NỘI DUNG ĐỀ TÀI
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1 Dạy học tích hợp (lồng ghép )
Tích hợp, theo từ điển Tiếng Việt, là quá trình kết hợp các hoạt động, chương trình hoặc thành phần khác nhau thành một khối chức năng thống nhất Điều này thể hiện sự hòa hợp và sự kết nối giữa các yếu tố, tạo nên một hệ thống hoạt động hiệu quả và đồng bộ.
Tích hợp, theo từ điển Giáo dục học, được định nghĩa là hành động kết nối các đối tượng nghiên cứu, giảng dạy và học tập trong cùng một lĩnh vực hoặc giữa nhiều lĩnh vực khác nhau, nhằm xây dựng một kế hoạch dạy học đồng bộ và hiệu quả.
Từ "integration" trong tiếng Anh, có nguồn gốc từ Latin "integer", mang nghĩa là "toàn bộ" hoặc "toàn thể" Tích hợp đề cập đến việc phối hợp các hoạt động và thành phần khác nhau của một hệ thống, nhằm đảm bảo sự hài hòa trong chức năng và mục tiêu hoạt động của hệ thống đó.
Việc tích hợp tư tưởng sư phạm vào quá trình dạy học là rất quan trọng, vì dạy học tích hợp đang trở thành xu hướng phổ biến trong lý luận dạy học và đã được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng.
1.1.2 Dạy học tích hợp (lồng ghép):
1 Lồng ghép các nội dung cần thiết vào những nội dung vốn có của một môn học Thí dụ: lồng ghép nội dung giáo dục dân số, giáo dục môi trường , bảo vệ sức khỏe, giáo dục tiết kiệm vào nội dung các môn học: địa lý, sinh học, vật lý, hóa học, toán, ngoại ngữ, giáo dục công dân
2 Xây dựng môn học tích hợp từ các môn học truyền thống
3 Giáo viên có thể tích hợp các nội dung ở các môn học khác nhau, hoặc các kiến thức khác liên quan đến bài giảng để chuyển tải đến học sinh những chủ đề giáo dục lồng ghép thông qua các hình thức truyền đạt bằng trình chiếu, giảng dạy, thảo luận, dạy học theo dự án a) Mục đích của dạy học tích hợp
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục tại Việt Nam, chương trình học môn Công nghệ được thiết kế theo hướng kết hợp giữa môn học và mô đun kỹ năng hành nghề Các mô đun này được xây dựng nhằm phát triển năng lực thực hiện, tích hợp lý thuyết và thực hành, giúp người học có khả năng thực hiện công việc cụ thể trong nghề nghiệp Do đó, việc dạy học các mô đun thực chất là dạy học tích hợp nội dung, hướng đến mục tiêu phát triển toàn diện năng lực nghề nghiệp cho học sinh.
- Gắn kết đào tạo với lao động
- Học đi đôi với hành, chú trọng năng lực hoạt động
- Dạy học hướng đến hình thành các năng lực nghề nghiệp, đặc biệt năng lực hoạt động nghề
- Khuyến kích người học học một cách toàn diện hơn (Không chỉ là kiến thức chuyên môn mà còn học năng lực từ ứng dụng các kiến thức đó)
- Nội dung dạy học có tính động hơn là dự trữ
- Người học tích cực, chủ động, độc lập hơn b) Đặc điểm của dạy học tích hợp
- Lấy người học làm trung tâm:
Dạy học lấy người học làm trung tâm là phương pháp giáo dục hiệu quả, đặc biệt trong giáo dục nghề nghiệp, giúp định hướng quá trình dạy học thành quá trình tự học và cá nhân hóa người học Phương pháp này yêu cầu người học chủ động trong việc tự nghiên cứu và tìm kiếm kiến thức thông qua những tình huống thực tiễn cụ thể, từ đó khám phá những điều chưa biết Người học không chỉ tiếp nhận kiến thức từ giảng viên mà còn phải tự mình hành động và học hỏi, tạo ra sự chủ động trong việc tìm kiếm kiến thức cho bản thân.
Trong phương pháp dạy học lấy người học làm trung tâm, việc khuyến khích học viên tự thể hiện và phát triển kỹ năng làm việc nhóm là rất quan trọng Sự hợp tác trong nhóm không chỉ giúp tìm ra những giải pháp sáng tạo mà còn kích thích sự tham gia tích cực của từng thành viên vào quá trình giải quyết vấn đề.
Sự hợp tác giữa người học và người dạy rất quan trọng, nhưng điều cốt yếu là phát huy tính tự chủ và nỗ lực tìm kiếm kiến thức của người học Người dạy đóng vai trò tổ chức và hướng dẫn, giúp người học tự khám phá kiến thức Họ cần dạy những gì người học cần thiết cho thị trường lao động, chứ không phải những gì họ biết Mối quan hệ giữa người dạy và người học phải dựa trên sự tin cậy và hợp tác Trong quá trình học, người học có thể mắc sai sót, nhưng việc tự kiểm tra và đánh giá dựa trên sự hướng dẫn của người dạy sẽ giúp họ nhận ra và sửa chữa lỗi lầm, từ đó phát triển kỹ năng học tập hiệu quả.
Dạy học tích hợp với phương pháp lấy người học làm trung tâm đang trở thành xu hướng phổ biến, mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với phương pháp dạy học truyền thống.
Định hướng đầu ra trong đào tạo nghề theo năng lực thực hiện tập trung vào việc người học có thể áp dụng kiến thức vào thực tiễn và đạt tiêu chuẩn đầu ra Để thực hiện tốt công việc, người học cần phải có sự liên kết chặt chẽ với chương trình đào tạo và việc đánh giá kết quả học tập Khả năng đạt được những yêu cầu này phụ thuộc vào từng cá nhân Việc định hướng kết quả đầu ra không chỉ đảm bảo chất lượng đào tạo mà còn tạo niềm tin cho người sử dụng sản phẩm đào tạo, giúp họ yên tâm trong việc sử dụng nguồn nhân lực trong thời gian dài.
Dạy học tích hợp tập trung vào việc nâng cao kết quả học tập của học viên, giúp họ áp dụng kiến thức vào công việc tương lai Quá trình học cần đảm bảo chất lượng và hiệu quả để thực hiện nhiệm vụ Để đạt được điều này, người dạy cần có vai trò quan trọng trong việc tạo ra kết quả đầu ra, bao gồm việc truyền đạt lý thuyết chuyên môn, hướng dẫn quy trình công nghệ và thao tác nghề nghiệp chính xác Họ cũng cần chia sẻ kinh nghiệm, chỉ ra các lỗi thường gặp, nguyên nhân và biện pháp khắc phục, đồng thời tổ chức các buổi luyện tập hiệu quả.
- Dạy và học các năng lực thực hiện
Dạy học tích hợp cần xác định rõ các năng lực mà người học phải nắm vững, phù hợp với tiêu chuẩn nghề nghiệp đã được phân tích trong quá trình xây dựng chương trình Hiện nay, các chương trình dạy học thường dựa trên tổ hợp năng lực cần thiết cho người lao động trong thực tiễn sản xuất và kinh doanh Phương pháp phân tích nghề nghiệp (DACUM) hoặc phân tích chức năng ngành nghề cụ thể là những phương pháp phổ biến để xây dựng chương trình đào tạo Các chương trình này thường được cấu trúc theo các mô đun năng lực thực hiện, đồng nghĩa với việc nội dung giảng dạy trong mô đun phải được thiết kế theo hướng tiếp cận kỹ năng.
Dạy học tích hợp là phương pháp kết hợp lý thuyết và thực hành, giúp người học phát triển năng lực và kỹ năng cần thiết để đạt mục tiêu của mô đun Việc giảng dạy lý thuyết không nên quá hàn lâm mà chỉ dừng lại ở mức độ hỗ trợ cho việc phát triển kỹ năng thực hành Lý thuyết cung cấp kiến thức khoa học chuyên ngành, nhưng nếu không gắn liền với thực hành, sẽ trở thành lý thuyết suông, không có giá trị thực tiễn Thực hành là quá trình luyện tập giúp người học nắm vững kiến thức lý thuyết, thực hiện nguyên lý giáo dục gắn liền với hành động Để hình thành kỹ năng, người học cần biết cách kết hợp và huy động các nguồn lực nội và ngoại lực Người dạy có vai trò định hướng, tổ chức và động viên người học, tạo ra môi trường sư phạm thuận lợi cho sự phát triển của họ Sự hỗ trợ và định hướng của người dạy giúp giảm thiểu sai lầm trong thực hành và kích thích động lực học tập, từ đó chuyển hóa kinh nghiệm thành sản phẩm cá nhân.
THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC VẬT LÍ TÍCH HỢP KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ BẢO VỆ “ĐÔI MẮT” THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG ĐÓNG VAI Ở TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP
2.1 Thời gian và dự kiến thời lượng thực hiện
TT Thời gian Nội dung
Tuần 25, 26 của năm học Ở nhà:
Giáo viên giao nhiệm vụ về nhà chuẩn bị cho “Nội dung 1”, học sinh chuẩn bị các nội dung theo yêu cầu
2 Tuần 27 của năm học Ở lớp: Thực hiện hoạt động dạy học “Nội dung 1” Ở nhà: Giáo viên giao nhiệm vụ về nhà chuẩn bị cho
“Nội dung 2”, học sinh chuẩn bị các nội dung theo yêu cầu Ở lớp: Cuối tuần 27 thực hiện hoạt động dạy học
3 Tuần 28 của năm học Ở nhà: Giáo viên giao nhiệm vụ về nhà chuẩn bị cho
“Nội dung 3”, học sinh chuẩn bị các nội dung theo yêu cầu Ở lớp: Cuối tuần 28 thực hiện hoạt động dạy học
TT Nội dung Số tiết
1 Nội dung 1: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của mắt Tìm hiểu về các tật cận thị, viễn thị, loạn thị, mắt lão và cách khắc phục
Tia sáng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mắt, vì vậy việc hiểu rõ các loại tia sáng và cách ngăn chặn chúng là rất quan trọng Một số bệnh về mắt phổ biến trong cuộc sống, như cận thị, viễn thị và đục thủy tinh thể, có thể được phòng ngừa bằng cách bảo vệ mắt khỏi tác động của tia UV và ánh sáng xanh Việc sử dụng kính mát và thiết bị bảo vệ mắt khi tiếp xúc với màn hình điện tử sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt.
3 Nội dung 3: Tìm hiểu một số dưỡng chất tự nhiên giúp tăng cường sức khoẻ cho mắt thông qua hoạt động đóng vai
Kiểm tra kiến thức về mắt
2.2 Thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học để giải quyết vấn đề bảo vệ sức khoẻ đôi mắt (4 tiết)
Nội dung 1: Tìm hiểu cấu tạo, hoạt động và các tật cận thị, viễn thị, loạn thị, mắt lão của Mắt và cách khắc phục ( 2 tiết)
I Mục tiêu (Yêu cầu cần đạt)
[1.1] Trình bày được cấu tạo của mắt, các đặc điểm và chức năng của mỗi bộ phận của mắt
[1.2]Trình bày được khái niệm về sự điều tiết và các đặc điểm liên quan như: Điểm cực viễn, điểm cực cận, khoảng nhìn rõ
[1.3] Nhận biết được các tật về mắt: tật cận thị, viễn thị, mắt lão, loạn thị
[1.4] Nêu được cách khắc phục các tật của mắt, nhờ đó giúp học sinh có ý thức giữ gìn, vệ sinh về mắt
[1.5] Giải thích được nguyên nhân gây nên các tật cận thị, viễn thị, mắt lão, loạn thị
[1.6]Giải được các bài toán về mắt
Học sinh cần phát triển khả năng nghiên cứu tài liệu và ứng dụng công nghệ thông tin để tìm hiểu kiến thức liên quan đến bài học Đồng thời, năng lực trình bày và khả năng làm việc nhóm cũng rất quan trọng để nâng cao hiệu quả học tập.
Năng lực giao tiếp và hợp tác bao gồm việc sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh minh họa hiệu quả để trình bày ý tưởng bài học Quan trọng hơn, cần biết lắng nghe và phản hồi tích cực trong quá trình giao tiếp.
[2.2] Trách nhiệm đối với nhiệm vụ, đối với bản thân, gia đình và xã hội
[2.3] Tích cực tìm tòi, sáng tạo trong thảo luận nhóm về vận dụng kiến thức kiến thức vào giải quyết thực tiễn
II THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Máy tính và các thiết bị ngoại vi
- Video, hình ảnh về tác về các tật của mắt
- Phiếu học tập, bộ câu hỏi, thang đo, bảng kiểm, rubrics
- Phiếu đánh giá học sinh
Kế hoạch bài dạy, Sách giáo khoa, Sách giáo viên, Sách bài tập
Phòng máy tính và phòng học thông minh được trang bị máy chiếu, loa, cùng với mạng Internet và Wi-Fi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập Người dùng có thể tìm kiếm thông tin trên Internet, tham gia vào các hoạt động nhóm và sử dụng bảng nhóm để tăng cường hiệu quả học tập và trao đổi ý tưởng.
Tranh ảnh, SGK Ôn lại các kiến thức đã học về mắt ở THCS và môn sinh học
Tìm hiểu kiến thức cơ bản về mắt và các tật liên quan là rất quan trọng Video giới thiệu các tình huống thực tế cùng với âm thanh thuyết minh từ học sinh sẽ giúp người xem dễ dàng nắm bắt thông tin hơn.
Vở ghi bài Giấy nháp Máy tính và các thiết bị ngoại vi Bút màu
Phần mềm: Padlet các phần mềm truy cập Internet: Youtube, Cốc cốc, google chome, Internet Expoler,…
1 Giáo viên: Giao nhiệm vụ cho học sinh chuẩn bị trước khi lên lớp
* Chia lớp thành 4 nhóm: nhóm 1 là tổ 1, nhóm 2 là tổ 2, nhóm 3 là tổ 3 và nhóm 4 là tổ 4
Nhóm 1 sẽ tạo một clip hoặc bài thuyết trình PowerPoint về cấu tạo và hoạt động của mắt, cùng với sự điều tiết ánh sáng Nội dung này sẽ được chiếu lên tivi để cả lớp cùng theo dõi, hoặc nhóm sẽ báo cáo trực tiếp trước lớp.
Nhóm 2 sẽ tạo một clip, PowerPoint và bài báo cáo nhằm tìm hiểu về tật cận thị, bao gồm nguyên nhân, cách sửa chữa và biện pháp phòng ngừa Nội dung này sẽ được trình chiếu trên tivi cho lớp xem hoặc báo cáo trực tiếp trước lớp.
Nhóm 3 sẽ tạo một clip, PowerPoint và bài báo cáo về mắt viễn thị, bao gồm các thông tin như cách sửa tật viễn thị, biện pháp phòng ngừa tật này, cũng như so sánh điểm giống và khác nhau giữa mắt viễn và mắt lão Những nội dung này sẽ được trình chiếu trên tivi cho cả lớp xem hoặc báo cáo trực tiếp trước lớp.
Nhóm 4 sẽ tạo một clip hoặc bài thuyết trình PowerPoint để tìm hiểu về mắt loạn thị, bao gồm các phương pháp sửa chữa và phòng ngừa tình trạng này Nội dung sẽ được trình chiếu trên tivi cho cả lớp xem hoặc báo cáo trực tiếp trước lớp.
2 Học sinh: Chuẩn bị các nội dung theo yêu cầu của giáo viên
IV TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Phương án đánh giá Phương án ứng dụng CNTT
Quan sát quá trình học
HS đọc SGK, xem video trình bày về cấu tạo và hoạt động của mắt,
Quan sát quá trình học
Phiếu học tập 2 và phiếu học tập 3
HS học về các tật cận thị, viễn thị, loạn thị, mắt lão và cách khắc phục
-HS nêu ra các câu hỏi về cách sửa các tật của mắt
Tìm kiếm thông tin trên Internet tác
Dạy học đóng vai học tập tập
HS thảo luận để hoàn thành nhiệm vụ trên PHT
Quan sát quá trình học
Phiếu học tập 2 và phiếu học tập 3
(giao nhiệm vụ về nhà)
HS thảo luận để hoàn thành nhiệm vụ trên PHT Vận dụng các thao tác sử dụng tìm kiếm
Quan sát quá trình học
Phiếu học tập 2 và phiếu học tập 3
HS học tập thông tin cho việc học tập liên môn và áp dụng trong cuộc sống
Hoạt động 1: Khởi động a Mục tiêu
HS nêu ví dụ về các các tật của mắt, dấu hiệu nhận biết các tật của mắt
HS đưa ra được dự đoán về ảnh hưởng của các tật về mắt trong cuộc sống
HS phát biểu được vấn đề cần giải quyết dưới dạng câu hỏi khoa học c Sản phẩm
Clip hoặc PowerPoint, câu trả lời của HS thông qua nhiệm vụ học tập d.Tổ chức thực hiện: (5 phút)
Tìm kiếm thông tin trên Internet là kỹ năng quan trọng, bao gồm việc sử dụng các thao tác tìm kiếm, từ khóa và cách thức vận dụng máy tìm kiếm hiệu quả Việc áp dụng các kỹ năng này không chỉ hỗ trợ trong học tập liên môn mà còn có giá trị thực tiễn trong cuộc sống hàng ngày.
Giáo viên mời một số em cận thị trong lớp đánh giá về vai trò của mắt trong cuộc sống
Tìm kiếm thông tin trên Internet:
Yêu cầu HS nêu thêm một số các tật về mắt
Cá nhân HS thực hiện nhiệm vụ: Vận dụng các thao tác về máy tìm kiếm, từ khóa và việc sử dụng máy tìm kiếm
Mời một số HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
Tổ chức cho cả lớp thảo luận
Xác định vấn đề cần giải quyết
Đôi mắt đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày, vì vậy trong bài học này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các tật khúc xạ liên quan đến mắt, cách khắc phục, phòng tránh và chăm sóc sức khỏe cho đôi mắt.
Yêu cầu HS phát biểu vấn đề cần giải quyết
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của mắt, sự điều tiết a Mục tiêu
Tiếp nhận nội dung bài học: cấu tạo của mắt, hoạt động của mắt, điểm cực cận, điểm cực viễn, giới hạn nhìn rõ của mắt c.Sản phẩm
Clip hoặc PowerPoint, câu trả lời của HS thông qua phiếu học tập trên bảng phụ được hoàn thành bởi các nhóm học sinh d.Tổ chức thực hiện: (10 phút)
Phương pháp dạy học theo nhóm giúp học sinh phát triển kỹ năng tìm kiếm thông tin trên Internet Học sinh sẽ được hướng dẫn cách sử dụng các thao tác tìm kiếm, từ khóa và máy tìm kiếm hiệu quả Việc áp dụng những kỹ năng này không chỉ hỗ trợ trong việc học tập liên môn mà còn có ích trong cuộc sống hàng ngày.
GV yêu cầu học sinh trình chiếu lại video, PowerPoint hoặc bài báo cáo về cấu tạo và hoạt động của mắt, cũng như sự điều tiết của mắt mà các em đã chuẩn bị Học sinh cần quan sát kỹ, xem video và đọc sách giáo khoa để nắm vững kiến thức.
Giao phiếu học tập số 1, yêu cầu các nhóm hoàn thành nhiệm vụ
Các nhóm HS thảo luận thực hiện nhiệm vụ dưới sự điều hành của nhóm trưởng
Tìm kiếm thông tin trên Internet, Vận dụng các thao tác về máy tìm kiếm, từ khóa và việc sử dụng máy tìm kiếm
Các nhóm treo PHT trên bảng hoặc trình chiếu PowerPoint
Mời đại diện 1 nhóm báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ Địa chỉ video học sinh thực hiện nhiệm vụ: https://youtu.be/6dNyXg1fM5g
Tổ chức cho cả lớp thảo luận, đánh giá chéo lẫn nhau giữa các nhóm
GV kết luận, nhận định Đánh giá kết quả của các nhóm và phần thuyết trình của nhóm đã báo cáo
H1 Nêu các bộ phận chính của mắt?
H2 Nêu tác dụng của thể thuỷ tinh?
H3 Nêu tác dụng của võng mạc?
H4 Nêu đặc điểm của điểm vàng?
H5 Thế nào là sự điều tiết?
H6 Thế nào là điểm cực cận, cực viễn?
H7 Thế nào là khoảng cực cận, khoảng cực viễn?Thế nào là khoảng nhìn rõ của mắt?
Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về mắt cận thị, cách sửa tật cận thị, cách phòng ngừa tật cận thị a.Mục tiêu
- Tiếp nhận kiến thức mắt cận thị, cách sửa tật cận thị, cách phòng ngừa tật cận thị
- Giải thích nguyên nhân c Sản phẩm
Trong quá trình tổ chức hoạt động học tập, học sinh sẽ sử dụng clip hoặc PowerPoint để trình bày câu trả lời thông qua phiếu học tập trên bảng phụ Các nhóm học sinh sẽ hoàn thành nhiệm vụ này và báo cáo kết quả trong vòng 20 phút.
Phương pháp dạy học theo nhóm giúp học sinh phát triển kỹ năng tìm kiếm thông tin hiệu quả trên Internet Học sinh được hướng dẫn cách sử dụng các thao tác tìm kiếm, từ khóa và máy tìm kiếm để phục vụ cho việc học tập liên môn Việc áp dụng những kỹ năng này không chỉ hỗ trợ trong học tập mà còn hữu ích trong cuộc sống hàng ngày.
