NỘI DUNG
Xây dựng một tập thể lớp vững mạnh là yêu cầu giáo dục cần thiết tại các trường trung học phổ thông, đồng thời là nhiệm vụ quan trọng của giáo viên chủ nhiệm Một lớp học đoàn kết không chỉ thúc đẩy các hoạt động học tập mà còn tạo động lực cho toàn trường Khi giáo viên chủ nhiệm thực hiện tốt công tác của mình và áp dụng các phương pháp hiệu quả, họ sẽ có thêm thời gian và điều kiện để nâng cao chuyên môn và phát triển nghề nghiệp.
Trong những năm gần đây, việc thay đổi sách giáo khoa cũ sang sách giáo khoa mới đã thúc đẩy sự cần thiết trong việc cải tiến phương pháp dạy học Đồng thời, quản lý giáo dục học sinh, đặc biệt là vai trò của giáo viên chủ nhiệm, trở nên vô cùng quan trọng Để nâng cao chất lượng giáo dục một cách bền vững, cần biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục, tự ý thức và tự quản lý, từ đó đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao của cuộc sống hiện đại.
Để thực hiện tốt vai trò giáo viên chủ nhiệm, trước tiên, giáo viên cần nắm vững nhiệm vụ của mình theo điều lệ trường phổ thông Vị trí của giáo viên chủ nhiệm rất quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng và ý thức đạo đức cho học sinh, đồng thời góp phần xây dựng môi trường học tập thân thiện và tích cực.
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách của học sinh, góp phần vào kết quả rèn luyện đạo đức và học tập của các em.
Học sinh THPT trong độ tuổi mới lớn thường rất năng động và khao khát khám phá, không chỉ thế giới xung quanh mà còn chính bản thân mình Các em luôn mong muốn khẳng định giá trị bản thân và được công nhận trong tập thể Việc xây dựng lớp học tự quản không chỉ đáp ứng nhu cầu này mà còn tạo cơ hội cho các em trải nghiệm, chia sẻ và phát triển theo hướng tích cực.
Giáo viên chủ nhiệm lớp tại trường THPT đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và giáo dục học sinh Họ được Ban Giám Hiệu bổ nhiệm và chịu trách nhiệm toàn diện về mọi vấn đề liên quan đến lớp học của mình Sự quản lý của giáo viên chủ nhiệm không chỉ giúp duy trì kỷ luật mà còn tạo môi trường học tập tích cực cho học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và chăm sóc học sinh lớp mình, thay mặt cho hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và phụ huynh Họ không chỉ quản lý tập thể học sinh mà còn quan tâm đến từng cá nhân về tư tưởng, học tập, tu dưỡng, lao động và sinh hoạt tập thể.
Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài
Cơ sở lý luận
Xây dựng một tập thể lớp vững mạnh là yêu cầu thiết yếu trong giáo dục tại các trường trung học phổ thông, đồng thời là nhiệm vụ quan trọng của giáo viên chủ nhiệm Một tập thể lớp vững mạnh không chỉ thúc đẩy các hoạt động học tập mà còn tạo động lực cho toàn bộ trường Khi giáo viên chủ nhiệm thực hiện tốt công tác của mình và áp dụng phương pháp hiệu quả, họ sẽ có thêm thời gian và điều kiện để phát triển chuyên môn một cách tốt nhất.
Trong những năm gần đây, việc thay đổi sách giáo khoa cũ sang sách giáo khoa mới đã kéo theo sự cần thiết phải cải cách phương pháp dạy học Đồng thời, quản lý giáo dục học sinh cũng đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong quá trình này Để nâng cao chất lượng giáo dục bền vững và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của cuộc sống hiện đại, chúng ta cần biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục, tự ý thức và tự quản lý bản thân cũng như tập thể lớp học.
Để thực hiện tốt vai trò giáo viên chủ nhiệm, việc nắm vững nhiệm vụ theo điều lệ trường phổ thông là rất quan trọng Giáo viên chủ nhiệm không chỉ có trách nhiệm giáo dục tư tưởng và đạo đức cho học sinh mà còn đóng góp tích cực vào phong trào xây dựng trường học thân thiện, tạo môi trường học tập tích cực cho học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách của học sinh, góp phần vào kết quả rèn luyện đạo đức và học tập của các em.
Học sinh THPT trong độ tuổi mới lớn thường có nhu cầu thể hiện bản thân và khám phá thế giới xung quanh Các em khao khát tự khẳng định mình và mong muốn được tập thể công nhận Việc xây dựng lớp học tự quản không chỉ đáp ứng tâm lý này mà còn tạo cơ hội cho các em trải nghiệm, chia sẻ, và phát triển một cách tích cực.
1.1 Vị trí của giáo viên chủ nhiệm lớp Ở trường THPT, trong mỗi lớp học đều có một giáo viên chủ nhiệm lớp Giáo viên chủ nhiệm lớp là người được BGH bổ nhiệm, chịu trách nhiệm quản lý công tác giáo dục và đào tạo học sinh ở lớp mình phụ trách, là người chịu toàn bộ trách nhiệm trước BGH và nhà trường về mọi vấn đề thuộc lớp mình
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý học sinh, thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh Họ không chỉ quản lý tập thể lớp mà còn chú trọng đến từng cá nhân, quan tâm đến tư tưởng, học tập, tu dưỡng, lao động và sinh hoạt của học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo, tổ chức và điều hành các hoạt động của lớp học Họ chịu trách nhiệm kiểm tra và quản lý các mối quan hệ ứng xử trong lớp, đảm bảo mọi hoạt động diễn ra theo đúng chương trình và kế hoạch của nhà trường.
- Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật chủ đạo để hình thành nhân cách cho từng học sinh trong tập thể lớp
Giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan trọng như cầu nối giữa nhà trường và học sinh, đồng thời kết nối tập thể học sinh với xã hội Họ không chỉ là đại diện của nhà trường trong việc giáo dục học sinh mà còn là người liên lạc giữa học sinh và nhà trường Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm cần thúc đẩy mối quan hệ gắn bó giữa tập thể học sinh và xã hội, tạo ra sự kết nối chặt chẽ hơn.
1.2 Chức năng của giáo viên chủ nhiệm lớp
- Giáo viên chủ nhiệm là người xây dựng, tổ chức tập thể lớp mình thành đơn vị vững mạnh, đoàn kết
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức và lãnh đạo các hoạt động giáo dục của lớp, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện Họ thực hiện điều này bằng cách hình thành bộ máy tự quản lớp học, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân và các nhóm, đồng thời tổ chức thực hiện các hoạt động theo kế hoạch giáo dục đã được xây dựng hàng năm.
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc phối hợp các lực lượng giáo dục, thiết lập và phát triển mối quan hệ với các bên liên quan trong và ngoài nhà trường nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các tổ chức đoàn thể của học sinh, cụ thể là giúp Chi Đoàn thanh niên lập kế hoạch hoạt động, chọn ban chấp hành, tổ chức nội dung hoạt động và phối hợp với ban cán sự lớp để xây dựng tập thể, từ đó nâng cao hiệu quả giáo dục.
1.3 Những phẩm chất chủ yếu của giáo viên chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm cần có nhân cách toàn vẹn, thể hiện qua nhận thức, thái độ và hành vi cá nhân phù hợp với chuẩn mực xã hội Họ cũng phải phát huy truyền thống đạo đức của dân tộc, đặc biệt là lòng hiếu học và tôn sư trọng đạo.
- Có lòng nhân ái, nhất là đối với học sinh, người già, trẻ em, người thiệt thòi bất hạnh…
- Yêu nghề, say sưa với công tác giáo dục
- Có tinh thần trách nhiệm và lòng tự trọng cao, có lương tâm nghề nghiệp vững vàng
- Khiêm tốn, cầu tiến, tích cực tự hoàn thiện không ngừng
- Mẫu mực, trung thực trong cuộc sống
1.4 Những năng lực sư phạm cần thiết đối với giáo viên chủ nhiệm
- Có tầm hiểu biết rộng về văn hoá chung
- Có tri thức sâu sắc, hiện đại về môn học phụ trách ở lớp chủ nhiệm
- Có khả năng sáng tạo trong công tác giáo dục, dạy học
- Có khả năng thu thập, tích luỹ tri thức, để ngày càng nâng cao hoặc mở rộng tầm hiểu biết của mình
- Có khả năng kích hoạt, gây hào hứng nhằm khơi dậy sự hứng thú và động cơ học tập và rèn luyện đạo đức ở học sinh
Giáo viên chủ nhiệm cần trang bị cho mình nhiều thủ thuật lôi cuốn đa dạng để tạo sự gần gũi và thân mật giữa giáo viên với học sinh, cũng như giữa các học sinh với nhau.
- Có sự thành thạo trong các kỹ năng sư phạm như:
+ Giao tiếp sư phạm trước đám đông hay đối xử cá biệt
+ Biểu lộ và kiềm chế các cảm xúc, tình cảm khi cần thiết
+ Diễn đạt, trình bày các vấn đề có logic, tính truyền cảm có thuyết phục của một nhà giáo, tri thức khoa học liên môn, tri thức xã hội
+ Ứng xử các tình huống sư phạm
+ Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo các hoạt động trong công tác chủ nhiệm.
Cơ sở thực tiễn
Hiện nay, công tác chủ nhiệm trong giáo dục đang được chú trọng, nhưng vẫn thiếu các phương pháp hiệu quả Nhiều giáo viên thường chỉ tập trung vào việc bồi dưỡng chuyên môn mà bỏ qua vai trò quan trọng của công tác chủ nhiệm.
- Giáo viên chủ nhiệm chưa thấy hết được vị trí và chức năng của mình
Nhiều giáo viên chủ nhiệm, đặc biệt là những giáo viên trẻ mới ra trường, vẫn chưa áp dụng được phương pháp tối ưu trong công tác chủ nhiệm Dù có sử dụng một số phương pháp, nhưng hiệu quả mang lại chưa cao.
Trong công tác chủ nhiệm, việc chú trọng rèn luyện thường bị xem nhẹ so với việc xây dựng tập thể lớp vững mạnh Điều này dẫn đến tình trạng một số lớp, dù đạt danh hiệu tiên tiến và xếp hạng cao trong trường, nhưng vẫn không phát huy được hết vai trò của tập thể lớp, thiếu sự gắn kết và sức mạnh chung.
Tại trường THPT Nguyễn Duy Trinh, công tác chủ nhiệm được Ban Giám hiệu đặc biệt chú trọng, với việc thành lập một nhóm giáo viên chủ nhiệm hoạt động thường xuyên Nhóm này không chỉ tổ chức sinh hoạt hàng tuần, hàng tháng mà còn có thể họp đột xuất khi cần thiết Mục tiêu chính là cùng nhau giải quyết khó khăn của lớp, chia sẻ kinh nghiệm và xây dựng môi trường dân chủ trong giáo dục.
Nguyên nhân
- Học sinh đang ở lứa tuổi rất ưa hoạt động, ham hiểu biết, ham học hỏi tìm tòi nhưng cũng rất hiếu động, thích làm theo ý mình
Nhiều học sinh thường e ngại tham gia các hoạt động tập thể do tâm lý lứa tuổi, dẫn đến tình trạng một số em dễ bỏ cuộc Ngoài ra, một số học sinh được gia đình nuôi dưỡng với tâm lý chỉ cần học thật tốt, trong khi mọi việc khác đã có bố mẹ lo, khiến các em gặp khó khăn khi sống trong môi trường tập thể lớp.
Trong môi trường mới, học sinh cần sự quan tâm từ giáo viên chủ nhiệm để phát triển ý thức học tập và rèn luyện, sẵn sàng vượt qua khó khăn và thử thách Việc tạo điều kiện hòa nhập cho các em ở các lớp khác nhau là cần thiết để xây dựng một tập thể đoàn kết Đồng thời, giáo viên cũng cần tuyên truyền về truyền thống của trường và những gương người tốt việc tốt, từ đó khuyến khích tinh thần nỗ lực và trách nhiệm của học sinh trong việc hoàn thành nhiệm vụ học tập.
Ban cán sự lớp chưa có kinh nghiệm trong việc tổ chức công tác tự quản, dẫn đến việc phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong tổ và lớp chưa rõ ràng Họ cũng chưa biết cách hỗ trợ lẫn nhau trong học tập và chưa thực hiện việc truy bài một cách hiệu quả.
- Học sinh chưa biết tự quản ở những buổi chào cờ, những tiết sinh hoạt cuối tuần, các buổi lao động, ngoại khóa…
- Học sinh chưa biết tổ chức tốt một tiết sinh hoạt lớp.
Biện pháp thực hiện và kết quả đạt được
Lựa chọn, bồi dưỡng Ban cán sự lớp
Để lớp chủ nhiệm đạt chất lượng toàn diện mà không tốn quá nhiều thời gian, giáo viên cần xây dựng và duy trì mô hình lớp tự quản Nhiều giáo viên hiện nay phải dành thời gian lớn hơn mức quy định cho công tác chủ nhiệm nhưng thường không đạt được kết quả mong muốn Thời gian của giáo viên rất hạn chế, phải phân bổ cho nhiều công việc như soạn giáo án, cải tiến phương pháp giảng dạy, và chấm bài Do đó, việc chọn lựa đội ngũ cán sự lớp có năng lực và nhiệt tình, cùng với việc giao quyền quản lý cho các em là rất cần thiết Để thực hiện điều này hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm cần tuân theo các bước cụ thể.
1.1 Cơ cấu bộ máy tự quản
Lớp trưởng -> Các lớp phó -> Bí thư chi đoàn -> Các chức danh khác -> Các tổ trưởng -> Các cán sự bộ môn
Bước 1: Thành lập sơ đồ cơ cấu ban cán sự lớp
Phó bí thư chi đoàn
Hình 1: Sơ đồ Cơ cấu Ban cán sự lớp
BÍ THƯ CHI ĐOÀN LỚP PHÓ
Uỷ viên BCH chi đoàn
Bước 2: Giao nhiệm vụ cụ thể:
Lớp trưởng có trách nhiệm quản lý và điều hành tất cả các hoạt động của lớp theo sự chỉ đạo của giáo viên chủ nhiệm Họ chủ trì các cuộc họp lớp, tổ chức sinh hoạt cuối tuần và báo cáo trực tiếp mọi hoạt động cho giáo viên chủ nhiệm.
Lớp phó học tập có nhiệm vụ lập danh sách học sinh xuất sắc trong từng môn học, phân công trách nhiệm hỗ trợ các bạn học yếu hơn, và báo cáo tình hình học tập của lớp Ngoài ra, lớp phó còn duy trì hoạt động truy bài trong 15 phút đầu giờ và tổ chức sinh hoạt lớp vào cuối tuần.
- Lớp phó lao động: Đôn đốc vệ sinh, lao động của lớp, trực tuần, mang ghế tiết chào cờ, ngoại khóa,
- Học sinh phụ trách văn thể mĩ: Phụ trách văn nghệ, giải trí, thể dục thể thao
- Thủ quỹ: Thu các khoản tiền quỹ, mua sắm các đồ dùng của lớp, thăm hỏi
Học sinh có trách nhiệm quản lý và giữ gìn sổ đầu bài cho cả buổi sáng và buổi chiều Trong sổ này, cần ghi rõ các mục như ngày tháng, danh sách học sinh vắng mặt, học sinh bỏ tiết, học sinh đi trễ, học sinh không chuẩn bị bài, tên bài dạy, và tổng kết cuối tuần để đảm bảo việc theo dõi tiến độ học tập hiệu quả.
Cán bộ giữ xe có trách nhiệm quản lý và theo dõi việc xếp xe của lớp, đảm bảo việc bàn giao xe cho bảo vệ diễn ra hàng ngày Họ cũng hỗ trợ các bạn trong việc xếp xe đúng quy định khi cần thiết.
- Bốn tổ trưởng: Theo dõi mọi hoạt động tổ mình và tổng kết lại cho lớp trưởng ngày thứ sáu, phân công trực nhật, trực tuần theo lịch
Bí thư chi đoàn cần nắm bắt và tiếp thu kịp thời các thông báo, chỉ thị từ đoàn trường, sau đó triển khai đầy đủ cho chi đoàn của mình Việc tổ chức sinh hoạt lớp vào cuối tuần cũng là một nhiệm vụ quan trọng để đảm bảo sự gắn kết và hoạt động hiệu quả của chi đoàn.
Giáo viên chủ nhiệm cần lập sổ theo dõi và phân công nhiệm vụ cho từng bộ phận trong lớp, nhằm đáp ứng nhu cầu tự khẳng định và tìm kiếm vị trí của học sinh THPT trong tập thể Bằng cách chia nhỏ công việc và tạo ra các chức danh, học sinh có cơ hội đóng góp vào công việc chung, từ đó nâng cao tinh thần hợp tác và trách nhiệm.
- Việc đầu tiên là lập sơ đồ lớp học:
Căn cứ vào học lực của học sinh, chia đều số học sinh trung bình và yếu cho mỗi tổ và xen kẽ nhau
Căn cứ vào tình trạng sức khoẻ, các vấn đề về mắt, cao, thấp để xếp ngồi trước, ngồi sau
Cán sự lớp cần phân bố đều ở các tổ và chọn vị trí dễ dàng kiểm soát để theo dõi hoạt động của các thành viên trong lớp.
Trong 2 tuần đầu tháng 10 năm 2021, lớp 10T mà tôi chủ nhiệm sẽ có sơ đồ chỗ ngồi thay đổi mỗi 2 tuần, giúp học sinh trải nghiệm nhiều vị trí khác nhau trong lớp học.
SƠ ĐỒ CHỖ NGỒI LỚP 10T (GVCN: VŨ THỊ TUỆ)
Hình 2: Sơ đồ bố trí chỗ ngồi lớp học
Các học sinh hiếu động thường được xếp ngồi ở những vị trí dễ quan sát của giáo viên như bàn đầu, đầu bàn hoặc đầu dãy Để khuyến khích sự thay đổi tích cực, hàng tuần sẽ có sự đổi chỗ, nhằm tránh tình trạng học sinh ngồi quá lâu ở một vị trí, từ đó giúp các em không cảm thấy tự ti về bản thân.
Việc xếp chỗ ngồi cho học sinh trong lớp cần được cân nhắc kỹ lưỡng, đặc biệt khi lớp có nhiều học sinh đến từ các xã khác nhau Nếu để học sinh cùng xã ngồi cạnh nhau, có thể dẫn đến việc hình thành các phe phái, gây ra sự mất đoàn kết trong lớp.
Khi tạo bảng sơ đồ, cần lưu ý không chỉ ghi tên học sinh theo vị trí ngồi mà còn phải đánh dấu chức năng và nhiệm vụ của từng học sinh, chẳng hạn như lớp trưởng (LT), bí thư (BT), lớp phó (LP) để dễ dàng nhận diện.
- Việc tiếp theo là chia tổ học sinh và chọn tổ trưởng, tổ phó:
Để đảm bảo sự công bằng trong việc trực nhật hàng tuần và lao động, các tổ học sinh nên được chia đều về số lượng, với tỷ lệ nam và nữ tương đương Tổ trưởng và tổ phó nên là những học sinh có tinh thần trách nhiệm cao và khả năng điều hành, được giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn.
1.2 Kỹ năng xây dựng và bồi dưỡng đội tự quản lớp
Để xây dựng một lớp tự quản hiệu quả, việc lựa chọn và bồi dưỡng lớp trưởng có năng lực là rất quan trọng Lớp trưởng cần có phong cách chỉ huy, giao tiếp tốt và tinh thần trách nhiệm cao, cùng với một ban cán sự lớp mẫu mực Đối với các lớp khá, giỏi, việc này không quá khó khăn, nhưng với lớp trung bình và yếu, đây là thách thức lớn Giáo viên chủ nhiệm cần có kế hoạch khoa học trong việc lựa chọn và bồi dưỡng các em, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của cấp học mới, để nâng cao năng lực điều hành và tổ chức cho lớp trưởng và đội ngũ cán bộ lớp.
Để chọn đội ngũ cán bộ lớp hiệu quả, giáo viên cần dựa vào sự tín nhiệm của tập thể lớp và khả năng quan sát Việc lựa chọn nên tập trung vào những học sinh có học lực khá, hạnh kiểm tốt và khả năng diễn đạt mạch lạc Trong quá trình làm giáo viên chủ nhiệm, tôi đã gặp nhiều thắc mắc từ các giáo viên bộ môn về việc chọn lớp trưởng, nhưng sau một thời gian, họ nhận ra sự lựa chọn của tôi là chính xác Để đưa ra quyết định này, tôi đã xem xét kỹ sơ yếu lý lịch, tìm hiểu từ bạn học cấp 2 và đặc biệt là xin ý kiến từ giáo viên chủ nhiệm cấp 2 của các em qua điện thoại.
Hình 3: Ảnh chụp với em Phạm Văn Long lớp trưởng 3 năm của lớp A1
Tổ chức tự quản tốt trong giờ chào cờ đầu tuần
Tiết chào cờ đầu tuần là cơ hội để học sinh tham gia vào các hoạt động do nhà trường tổ chức, từ đó phát triển ý thức và khả năng tự quản Để giúp các em tự quản hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm cần có những phương pháp hỗ trợ phù hợp.
- Phân công nhiệm vụ cho từng tổ trưởng theo dõi quản lí các thành viên trong tổ trong việc xếp hàng ngay ngắn, giữ trật tự chung
- Xếp hàng và đi theo lớp xuống sân tập trung
- Lớp trưởng dẫn đầu sau đó lần lượt đến các tổ, đứng đầu các tổ là các tổ trưởng
- Em ngồi sau tự quản em ngồi phía trước, nếu bạn nào làm mất trật tự thì báo lại giáo viên chủ nhiệm
- Kết thúc tiết chào cờ thì cũng đi theo hàng một về lớp.
Tổ chức tự quản tốt trong tiết Sinh hoạt lớp
Bước 1: Giáo viên chủ nhiệm giao cho lớp trưởng, bí thư chi đoàn, lớp phó học tập luân phiên nhau chủ trì buổi sinh hoạt
Các tổ trưởng sẽ chia bảng thành 4 ô, mỗi ô đại diện cho một tổ, nhằm tóm tắt kết quả rèn luyện nề nếp và học tập của các thành viên trong tổ Các tổ khác sẽ tiến hành nhận xét về kết quả này.
Lớp trưởng (Bí thư chi đoàn, lớp phó) lần lượt nhận xét chung, sơ kết hoạt động của tập thể lớp và thông báo kế hoạch của đoàn, trường
Xếp loại tổ khen tổ làm tốt và phạt lao động tổ vi phạm nhiều nhất, theo nghị quyết đại hội lớp đầu năm
Bước 2 : Lấy ý kiến, nguyện vọng của học sinh
Trong bước 3, giáo viên chủ nhiệm xem xét sổ đầu bài và kết quả theo dõi của cán sự lớp để đánh giá học sinh, khen ngợi những em làm tốt và nghiêm khắc với những em vi phạm Giáo viên cũng định hướng cho tuần tiếp theo, đồng thời khuyến khích và động viên những học sinh có tiến bộ, tạo động lực cho cả lớp Sự gắn bó và quan tâm của giáo viên chủ nhiệm là rất quan trọng để tìm ra nguyên nhân vi phạm của học sinh và xử lý một cách hợp lý Ngoài ra, giáo viên còn sử dụng câu chuyện đạo đức và tấm gương người tốt để giúp học sinh tự giác nhận thức và phát triển nhân cách.
Bên cạnh đó, việc cho phép học sinh góp ý với giáo viên chủ nhiệm là một biện pháp quan trọng giúp giáo viên hiểu rõ hơn về nhu cầu và quan điểm của các em Thông qua việc nêu lên ý kiến của mình, học sinh có thể giúp giáo viên chủ nhiệm điều chỉnh thái độ và phương pháp quản lý lớp phù hợp với từng đối tượng học sinh, từ đó nâng cao hiệu quả giáo dục và tạo môi trường học tập tích cực.
Bước 4 : Cán sự lớp sẽ tổng hợp lại toàn bộ nội dung sinh hoạt lớp
Qua tiết sinh hoạt lớp, các em sẽ tự tin hơn dám nói, dám nhận khuyết điểm và có chiều hướng mong muốn được sửa sai, tiến bộ
Mục tiêu của tiết sinh hoạt lớp là đánh giá các hoạt động trong tuần và định hướng cho tuần tới Điều này giúp học sinh nhận diện khuyết điểm để cải thiện và phát huy thế mạnh Giáo viên chủ nhiệm cần chú trọng vào việc này để hỗ trợ sự phát triển toàn diện của học sinh.
- Để học sinh cùng nhau tự tổ chức dưới sự giúp đỡ, theo dõi của giáo viên chủ nhiệm
Hãy tổ chức các cuộc họp cho ban cán sự lớp vào giờ ra chơi vào thứ Sáu hàng tuần, nhằm tạo điều kiện cho các em thảo luận và đánh giá những ưu điểm cũng như tồn tại của từng cá nhân và từng tổ trong suốt tuần.
- Đến giờ sinh hoạt lớp các tổ trưởng lần lượt báo cáo, học sinh tự do trao đổi, góp ý
- Học sinh tự bình bầu, tuyên dương những bạn có sự tiến bộ
- Học sinh tự phát hiện những bạn còn vi phạm, để giáo viên kịp thời uốn nắn
- Lớp trưởng nhận xét và tổng kết kết quả thi đua tổ theo vị trí từ 1 đến 4, có khen thưởng cho tổ đạt vị trí thứ nhất
Học sinh có thể tự sưu tầm và trình chiếu các đoạn phim mang tính giáo dục cao, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng Ngoài ra, các em cũng có thể tạo ra những video hướng nghiệp, giới thiệu về những ngành nghề mà các em yêu thích, từ đó khám phá và định hướng tương lai nghề nghiệp của bản thân.
Sau đây là báo cáo theo dõi thi đua hàng tuần của lớp trưởng lớp 10T
Tuần thứ: ……Từ ngày… tháng…năm 202 … đến ngày… tháng… năm 202
I Trong các buổi học chính khoá:
TT Họ và tên Thứ ngày
Môn học Ý thức học – nề nếp – nội quy Nghỉ học
Các hành vi vi phạm
II Trong các buổi hoạt động khác
Stt Họ và tên Thứ ngày Nội dung hoạt động Ý thức hoạt động Nghỉ
Điểm các thầy cô bộ môn đánh giá giờ học theo sổ đầu bài: Điểm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 9,5 10 ∑ TBC
- Điểm trung bình kiểm tra miệng: ………
- Đoàn trường đánh giá xếp loại thi đua: Điểm trừ…………., điểm cộng………, xếp loại thi đua: ………
1 Nề nếp đoàn, đạo đức:
2 Học tập: a Bài tập về nhà:
……… c Xung phong xây dựng bài:
Lớp trưởng ký: ……… GVCN: Vũ Thị Tuệ
Sau đây là một số hình ảnh trong các buổi sinh hoạt của các lớp mà tôi chủ nhiệm
Hình 4: Ảnh một tiết sinh hoạt lồng chủ đề tự chọn của lớp 12A
Hình 5: Ảnh một tiết sinh hoạt lồng chủ đề tự chọn của lớp 12A
Hình 6: Ảnh một tiết sinh hoạt lồng chủ đề tự chọn của lớp 12A
(Tổ chức sinh nhật tháng 9-10-11)
Tổ chức tốt lớp tự quản trong học tập
Nâng cao thành tích học tập của học sinh là nhiệm vụ quan trọng của giáo viên chủ nhiệm, phản ánh không chỉ kiến thức và kỹ năng mà còn sự phát triển năng lực, trí tuệ và thái độ học tập.
- Đầu năm giáo viên chủ nhiệm đề ra những yêu cầu, chỉ tiêu cụ thể về học tập cũng như về phẩm chất, năng lực
- Phối hợp với giáo viên bộ môn giảng dạy ở lớp mình nhằm nâng cao thành tích học tập của lớp
- Phối hợp với phụ huynh học sinh tạo điều kiện tốt nhất cho việc học của con mình ở nhà, thường xuyên nhắc nhở việc học ở nhà của con mình
Các hoạt động thực tế tạo điều kiện cho học sinh tự quản là:
Trong lớp học, giáo viên nên chia học sinh thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm có một nhóm trưởng Trước khi vào lớp 15 phút, các nhóm sẽ ngồi lại với nhau để kiểm tra bài lẫn nhau, ôn tập bài cũ và vở ghi chép Các thành viên trong nhóm cùng thảo luận những bài tập khó và hỗ trợ những bạn yếu hơn, từ đó nâng cao thành tích học tập của cả nhóm và lớp.
Để duy trì trật tự và khuyến khích sự tham gia của học sinh trong giờ học, lớp trưởng và tổ trưởng cần nhắc nhở kịp thời những bạn vi phạm Việc này không chỉ giúp cải thiện không khí lớp học mà còn góp phần vào việc chấm điểm thi đua cho từng tổ và cá nhân.
Trong trường hợp giáo viên bộ môn vắng mặt, việc tự quản lý giờ học là rất quan trọng để duy trì kỷ luật và trật tự trong lớp, tránh ảnh hưởng đến các lớp khác Lớp trưởng và lớp phó học tập cần phối hợp để hỗ trợ nhau trong việc giải quyết bài tập khó cho các bạn Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi nhiều giáo viên phải dạy trực tuyến trong khi học sinh học trực tiếp tại trường, việc tự quản lý trong học tập càng trở nên cần thiết.
Sau đây là một số hình ảnh học sinh tự quản trong giờ học:
Hình 7: Ảnh chụp khi giáo viên là F0 không thể đến trường phải dạy online và lớp học tương tác với cô giáo qua lms
Tổ chức tốt lớp tự quản trong hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Hoạt động GDNGLL là một trong ba hoạt động quan trọng, đóng vai trò thiết yếu trong quá trình giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục-đào tạo của nhà trường, đồng thời là bộ phận hợp thành không thể thiếu của quá trình này.
+ Hoạt động dạy-học trên lớp
+ Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
+ Hoạt động giáo dục lao động kỹ thuật, hướng nghiệp và dạy nghề
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (GDNGLL) đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý thức xã hội và lối sống cho học sinh Qua đó, học sinh học cách xử lý mối quan hệ xã hội một cách hiệu quả, đồng thời củng cố và phát triển những kiến thức, thái độ, kỹ năng đã tiếp thu trên lớp Hoạt động này giúp học sinh tự tin và tích cực hơn trong việc học tập và lĩnh hội tri thức Bên cạnh đó, GDNGLL tạo điều kiện cho học sinh thực hành và rèn luyện thông qua các hoạt động cụ thể dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Quá trình tổ chức các hoạt động GDNGLL cho học sinh phải đảm bảo thực hiện các nhiệm cụ giáo dục sau đây:
Nhiệm vụ giáo dục về nhận thức không chỉ là bổ sung và củng cố tri thức mà còn góp phần hoàn thiện kiến thức cho học sinh Các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (GDNGLL) giúp các em tiếp thu những hiểu biết mới, đặc biệt là những kiến thức chung về xã hội và những điều cần thiết cho cuộc sống hàng ngày.
+ Nhiệm vụ giáo dục về thái độ:
- Hình thành và phát triển những phẩm chất đạo đức, tình cảm đạo đức trong sáng
- Hướng cho học sinh biết yêu quý cái tốt, cái đẹp, biết ghét cái xấu, cái lỗi thời
- Mong muốn vươn lên trở thành con ngoan, trò giỏi, trở thành người công dân tốt
+ Nhiệm vụ rèn luyện kỹ năng:
- Tổ chức cho học sinh góp phần tham gia xây dựng xã hội, truyền bá tư tưởng cách mạng, qua đó tự giáo dục bản thân
- Tạo điều kiện, cơ hội cho học sinh rèn luyện những kỹ năng giao tiếp có văn hóa, hình thành những thói quen tốt trong học tập, lao động
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (GDNGLL) chỉ phát huy hiệu quả khi học sinh tham gia một cách chủ động và tích cực Điều này đòi hỏi các em phải có khả năng tự quản trong quá trình tổ chức hoạt động Do đó, việc bồi dưỡng khả năng tự quản cho học sinh cần được các nhà giáo dục đặt lên hàng đầu Để định hướng cho việc bồi dưỡng này, trước tiên, chúng ta cần chú ý đến cách thức mà năng lực tự quản của học sinh được thể hiện trong các hoạt động.
Năng lực tự quản là khả năng tự tổ chức, quản lý, tự giải quyết những công việc của bản thân, của tập thể
Biểu hiện khả năng tự quản của học sinh có thể được đánh giá qua mức độ tham gia của họ trong các giai đoạn quan trọng của tổ chức hoạt động, bao gồm: đề xuất ý tưởng, thiết kế hoạt động, tổ chức thi công và rút kinh nghiệm.
Để phát triển hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (GDNGLL) hiệu quả, cần dựa vào chương trình và yêu cầu giáo dục từng tháng Từ đó, giáo viên có thể đề xuất các chủ đề, nội dung và hình thức hoạt động phù hợp với tình hình và đặc điểm của lớp học.
Thiết kế hoạt động bao gồm việc lập kế hoạch và chương trình hoạt động, đồng thời chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức thành công, như tổ chức nhân sự, cơ sở vật chất, phương tiện và môi trường hoạt động.
+ Tổ chức thi công: Tổ chức, điều hành hoạt động theo kế hoạch đã chuẩn bị; biết động viên, phối hợp, hỗ trợ, giúp đỡ nhau trong hoạt động
+ Rút kinh nghiệm: Biết kiểm điểm, rút ra những bài học thành công, thất bại để tổ chức tốt các hoạt động tiếp theo
Dựa vào các dấu hiệu đã nêu, chúng ta có thể xác định những định hướng và biện pháp chung nhằm phát triển khả năng tự quản của học sinh trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Giáo viên chủ nhiệm cần tin tưởng vào khả năng tự quản của học sinh, vì các em hoàn toàn có thể phát huy nếu nhận được sự hỗ trợ đúng cách Bằng cách tạo dựng sự tự tin cho học sinh và tạo điều kiện cho các em thể hiện khả năng trong công việc tập thể, giáo viên chủ nhiệm sẽ giúp các em phát triển toàn diện hơn.
Bồi dưỡng khả năng tự quản cho học sinh cần một quá trình hướng dẫn và hỗ trợ từ cơ bản đến nâng cao, giúp các em tự lực giải quyết các công việc từ đơn giản đến phức tạp Giai đoạn đầu cần cầm tay chỉ việc, sau đó khuyến khích học sinh tự lực thực hiện từng bước trong toàn bộ tiến trình tổ chức hoạt động.
Phương hướng chung là nâng cao khả năng tự quản của học sinh, đồng thời giảm dần sự can thiệp của giáo viên chủ nhiệm trong các hoạt động, cho đến khi học sinh có thể hoàn toàn tự chủ trong công việc của mình.
- Giáo viên chủ nhiệm luôn luôn giữ vai trò là người cố vấn, hướng dẫn chứ không phải là người làm thay cho các em
Nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp rất phong phú và đa dạng, chủ yếu tập trung vào 5 loại hình hoạt động sau đây
- Hoạt động kỉ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện về chính trị, xã hội trong nước và quốc tế hoặc những sự kiện đáng chú ý ở địa phương
- Học tập và thi tìm hiểu truyền thống tốt đẹp của nhà trường và địa phương…
Học tập và tuyên truyền về nội quy nhà trường cùng các quy định pháp luật như luật giao thông, phòng chống cháy nổ và trật tự công cộng là rất quan trọng Ngoài ra, việc hiểu biết về các chính sách lớn của nhà nước như dân số, bảo vệ môi sinh, môi trường và phòng chống tệ nạn xã hội cũng cần được chú trọng Các quy định của địa phương cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm của học sinh.
Trao đổi và thảo luận về các sự kiện xã hội, chính trị và kinh tế trong và ngoài nước là rất quan trọng, bao gồm việc tìm hiểu về AIDS và những thành tựu văn hóa tại địa phương Những hoạt động này không chỉ nâng cao nhận thức cộng đồng mà còn thúc đẩy sự gắn kết và phát triển bền vững trong xã hội.
- Hoạt động giao lưu với các trường, các lớp
- Hưởng ứng và tham gia các hoạt động lễ hội, văn hoá ở địa phương
Các hoạt động nhân đạo và từ thiện nhằm đền ơn đáp nghĩa bao gồm việc thăm hỏi, hỗ trợ các gia đình và cá nhân có hoàn cảnh khó khăn tại địa phương, cũng như giúp đỡ bạn bè trong lớp, trường bị đau ốm, tật nguyền hoặc nghèo khó Ngoài ra, chúng ta cũng cần chia sẻ và hỗ trợ những người cùng trang lứa ở các vùng miền khác khi họ gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh.
Trong vai trò giáo viên chủ nhiệm, tôi cùng các thầy cô trong ban giám hiệu và phụ huynh lớp đã đến thăm và trao quà khuyến học cho những học sinh có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn.
Kết quả đạt được
Việc tìm hiểu lí lịch và hồ sơ học sinh giúp giáo viên chủ nhiệm và học sinh hiểu nhau hơn, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc lập kế hoạch, xây dựng ban cán sự lớp và sơ đồ lớp học Điều này cũng cho phép giáo viên chủ nhiệm tham mưu hiệu quả với giáo viên bộ môn và các đoàn thể về học lực cũng như ý thức tự giác rèn luyện của học sinh.
Phân công nhiệm vụ rõ ràng cho các thành viên trong ban cán sự lớp giúp quản lý nề nếp hiệu quả, đồng thời phát triển kỹ năng nói trước đám đông Điều này không chỉ tạo ra sự tự tin cho học sinh mà còn khuyến khích họ dám nói, chịu trách nhiệm với công việc được giao và tự khẳng định bản thân trong tập thể.
Lập sơ đồ lớp học giúp giáo viên quản lý hiệu quả hơn và tạo điều kiện cho học sinh hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình học tập Việc xây dựng kế hoạch cụ thể giúp giáo viên làm việc có định hướng và đạt được mục tiêu giáo dục rõ ràng.
6.2 Về phía học sinh và gia đình
Nề nếp lớp học ngày càng được cải thiện, với học sinh chủ động quản lý nhiều hoạt động như giữ gìn vệ sinh trường lớp, tham gia giờ chào cờ và sinh hoạt cuối tuần, cũng như trong việc học tập của mình.
- Kỹ năng giao tiếp của các em trôi chảy, lưu loát hơn, các em tự tin hơn trong giao tiếp, trong học tập
Học sinh nâng cao tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động và phong trào thi đua của lớp, đồng thời phát triển tinh thần đoàn kết, kỹ năng hợp tác và khả năng làm việc nhóm một cách hiệu quả hơn.
Hình 27: Học sinh lớp 11A1 liên hoan cùng các thầy cô giáo sau khi đạt kết quả cao sau kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh năm học 2016-2017
Hình 28: Giáo viên chủ nhiệm cùng các giáo viên bộ môn chụp ảnh cùng học sinh lớp
12A trong lễ kết nạp đảng viên năm học 2020-2021
