ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng dạy học là học sinh khối 12
- Bài dạy được tiến hành trong 4 tiết học.
Thời gian nghiên cứu
IV PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu, tập trung vào các công trình nghiên cứu liên quan đến phương pháp dạy học Văn, sách giáo khoa phổ thông, cũng như các chủ trương và chính sách của Đảng và Nhà nước về đổi mới giáo dục và đào tạo, đặc biệt là văn bản 5512.
Phương pháp tổng hợp và đánh giá thông tin được thực hiện thông qua việc thu thập tài liệu và thông tin từ học sinh, nhằm mục đích tổng hợp và xử lý dữ liệu một cách hiệu quả.
Dưới đây là một số phương pháp dạy học tích cực được vận dụng trong các hoạt động dạy học đọc hiểu văn bản “Vợ chồng A Phủ” như:
1 Thuyết trình với sự tham gia tích cực của học sinh
7 Kĩ thuật khăn trải bàn
Hiện nay, việc tổ chức hoạt động dạy học đọc hiểu trong văn bản văn học chưa được chú trọng, dẫn đến việc giáo viên thường chỉ sử dụng phương pháp thuyết trình và đàm thoại mà không phát huy hiệu quả Để cải thiện tình hình, cần đề xuất tổ chức đa dạng và phong phú các hoạt động dạy học đọc hiểu văn bản “Vợ chồng A Phủ”, nhằm phát huy năng lực và tính tích cực của học sinh.
Học sinh chủ động trong quá trình học tập sẽ góp phần nâng cao hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn tại trường học hiện nay Sự chủ động này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách tích cực mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện Việc áp dụng các phương pháp dạy học linh hoạt và sáng tạo sẽ tạo ra môi trường học tập hấp dẫn, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục môn Ngữ văn.
VI NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Xây dựng và tổ chức các hoạt động dạy học đa dạng và phong phú thông qua phương pháp dạy học mới nhằm phát huy năng lực người học trong tác phẩm "Vợ chồng A Phủ" Cụ thể, cần tổ chức các hoạt động như thảo luận nhóm, phân tích nhân vật và tình huống, cùng với việc áp dụng các trò chơi học tập để tạo sự hứng thú và khuyến khích sự sáng tạo của học sinh.
Hoạt động 2 Hình thành kiến thức mới
VII ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Tổ chức đa dạng hóa các hoạt động đọc hiểu trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” theo công văn 5512 sẽ hỗ trợ giáo viên và học sinh trong việc đổi mới phương pháp dạy học Điều này không chỉ mang lại cho học sinh cơ hội trải nghiệm phong phú mà còn tạo ra môi trường học tập thoải mái, vui vẻ, từ đó định hướng phát triển phẩm chất và năng lực cá nhân, cũng như khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Việc tổ chức đa dạng hóa các hoạt động dạy học sẽ tạo ra môi trường “Học mà chơi, chơi mà học”, giúp học sinh thoải mái và vui vẻ bộc lộ khả năng, quan điểm và ý kiến của bản thân.
I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1 Khái niệm năng lực và các năng lực cần hướng tới trong dạy học văn
Năng lực được định nghĩa là khả năng và điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hoạt động nào đó Nó bao gồm năng lực chung và năng lực đặc thù Năng lực chung là những kỹ năng cơ bản cần thiết cho mọi người trong cuộc sống, học tập và làm việc, trong khi năng lực đặc thù thể hiện qua từng lĩnh vực, như năng lực môn học được hình thành từ đặc điểm của môn học đó Tóm lại, năng lực là khả năng vận dụng các yếu tố chủ quan để giải quyết vấn đề trong học tập, công tác và cuộc sống.
Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (2018) cũng đã đề cập đến các năng lực chung mà học sinh cần hướng tới bao gồm:
Năng lực tự học là khả năng xác định nhiệm vụ học tập một cách chủ động và tự giác Điều này bao gồm việc tự đặt ra mục tiêu học tập, từ đó yêu cầu nỗ lực và phấn đấu để đạt được những mục tiêu đó.
- Năng lực giải quyết vấn đề là phân tích được tình huống trong học tập; phát hiện và nêu được tình huống có vấn đề trong học tập
Năng lực sáng tạo là khả năng đặt ra những câu hỏi đa dạng về một sự vật hay hiện tượng, từ đó xác định và làm rõ thông tin cũng như ý tưởng mới Nó bao gồm việc phân tích và tóm tắt các thông tin liên quan từ nhiều nguồn khác nhau.
Năng lực giao tiếp đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mục đích trước khi bắt đầu giao tiếp Việc đặt ra mục tiêu rõ ràng không chỉ giúp cải thiện hiệu quả giao tiếp mà còn nâng cao khả năng hiểu biết lẫn nhau trong quá trình trao đổi thông tin.
Năng lực hợp tác bao gồm việc chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi nhận nhiệm vụ, đồng thời xác định các công việc có thể được thực hiện hiệu quả nhất thông qua làm việc nhóm với quy mô phù hợp.
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin là tìm, xác định, xử lý được thông tin cần thiết để thực hiện nhiệm vụ học tập
Theo quan điểm dạy học phát triển năng lực, trọng tâm không phải là kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đã học, mà là khuyến khích học sinh vận dụng sáng tạo tri thức trong các tình huống khác nhau Do đó, việc dạy học truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” cần tập trung vào việc phát triển các năng lực cần thiết cho học sinh.
- Năng lực tự học (sản phẩm là phiếu học tập cá nhân, bài nói, bài thuyết trình bằng sơ đồ, sơ đồ tư duy, bài viết ngắn)
- Năng lực ngôn ngữ và giao tiếp (sản phẩm là bài nói, bài viết, thảo luận)
- Năng lực giải quyết vấn đề (sản phẩm sơ đồ tư duy, vẽ tranh )
- Năng lực hợp tác (trao đổi, thảo luận nhóm)
- Năng lực tư duy, sáng tạo (thể hiện qua những sản phẩm học tập của HS)
1.2 Khái niệm hoạt động dạy học và các hoạt động dạy học
Hoạt động dạy học của giáo viên là một phần quan trọng trong hoạt động sư phạm, nhưng trước đây, người ta chỉ coi trọng vai trò của người thầy Thầy giáo đóng vai trò trung tâm, chủ động trong việc chuẩn bị nội dung và phương pháp giảng dạy, trong khi học sinh thường tiếp nhận thụ động Quan niệm này đã trở nên lỗi thời, khi mà hiện nay, hoạt động dạy học cần phải bao gồm cả sự tham gia tích cực của học sinh Theo quan điểm lý thuyết dạy học hiện đại, hoạt động của thầy và trò là hai mặt của một hoạt động, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lấy học sinh làm trung tâm trong quá trình học tập.
Trong quá trình dạy học, việc phát huy năng lực tự học và sáng tạo của học sinh là rất quan trọng Người thầy cần chú trọng đến mọi khía cạnh của quá trình giáo dục để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển này Bằng cách áp dụng các phương pháp giảng dạy linh hoạt và sáng tạo, giáo viên có thể khơi dậy niềm đam mê học tập và khả năng sáng tạo của học sinh, từ đó giúp các em phát triển toàn diện hơn.
Công văn 5512 ngày 18/12/2020 của Bộ GD&ĐT đã được Sở GD&ĐT Nghệ
