MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục từ viết tắt MỞ ĐẦU Chương 1: NHỮNG VÁN ĐÈ LÝ LUẬN VÈ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH vực Hộ TỊCH 1.1 Thủ tục hành cải cách thủ tục hành 1.1.1 Khái niệm thủ tục hành 1.1.2 Khái niệm cải cách thủ tục hành 1.2 Thủ tục hành cải cách thủ tục hànhchính lĩnh vực hộ tịch 10 • • • 1.2.1 Khái niệm thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch 10 1.2.2 Cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch 13 1.3 Cơ sở trị pháp lý cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch nội dung triển khai 14 CT 1.3.1 • • • • CT Cơ sờ trị cải cách thủ tục hành lĩnh vực đăng ký hộ tịch 14 1.3.2 Cơ sở pháp lý cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch nội dung triển khai 17 1.4 Nguyên tắc cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch 18 1.4.1 Nguyên tắc tuân thủ pháp luật 18 1.4.2 Nguyên tắc cơng khai minh bạch thủ tục hành 18 1.4.3 Nguyên tắc phù hợp với thực tế khách quan 19 1.4.4 Nguyên tắc đơn giản, dễ hiểu, thực thuận lợi 19 1.4.5 Ngun tắc có tính hệ thống 20 o V • • • • 1.4.6 Nguyên tắc đơn giản, tiết kiệm 20 1.5 Nội dung triển khaicải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch 21 1.6 Các yếu tố ảnh hưởng đến cảicách thủ tục hànhchính lĩnh vực hộ tịch 24 1.6.1 Yếu tố khách quan 24 1.6.2 Yếu tố chủ quan 25 Chưong 2: THỤC TRẠNG CÁI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH vực HỘ• TỊCH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 27 • • • • 2.1 Quy định thủ tục đăng ký hộ tịch Việt Nam thực trạng triên khai thực 27 2.1.1 Các nhóm thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch hành thực trạng triển khai thực 27 2.1.2 Các vấn đề thực tế khác 69 2.2 Thực tiễn căi cách thủ tục hành trong” lĩnh vực hộ• tịch • • • • ỏ’ Việt Nam 70 2.2.1 Nhũng nội dung cải cách quy định pháp luật hộ tịch 70 r 2.2.2 ĩ Một sơ khó khăn, vướng măc phát qua thực tiên triên khai việc cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch 72 2.3 Nguyên nhân tồn tại, hạn chế căi cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch 82 • • • • 2.3.1 Hệ thống văn quy phạm pháp luật 82 2.3.2 Sự quan tâm cấp lãnh đạo chưa đồng bộ, chưa mức 83 2.3.3 Đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch chưa ổn định, phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác 83 2.3.4 Việc ứng dụng CNTT đăng ký quản lý hộ tịch, Đê án CSDLHTĐT toàn quốc triển khai nhiều địa phương chưa đồng bộ, hiệu quả; nguồn lực dành cho công tác đăng ký, quản lý hộ tịch hạn chế 84 2.3.5 Nhận thức phận dân cư, quan, tơ chức vê qun, trách nhiệm, vai trị, ý nghĩa việc đăng ký hộ tịch chưa 85 Chương 3: QUAN ĐIỂM, GIÃI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÃI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG CÔNG TÁC Hộ TỊCH 86 3.1 Quan điểm tăng cường cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ• tịch 86 • • 3.1.1 Cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch phải tạo thuận lợi tối đa cho người dân 86 3.1.2 Cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch phải bảo đảm tính công khai, minh bạch thẩm quyền 86 3.1.3 Cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch phải bảo đảm đầy đủ yêu cầu đơn giản tối đa trình tự, thủ tục, giấy tờ, thời gian giải 87 3.2 Các giải pháp tăng cường cải cách thủ tục hành hộ tịch từ thực tiễn Việt Nam 89 3.2.1 Giải pháp hoàn thiện pháp luật lĩnh vực hộ tịch 89 3.2.2 Giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quản lý nhà nước hộ tịch 91 3.2.3 Giải pháp đẩy mạnh úng dụng công nghệ thông tin lĩnh vực hộ tịch 91 3.2.4 Giải pháp củng cố, kiện toàn tồ chức máy quản lý nhà nước lĩnh vực hộ tịch 93 3.2.5 Nghiên cứu đổi mơ hình đăng kỷ quản lý hộ tịch (chế định Hộ tịch viên) 94 3.2.6 Giải pháp nâng cao lực chuyên môn phẩm chất đạo đức nghề nghiệp công chức hộ tịch 95 KÉT LUẬN 97 DANH MỤC TÃI LIỆU THAM KHẢO 99 DANH MỤC CÁC TÙ VIẾT TẢT BLDS: Bơ• lt • dân sư • CCHC: Cải cách hành CNTT: Cơng nghệ thơng tin CSDLHTĐT: Cơ sở liêu • hơ• tich • điên • tử CSDLQGVDC: Cơ sở liệu quốc gia dân cư ĐKHT: Đăng ký hộ tịch ĐKKH: Đăng ký kết hôn ĐK.KS: Đăng ký khai sinh ĐKKT: Đăng ký khai tử ĐKLKH: Đăng ký lại kết hôn ĐKLKS: Đăng ký lại khai sinh LHNVGĐ: Luật nhân gia đình LHT: Lt • hơ• tich • NCN: Ni ni TTHC: Thủ tuc • hành UBND: ủy ban nhân dân MỞ ĐÀU Tính câp thiêt đê tài Theo pháp luật thực tiễn nhiều nước cho thấy, quyền người dân sự, trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, có quyền nhân thân gắn với cá nhân mà pháp luật quy định bắt buộc phải đăng ký, quyền khai sinh (có họ tên, quốc tịch ), quyền kết hôn, ly hôn, khai tử Thơng qua việc đăng ký, cá nhân có điều kiện để hưởng quyền làm nghĩa vụ theo quy định cùa pháp luật, đồng thời qua Nhà nước quản lý dân cư, quản lý xã hội tốt Thông thường, quyền quy định Hiến pháp cụ hóa đạo luật chuyên ngành (luật nội dung) BLDS hay LHNVGĐ Ngày 20/11/2014, Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XIII kỳ họp thứ thơng qua Luật hộ tịch (Luật số 60/2014/QH13), có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016, bước quan trọng việc hoàn thiện thể chế lĩnh vực đăng ký, quản lý hộ tịch nói riêng quản lý dân cư nói chung Lần Việt Nam có văn Luật đề điều chỉnh lĩnh vực sau 60 năm thực văn luật LHT văn quy định chi tiết thi hành tạo sở pháp lý ốn định, thống cho công tác đăng ký, quản lý hộ tịch theo hướng bước chuyên nghiệp, đại, bảo đảm thuận lợi cho người dân; cụ hóa quyền người theo Hiến pháp năm 2013 LHT có quy định mới, cải cách mạnh mẽ trình tự, thủ tục ĐKHT, góp phần tăng cường khả tiếp cận người dân bảo đảm quyền nhân thân quan trọng cá nhân, tạo thuận lợi tối đa cho người dân; bảo đảm công khai, minh bạch thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời gian giải yêu cầu ĐKHT (thông qua việc đơn giản hóa, cắt giảm nhiều giấy tờ khơng cần thiết ĐK.HT; cải tiến phương thức nộp hồ sơ đê người dân lựa chọn - nộp trực tiêp, gửi qua bưu qua hệ thơng ĐK.HT trục tuyến điều kiện cho phép; giảm thời hạn giải hầu hết việc hộ tịch) Đồng thời, nội dung góp phần tạo nên điểm đột phá LHT lần Quốc hội Việt Nam đưa định hướng ứng dụng CNTT đăng ký, quản lý hộ tịch thông qua việc quy định xây dựng CSDLHTĐT Đây bước đột phá riêng LHT mà bước đột phá công tác xây dựng pháp luật nói chung để hướng đến xây dựng Chính phủ điện tử, cải cách TTHC tạo thuận lợi cho người dân Qua năm triển khai thi hành LHT nhiệm vụ có liên quan, bản, cơng tác đăng ký quản lý hộ tịch có nhiều thay đổi, đạt nhiều kết tích cực, việc giải TTHC đáp ứng kịp thời yêu cầu ĐKHT, người dân, quan, tổ chức đánh giá cao Tuy nhiên, qua thực tiễn triển khai thực TTHC lĩnh vực hộ tịch cho thấy vướng mắc thể chế, thẩm quyền ĐKHT, hồ sơ, giấy tờ yêu cầu, thù tục xác minh Bên cạnh đó, việc thực TTHC thực TTHC mơi trường điện tử có tượng chạy theo số lượng, tỷ lệ hồ sơ thực TTHC hình thức trực tuyến cịn thấp; chủ yếu giải TTHC xử lý hồ sơ công việc theo phương thức thủ công, nặng giấy tờ Trình độ cơng chức làm cơng tác đăng ký, quản lý hộ tịch chưa đồng đều, chưa đáp ứng tiêu chuẩn quy định LHT Xuất phát từ tầm quan công tác ĐK.HT, sở pháp lý để Nhà nước công nhận bảo hộ quyền người, quyền, nghĩa vụ cơng dân, góp phần vào quản lý dân cư cách khoa học, phục vụ cho việc xây dựng, hoạch định sách phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng đất nước Trong bối cảnh đất nước bước sang giai đoạn phát triển mới, tiến trình cơng nghiệp hóa, đại hóa, hội nhập quốc tế diễn ngày sâu rộng, việc cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch nhiệm vụ cấp bách, nghiên cứu mạnh cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch yêu câu câp thiêt đặt thời điểm Từ trình bày đây, tác giả lựa chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ• tịch Việt Nam nay” làm đề • C • • • • tài luận văn thạc sĩ luật học • • • • Tình hình nghiên cứu đề tài Cho đến có nhiều cơng trình khoa học, nhiều viết nghiên cứu pháp luật hộ tịch nói chung, cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch nói riêng cá nhân, tập thể công bố: - Ths Phạm Trọng Cường: kể quản lý hộ tịch, NXB Chính trị quốc gia, 2004; - Phạm Hồng Hồn: Qn lý nhà nước hộ tịch cấp xã, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ hành cơng, Học viện hành quốc gia, 2011; tác giả nghiên cửu vấn đề lý luận quản lý nhà nước hộ tịch; thực trạng quản lý nhà nước hộ tịch cấp xã, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội đưa giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước hộ tịch cấp xã, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội; - Phạm Trọng Cường: Quản lý nhà nước hộ tịch - Lý luận, thực trạng phương hưởng đôi mới, Luận văn thạc sĩ luật, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội, 2003; tác giả tiến hành khảo sát thực trạng việc quản lý hộ tịch Việt Nam thời gian qua nêu un điểm, nhược điểm công việc đồng thời đưa số kiến nghị nhằm đổi nhằm nâng cao hiệu quản lý nhà nước hộ tịch; - Trương Thị Vân Anh: Quản lý nhà nước hộ tịch cấp xã, thực huyện Mê Linh, thành phổ Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Luật, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội, 2015, tác giả tập trung nghiên cún vấn đề chung hộ tịch quản lý nhà nước hộ tịch cấp xã; nêu thực trạng quản lý nhà nước hộ tịch cấp xã, huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội; nghiên cứu sơ giải pháp góp phân hồn thiện hoạt động quản lý nhà nuớc hộ tịch cấp xã huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội; - Nguyễn Hồng Hạnh: Thực pháp luật hộ tịch ủy ban nhãn dân phường - qua thực tiền quận Long Biên, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ luật, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội, 2016; tác giả nghiên cứu công tác thực pháp luật hộ tịch nói chung thực tế quận Long Biên nói riêng nhằm làm rõ sở lý luận, thực tiễn việc thực pháp luật hộ tịch đưa ỷ kiến góp phần nâng cao hiệu thực pháp luật hộ tịch địa bàn quận Long Biên giai đoạn LHT vừa có hiệu lực - Nguyễn Công Khanh: Luật hộ tịch sau ba năm vào đời sống, Tạp chí Dân chủ Pháp luật, 2019: tác giả đánh giá kết đạt qua năm LHT vào đời sống, số kết đạt được, hạn chế thách thức giai đoạn Các cơng trình nghiên cứu đặt giải số vấn đề lý luận thực tiễn giúp cho việc thực đề tài luận văn Tuy nhiên, chưa có đề tài nghiên cứu cải cách TTHC tồng thể lĩnh vực hộ tịch từ thực tiễn Việt Nam Đặc biệt kể từ LHT đời có hiệu lực thi hành nghiên cứu khơng cịn tính thời Chính vi vậy, sở kế thừa kết cơng trình nghiên cứu liên quan, luận vãn tập trung nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiễn việc thực TTHC lĩnh vực hộ tịch để từ đưa giải pháp thực tế, thiết thực việc cải cách TTHC lĩnh vực này, góp phần nâng cao hiệu q cơng tác thực pháp luật hộ tịch nói chung CCHC nói riêng Mục tiêu nghiên cứu Thứ nhất, nghiên cứu vấn đề lý luận TTHC cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch Thứ hai, phân tích, làm rõ quy định cụ thê LHT văn quy định chi tiết thi hành liên quan đến thủ tục ĐKHT, thực tiễn thực TTHC hộ• tịch Việt Nam;' đánh giá uu điểm sự• hạn chế • • • • • TTHC lĩnh vực hộ tịch hành mối tương quan với yêu cầu cải cách TTHC bối cảnh Thứ ba, sở kết nghiên cứu, luận văn đưa số giải pháp tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật hộ tịch nhằm tãng cường công tác cải cách TTHC lĩnh vực Việt Nam giai đoạn Đối tượng phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: vấn đề lý luận TTHC, cải cách TTHC, quy định pháp luật lĩnh vực hộ tịch đặc biệt LHT, thực tiễn việc triển khai thực TTHC lĩnh vực hộ tịch 63 tinh, thành phố trực thuộc Trung ương Việt Nam quy định trình tự, thủ tục, hồ sơ, giấy tờ, cách thức thực TTHC lĩnh vực hộ tịch 4.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu, luận văn nghiên cứu thực tiễn cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch Việt Nam khoảng thời gian năm trở lại Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu Trên sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tường Hồ Chí Minh Nhà nước pháp luật quan điếm Đảng, Nhà nước ta cải cách TTHC Luận văn sử dụng tồng hợp phương pháp nghiên cứu, đặc biệt trọng phương pháp sau: phương pháp thu thập thơng tin, phương pháp hệ thống, phân tích - tổng hợp, phương pháp so sánh luật học Tính mói đóng góp khoa học luận văn Luận văn góp phần hệ thống hóa vấn đề lý luận chung TTHC lĩnh vực hộ tịch, đánh giá thực trạng thực pháp luật TTHC lĩnh vực hộ tịch Việt Nam, làm rõ vân đê công tác cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch, từ đề xuất giải pháp nâng cao hiệu trình cải cách TTHC hộ tịch, góp phần giải vấn đề vướng mắc thực tiễn Luận văn có tính thời tài liệu tham khảo việc nghiên cứu thực tế thực TTHC lĩnh vực hộ tịch năm tới nguồn tài liệu tham khảo phục vụ công tác nghiên cứu đề tài khác liên quan đến hộ tịch Kết cấu luận văn Ngoài Phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn có cấu ba chương: Chương Nhũng vấn đề lý luận cải cách thủ tục hành thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch Chương Thực trạng pháp luật thực trạng cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch Việt Nam Chương Quan điềm, giải pháp tăng cường cài cách thù tục hành lĩnh vực hộ tịch Do đó, cân phải việc cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch cân bảo đảm thực quan điểm đơn giản, dễ hiếu dễ thực hiện; phù hợp với mục tiêu quản lý hành nhà nước; tiết kiệm thời gian chi phí cúa người dân quan ĐKHT; TTHC phải quan nhà nước có thẩm quyền quy định sở bảo đảm tính liên thơng TTHC liên quan, thực phân công, phân cấp rõ ràng, minh bạch, hợp lý 3.2 Các giải pháp tăng cường cải cách thủ tục hành hộ tịch từ thực tiễn Việt • • • Nam Hiện nay, nhu cầu tăng cường cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch cấp bách, cần làm Việc tiến hành cải cách cần thực theo hướng tiếp tục rà sốt đơn giản hóa TTHC đế loại bỏ thủ tục phức tạp, gây phiền hà cho người dân; thực có hiệu nhũng quy định kiểm sốt TTHC; thực cơng khai TTHC; ứng dụng CNTT vào hoạt động quan hành cách: (1) xây dựng, triển khai kế hoạch ứng dụng CNTT vào hoạt động quan hành nhà nước; (2) ứng dụng CNTT quy trình xử lý cơng việc; (3) cơng khai dịch vụ hành cơng mạng; (4) thống biểu mẫu giao dịch điện tử; (5) bước cung cấp dịch vụ hành cơng mạng Trong đó, tác giả cho cần tập trung vào nội dung sau: 3.2.1 Giải pháp hoàn thiện pháp luật lĩnh vực hộ tịch Cần tiếp tục nghiên cứu, hồn thiện chế, sách; thực CCHC, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân có yêu cầu ĐKHT; tăng cường hiệu lực, hiệu quản lý nhà nước hộ tịch: - Trước mắt, bối cảnh chưa sửa đổi, bổ sung LHT đạo luật liên quan đến LHT, tác giả cho rằng, Bộ Tư pháp Bộ, ngành liên quan cần chủ động rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật chưa thống nhất, chưa hướng dẫn cụ có ảnh hưởng đến hoạt 89 động ĐKHT, đặc biệt quy định pháp luật dân sự, cư trú, nhân gia đình; vấn đề liên quan đến phong tục, tập quán, dân tộc cần có trao đổi để báo cáo Chính phủ có sách điều chỉnh phù hợp, bảo đảm công bằng, không phân biệt đối xử phù họp với văn hóa, lối sống đặc thù đồng bào dân tộc thiểu số - Các quan: Bộ Tư pháp, Bộ Y tế sớm thực việc xây dựng văn quy phạm pháp luật điều chỉnh việc khai thác, sữ dụng CSDLHTĐT đăng ký hộ tịch trực tuyến; hướng dẫn việc cấp Giấy chứng sinh, giấy báo tử, bảo đảm Kế hoạch, tạo sở thống cho quan ĐKHT triển khai thực Ngoài ra, tác gia cho việc củng cố, xây dựng chế phối hợp ngành, cấp có liên quan cần thiết, Bộ, ngành, đơn vị có liên quan tích cực phối hợp với Bộ Tư pháp, quan giao giúp Chính phủ quản lý nhà nước lĩnh vực hộ tịch, có phản hồi có hình thức trao đổi phù hợp, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thể chế thực tế phát sinh; đặc biệt Hội đồng dân tộc, ủy ban dân tộc sớm có đề xuất ban hành văn quy phạm pháp luật điều chỉnh vấn đề tên gọi, thành phần dân tộc, bảo đảm sở pháp lý thống cho việc ĐKHT cấp giấy tờ cá nhân khác cho công dân; bảo đảm tri kết nối, liên thông quan quản lý, ĐKHT với quan khác có liên quan quản lý khai thác thông tin, số liệu hộ tịch Bên cạnh đó, Bộ Công an cần chủ động phối hợp, chia sẻ hạ tầng kỹ thuật để Bộ Tư pháp trì hoạt động Hệ thống thông tin đăng ký quàn lý hộ tịch triển khai CSDLQGVDC; đồng thời, cần đạo, hướng dẫn công an địa phương phối họp với quan tư pháp cấp việc kiếm tra, đối chiếu thông tin công dân; không yêu cầu người dân phải thực thêm TTHC khơng có quy định, gây phiền hà cho công dân tạo 90 áp lực cho quan ĐKHT, đặc biệt không nên gây xáo trộn không cân thiết xã hội yêu cầu thực ĐKLK.S với số đông 3.2.2 Giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quản lý nhà nước hộ• tịch • cấp ủy, quyền địa phương cần coi cơng tác quản lý, ĐKHT công tác quan trọng cơng tác riêng ngành Tư pháp Chính vậy, Sờ Tư pháp cần xác định vai trị nịng cốt mình, chủ động, tích cực việc tham mưu, đề xuất với UBND cấp tỉnh, phối hợp với sở, ban, ngành trình tố chức thực hiện; địa phương, cần sớm có giải pháp cụ thể phù hợp với tình hình thực tiễn địa phương để khắc phục tình trạng số nơi cịn buông lỏng quản lý hạn chế, yếu cơng tác quản lý, ĐKHT; cần có biện pháp tăng cường công tác tra, kiểm tra hoạt động ĐK.HT cấp huyện, cấp xã; việc ĐKHT có yếu tố nước ngồi; thay đổi, cải hộ tịch qua đó, kịp thời uốn nắn sai sót, xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật hoạt động đăng ký quản lý hộ tịch 3.2.3 Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin lĩnh vực hộ• tịch • • - Để đẩy mạnh úng dụng CNTT lĩnh vực hộ tịch, giải pháp cấp bách cần thực hoàn thiện sở pháp lý cho việc xây dựng CSDLHTĐT phạm vi tồn quốc, có mối quan hệ mật thiết sờ đầu vào CSDLQGVDC để thực định hướng xây dựng CSDLHTĐT gắn liền với việc tin học hố cơng tác ĐKHT sở ứng dụng công nghệ tin học Hiện nay, Nghị định sổ 87/2020/CP-NĐ ban hành thơng tư hướng dần thi hành cịn Bộ Tư pháp xây dựng CSDLHTĐT sớ liệu ngành, có khả chia sẻ, kết nối với sở liệu điện tử khác liên quan đến dân cư CSDLHTĐT phải coi 91 sở liệu gơc hình thành thơng tin công dân sở liệu điện tử khác quản lý dân cư - CSDLHTĐT sở liệu lớn, cần phải có thiết kế lộ trình/bước phù hợp Chính vậy, trước mắt, tác giả cho cần tập trung đầu tư sở vật chất, trang thiết bị cho quan đăng ký, quản lý hộ tịch (UBND cấp) nhằm đáp ứng yêu cầu tin học hố, ứng dụng CNTT cơng tác đăng ký, quản lý hộ tịch Đồng thời, việc nghiên cứu hoàn thiện, áp dụng thống phần mềm ứng dụng tin học công tác đăng ký quản lý hộ tịch địa phương việc cần làm đế bảo đăm tính thống nhất, tính bảo mật liệu hộ tịch công dân; tạo chế phân cấp, phân quyền quản lý, sử dụng, khai thác dừ liệu hộ tịch cá nhân phù hợp với yêu cầu thực tiễn - Để phục vụ cho việc xây dựng CSDLHTĐT việc cần làm lúc tập trung số hố, cập nhật tồn liệu hộ tịch giấy lưu trữ địa phương để phục vụ tốt công tác tra cứu, thống kê số liệu hộ tịch, đồng thời hạn chế tối đa hư hỏng, mát sổ hộ tịch nay; công tác phối hợp bộ, ngành việc chia sẻ, kết hệ sở liệu, tạo tiền đề cho việc hoàn thiện CSDLQGVDC cần đẩy mạnh - Các địa phương cần tập trung bố trí ngân sách phù hợp cho cơng tác hộ tịch, quan tâm đầu tư sở vật chất, trang thiết bị cần thiết phục vụ cho công tác ĐKHT, bố trí kinh phí để triển khai nhiệm vụ Đề án CSDLHTĐT toàn quốc, bố trí kinh phí mua sắm máy tính, trang thiết bị, nhằm đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực, sở hạ tầng, kinh phí quản lý, vận hành, bào dưỡng máy móc, trang thiết bị phục vụ việc trì, khai thác, sử dụng CSDLHTĐT địa phương Bên cạnh đó, địa phương cần phải đáp ứng yêu cầu có hạ tầng CNTT thiết bị chuyên dụng theo quy định đảm bảo đủ điều kiện để 92 thực quy trình cơng khai, hướng dân, tiêp nhận, giải quyêt, theo dõi trình giải trả kết giải TTHC cá nhân, tổ chức; có đủ điều kiện để thực dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 3.2.4 Giải pháp củng cố, kiện toàn tổ chức máy quản lý nhà nước lĩnh vực hộ tịch LHT, Nghị định số 123/2015/NĐ-CP quy định cụ thể việc tuyển dụng, bố trí, bồi dưỡng công chức làm công tác hộ tịch, bảo đảm trước ngày 31/12/2019, 100% công chức tư pháp - hộ tịch đáp ứng đù tiêu chuẩn theo quy định LHT Đồng thời, Nghị định số 123/2015/NĐ-CP quy định vào số lượng cán bộ, công chức cấp xã Chính phủ quy định, UBND cấp tỉnh cần ưu tiên bố trí cơng chức tư pháp - hộ tịch làm công tác hộ tịch chuyên trách xã, phường, thị trấn đơn vị hành cấp xã loại 1, loại có đơng dân cư, số lượng cơng việc hộ tịch nhiều; đó, cấp quyền địa phương cần quan tâm, bổ trí xã, phường, thị trấn có 01 cơng chức chuyên trách hộ tịch, đủ tiêu chuẩn theo quy định bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch đủ để đảm nhiệm cơng tác chun mơn Việc bố trí công chức làm công tác hộ tịch, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã cần bảo đảm tính ốn định, hạn chế việc luân chuyển gây xáo trộn, ảnh hưởng tới chất lượng hiệu cơng việc, việc thay đổi vị trí cơng tác công chức thực người thay đáp ứng đủ điều kiện quy định cùa LHT; thường xuyên cập nhật, tống hợp, tra, kiểm tra để có dừ liệu đầy đủ số lượng, chất lượng, độ tuổi, quy hoạch biến động đội ngũ cơng chức tư pháp - hộ tịch, từ có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng bổ sung, càn xây dựng lộ trình cụ thể thực kiện tồn đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch đáp ứng tiêu chuẩn chức danh, phù hợp với chuyên môn nghiệp vụ nhằm thực tốt nhiệm vụ, quyền hạn giao theo quy định LHT đảm bảo bố trí đủ, đúng, khơng kiêm nhiệm ốn 93 định, lâu dài đôi với đội ngũ công chức hộ tịch Cân thực việc không tuyển công chức làm công tác hộ tịch không đủ tiêu chuấn theo quy định LHT Đối với công chức đuợc tuyển dụng chưa đủ tiêu chuẩn chun mơn, cần bố trí, cử đào tạo bố sung, bảo đảm đủ tiêu chuẩn chuyên môn theo quy định Luật hộ tịch Các cấp cần bố trí kinh phí hỗ trợ đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch, đặc biệt đội ngũ công chức cấp xã, miền núi, vùng sâu vùng xa nhằm thu hút nguồn nhân lực trẻ, có trình độ chun mơn cao Cơ quan, đơn vị có liên quan địa bàn cần có phổi họp nhằm xây dựng, tổ chức thực kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch cho công chức làm công tác hộ tịch địa phương Bảo đảm đội ngũ cán làm công tác hộ tịch đáp ứng đủ điều kiện, tiêu chuấn theo quy định Tác giả cho rằng, Bộ Nội vụ cần nghiên cúu, có kế hoạch bổ sung thêm biên chế làm công tác hộ tịch cho địa phương, đặc biệt công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã (ưu tiên bổ trí đơn vị hành cấp xã loại 1, loại có đơng dân cư, số lượng công việc hộ tịch nhiều) 3.2.5 Nghiên cứu đổi mơ hình đăng ký quản lý hộ tịch (chế định Hộ tịch viên) Xuất phát từ thực trạng đội ngũ công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã chưa đảm bảo số lượng, chất lượng, phụ thuộc biên chế địa phương phải kiêm nhiệm nhiều cơng việc khác dẫn đến sai sót đăng ký hộ tịch Do vậy, giãi pháp trước mắt, đế nâng cao chất lượng, hiệu công tác đăng ký hộ tịch nói chung, chất lượng đội ngũ cơng chức làm cơng tác hộ tịch nói riêng, cần đổi mơ hình quản lý cán bộ, cơng chức theo hướng tích cực phát huy phương tiện để người dân có chế thuận tiện để góp ý, phản ánh, đánh giá chất lượng cung úng dịch vụ đội ngũ cán lâu dài, xem xét tách riêng công tác hộ tịch khởi công tác tư pháp, xây dụng chức danh Hộ tịch viên thực công tác hộ tịch chuyên 94 trách, trực tiêp đăng ký tât việc hộ tịch Hội đông nhân dân tỉnh/thành phố định xã, phường, thị trấn địa bàn có Hộ tịch viên kiêm nhiệm công tác tư pháp theo đề nghị UBND cấp Theo đó, chức danh Hộ tịch viên xây dựng theo hướng chuyên nghiệp hóa, đào tạo chuyên môn nghiệp vụ hộ tịch chức danh tư pháp (công chứng viên, trợ giúp viên pháp lý, đấu giá viên ) bổ nhiệm để bảo đảm ổn định nâng cao hiệu thực đăng ký hộ tịch 3.2.6 Giải pháp nâng cao lực chuyên môn phẩm chất đạo đức nghề nghiệp công chức hộ tịch Giải pháp vô quan trọng cần đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ nghiệp vụ công chức làm công tác hộ tịch Các quan đăng ký, quản lý hộ tịch cần xác định việc đào tạo bồi dưỡng cho công chức làm công tác hộ tịch nhiệm vụ thường xuyên, qua đó, cần thường xuyên tăng cường tổ chức đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch cho đội ngũ báo cáo viên, công chức làm công tác hộ tịch địa phương đảm bảo hiệu quả, chưa đáp ứng yêu cầu giải công việc Đồng thời, cần bổ trí kinh phí cho cơng tác đào tạo, bồi dưỡng công chức làm công tác hộ tịch tăng cường giáo dục, rèn luyện trị, tư tưởng, thái độ phục vụ nhân dân, tuân thủ đạo đức nghề nghiệp Việc trọng nâng cao nhận thức cho đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch cần thiết phải đề cao đạo đức công vụ thực thi công vụ vấn đề vô cần thiết Các quan có liên quan cần nhận thức đầy đủ vị trí, vai trị tầm quan trọng đạo đức công vụ bối cảnh để có cách làm cụ thể như: xây dựng tiêu chí đánh giá gắn với vị trí, chức danh cán bộ, cơng chức đảm nhiệm; lựa chọn cán bộ, công chức cử đào tạo, bồi dưỡng; chặt chẽ công tác quàn lý cán bộ, công chức; xây dựng môi trường làm việc tạo động lực cho cán bộ, công chức 95 Mồi cán bộ, công chức làm công tác hộ tịch phải tự nhận thức ý nghĩa, tầm quan trọng đạo đức công vụ, không ngùng rèn luyện, phấn đấu hồn thiện thân với tinh thần hết lịng, phụng Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; đặt lợi ích Nhân dân, Tố quốc lên hết Tác giả cho rằng, cần thực đồng giải pháp với việc đổi công tác đánh giá cán bộ, công chức làm công tác hộ tịch dựa tiêu chí đạo đức cơng vụ gắn với vị trí, chức danh cán bộ, công chức Xây dựng môi trường làm việc tạo động lực cho cán bộ, công chức làm công tác hộ tịch Phát huy tính tích cực, chủ động, tinh thần gương mẫu cán bộ, công chức làm công tác hộ tịch thực thi công vụ 96 KÊT LUẬN Trong năm vừa qua, Việt Nam đạt nhiêu thành tựu quan trọng phát triển kinh tế - xã hội, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, ồn định, giữ vững tăng cường trị, đưa đất nước ngày tiến lên thời kỳ hội nhập Để đạt thành cơng va trị CCHC, đặc biệt cải cách TTHC đóng góp trọng tâm Trong giai đoạn nay, cải cách TTHC nhiệm vụ cấp thiết để thực mục tiêu xây dựng hành dân chủ, vững mạnh, chuyên nghiệp lấy nhân dân làm gốc, tiền đề, động lực để phát triển kinh tế - xã hội Lĩnh vực đăng ký quản lý hộ tịch nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên quyền cấp, nhằm theo dõi thực trạng biến động hộ tịch cùa cá nhân, sở bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp cá nhân, đồng thời góp phần vào việc xây dựng hoạch định sách kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng dân số, kế hoạch hóa gia đình Các TTHC lĩnh vực hộ tịch thủ tục liên quan mật thiết đến quyền cơng dân, đến sinh mạng trị, gắn bó mật thiết với mồi người Việt Nam từ sinh chết ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp tổ chức, cá nhân Với đời LHT, việc cải cách TTHC lĩnh vực có bước tiến lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân việc việc thực ĐKHT Tuy nhiên, phát triển, vận động, biến đồi không ngừng mối quan hệ xã hội mang đến thách thức cho quan quản lý, đăng ký hộ tịch việc hoạch định sách, quy định trình tự, TTHC lĩnh vực đảm bảo theo kịp thay đối thực tế đời sống xã hội Trong khuôn khổ nghiên cứu, Luận văn trình bày số khái niệm sở lý luận pháp luật câi cách TTHC nói chung 97 cải cách TTHC lĩnh vực tư pháp hộ tịch nói riêng; phân tích, đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp cải cách TTHC lĩnh vực hộ tịch theo pháp luật Việt Nam nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người dân; bảo đảm công khai, minh bạch thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời gian giải yêu cầu ĐKHT Việc nghiên cứu quy định pháp luật hộ tịch mối tương quan với yêu cầu cải cách TTHC địi hởi cần phải có kiến thức, nghiên cứu sâu rộng thời gian để đánh giá cách toàn diện Mặc dù cố gắng trình độ cịn nhiều hạn chế nên Luận văn khơng thể tránh khỏi thiếu sót Rất mong nhận góp ý Thầy, Cô thành viên Hội đồng Quý độc giả đế Luận văn hồn thiện có ý nghĩa thực tiễn 98 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Trương Thị Vân Anh (2015), Quản lỷ nhà nước vê hộ tịch cáp xã, thực huyện Mê Linh, thành phổ Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Luật, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội Bộ Tài (2016), Thơng tư số 250/2016/TT-BTC ngày 11 tháng 11 năm 2016 hướng dẫn phí lệ phỉ thuộc thâm quyền định Hội đồng nhãn dãn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hà Nội Bộ Tư pháp (2014), Báo cáo chuyên đề: Tình hình triển khai thi hành Luật hộ tịch, Hà Nội Bộ Tư pháp (2015), Ke hoạch triển khai thi hành Luật hộ tịch, Hà Nội Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Y tế (2015), Thông tư liên tịch số 05/2015/TTLT-BTP-BCA-BYT ngày 15/5/2015 hướng dẫn thực liên thông thủ tục hành chỉnh đăng kỷ khai sinh, đãng kỷ thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em tuổi, Hà Nội Bộ Tư pháp (2020), Thông tư số 04/2020/TT-BTP ngày 28/5/2020 quy định chi tiết thi hành nghị• định số • • sổ điều luật • hộ• tịch • • 123/2015/NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2015 phủ quy định chi tiết số điều biện pháp thi hành Luật Hộ tịch, Hà Nội Bộ Tư pháp (2020), Quyết định sổ Ỉ872/QĐ-BTP ngày 04 tháng năm 2020 việc công bố thủ tục hành sửa đổi, bổ sung lĩnh vực hộ tịch thực quan đăng kỷ hộ tịch nước thuộc phạm vi chức quản lỷ Bộ tư pháp, Hà Nội Bộ Y tế (2012), Thông tư số 17/2012/TT-BYT ngày 24/10/2012 quy định cấp sử dụng Giấy chứng sinh, Hà Nội Bộ Y tế (2019), Thông tư số 27/2019/TT-BYT ngày 27/9/2019 sửa đổi, bổ sung sổ điều Thông tư sổ 17/2012/TT-BYT ngày 24/10/2012 quy định cấp sử dụng Giấy chủng sinh, Hà Nội 99 10 Chính phủ (2011), Nghị qut sơ 30c/NQ-CP ngày 08/11/2011 vê Chương trình tơng thê cải cách HCNN giai đoạn 2011 - 2020, Hà Nội 11 Chính phủ (2011), Nghị định sổ 43/201Ỉ/NĐ-CP ngày 13/6/2011 quy định việc cung cap thông tin dịch vụ công trực tuyến trang thông tin điện tử công thông tin điện tử quan nhà nước, Hà Nội 12 Chính phủ (2013), Nghị số 01/NQ-CP ngày 07 tháng 01 năm 2013 giải pháp chủ yếu chi đạo điều hành thực Ke hoạch phát triển kinh tế - xã hội dự toán ngân sách nhà nước năm 2013, Hà Nội 13 Chính phủ (2013), Chi thị số 07/CT-TTg ngày 22/5/2013 Thủ tướng Chính phủ việc đẩy mạnh thực Chương trình tổng thể cải cách hành nhà nước giai đoạn 2011 - 2020, Hà Nội 14 Chính phủ (2013), Quyết định số 896/QĐ-TTg ngày 08/6/2013 Thủ tưởng Chỉnh phủ phê duyệt Đe án tơng thê đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ cơng dân sở liệu liên quan đến quản lỷ dân cư giai đoạn 2013 - 2020, Hà Nội 15 Chính phủ (2015), Nghị sổ 36a/NQ-CP ngày 14/10/2015 Chính phủ Chỉnh phủ điện tử, Hà Nội 16 Chính phủ (2015), Nghị định 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 quy định chi tiết sổ điều biện hộ• tịch, • • • Xpháp X thi hành Luật • • Hà Nội • 17 Chính phủ (2017), Nghị sổ 58/NQ-CP ngày 04/7/2017 việc đơn giản hóa TTHC, giấy tờ cơng dãn liên quan đến quản lý dãn cư thuộc phạm vi chức quản lý Bộ Tư pháp, Hà Nội 18 Chính phủ (2018), Nghị định so 61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 Chính phù thực chế cửa, cửa liên thông giải thủ tục hành chính, Hà Nội 19 Chính phủ (2020), Nghị định số 87/2020/NĐ-CP quy định sở liệu hộ tịch điện tử, đăng kỷ hộ tịch trực tuyến, Hà Nội 100 20 Cục Hộ tịch, quôc tịch, chứng thực (2015), Nội dung đê án sở liệu hộ tịch điện tử toàn quốc, Hà Nội 21 Cục pháp chế cải cách hành tư pháp (2015), vấn đề cấp sổ định danh cá nhân cho trẻ em đăng ký khai sinh nghị định quy định chi tiết số điều biện pháp thi hành Luật cước công dân, Bộ Công an, Hà Nội 22 Phạm Trọng Cường (2003), Quản lý nhà nước hộ tịch - Lý luận, thực trạng phương hướng đôi mới, Luận văn thạc sĩ luật, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội 23 Phạm Trọng Cường (2004), quản lý hộ tịch, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 24 Nguyễn Hồng Hạnh (2016), Thực pháp luật hộ tịch ủy ban nhân dân phường - qua thực tiễn quận Long Biên, thành phố Hà Nội Luận văn thạc sĩ luật, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội 25 Trần Thị Lệ Hoa (2013), “Thực trạng đội ngũ công chức Tư pháp - Hộ tịch yêu cầu chuẩn hóa”, Tạp chí dân chủ pháp luật, (Chun đề pháp luật hộ tịch năm 2013), Bộ Tư pháp 26 Phạm Hồng Hoàn (2011), Quản lỷ nhà nước hộ tịch Cấp xã, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ hành cơng, Học viện hành quốc gia, Hà Nội 27 Nguyễn Cơng Khanh (2019), “Luật hộ tịch sau ba năm vào đời sống”, Tạp chí Dán chủ Pháp luật, Bộ Tư pháp 28 Quốc hội (1992), Hiến pháp Hà Nội 29 Quốc hội (1995), Bộ Luật dân số 44-UCTN ngày 28/10/1995 Hà Nội 30 Quốc hội (2000), Nghị sổ 35/2000/NQ-QH10 ngày 09/6/2000 việc thi hành Luật Hơn nhân Gia đình Hà Nội 31 Quốc hội (2010), Luật Ni ni sổ 52/2010/QHÌ2 ngày 17/6/2010, Hà Nôi 101 32 Quôc hội (2013), Hiên pháp, Hà Nội 33 Quốc hội (2014), Luật Căn cước công dãn sổ 59/2014/QH13 ngày 20/11/2014, Hà Nội 34 Quốc hội (2014), Luật Hộ tịch số 60/2014/QH13 ngày 20/11/2014, Hà Nội 35 Quốc hội (2014), Luật Hơn nhân gia đình sổ 52/2014/QH13 ngày 19/6/2014, Hà Nội 36 Quốc hội (2015), Bộ Luật dân số 91/2015/QH13 ngày 24/11/2015, Hà Nội 37 Quốc hội (2015), Luật Ban hành văn quy phạm pháp luật số 80/2015/QH13 ngày 22/6/2015, Hà Nội 38 Quốc hội (2020), Luật số 63/2020/QH14 ngày 18/6/2020 sửa đôi, bô sung số điều Luật Ban hành văn quy phạm pháp luật số 80/2015/QH13, Hà Nội 39 Thủ tướng Chính phủ (2019), Quyết định số 274/QĐ-TTg ngày 12/3/2019 phê duyệt Đề án Công Dịch vụ công Quốc gia, Hà Nội 40 Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp (2001), Thông tư liên tịch số 0Ỉ/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngày 03/01/2001 hướng dẫn thi hành Nghị số 35/2000/QH10 ngày 09/6/2000 Quốc hội thi hành Luật Hơn nhân Gia đình, Hà Nội 41 Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp (2016), Thông tư liên tịch số 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngày 06/01/2016 hướng dẫn thi hành số quy định Luật Hôn nhân Gia đình, Hà Nội 42 Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê (1979), Quyết định số 121TCTK/PPCĐ ngày 02/3/1979 ban hành Danh mục dân tộc Việt Nam, Hà Nội 102 43 Đinh Trung Tụng (2013), “Quan điêm đạo, định hướng xây dựng dự án luật hộ tịch”, Tạp dân chủ pháp luật, (Chuyên đề pháp luật hộ tịch), Bộ Tư pháp 44 Bùi Thị Tư (2014), Quản lỷ hộ tịch - Qua thực tiền Hải Phòng, Luận văn thạc sĩ luật, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội 45 Trường Đại học Luật Hà Nội (2018), Giáo trình Luật hành Việt Nam, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội 46 Văn phịng Chính phủ (2018), Thơng tư số 01/2018/TT-VPCP ngày 23/11/2018 hướng dẫn thi hành số quy định Nghị định số 61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 Chinh phủ thực chế của, liên thông giải thủ tục hành chính, Hà Nội 47 Viện nghiên cứu lập pháp (2013), Thông tin chuyên đề: Một số vẩn đề lỷ luận so sánh pháp luật hộ tịch, Trung tâm thông tin khoa học, ủy ban Thường vụ Quốc hội 48 Vụ phổ biến giáo dục pháp luật, Cục hộ tịch, quốc tịch, chứng thực (2014), Đề cương giới thiệu Luật hộ tịch, Bộ Tư pháp 103 ... cường cài cách thù tục hành lĩnh vực hộ tịch Ch ương NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH vực HỘ TỊCH 1.1 Thủ tục • hành cải cách thủ tục ♦ hành 1.1.1... CƯỜNG CÃI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG CƠNG TÁC Hộ TỊCH 86 3.1 Quan điểm tăng cường cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ? ?? tịch 86 • • 3.1.1 Cải cách thủ tục hành lĩnh vực hộ tịch phải... CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH vực HỘ• TỊCH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 27 • • • • 2.1 Quy định thủ tục đăng ký hộ tịch Việt Nam thực trạng triên khai thực 27 2.1.1 Các nhóm thủ tục hành lĩnh