Lý do chọn đề tài
Từ những năm 1950 đến giai đoạn cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ ứng dụng công nghệ xử lý và lưu trữ dữ liệu đến tự động hóa công tác kế toán và quản lý Hiện nay, HTTTKT được tích hợp và chia sẻ thông qua nền tảng điện toán đám mây và dữ liệu lớn Sự phát triển này đặt ra câu hỏi về tiêu chí thành công của HTTTKT và ứng dụng của nó trong doanh nghiệp HTTTKT thành công mang lại lợi ích cho kế toán, người sử dụng thông tin kế toán và doanh nghiệp Nghiên cứu về HTTTKT thành công sẽ có tác động đến việc nghiên cứu và giảng dạy lĩnh vực này.
Việc hình thành đề tài nghiên cứu của Luận án được xây dựng dựa trên phân tích các nghiên cứu trước đây về tác động của CNTT đối với hệ thống thông tin kinh tế doanh nghiệp, hiệu quả của hệ thống thông tin kinh tế, ảnh hưởng của hệ thống thông tin kinh tế đến thành quả hoạt động của doanh nghiệp, hệ thống quản trị nguồn lực doanh nghiệp ERP, và tổ chức hệ thống thông tin kinh tế trong doanh nghiệp Những nghiên cứu này bao gồm cả nghiên cứu trong nước và quốc tế, từ đó giúp hình thành các luận điểm làm cơ sở cho lý do chọn đề tài nghiên cứu của luận án.
Sự tác động của công nghệ thông tin (CNTT) đối với hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) doanh nghiệp đã được nghiên cứu nhiều, như nghiên cứu của Anders Rom về mối liên hệ giữa kế toán quản trị và HTTT tích hợp (Rom & Rohde, 2007) và Markus Granlund về giao diện giữa kế toán và CNTT hiện đại (Granlund, 2009) Các nghiên cứu này mở rộng hướng ứng dụng CNTT trong quản lý doanh nghiệp, đồng thời phát triển hệ thống lý thuyết về COBIT - Control Objectives for Information and Related Technologies (ISACA, 2012) Để đảm bảo tính hiệu quả trong việc cung cấp thông tin tài chính, hệ thống nghiên cứu về XBRL - eXtensible Business Reporting Language cũng đang được phát triển, với các nghiên cứu tập trung vào khả năng nâng cao quản trị doanh nghiệp (Alles & Piechocky, 2012) và chất lượng thông tin cho nhà đầu tư (Arnold, Bedard, Phillips, & Sutton, 2012) Trong bối cảnh CNTT phát triển nhanh chóng, nhiều hướng nghiên cứu HTTTKT trong doanh nghiệp là thực sự cần thiết.
Các nghiên cứu quốc tế gần đây về Hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) đã chỉ ra nhiều vấn đề quan trọng, bao gồm hiệu quả của HTTTKT trong doanh nghiệp (Sajady & Dastgir, 2008), mối quan hệ giữa HTTTKT và quản trị tri thức (Sori, 2009a), cũng như ảnh hưởng của HTTTKT đến việc tạo ra lợi nhuận (Roodposhti, Nikoomaram, & Mahmoodi, 2012) Ngoài ra, các nghiên cứu cũng tập trung vào mối quan hệ giữa kế toán quản trị và HTTT tích hợp (Rom & Rhode, 2007), và tính hữu ích của HTTTKT trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp (Soudani, May 2012) Vấn đề tổ chức HTTTKT trong doanh nghiệp cũng được khảo sát, bao gồm các trở ngại khi triển khai HTTTKT (Mahdi & Abdoreza, Feb 2011) và vai trò của các yếu tố DOI (Diffusion of Innovation) trong thành công của hệ thống quản lý nguồn lực doanh nghiệp ERP (Bradford & Florin, 2003), cũng như các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến sự thành công của quá trình triển khai ERP trong doanh nghiệp (Hong & Kim, 2002).
Nghiên cứu về hệ thống ERP và hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) trong doanh nghiệp cho thấy sự thành công của các hệ thống này có tác động tích cực đến kết quả hoạt động của doanh nghiệp Đồng thời, vai trò của cá nhân cũng là yếu tố quan trọng trong sự thành công của các hệ thống này (Bano & Zowghi, 2015) Tại Việt Nam, nghiên cứu về HTTTKT trên các tạp chí quốc tế còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào các luận án tiến sĩ và thạc sĩ với định hướng ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán Trần Phước (2007) đã đề xuất các giải pháp tổ chức sử dụng hiệu quả phần mềm kế toán và quy trình lựa chọn phần mềm phù hợp với quy mô doanh nghiệp Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của HTTTKT trong doanh nghiệp Việt Nam và so sánh với các nghiên cứu quốc tế.
Doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong nền kinh tế chuyển đổi với những đặc trưng riêng trong quản lý Việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý doanh nghiệp rất đa dạng và không đồng nhất Tổ chức hệ thống thông tin kinh tế (HTTTKT) tại các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như mức độ ứng dụng CNTT, đặc điểm ngành nghề, quy mô doanh nghiệp, và hành vi của các nhà quản lý Do đó, sự thành công của tổ chức HTTTKT trong doanh nghiệp Việt Nam phụ thuộc vào nhiều nhân tố khác nhau, cần được nhận diện, đo lường và đánh giá để nâng cao hiệu quả quản lý.
Tổng hợp từ qua trình phân tích trên, lý do chọn đề tài của luận án được xác định dựa trên các luận điểm:
Sự thành công của hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Do đó, việc nghiên cứu về sự thành công của HTTTKT trong doanh nghiệp là vô cùng cần thiết.
Sự đa dạng trong nghiên cứu về hệ thống thông tin thành công cho thấy tầm quan trọng của việc tiếp tục khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kinh tế Nghiên cứu này không chỉ đóng góp vào lý thuyết mà còn vào thực tiễn, đồng thời mở ra những hướng nghiên cứu mới nhằm nâng cao hiệu quả và ứng dụng của hệ thống thông tin trong kinh doanh.
Vai trò của cá nhân trong hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) là rất quan trọng, vì vậy nghiên cứu về sự thành công của HTTTKT cần được chú trọng từ góc độ cá nhân.
Sự thành công của hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) trong doanh nghiệp vẫn chưa được đánh giá một cách toàn diện Do đó, việc xây dựng một mô hình đo lường hiệu quả của HTTTKT là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững và tối ưu hóa quy trình quản lý tài chính trong doanh nghiệp.
Để đảm bảo sự thành công của hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) trong doanh nghiệp, việc nhận diện, mô hình hóa và đo lường các nhân tố ảnh hưởng là vô cùng cần thiết Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tác động của chúng đến hiệu quả hoạt động của HTTTKT.
Hiện nay, có rất ít nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) và sự thành công của nó trong các doanh nghiệp Việt Nam Do đó, việc lựa chọn đề tài nghiên cứu này tại Việt Nam là rất cần thiết để hiểu rõ hơn về vai trò và ảnh hưởng của HTTTKT trong môi trường kinh doanh hiện đại.
2 Mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu là phân tích sự tác động đến thành công của hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) trong các doanh nghiệp Việt Nam Nghiên cứu sẽ tập trung vào việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của HTTTKT và từ đó đưa ra những giải pháp cải thiện nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Nam Xây dựng và phát triển HTTTKT trong doanh nghiệp bao gồm quá trình tổ chức
HTTTKT và quá trình vận hành - sử dụng hệ thống Do vậy, sự thành công của
Hệ thống thông tin quản lý trong doanh nghiệp bao gồm hai nội dung chính: sự thành công trong tổ chức hệ thống thể hiện qua việc chấp nhận và tiếp tục sử dụng hệ thống; và sự thành công trong vận hành hệ thống thông qua kết quả, lợi ích và cảm nhận về chất lượng của hệ thống Thành công của hệ thống thông tin có thể được đánh giá ở cấp độ doanh nghiệp qua kết quả mà nó mang lại, hoặc ở cấp độ cá nhân thông qua tác động và cảm nhận của từng cá nhân Trong bất kỳ tổ chức nào, cá nhân là yếu tố không thể tách rời và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của tổ chức, đồng thời ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin Do đó, vấn đề nghiên cứu trong luận án được đặt trong góc nhìn cá nhân, với mục tiêu nghiên cứu được xác định rõ ràng.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định và đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) trong các doanh nghiệp tại Việt Nam.
