Đặc biệt đối với học sinh trung học cơ sở âm nhạc dân gian có ý nghĩa rất lớn, đó là phương tiện hiệu quả để đưa vào góp phần hình thành nhân cách phát triển toàn diện đối với các em học
NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1.1 Khái quát về dân ca
Dân ca là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của mỗi người, bắt đầu từ khi chúng ta còn trong lòng mẹ cho đến khi trưởng thành Những bài hát ru êm dịu, những câu đồng dao vui tươi trong thời thơ ấu, và những làn điệu giao duyên tình cảm khi lớn lên đều mang đến cho chúng ta những kỷ niệm đẹp Dân ca không chỉ là âm thanh mà còn là nguồn động viên trong những lúc lao động vất vả, khơi dậy tinh thần hợp tác trong công việc Nó gắn bó với từng giai đoạn của cuộc đời, phản ánh tâm hồn và bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc Dân ca chính là tiếng nói của con người, là nhịp đập của cuộc sống.
Dân ca là những bài hát cổ truyền do nhân dân sáng tác và lưu truyền qua các thế hệ, phản ánh phong tục tập quán của từng địa phương, dân tộc Là một loại hình nghệ thuật dân gian, dân ca là tài sản chung của xã hội, ra đời trước khi có nền âm nhạc chuyên nghiệp Trong thời kỳ không có chữ viết và phương tiện ghi âm, dân ca chủ yếu phát triển qua hình thức truyền miệng từ đời này sang đời khác.
Dân ca Việt Nam là một thể loại âm nhạc truyền thống, được sáng tạo và truyền khẩu bởi cộng đồng, nơi mỗi người biểu diễn có quyền tự do ứng tác, trở thành "đồng tác giả" của tác phẩm Những bài dân ca không chỉ tôn vinh cá nhân mà còn là sản phẩm của tập thể, do đó, người sáng tác ban đầu thường không được ghi nhận Mỗi bài dân ca tồn tại với một bản gốc gọi là lòng bản, và qua thời gian, nhiều dị bản được hình thành từ sự phát triển và đón nhận của cộng đồng Những bài dân ca được yêu thích sẽ được truyền bá rộng rãi, đồng thời, để đáp ứng nhu cầu xã hội, người ta cũng sáng tác thêm lời ca mới, tạo nên sự đa dạng cho thể loại này Dân ca thường được biểu diễn trong các lễ hội, hát làng nghề, và trong cuộc sống hàng ngày để cổ vũ tinh thần trong lao động hay thể hiện tình cảm Đặc biệt, mỗi vùng miền có cách phát âm và từ ngữ khác nhau, giúp phân loại dân ca theo từng tỉnh thành, với những đặc trưng riêng của miền Bắc, miền Trung và miền Nam.
Ngày nay, để xác định xuất xứ của một bài dân ca, người ta thường dựa vào các đặc điểm như tiếng địa phương và địa danh Đây là phương pháp nhận diện phổ biến nhất Các bài dân ca miền Bắc thường có từ đệm như “rằng, thì, chứ ” và sử dụng các dấu giọng như sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng, giúp phát âm rõ nét hơn Ngoài ra, một số phụ âm được phát âm đặc thù, tạo nên sự độc đáo cho từng bài hát.
Âm thanh của các từ như "r, d, gi" và "s, x" trong tiếng Việt miền Trung thường phát âm giống nhau, không phân biệt nặng nhẹ Dân ca miền Trung thường có những từ như "ni, nớ, răng, rứa " với dấu sắc được đọc thành dấu hỏi, trong khi dấu hỏi và ngã thường được phát âm giống nhau và trầm hơn so với chữ không dấu Ngược lại, dân ca miền Nam thường sử dụng các từ như "má (mẹ), bậu (em), đặng (được) " với cách phát âm "ê" thành "ơ" và dấu ngã thành dấu hỏi Tuy nhiên, tất cả đều phản ánh sự mộc mạc giản dị của văn hóa dân gian.
1.1.2 Sự đa dạng, phong phú và đặc điểm nghệ thuật của dân ca Việt Nam
Việt Nam là một quốc gia đa sắc tộc với nền văn hóa phong phú, thể hiện rõ qua các thể loại dân ca đặc trưng của từng vùng miền như Quan họ Bắc Ninh, hát Ví, hát Dặm, và nhiều loại hình khác từ Bắc Bộ đến Nam Bộ Các âm điệu và tiết tấu của dân ca chủ yếu xuất phát từ những câu ca dao và thơ vần truyền thống, được phát triển qua thời gian thành những thể loại hát dân gian độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa của từng địa phương và dân tộc, từ đồng bào Thái, H’mông, Mường cho đến các dân tộc Tây Nguyên.
1.1.2.1 Sự đa dạng và phong phú của dân ca Việt Nam
Dân ca Việt Nam từ lâu đã trở thành một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của các cộng đồng dân tộc Các thể loại dân ca đa dạng như Chầu văn, ca Trù, ca Huế, nhạc tài tử miền Nam, cùng với các hình thức ca kịch độc đáo như Tuồng, Chèo, Cải lương, đều thể hiện sự phong phú của văn hóa âm nhạc Hát Chầu văn, với tính chất tôn giáo linh thiêng, thường được thể hiện bởi các thầy cúng chuyên nghiệp, kết hợp giữa đàn nguyệt, giọng hát điêu luyện và tiếng trống vỗ Ngoài ra, Quan họ Bắc Ninh cũng nổi bật với âm nhạc phong phú và độc đáo.
Dân ca Việt Nam thể hiện sự phong phú và đa dạng qua nhiều thể loại như hát ru, đồng dao và các điệu hò, điệu lý Những điệu hát này không chỉ xuất hiện trong công việc và lễ hội mà còn tạo cơ hội cho các thế hệ giao lưu Sáng tác lời mới trong dân ca nhiều hơn so với nhạc cung đình và nhạc thính phòng, với những đóng góp đáng kể như hát Quan họ Đặc biệt, hát Quan họ có hơn 700 làn điệu khác nhau, trong khi đó, theo TS Hà Thị Hoa, hiện có khoảng 250 làn điệu Chèo.
Dân ca Việt Nam mang đậm bản sắc địa phương, phản ánh phong tục, ngôn ngữ và âm nhạc riêng của từng vùng miền Những bài hát ru, được mẹ, bà, hoặc chị hát cho trẻ ngủ, có tên gọi khác nhau tùy theo khu vực: hát ru ở miền Bắc, ru con ở miền Trung, và hát đưa em hay ầu ơ ví dầu ở miền Nam.
Dân ca Việt Nam được trình bày theo trình tự một đời người, bắt đầu từ những bài hát ru cho trẻ sơ sinh, tiếp nối là các bài dân ca, đồng dao trong thời thơ ấu để giúp trẻ vui chơi và khám phá thế giới xung quanh Khi trưởng thành, thanh niên tụ họp để thi hát, giao duyên và thưởng thức những bài hát vui tươi trong cuộc sống Điều này cho thấy dân ca không chỉ là âm nhạc mà còn phản ánh các giai đoạn và trải nghiệm trong cuộc đời mỗi con người.
Mỗi người trong chúng ta đều có một miền quê gắn bó, nơi quê hương là cánh đồng lúa thơm và lũy tre xanh bên bờ đê Hai tiếng "quê hương" trở nên gần gũi và lung linh hơn qua những giai điệu ngọt ngào của dân ca, mang đến cho chúng ta niềm tự hào về bản sắc văn hóa Khi hiểu và cảm nhận những giai điệu quê hương, chúng ta không chỉ tìm thấy niềm hãnh diện mà còn nhận ra sự phong phú của nền âm nhạc dân gian dân tộc mình.
1.1.2.2 Đặc điểm nghệ thuật của dân ca Việt Nam
+ Đặc điểm về nhịp điệu:
Nhịp điệu là yếu tố quan trọng đầu tiên mà con người nhận thức trong quá trình lao động, và nó cũng được áp dụng trong nghệ thuật âm nhạc Nhiều nghiên cứu về dân ca của các dân tộc đã chứng minh điều này.
Nhịp điệu trong dân ca lao động đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích và phối hợp các động tác một cách nhịp nhàng, đặc biệt là đối với con người trong quá khứ.
Nhịp điệu là yếu tố cốt lõi trong âm nhạc, giống như bộ khung của một ngôi nhà, với sự đơn giản hay phức tạp phụ thuộc vào ngôn ngữ lời ca và cảm xúc bài hát Trong dân ca Việt Nam, nhịp hai như 2/2, 2/4, và 2/8 thường được sử dụng, trong đó nhịp 2/4 phổ biến hơn cả Giai điệu và âm điệu đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện sắc thái tình cảm, với sự phát triển từ đơn giản đến phức tạp, từ những âm ngân nga tự do đến những hình tượng âm nhạc phong phú và đa dạng, khiến lời ca phải gắn chặt với sự luyến láy của nhạc.
+ Đặc điểm về lời ca:
Phần lời chính trong các bài hát dân ca Việt Nam sử dụng đa dạng thể thơ dân gian để phổ nhạc, đồng thời cần đảm bảo yếu tố nhạc, thơ và hình tượng văn học Bên cạnh đó, phần lời phụ cũng mang những đặc điểm nổi bật, mặc dù nếu tách rời thì không có nghĩa, nhưng nhờ vào yêu cầu luyến láy và phát triển của âm nhạc, chúng trở nên có ý nghĩa và không thể thiếu trong thể loại dân ca này.
THỰC TRẠNG VỀ KHẢ NĂNG CẢM THỤ ÂM NHẠC QUA CÁC BÀI HÁT DÂN CA CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ SA ĐÉC - THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH PHÚ THỌ
Âm nhạc là một phần quan trọng trong giáo dục, giúp phát triển toàn diện học sinh tại trường THCS Sa Đéc Môn học này không chỉ truyền đạt kiến thức về nghệ thuật âm nhạc mà còn nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc, hình thành văn hóa âm nhạc và giáo dục nhân cách con người mới Việt Nam Thông qua âm nhạc, học sinh được rèn luyện tư duy sáng tạo, bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật và tham gia vào các hoạt động văn nghệ, tạo ra môi trường học tập vui tươi, lành mạnh Thời kỳ phát triển nhanh chóng về thể chất và tâm lý của học sinh THCS là thời điểm lý tưởng để khuyến khích sự sáng tạo, giúp các em hiện thực hóa những suy nghĩ và ước mơ của mình.
2.1 Vài nét khái quát về trường Trung học cơ sở Sa Đéc
Thị xã Phú Thọ, nằm trong vùng trung du và miền núi phía Bắc, được thành lập vào ngày 5 tháng 5 năm 1903 từ làng Phú Thọ Mặc dù không phải là trung tâm kinh tế - chính trị của tỉnh, thị xã này có bề dày truyền thống phát triển và từng là trung tâm tỉnh lị của Phú Thọ từ đầu thế kỷ XX Với vị trí kết nối vùng Tây Bắc và đồng bằng Bắc bộ, Phú Thọ sở hữu tiềm năng lớn để phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế.
Phú Thọ, vùng đất thiêng liêng của dân tộc Việt Nam, lưu giữ hàng ngàn năm lịch sử với nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú Nơi đây phản ánh cuộc sống của cư dân nông nghiệp qua các di tích đình, chùa, đền, miếu và các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng, lễ hội, nghệ thuật trình diễn, và ẩm thực Hệ thống lễ hội dân gian tại Phú Thọ, với 260 lễ hội, trong đó có 223 lễ hội dân gian, đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Nhiều lễ hội đã trở thành biểu tượng văn hóa tâm linh độc đáo như Lễ hội Đền Hùng, Lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ, và hội Bơi chải Bạch Hạc, thể hiện đậm nét sắc thái cội nguồn dân tộc.
Hội giã bánh dày Mộ Chu Hạ và hội nấu cơm thi Gia Dụ là những lễ hội tiêu biểu, nhưng Lễ hội Đền Hùng lại có tầm ảnh hưởng rộng lớn hơn, mang tính quốc gia Lễ hội này được hình thành từ những giá trị văn hóa đặc sắc của các hội làng ở vùng Đất Tổ, thể hiện sự kết tinh của truyền thống và bản sắc dân tộc.
Phú Thọ nổi bật với nhiều di sản văn hóa phi vật thể phong phú, bao gồm các loại hình nghệ thuật như Xoan, Ghẹo, Trống quân, và nhiều điệu múa đặc sắc của các dân tộc Ngoài ra, các truyện kể dân gian như Truyền thuyết Hùng Vương và chuyện cười Văn Lang cũng góp phần làm phong phú thêm văn hóa nơi đây Ẩm thực Phú Thọ với các món ăn đặc trưng như xôi ngũ sắc, lợn thui, và bánh chưng không chỉ thể hiện sự đa dạng mà còn khẳng định những giá trị văn hóa, tín ngưỡng và phong tục tập quán của các dân tộc anh em trong tỉnh.
Vào ngày 24/11/2011, UNESCO đã công nhận Hát Xoan - Phú Thọ là Di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại, nhấn mạnh giá trị cộng đồng trong việc sáng tạo và truyền dạy văn hóa từ thế hệ này sang thế hệ khác Hát Xoan là một loại hình dân ca lễ nghi, kết hợp giữa ca, vũ, nhạc, thường được biểu diễn vào dịp đầu xuân tại vùng đất tổ Hùng Vương - Phú Thọ, một tỉnh trung du của Việt Nam Loại hình nghệ thuật này còn được gọi là khúc môn đình (hát cửa đình) và có nguồn gốc từ thời các vua Hùng.
Ngày 6/12/2012, UNESCO đã công nhận "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" ở Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, thể hiện đời sống tâm linh của người Việt Nam với lịch sử hàng nghìn năm Tín ngưỡng này không chỉ phản ánh tinh thần đại đoàn kết dân tộc mà còn gắn kết cộng đồng, với sự độc đáo trong việc thờ Hùng Vương, được xem là Quốc tổ, một hiện tượng văn hóa đặc biệt không phải dân tộc nào cũng có.
UBND tỉnh Phú Thọ cùng các sở, ban, ngành đang tích cực triển khai các chính sách bảo tồn và phát huy văn hóa, đồng thời quảng bá hình ảnh văn hóa truyền thống đến bạn bè quốc tế.
Nhằm tăng cường giao lưu văn hóa, đẩy mạnh phát triển nền du lịch trong và ngoài nước, phát triển kinh tế vùng, nâng cao đời sống nhân dân
Trường THCS Sa Đéc được thành lập vào năm 1958, khi tách ra từ phân hiệu của trường cấp II III Hùng Vương, trở thành trường cấp II đầu tiên của Thị xã Phú Thọ Trong bối cảnh kháng chiến chống Mỹ, tỉnh Phú Thọ đã kết nghĩa với tỉnh Long Châu Sa Năm 1960, đoàn cán bộ Thị xã Sa Đéc (nay thuộc tỉnh Đồng Tháp) đã thăm trường và từ đó, trường được đổi tên thành trường cấp II Sa Đéc.
Dưới mái trường thân yêu, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, hàng chục giáo viên và hàng trăm học sinh đã nhập ngũ, nhiều người trở thành anh hùng Các thế hệ học sinh trưởng thành, trong đó có nhiều sĩ quan cao cấp, nhà khoa học và nhà quản lý giữ nhiều trọng trách trên khắp cả nước.
Trường THCS Sa Đéc, với hơn 55 năm xây dựng và phát triển, luôn duy trì phong trào dạy tốt, học tốt Trong giai đoạn đầu của cuộc vận động giáo dục đạo đức, nhà trường được công nhận là Đơn vị xuất sắc toàn quốc Đặc biệt, mô hình công tác Đội và Sao nhi đồng của trường đã mang lại hiệu quả cao, góp phần nâng cao chất lượng rèn luyện và học tập của học sinh Mô hình này đã trở thành bài học kinh nghiệm quý báu cho các liên đội trên toàn quốc Liên đội trường cũng đã hai lần nhận Cờ luân lưu mang chân dung Bác Hồ cùng nhiều Bằng khen từ Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Trường THCS Sa Đéc luôn nằm trong top đầu giáo dục thị xã Phú Thọ, liên tục đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc và Đơn vị điển hình tiên tiến, đồng thời được công nhận đạt chuẩn Quốc gia bậc THCS Với đội ngũ giáo viên giỏi và học sinh xuất sắc, trường nhận được sự tin yêu từ phụ huynh và học sinh Tỉ lệ tốt nghiệp THCS hàng năm đạt 100%, trong đó 75% học sinh đạt loại giỏi và khá Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của trường luôn dẫn đầu toàn thị xã Đặc biệt, trường đã được nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba.
Trường THCS Sa Đéc đã nỗ lực trong công tác xã hội hóa giáo dục, đồng thời tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình giảng dạy và học tập, góp phần thực hiện hiệu quả các cuộc vận động giáo dục.
Xây dựng một trường học thân thiện và khuyến khích học sinh tích cực là mục tiêu quan trọng, trong đó mỗi thầy cô giáo đóng vai trò là tấm gương về tự học và sáng tạo Điều này góp phần tạo ra một môi trường giáo dục lành mạnh, văn minh và hiện đại, thúc đẩy sự phát triển toàn diện của học sinh.
Trường Trung học cơ sở Sa Đéc hiện có 35 cán bộ, giáo viên và nhân viên, trong đó 100% giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn Trường có 486 học sinh chia thành 15 lớp, với các lớp 7A, 7B, 6A áp dụng mô hình trường học mới Để nâng cao chất lượng môn âm nhạc, cần có sự đầu tư đúng đắn vào cơ sở vật chất và phương tiện dạy học Tuy nhiên, hiện tại, cơ sở vật chất của trường chưa đáp ứng yêu cầu, với bàn ghế cũ và hỏng hóc, thiếu phòng học chức năng cho môn âm nhạc, và phòng học âm nhạc hiện tại phải lồng ghép với các môn khác Khuôn viên trường chưa hoàn chỉnh, hạn chế cho các hoạt động ngoại khóa, và các phương tiện như đầu đĩa CD, bảng kẻ phụ, đàn organ còn thiếu và đã xuống cấp.
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN KHẢ NĂNG CẢM THỤ ÂM NHẠC THÔNG QUA CÁC BÀI HÁT DÂN CA TRONG CHƯƠNG TRÌNH ÂM NHẠC TRUNG HỌC CƠ SỞ SA ĐÉC
ÂM NHẠC TRUNG HỌC CƠ SỞ SA ĐÉC
3.1 Một số yêu cầu đối với giáo viên và học sinh trong việc phát huy khả năng cảm thụ âm nhạc
Dạy học âm nhạc là quá trình tương tác giữa giáo viên và học sinh, nhằm truyền đạt kiến thức âm nhạc và phát triển kỹ năng, kỹ xảo cần thiết Qua đó, học sinh sẽ nhận thức và lĩnh hội kiến thức, từ đó đạt được mục tiêu giáo dục âm nhạc.
Giáo dục âm nhạc có mục đích rõ ràng, phản ánh kết quả mong muốn sau quá trình dạy học, dựa trên các mục tiêu giáo dục cụ thể Nó không chỉ là một hình thức nghệ thuật độc đáo mà còn có khả năng kết nối và hỗ trợ các hình thức giáo dục khác, nâng cao hiệu quả thực hiện các yêu cầu giáo dục Với chức năng chủ yếu của mình, giáo dục âm nhạc tập trung vào việc thực hiện mục tiêu giáo dục cơ bản, đó là giáo dục thẩm mỹ.
3.1.1 Tác dụng của việc cảm thụ âm nhạc đối với học sinh THCS
Cảm thụ âm nhạc không chỉ giúp học sinh phát triển khả năng sáng tạo mà còn cho phép các em mô tả hình tượng thông qua vận động cơ thể, điệu bộ, và biểu cảm khuôn mặt Qua các hoạt động giáo dục âm nhạc, học sinh có thể tự do sáng tạo ra giai điệu và cách trình bày bài hát, từ đó kích thích trí sáng tạo một cách tối đa.
Cảm thụ âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển khả năng ngôn ngữ của học sinh Việc sử dụng âm nhạc như một công cụ giáo dục, kết hợp với các phương pháp dạy và học khoa học, sẽ giúp các em sử dụng ngôn ngữ một cách văn hóa và hiệu quả hơn.
Cảm thụ âm nhạc không chỉ nâng cao khả năng đánh giá và nhận xét của học sinh THCS mà còn mở rộng tầm nhìn sáng tạo của các em về nhiều vấn đề trong cuộc sống Thông qua các hoạt động âm nhạc, học sinh có thể phát triển những cảm nhận mới mẻ, giúp cải thiện khả năng tư duy và phân tích của mình.
Cảm thụ âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng vận động và thể chất, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh THCS Các hoạt động thể chất kết hợp với âm nhạc giúp cơ thể phát triển toàn diện, mang lại lợi ích cho sức khỏe và sự phát triển của học sinh, đặc biệt là tại trường THCS Sa Đéc.
Cảm thụ âm nhạc, đặc biệt là trong dân ca, không chỉ giúp tăng khả năng biểu lộ tình cảm và cảm xúc mà còn tạo điều kiện cho học sinh hiểu sâu sắc hơn về sắc thái của bài hát Việc biểu diễn các bài hát một cách chính xác sẽ rèn luyện cho các em cách thể hiện tình cảm và cảm xúc phù hợp, từ đó nâng cao kỹ năng giao tiếp và biểu đạt bản thân.
Cảm thụ âm nhạc không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng giao tiếp mà còn tăng cường sự kết nối với bạn bè và thầy cô Trong các giờ học âm nhạc, học sinh có cơ hội chia sẻ ý kiến cá nhân, từ đó nhận được sự công nhận và khuyến khích, giúp các em trở nên tự tin, mạnh dạn và bản lĩnh hơn Điều này cũng góp phần phát triển khả năng lắng nghe và tạo dựng mối quan hệ gắn bó với bạn bè.
Cảm thụ âm nhạc không chỉ giúp trẻ em phát triển kỹ năng nghe mà còn bổ trợ kiến thức về tự nhiên xã hội Các bài hát dân ca chứa đựng nhiều thông tin phong phú về văn hóa đặc trưng của từng vùng miền, bao gồm địa danh và di tích lịch sử Qua những bài học này, trẻ em sẽ mở rộng hiểu biết về văn hóa, lịch sử và các địa danh nổi tiếng, từ đó nâng cao nhận thức về di sản văn hóa của đất nước.
3.1.2 Yêu cầu đối với giáo viên
Sử dụng đàn, hát chính xác, thành thạo các bài hát dân ca
Sáng tạo nhiều động tác vận động minh họa, nhiều hình thức biểu diễn của các bài dân ca của các vùng miền khác nhau
Sưu tầm nhiều trò chơi phù hợp hỗ trợ hiệu quả việc dạy học và tạo được hứng thú đối với học sinh
Kích thích tính tự giác, tích cực và độc lập của học sinh trong dạy học âm nhạc là điều cần thiết Để làm được điều này, giáo viên cần tạo ra nhu cầu và động cơ học tập, đồng thời khơi gợi hứng thú và sự tò mò của học sinh Qua đó, học sinh sẽ nhận thức rõ trách nhiệm và nghĩa vụ học tập của mình, từ đó phát triển khả năng sáng tạo trong quá trình học.
Theo dõi và đánh giá kết quả học tập của học sinh là cần thiết để kịp thời điều chỉnh những thiếu sót và sai lầm trong quá trình học tập, đồng thời cải thiện phương pháp giảng dạy bộ môn âm nhạc.
3.1.3 Yêu cầu đối với học sinh
Hát đúng, chính xác lời ca và giai điệu của các bài hát dân ca
Hát đúng tính chất của bài hát
Học sinh hiểu được nội dung, ý nghĩa của các bài hát dân ca ở các vùng miền
Biết nhận xét đánh giá bạn trình bày bài hát
Biết hát có kết hợp các động tác vận động phù hợp
Biết thể hiện bài hát dưới nhiều hình thức khác nhau
Biết biểu diễn trên sân khấu
Biết sáng tác lời ca mới dựa theo giai điệu của bài hát với các chủ đề khác nhau
Tự điều chỉnh hoạt động nhận thức trong học tập là một yếu tố quan trọng giúp cải thiện kết quả học tập môn Âm nhạc Sự tác động từ kiểm tra và đánh giá của giáo viên không chỉ giúp học sinh nhận thức rõ hơn về năng lực của bản thân mà còn tạo động lực để nâng cao hiệu quả học tập Việc này khuyến khích học sinh chủ động điều chỉnh phương pháp học tập, từ đó phát triển kỹ năng âm nhạc một cách toàn diện.
3.2 Quy trình dạy hát và Một số biện pháp phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh trung học cơ sở Sa Đéc
Môn Âm nhạc ở trường THCS đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành năng lực cảm thụ âm nhạc cho học sinh Để đạt được điều này, giáo viên cần phải giảng dạy, hướng dẫn và tổ chức các hoạt động học tập hiệu quả Phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc thông qua các bài hát dân ca là một phương pháp hữu ích Để học sinh có thể cảm nhận âm nhạc tốt hơn và hứng thú với môn học, giáo viên cần linh hoạt áp dụng các phương pháp dạy học Ngoài ra, giáo viên cũng cần có kiến thức vững vàng về âm nhạc dân gian để định hướng bài giảng, giúp học sinh hiểu và cảm nhận những thông điệp về cuộc sống, tình cảm với bạn bè, thầy cô, gia đình và quê hương.
3.2.1 Hướng dẫn học hát dân ca Để phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh thì người giáo viên giữ một vai trò quan trọng, là người hướng dẫn, người điều khiển, hướng các em vào bài học và giúp các em hiểu được ý nghĩa, nội dung của bài học
Để dạy hát hiệu quả, giáo viên nên cho học sinh nghe mẫu bài hát và sau đó hướng dẫn từng câu theo lối móc xích trên giai điệu đàn Khi học sinh đã thuộc bài, giáo viên có thể cho các em hát kết hợp với những động tác múa phụ họa đơn giản hoặc dạy các động tác múa đặc trưng của vùng dân ca tương ứng.
Những yêu cầu chung của hoạt động ca hát
- Phải hình thành cho học sinh những kỹ năng cần thiết về ca hát để thể hiện bài hát với sự truyền cảm
- Phát triển tai nghe âm nhạc trên cơ sở rèn luyện các kỹ năng ca hát
- Phát triển giọng hát tự nhiên giúp học sinh thuộc và hát đúng, biết cách thể hiện bài hát một cách chủ động, sáng tạo
Kỹ năng hát: Tư thế hát, hơi thở, hát chính xác
Khi hát tư thế đứng, người thẳng, đầu không nghiêng, không so vai, hai tay buông dọc theo thân thoải mái
