NỘI DUNG
Cơ sở lý luận và thực tiễn của Sáng kiến kinh nghiệm
1.1 Tổng quan về hệ quản trị cơ sở dữ liệu VISUA FOXPRO
Visual FoxPro is a development tool and programming language created by Microsoft, utilizing object-oriented programming (OOP) It evolved from FoxPro, which originated from FoxBASE, a procedural programming style developed by Fox Technologies starting in 1984 The final version of FoxPro, 2.6, was compatible with Mac systems.
OS, MS-DOS, Windows và Unix Visual FoxPro 3.0 là phiên bản "Visual" đầu tiên, có thể chạy trong Mac và Windows, các phiên bản sau chỉ dùng trong Windows
Visual FoxPro (VFP) là một hệ quản trị cơ sở dữ liệu (DBMS) trực quan, đồng thời là một ngôn ngữ lập trình tiềm năng Với khả năng phát triển ứng dụng đa dạng, VFP có thể được sử dụng để xây dựng cả các ứng dụng web hiệu quả.
Tháng 12 năm 2005, VFP đã lọt vào top 20 trong TIOBE's Programming Community Index, và tháng 8 năm 2006 nó ở vị trí 14, được coi như một ngôn ngữ hạng "A"
- Các ưu nhược điểm khi sử dụng Foxpro:
Ứng dụng biên dịch bằng Visual FoxPro (VFP) có khả năng hoạt động trên hệ điều hành Windows mà không cần cài đặt Tuy nhiên, để chạy ứng dụng, cần phải có các file thư viện hỗ trợ (run-time support library) tương ứng với phiên bản của VFP và Windows.
Là một hệ biên dịch, nó mang lại sự linh hoạt cho lập trình viên trong việc xử lý mã, cho phép chương trình hoạt động với các mã được sinh ra tự động trong quá trình thực thi.
+ Dễ tách ứng dụng thành nhiều mô-đun và do đó có thể dễ dàng nâng cấp sửa đổi
Visual FoxPro phiên bản trước 9 không hỗ trợ trực tiếp mã Unicode, trong khi VFP9 có khả năng này tùy thuộc vào phiên bản Windows Cụ thể, Windows XP và Vista với VFP9 hỗ trợ chữ Việt Unicode theo tiêu chuẩn 6909 phần tổ hợp (Windows-1258) Ngoài ra, VFP cũng hỗ trợ gián tiếp Unicode thông qua trình duyệt web khi phát triển các ứng dụng web.
Một trong những lợi thế nổi bật của Visual FoxPro là khả năng kết nối với bảng tính Excel, với mỗi trường dữ liệu trong bản ghi FoxPro tương ứng với mỗi cột trong Excel Điều này cho phép người dùng nhập dữ liệu từ Excel vào chương trình một cách nhanh chóng và chính xác, mà không cần phải nhập từng bản ghi một cách thủ công Hiện nay, Microsoft đã phát hành nhiều phiên bản nâng cấp của Visual FoxPro, trong đó phiên bản được tác giả sử dụng để lập trình chương trình in giấy khen là Visual FoxPro 9.0.
1.2 Thực trạng việc in giấy khen ở các trường học hiện nay
Hiện nay, thị trường phần mềm thương mại in giấy khen rất đa dạng với nhiều tính năng hiện đại từ ngôn ngữ lập trình đến giao diện và cách sử dụng Tuy nhiên, hầu hết các phần mềm này đều gặp phải một số nhược điểm chung.
- Nhập dữ liệu đơn lẽ từng cá nhân mà không cho Import hàng loạt
- Chỉ nhận dữ liệu từ bản Word
- Chỉ phù hợp phôi mẫu của công ty phát hành, không phù hợp các phôi mẫu thông dụng trên thị trường hiện nay
- Không đưa được chữ ký của hiệu trưởng vào chương trình
- Là các phần mềm thương mại nên đều phải trả phí bản quyền, có phần mềm trả một lần, có phần mềm trả từng năm một
Qua khảo sát việc in giấy khen cho học sinh từ mầm non đến THPT tại huyện Quỳnh Lưu, chúng tôi nhận thấy mỗi trường có phương thức thực hiện khác nhau.
- Khoán cho các cơ sở quảng cáo bán phôi giấy khen
Đối với các trường có quy mô nhỏ như mầm non và tiểu học, nhân viên văn phòng thường tự căn chỉnh thông tin trên Word trước khi gõ và in từng học sinh một.
- Một số trường nhân viên văn phòng thành thạo về Word thì sử dụng chức năng trộn văn bản trong MS Word (Letters and Mailings)
Các phương pháp hiện tại để in giấy khen vào cuối kỳ và cuối năm học thường tốn nhiều thời gian và dễ xảy ra sai sót, đặc biệt là sai sót chính tả Hơn nữa, việc này còn làm tăng chi phí cho hoạt động thi đua khen thưởng, trong khi ngân sách của trường cho việc khen thưởng đã rất hạn chế.
Dựa trên kiến thức cơ bản về lập trình Visual FoxPro và thực trạng in giấy khen tại các trường học, chúng tôi đã nghiên cứu các phần mềm hiện có như phần mềm tuyển sinh lớp 10 và phần mềm quản lý nhà trường VnEdu Với sự hỗ trợ từ các giáo viên Tin học, chúng tôi đã phát triển phần mềm in giấy khen tự động bằng hệ quản trị cơ sở dữ liệu Visual FoxPro.
Hướng dẫn cài đặt phần mềm
3.1 Yêu cầu cấu hình hệ thống Đây là một phần mềm nhỏ gọn dễ cài đặt và sử dụng không chiếm nhiều dung lượng của máy tính, bộ cài chỉ có 6MB, sau khi cài đặt và Import dữ liệu chỉ từ 25 đến 35MB tùy dữ liệu khen thưởng của từng trường Phần mềm có thể chạy được trên các phiên bản hiện có của hệ điều hành Windows như Windows 7, Windows 10… cả bản 32 bít và 64 bit đều chạy tốt
Để sử dụng phần mềm Vntime, máy tính cần cài đặt bảng mã TCNV3 File mẫu dữ liệu Excel vẫn hỗ trợ bảng mã Unicode và font chữ Times New Roman Hiện nay, các phần mềm gõ tiếng Việt phổ biến như Unikey và Vietkey đều tích hợp cả hai loại font chữ này.
Sau khi chép chương trình vào máy tính, tiến hành giải nén và cài đặt chương trình theo các bước sau
B1: Mở thư mục in_giay_khen, chạy file install.exe, giao diện cài đặt như sau:
Giao diện cài đặt chương trình
B2: Bấm vào nút “Nhan” để chạy chương trình Các Thầy, Cô có thể bấm nút
“Chon…” để chọn ổ đĩa cài đặt và lưu chương trình
Giao diện cài đặt chương trình
- Sau khi cài đặt xong chương trình có biểu tượng như sau trên màn hình Desktop
3.3 Các chức năng chính của phần mềm
Sau khi cài đặt, phần mềm sẽ được lưu trữ trên ổ đĩa, thường là ổ C, trong thư mục In_GK Người dùng có thể khởi động phần mềm bằng cách nhấp vào biểu tượng trên màn hình Desktop Khi khởi chạy, phần mềm sẽ hiển thị một form để người dùng chọn năm làm việc.
Sau khi chọn “Năm học” tương ứng, giao diện chính của chương trình sẽ như sau:
Giao diện chính của chương trình
- Trên giao diện chính gồm có 2 menu chinh:
+ He thong: Dùng để cập nhật các thông số của trường học và Import dữ liệu của chương trình
+ In giay khen, In CN HSG: Dùng để tiến hành in giấy khen, in giấy chứng nhận HSG cấp trường và thống kê khen thưởng theo lớp
Hướng dẫn sử dụng phần mềm
4.1 Thiết lập thông số chương trình và Import dữ liệu
- Từ giao diện chính của chương trình vào mục “He thong”
- Menu “He thong” gồm các mục sau:
4.1.1 Ket thuc : Đóng chương trinh, kết thúc làm việc
4.1.2 Import_dulieu HSGTD HSTT: Dùng để import dữ liệu in giấy khen Học sinh giỏi toàn diện và Học sinh tiên tiên theo các bước sau:
Để chuẩn bị dữ liệu, các Thầy, Cô cần đăng nhập vào chương trình quản lý nhà trường VnEdu, phần mềm phổ biến tại các trường học ở Nghệ An Sau đó, họ chọn mục Thống kê báo cáo và tải danh sách học sinh đạt danh hiệu về dưới định dạng Excel để lưu về máy.
Bảng học sinh đạt danh hiệu xuất ra từ hệ thống VnEdu
- Xóa bỏ các cột và hàng không cần thiết chỉ để lại các cột và hàng sau
Bảng dữ liệu mẫu để import lên chương trình
Sau khi xóa các cột không cần thiết, giáo viên cần thêm vào cuối bảng một cột thời gian ký hiệu là “TG” Nếu khen thưởng cho học kỳ 1, hãy nhập “K1”; nếu khen thưởng cho cả năm, ghi “CN”; và nếu học sinh chỉ đạt trong học kỳ 2, nhập “K2”.
Chúng tôi cung cấp đầy đủ các loại bảng mẫu trong chương trình để Thầy, Cô có thể dễ dàng sử dụng Để lấy các biểu mẫu, Thầy, Cô chỉ cần vào ổ đĩa cài đặt chương trình, chọn thư mục In_GK, sau đó vào data, chọn năm học hiện tại và chọn HK1 hoặc HK2, cuối cùng là chọn mẫu nhập dữ liệu tương ứng.
B2: Import dữ liêu: Click vao mục Import_dulieu HSGTD HSTT giao diện hiện ra như sau
- Chọn học kỳ cần import (1 hoặc 2), nhấn Enter
- Bấm chọn font chữ dữ liệu Unicode hoặc TCVN3, chương trình nhận được cả
2 loại font, tuy nhiên trong chương trình này chung ta import dữ liệu xuất ra từ chương trình quản lý nhà trường VnEdu nên chọn fon Unicode
Nhập số dòng tiêu đề vào mẫu dữ liệu; trong trường hợp này, chúng tôi chọn 7 vì bảng mẫu có 7 dòng tiêu đề Nhấn Enter để xác nhận Nếu Thầy, Cô đã chỉ định số hàng tiêu đề trong mẫu, hãy đảm bảo nhập đúng số hàng để chương trình chỉ nhận dữ liệu từ hàng tiếp theo.
Nhập số dòng tiêu đề
- Chương trình hiện ra hộp thoại sau:
- Chọn đường dẫn lưu file dữ liêu, ở đây chúng tôi lưu trong Data của phần mềm, đường dẫn như sau:
- Chọn ổ C/In_GK/data/20212022/HK1/DS_HS_DAT_DH_MAU.xls sau đó Selet
Chương trình cho phép nhận dữ liệu từ file mẫu và thực hiện quá trình import Trong quá trình này, một thông báo "Đợi tý" sẽ xuất hiện ở góc trên bên phải màn hình Thời gian import có thể kéo dài từ 1 đến 2 phút, tùy thuộc vào kích thước dữ liệu của từng trường Khi quá trình import hoàn tất, một hộp thoại sẽ xuất hiện để thông báo kết quả.
Chương trình thông báo đã tiếp nhận 1613 bản ghi Thầy, Cô cần kiểm tra số lượng học sinh được khen thưởng để xác nhận tính chính xác Sau khi kiểm tra, nếu số liệu đúng, hãy bấm “YES” để thêm vào cuối danh sách; nếu không, chọn “NO” để thay thế dữ liệu cũ Lưu ý rằng khi chọn “NO”, toàn bộ dữ liệu cũ sẽ bị thay thế bằng dữ liệu mới Trong trường hợp này, chúng ta sẽ chọn “NO”.
Để nhập dữ liệu cho học kỳ 2 và cả năm, chúng ta chỉ cần thực hiện các bước tương tự, chỉ cần thay đổi nội dung ở cột TG trong bảng mẫu thành K2 hoặc CN.
4.1.3 Import_dulieu HSG truong: Đối với các trường có thi chọn HSG cấp trường, chúng ta làm tương tự, chọn mẫu nhập dữ liệu HSG cấp trường coppy các nội dung: TT; Họ tên ; Lớp; môn; đạt giải; năm học vào bảng mẫu Excel rồi import bình thường như các bước trên
4.1.4 Sua cac bieu mau: Dùng để sửa các biểu mẩu trong chương trình cho phù hợp với các trường học khac, trong phần mềm này mặc định là cơ quan, trường học nơi tác giả đang công tác Khi áp dụng cho các đơn vị khác cần sữa lại cho phù hợp, các biểu mẫu của chương trình lưu tại thư mục “Repo” của phần mềm, các file mẫu có đuôi “FRX” hoặc Frx” Để sữa các biểu mẫu tiến hành các bước sau:
- Khởi động chương trình in giấy khen/ He thong/ Sua cac bieu mau Xuất hiện hôp thoại:
- Bấm nút “Có”, Xuất hiện hộp thoại:
- Chọn mục Repo, sau đó chọn mẫu cần sửa và bấm OK
- Mẫu cần sửa xuất hiện trến màn hình:
- Click đúp chuột vào các nội dung cần sửa và sửa các nội dung pho phù hợp ( Các nội dung được khoanh màu đỏ), sau đó bấm OK
- Sau khi sửa xong bấm Ctrl+W để lưu
4.1.5 Thong so cua chuong trinh: Dùng để nhập các thông số của chương trình
Thứ tự các bước thực hiện như sau:
- Khởi động chương trình In giay khen/ he thong/ Thong so/ cua chương trình, Xuất hiện hộp thoại:
Nhập thông số của chương trình
- Dùng phím hoặc di chuyển vệt màu xanh trong cột “Gia tri” để thay đổi các thông số, lưu ý các mục cần thay đổi:
+ Người ký giấy khen: Nhập tên hiệu trưởng
+ Số khen thưởng HSG toàn diện: nhập số quyết định
+ Số khen thưởng HS tiên tiến: nhập số quyết định
+ Số khen thưởng HSG cấp trường: nhập số quyết định
+ Nhập ngày ký giấy khen, ngày vào sổ khen thưởng
+ Nam học: nhập năm học hiện tại
+ nhập các mục còn lại nếu có
- Lưu ý : Khi nhập các thông số chương trình dùng bảng mã TCVN3, font Vntime
- Bấm F3 để sửa hoặc ESC để thoát
Hộp thoại khai báo biến hệ thống chương trình
4.1.6 Danh sach lop: Nhập danh sách lớp và giáo viên chủ nhiệm Mục này nhằm cung cấp thông tin để chương trình thống kê số lượng Học sinh được khen thưởng, giúp cho việc phát thưởng của bộ phận văn phòng Để thực hiện nội dung này thực hiện các bước như sau:
- Khởi động chương trình vào He thong/ Thong so chuong trinh/ Danh sách lop
Bảng nhập lớp và GV chủ nhiệm
- Di chuyển vệt màu xanh ở các cột lop và chunhiem, ấn F2 để thêm mới, F3 để sửa, F8 để xóa, ESC để thoát
4.1.7 Luu du lieu: Dùng để lưu dữ liệu sau khi đã hoàn thành import và nhập thông số chương trình, đề phòng việc cài lại máy tính, máy bị hỏng hóc cần sửa chữa thực hiện theo các bước sau:
- Khởi động chương trình vào He thong/ Thong so chuong trinh/ Luu du lieu
- Bấm chọn “Có”, chọn Học kỳ cần lưu, chọn thư mục và ổ đĩa cần lưu theo hướng dẫn của chương trình
4.1.8 Bo sung danh sach: Dùng để bổ sung danh sách khen thưởng phát sinh hoặc xóa học sinh không đạt danh hiệu trước khi in Thực hiện theo các bước sau:
- Khởi động chương trình vào He thong/ Thong so chuong trinh/ Bo sung danh sach Chọn học kỳ cần bổ sung hoặc xóa
- Giao diện màn hình xuất hiện hộp thoại:
- Thêm mới ấn F2 và hập vào hộp thoại và ấn Ctrl+W để lưu
- Xóa học sinh không đạt: Di chuyển vệt màu xanh đến học sinh cần xóa nhấn F8, để thoát khỏi chức năng Bo sung danh sach, nhấn ESC
4.1.9 Hướng dẫn đưa chữ ký của Hiệu trưởng vào chương trình
Phần mềm này nổi bật với tính năng cho phép tích hợp chữ ký của Hiệu trưởng hoặc phó Hiệu trưởng phụ trách thi đua khen thưởng, giúp tiết kiệm thời gian cho Ban giám hiệu mà không cần ký trực tiếp Để sử dụng chức năng này, người dùng chỉ cần thực hiện một số bước đơn giản.
- B1: Quét hoặc chụp ảnh chử ký của Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng phụ trách lĩnh vực thi đua khen thưởng
Sử dụng công cụ Paint trong Windows, Photoshop hoặc CorelDraw để cắt và chỉnh sửa hình ảnh chữ ký Nếu giáo viên thành thạo công cụ nào, có thể sử dụng công cụ đó, nhưng Paint trong Windows là lựa chọn dễ nhất Lưu hình ảnh đã chỉnh sửa với tên chu_ky.jpg.
- B3: Vào ổ đĩa cài đặt phần mềm in giấy khen chọn thư mục In_GK/ Repo
Coppy và Paste file chu_ky.jpg vào thư mục Repo
Sau khi hoàn tất các bước trên, chữ ký của người ký sẽ được tự động điền vào tất cả các mẫu in trong phần thông số chương trình của menu Hethong.
Cách đưa chữ ký vào chương trình
1 Chuyển định dạng dữ liệu HSGTD,HSTT
IF yes_no('Có chuyển đổi dữ liệu không?', 1) = 1
DEFINE WINDOW w1 AT 0.000 , 0.000 SIZE 5.000 , 60.000 FONT
8 NOCLOSE TITLE "Lua chon" SYSTEM COLOR
'Chọn loại Font dữ liệu ', ;
"Excel(XLS):XLS; Tables(DBF):DBF", ;
"Chon File DL de Import" ;
ENDIF tep = _file tep2 = SUBSTR(ALLTRIM(_file), ;
1) - 1) kieufile = IIF('.DBF' $ ; tep2, 'DBF', ;
'tep_mau') filevao = tep filera = m_temp + ;
"Khong ton tai File " + ; filevao, ;
IF kieufile == 'XLS' ft = CREATEOBJECT("Excel.Application") ft.workbooks.open(filevao) ft.application.displayalerts = ;
F ft.workbooks(1).sheets(1).activate s1 = ft.activesheet s1.columns("H:H").select ft.selection.numberformat = ;
FOR ii = 1 TO td s1.rows(1).delete
IF uni ft.workbooks(1).saveas(filetam, ;
42) ft.workbooks(1).save ft.workbooks.close
ELSE ft.workbooks(1).saveas(filetam, - ;
4158) ft.workbooks(1).save ft.workbooks.close
'tep_mau') appe FROM &FileTam DELIMITED WITH TAB
"Dữ liệu in giấy khen" ;
IF xx1 = 6 appe FROM &tep3
'Đạt danh hiệu học sinh Giỏi toàn diện' ;
'Đạt danh hiệu học sinh Tiên tiến' ;
SELECT tt, ma_hs, ; lop, hoten, ;
AS ; thoigian2, ; dtb FROM ; thisinh ;
GROUP BY ; ma_hs INTO ;
4.2 In giấy khen HSG toàn diện, HS tiên tiến, giấy chứng nhận HSG cấp trường
4.2.1 In giấy khen HSG toàn diện, HS tiên tiến
- Từ màn hình giáo diện chính của chương trình vào menu: In giay khen, In Cn
HSG/ in giaykhen, chung nhan HSG truong, xuất hiện hộp thoại :
Giao diện màn hình in giấy khen
- Nội dung in: Bấm chọn : Học sinh Giỏi TD, hoặc Học sinh Giỏi trường
- Điều kiện lọc dữ liệu: Chọn học kỳ; chọn lớp
Thử nghiệm chương trình
Từ năm học 2015-2016, chúng tôi đã áp dụng phần mềm trong công tác thi đua khen thưởng tại các trường THPT ở huyện Quỳnh Lưu Bắt đầu từ năm học 2017-2018, chúng tôi đã thử nghiệm phần mềm này tại một số trường Tiểu học và THCS trong khu vực.
Trong quá trình thử nghiệm tại các trường THPT, Tiểu học và THCS ở Huyện Quỳnh Lưu, chương trình nhận được phản hồi tích cực về tính đơn giản, dễ sử dụng và khả năng tương thích với nhiều loại máy tính, đặc biệt là khả năng in các biểu mẫu thống kê theo yêu cầu Tuy nhiên, chương trình vẫn còn một số hạn chế như giao diện chưa đẹp và mức độ bảo mật chưa cao.
