tạo giáo dục thống Cần có quy hoạch hệ thống đào tạo nghề chuyên môn hợp lý để phát triển tăng quy mô lực đào tạo 3.2.4 Đổi chế quản lý tăng cường nguồn tài sở vật chất kỹ thuật cho giáo dục: Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 75 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp Tăng ngân sách Nhà nước đầu tư cho giáo dục (tăng 20% vào năm 2010) Ngân sách Nhà nước tập trung nhiều cho giáo dục phổ cập, cho vùng nông thơn, miền núi, vùng có nhiều khó khăn, cho đào tạo trình độ cao, tạo điều kiện học tập cho em người có cơng, cho em gia đình nghèo Dành nhiều ngân sách cho việc đưa cán khoa học đào tạo, bồi dưỡng nước có khoa học cơng nghệ tiên tiến Huy động nghiều nguồn tài khác: Đóng góp học viên, nguồn lực sở đào tạo, nguồn lực doanh nghiệp, kết hợp với nguồn vốn cá nhân tổ chức ngồi nứơc Tăng cường đại hố trang thiết bị phục vụ đổi chương trình, nội dung Phương pháp giáo dục 3.2.5 Đẩy mạnh xã hội hoá giáo dục: Nhà nước khuyến khích, huy động tạo điều kiện để toàn xã hội tham gia phát triển giáo dục nhằm tăng cường trách nhiệm nguồn lực cho giáo dục đào tạo Mở rộng quỹ khuyến học , quỹ bảo trợ giáo dục, khuyến khích cá nhân tập thể đầu tư mở thêm trường Mở rộng tăng cường mối quan hệ nhà trường với ngành, địa phương, quan, đơn vị, doanh nghiệp tạo điều kiện để xã hội đóng góp xây dựng sở vật chất kỹ thuật, góp ý kiến cho phát triển giáo dục đào tạo 3.2.6 Đẩy mạnh hợp tác quốc tế giáo dục : Khuyến khích mở rộng đẩy mạnh quan hệ hợp tác đào tạo, nghiên cứu với nhà trường, quan nghiên cứu khoa học có uy tín chất lượng cao giới, đặc biệt tiếp thu kinh nghiệm tốt phù hợp nội dung, chương trình phương pháp giáo dục đại tiên tiến Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 76 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp 3.2.7 Xác định nhu cầu đào tạo: Các tổ chức cần chủ động việc xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực Khi xây dựng chương trình đào tạo việc xác định nhu cầu đào tạo phải xuất phát từ nhu cầu thực tế Bộ phận phụ trách công tác đào tạo nên coi lãnh đạo phận khác, đặc biệt phận có nhân viên đào tạo “khách hàng” việc thiết kế thực chương trình đào tạo Việc trao đổi thu thập thơng tin từ “khách hàng” có vai trị quan trọng việc thiết kế, thực chương trình đặc biệt tổ chức áp dụng kiến thức vào thực tế Việc tổ chức chương trình đào tạo nên đựơc tiến hành doanh nghiệp có đủ sở để kết luận hiệu làm việc doanh nghiệp cá nhân chưa cao cán họ thiếu kiến thức, kỹ có thái độ chưa thích hợp với cơng việc Chỉ tình đào tạo phát huy tác dụng Trong tình khác đào tạo khơng phải giải pháp hữu hiệu Tổ chức cần làm cho cán quản lý nhận thức rõ vai trò đào tạo phát triển cá nhân tổ chức 3.2.8 Hoàn thiện phương pháp đào tạo Tổ chức nên kiểm soát chặt chẽ việc thiết kế khoá học sở đào tạo phương pháp mà sở cung cấp chương trình đào tạo sử dụng để giảng dạy Đặc biệt nên yêu cầu sở đưa tập tình huống, chủ đề thảo luận gắn với thực tế hoạt động doanh nghiệp Đồng thời nên trì tỷ lệ nhỏ tập tình lĩnh vực hoạt động tổ chức khác khu vực giới Sử dụng phương pháp đào tạo đại với quy mô lớp nhỏ để nâng cao chất lượng đào tạo Phương pháp đào tạo cần khuyến khích tính chủ động phát huy tính động sabf tạo người học Tổ chức Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 77 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp sở cung cấp chương trình đào tạo nên xây dựng, hoàn thiện sử dụng phương pháp giảng dạy cho kết hợp lý thuyết thực hành để người học trang bị kiến thức cách đầy đủ không bỡ ngỡ đem áp dụng kiến thức vào thực tế sản xuất 3.2.9 Xây dựng tốt chương trình đào tạo Khi thiết kế tổ chức chương trình đào tạo tổ chức cần thực tốt bước để xây dựng chương trình đào tạo Xác định nhu cầu đào tạo, đối tượng đào tạo nội dung cần đào tạo Để chương trình đào tạo đạt chất lượng hiệu cung cấp cho đất nước đội ngũ lao động có chất lượng cao cần phải đổi nội dung chương trình đào tạo cho phù hợp với mục tiêu đào tạo, thích ứng với chế thị trường phát triển khoa học cơng nghệ Cần bổ sung vào chương trình đào tạo kiến thức mới, phần học mang tính thực hành để trường vận dụng kiến thức đào tạo Lựa chọn đội ngũ giáo viên giảng dạy biện pháp để nâng cao chất lượng đào tạo Hiện nay, bên cạnh mặt mạnh, đội ngũ cán giảng dạy cịn nhiều hạn chế Vì cần đánh giá có biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán giảng dạy, phát triển đội ngũ giáo viên có chất lượng giảng dạy cao Để thấy chất lượng hiệu chương trình đào tạo hạn chế cần khắc phục cơng việc khơng thể thiếu đánh giá chương trình đào tạo Khi đánh giá chương trình đào tạo, cần sử dụng bảng hỏi để thể mức độ hài lòng học viên tham dự lớp học sau khoá học kết thúc Các sở đào tạo cần thực việc kiểm tra trình học học viên, đánh giá lượng kiến thức mà họ thu Đặc biệt khả áp dụng kiến thức vào thực tế người lao động Đánh giá chương trình đào tạo cho tổ chức thấy chi phí Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 78 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp lợi ích mà chương trình đào tạo thu từ nâng cao chất lượng hiệu đào tạo 3.2.10 Nâng cao chất lượng sở vật chất trang thiết bị học tập Như biết chất lượng đào tạo nghề phụ thuộc vào nhiều yếu tố, sở vật chất, thiết bị giảng dạy có vị trí quan trọng Bởi thực tế cầu nối khoa học giáo dục thực tế sản xuất, yếu tố tạo nên môi trường tiếp cận dần đến sản xuất, giúp học sinh có nhìn trực quan nghề nghiệp theo học… Trang thiết bị giảng dạy yếu tố định hình thành kỹ thực hành nghề, có ảnh hưởng trực tiếp đến trình hình thành kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp người học… Trang thiết bị học tập bao gồm phòng, lớp, xưởng, thiết bị dạy học sở hạ tầng khác Để công tác giảng dạy đạt chất lượng cần phải trang bị trang thiết bị chuyên dụng đại Để làm điều cần tăng ngân sách đầu tư cho đào tạo, nguồn lực chủ yếu để đầu tư nâng cấp sở vật chất trang thiết bị học tập Tổ chức cần tận dụng tối đa nguồn lực sử dụng hiệu nguồn vốn tổ chức Các sở dạy nghề cần tự bổ sung kinh phí để tự mua sắm trang thiết bị Cần bước tiến hành thay trang thiết bị cũ lạc hậu thiết bị đại đa năng, ứng dụng công nghệ tin học giảng dạy học tập thông qua hệ thống trang thiết bị phù hợp Nâng cao chất lượng sở vật chất, trang htiết bị học tập góp phần quan trọng nâng cao chất lượng hiệu công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực 3.2.11 Một số giải pháp khác: Đảng Nhà nước cần có sách rõ ràng, minh bạch, đắn việc việc sử dụng, trọng dụng nhân tài, trọng dụng nhà khoa học chuyên gia thật có tài cống hiến Phải có phân biệt rành mạch tài thật tài giả, người hội Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 79 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp người chân quan công quyền Không giải vấn đề cách rõ ràng, nhân tài đất nước lại "rơi lả tả mùa thu", "vàng thau lẫn lộn", làm cho người thật có tài khơng phát triển được, đó, người hội, “ăn theo nói leo”, xu nịnh, bợ đỡ lại tồn quan công quyền Cải thiện thông tin nguồn nhân lực theo hướng rộng rãi dân chủ, làm cho người thấy tầm quan trọng phát triển nguồn nhân lực nước ta giới Mở đợt tuyên truyền rộng rãi, thấm sâu vào lòng người nguồn nhân lực, chất lượng sinh, sống, thông tin học tập, giáo dục ngành nghề tầng lớp nhân dân, niên, học sinh Hằng năm, Nhà nước cần tổng kết lý luận thực tiễn nguồn nhân lực Việt Nam, đánh giá mặt được, mặt chưa được, kịp thời rút kinh nghiệm, sở mà xây dựng sách điều chỉnh sách có nguồn nhân lực Việt Nam, sách hướng nghiệp, sách dạy nghề, học nghề, sách quản lý nhà nước dạy nghề, học nghề; sách dự báo nhu cầu lao động cân đối lao động theo ngành nghề, cấp trình độ; sách thu hút thành phần kinh tế tích cực tham gia vào lĩnh vực tạo nguồn nhân lực cho đất nước; sách chi ngân sách để đào tạo nguồn nhân lực; sách tổ chức NGO có liên quan đến vấn đề nhân tài, nhân lực; sách lao động làm việc nước thu hút thành phần kinh tế tham gia đưa lao động làm việc nước ngồi; sách bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, đáng nông dân, công nhân, trí thức, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 80 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp Tập trung nguồn lực để thực thành công chiến lược phát triển dân số đến năm 2010 tỷ lệ sinh chung 2%, tỷ lệ trẻ chết sơ sinh 2,5% Chiến lược dân số thành công cho phép giảm tỷ lệ tăng dân số độ tuổi xuống mức 2%/năm Tập trung nguồn lực để giảm tỷ lệ sinh, chết đặc biệt khu vực nông thôn, vùng núi, vùng nghèo, vùng ven biển – nơi đơng dân trình độ dân trí thấp, lại bị ảnh hưởng phong tục tập quán lạc hậu Để làm điều cần tập trung nguồn lực để giảm mức tăng dân số thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, nơng thơn thành thị, nâng cao trình độ dân trí Hướng tới thực sách di dân kiểm sốt việc di dân cách có hiệu Trước hết cần thực biện pháp điều tiết vĩ mơ thay cho sách kiểm sốt hành chính, giảm khoảng cách chênh lệch mức sống hội việc làm nông thôn thành thị di dân tác động lực hút kinh tế Trong thị trường bị chia cắt di dân tạo khu vực thị trường phi thức thị lớn tăng sức ép việc làm làm trầm trọng thêm vấn đề thị Thực sách đào tạo nghề phát triển nguồn nhân lực Trong bối cảnh hội nhập, yêu cầu đội ngũ lao động có chất lượng cao bao gồm trình độ văn hóa, trình độ đào tạo kỹ tay nghề, kỷ luật lao động… Trong điều kiện thị trường, chất lượng lao động cịn bao gồm khả thích ứng khả chuyển đổi nghề nghiệp dễ dàng Theo dự báo, để thực mục tiêu nâng tỉ lệ nguồn lao động qua đào tạo từ 20% năm 2000 đến 40% năm 2010, lao động qua đào tạo nghề tăng từ 13% năm 2000 đến 28-30% năm 2010 Cần có điều chỉnh tốc độ đào tạo theo cấp, tốc độ đào tạo đại học cao đẳng cần giảm chút đạt 5,1%/năm Đào tạo trung học chuyên nghiệp đạt 9,2%/năm Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 81 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp Điều sẽ làm giảm tỷ lệ lao động không qua đào tạo từ 80% năm 1999 58% năm 2010 Để thực việc chuyển đổi thắng lợi cấu lao động năm cần đào tạo 1,3 triệu người số đó, số người đào tạo nghề bình qn năm 881 ngàn người Để tiếp tục hoàn thiện hệ thống dạy nghề đáp ứng cách hiệu mục tiêu đào tạo nhu cầu thị trường lao động cần phải thực chiến lược sau; Nâng cao chất lượng định hướng thị trường hệ thống đào tạo tất cấp Xây dựng hệ thống đánh giá đào tạo đào tạo theo chuẩn mực quốc gia Các tiêu chuẩn sử dunngj cần phản ánh chất lượng trình, đầu hệ thống giáo dục đào tạo tiêu đầu vào Cải cách nội dung phương pháp đào tạo, cần tập trung đánh giá kỹ mà người học thu nhận tiêu định lượng số lượng cấu học sinh theo ngành bậc học Đổi vai trị phủ lĩnh vực đào tạo để đạt công lĩnh vực đào tạo Trong khuôn khổ nguồn tài có hạn, vai trị phủ nên tập trung vào chương trình phổ cập giáo dục tiểu học trung học Kế hoạch chi tiêu cho giáo dục cần ý đến vùng nông thôn, vùng phát triển, nhóm người yếu xã hội, đối tượng ưu tiên… Phải đổi sách đầu tư, sách học phí, tài giáo dục đặc biệt chương trình đào tạo kỹ thuật bậc cao Định hướng trợ giúp phủ chương trình đào tạo nên quy định theo khóa học trường Các khoản học bổng cần phải thông báo cách minh bạch phải cho phép học sinh chọn lựa Chính sách tài đào tạo cần đánh giá sở tính tốn cách đầy đủ tỷ lệ hồn trả chương trình đào tạo, phải dựa việc phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động nhu cầu đào tạo nghề tương lai Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 82 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chun đề tốt nghiệp Xã hội hóa cơng tác đào tạo hệ thống đào tạo chủ yếu nhà nước định hướng, quản lý tài trợ Sự phối hợp thành viên xã hội cịn thiếu chế Do cần phải có phương pháp hiệu để huy động sử dụng nguồn lực cho phát triển đào tạo nguồn nhân lực Hiệu kết hợp cần phải đánh giá thông qua việc rút ngắn thời gian cho học sinh từ trường sử dụng thành thạo ký đào tạo họ Hoàn thiện hệ thống đào tạo, nâng cao tính linh hoạt , khả liên thơng chương trình đào tạo Trước hết cần có quan quản lý nhà nước đào tạo sử dụng nguồn nhân lực Tạo điều kiện để người lao động học tập suốt đời, theo khả không ngừng vươn lên nghề nghiệp Quy hoạch cấu lại hệ thống đào tạo theo trình độ, cấu ngành nghề, vùng miền phù hợp với phát triển kinh tế xã hội, tăng quy mô đào tạo cách hợp lý cấp trình độ giai đoạn, đa dạng hóa hình thức giáo dục đào tạo nghề nghiệp Xây dựng quỹ đào tạo quốc gia thực đào tạo lại cho người thất nghiệp hay người muốn chuyển nghề Tập trung cho công tác đào tạo nghề theo định hướng thị trường nhằm tạo đội ngũ lao động lành nghề đáp ứng trình CNHHĐH Đặc biệt hệ thống đào tạo phải trở thành mắt xích quan trọng việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Muốn cần phải mở rộng quy mô đào tạo nghề công nhân kỹ thuật cấp trình độ : đào tạo quy, đào tạo ngắn hạn… xây dựng có hiệu mối quan hệ trường học, trường dạy nghề nhà đầu tư Làm tốt công tác hướng nghiệp phổ thông giúp học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với khả Coi trọng công tác đào tạo nghề phục vụ chương trình xuất lao đọng nhằm làm giảm sức ép vấn đề việc làm nước, tạo hội cho người lao động có việc làm, nâng cao thu Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 83 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp nhập cơng tác đào tạo nghề cần phải cung cấp cho người lao động kỹ nghề, phẩm chất cần thiết để đáp ứng nhu cầu thị trường lao động quốc tế Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 84 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp KẾT LUẬN Nguồn nhân lực nguồn lực quan trọng quốc gia Việt Nam ngoại lệ Tuy Việt Nam nước nghèo, tụt hậu so với nước công nghệ máy móc, trình độ phát triển, Việt Nam ta lại có nguồn nhân lực dồi số lượng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giúp Việt Nam nhanh chóng thu hẹp khoảng cách với nước khác Công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam nhiều bất cập, nhiều vấn đề cần giải Thực tốt hay không tốt công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế xã hội nước ta hay khơng Vì vấn đề cần phải quan tâm phải ưu tiên hàng đầu chiến lược phát triển kinh tế xã hội nhà nước ta Chuyên đề nêu lên sở lý luận đào tạo phát triển nguồn nhân lực, đưa đặc điểm mà em cho bật tình hình nguồn nhân lực cơng tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam nay, đồng thời xin đề xuất vài giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quy mô đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam Chuyên đề cịn có thiếu xót, em cố gắng hồn thiện nghiên cứu sau Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 85 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Trung tâm thông tin – Bộ Lao động Thương binh Xã hội, “Số liệu thống kê Việc làm Thất nghiệp Việt Nam giai đoạn 1996-2005”, Nhà xuất Lao động-Xã hội Hà Nội,2006 Trung tâm thông tin – Bộ Lao động Thương binh Xã hội, “Số liệu thống kê Lao động Việc làm Việt Nam 2005”, Nhà xuất Lao động-Xã hội Hà Nội,2006 Nguyễn Quang Kính, “Giáo dục Việt Nam 1945-2005”, Nhà xuất Chính trị quốc gia,2005 TS Bùi Sĩ Lợi, “Phát triển nguồn nhân lực Thanh Hóa đến năm 2010 theo hướng cơng nghiệp hóa, đại hóa”, Nhà xuất Chính trị quốc gia, 2002 ThS Nguyễn Vân Điềm PGS.TS Nguyễn Ngọc Quân, “Giáo trình Quản trị nhân lực”, Nhà xuất Đại học Kinh tế quốc dân, 2007 TS Trần Xuân Cầu TS Mai Quốc Chánh, “Giáo trình Kinh tế lao động”, Nhà xuất Lao động Xã hội, 2000 PGS.TS Đỗ Minh Cương TS Mạc Văn Tiến, “Phát triển lao động kỹ thuật Việt Nam – Lý luận thực tiễn”, Nhã xuất Lao động-Xã hội, 2004 ThS Đinh Đặng Định, “Một số vấn đề lao động, việc làm đời sống người lao động Việt Nam nay, Nhà xuất Lao động, 2004 Ban đạo điều tra thực trạng việc làm thất nghiệp trung ương – Bộ Lao động-Thương binh Xã hội, “Kết điều tra thực trạng việc làm thất nghiệp Việt Nam 1/7/2006, Nhà xuất Lao động-Xã hôi Hà Nội, 2007 Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 86 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com Chuyên đề tốt nghiệp 10 Ban đạo điều tra thực trạng việc làm thất nghiệp trung ương – Bộ Lao động-Thương binh Xã hội, “Kết điều tra thực trạng việc làm thất nghiệp Việt Nam 1/7/2004, Nhà xuất Lao động-Xã hôi Hà Nội, 2005 11.Trung tâm thông tin – Bộ Lao động Thương binh Xã hội, “Số liệu thống kê Lao động Việc làm Việt Nam giai đoạn 19962003”, Nhà xuất Lao động-Xã hội Hà Nội,2004 12.Website Tổng Cục thống kê: http://www.gso.gov.vn 13.Website: http://vi.wikipedia.org/wiki/Việt_Nam 14.Website: http://www.tuoitre.com.vn 15.Website Bộ Giáo dục đào tạo: http://www.moet.gov.vn 16.Website: http://www.nhantainhanluc.com 17.Website Bộ Lao động - Thương binh Xã hội: http://molisa.gov.vn 18.Website Tạp chí Cơng nghiệp Việt Nam: http://irv.moit.gov.vn tapchicongnghiep.vn 19 Tạp chí Thơng tin thị trường lao động 20.Website: http://www.laodong.com.vn Nguyễn Hữu Nam – Kinh tế lao động 47 87 LUAN VAN CHAT LUONG download : add luanvanchat@agmail.com ... triển nguồn nhân lực - Chương 2: Thực trạng đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam - Chương 3: Giải pháp cho đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam Đề tài thực cịn có thiếu xót, mong góp... trạng giải pháp? ?? - Mục đích nghiên cứu: Tìm hiểu thực trạng nguồn nhân lực công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam, tìm điều bất cập, yếu công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực Từ... đề đào tạo phát triển nguồn nhân lực vấn đề nóng thiết đặt ra, cần giải cải thiện Chính lý mà em nghiên cứu đề tài đồ án tốt nghiệp: “ Đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam – Thực trạng giải